Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO

Bydgoszcz, dnia 18 kwietnia 2016 r.

Poz. 1421

UCHWAŁA NR 112/XVII/16 RADY POWIATU BYDGOSKIEGO

z dnia 31 marca 2016 r.

w sprawie przyjęcia "Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Bydgoskiego"

Na podstawie art. 12 pkt 11 oraz art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1445 z późn. zm.1)), w związku z art. 9 ust. 1 pkt 3, art. 9 ust. 3 i art. 12 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1440 z późn.zm.2)) uchwala się, co następuje: § 1. Przyjmuje się Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Powiatu Bydgoskiego, stanowiący załącznik do uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Zarządowi Powiatu Bydgoskiego. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od daty publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko – Pomorskiego.

Przewodniczący Rady Powiatu Bydgoskiego

Zenon Rydelski

1) zmiany tekstu jednolitego opublikowano w Dz. U. z 2015 r. poz. 1045 i poz. 1890 2) zmiany do tekstu jednolitego ogłoszono w Dz. U. z 2015 r. poz. 1045, 1890, 1753 Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 2 – Poz. 1421

Załącznik do Uchwały Nr 112/XVII/16 Rady Powiatu Bydgoskiego

z dnia 31 marca 2016 r.

PLAN ZRÓWNOWA ŻONEGO ROZWOJU PUBLICZNEGO TRANSPORTU ZBIOROWEGO DLA POWIATU BYDGOSKIEGO

Spis tre ści Spis tre ści ...... 1. Cele planu zrównowa żonego rozwoju transportu publicznego ...... 1.1. Wizja transportu publicznego...... 1.2. Metodologia tworzenia planu transportowego...... 1.3. Definicje i okre ślenia ...... 1.4. Konsultacje społeczne...... 2. Determinanty rozwoju sieci publicznego transportu zbiorowego...... 2.1. Strategia mobilno ści w Unii Europejskiej i w Polsce ...... 2.2. Strategie rozwoju systemu komunikacyjnego w województwie kujawsko-pom...... 2.3. Bydgosko-Toru ński Obszar Funkcjonalny...... 2.4. Projekty zwi ązane z rozwojem transportu zbiorowego w powiecie bydgoskim...... 2.5. Zagospodarowanie przestrzenne powiatu bydgoskiego ...... 2.6. Zagospodarowanie przestrzenne gmin obj ętych planem...... 2.7. Sie ć komunikacyjna na obszarze planu...... 2.8. Czynniki demograficzne i motoryzacja...... 2.9. Oświata i czynniki społeczne ...... 2.10. Czynniki gospodarcze...... 2.11. Ochrona środowiska naturalnego...... 2.12. Źródła ruchu...... 2.13. Plany zrównowa żonego rozwoju transportu publicznego wy ższego szczebla ...... Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 3 – Poz. 1421

3. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych ...... 3.1. Struktura podró ży...... 3.2. Prognoza popytu...... 3.3. Prognoza poda ży ...... 4. Sie ć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczno ści publicznej ...... 4.1. Charakterystyka istniej ącej sieci ...... 4.2. Charakterystyka planowanej sieci...... 4.3. Zintegrowane w ęzły i przystanki przesiadkowe...... 5. Przewidywane finansowanie usług przewozowych...... 6. Preferencje dotycz ące wyboru rodzaju środków transportu ...... 7. Organizacja rynku przewozów ...... 7.1. Podmioty rynku publicznego transportu zbiorowego i zasady jego organizacji...... 7.2. Integracja usług publicznego transportu zbiorowego...... 8. Po żą dany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze u żyteczno ści publicznej ...... 9. Organizacja systemu informacji dla pasa żerów...... 10. Kierunki rozwoju transportu publicznego i zasady jego planowania ...... 11. Monitorowanie realizacji i ewaluacja planu ...... Zał ącznik nr 1...... Schemat sieci komunikacyjnej w przewozach o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim...... Spis tabel ...... Spis rysunków ...... Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 4 – Poz. 1421

1. Cele planu zrównowa żonego rozwoju transportu publicznego

Głównym celem planu zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (planu transportowego), jest zaplanowanie usług przewozowych w przewozach o charakterze u żyteczno ści publicznej, realizowanych na obszarze powiatu bydgoskiego. Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego został przygotowany zgodnie ze strategi ą zrównowa żonego rozwoju transportu, której fundamentem jest uznanie istotnego znaczenia mobilno ści dla rozwoju społeczno- gospodarczego i d ąż enie do ograniczenia negatywnych nast ępstw rozwoju motoryzacji indywidualnej. W ramach przyj ętej w niniejszym planie strategii zrównowa żonego rozwoju, podstawowe znaczenie ma d ąż enie do zapewnienia racjonalnego zakresu usług świadczonych przez transport zbiorowy na obszarze powiatu bydgoskiego. Racjonalno ść t ę determinuje: - dostosowanie ilo ści i jako ści usług świadczonych przez transport zbiorowy do preferencji i oczekiwa ń pasa żerów, w tym w zakresie dost ępno ści dla osób niepełnosprawnych; - zapewnienie wysokiej jako ści usług transportu zbiorowego, tworz ących realn ą alternatyw ę dla podró ży własnym samochodem osobowym; - koordynacja planu rozwoju transportu lokalnego z planami rozwoju transportu w regionie i w kraju oraz z miejscowymi planami rozwoju przestrzennego; - redukcja negatywnego oddziaływania transportu na środowisko; - efektywno ść ekonomiczno-finansowa okre ślonych rozwi ąza ń w zakresie kształtowania oferty przewozowej i infrastruktury transportowej. Przyj ęta w niniejszym planie strategia zrównowa żonego rozwoju transportu zbiorowego jest zgodna z dokumentami strategicznymi Unii Europejskiej, Polski, województwa kujawsko- pomorskiego i powiatu bydgoskiego. Cele szczegółowe planu – zgodnie z ustaw ą z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym – obejmuj ą: - zaplanowanie sieci komunikacyjnej, na której b ędą realizowane przewozy o charakterze u żytecz- no ści publicznej; - zidentyfikowanie potrzeb przewozowych; - okre ślenie zasad finansowania usług przewozowych; - okre ślenie preferencji dotycz ących wyboru rodzaju środków transportu; - ustalenie zasad organizacji rynku przewozów; - okre ślenie standardów usług przewozowych w przewozach o charakterze u żyteczno ści publicznej; - organizacj ę systemu informacji dla pasa żerów.

1.1. Wizja transportu publicznego

Wizj ą transportu publicznego na obszarze powiatu bydgoskiego, jest funkcjonowanie oraz roz- Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 5 – Poz. 1421

wój nowoczesnego i proekologicznego transportu zbiorowego, spełniaj ącego oczekiwania pasa żerów – w sposób tworz ący z tego transportu realn ą alternatyw ę dla podró ży realizowanych własnym samochodem osobowym.

1.2. Metodologia tworzenia planu transportowego

Przyj ęta struktura planu transportowego jest zgodna z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz z rozporz ądzeniem ministra infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego. Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego opracowuje m.in. powiat licz ący co najmniej 80 000 mieszka ńców – w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasa żerskich 1. Zakres planu obejmuje terytorialnie obszar powiatu bydgoskiego, natomiast przedmiotowo: - metodologi ę tworzenia planu publicznego transportu zbiorowego; - uwarunkowania rozwoju sieci publicznego transportu zbiorowego; - obszar, na którym jest planowane wykonywanie przewozów w transporcie publicznym – wraz z docelowym schematem funkcjonalnym publicznego transportu zbiorowego; - ocen ę i prognozy potrzeb przewozowych – z uwzgl ędnieniem lokalizacji obiektów u żyteczno ści publicznej, g ęsto ści zaludnienia oraz zapewnienia dost ępu do transportu zbiorowego osobom nie- pełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolno ści ruchowej; - preferencje dotycz ące wyboru rodzaju środków transportu; - planowan ą ofert ę przewozow ą oraz po żą dany standard usług przewozowych, uwzgl ędniaj ący poziom jako ściowy i wymagania ochrony środowiska naturalnego oraz dost ępno ść podró żnych do infrastruktury przystankowej; - zasady organizacji rynku przewozów; - organizacj ę systemu informacji dla pasa żera; - źródła i formy finansowania usług przewozowych; - planowane kierunki rozwoju transportu publicznego oraz zasady planowania oferty przewozowej, w tym planowan ą ofert ę przewozow ą publicznego transportu zbiorowego – wraz z uzasadnieniem proponowanych rozwi ąza ń. W przygotowaniu planu uwzgl ędniono: - Rozporz ądzenie (WE) nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa ździernika 2007 r., dotycz ące usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasa żerskie- go;

1 Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym , art. 9.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 6 – Poz. 1421

- Rozporz ądzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r., ustanawiaj ące wspólne przepisy dotycz ące: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Eu- ropejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójno ści, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, a tak że ustanawiaj ące przepisy ogólne dotycz ące: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Mor- skiego i Rybackiego, jak równie ż uchylaj ące rozporz ądzenie Rady (WE) nr 1083/2006; - Rozporz ądzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa ździernika 2007 r., dotycz ące praw i obowi ązków pasa żerów w ruchu kolejowym; - Rozporz ądzenie (WE) nr 1073/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 pa ździernika 2009 r., w sprawie wspólnych zasad dost ępu do mi ędzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych; - Rozporz ądzenie (WE) nr 181/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 2011 r., dotycz ące praw pasa żerów w transporcie autobusowym i autokarowym; - Rezolucj ę Parlamentu Europejskiego z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie planu działania na rzecz inteligentnych systemów transportowych (2008/2216 (INI)); - Ustaw ę z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. 2011 nr 5 poz. 13 z pó źn. zm.); - Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. 2011 nr 117 poz. 684); - Ustaw ę z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. 2012 poz. 1138 z pó źn. zm.); - Ustaw ę z dnia 6 wrze śnia 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. 2013 poz. 1414 z pó źn. zm.); - Ustaw ę z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. 2013 poz. 1594 z pó źn. zm.); - Ustaw ę z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz. U. 2012 poz. 1173 z pó źn. zm.) oraz: - „Koncepcj ę przestrzennego zagospodarowania kraju 2030”; - „Plan zrównowa żonego rozwoju transportu zbiorowego – mi ędzywojewódzkie i mi ędzynarodowe przewozy pasa żerskie w transporcie kolejowym”; - dokumenty strategiczne, takie jak: − „Plan zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego” (stan na dzie ń 15 grudnia 2015 r.); − „Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku 2020 – Plan modernizacji 2020+”;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 7 – Poz. 1421

− „Zało żenia polityki terytorialnej województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2014- 2020”; − „Plan Zrównowa żonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego dla Wojewódz- twa Kujawsko-Pomorskiego”; − „Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014- 2020” (CCI 2014PL16M2OP002); − „Raport o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa kujawsko-pomorskiego w 2013 r.” − „Program Ochrony Środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2011-2014 z perspektyw ą na lata 2015-2018”; − „Program ochrony powietrza dla strefy kujawsko-pomorskiej ze wzgl ędu na przekroczenie poziomów dopuszczalnych dla pyłu PM10 oraz poziomu docelowego dla arsenu oraz ze wzgl ędu na ozon”; − „Projekt Planu Działa ń Krótkoterminowych dla stref województwa kujawsko- pomorskiego ze wzgl ędu na ryzyko wyst ąpienia przekroczenia warto ści docelowych benzo( α)pirenu w powietrzu”; − „Strategia Zrównowa żonego Rozwoju Powiatu Bydgoskiego na lata 2008-2015” wraz z aktualizacj ą do 31 grudnia 2016 r.; − „Strategia Rozwoju Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego”; - studia uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin na obszarze powiatu bydgoskiego; - miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz strategie rozwoju i plany rozwoju gmin obj ętych planem; - sytuacj ę społeczno-gospodarcz ą na obszarze obj ętym planem; - stan środowiska w województwie kujawsko-pomorskim i wpływ transportu na środowisko na obszarze obj ętym planem; - wymogi zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, w szczególno ści potrzeby osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej; - potrzeby wynikaj ące z kierunku polityki pa ństwa, w zakresie linii komunikacyjnych w mi ędzywojewódzkich i mi ędzynarodowych przewozach pasa żerskich; - dane statystyczne Głównego Urz ędu Statystycznego i Wojewódzkiego Urz ędu Statystycznego w Bydgoszczy, charakteryzuj ące sytuacj ę demograficzn ą, gospodarcz ą i społeczn ą obszaru obj ętego opracowaniem; - publikacje gospodarcze (bran żowe); - ksi ąż ki i podr ęczniki po świ ęcone tematyce publicznego transportu zbiorowego i polityce transportowej;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 8 – Poz. 1421

- strony internetowe. W planie przywołano niektóre z wymienionych dokumentów źródłowych, wskazuj ąc na zgodno ść planu transportowego z ich wytycznymi.

1.3. Definicje i okre ślenia

Używane w opracowaniu wyra żenia zostały zdefiniowane w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym (oraz uzupełnione w oparciu o inne akty prawne) i oznaczaj ą: - plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – zwany w opracowaniu „planem" lub „planem transportowym” – dokument, o którym mowa w rozdziale 2 (art. 9-14) ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz w rozporz ądzeniu ministra infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu planu rozwoju publicznego transportu zbiorowego; - linia komunikacyjna – poł ączenie komunikacyjne na: ‒ sieci dróg publicznych albo ‒ liniach kolejowych, innych szynowych, linowych, linowo-terenowych, albo ‒ akwenach morskich lub wodach śródl ądowych wraz z oznaczonymi miejscami do wsiadania i wysiadania pasa żerów na liniach komunikacyjnych, po których odbywa si ę publiczny transport zbiorowy; - operator publicznego transportu zbiorowego – samorz ądowy zakład bud żetowy oraz przedsi ę- biorca uprawniony do prowadzenia działalno ści gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umow ę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej okre ślonej w umowie; - organizator publicznego transportu zbiorowego – wła ściwa jednostka samorz ądu terytorialnego albo minister wła ściwy do spraw transportu, zapewniaj ący funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na danym obszarze; - podmiot wewn ętrzny – odr ębna prawnie jednostka podlegaj ąca kontroli wła ściwego organu lokalnego, a w przypadku grupy organów przynajmniej jednego wła ściwego organu lokalnego, ana- logicznej do kontroli, jak ą sprawuj ą one nad własnymi słu żbami; - przewo źnik – przedsi ębiorca uprawniony do prowadzenia działalno ści gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu, a w transporcie kolejowym – na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dost ępu; - przewóz o charakterze u żyteczno ści publicznej – powszechnie dost ępna usługa w zakresie publicznego transportu zbiorowego wykonywana przez operatora publicznego transportu zbiorowego w celu bie żą cego i nieprzerwanego zaspokajania potrzeb przewozowych społeczno ści na danym obszarze;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 9 – Poz. 1421

- publiczny transport zbiorowy – powszechnie dost ępny regularny przewóz osób wykonywany w okre ślonych odst ępach czasu i po okre ślonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej; - rekompensata – środki pieni ęż ne lub inne korzy ści maj ątkowe przyznane operatorowi publicznego transportu zbiorowego w zwi ązku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego; - sie ć komunikacyjna – układ linii komunikacyjnych obejmuj ących obszar działania organizatora publicznego transportu zbiorowego lub cz ęść tego obszaru; - umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego – umowa mi ędzy organizatorem publicznego transportu zbiorowego, a operatorem publicznego transportu zbiorowego, która przyznaje temu operatorowi prawo i zobowi ązuje go do wykonywania okre ślonych usług zwi ązanych z wykonywaniem przewozu o charakterze u żyteczno ści publicznej; - zintegrowany system taryfowo-biletowy – rozwi ązanie polegaj ące na umo żliwieniu wykorzystywania przez pasa żera biletu, uprawniaj ącego do korzystania z ró żnych środków transportu na obszarze wła ściwo ści organizatora publicznego transportu zbiorowego; - zintegrowany w ęzeł przesiadkowy – miejsce umo żliwiaj ące dogodn ą zmian ę środka transportu wyposa żone w niezb ędn ą dla obsługi podró żnych infrastruktur ę, w szczególno ści: miejsca posto- jowe, przystanki komunikacyjne, punkty sprzeda ży biletów, systemy informacyjne umo żliwiaj ące zapoznanie si ę zwłaszcza z rozkładem jazdy, lini ą komunikacyjn ą lub sieci ą komunikacyjn ą; - zrównowa żony rozwój publicznego transportu zbiorowego – proces rozwoju trans-portu uwzgl ędniaj ący oczekiwania społeczne dotycz ące zapewnienia powszechnej dost ępno ści do usług publicznego transportu zbiorowego, zmierzaj ący do wykorzystywania ró żnych środków transportu, a tak że promuj ący przyjazne dla środowiska i wyposa żone w nowoczesne rozwi ązania techniczne środki transportu; - gminne przewozy pasa żerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin s ąsiaduj ących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły zwi ązek mi ędzygminny; inne ni ż przewozy powiatowe, powiatowo-gminne, metropolitalne, wojewódzkie i mi ędzywojewódzkie; - komunikacja miejska – gminne przewozy pasa żerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo: − miasta i gminy, − miast, albo − miast i gmin s ąsiaduj ących je żeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony zwi ązek mi ędzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 10 – Poz. 1421

- powiatowe przewozy pasa żerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczaj ący poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów s ąsiaduj ących, które za- warły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek powiatów; inne ni ż przewozy gminne, powiatowo-gminne, metropolitalne, wojewódzkie i mi ędzywojewódzkie; - powiatowo-gminne przewozy pasa żerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych gmin i powiatów, które utworzyły zwi ą- zek powiatowo-gminny; inne ni ż przewozy gminne, powiatowe, metropolitalne, wojewódzkie i mi ędzywojewódzkie; - metropolitalne przewozy pasa żerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach zwi ązku metropolitalnego; inne ni ż przewozy gminne, powiatowe, powiatowo-gminne, wojewódzkie i mi ędzywojewódzkie; - wojewódzkie przewozy pasa żerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch powiatów i niewykraczaj ący poza granice jednego województwa, a w przypadku linii komunikacyjnych w transporcie kolejowym tak że przewóz do najbli ższej stacji w województwie s ąsiednim, umo żli- wiaj ący przesiadki w celu odbycia dalszej podró ży lub techniczne odwrócenie biegu poci ągu, oraz przewóz powrotny; inne ni ż przewozy gminne, powiatowe, powiatowo-gminne, metropolitalne i mi ędzywojewódzkie; - mi ędzywojewódzkie przewozy pasa żerskie – przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego wykonywany z przekroczeniem granicy województwa; inne ni ż przewozy gminne, powiatowe, powiatowo-gminne, metropolitalne i wojewódzkie. - komunikacja regionalna – przewozy pasa żerskie w publicznym transporcie zbiorowym wykonywane na regularnych liniach zwykłych o zasi ęgu do 100 km, nieb ędące komunikacj ą miejsk ą; komunikacja regionalna mo że by ć powiatowymi przewozami pasa żerskimi, powiatowo-gminnymi przewozami pasa żerskimi, wojewódzkimi przewozami pasa żerskimi lub mi ędzywojewódzkimi przewozami pasa żerskimi.

1.4. Konsultacje społeczne

Niniejszy plan transportowy, jako akt prawa miejscowego, poddany zostanie konsultacjom spo- łecznym 2. Ich celem będzie poinformowanie społeczno ści powiatu bydgoskiego o planowanych dzia-

2 Podstawą do przeprowadzenia konsultacji społecznych są: • Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym z dnia 16 grudnia 2010 r.; • Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r.; • Ustawa o samorządzie powiatowym z dnia 5 czerwca 1998 r.; • Ustawa o samorządzie województwa z dnia 5 czerwca 1998 r.; • Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 11 – Poz. 1421

łaniach przewidzianych do realizacji w ramach planu transportowego, prezentacja planowanych rozwi ąza ń inwestycyjnych i organizacyjnych w zakresie rozwoju publicznego transportu zbiorowego oraz stworzenie im mo żliwo ści zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwi ąza ń preferowanych. Przeprowadzenie konsultacji zaplanowano zgodnie z zasadami okre ślonymi w art. 10 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym. Informacja o przygotowanym projekcie planu transportowego dla powiatu bydgoskiego, zostanie opublikowana wraz z pełnym tekstem dokumentu w Biuletynie Informacji Publicznej Powiatu Bydgoskiego. Informacja ta przesłana zostanie równie ż gminom z terenu powiatu oraz lokalnym me- diom. Tekst planu wyło żony zostanie równie ż do publicznego wgl ądu w formie papierowej w siedzi- bie Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy.

2. Determinanty rozwoju sieci publicznego transportu zbiorowego

2.1. Strategia mobilno ści w Unii Europejskiej i w Polsce

Mobilno ść uznaje si ę za wa żny czynnik sprzyjaj ący wzrostowi i spadkowi bezrobocia, o ogromnym wpływie na zrównoważony rozwój Unii Europejskiej. Wzrost mobilno ści realizowany poprzez motoryzacj ę indywidualn ą skutkuje szeregiem negatywnych zjawisk, zwi ązanych przede wszystkim z niedostateczn ą przepustowo ści ą infrastruktury słu żą cej temu transportowi i zanieczysz- czeniem środowiska. W zwi ązku z tym podejmuje si ę działania maj ące na celu uatrakcyjnienie alter- natywnych w stosunku do prywatnego samochodu osobowego sposobów przemieszczania si ę, w tym przede wszystkim korzystania z transportu zbiorowego. Transport publiczny powinien by ć łatwo dost ępny dla wszystkich, bez wzgl ędu na ich sprawno ść fizyczn ą, wiek, sprawowan ą opiek ę (dzieci, osoby w podeszłym wieku) i inne cechy. Zasada równego dost ępu jest fundamentem dla tworzenia w Unii Europejskiej nowych funkcji publicznych. W Unii Europejskiej uwa ża si ę, że podstawowe problemy ekologiczne zwi ązane s ą z przewag ą

stosowania produktów z ropy naftowej jako paliwa, co powoduje wzmo żon ą emisj ę CO 2, zanieczyszczenie powietrza i nadmierny hałas. Transport jest jednym z trudniejszych sektorów, je śli chodzi o

kontrol ę emisji CO 2. Pomimo post ępu technicznego, wzrost nat ęż enia ruchu i sposób jazdy w obszarach zurbanizowanych (ci ągłe ruszanie i zatrzymywanie si ę), stanowi ą coraz wi ększe źródło emisji

CO 2 i tlenków azotu. Dzi ęki rozwi ązaniom prawnym UE, obni żaj ącym limity emisji szkodliwych substancji dla nowych pojazdów, na przestrzeni ostatnich 15 lat (tj. od momentu przyj ęcia pierwszej normy EURO), zdołano w sumie ograniczy ć emisj ę tlenku azotu i cz ąstek stałych o 30-40%. Nast ąpiło to pomimo wzrostu nat ęż enia ruchu 3. Szczególnie istotne jest ograniczenie emisji zanieczyszcze ń w rejonach ochrony zasobów przyrody oraz na obszarach, w których wyst ępuj ą przekroczenia st ęż eń

3 Zielona Księga W sprawie nowej kultury mobilności…, s. 9.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 12 – Poz. 1421

dopuszczalnych. W Unii Europejskiej stale popierane s ą wszelkie formy rozwoju transportu elektrycz- nego, szczególnie torowego, niepowoduj ącego emisji zanieczyszcze ń w granicach miasta. W transporcie zbiorowym popierane jest wykorzystywanie systemów ITS (ang. Intelligent Transportation Systems ), zapewniaj ących lepsze zarz ądzanie flot ą pojazdów i dodatkowe usługi dla pasa żerów. Zastosowanie systemu ITS pozwala na wzrost przepustowo ści ci ągów drogowych o 20- 30%, a ma to niezwykle istotne znaczenie, poniewa ż zazwyczaj mo żliwo ści rozbudowy dróg na obszarach miejskich s ą bardzo ograniczone. Aktywne zarz ądzanie infrastruktur ą transportu mo że mie ć równie ż pozytywny wpływ na bezpiecze ństwo i środowisko naturalne. ITS mógłby znale źć zastosowanie przede wszystkim w zarz ądzaniu sprawnymi powi ązaniami pomi ędzy poszczególnymi sieciami komunikacyjnymi, ł ącz ącymi strefy miejskie z podmiejskimi. Aktualnie opracowywane zało żenia pespektywy finansowej Unii Europejskiej dla horyzontu finansowego 2014-2020 r., m.in. w ramach Strategii Europa 2020 (Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu), zakładaj ą promowanie technolo- gii ICT (teleinformatyki), zaawansowanych rozwi ąza ń materiałowych, bio- i nanotechnologii oraz zaawansowanych systemów produkcji i przetwarzania, bezpiecznego, czystego i ekologicznego procesu wytwarzania energii, a dla transportu zbiorowego – inteligentnych, ekologicznych i zintegrowanych systemów transportowych. Rozporz ądzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r., ustanawiaj ące wspólne przepisy dla funduszy europejskich na okres perspektywy finansowej 2014- 2020, okre śla dla wszystkich funduszy (EFSI – tzw. europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne), że wszelkie cele osi ągane b ędą w sposób zgodny z zasad ą zrównowa żonego rozwoju oraz unijnym wspieraniem celu zachowania, ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego. W śród celów te- matycznych oraz wspólnych ram strategicznych wymienione zostały w rozporz ądzeniu m.in. promowanie zrównowa żonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowo ści w działaniu najwa żniejszej infrastruktury sieciowej oraz promowanie wł ączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelk ą dyskryminacj ą. W ramach celu tematycznego promowania zrównowa żonego rozwoju transportu wymieniono priorytet inwestycyjny: rozwój i usprawnianie przyjaznych środowisku (w tym o obni żonej emisji hałasu i niskoemisyjnych) systemów transportu – w celu promowania zrównowa żonej mobilno ści regionalnej i lokalnej oraz zwi ększenie mobilno ści – poprzez ł ączenie w ęzłów drugorz ędnych i trzeciorz ędnych z infrastruktur ą TEN-T, w tym z w ęzłami multimodalnymi. Warunkiem wsparcia jest opracowanie kompleksowego planu w zakresie inwestycji transportowych – zgodnie z instytucyjn ą struktur ą pa ństw członkowskich, z uwzgl ędnieniem transportu publicznego na szczeblu regionalnym i lokalnym. Planowane inwestycje powinny wspiera ć rozwój infrastruktury oraz poprawia ć łączno ść z kompleksow ą i bazow ą sieci ą TEN-T. W ramach celu tematycznego promowania wł ączenia społecznego, walki z ubóstwem i wszelk ą dyskryminacj ą, wymieniono priorytet inwestycyjny: promowanie wł ączenia społecznego – poprzez

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 13 – Poz. 1421

lepszy dost ęp do usług społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz wsparcie rewitalizacji fizycz- nej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczno ści na obszarach miejskich i wiejskich. Rozporz ądzenie okre śla, że umowa partnerstwa dla danego kraju członkowskiego zawiera ć b ę- dzie całe wsparcie z Europejskiego Funduszu Inwestycji Strategicznych (EFSI). Umowa partnerstwa okre śla zintegrowane podej ście do rozwoju terytorialnego wspieranego z EFSI oraz przedstawia główne obszary priorytetowe i stosowane strategie makroregionalne. Środki wsparcia finansowego przyznawane dla poszczególnych regionów b ędą przekazywane w ramach realizacji krajowych pro- gramów operacyjnych, które okre ślą m.in. osie priorytetowe, priorytety inwestycyjne i cele szczegó- łowe, oczekiwane rezultaty i instytucj ę zarz ądzaj ącą. Podpisana przez Polsk ę i Uni ę Europejsk ą Umowa Partnerstwa 4 okre śla strategi ę interwencji funduszy europejskich w latach 2014-2020, zgodn ą ze Strategi ą Europa 2000. Fundusze europejskie, zgodnie z tą umow ą, b ędą wspierały realizacj ę celów zdefiniowanych w Strategii Rozwoju Kraju 2020, w tym w szczególno ści zwi ększanie spójno ści terytorialnej. W umowie przedstawiono szczegó- łow ą diagnoz ę aktualnej sytuacji w kraju dla identyfikacji podstawowych problemów, dla których przewidywana jest interwencja funduszy europejskich, wspomagaj ąca ich rozwi ązanie. Jednym z takich problemów jest niewystarczaj ąca spójno ść społeczna i terytorialna, a w tym niewystarczaj ąca dost ępno ść transportowa w układzie krajowym i regionalnym. Jako barier ę rozwojow ą w skali województw zdefiniowano nisk ą dost ępno ść komunikacyjn ą do miast wojewódzkich oraz do miast subregionalnych, pełni ących wa żne funkcje w lokalnych rynkach pracy i usług. Efektem niewystarczaj ącego rozwoju infrastruktury transportowej oraz niedostatecznej oferty systemu transportowego (w tym niedoboru w zakresie publicznego transportu zbiorowego) s ą utrudnienia w rozwoju terytorialnym miast i ich obszarów funkcjonalnych, jak równie ż obszarów wiejskich o najni ższym poziomie dost ępu mieszka ńców do dóbr i usług. W ramach celów tematycz- nych wskazanych w umowie, w celu nr 7 proponuje si ę promowanie zrównowa żonego transportu oraz zwi ększenie mobilno ści regionalnej – w celu zwi ększenia dost ępno ści mniejszych o środków miejskich i obszarów ich otaczaj ących. W ramach promowania zrównowa żonego transportu, za wa żny element uznaje si ę zapewnienie dost ępno ści komunikacyjnej do najwa żniejszych o środków miejskich i ukierunkowanie wsparcia na zwi ększenie udziału transportu publicznego. Jako priorytet wskazuje si ę integracj ę obszarów funkcjonalnych miast – poprzez wprowadzenie usprawnie ń z zakresu multimodalnego transportu zbiorowego (kolej, tramwaj, metro i inny transport publiczny, lotniska, systemy kierowania ruchem, obiekty „parkuj i jed ź”). Jednym z podstawowych problemów funkcjonowania miast i aglomeracji, jest niewydolna in- frastruktura transportowa, przyczyniaj ąca si ę do wydłu żenia czasu przejazdu oraz zwi ększaj ąca liczb ę

4 „Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020. Umowa Partnerstwa”, Ministerstwo Infrastruk- tury i Rozwoju 2014.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 14 – Poz. 1421

wypadków. Obecny standard przewozu osób znacznie odbiega od standardu wyst ępuj ącego w Europie Zachodniej, przez co zwi ększa si ę zatłoczenie miast i obszarów podmiejskich oraz wzrasta emisja

CO 2. W zwi ązku z tym, du żym wyzwaniem jest zapewnienie efektywnego systemu transportu publicznego na tych obszarach. Bez efektywnych systemów transportu zbiorowego – i ich integracji – coraz mniej opłacalny stanie si ę dojazd z miejscowo ści podmiejskich, co w konsekwencji wpłynie na konkurencyjno ść miast. Podobnie trudne b ędzie spełnienie wymogów jako ści powietrza i zmniejszenia energochłonno ści transportu. Koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju do 2030 r. definiuje trzy cele odnosz ące si ę do działalno ści transportowej: 1. Podwy ższenie konkurencyjno ści głównych o środków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej – poprzez ich integracj ę funkcjonaln ą, przy zachowaniu sprzyjaj ącej spójno ści policentrycznej struktury systemu osadniczego. 2. Popraw ę spójno ści wewn ętrznej kraju – poprzez promowanie integracji funkcjonalnej, tworzenie warunków dla rozprzestrzeniania si ę czynników rozwoju oraz wykorzystanie potencjału wewn ętrznego wszystkich terytoriów. Plan nawi ązuje do tego celu Koncepcji – poprzez okre ślenie działa ń prowadz ących do integracji regionalnej, aktywizacji terenów wiejskich i specjalizacji po- szczególnych obszarów. 3. Popraw ę dost ępno ści terytorialnej kraju w ró żnych skalach przestrzennych – poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej. Plan odnosi się w tym zakresie do powi ąza ń transportowych w ramach powiatu bydgoskiego oraz z innymi o środkami miejskimi. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie 5 okre śla cele polityki regionalnej oraz now ą rol ę regionów w ramach polityk krajowych. W ramach tej strategii funkcjonuje system kontraktów terytorialnych, koordynuj ących działania regionów w skali kraju, w tym działa ń zmierzaj ących do zapewnienia odpowiedniej infrastruktury transportowej i tele- informatycznej – w celu wspierania konkurencyjno ści spójno ści terytorialnej. Strategia definiuje, jako strategiczny cel szczegółowy nr 1, wspomaganie wzrostu konkurencyjno ści regionów, a w ramach tego celu – działanie 1.2.1.: zwi ększanie dost ępno ści komunikacyjnej wewn ątrz regionów, a w nim – zwi ększenie mobilno ści wahadłowej. W ramach celu szczegółowego nr 2 – budowanie spójno ści terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji – zdefiniowano działanie 2.2.: wspieranie obszarów wiejskich o najni ższym poziomie dost ępu mieszka ńców do dóbr i usług warunkuj ących mo żliwo ści rozwojowe, w którym pod poz. 2.2.2. wymieniono usługi transportowe. Wskazanym kierunkiem działa ń jest m.in. budowa warunków dla rozprzestrzeniania si ę proce- sów rozwojowych na obszary poło żone poza funkcjonalnymi obszarami o środków wojewódzkich – na miejskie o środki subregionalne i lokalne oraz na obszary wiejskie poło żone w ich pobli żu. Planuje si ę

5 Krajowa Strategia Rozwoju regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Warszawa, lipiec 2010 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 15 – Poz. 1421

wzmacnianie zdolno ści absorpcyjnych w miastach subregionalnych i powiatowych oraz w obszarach przyległych. Dla skutecznej realizacji celów, jako niezb ędn ą okre śla si ę popraw ę dost ępno ści transportowej do o środków wojewódzkich i głównych o środków miejskich oraz pomi ędzy tymi o środkami. Planuje si ę pełniejsze wykorzystanie potencjału rozwojowego o środków subregionalnych. W „Krajowej Strategii...” przewiduje si ę, że obok rozbudowy infrastruktury kolejowej i drogowej, podj ęte zostan ą działania zmierzaj ące do wdra żania zintegrowanych rozwi ąza ń transportu multimodalnego oraz systemów transportu zbiorowego, obejmuj ących o środki subregionalne i lokalne oraz – w jak najwi ększym stopniu – obszary wiejskie. Du że znaczenie strategia przywi ązuje do uruchamiania stałych poł ącze ń komunikacji publicznej (w tym szczególnie kolejowych) w obr ębie regionu, zakładaj ących skrócenie czasu dojazdu oraz wpływaj ących na popraw ę bezpiecze ństwa i komfortu podró żowania – dla stymulowania i rozprzestrzeniania procesów rozwojowych. Zwi ększanie dost ępno ści transportowej dla obszarów wiejskich, o najni ższym poziomie dost ępu mieszka ńców do dóbr i usług, zostanie osi ągni ęte poprzez odwrócenie trendów polegaj ących na rezygnacji z transportu zbiorowego na rzecz indywidualnego i poprzez poprawę lokalnych systemów transportu zbiorowego (kolejowego i drogowego). Przyczyni si ę to do poprawy dost ępu do edukacji oraz zwiększania opłacalno ści podejmowania pracy w ośrodkach subregionalnych i regionalnych przez mieszka ńców obszarów peryferyjnych. W Krajowej Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektyw ą do 2030 r.) 6, jednym z ce- lów jest zorganizowanie sprawnego, zgodnego z oczekiwaniami mieszka ńców przemieszczania osób wewn ątrz miasta oraz ułatwienie przemieszczania si ę do i z obszarów zewn ętrznych. W ramach Krajowej Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. podejmowane b ędą m.in. działa- nia zmierzaj ące do: - promowania rozwi ąza ń z zakresu integracji podsystemów transportowych; - integracji ró żnych gał ęzi transportu, poprzez wdra żanie systemów intermodalnych (w ęzły przesiadkowe, systemy „parkuj i jed ź”, itp.), wspólnych rozkładów jazdy, jednolitych systemów taryfowych i biletu wa żnego na wszystkie środki transportu u wszystkich przewo źników – w skali re- gionów; - zwi ększenia mo żliwo ści przewozów środkami transportu szynowego na obszarach aglomeracji; - promowania innowacyjnych rozwi ąza ń technicznych, np. poprzez rozwijanie systemów ITS, zapewniaj ących priorytet w ruchu drogowym środkom transportu publicznego; - promocji transportu najmniej zanieczyszczaj ącego środowisko i efektywnego energetycznie (na- pęd elektryczny, gazowy, hybrydowy, ogniwa paliwowe itp.). Podj ęte działania b ędą zmierzały do zmniejszania kongestii transportowej – poprzez: - zwi ększanie udziału transportu zbiorowego w przewozie osób; - zintegrowanie transportu w miastach (ł ącznie z dojazdami podmiejskimi);

6 Strategia przyjęta Uchwałą Rady Ministrów w dniu 22 stycznia 2013 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 16 – Poz. 1421

- optymalizacj ę i integracj ę przewozów miejskich oraz regionalnych systemów transportu osób; - promocj ę ruchu pieszego i rowerowego; - wydzielanie w miastach stref o niskiej emisji spalin.

2.2. Strategie rozwoju systemu komunikacyjnego w województwie kujawsko-pomorskim

„Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku 2020 – Plan modernizacji 2020+”7 okre śliła cztery priorytety rozwoju województwa do 2020 r.: - konkurencyjn ą gospodark ę; - modernizacj ę przestrzeni miast i wsi; - siln ą metropoli ę; - nowoczesne społecze ństwo. W ramach realizacji priorytetu „modernizacji przestrzeni miast i wsi” wyodr ębniono o środki koncentruj ące funkcje powiatowe, maj ące kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, a w śród nich tak że o środki uzupełniaj ące siedziby powiatów. W dokumencie tym siedziby gmin wiejskich zaliczono do kategorii obszarów wiejskich wraz z lokalnymi o środkami rozwoju i wskazano, że oczekiwan ą rol ą i znaczeniem w rozwoju województwa b ędzie dla nich aktywizacja społeczno-gospodarcza na poziomie lokalnym. Jako podstawowy instrument interwencji województwa okre ślono – dla o środków powiatowych – Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, oparte o bud żet regionalny, a dla obszarów wiejskich – roz- wój lokalny, oparty m.in. o bud żet krajowy i regionalny. Działania na rzecz tych obszarów maj ą zapewni ć swobodn ą dost ępno ść do Bydgoszczy i Torunia – jako du żych rynków pracy i o środków usług. Dla realizacji potrzeb okre ślonych priorytetami zdefiniowano osiem celów strategicznych: 1. Gospodarka i miejsca pracy. 2. Dost ępno ść i spójno ść . 3. Aktywne społecze ństwo i sprawne usługi. 4. Innowacyjno ść . 5. Nowoczesny sektor rolno-spo żywczy. 6. Bezpiecze ństwo. 7. Sprawne zarz ądzanie. 8. To żsamo ść i dziedzictwo. Cel strategiczny „gospodarka i miejsca pracy” wyznacza zadania istotne dla wszystkich priory- tetów i jest dla województwa kujawsko-pomorskiego szczególnie wa żny, z uwagi na jedn ą z wy ższych w kraju stóp bezrobocia. Powiatu bydgoskiego dotyczą w szczególno ści kategorie interwencji: rozwój

7 „Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku 2020 – Plan modernizacji 2020+” przyjęta uchwałą nr XLI/693/13 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dn. 21.10.2013 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 17 – Poz. 1421

przestrzeni inwestycyjnych w terenach przyw ęzłowych, rozwój infrastruktury technicznej dla potrzeb rozwoju gospodarczego oraz rozwój turystyki. Działania projektowane w ramach celu strategicznego „dost ępność i spójno ść ” maj ą w ramach systemu transportowego zapewni ć wła ściw ą dost ępno ść zewn ętrzn ą i spójno ść wewn ętrzn ą woje- wództwa. Dla o środków powiatowych zakłada si ę zapewnienie dost ępno ści do siedziby województwa w czasie do 60 minut oraz zapewnienie dost ępno ści do o środków podregionalnych i spójno ści wewn ętrznej w ramach powiatu. Dla obszarów wiejskich zakłada si ę zapewnienie dost ępno ści w czasie do 90 minut – w relacji do co najmniej jednego o środka wojewódzkiego oraz do siedziby powiatu. Strategia uznaje za szczególnie istotne odpowiednie skomunikowanie w ęzłów autostradowych i dróg ekspresowych z sieci ą dróg wojewódzkich i powiatowych. Ponadto, w „Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko-Pomorskiego do roku 2020 – Plan modernizacji 2020+”, zakłada si ę działania na rzecz: - poprawy stanu technicznego dróg wojewódzkich i powiatowych – dla zwi ększenia spójno ści wewn ątrzregionalnej; - dróg gminnych – zapewniaj ących dost ęp do w ęzłów przesiadkowych systemu „60/90”. Dla transportu zbiorowego – w zakresie zwi ększenia dost ępno ści – istotne znaczenie b ędzie miało wdro żenie przez samorz ąd województwa zintegrowanego systemu regionalnego transportu publicznego. W Strategii wskazano tak że znaczenie rozwoju lokalnych dróg rowerowych oraz ci ągów pieszo- rowerowych, istotnych dla codziennej mobilno ści oraz pozwalaj ących na dotarcie do węzłów przesiadkowych transportu publicznego. Jako istotne zadanie dla usprawnienia korzystania z transportu publicznego, wskazano konieczno ść realizacji regionalnego systemu informacji o rozkładach jazdy wszystkich przewo źników oraz specjalnej wspólnej polityki taryfowej. Zapewnienie odpowiedniej dost ępno ści i spójno ści transportowej województwa jest konieczne dla sprawnej realizacji pozostałych celów strategicznych. W dokumencie zdefiniowano tak że obszary strategicznej interwencji w województwie, do których w szczególny sposób b ędzie adresowana polityka regionalna. Takimi wyznaczonymi obszarami s ą m.in. aglomeracje Bydgoszczy i Torunia, w których zamierza si ę prowadzi ć interwencj ę m.in. w zakresie rozwoju powi ąza ń transportowych o charakterze aglomeracyjnym (zarówno rozwoju sieci, jak i organizacji transportu publicznego) w relacjach do centrów Bydgoszczy i/lub Torunia. In- nym obszarem strategicznej interwencji jest polityka miejska i rewitalizacja miast. W Strategii planuje si ę opracowanie szeregu programów, obejmuj ących istotne dla rozwoju wo- jewództwa zagadnienia, w tym Kujawsko-Pomorskiego Planu Komunikacji Drogowej – definiuj ącego ocen ę stanu i niezb ędny zakres modernizacji systemu dróg dla zapewnienia spójno ści wewn ętrznej i dost ępno ści zewn ętrznej – oraz Planu Zrównowa żonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowe- go – zgodnie z ustaw ą o publicznym transporcie zbiorowym.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 18 – Poz. 1421

Efektem podj ętych działa ń ma by ć m.in. zwi ększenie dost ępno ści do miast wojewódzkich i powiatowych oraz zwi ększenie liczby pasa żerów korzystaj ących z publicznego transportu zbiorowego. Zało żenia polityki terytorialnej województwa kujawsko-pomorskiego, opracowane przez Biuro Programowania Rozwoju Województwa, zakładaj ą realizowanie polityki regionalnej na czterech poziomach: wojewódzkim (Bydgoszcz, Toru ń i ich obszary funkcjonalne), regionalnym i subregional- nym (Włocławek, Grudzi ądz i Inowrocław z ich obszarami funkcjonalnymi), ponadlokalnym (powiatowym – obejmuj ącym miasta powiatowe i ich obszary funkcjonalne) oraz lokalnym – w ramach idei rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczno ść lokaln ą. Zakłada si ę, że poziom regionalny b ędzie obejmował obszar funkcjonalny dla wymienionych miast, tj. obszar odpowiedniego powiatu oraz tych gmin poza granicami powiatu, które s ą z miastem powi ązane funkcjonalnie. Polityka regionalna realizowana b ędzie w ramach ZIT Regionalnego lub Subregionalnego – opracowanego analogicznie jak ZIT dla poziomu wojewódzkiego. Przyjmuje si ę, że poziom ponadlokalny b ędzie obejmował jeden powiat ziemski. Obszar Lokal- nej Aktywno ści, słu żą cy trwałym rozwi ązaniom zidentyfikowanych problemów lokalnych, mo że obejmowa ć rejon wykraczaj ący poza granice jednego powiatu. Na ka żdym poziomie polityka regionalna realizowana b ędzie w oparciu o opracowane strategie ZIT lub strategie rozwoju, spójne ze strategi ą rozwoju województwa oraz z krajowymi i wspólnotowymi dokumentami strategicznymi i pro- gramowymi. Elementem polityki regionalnej w województwie b ędzie Fundusz Wsparcia, który ma za zadanie wspieranie procesu eliminowania ró żnic pomi ędzy miastami a gminami województwa oraz polityka miejska (a zwłaszcza realizowana przez samorz ąd województwa polityka innowacyjnego rozwoju miast), polityka rewitalizacji, polityka metropolitalna oraz polityka rozwoju obszarów wiejskich. Zało żenia przewiduj ą tak że podpisywanie Kontraktów Regionalnych. Narz ędziem implementacji przyj ętej strategii jest Program Operacyjny Województwa Kujaw- sko-Pomorskiego na lata 2014-2020. Program koncentruje si ę na wyznaczonych obszarach strategicznej interwencji (OSI). W województwie kujawsko-pomorskim wyznaczono nast ępuj ące OSI: - aglomeracja Bydgoszczy i Torunia; - zagospodarowanie Dolnej Wisły i nowy stopie ń wodny; - Kujawy – wyspecjalizowana strefa gospodarcza dla rolnictwa; - Bory Tucholskie – strefa wykorzystywania potencjałów endogenicznych północno-zachodniej cz ęś ci województwa; - ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej; - wzrost zatrudnienia; - przełamanie zapa ści społeczno-gospodarczej wschodniej cz ęś ci województwa; - polityka miejska i rewitalizacja miast; - rozwój uzdrowisk.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 19 – Poz. 1421

Polityka terytorialna realizowana b ędzie w latach 2014-2020 w dwunastu osiach prioryteto- wych, w tym: - w osi priorytetowej 3 – efektywno ść energetyczna i gospodarka niskoemisyjna w regionie; - w osi priorytetowej 5 – spójno ść wewn ętrzna i dost ępno ść zewn ętrzna regionu. W ramach osi priorytetowej 3 okre ślono w programie cel tematyczny 4: wspieranie przejścia na gospodark ę niskoemisyjn ą we wszystkich sektorach, a w nim priorytet inwestycyjny 4e: promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególno ści dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównowa żonej multimodalnej mobilno ści miejskiej i działa ń adaptacyjnych maj ących oddziaływanie łagodz ące na zmiany klimatu. Celem szczegółowym w priorytecie inwestycyjnym 4e jest zwi ększone wykorzystanie transportu publicznego w miastach i ich obszarach funkcjonalnych. Realizacja celu szczegółowego przyczyni si ę, poprzez zmian ę schematów mobilno ści miejskiej, do mobilno ści bardziej zrównowa żonej (zwi ęk- szy udział transportu publicznego i niezmotoryzowanego) oraz do ograniczenia emisji gazów cieplar- nianych oraz innych zanieczyszczeń powietrza, a co za tym idzie – do poprawy stanu środowiska naturalnego. Wska źnik rezultatu okre ślono jako zwi ększenie liczby przewozów pasa żerów komunikacj ą miejsk ą na 1 mieszka ńca obszarów miejskich – z warto ści bazowej 138,19 do warto ści docelowej 148,02. W ramach tego priorytetu inwestycyjnego planowane jest wsparcie rozwoju systemów transportu zbiorowego, unowocze śniania infrastruktury, integracji ró żnych form transportu, rozwój transportu szynowego lub z nap ędem alternatywnym oraz wsparcie tworzenia inteligentnych systemów transportowych, a tak że działa ń maj ących za zadanie ułatwienie podró ży multimodalnych i zmniejszenie zatłoczenia miast (polityka parkingowa, buspasy, priorytety dla komunikacji publicznej, ograniczenie ruchu w centrach). W ramach osi priorytetowej 5 zdefiniowano cel tematyczny 7: promowanie zrównowa żonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowo ści w działaniu najwa żniejszej infrastruktury sieciowej. W ramach tego celu tematycznego uj ęto w programie operacyjnym nast ępuj ące priorytety: - 7b – zwi ększenie mobilno ści regionalnej, poprzez ł ączenie w ęzłów drugo- i trzeciorz ędnych z infrastruktur ą TEN-T, w tym z w ęzłami multimodalnymi; - 7c – rozwój i usprawnienie przyjaznych środowisku (w tym o obni żonej emisji hałasu) i niskoemisyjnych systemów transportu, w tym śródl ądowych dróg wodnych i transportu morskiego, portów, poł ącze ń multimodalnych oraz infrastruktury portów lotniczych, w celu promowania zrównowa żonej mobilno ści regionalnej i lokalnej; - 7d – rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jako ści i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego oraz propagowanie działa ń słu żą cych zmniejszeniu hałasu. Celem szczegółowym priorytetu 7b jest zwi ększona dost ępno ść drogowa województwa. Reali- zacja tego priorytetu inwestycyjnego ma za zadanie popraw ę dost ępno ści wewn ątrzregionalnej, a wsparciem b ędą obj ęte inwestycje głównie w drogi wojewódzkie.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 20 – Poz. 1421

Celem szczegółowym priorytetu 7c jest spowolnienie spadku korzystania z transportu publicznego przez mieszka ńców obszarów pozamiejskich. Realizacja tego priorytetu uzupełni poł ączenia kolejowe w regionie oraz – poprzez zakup taboru autobusowego – zwi ększy dost ępno ść do usług przewozowych na obszarach o słabej dost ępno ści do transportu kolejowego. Celem szczegółowym priorytetu 7d jest zwi ększona dost ępno ść kolejowa regionu. Realizacja priorytetu przyczyni si ę do poprawy przepustowo ści na odcinkach linii kolejowych o znaczeniu regionalnym i aglomeracyjnym.

2.3. Bydgosko-Toru ński Obszar Funkcjonalny

Na potrzeby Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT), które s ą instrumentem rozwoju terytorialnego w ramach regionalnych programów operacyjnych w perspektywie finansowej 2014- 2020, dokonano delimitacji obszarów funkcjonalnych. Maj ą one na celu zwi ększenie udziału i zaanga- żowania partnerów lokalnych, w tym jednostek samorz ądu terytorialnego w zarz ądzaniu środkami polityki spójno ści Unii Europejskiej, dedykowanymi dla regionu. W województwie kujawsko-pomorskim okre ślono jeden zwarty obszar funkcjonalny, w skład którego wchodz ą Bydgoszcz i Toru ń oraz powi ązane z nimi gminy. Z uwagi na to, że rdze ń obszaru składa si ę z dwóch miast oddziałuj ących zarówno na siebie, jak i na otaczający obszar, wyznaczono te ż dwa obszary funkcjonalne dla obu tych miast. W skład Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego weszły: miasto Bydgoszcz, wszystkie gminy powiatu bydgoskiego, a tak że gminy Nakło i Szubin z powiatu nakielskiego oraz Łabiszyn – z powiatu żni ńskiego 8. Autorzy Strategii Rozwoju Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego wśród celów strategicznych w dziedzinie infrastruktury transportowej wyznaczyli m.in. „Wieloobszarowy rozwój transportu publicznego, w tym – integracj ę gmin o ściennych z systemem transportowym Bydgoszczy” oraz „Rewi- talizacj ę kolei”. W śród celów operacyjnych, z punktu widzenia powiatu bydgoskiego, istotne s ą: „Rozwój sieci poł ącze ń miejskich i podmiejskich”, „Uspójnianie systemu transportu publicznego” i „Tworzenie udogodnie ń infrastrukturalnych dla mieszka ńców BOF regularnie doje żdżaj ących do Bydgoszczy”, a tak że „Przywracanie znaczenia kolei jako środka transportu”.

2.4. Projekty zwi ązane z rozwojem transportu zbiorowego w powiecie bydgoskim

Strategia Rozwoju Powiatu Bydgoskiego na lata 2008-2015 wyznaczyła cel główny powiatu jako „zrównowa żony rozwój społeczno-gospodarczy powiatu bydgoskiego”. Wizj ę ekorozwoju powiatu okre ślono w podziale na łady, w tym wyró żniono ład przestrzenny, którego elementem jest rozwini ęty system komunikacyjny – transport publiczny i prywatny. Wśród działa ń na rzecz realizacji strategii znalazło si ę jednak tylko odniesienie do transportu indywidualnego (działanie 1: „Usprawnienie sieci komunikacyjnej powiatu poprzez przebudow ę i

8 „Strategia Rozwoju Bydgoskiego Obszaru Funkcjonalnego” , Deloitte, 2014 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 21 – Poz. 1421

modernizacj ę dróg ze szczególnym uwzgl ędnieniem dróg dojazdowych do sieci dróg regionalnych i ponadregionalnych, ł ącz ących o środki o znaczeniu gospodarczym, kulturowym i turystycznym), rowerowego (działanie 2: „Podniesienie jako ści i bezpiecze ństwa sieci komunikacji rowerowej poprzez budow ę ci ągów pieszo-rowerowych”) oraz kolejowego (działanie 3: „Wspieranie działa ń podejmowa- nych przez Zarz ąd Województwa w zakresie przebudowy oraz modernizacji linii kolejowych na terenie powiatu bydgoskiego”) – nie ma odniesienia do transportu autobusowego. Aktualizacja Strategii do dnia 31 grudnia 2016 r. nie przyniosła zmian w zakresie odniesie ń do transportu publicznego autobusowego. Powiat bydgoski do tej pory nie organizował transportu publicznego – zadania realizowane przez powiat w zakresie transportu ograniczały si ę do budowy i modernizacji dróg przez niego zarz ą- dzanych oraz do wydawania zezwole ń na wykonywanie przewozów regularnych zgodnie z ustaw ą o transporcie drogowym i opiniowania tych zezwole ń dla s ąsiednich jednostek samorz ądu terytorialnego (Starosta Bydgoski wydał tylko jedno zezwolenie na wykonywanie przewozów na linii powiatowej – wszystkie pozostałe linie autobusowe obejmuj ące obszar powiatu bydgoskiego przekraczały jego granice).

2.5. Zagospodarowanie przestrzenne powiatu bydgoskiego

Zagospodarowanie przestrzenne jest podstawow ą determinant ą kształtowania si ę potrzeb przewozowych. Lokalizacja funkcji gospodarczych, społecznych, naukowych oraz miejsc zamieszkania, kultury i rekreacji, decyduje o liczbie i kierunkach przewozów wyst ępuj ących w transporcie pasa żer- skim. Niezale żnie od specyfiki poszczególnych obszarów zurbanizowanych, mo żna wskaza ć na pewne prawidłowo ści we wzajemnym oddziaływaniu zagospodarowania przestrzennego oraz funkcjonowania i rozwoju transportu publicznego: - wysoka g ęsto ść zamieszkania wpływa nieznacznie na zmniejszenie średniej odległo ści podró ży, je żeli nie wi ąż e si ę ze wzrostem kosztów podró ży, podczas gdy wysoka g ęsto ść miejsc zatrudnienia jest dodatnio skorelowana ze średni ą odległo ści ą podró ży; - atrakcyjne miejsca (zatrudnienia, nauki, wypoczynku i usług socjalnych) w lokalnym otoczeniu wpływaj ą na ograniczenia liczby podró ży jego mieszka ńców; - odległo ść podró ży mo żna okre śli ć jako skorelowan ą z odległo ści ą do lokalnego centrum; - polityka zagospodarowania terenu w niewielkim stopniu wpływa na cz ęsto ść podró ży; - udział transportu zbiorowego w realizacji podró ży miejskich zale ży od g ęsto ści zaludnienia, zatrudnienia i wielko ści obszaru zurbanizowanego; - mieszanie funkcji, jako sposób zagospodarowania obszarów lokalnych, skraca odległo ść podró ży – ma wi ęc pozytywny wpływ na wzrost znaczenia podró ży pieszych i rowerowych. Oddziaływanie zagospodarowania przestrzennego na zachowania transportowe przedstawiono w tabeli 1.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 22 – Poz. 1421

Tab. 1. Wpływ zagospodarowania przestrzennego na zachowania transportowe mieszka ńców, ustalony na podstawie bada ń (projekt Transland)

Obserwowany Czynnik Rezultaty wpływ na:

Wysoka g ęsto ść zaludnienia w poł ączeniu z mieszanym zagospodarowaniem terenu prowadzi do krótszych po- Odległo ść podró ży dró ży; wpływ ten jednak jest znacznie słabszy, je żeli doliczy si ę ró żnice kosztów podró ży Gęsto ść Cz ęsto ść podró ży Nieznaczny wpływ lub brak wpływu zaludnienia Gęsto ść zaludnienia powi ązana jest wprost proporcjo- Wybór nalnie z wykorzystaniem transportu zbiorowego środka transportu i ujemnie skorelowana z wykorzystaniem samochodu osobowego

Równowaga mi ędzy liczb ą mieszka ńców a liczb ą miejsc Gęsto ść Odległo ść pracy prowadzi do skrócenia czasu podró ży; wyst ępuje zatrudnienia podró ży zale żno ść mi ędzy istnieniem dzielnic jednofunkcyjnych (centra zatrudnienia, sypialnie) a dłu ższymi podró żami

Cz ęsto ść podró ży Nie stwierdzono wpływu Gęsto ść zatrudnienia Wybór Wy ższa g ęsto ść zatrudnienia zwi ązana jest zwykle środka transportu z wi ększym wykorzystaniem transportu zbiorowego

Gęsto ść Dzielnice „tradycyjne” charakteryzuj ą si ę krótszymi zagospodarowa- Długo ść podró ży podró żami ni ż dzielnice podmiejskie, zorientowane nia przestrzen- na wykorzystanie samochodu osobowego nego Cz ęsto ść podró ży Nie stwierdzono wpływu

„Tradycyjne” dzielnice charakteryzuj ą si ę wy ższym Gęsto ść udziałem transportu zbiorowego, rowerowego i piesze- zagospodarowa- Wybór go; czynniki urbanistyczne maj ą jednak mniejsze zna- nia przestrzen- środka transportu czenie ni ż cechy społeczno-ekonomiczne danej popula- nego cji

Odległo ść do najwa żniejszego miejsca pracy jest wa ż- Długo ść podró ży nym czynnikiem determinuj ącym odległo ść podró ży

Lokalizacja Cz ęsto ść podró ży Nie stwierdzono wpływu

Wybór Silny wpływ na wykorzystanie transportu zbiorowego środka transportu ma odległo ść doj ścia do i z przystanków

Średnie odległo ści podró ży s ą najni ższe na du żych tere- Wielko ść miasta Długo ść podró ży nach miejskich i najwy ższe w osadach wiejskich

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 23 – Poz. 1421

Obserwowany Czynnik Rezultaty wpływ na:

Cz ęsto ść podró ży Nie stwierdzono wpływu

Korzystanie z transportu zbiorowego jest najwy ższe Wybór na du żych terenach miejskich i najni ższe w osadach środka transportu wiejskich

Źródło: Transport a zagospodarowanie przestrzenne. European Commission 2003, s. 16-19, www.eu- portal.net , dost ęp: 15.12.2015 r.

Na rysunku 1 zaprezentowano podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego, uwzgl ędniaj ący poszczególne powiaty i gminy z wyznaczonymi granicami obszaru metropolitalnego. Powiat bydgoski zajmuje powierzchni ę 1 395 km 2 i jest trzecim co do wielko ści powiatem wo- jewództwa kujawsko-pomorskiego – stanowi 7,8% jego powierzchni. Od północy graniczy z powiatami tucholskim, świeckim i chełmi ńskim, od wschodu – z powiatem toru ńskim, od południa – z powiatami inowrocławskim i żni ńskim, a od zachodu – z powiatami nakielskim i s ępole ńskim. Jest to powiat ziemski, z siedzib ą władz w Bydgoszczy, która jednak – jako miasto na prawach powiatu – nie wchodzi w jego skład.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 24 – Poz. 1421

Rys. 1. Podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego

Źródło: www.kujawsko-pomorskie.eu, dost ęp: 15.12.2015 r.

Powiat bydgoski le ży na Kujawach, jego obszar si ęga te ż fragmentarycznie innych krain histo- rycznych Polski: Ziemi Chełmi ńskiej i Pomorza (na północy i wschodzie) oraz Krajny i Wielkopolski (na zachodzie). Powiat poło żony jest w wi ększo ści na lewym brzegu Wisły, za wyj ątkiem gminy Dą- browa Chełmi ńska, która poło żona jest na prawym brzegu tej rzeki. Powiat le ży w czterech makroregionach: południow ą jego cz ęść zajmuje Pradolina Toru ńsko-Eberswaldzka (Kotlina Toru ńska), cz ęść północno-zachodni ą – Pojezierze Południowopomorskie (Wysoczyzna Świecka, Dolina Brdy i Poje- zierze Kraje ńskie), a wschodnia cz ęść powiatu (gmina D ąbrowa Chełmi ńska) znajduje si ę w dwóch makroregionach: Dolina Dolnej Wisły (mezoregion: Dolina Fordo ńska) i Pojezierze Chełmi ńsko- Dobrzy ńskie (mezoregion: Pojezierze Chełmi ńskie).

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 25 – Poz. 1421

Zgodnie z ustaleniami Planu Zagospodarowania Województwa Kujawsko-Pomorskiego, sie ć osadnicz ą w województwie kujawsko-pomorskim tworzy osiem obszarów o ró żnych uwarunkowaniach. Powiat bydgoski został zaliczony w wi ększo ści do obszaru centralnego, natomiast jego północ- na cz ęść została zaliczona do obszaru północnego. Z kolei wschodni kraniec gminy D ąbrowa Cheł- mi ńska zaliczony został do obszaru północno-wschodniego. Obszar centralny uznawany jest za „rdze ń funkcjonalny” województwa, ma charakter wielo- funkcyjny, z bardzo dobrze rozwini ętą przedsi ębiorczo ści ą i du żym znaczeniem turystyki i rolnictwa. Posiada równie ż dobre skomunikowania drogowe, kolejowe i wodne. Obszar północno-wschodni ma charakter wybitnie rolniczy, okre ślany jest jako obszar najwy ż- szej przydatno ści dla rolnictwa na terenie województwa. Na obszarze północnym du że znaczenie ma funkcja turystyczna i le śna. Spora cz ęść powiatu wykazuje cechy zurbanizowanej strefy podmiejskiej – z uwagi na silne zwi ązki funkcjonalne z Bydgoszcz ą. Na rysunku 2 przedstawiono podział powiatu bydgoskiego na gminy.

Rys. 2. Podział administracyjny powiatu bydgoskiego

Źródło: www.powiat.bydgoski.pl, dost ęp: 15.12.2015 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 26 – Poz. 1421

W polityce przestrzennej województwa wyodr ębniono cztery strefy, w tym dwie obejmuj ące powiat bydgoski. Wi ększa cz ęść powiatu – wraz z dolin ą Wisły – zaliczona została do strefy centralnej – o wysokiej aktywno ści gospodarczej, a pozostała cz ęść powiatu (północno-wschodni fragment obszaru gmin Koronowo i Sicienko) – do strefy wschodniej, w której ma przewa żać intensywna gospodarka rolna. W sieci osadniczej obszar powiatu bydgoskiego stanowi cz ęść aglomeracji i obszaru metropolitalnego Bydgoszczy i Torunia. Układ osadniczy w województwie przedstawiono na rysunku 3.

Rys. 3. Miejsce powiatu bydgoskiego w powi ązaniu o środków administracyjnych województwa kujawsko-pomorskiego

Źródło: Plan zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego , rys. nr 14.

Powiat bydgoski posiada bardzo silne zwi ązki z Bydgoszcz ą i wła śnie to miasto, z uwagi na swój potencjał, jest głównym o środkiem oddziaływania na obszar powiatu.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 27 – Poz. 1421

W skład powiatu bydgoskiego wchodzi osiem podstawowych jednostek administracji samorz ą- dowej: - dwie gminy miejsko-wiejskie – Koronowo i Solec Kujawski; - sze ść gmin wiejskich: Białe Błota, D ąbrowa Chełmi ńska, Dobrcz, Nowa Wie ś Wielka, Osielsko i Sicienko. Wg danych GUS na 31 grudnia 2014 r., liczba mieszkańców powiatu wynosiła 111 734 osoby, co oznacza gęstość zaludnienia 80 mieszka ńców na km 2. Jest to g ęsto ść zaludnienia ni ższa od średniej w województwie (116 mieszka ńców/km 2). Najsłabiej zaludnion ą gmin ą jest Sicienko (54 osoby/km 2). Powierzchnie gmin i miast powiatu bydgoskiego – wraz z liczb ą ludno ści i g ęsto ści ą zaludnienia – przedstawiono w tabeli 2. Na terenie powiatu bydgoskiego najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą u żytki rolne – 47%. Lasy zajmuj ą natomiast ok. 45% powierzchni powiatu. Powiat bydgoski, dzi ęki poło żeniu w bezpo średnim s ąsiedztwie Bydgoszczy, charakteryzuje si ę dobr ą dost ępno ści ą komunikacyjn ą do tego o środka wojewódzkiego, a tak że do Torunia.

Tab. 2. Powierzchnia i liczba ludno ści jednostek administracyjnych w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r.

Liczba Gęsto ść Liczba Powierzchnia Lp. Gmina mieszka ńców zaludnienia miejscowo- [km 2] [osób] [osób/km 2] ści/sołectw 1. Białe Błota 123 19 608 159 16/11 2. Dąbrowa Chełmi ńska 125 8 033 64 24/15 3. Dobrcz 130 11 010 85 29/21 4. Koronowo 412 24 179 59 55/33 w tym miasto 28 11 384 407 1/0 5. Nowa Wie ś Wielka 148 9 778 66 21/15 6. Osielsko 102 12 569 123 17/7 7. Sicienko 180 9 798 54 37/21 8. Solec Kujawski 175 16 759 96 18/4 w tym miasto 19 15 627 822 1/0 Razem 1 395 111 734 80 217/126

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

Na rysunku 4 przedstawiono map ę powiatu bydgoskiego z najwa żniejszymi miejscowo ściami, będącymi potencjalnymi źródłami ruchu w powiatowych przewozach pasa żerskich.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 28 – Poz. 1421

Rys. 4. Najwi ększe miejscowo ści powiatu bydgoskiego

Źródło: opracowanie własne.

Za kierunki rozwoju układu komunikacyjnego dla obszaru powiatu bydgoskiego w planie zagospodarowania przestrzennego województwa uznano przebudow ę drogi krajowej nr 5 do parametrów drogi ekspresowej, przebudow ę drogi krajowej nr 80 w klasie technicznej GP (droga główna ruchu przyspieszonego) oraz przebudow ę drogi krajowej nr 25 w klasie technicznej G (droga główna) na odcinku S ępólno Kraje ńskie – Bydgoszcz i w klasie GP na odcinku Bydgoszcz – Inowrocław wraz z obwodnic ą Koronowa i Nowej Wsi Wielkiej. Wskazano równie ż, że konieczna jest budowa poł ącze- nia drogi ekspresowej S-10 z drog ą krajow ą nr 80 – z przepraw ą mostow ą przez Wisł ę w Solcu Ku-

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 29 – Poz. 1421

jawskim. Droga S-10 to planowane poł ączenie drogowe prowadz ące przez teren województwa kujawsko-pomorskiego, w tym ł ącz ące Bydgoszcz z Toruniem. Obecnie trwaj ą prace studialne i projektowe, nie jest znany termin budowy poszczególnych odcinków drogi. Jako najwa żniejsze zadania w układzie nadrz ędnym dla linii kolejowych, zapewniaj ących zewn ętrzne powi ązania województwa, uznano osi ągni ęcie pr ędko ści powy żej 120 km/h na wybranych liniach – m.in. na linii nr 18 (Kutno – Toru ń – Bydgoszcz) i nr 131 (Chorzów Batory – Inowrocław – Bydgoszcz – Tczew). Ponadto wskazano, że sprawniejszy i bezpieczniejszy transport na terenie woje- wództwa ma by ć zrealizowany m.in. poprzez osi ągni ęcie pr ędko ści do 120 km/h w rezultacie przebudowy pozostałych linii kolejowych znaczenia pa ństwowego.

2.6. Zagospodarowanie przestrzenne gmin obj ętych planem

Poszczególne gminy powiatu bydgoskiego posiadaj ą zró żnicowan ą strukturę przestrzenn ą. Ze- stawienie podstawowych wska źników charakteryzuj ących gminy przedstawiono w tabeli 3. Kolorem czerwonym wyró żniono gminy o najwi ększym udziale danej powierzchni. Pod tabel ą przedstawiono z kolei syntetyczny opis ka żdej z gmin.

Tab. 3. Udział powierzchni ró żnych rodzajów w poszczególnych gminach powiatu bydgoskiego – stan na 31 grudnia 2014 r.

Udział wg kierunków wykorzystania Powierzch- Lp. Gmina nia tereny [km 2] użytki rolne lasy i wody zurbanizowane i pozostałe 1. Białe Błota 123 29,0% 54,9% 15,6% Dąbrowa Chełmi ń- 2. 125 ska 42,3% 51,7% 6,0% 3. Dobrcz 130 82,5% 10,4% 7,2% 4. Koronowo 412 56,6% 36,6% 6,7% w tym miasto 28 43,7% 38,1% 18,8% 5. Nowa Wie ś Wielka 148 27,5% 64,7% 8,0% 6. Osielsko 102 29,9% 59,8% 10,0% 7. Sicienko 180 71,3% 21,6% 7,1% 8. Solec Kujawski 175 14,7% 79,7% 5,6% w tym miasto 19 41,4% 28,7% 28,3% Razem 1 395 46,9% 45,3% 7,8%

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 30 – Poz. 1421

Koronowo Gmina Koronowo rozci ąga si ę na północ od Bydgoszczy, w dolinie rzeki Brdy. To najwi ększa gmina w powiecie bydgoskim (412 km 2). Ponad 56% obszaru gminy to tereny rolnicze, a ok. 36% jej powierzchni zajmuj ą lasy. Przez gmin ę przepływa rzeka Brda. Znajduje si ę na niej sztuczny zbiornik wodny – Jezioro Ko- ronowskie. Oprócz niego na tym obszarze wyst ępuje wiele jezior polodowcowych, w tym m.in. długi na 30 km ła ńcuch jezior byszewskich. W skład gminy Koronowo wchodzi miasto Koronowo oraz 33 sołectwa: Buszkowo, Byszewo, Bytkowice, Dziedzinek, Glinki, Gogolin, Go ścieradz, Huta, Kr ąpiewo, Lucim, Ł ąsko Małe, Ł ąsko Wielkie, M ąkowarsko, Morzewiec, Nowy Dwór, Nowy Jasiniec, Okole, Osiek, Popielewo, Salno, Samoci ąż ek, Sitowiec, Skarbiewo, Stary Dwór, Stary Jasiniec, Tryszczyn, Wi ęzowno, Wierzchucin Królewski, Wiskitno, Wilcze, Witoldowo i Wtelno. Gmina ma charakter turystyczno-rolniczy. Znajduje si ę tutaj bardzo cenny drzewostan d ębu szypułkowego. Du ża cz ęść gospodarstw rolniczych zajmuje si ę upraw ą owoców: jabłek, śliwek, wi śni i truskawek. W Koronowie znajduj ą si ę obiekty zabytkowe, takie jak pocysterski zespół klasztorny, czy XIX-wieczna zabudowa śródmie ścia (okolice Rynku).

Solec Kujawski

Gmina Solec Kujawski usytuowana jest we wschodniej cz ęś ci powiatu bydgoskiego, na lewym brzegu Wisły, pomi ędzy Bydgoszcz ą a Toruniem. To najbardziej zalesiona gmina powiatu – lasy zajmuj ą blisko 80% jej powierzchni. W dawnej wsi Kabat, poło żonej w centrum Puszczy Bydgoskiej, zlokalizowane jest Radiowe Centrum Nadawcze Polskiego Radia. Przez gmin ę przebiega linia kolejowa nr 18 w relacji Kutno – Piła, łącz ąca Bydgoszcz z Toruniem. Gmina składa si ę z miasta Solec Kujawski (podzielonego na 4 osiedla – Le śne, Staromiejskie, Robotnicze, Toru ńskie) oraz z 1 osiedla: Rudy i 4 sołectw: Otorowo-Makowiska, Chro śna, Kujawska i Przyłubie. W mie ście funkcjonuje Park Przemysłowy obejmujący ok. 68 ha. Miasto posiada Ośrodek Spor- tu i Rekreacji, w którym jest hala widowiskowo-sportowa, park wodny oraz kr ęgielnia. Pr ęż nie działa równie ż Soleckie Centrum Kultury. Atrakcje zapewnia tak że JuraPark powstały w 2008 r. W Solcu Kujawskim swoje siedziby maj ą takie przedsi ębiorstwa jak Autos, Drobex, Pasaco, Solbet, Thermoplastics, czy producent autobusów Solbus, a tak że Nadle śnictwo Solec Kujawski.

Białe Błota

Gmina Białe Błota poło żona jest w centralnej cz ęś ci powiatu bydgoskiego. Wschodnia i środkowa cz ęść gminy le ży na skraju Puszczy Bydgoskiej. Przez jej teren przepływa rzeka Note ć,

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 31 – Poz. 1421

poł ączona z Kanałem Noteckim. Na zachód od Białych Błot zlokalizowane jest Jezioro Jezuickie Ma- łe. Gmina podzielona jest na 11 sołectw: Białe Błota, Ciele, Kruszyn Kraje ński, Lisi Ogon, Ło- chowice, Łochowo, Murowaniec, Pr ądki, Przył ęki, Trzciniec i Zielonka. Stopniowo zanika rolniczy charakter poszczególnych wsi i ewoluuje w kierunku podmiejskich osiedli mieszkaniowych oraz spe- cjalistycznych usług lub specyficznej produkcji. Udział terenów zurbanizowanych w całkowitej powierzchni gminy przekracza ju ż 15%. Jest to najg ęś ciej zaludniona gmina wiejska w powiecie bydgoskim, ale jednocze śnie a ż 55% powierzchni gminy zajmuj ą lasy nale żą ce do Puszczy Bydgoskiej. W granicach gminy znajduje si ę Port Lotniczy Bydgoszcz im. Ignacego Paderewskiego.

Dąbrowa Chełmi ńska

Dąbrowa Chełmi ńska to najmniejsza pod wzgl ędem liczby mieszka ńców gmina powiatu bydgoskiego (liczy nieznacznie ponad 8 tys. mieszka ńców). Jej cech ą charakterystyczn ą jest poło żenie na granicy trzech mezoregionów: cz ęść centralna gminy le ży na Pojezierzu Chełmi ńskim, południowa – w Kotlinie Toru ńskiej, a północno-zachodnia – w Dolinie Fordo ńskiej, co przekłada si ę na zró żnico- wanie poszczególnych obszarów gminy. Jest to jedyna gmina powiatu poło żona na prawym brzegu Wisły. Gmina podzielona jest na 15 sołectw: Bolumin, Borki, Czar że, Czemlewo, D ąbrowa Chełmi ń- ska, Gzin, Janowo, Mozgowina, Nowy Dwór, Ostromecko, Otowice, Rafa, Reptowo, Strzy żawa i Wałdowo Królewskie. W Ostromecku znajduje si ę zespół pałacowo-parkowy z XVIII i XIX wieku wraz 40- hektarowym parkiem. W miejscowo ści znajduje si ę tak że źródło wód alkalicznych „Maria”.

Dobrcz

Gmina Dobrcz poło żona jest w północno-wschodniej cz ęś ci powiatu bydgoskiego, na szlaku komunikacyjnym (kolejowym i drogowym) wiod ącym z Bydgoszczy w kierunku Wybrze ża Gda ń- skiego. Gmina ma charakter rolniczy – u żytki rolne stanowi ą 82,5% jej powierzchni. Gmina dzieli si ę na 21 sołectw: Augustowo, Borówno, Dobrcz, G ądecz, Kotomierz, Kozielec, Kusowo, Magdalenka, Nekla, Sienno, Stronno, Strzelce Dolne, Strzelce Górne, Suponin, Trzebie ń, Trzeciewiec, Trz ęsacz, Włóki, Wudzyn, Wudzynek, Włóki i Zalesie. Miejscowo ść Borówno jest miejscem rozgrywania corocznych zawodów triathlonowych. Z kolei w Strzelcach Dolnych co roku w pierwszy weekend wrze śnia odbywa si ę Świ ęto Śliwki – uruchamiana jest wówczas specjalna linia autobusowa do Bydgoszczy, obsługiwana taborem zabytkowym i historycznym. Na terenie gminy znajduj ą si ę trzy naturalne jeziora: Borówno o powierzchni 43,8 ha, Kusowo o powierzchni 44 ha i Dobrcz o powierzchni 30,2 ha.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 32 – Poz. 1421

Nowa Wie ś Wielka

Gmina Nowa Wie ś Wielka poło żona jest w południowej cz ęś ci powiatu bydgoskiego. Spor ą jej cz ęść pokrywaj ą lasy (ok. 65%), jednak wył ączaj ąc obszary le śne, ł ąki i pastwiska, gmina osi ąga g ę- sto ść zaludnienia na poziomie ok. 160 osób/km 2. Najwi ększym zbiornikiem wodnym w gminie jest Jezioro Jezuickie (146 ha i 10 m gł ęboko ści). Stanowi ono centrum rekreacyjne dla mieszka ńców Bydgoszczy, funkcje turystyczne skupiaj ą si ę w miejscowo ściach Chmielniki i Pr ądocin. W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Brzoza, D ąbrowa Wielka, Dobromierz, Dziemionna, Jaku- bowo, Januszkowo, Kobylarnia, Kolankowo, Leszyce, Nowa Wie ś Wielka, Nowa Wioska, Nowe Smolno, Olimpin, Pr ądocin i Tarkowo Dolne. Obecnie najdynamiczniej rozwija si ę Brzoza – w tej miejscowo ści oddawanych jest 1/3 gminnych nowych mieszka ń i domów, a tak że prowadzi działal- no ść połowa gminnych podmiotów gospodarczych.

Osielsko

Gmina Osielsko poło żona jest w centralnej cz ęś ci powiatu bydgoskiego i bezpo średnio graniczy od południa z Bydgoszcz ą. Tereny zurbanizowane stanowi ą 10% powierzchni gminy, a blisko 60% – lasy. To dynamicznie rozwijaj ąca si ę gmina podmiejska – ma charakter usługowo-przemysłowy z przewa żaj ącą funkcj ą mieszkaniow ą. Osielsko jest zarazem najbogatsz ą gmin ą w województwie. W skład gminy wchodzi 7 sołectw: Bo żenkowo, Jaru żyn, Maksymilianowo, Niemcz, Niwy- Wilcze, Osielsko i Żoł ędowo. W Maksymilianowie znajduje si ę du ża stacja kolejowa – na styku wa żnych linii kolejowych nr 131 (Chorzów Batory – Tczew) i nr 201 (Nowa Wie ś Wielka – Gdynia Port).

Sicienko

Sicienko to gmina usytuowana w zachodniej cz ęś ci powiatu bydgoskiego. Obecnie zamieszkuje ją blisko 10 tys. osób, a liczba ludno ści cały czas wzrasta, co ma zwi ązek z rozwojem osadnictwa mieszkaniowego. Użytki rolne zajmuj ą 70% obszaru gminy – główn ą funkcją gminy pozostaje rolnictwo, a funkcj ą uzupełniaj ącą jest sadownictwo i warzywnictwo (o charakterze podmiejskim) oraz przedsi ę- biorczo ść i mieszkalnictwo. Cz ęść obszaru gminy zajmuj ą zamkni ęte tereny wojskowe. W obr ębie gminy znajduje si ę rzeka Krówka i Kanał Bydgoski, a tak że jeziora: Wierzchuci ń- skie Małe, Wierzchuci ńskie Du że i Słupowskie. Gmina jest podzielona na 21 sołectw: D ąbrówka Nowa, Gliszcz, Kruszyn, Łukowiec, Mochle, Murucin, Nowaczkowo, Osówiec, Pawłówek, Samsieczno, Sicienko, Strzelewo, Szczutki, Teresin, Trzemi ętowo, Trzemi ętówko, Wierzchucice, Wierzchucinek, Wojnowo, Zawada-Ugoda i Zielonczyn.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 33 – Poz. 1421

2.7. Sie ć komunikacyjna na obszarze planu

Przez województwo kujawsko-pomorskie prowadz ą dwa paneuropejskie korytarze transportowe bazowej sieci TEN-T: Bałtyk – Adriatyk (odcinek Gdańsk – Katowice) oraz Morze Północne – Bałtyk (odcinek Warszawa – Pozna ń)9. W ramach tej sieci funkcjonuje autostrada A1, ł ącz ąca Gda ńsk z To- runiem, Łodzi ą i aglomeracj ą śląsk ą oraz autostrada A2, ł ącz ąca Warszaw ę z Łodzi ą i Poznaniem – z odgał ęzieniem drog ą ekspresow ą S-5 do Gniezna, a w przyszło ści do Bydgoszczy i przez Świecie, do autostrady A1. Kolejowa sie ć TEN-T obejmuje w województwie kujawsko-pomorskim linie kolejowe nr 3 i 131 – jako sie ć bazow ą oraz nr 201 i 353 – jako sie ć kompleksow ą. Przez obszar powiatu bydgoskiego prowadz ą nast ępuj ące linie kolejowe: - nr 18 (Kutno – Piła Główna), odcinki: Toru ń Główny – Bydgoszcz Wschód i Czy żkówko – Piła Główna (linia pierwszorz ędna, dwutorowa i zelektryfikowana); - nr 131 (Chorzów Batory – Tczew), odcinki: Jaksice – Nowa Wie ś Wielka, Nowa Wie ś Wielka – Bydgoszcz Główna, Bydgoszcz Główna – Maksymilianowo i Maksymilianowo – Laskowice Po- morskie (linia magistralna, dwutorowa i zelektryfikowana); - nr 201 (Nowa Wie ś Wielka – Gdynia Port), odcinki Nowa Wie ś Wielka – Bydgoszcz Wschód i Bydgoszcz Wschód – Maksymilianowo (linia magistralna, dwutorowa i zelektryfikowana) oraz odcinek Maksymilianowo – Wierzchucin (linia pierwszorz ędna, jednotorowa i niezelektryfikowana); - nr 209 (Kowalewo Pomorskie – Bydgoszcz Główna), odcinek Kowalewo Pomorskie – Bydgoszcz Fordon (linia drugorz ędna, jednotorowa i niezelektryfikowana); - nr 241 (Tuchola – Koronowa), odcinek Tuchola – Koronowo (linia znaczenia miejscowego, jednotorowa i niezelektryfikowana – nieczynna); - nr 356 (Pozna ń Główny – Bydgoszcz Główna), odcinek Kcynia – Bydgoszcz Główna (linia drugorz ędna, jednotorowa i niezelektryfikowana). Linie nr 18, 131 i 201 maj ą znaczenie pa ństwowe10 . Na wi ększo ści z wymienionych linii pro- wadzony jest ruch pasa żerski – z wyj ątkiem linii 241 i 356 oraz odcinka linii 201 (Nowa Wie ś Wielka – Bydgoszcz Wschód). Linia nr 241 wpisana jest do rejestru zabytków. Na obszarze powiatu bydgoskiego funkcjonuj ą nast ępuj ące stacje i przystanki kolejowe: - na linii nr 18 w kierunku Torunia: Solec Kujawski i Przyłubie; - na linii nr 18 w kierunku Piły: Pawłówek i Zielonczyn; - na linii nr 131 w kierunku Laskowic Pomorskich: Maksymilianowo i Kotomierz; - na linii nr 131 w kierunku Inowrocławia: Trzciniec, Brzoza Bydgoska, Chmielniki Bydgoskie i Nowa Wie ś Wielka - na linii nr 201 w kierunku Wierzchucina: Maksymilianowo, Stronno i Wudzy ń;

9 Źródło: tent-t-corridor-map-2013.pdf, dostęp: 15.12.2015 r. 10 Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 17.04.2013 r., Dz. U. z 2013 r., poz. 569.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 34 – Poz. 1421

- na linii nr 209 w kierunku Kowalewa Pomorskiego: Ostromecko, D ąbrowa Chełmi ńska i Gzin. Łącznie, w ruchu pasa żerskim użytkowanych jest 15 stacji i przystanków kolejowych, jednak odje żdża z nich zró żnicowana liczba poci ągów, najwi ęcej z Maksymilianowa. W powiecie bydgoskim znajduje si ę ł ącznie 1 320,9 km dróg publicznych, w tym 144,8 km au- tostrad i dróg krajowych, 116,3 km dróg wojewódzkich, 397,5 km dróg powiatowych i 662,3 km dróg gminnych 11 . Układ drogowy powiatu opiera si ę na sieci dróg krajowych nr 5, 10, 25, 56 i 80, fragmentarycznie maj ących status dróg ekspresowych (S-5 i S-10 w gminie Białe Błota). Przez powiat bydgoski prowadz ą trasy nast ępuj ących dróg wojewódzkich: - 223: droga krajowa nr 80 – droga krajowa nr 10 (przej ście przez Bydgoszcz); - 237: Czersk – Tuchola – Gostycyn – M ąkowarsko; - 243: Mrocza – Koronowo (droga krajowa nr 25); - 244: Kamieniec – Wojnowo – Gogolinek – Bo żenkowo – Strzelce Dolne; - 249: Czarnowo (droga krajowa nr 80) – rzeka Wisła – Solec Kujawski – droga krajowa nr 10; - 254: Brzoza – Łabiszyn – Barcin – Mogilno – Wylatowo; - 256: Trzeciewiec (droga krajowa nr 5) – Włóki – Bydgoszcz; - 394: Przyłubie – Solec Kujawski – droga wojewódzka nr 397; - 397: Otorowo (droga woj. nr 394) – Makowiska (droga krajowa nr 10); - 551: Strzy żawa – D ąbrowa Chełmi ńska – Unisław – Wybcz – Chełm ża – W ąbrze źno. - Powiatowy Zarz ąd Dróg z siedzib ą w Bydgoszczy zarz ądza sieci ą 397,5 km dróg powiatowych: - 1030C: Cekcyn – Lubiewo – Cierplewo – Sokole Ku źnica; - 1137C: Obodowo – So śno – Wierzchucin Królewski; - 1139C: Dziedno – Sitowiec; - 1145C: Zabartowo – W ąwelno – Wierzchucin Królewski; - 1146C: W ąwelno – Wiskitno – Ł ąsko Małe; - 1147C: Sitowiec – Huta – W ąwelno; - 1266C: droga krajowa nr 56 – Serock – Łowin – Zbrachlin; - 1267C: Wudzyn – Pruszcz; - 1268C: Serock – Stronno; - 1269C: Nieciszewo – Trzebie ń – Kotomierz; - 1270C: Pruszcz – Trzebie ń; - 1295C: Topolno – Trzeciewiec; - 1501C: Pyszczyn – Suponin; - 1502C: Kotomierz – Dobrcz;

11 „Studium Uwarunkowań Rozwoju Przestrzennego Bydgosko-Toruńskiego Obszaru Funkcjonalnego”.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 35 – Poz. 1421

- 1503C: Sienno – Dobrcz; - 1504C: Trzebie ń – Niemcz – Bydgoszcz; - 1505C: Dobrcz – Borówno; - 1506C: Kusowo – G ądecz; - 1507C: Włóki – Jaru żyn – Bydgoszcz; - 1508C: Niemcz – Jaru żyn; - 1509C: Maksymilianowo – stacja kolejowa; - 1510C: Popielewo – Słupowo; - 1511C: Sitowiec – Lucim; - 1512C: Wilcze – Wierzchucin Królewski; - 1513C: M ąkowarsko – stacja kolejowa; - 1514C: M ąkowarsko – Sokole Ku źnica – Koronowo; - 1515C: Buszkowo – Nowy Dwór; - 1517C: Nowy Dwór – Wi ęzowno; - 1518C: Nowy Dwór – Byszewo; - 1519C: Gogoli ński Młyn – Gogolinek; - 1520C: Salno – Witoldowo; - 1521C: Stary Dwór – Witoldowo; - 1522C: Wtelno – Go ścieradz; - 1523C: Wtelno – Tryszczyn; - 1524C: Tryszczyn – rzeka Brda; - 1525C: Koronowo – Żoł ędowo; - 1526C: Samoci ąż ek – Bo żenkowo; - 1527C: Prosperowo – Wojnowo; - 1528C: Trzemi ętówko – Sicienko; - 1529C: Wojnowo – Bydgoszcz; - 1530C: Osówiec – droga powiatowa nr 1529C; - 1531C: Osówiec – Kruszyn; - 1532C: Ugoda – Strzelewo; - 1533C: Sitno – Zawada; - 1534C: Zielonczyn – stacja kolejowa; - 1535C: Łochowo – Zamo ść ; - 1536C: Łochowo – Lipniki; - 1537C: Trzciniec – Ciele – Kruszyn Kraje ński; - 1538C: Przył ęki – Olimpin – Kobylarnia;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 36 – Poz. 1421

- 1539C: Nowa Wie ś Wielka – P ęchowo; - 1540C: Czar że – Rafa – Ostromecko; - 1541C: Gzin – D ąbrowa Chełmi ńska; - 1542C: Rafa – D ąbrowa Chełmi ńska; - 1543C: D ąbrowa Chełmi ńska – Wałdowo Królewskie; - 1544C: D ąbrowa Chełmi ńska – Bolumin – Skłudzewo; - 1545C: D ąbrowa Chełmi ńska – Cichoradz; - 1546C: Bydgoszcz – Otorowo – droga wojewódzka nr 397; - 1547C: Bydgoszcz – Wypaleniska; - 1548C: Solec Kujawski – Nowa Wie ś Wielka; - 1549C: Solec Kujawski – Chro śna; - 1550C: Brzoza – Pr ądocin; - 1551C: Nowa Wie ś Wielka – Leszyce – D ąbrowa Mała; - 1552C: Tarkowo Dolne – D ąbrowa Wielka; - 1553C: Wilcza Góra – stacja kolejowa; - 1554C: Samsieczno – Gorze ń; - 1601C: Kokocko – Czar że – D ąbrowa Chełmi ńska; - 1908C: Drzewianowo – Murucin; - 1909C: Krukówko – Witoldowo; - 1909C: Krukówko – Wierzchucinek – Witoldowo; - 1910C: Samsieczynek – Wojnowo; - 1926C: Nakło – Gorze ń – Bydgoszcz; - 2033C: Cierpice – Rojewo – Inowrocław. Przebieg głównych dróg – krajowych (kolor czerwony) i wojewódzkich (kolor żółty) w powiecie bydgoskim przedstawiono na rysunku 5. W granicach administracyjnych powiatu bydgoskiego znajduje si ę 608 przystanków autobusowych. Gminy powiatu bydgoskiego, powiat bydgoski oraz samorz ąd województwa kujawsko- pomorskiego okre śliły zasady korzystania z przystanków, które znajduj ą si ę w ich zarz ądzaniu. Naj- wi ększ ą liczb ą – 205 przystanków zarz ądzanych w powiecie – dysponuje samorz ąd powiatowy. Przy drogach wojewódzkich znajduje si ę 135 przystanków, a 129 zlokalizowanych jest przy drogach. Oprócz tego funkcjonuje 139 przystanków przy drogach gminnych. Przystanki w wi ększych miejscowo ściach wyposa żone s ą w perony, niekiedy tak że w zatoki oraz cz ęsto – przynajmniej w jednym kierunku jazdy – w wiaty lub zadaszenia, ró żnych typów. Nie wszystkie przystanki zapewniaj ą jednak pasa żerom odpowiednie warunki oczekiwania. Na obszarze powiatu znajduje si ę jeden dworzec autobusowy – w Koronowie, przy ul. Paderewskiego 21. Obiekt ten nie posiada jednak formalnie charakteru dworca – został okre ślony

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 37 – Poz. 1421

w uchwale rady miejskiej jako przystanek. Najbli ższy wi ększy dworzec znajduje si ę w Bydgoszczy, przy ul. Jagiello ńskiej 58 (dworzec PKS Bydgoszcz).

Rys. 5. Przebieg dróg krajowych i wojewódzkich w powiecie bydgoskim

Źródło: Infostrada Kujaw i Pomorza, dost ęp: 15.12 2015 r.

W Koronowie została wyznaczona strefa płatnego parkowania 12 , obejmuj ąca niewielki obszar w centrum miasta: plac Zwyci ęstwa oraz ulice Tucholsk ą i W ąsk ą, wskazane w załączniku graficznym do uchwały. Pierwsza godzina postoju kosztuje 2,00 zł, a kolejne: 2,40 zł (druga), 2,80 zł (trzecia) i 2,00 zł (czwarta i ka żda nast ępna). Pierwsze pół godziny postoju kosztuje 1,00 zł. Opłaty za parkowanie s ą pobierane od poniedziałku do pi ątku oraz w soboty w godzinach 800 -1700 . Pobór opłat nast ępuje poprzez inkasentów.

12 Uchwała nr VIII/78/15 Rady Miejskiej w Koronowie z dnia 29 kwietnia 2015 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 38 – Poz. 1421

2.8. Czynniki demograficzne i motoryzacja

Wg stanu na dzie ń 31 grudnia 2014 r., powiat bydgoski zamieszkały był przez około 111 tys. mieszka ńców. O sytuacji demograficznej rejonu świadcz ą zachodz ące zmiany liczby i struktury mieszka ńców oraz prognozy demograficzne na okres planistyczny. Zmiany liczby mieszka ńców w gminach powiatu bydgoskiego w latach 2009-2014 przedstawiono w tabeli 4. Dane zawarte w tabeli 4 ilustruj ą znaczny wzrost liczby mieszkańców w ostatnich pi ęciu latach na całym obszarze obj ętym planem. Najwi ększy wzrost odnotowano dla gminy Białe Błota. W żadnej gminie nie odnotowano spadku liczby mieszka ńców, w ostatnim roku ujemna średnia stopa przyrostu naturalnego wyst ępowała jedynie w miastach – w Koronowie i w Solcu Kujawskim. Dla porównania – w s ąsiednim mie ście Bydgoszczy w latach 2014:2009 nie zmieniła si ę liczba mieszka ńców, ale przyrost naturalny w 2014 r. osi ągn ął warto ść -1,2, a saldo migracji -1 097. Rosn ąca liczba mieszka ńców w gminach wiejskich, wskazuje na proces suburbanizacji. Nale ży przypuszcza ć, że proces ten b ędzie nadal zachodził.

Tab. 4. Zmiana liczby mieszka ńców jednostek administracyjnych powiatu bydgoskiego w latach 2009-2014 – dane GUS

Liczba mieszka ńców Dynamika Gmina 2014:2009 2009 2010 2011 2012 2013 2014 [%]

Białe Błota 16 445 17 409 18 081 18 693 19 215 19 608 119,2

w tym:

− przyrost naturalny 6,5 5,3 6,0 4,9 2,9 3,2 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 541 566 565 546 448 330 - na pobyt stały

Dąbrowa Chełmi ńska 7 555 7 736 7 792 7 926 7 978 8 033 106,3

w tym:

− przyrost naturalny 2,6 3,1 0,5 4,3 2,4 2,6 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 115 94 52 85 67 47 - na pobyt stały

Dobrcz 9 745 10 184 10 396 10 608 10 810 11 010 113,0

w tym:

− przyrost naturalny 2,0 2,9 3,2 2,8 4,0 3,5 - na 1 000 mieszka ńców

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 39 – Poz. 1421

Liczba mieszka ńców Dynamika Gmina 2014:2009 2009 2010 2011 2012 2013 2014 [%]

− saldo migracji 198 126 179 154 173 174 - na pobyt stały

Koronowo – miasto 11 032 11 333 11 363 11 360 11 384 11 384 103,2

w tym:

− przyrost naturalny 2,3 -0,9 1,7 2,0 2,0 -1,1 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 35 7 11 22 9 -12 - na pobyt stały

Koronowo 12 653 12 698 12 689 12 729 12 753 12 795 101,1 – obszar wiejski

w tym:

− przyrost naturalny 4,2 5,3 0,9 2,8 0,3 4,1 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 21 -1 -21 3 -6 7 - na pobyt stały

Nowa Wie ś Wielka 8 962 9 154 9 363 9 557 9 637 9 778 109,1

w tym:

− przyrost naturalny 4,9 0,4 5,0 3,4 0,7 1,7 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 173 101 163 123 119 101 - na pobyt stały

Osielsko 10 961 11 246 11 633 11 970 12 278 12 569 114,7

w tym:

− przyrost naturalny 2,9 4,3 5,1 3,4 2,1 5,6 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 419 275 329 319 301 248 - na pobyt stały

Sicienko 9 300 9 510 9 613 9 702 9 755 9 798 105,4

w tym:

− przyrost naturalny 4,9 7,5 3,2 2,2 2,6 2,3 - na 1 000 mieszka ńców

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 40 – Poz. 1421

Liczba mieszka ńców Dynamika Gmina 2014:2009 2009 2010 2011 2012 2013 2014 [%]

− saldo migracji 21 70 72 54 63 23 - na pobyt stały

Solec Kuj. – miasto 15 279 15 585 15 651 15 697 15 642 15 627 102,3

w tym:

− przyrost naturalny 1,7 1,7 0,5 1,0 -1,6 -1,5 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 23 22 58 48 -31 9 - na pobyt stały

Solec Kuj. 1 078 1 087 1 097 1 108 1 113 1 132 105,0 – obszar wiejski

w tym:

− przyrost naturalny 7,4 7,4 10,0 11,8 3,6 12,6 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji 0 -5 -1 -4 20 -16 - na pobyt stały

Razem 103 010 105 942 107 678 109 350 110 565 111 734 108,5 powiat bydgoski

w tym:

− przyrost naturalny 3,7 3,4 3,1 3,1 1,6 2,3 - na 1 000 mieszka ńców

− saldo migracji na po- 1546 1255 1407 1350 1163 911 - byt stały

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

Struktur ę ludno ści gmin obj ętych planem, wg kryterium aktywno ści zawodowej, przedstawiono w tabeli 5. Dane zawarte w tej tabeli ilustruj ą zmian ę struktury aktywno ści zawodowej mieszka ńców miasta i gmin obj ętych planem na przestrzeni ostatnich lat.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 41 – Poz. 1421

Tab. 5. Struktura ludno ści gmin obj ętych planem w latach 2009-2014

Rok Dynamika Segment mieszka ńców w wieku 2009 2014 2014:2009 [%]

miasta Koronowo i Solec Kujawski

− przedprodukcyjnym 5 290 4 964 93,8

− produkcyjnym 17 203 17 330 100,7

− poprodukcyjnym 3 818 4 717 123,5

Pozostałe obszar wiejski obj ęty planem

− przedprodukcyjnym 17 650 18 283 103,6

− produkcyjnym 50 039 54 860 109,6

− poprodukcyjnym 9 010 11 580 128,5

Razem powiat bydgoski

− przedprodukcyjnym 22 940 23 247 101,3

− produkcyjnym 67 242 72 190 107,4

− poprodukcyjnym 12 828 16 297 127,0

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

W powiecie bydgoskim w latach 2009-2014 w du żo mniejszym stopniu zwi ększyła si ę liczba mieszka ńców w wieku przedprodukcyjnym (o 1,3%), ni ż w wieku produkcyjnym (o 7,4%), a szcze- gólnie – w wieku poprodukcyjnym (aż o 27%). Podobna tendencja spadku udziału mieszka ńców mło- dych i wzrostu liczby mieszka ńców w wieku poprodukcyjnym zauwa żalna jest w całej Polsce. Efek- tem tej tendencji jest spadek udziału w przewozach osób ucz ących si ę, natomiast wzrost udziału osób starszych, które cz ęsto nie u żywaj ą, albo nie mog ą u żywa ć samochodu osobowego do realizacji co- dziennych potrzeb przemieszczania si ę. W rezultacie, wzmaga si ę wi ęc zapotrzebowanie na realizacj ę transportem publicznym przewozów o charakterze socjalnym.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 42 – Poz. 1421

W strukturze wiekowej mieszka ńców powiatu bydgoskiego, przedstawionej na rysunku 6, wg stanu na dzień 31 grudnia 2014 r., ponad 41% populacji stanowili mieszka ńcy w wieku, w którym w przewozach realizowanych w formie komunikacji miejskiej, zwyczajowo (ze wzgl ędu na wiek – na mocy uchwał samorz ądów) przysługuj ą uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych. Ulgi ustawowe obowi ązuj ące w komunikacji regionalnej takiego prawa nie przyznaj ą.

Rys. 6. Struktura wiekowa mieszka ńców powiatu bydgoskiego [% i tys. osób] – stan na 31 grudnia 2014 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Prognozy demograficzne dla powiatu bydgoskiego, sporz ądzone przez GUS i przedstawione w tabeli 6, zakładaj ą utrzymanie i pogł ębienie si ę opisanych tendencji do 2025 r. Liczba ludno ści powiatu bydgoskiego – wg nowej prognozy GUS przedstawionej w grudniu 2014 r. – b ędzie rosn ąć i w 2025 r. wyniesie 125 927 osób. Jednocze śnie zmieni si ę struktura ludno ści miast i gmin obj ętych planem. Liczba osób ucz ących się zmaleje w miastach (o ponad 9%), za to wzro śnie na terenach wiejskich (o blisko 5%). Liczba osób w wieku produkcyjnym zmaleje w miastach o blisko 3%, a w gminach wiejskich wzro śnie o blisko 15%, skutkuj ąc w całym powiecie wzrostem o 10,5%. Najwi ększe zmiany b ędą dotyczy ć osób starszych – w całym powiecie ich liczba wzro- śnie, a ż o 73,8%. Na rysunku 7 przedstawiono prognozowan ą struktur ę wiekow ą mieszka ńców gmin powiatu bydgoskiego w 2025 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 43 – Poz. 1421

Tab. 6. Prognozowana liczba ludno ści zamieszkuj ącej powiat bydgoski

Liczba mieszka ńców w poszczególnych Dynamika zmian Przedział latach [%] wiekowy 2013 2020 2025 2020/2013 2025/2013

Ludno ść w mie ście

0-6 1 980 1 685 1 629 85,1 82,3

7-18 3 404 3 546 3 424 104,2 100,6

19-24 2 235 1 699 1 712 76,0 76,6

25-64 15 808 15 889 15 381 100,5 97,3

65+ 3 599 4 799 5 628 133,3 156,4

Razem 27 026 27 618 27 774 102,2 102,8

Ludno ść wiejska

0-6 7 022 6 373 6 589 90,8 93,8

7-18 12 453 13 701 13 834 110,0 111,1

19-24 7 230 6 603 6 821 91,3 94,3

25-64 48 337 53 373 55 516 110,4 114,9

65+ 8 497 12 275 15 393 144,5 181,2

Razem 83 539 92 325 98 153 110,5 117,5

Ludno ść ogółem

0-6 9 002 8 058 8 218 89,5 91,3

7-18 15 857 17 247 17 258 108,8 108,8

19-24 9 465 8 302 8 533 87,7 90,2

25-64 64 145 69 262 70 897 108,0 110,5

65+ 12 096 17 074 21 021 141,2 173,8

Razem 110 565 119 943 125 927 108,5 113,9

Źródło: opracowanie własne na podstawie prognoz GUS.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 44 – Poz. 1421

Rys. 7. Prognozowana struktura wiekowa mieszka ńców powiatu bydgoskiego w 2025 r. [% i tys. osób]

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Niekorzystnie dla popytu na usługi publicznego transportu zbiorowego kształtuj ą si ę dane doty- czące wska źników motoryzacji. Na koniec 2014 r. w powiecie bydgoskim, wg Głównego Urz ędu Sta- tystycznego, zarejestrowanych było 61,3 tys. samochodów osobowych. Wska źnik motoryzacji wy- niósł 549 samochodów osobowych na 1 000 mieszka ńców. W 2009 r. warto ść tego wska źnika wynosi- ła 454 – oznacza to wzrost liczby samochodów aż o 21% w ci ągu 5 lat. Prognoza zakłada dalszy wzrost tych warto ści, nawet do 14% w perspektywie roku 2035 13 .

2.9. Oświata i czynniki społeczne

W roku szkolnym 2013/2014 w powiecie bydgoskim działało ł ącznie 112 szkół i placówek edu- kacyjnych, do których uczęszczało 14 tys. uczniów i 2,5 tys. przedszkolaków. Liczb ę szkół i przedszkoli na obszarze obj ętym planem – wraz z liczb ą ucz ęszczaj ących do nich dzieci i uczniów – przedstawiono w tabeli 7. W powiecie bydgoskim nie wyst ępuj ą szkoły wy ższe, du żymi o środkami akademickimi s ą natomiast pobliskie miasta – Bydgoszcz i Toru ń.

13 Studium Wykonalności dla projektu pn.: „Integracja systemu transportu miejskiego wraz z zakupem taboru tramwajowego niskopodłogowego w Toruniu w ramach BiT-City”.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 45 – Poz. 1421

Tab. 7. Liczba przedszkoli i szkół w powiecie bydgoskim wraz z liczb ą ucz ęszczaj ących do nich dzieci i uczniów – stan na 31 grudnia 2014 r.

Rodzaj Wielka placówki ś oświatowej / Gmina browa Chełm. Chełm. browa ą Białe Błota Białe Błota D Dobrcz Koronowo Wie Nowa Osielsko Sicienko Kujawski Solec Razem

Przedszkola 4 3 2 4 3 6 0 3 25 Oddziały 21 12 4 22 15 20 13 17 124 przedszkolne Razem 415 236 58 487 311 369 277 393 2 546 przedszkolaków Szkoła podstawowa - liczba jednostek 3 3 7 8 2 3 6 2 34 - liczba uczniów 1 563 589 771 1494 676 1041 634 1068 7 836 Gimnazjum - liczba jednostek 2 3 3 7 2 2 2 2 23 - liczba uczniów 589 300 322 719 345 360 289 466 3 390 Liceum, technikum - liczba jednostek - 1 2 3 1 - - 1 8 - liczba uczniów - 60 219 521 22 - - 269 1 091 Szkoła zasadnicza zawo-

dowa - liczba jednostek - - 1 4 - - - 1 6 - liczba uczniów - - 100 199 - - - 82 381 Szkoła policealna - liczba jednostek - 1 3 7 1 - - 4 16 - liczba uczniów - 60 319 720 22 - - 351 1 472 Razem uczniów 2 152 1 009 1 731 3 653 1 065 1 401 923 2 236 14 170

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

Stopa bezrobocia dla powiatu bydgoskiego, wg stanu na 31 grudnia 2014 r., wynosiła 11,8% – przy 15,5% w województwie kujawsko-pomorskim, była wi ęc wyra źnie ni ższa od przeci ętnej. W śród

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 46 – Poz. 1421

bezrobotnych, a ż 1 761 osób (37%) uznanych zostało za długotrwale bezrobotne (powy żej 12 miesi ę- cy), a co trzeci bezrobotny nie posiadał kwalifikacji zawodowych. Główne czynniki społeczne, determinuj ące kształt oferty przewozowej transportu publicznego w powiecie bydgoskim, przedstawiono w tabeli 8.

Tab. 8. Czynniki społeczne determinuj ące kształt oferty przewozowej transportu publicznego w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r.

Bezrobocie Przeci ętne Jednostka Stopa miesi ęczne Pracuj ący* Liczba administracyjna bezrobocia wynagrodzenie bezrobotnych [%] [zł]

Województwo 439 528 127 111 15,5 3 439,06 kujawsko-pomorskie

Powiat bydgoski 21 335 4 699 11,8 3 410,14

Białe Błota 6 730 - -

Dąbrowa Chełmi ńska 799 - -

Dobrcz 1 044 - -

Koronowo 3 064 - -

Nowa Wie ś Wielka 1 601 - -

Osielsko 2 349 - -

Sicienko 915 - -

Solec Kujawski 4 833 -

* – liczba pracuj ących wg stanu na 31 grudnia 2013 r. Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

2.10. Czynniki gospodarcze

W 2014 r. w strukturze podmiotów gospodarczych dominowały osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą (79% podmiotów). W śród wszystkich podmiotów gospodarczych, zdecydo- wan ą wi ększo ść , tj. a ż 98%, stanowiły przedsi ębiorstwa prywatne. Najwi ększ ą aktywno ść gospodarcz ą wykazywała gmina Białe Błota. Liczb ę podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w poszczególnych jednostkach administracyjnych obj ętych planem, przedstawiono w tabeli 9. Dane GUS nie obejmuj ą mieszka ńców pracuj ących na własny rachunek, np. w gospodarstwach rolnych, st ąd mała liczba podmiotów gospodarczych w tych gminach, w których główny udział w działalno ści gospodarczej mieszka ńców maj ą indywidualne gospodarstwa rolne.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 47 – Poz. 1421

Tab. 9. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r.

Liczba podmiotów gospodarczych

sektor prywatny Gmina sektor ogółem osoby spółki publiczny ogółem inne fizyczne handlowe

Białe Błota 2 979 19 2 960 2 429 226 305

Dąbrowa Chełmi ńska 651 19 632 493 69 70

Dobrcz 954 36 918 746 55 117

Koronowo 1 791 51 1 739 1 380 105 254

Nowa Wie ś Wielka 1 106 14 1 092 893 104 95

Osielsko 2 132 22 2 109 1 745 199 165

Sicienko 890 19 871 724 33 114

Solec Kujawski 1 616 44 1 572 1 219 135 218 Ogółem 12 119 224 11 893 9 629 926 1 338 Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

Najwi ęcej podmiotów gospodarczych prowadziło działalno ść w zakresie handlu, transportu i usług – prawie 74% oraz przemysłu i budownictwa – ponad 24%. W tabeli 10 przedstawiono podmioty gospodarcze wg rodzaju działalno ści.

Tab. 10. Struktura podmiotów gospodarczych w powiecie bydgoskim wg rodzaju działalno ści – stan na 31 grudnia 2014 r.

Podmioty gospodarcze według rodzaju działalno ści

Gmina Rolnictwo Przemysł Transport, i rybactwo i budownictwo handel i usługi

Białe Błota 28 782 2169

Dąbrowa Chełmi ńska 16 185 450

Dobrcz 33 228 693

Koronowo 79 498 1214

Nowa Wie ś Wielka 21 238 847

Osielsko 22 381 1729

Sicienko 26 221 643

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 48 – Poz. 1421

Solec Kujawski 27 421 1168

Ogółem 252 2954 8913

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

W tabeli 11 przedstawiono podmioty gospodarcze ze wzgl ędu na wielko ść zatrudnienia.

Tab. 11. Struktura zatrudnienia w podmiotach gospodarczych w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r.

Liczba podmiotów gospodarczych Gmina w zale żno ści od liczby pracowników ogółem 0-9 10-49 50-249 pow. 250

Białe Błota 2 979 2 857 98 22 2

Dąbrowa Chełmi ńska 651 624 22 5 0

Dobrcz 954 918 35 1 0

Koronowo 1 791 1 714 62 15 0

Nowa Wie ś Wielka 1 106 1 053 46 7 0

Osielsko 2 132 2 048 75 9 0

Sicienko 890 856 33 1 0

Solec Kujawski 1 616 1 517 78 17 4

Ogółem 12 119 11 587 449 77 6

Źródło: Bank Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego, dost ęp: 15.12.2015 r.

Wg stanu na dzie ń 31 grudnia 2014 r., około 96% firm stanowiły podmioty zatrudniaj ące do 9 osób. Przedsi ębiorstwa mog ące stanowi ć istotne źródło ruchu dla transportu zbiorowego, a wi ęc zatrudniaj ące powy żej 50 osób, stanowiły zaledwie 0,2% całkowitej liczby firm.

2.11. Ochrona środowiska naturalnego

Ochrona przyrody

Obszary chronionego krajobrazu to tereny wyró żniaj ące si ę krajobrazowo, o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe w szczególno ści ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ąza- nych z masow ą turystyk ą i wypoczynkiem lub istniej ące – albo odtwarzane – korytarze ekologiczne. Obszar powiatu bydgoskiego obejmuje Nadwi śla ński Park Krajobrazowy, którego ł ączna powierzchnia wynosi ponad 33 tys. ha. Park ten został utworzony w celu zachowania mozaikowato ści krajobrazu lewobrze żnej cz ęś ci Doliny Dolnej Wisły. Jest to korytarz ekologiczny o randze europejskiej.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 49 – Poz. 1421

Na obszarze powiatu wyst ępuj ą ponadto tak że obszary chronionego krajobrazu: - Doliny rzeki S ępolenki; - Łąki Nadnoteckie; - Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszczy; - Rynny Jezior Byszewskich; - Wydm Kotliny Toru ńsko-Bydgoskiej; - Zalewu Koronowskiego. Do obszarów obj ętych ochron ą przyrody w powiecie bydgoskim nale żą ponadto rezerwaty przyrody: - Augustowo; - Bagno Głusza; - Dziki Ostrów; - Kruszyn; - Las Maria ński; - Ła żyn; - Linje; - Reptowo; - Ró żanna D ęby – im. Nadle śniczego Jana Rychlickiego; - Tarkowo; - Wielka K ępa. a tak że liczne pomniki przyrody. Na obszarze obj ętym planem znajduje si ę wiele obszarów sieci Natura 2000, które wymieniono w tabeli 12. Map ę obszarów chronionych w powiecie bydgoskim przedstawiono na rysunku 8.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 50 – Poz. 1421

Rys. 8. Mapa obszarów chronionych na obszarze obj ętym planem

Źródło: www.geoserwis.gdos.gov.pl, dost ęp: 15.12.2015 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 51 – Poz. 1421

Tab. 12. Obszary ochrony Natura 2000 w powiecie bydgoskim

Poło żenie Powierzchnia Lp. Kod Nazwa [gmina/gminy] całkowita [ha]

Osielsko, D ąbrowa Chełm., 1 PLB040003 Dolina Dolnej Wisły 33 599 Solec Kujawski

2 PLH300004 Dolina Noteci Sicienko 50 532

Dolina Środkowej Noteci 3 PLB300001 Białe Błota, Sicienko 32 672 i Kanału Bydgoskiego

4 PLH040011 Dybowska Dolina Wisły Solec Kujawski 1 392

Równina Szubi ńsko- 5 PLH040029 Białe Błota 2 826 Łabiszy ńska

Osielsko, D ąbrowa Chełm., 6 PLH040003 Solecka Dolina Wisły 7 030 Dobrcz, Solec Kujawski

7 PLH040020 Torfowisko Linie Dąbrowa Chełmi ńska 5

Źródło: www.natura2000.gdos.gov.pl , dost ęp: 15.12.2015 r.

Ochrona środowiska

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy przeprowadza cykliczny monitoring stanu zanieczyszczenia powietrza i dokonuje klasyfikacji poszczególnych obszarów wojewódz- twa pod wzgl ędem poziomu zanieczyszcze ń. W województwie wyró żnia si ę cztery strefy, w ramach których prowadzona jest ocena stanu środowiska. Powiat bydgoski zalicza si ę w województwie do strefy kujawsko-pomorskiej (pozostałe obejmuj ą aglomeracj ę bydgosk ą, miasto Toru ń i miasto Wło- cławek). Ocena jako ści powietrza na obszarze strefy kujawsko-pomorskiej wykazała przekroczenie poziomu dopuszczalnego pod k ątem ochrony zdrowia – w przypadku pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz bezo(α)pirenu – stref ę zaliczono do klasy C 14 . Monitoring jako ści wód rzek w 2012 r. wykazał, że stan wód Kanału Bydgoskiego na obszarze powiatu bydgoskiego został zakwalifikowany pod względem stanu i potencjału ekologicznego jako umiarkowany (Złotoria), a ocena bakteriologiczna – jako zła. Dla rzeki Brdy w Bydgoszczy potencjału ekologicznego nie oceniano, a ocena bakteriologiczna została wskazana jako zadowalaj ąca.

14 Informacja o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w 2014 r., WIOŚ w Bydgosz- czy.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 52 – Poz. 1421

W 2014 r. wykonano monitoring hałasu komunikacyjnego w Solcu Kujawskim – wzdłu ż dróg wojewódzkich nr 249 i 394. Wyniki pomiarów wykazały przekroczenia dopuszczalnego poziomu dźwi ęku na dwóch monitorowanych stanowiskach (przy ul. Le śnej i Toru ńskiej). WIO Ś w Bydgoszczy prowadzi rejestr źródeł promieniowania elektromagnetycznego i monitoring ich wysoko ści. W 2014 r. w województwie kujawsko-pomorskim wyniki bada ń nie wy- kazały przekrocze ń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku.

Zanieczyszczenie środowiska powodowane przez publiczny transport zbiorowy

Z punktu widzenia ochrony środowiska, wła ściwym rozwi ązaniem jest takie planowanie alokacji taboru, które w mo żliwie najwi ększym stopniu ogranicza emisj ę zanieczyszcze ń wytwarzan ą przez środki transportu publicznego. W tym zakresie pozytywne rezultaty mo żna osi ągn ąć planuj ąc zakup autobusów wyposa żonych w silniki o najwy ższej czysto ści spalin – całotygodniowo alokuj ąc je na zadania przewozowe o najwi ększej liczbie wozokilometrów i kieruj ąc je na linie, obejmuj ące w najwi ększym stopniu obszary miejskie. Oddziaływanie na środowisko trakcji spalinowej w komunikacji miejskiej i regionalnej zale ży od roku produkcji eksploatowanych pojazdów. Autobusy najstarsze, w wieku ponad 14 lat (w 2000 r. wprowadzono norm ę EURO 3 – pierwsz ą obowi ązkow ą tak że dla autobusów), mog ą nie spełnia ć żad- nej z norm czysto ści spalin – nawet przy najbardziej starannej eksploatacji. Niniejszy plan nie ingeruje w obszary szczególnie chronione, a okre ślone w nim działania d ążą do zmniejszenia negatywnego oddziaływania transportu publicznego na środowisko. Plan nie wyznacza ram dla pó źniejszej realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. Plan Zrównowa żonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego dla Powiatu Bydgoskiego nie spowoduje znacz ącego oddziaływania na środowisko oraz na obszary Natura 2000 (art. 46, ust. 2 i 3 ustawy o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko).

2.12. Źródła ruchu

Przejazdy pasa żerów z miejscowo ści znajduj ących si ę w powiecie bydgoskim mo żna podzieli ć na: - realizowane w granicach jednej gminy; - wykonywane do miejscowo ści poło żonych w innej gminie, ale znajduj ącej si ę w granicach powiatu bydgoskiego; - wykonywane do miejscowo ści poło żonych w innych powiatach i województwach oraz podróże poza granic ę Polski. Niezale żnie od zasi ęgu przejazdów realizowanych przez pasa żerów, przewozy pasa żerskie w ramach publicznego transportu zbiorowego klasyfikowane s ą na:

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 53 – Poz. 1421

- gminne – wykonywane w granicach gminy (lub zwi ązku gmin) lub gminy i gmin s ąsiadujących, które podpisały porozumienie o wspólnej organizacji transportu zbiorowego; - powiatowe – wykonywane w granicach co najmniej dwóch gmin i jednocze śnie w granicach powiatu (lub zwi ązku powiatów) lub powiatu i powiatów s ąsiaduj ących, które podpisały porozumienie o wspólnej organizacji transportu zbiorowego; - wojewódzkie – wykonywane w granicach co najmniej dwóch powiatów i jednocze śnie w granicach województwa (wyj ątkiem s ą przewozy kolejowe, które mog ą odbywa ć si ę do najbli ższej stacji w województwie s ąsiednim, na której mo żliwe s ą przesiadki lub techniczne odwrócenie biegu poci ągu); - mi ędzywojewódzkie – je śli przekraczana jest granica województwa; - mi ędzynarodowe – je śli przekraczana jest granica Polski (z wyj ątkiem przewozów transgranicz- nych). Po wej ściu w życie od 1 stycznia 2016 r. modyfikacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, mo żliwe b ędzie równie ż zorganizowanie przewozów jako gminno-powiatowych – przez zwi ą- zek gmin (gminy) i powiatu (powiatów), mo żliwe b ędzie równie ż funkcjonowanie przewozów metro- politalnych w przypadku utworzenia zwi ązku metropolitalnego. Przejazdy na obszarze powiatu bydgoskiego, wykraczaj ące poza obszar gmin, nie w całym zakresie b ędą realizowane z wykorzystaniem powiatowych przewozów pasa żerskich. Pewna cz ęść pasa- żerów korzysta ć b ędzie z usług przewo źników realizuj ących wojewódzkie, a nawet mi ędzywojewódz- kie przewozy pasa żerskie, w szczególno ści w przewozach kolejowych. Źródłami ruchu w powiatowych przewozach pasa żerskich w powiecie bydgoskim b ędą wszystkie miejsca obsługi mieszka ńców o znaczeniu ponadgminnym: miejsca pracy, instytucje, szkoły o zasi ęgu ponadgminnym, miejsca odpoczynku i rekreacji, o środki handlowe, kulturalne, sportowe, itp. Przewozy pasa żerskie w ramach powiatu bydgoskiego słu żą tak że pasa żerom jako poł ączenia przesiadkowe w wojewódzkich, mi ędzywojewódzkich i mi ędzynarodowych przewozach pasa żerskich, dowo żą c do celu podró ży pasa żerów korzystaj ących jednocze śnie z przewozów pasa żerskich w obr ę- bie powiatu i poza nim. Ruch tranzytowy, maj ący swoje źródło poza powiatem, dotyczy zarówno tranzytu osobowego, towarowego, jak i podró ży realizowanych samochodami osobowymi. Ruch tranzytowy w publicznym transporcie zbiorowym, w powiecie bydgoskim realizowany głównie jest drogami krajowymi oraz drogami wojewódzkimi. Ruch tranzytowy odbywa si ę tak że liniami kolejowymi. Najwi ększe nat ęż e- nie tego ruchu wyst ępuje na ci ągach komunikacyjnych: Bydgoszcz – Toru ń, Bydgoszcz – Inowrocław, Bydgoszcz – Grudzi ądz i w relacjach dalszych, m.in. do Poznania i Gda ńska. Ruch zewn ętrzny do i z powiatu bydgoskiego koncentruje si ę na ci ągach głównych dróg krajowych i wojewódzkich, w szczególno ści w kierunku Bydgoszczy. Wa żnymi kierunkami przemieszczania si ę pasa żerów s ą tak że s ąsiednie powiaty. Istotne znaczenie dla obsługi tego ruchu, ma tak że pasa-

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 54 – Poz. 1421

żerski transport kolejowy. Wi ęź bę ruchu w podró żach ponadpowiatowych w województwie kujawsko- pomorskim przedstawiono na rysunku 9. Przemieszczenia pasa żerów w komunikacji ponadgminnej wewn ątrz powiatu koncentruj ą si ę w dwóch kierunkach – do Bydgoszczy oraz do s ąsiednich gmin (głównie do Koronowa i Solca Kujaw- skiego). W mniejszym stopniu podró że odbywane s ą do pobliskich o środków miejskich, takich jak: Toru ń, Chełmno, Chełm ża, Nakło nad Noteci ą, Szubin, czy Inowrocław. Podró że wewn ątrz gmin odbywane s ą przede wszystkim do lokalnych o środków gminnych, szkół i zakładów pracy. Najwi ęk- szy udział w generowanym ruchu maj ą podró że do i z miejsc nauki oraz pracy. Placówki o światowe ponadgimnazjalne i zakłady pracy s ą podstawowymi źródłami ruchu wewn ętrznego i zewn ętrznego z gmin obj ętych planem. W ruchu wewn ętrznym w gminach bardzo wa żną rol ę odgrywaj ą dojazdy dzieci do przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjalnych. Najwi ększe pla- cówki o światowe w powiecie bydgoskim zlokalizowane s ą w miastach Koronowo i Solec Kujawski.

Rys. 9. Wi ęź ba podró ży mi ędzypowiatowych publicznym transportem zbiorowym na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego

Źródło: „Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego", s. 39 .

Wśród wa żniejszych obiektów i urz ędów, stanowi ących generatory przewozów o znaczeniu powiatowym, wi ększo ść zlokalizowana jest poza powiatem – w mie ście Bydgoszczy. Spo śród tych, które znajduj ą si ę na terenie powiatu, nale ży wymieni ć:

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 55 – Poz. 1421

- Liceum Ogólnokształc ące im. Leona Wyczółkowskiego w Koronowie, ul. Szkolna 4; - Zespół Szkół w Koronowie, ul. Sobieskiego 16; - Zespół Szkół Zawodowych im. gen. Stanisława Maczka w Koronowie, ul. Dworcowa 53; - Zespół Szkół Ogólnokształc ących i Zawodowych w Solcu Kujawskim, ul. 23 Stycznia 13; - Zespół Szkół Agro-Ekonomicznych im. Bronisława Zamojdzina w Karolewie, Karolewo 8; - Dom Pomocy Społecznej w Koronowie, ul. Paderewskiego 35; - Dom Pomocy Społecznej w Bo żenkowie, ul. Nadrzeczna 1; - Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Koronowie, ul. Szosa Kotomierska 5; - Centrum Administracyjne Placówek Opieku ńczo-Wychowawczych w Trzemi ętowie, Karolewo 6; - Powiatowe Centrum Zarz ądzania O świat ą w Koronowie, ul. Ogrodowa 58; - Ośrodek Sportu i Rekreacji w Solcu Kujawskim, ul. BOWiD 3 (m.in. park wodny i hala widowiskowo-sportowa); - Regionalne Centrum Przedsi ębiorczo ści sp. z o.o. w Solcu Kujawskim, ul. Unii Europejskiej 4 (m.in. Inkubator Przedsi ębiorczo ści i Park Przemysłowy); - „JuraPark Solec” w Solcu Kujawskim, ul. Sportowa 1. W najbli ższym czasie nie przewiduje si ę zmian w lokalizacji obiektów b ędących generatorami przewozów maj ących istotny wpływ na zmiany popytu w publicznym transporcie zbiorowym.

2.13. Plany zrównowa żonego rozwoju transportu publicznego wy ższego szczebla

Ogłoszonymi planami zrównowa żonego rozwoju transportu wy ższego szczebla s ą: - „Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – mi ędzywojewódzkie i mi ę- dzynarodowe przewozy pasa żerskie w transporcie kolejowym”15 ; - „Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujaw- sko-Pomorskiego”16 , zwany dalej planem wojewódzkim. Zgodnie z planem ministra ds. transportu, przewiduje si ę, że najbardziej prawdopodobne zapotrzebowanie na przewozy kolejowe międzywojewódzkie w 2020 r. wyniesie 55 mln pasa żerów i 36,4 mln poci ągokm na rok. Oznacza to prognozowany wzrost przewozów w stosunku do 2010 r. odpowiednio o 9,34 i 3,40%. Praca eksploatacyjna w przewozach mi ędzywojewódzkich, obj ętych dofinansowaniem z budżetu pa ństwa, wzrośnie do 40,907 mln poci ągokm w 2020 r. (wzrost w stosunku do 2012 r. o 23,56%).

15 „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego – międzywojewódzkie i między- narodowe przewozy pasażerskie w transporcie kolejowym” ogłoszony Rozporządzeniem Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dn. 9.10.2012 r., Dz. U. z 2012 r., poz. 1151. 16 „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujawsko- Pomorskiego" uchwalony przez Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Uchwałą nr LIII/818/14 z dn. 29.09.2014 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 56 – Poz. 1421

W planie krajowym uj ęto poł ączenia kolejowe prowadz ące przez obszar powiatu (por. rys. 10): Toru ń – Bydgoszcz, Pozna ń – Bydgoszcz, Bydgoszcz – Gdynia, Bydgoszcz – Piła – Gorzów Wlkp. i Warszawa – Bydgoszcz, a tak że poł ączenie Bydgoszcz – Chojnice jako uzupełniaj ące, tworz ące sie ć skomunikowa ń. Żadna stacja na terenie powiatu nie została uznana za punkt handlowy, który byłby obj ęty skomunikowaniami. Najbli ższa taka stacja to Bydgoszcz Główna. Plan transportowy okre śla mo żliwe trzy warianty rozwoju przewozów kolejowych: minimalny, maksymalny i najbardziej prawdopodobny. W wariancie minimalnym, plan zakłada utrzymanie obecnej oferty przewozowej, bez dalszego jej ograniczania. W wariantach najbardziej prawdopodobnym i maksymalnym, oferta w przewozach krajowych do 2015 r. zostanie rozszerzona o nowe poł ączenia, ale na obszarze obj ętym planem nie s ą one przewidywane.

Rys. 10. Kolejowe poł ączenia mi ędzywojewódzkie funkcjonuj ące w ramach użyteczno ści publicznej – stan na 22 maja 2012 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 57 – Poz. 1421

Źródło: Plan zrównowa żonego rozwoju transportu zbiorowego – mi ędzywojewódzkie i mi ędzynarodowe przewozy pasa żerskie w transporcie kolejowym. Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, 22 maja 2012, s. 15.

W planie przyj ęto nast ępuj ące zasady realizacji poszczególnych wariantów w przewozach mi ę- dzywojewódzkich: - dąż enie do zapewnienia bezpo średnich poci ągów (co najmniej 2 pary na dob ę) pomi ędzy War- szaw ą i miastami wojewódzkimi; - dąż enie do zapewnienia bezpo średnich poci ągów (co najmniej 2 pary na dob ę) pomi ędzy najwi ęk- sz ą liczb ą miast wojewódzkich; - dąż enie do zapewnienia bezpo średnich poci ągów (co najmniej 1 para na dob ę w sezonie i poza sezonem – w wybrane dni tygodnia) – w poł ączeniach z miastami uzdrowiskowymi i rekreacyjnymi; - w przewozach mi ędzynarodowych – zapewnienie co najmniej 1 pary pociągów na dob ę pomi ędzy Warszaw ą a stolicami pa ństw s ąsiednich; - dąż enie do zapewnienia poł ącze ń pomi ędzy stolicami województw przygranicznych a stolicami pa ństw s ąsiednich – poprzez system skomunikowa ń. W planie przyj ęto, że dla usprawnienia poł ącze ń pomi ędzy miastami wojewódzkimi i miastami powy żej 100 tys. mieszka ńców, pozostali organizatorzy publicznego transportu zbiorowego powinni uwzgl ędniać wymienione w planie relacje. „Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujaw- sko-Pomorskiego”, przyj ęty przez Sejmik Województwa, okre śla główne cele i kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego do 2025 r. w przewozach o charakterze wojewódzkim. Prognozy przewozowe w planie wojewódzkim opracowano dla trzech scenariuszy rozwoju gospodarczego: regresyjnego, stabilizacyjnego i rozwojowego. Niezale żnie od przyj ętego wariantu, ana- lizy przeprowadzone w planie wojewódzkim wykazały utrzymanie si ę trendu spadkowego przewozów w publicznym transporcie zbiorowym, spowodowanego głównie rosn ącym poziomem motoryzacji indywidualnej. Przedstawione w planie transportowym dla województwa kujawsko-pomorskiego linie kolejowe są strategiczne, podstawowe i uzupełniaj ące, a autobusowe – tylko podstawowe i uzupełniaj ące. Zaplanowano: a) 22 linie kolejowe, w tym: − 3 strategiczne; − 12 podstawowych; − 7 uzupełniaj ących; b) 45 linii autobusowych: − 22 podstawowe;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 58 – Poz. 1421

− 23 uzupełniaj ące. Zaplanowany układ sieci ma zapewnia ć przede wszystkim sprawne przemieszczanie si ę pasa że- rów ze stolic powiatów do miast wojewódzkich, pomi ędzy stolicami powiatów oraz pomi ędzy wa ż- nymi o środkami ruchotwórczymi. W powiecie bydgoskim zaplanowano 9 linii w poł ączeniach kolejowych i 17 linii w poł ącze- niach autobusowych. Jako strategiczne linie kolejowe zaplanowano lini ę nr 1 – w relacji Bydgoszcz Główna – Toru ń Wschód przez Solec Kujawski, z zalecan ą liczb ą 38 kursów na dob ę oraz lini ę nr 2 – w relacji Bydgoszcz Główna – granica województwa (Sm ętowo Graniczne) przez Maksymilianowo, z zalecan ą liczb ą 12 kursów na dob ę. Za podstawowe trasy kolejowe uznano linie: - nr 10: Bydgoszcz Główna – granica województwa (Chojnice), zalecana liczba kursów – 10 na dob ę; - nr 11: Bydgoszcz Główna – Inowrocław przez Now ą Wie ś Wielk ą, 10 kursów na dob ę; - nr 12: Bydgoszcz Główna – Jabłonowo Pomorskie przez Solec Kujawski, 4 kursy na dob ę; - nr 13: Bydgoszcz Główna – Wierzchucin – Tuchola, 16 kursów na dob ę; - nr 14: Bydgoszcz Główna – granica województwa (Wyrzysk – Osiek), 20 kursów na dob ę; - nr 20: Bydgoszcz Główna – granica województwa (Biskupiec Pomorski) przez Solec Kujawski, 8 kursów na dob ę; - nr 21: Bydgoszcz Główna – granica województwa (Wydartowo) przez Now ą Wie ś Wielk ą, 8 kur- sów na dob ę. Wskazano tak że jako linie uzupełniaj ące: lini ę nr 50 Bydgoszcz Główna – Grudzi ądz (12 kursów na dob ę) i lini ę nr 51 Bydgoszcz Główna – Chełm ża przez Dąbrow ę Chełmi ńsk ą (z zalecan ą liczb ą 12 kursów na dob ę). Wśród podstawowych linii autobusowych obejmuj ących powiat bydgoski zaplanowano nast ę- puj ące linie (w nawiasie podano zalecan ą liczb ę kursów na dob ę): - nr 101 Bydgoszcz – Chełmno przez Ostromecko i – w wariancie A przez Czar że – lub w wariancie B i C przez D ąbrow ę Chełmi ńsk ą (52); - nr 102 Bydgoszcz – Grudzi ądz przez Osielsko (42); - nr 103 Bydgoszcz – Inowrocław przez Brzoz ę (66); - nr 104 Bydgoszcz – Radziejów przez Brzoz ę (22); - nr 105 Bydgoszcz – Toru ń przez Strzy żaw ę (36); - nr 106 Bydgoszcz – Tuchola przez Tryszczyn i Buszkowo (26); - nr 107 Bydgoszcz – Żnin przez Białe Błota (36); - nr 120 Bydgoszcz – Świecie przez Osielsko – w wariancie A i C – lub przez D ąbrow ę Chełmi ńsk ą – w wariancie B (30). Jako linie uzupełniaj ące zaplanowano:

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 59 – Poz. 1421

- nr 200 Bydgoszcz – Barcin przez Brzoz ę (44 kursów na dob ę); - nr 201 Bydgoszcz – Chełm ża przez D ąbrow ę Chełmi ńsk ą (10); - nr 202 Bydgoszcz – Mogilno przez Brzoz ę (14); - nr 203 Bydgoszcz – Mrocza – Wi ęcbork przez Sicienko (44); - nr 204 Bydgoszcz – Mrozowo przez Zielonczyn (16); - nr 205 Bydgoszcz – Nakło nad Noteci ą przez Łochowo (28); - nr 206 Bydgoszcz – Kcynia przez Białe Błota (12); - nr 207 Bydgoszcz – Rypin przez Strzy żaw ę (12); - nr 218 Bydgoszcz – Janowiec Wlkp. przez Brzoz ę (16). Na rysunku 11 przedstawiono uj ęte w planie wojewódzkim korytarze transportowe wojewódz- kich przewozów pasa żerskich na obszarze powiatu bydgoskiego. Kolorem fioletowym zaznaczono trasy linii kolejowych, niebieskim – trasy linii autobusowych, a czerwonym – mo żliwe korytarze powiatowych i gminnych przewozów pasa żerskich, zapewniaj ące skomunikowanie z przewozami woje- wódzkimi.

Rys. 11. Planowane korytarze linii wojewódzkich przewozów pasa żerskich w powiecie bydgoskim

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 60 – Poz. 1421

Źródło: Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego, s. 79.

W planie wojewódzkim przyj ęto, że powi ązania pomi ędzy wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi oraz mi ędzywojewódzkimi i mi ędzynarodowymi przewozami pasa żerskimi, nast ępowa ć będą w zintegrowanych w ęzłach przesiadkowych – 11 strategicznych, 26 podstawowych i 10 uzupeł- niaj ących. Stacj ę kolejow ą Maksymilianowo okre ślono w planie jako podstawowy zintegrowany w ęzeł przesiadkowy, a przystanki kolejowe w Brzozie, Ostromecku i Solcu Kujawskim – jako uzupełniaj ące zintegrowane w ęzły przesiadkowe. Wszystkie te zintegrowane węzły przystankowe maj ą za zadanie integrowa ć ró żne systemy transportowe: kolejowy, autobusowy, samochodowy indywidualny i rowerowy. Na rysunku 12 przedstawiono sie ć komunikacyjn ą, na której planowana jest realizacja przewo- zów o charakterze u żyteczno ści publicznej w wojewódzkich przewozach pasa żerskich.

Rys. 12. Mapa docelowej sieci komunikacyjnej województwa kujawsko-pomorskiego, na której planowane s ą wojewódzkie przewozy pasa żerskie o charakterze u żyteczno ści publicznej

Źródło: Plan zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Zał ącznik nr 5.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 61 – Poz. 1421

Plan zakłada powołanie Wojewódzkiego Zarz ądu Transportu oraz wdro żenie Zintegrowanej Bazy Danych Publicznego Transportu Zbiorowego. Plan przewiduje tak że uruchomienie podsystemu ITS, internetowego serwisu informacyjnego oraz serwisu sms. W planie ustalono minimalne standardy wyposa żenia przystanków i zintegrowanych w ęzłów przesiadkowych oraz taboru wykorzystywanego w wojewódzkich przewozach pasażerskich. W planie przewiduje si ę wprowadzenie docelowo zintegrowanego biletu wojewódzkiego, w pierwszej kolejno- ści na liniach BiT City – w ramach aglomeracji bydgosko-toru ńskiej. W pierwszej fazie system ten obj ąłby bilety okresowe. Zgodnie z ustaw ą o publicznym transporcie zbiorowym, plany transportowe przygotowywane przez organizatorów na ró żnych poziomach administracji, tworz ą zhierarchizowany układ – plan ni ż- szego rz ędu uwzgl ędnia postanowienia planu wy ższego rz ędu. W szczególności, plan transportowy dla powiatu, musi uwzgl ędni ć postanowienia planu transportowego uchwalonego przez Sejmik Woje- wództwa Kujawsko-Pomorskiego.

3. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych

3.1. Struktura podró ży

Analizuj ąc potrzeby przewozowe na usługi transportu publicznego, wyró żnia si ę popyt: ° efektywny – łatwy do zbadania i oceny, wyra żaj ący si ę przejazdami zrealizowanymi w warunkach oferowanych przez organizatora transportu publicznego; ° potencjalny – znacznie trudniejszy do oszacowania, składaj ący si ę dodatkowo z cz ęś ci podró ży realizowanych transportem indywidualnym oraz potrzeb przewozowych, które z ró żnych wzgl ę- dów nie s ą realizowane. Badanie i analizowanie popytu potencjalnego jest trudne i obarczone ryzykiem du żego bł ędu, gdy ż bez wzgl ędu na zastosowan ą metod ę, deklaracje respondentów dotycz ące ich ewentualnych zachowa ń, mog ą znacz ąco ró żni ć si ę od zachowa ń rzeczywistych – w zale żno ści od warunków zmienia- jących si ę po stronie poda ży. Analiza popytu efektywnego słu ży przede wszystkim do okre ślenia liczby pasa żerów, która staje si ę podstaw ą do pó źniejszego kształtowania wielko ści poda ży usług, przy zało żeniu okre ślonych parametrów jako ściowych, zwi ązanych z realizacj ą usług przewozowych. Wielko ść popytu efektywnego, ze wzgl ędu na jego specyfik ę w poszczególnych okresach tygodnia, nale ży analizowa ć w dniu powszednim (w okresie roku szkolnego), w sobot ę i w niedziel ę. W 2013 r. na zlecenie Urz ędu Marszałkowskiego wykonano „Studium Transportowe woje- wództwa kujawsko-pomorskiego na potrzeby planu zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego”. W ramach opracowywania studium przeprowadzono badania zachowa ń i preferencji transportowych mieszka ńców województwa.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 62 – Poz. 1421

Do realizacji długich podró ży (niepieszych) mieszka ńcy województwa kujawsko-pomorskiego wykorzystywali głównie samochód osobowy – w 51,5% w roli kierowcy i w 41,2% – w roli pasa żera. Wykorzystanie transportu zbiorowego było bardzo niewielkie – tylko 7,3%, w tym transport kolejowy – 2,5%. Wśród podró żnych korzystaj ących z transportu publicznego dominowały osoby niedysponu- jące samochodem osobowym – w segmencie pasa żerów autobusów odsetek ten stanowił 82%, a w segmencie pasa żerów kolei – 56%. Około 41% pasa żerów transportu zbiorowego nie posiadało te ż prawa jazdy (pasa żerowie autobusów – 63%, pasa żerowie kolei – 41%). Wybór transportu zbiorowego nast ępował wi ęc bardziej z konieczności, ni ż jako świadoma decyzja. Wśród osób korzystaj ących z transportu indywidualnego, 38% nie wykazało jakichkolwiek ch ę- ci zamiany własnego pojazdu na rzecz transportu publicznego, kolejne 26% zaprzestałoby korzystania z transportu indywidualnego wówczas, gdyby nie dysponowało prawem jazdy lub własnym samochodem – czyli ponad 60% ankietowanych wyra źnie preferuje korzystanie z transportu indywidualnego. Jedynie 12% ankietowanych nie chciałoby zamienia ć transportu publicznego na samochód osobowy. Okoliczno ści, które mogłyby skłoni ć ankietowanych do skorzystania z oferty transportu publicznego, to: wy ższy standard podró ży (26% odpowiedzi), znaczne zwi ększenie regularno ści i punktualno ści (21%) oraz brak przesiadek (17%). Znamienna jest niska ranga ceny i skrócenia czasu po- dró ży (tylko odpowiednio 2,7 i 2,6% wskaza ń). Osoby podró żuj ące publicznym transportem zbiorowym, jako główne powody korzystania z tego transportu wymieniały: najmniejszy koszt podró ży (55% wskaza ń), mo żliwo ść przejazdów ulgowych (36%), najkrótszy czas podró ży (35%) i brak samochodu lub prawa jazdy (33%). Wskazywane były jednak tak że takie czynniki, jak brak sytuacji stresowej (20%), poczucie bezpiecze ństwa (15%) czy komfort podró ży (14%), co oznacza wybór transportu publicznego przede wszystkim jako alterna- tywy wobec bezpo średniego uczestnictwa w stresuj ącej kongestii i warunkach ruchu na drogach. Badania obejmuj ące tylko osobowe przewozy kolejowe w województwie kujawsko-pomorskim wykazały, że niemal 46% podró żuj ących to osoby pracuj ące, 28% – studenci, a 14% – uczniowie. Zwraca uwag ę znaczny udział osób o ograniczonych zdolno ściach ruchowych, stanowi ący 4% wszystkich podró żnych. W przewozach autobusowych struktura pasa żerów w przewozach wojewódz- kich była nieznacznie inna – 32% to osoby pracuj ące, 39% – uczniowie i 14% – studenci. Głównymi celami podró ży kolej ą były: praca (37%), sprawy prywatne (30%) i nauka 28%). Po- dobne cele podró ży wyst ąpiły w przewozach autobusowych, ale w innej kolejności: nauka (44%), cele prywatne (26%) i praca (23%). W całej Polsce podział zada ń przewozowych w transporcie pozamiejskim wskazuje na dominacj ę podró ży wykonywanych samochodami osobowymi. W ci ągu ostatnich 20 lat przewóz pasa żerów transportem publicznym na liniach pozamiejskich zmalał niemal czterokrotnie. W ci ągu ostatnich pi ętnastu lat liczba zarejestrowanych samochodów osobowych – zarówno w Polsce, jak i w województwie kujawsko-pomorskim – wzrosła ponad dwukrotnie. Niemal co drugi mieszkaniec wo- jewództwa jest posiadaczem samochodu osobowego. Samochody osobowe s ą nie tylko uci ąż liwe z

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 63 – Poz. 1421

powodu wi ększego zanieczyszczenia środowiska produktami spalania paliw, czy hałasem, ale zajmuj ą tak że około dziesi ęć razy wi ęcej miejsca na drodze ni ż transport publiczny i wymagaj ą jeszcze wi ęk- szej powierzchni parkingowej. Zmniejszanie si ę udziału transportu publicznego w przewozach pasa żerskich jest, niestety, po- wodem stałego pogarszania si ę mobilno ści osób o ograniczonej sprawno ści ruchowej, osób młodych niemog ących jeszcze posiada ć prawa jazdy oraz osób ubogich, nieposiadaj ących samochodu osobowego. Ci ągłe ograniczanie oferty komercyjnych przewozów pasażerskich w transporcie publicznym, przy braku takich przewozów samorz ądowych, powoduje zwi ększanie zakresu wykluczenia społecz- nego, z którym to zjawiskiem wszystkie samorz ądy powinny walczy ć. Zwi ększaj ąca si ę rola socjalna transportu publicznego wymaga innego spojrzenia na stosowany tabor, ułatwienia dla pasa żerów czy dost ępno ść informacji o transporcie publicznym. Podniesienie standardu obsługi, poprawa punktualno ści i dostosowanie godzin kursowania do potrzeb pasażerów, zach ęcą przynajmniej cz ęść dotychczasowych u żytkowników samochodów osobowych do skorzystania z oferty transportu publicznego i zmniejszenia poziomu kongestii na drogach.

3.2. Prognoza popytu

Popyt na przewozy komunikacj ą zbiorow ą w powiecie bydgoskim b ędzie si ę kształtował pod wpływem nast ępuj ących czynników: - liczby i struktury mieszka ńców poszczególnych miejscowo ści i gmin obj ętych obsług ą komunikacyjn ą; - liczby samochodów osobowych; - ruchliwo ści komunikacyjnej mieszka ńców; - poziomu przeci ętnego wynagrodzenia, struktury wynagrodze ń i cen biletów; - jako ści oferowanych usług transportu zbiorowego, zwłaszcza cz ęstotliwo ści i godzin kursowania; - wielko ści oferty przewozowej, przede wszystkim w zakresie dost ępno ści poł ącze ń; - dost ępno ści parkingów i wysoko ści ewentualnych opłat za parkowanie samochodów osobowych. Z uwagi na stale rosn ące wykorzystanie w podró żach samochodów osobowych, oddziaływanie na popyt wymaga podj ęcia przez organizatorów transportu publicznego odpowiednich działa ń – za- równo w uj ęciu funkcjonalnym, jak i marketingowym. W uj ęciu funkcjonalnym, podejmowane działania w zakresie kształtowania oferty przewozowej powinny obejmowa ć dostosowanie do potrzeb mieszka ńców jej poszczególnych elementów, identyfi- kowanych jako postulaty przewozowe. Jak wynika z przeprowadzonych bada ń marketingowych, do głównych postulatów przewozowych zgłaszanych pod adresem komunikacji zbiorowej ponadgminnej realizowanej w granicach powiatu bydgoskiego zalicza si ę zwi ększenie cz ęstotliwo ści (liczby poł ącze ń), przy dogodnych dla mieszka ńców godzinach kursowania (obejmuj ących mo żliwie szeroki zakres godzinowy).

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 64 – Poz. 1421

W uj ęciu marketingowym, oferta przewozowa komunikacji powiatowej powinna stanowi ć mix pi ęciu elementów: usługi przewozowej, ceny, dystrybucji, informacji i reklamy, gwarantuj ących jej odpowiednie dostosowanie do potrzeb pasa żerów. Promotoryzacyjna polityka komunikacyjna, zwłaszcza stwarzaj ąca coraz lepsze warunki do po- dró żowania samochodem osobowym, zawsze powoduje zmniejszenie popytu w pasa żerskim transporcie zbiorowym. W interesie organizatora tego transportu jest wi ęc zmiana tej polityki, w celu osi ą- gni ęcia równowagi pomi ędzy przejazdami pojazdami indywidualnymi a komunikacj ą zbiorow ą. Ce- lem integracji transportu publicznego z indywidualnym jest kształtowanie po żą danego podziału zada ń przewozowych. Zgodnie z tendencjami zrównowa żonego rozwoju transportu publicznego, podział zada ń przewozowych na obszarach pozamiejskich powinien kształtowa ć si ę w proporcji: 25-30% transport publiczny i 70-75% transport indywidualny. Bior ąc pod uwag ę specyfik ę powiatu, cel ten mo żna osi ą- gn ąć tylko poprzez odpowiednie dostosowanie oferty usług transportu publicznego do wyst ępuj ących w tym zakresie potrzeb pasa żerów. Jak wynika z bada ń przeprowadzonych w województwie kujawsko-pomorskim w zwi ązku z opracowywaniem planu transportowego, podział zada ń odbiega od ocze- kiwanego, gdy ż aż 82% podró ży odbywano samochodami osobowymi. Analizuj ąc przewidywany wpływ czynników zewn ętrznych na popyt na usługi komunikacji zbiorowej w powiecie bydgoskim, nale ży wzi ąć pod uwag ę tendencj ę demograficzn ą, zakładaj ącą – wg GUS – wzrost liczby mieszka ńców powiatu (o około 14% do 2025 r.). Prognozy GUS przewiduj ą wy ższy wzrost mieszkańców terenów wiejskich w stosunku do mieszka ńców miast w powiecie i jednocze śnie znaczny spadek mieszka ńców Bydgoszczy (o blisko 8%). Spowoduje to zwi ększenie liczby podró ży odbywanych do i z miast na terenie powiatu oraz – przede wszystkim – do i z Bydgoszczy. Liczba osób ucz ących si ę w miastach pozostanie na podobnym poziomie (wzrost o 0,6%), za to znacznie wzro śnie na terenach wiejskich (o ponad 11%). Liczba osób w wieku produkcyjnym zmaleje w miastach o blisko 3%, a w gminach wiejskich wzro śnie o prawie 15%, skutkuj ąc w całym powiecie wzrostem o 10,5%. Najwi ększe zmiany b ędą dotyczy ć osób starszych – w całym powiecie ich liczba wzro śnie a ż o 73,8%. Osoby te charakteryzuj ą si ę najni ższ ą ruchliwo ści ą komunikacyjn ą. Przyjmuj ąc współczynnik ruchliwo ści dla mieszka ńców miast Koronowo i Solec Kujawski na poziomie 2,0, a dla mieszka ńców pozostałego obszaru powiatu – na poziomie 1,8, w tabeli 13 przedstawiono prognoz ę podró ży ogółem i regionaln ą komunikacj ą autobusow ą na obszarze obj ętym planem dla 2020 r. i 2025 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 65 – Poz. 1421

Tab. 13. Prognoza liczby podró ży na obszarze planu w 2020 r. i 2025 r. [mln]

Miasta Gminy wiejskie Razem powiat Wyszczególnienie 2020 r. 2025 r. 2020 r. 2025 r. 2020 r. 2025 r.

Podró że ogółem 20,16 20,28 60,66 64,49 80,82 84,76

- w tym poza gmin ę 14,11 14,19 42,46 45,14 56,57 59,33

Podró że ponadgminne w obr ębie powiatu i miasta 12,70 12,77 38,21 40,63 50,92 53,40 Bydgoszczy

- w tym komunikacj ą autobusow ą 0,95 0,96 2,87 3,05 3,82 4,00 (bez kom. miejskiej)

Źródło: opracowanie własne.

Zało żono, że 70% wszystkich podró ży odbywa ć si ę b ędzie poza granice gmin. W szacunkach przyj ęto, że 80% wszystkich podró ży ponadgminnych odbywa ć si ę będzie w granicach powiatu bydgoskiego lub do miasta Bydgoszczy. Zało żono równie ż, że z wykorzystaniem powiatowych przewo- zów pasa żerskich, odbywa ć si ę b ędzie 10% podró ży poza powiat bydgoski (b ędą to dojazdy do miejsc przesiadkowych). Zało żono tak że, że udział komunikacji autobusowej w podró żach na obszarze powiatu wyniesie 15% liczby wszystkich podró ży ponadgminnych (pozostałe podró że realizowane b ędą samochodem osobowym, kolej ą, motocyklem, rowerem, pieszo, itp.) i jednocze śnie połowa tych po- dró ży realizowana b ędzie komunikacj ą miejsk ą (która obsługuje mniejszy obszar ni ż powiatowa, ale są to rejony g ęś ciej zaludnione i realizowana jest wi ększa liczba kursów). Ponadgminne podró że publiczn ą komunikacj ą autobusow ą odbywa ć si ę b ędą autobusow ą komunikacj ą komercyjn ą, wojewódzkimi przewozami autobusowymi, komunikacj ą miejsk ą (w zakresie pozamiejskim) oraz powiatow ą komunikacj ą autobusow ą – organizowaną przez powiat. Niekorzystny wpływ na popyt na usługi transportu zbiorowego b ędzie mie ć prognozowany rozwój motoryzacji indywidualnej. Ewentualne nieuruchomienie powiatowych przewozów pasa żer- skich na obszarze powiatu bydgoskiego, przy ci ągłym wzro ście udziału przewozów indywidualnych, będzie skutkowało silnym ograniczaniem zakresu funkcjonowania komunikacji publicznej. Dąż enie do zrównowa żonego rozwoju transportu oznacza konieczno ść podj ęcia działa ń zmierzaj ących nie tylko do utrzymania obecnego udziału transportu zbiorowego w przewozach, ale i wzmocnienia tendencji przenoszenia si ę pasa żerów z transportu indywidualnego do zbiorowego. Dzia- łania te b ędą wymagały poprawy parametrów oferty przewozowej – zarówno w zakresie ilo ściowym (liczba kursów i wozokilometrów), jak i jako ściowym (dogodne godziny poł ącze ń, standard usług i taboru). Bez podj ęcia tych działa ń, nale ży si ę liczy ć ze zmniejszeniem podró ży odbywanych transpor-

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 66 – Poz. 1421

tem publicznym w powiecie bydgoskim – w wymiarze nie mniejszym ni ż o dalsze 15% w okresie planistycznym w stosunku do stanu obecnego. Wyniki bada ń marketingowych wskazuj ą na korelacj ę wzrostu dost ępno ści i cz ęstotliwo ści kursowania pojazdów transportu zbiorowego z wielko ści ą popytu. Wzrost dost ępno ści (nowe trasy, wi ęk- sza g ęsto ść przystanków) skutkuje najcz ęś ciej okre ślonym wzrostem popytu. Wska źniki elastyczno ści wskazuj ą, że np. zmniejszenie odległo ści do przystanku charakteryzuje si ę stop ą elastyczno ści na poziomie -0,5, co oznacza, że skrócenie odległo ści doj ścia do miejsca świadczenia usług komunikacji miejskiej o 10% mo że spowodowa ć wzrost popytu o 5% 17 . Wzrost cz ęstotliwo ści kursowania pojaz- dów tak że prowadzi do zwi ększenia popytu. Celem planu transportowego, w aspekcie prognozowanych zmian w popycie, jest przeciwdzia- łanie trendowi zmniejszania si ę liczby pasa żerów – poprzez kształtowanie atrakcyjnej z punktu widzenia pasa żerów oferty przewozowej komunikacji zbiorowej w powiecie bydgoskim, a w rezultacie – osi ągni ęcie trendu zmniejszania si ę poziomu kongestii drogowej i poprawy warunków życia mieszka ńców.

3.3. Prognoza poda ży

Ze wzgl ędu na specyfik ę powiatu bydgoskiego, b ędącego powiatem ziemskim otaczaj ącym miasto Bydgoszcz (na prawach powiatu), wi ększo ść podró ży odbywa si ę poł ączeniami o charakterze ponadpowiatowym (wojewódzkim). Starosta Bydgoski wydał tylko jedno zezwolenie na przewozy regularne. W tabelach 14 i 15 przedstawiono wykaz linii komunikacyjnych funkcjonuj ących na terenie powiatu bydgoskiego, b ędących przewozami powiatowymi lub gminnymi. Sieć poł ącze ń obejmuje tak że linie ł ącz ące obszar powiatu z Bydgoszcz ą. W dotychczasowym stanie prawnym zezwolenia na wykonywanie przewozów na tych liniach wydaje Prezydent Miasta Bydgoszczy. Od 2017 r. linie te stanowi ć b ędą jednak formalnie wojewódzkie przewozy pasa żerskie – przedstawiono je w tabeli 16. W tabelach 14-16, w celu zachowania wymaganej czytelno ści tre ści, zastosowano skrócone nazwy poszczególnych przewo źników. Pełne nazwy i dane adresowe przewo źników s ą nast ępuj ące: - Arriva – Arriva sp. z o.o., ul. Dąbrowskiego 8/24, 87-100 Toru ń; - Dąbrowska – Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe D ąbrowska Kinga, ul. Wodna 10d, 86-022 Do- brcz; - Dubus – Dubus Jacek Duszy ński, ul. Kcy ńska 17/2, 89-200 Szubin; - FrBus Group – FrBus Group sp. z o.o., Stopka 7, 86-010 Koronowo; - FrBus M. Szufrajda – FrBus Monika Szufrajda, ul. Nad Brd ą 52, Tryszczyn, 86-011 Wtelno; - Kędzierski – Klaudiusz K ędzierski, ul. Cisowa 5, Ostromecko, 86-070 D ąbrowa Chełmi ńska;

17 Por. A. Rudnicki: Jakość komunikacji miejskiej , Wydawnictwo SITK, Kraków 1999.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 67 – Poz. 1421

- K-PTS – Kujawsko-Pomorski Transport Samochodowy S.A., ul. Wieniecka 39, 87-800 Włocła- wek, z oddziałami w Inowrocławiu, pl. Kasprowicza 5, Lipnie, ul. 22 Stycznia 2 i Włocławku, ul. Okrzei 64; - Lofek – Henryk Lofek Transport Towarowo-Osobowy, ul. Władysława Warne ńczyka 6, 85-790 Bydgoszcz; - Masłowski – Krajowy Drogowy Przewóz Osób Transport-Usługi-Handel Jacek Masłowski, ul. Bema 8/12, 89-200 Szubin; - MIXS – FHU „MIXS” Gil Mirosław, ul. Lindleya 16, 02-013 Warszawa; - MZK Bydgoszcz – Miejskie Zakłady Komunikacyjne sp. z o.o., ul. Inowrocławska 11, 85-153 Bydgoszcz; - Nova-Bus – Nova-Bus Przewozy Pasa żerskie Grzegorz Nowak, ul. Modrzewiowa 8, 89-200 Szu- bin; - Piechocki – Komunikacja Miejska Przewóz Osób Marek Piechocki, ul. Szkolna 8/1, Kołaczkowo, 89-200 Szubin; - PKS Bydgoszcz – Przedsi ębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Bydgoszczy sp. o.o., ul. Ja- giello ńska 58, 85-097 Bydgoszcz; - PKS Chojnice – Przedsi ębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Chojnicach sp. z o.o., ul. 2 Lutego 6, 89-632 Brusy; - PKS Grudzi ądz – „PKS Grudzi ądz” sp. z o.o., ul. Rapackiego 33, 86-300 Grudzi ądz; - Pol-Bus – P.H.U. „Pol-Bus” Marek Burchacki, ul. Gersona 20a, 85-305 Bydgoszcz; - Rainbow Travel – Rainbow Travel Joanna Ró żańska, ul. Nad Brd ą 50, Tryszczyn, 86-011 Wtel- no; - Sobieszcza ński – Tomasz Sobieszcza ński, ul. Grzymały Siedleckiego 21/30, 85-868 Bydgoszcz; - Świniarski – Marek Świniarski, ul. Osada 42a, 85-351 Bydgoszcz; - Trans-Bus – Trans-Bus Kurc Michał, ul. Władysława Warne ńczyka 6/2, 85-790 Bydgoszcz; - Trans-Tom – Usługi Przewozowo-Osobowe Trans-Tom Jakubowski Tomasz, ul. Spokojna 6/7, Zalesie, 89-200 Szubin.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 68 – Poz. 1421

Tab. 14. Poł ączenia ponadgminne wykonywane na podstawie zezwole ń wydanych przez Starost ę Bydgoskiego – stan na 15 grudnia 2015 r.

Liczba kursów w dni powszednie Nr linii Relacja Przewo źnik wolne nauki od nauki szkolnej szkolnej Maksymilianowo – Żoł ędowo – Augustowo – 21836 PKS Bydgoszcz 6 - Nekla – Żoł ędowo – Maksymilianowo

Źródło: opracowanie własne, na podstawie rozkładów jazdy.

Tab. 15. Poł ączenia wewn ątrzgminne wykonywane na podstawie zezwole ń wydanych przez burmistrzów lub wójtów gmin powiatu bydgoskiego – stan na 15 grudnia 2015 r.

Liczba kursów w dni powszednie Nr linii Gmina i relacja Przewo źnik wolne nauki od nauki szkolnej szkolnej KORONOWO: Koronowo – Nowy Dwór – 1 Buszkowo – Nowy Dwór – Lucim – Mąko- FrBus Group 12 12 warsko KORONOWO: Koronowo – Bieskowo – Wi ęzowno – Salno – Byszewo – Wierzchucin 4 Królewski – Wiskitno – Łąsko Małe – Łąsko FrBus Group 14 14 Wielkie – Wilcze – Sitowiec – Osiek – Sito- wiec – Huta KORONOWO: Koronowo – Bieskowo – Wi ęzowno – Salno – Sitowiec – Dziedzinek – Huta – Wierzchucin Królewski – Wiskitno – Osiek – Sitowiec – Wilcze – Łąsko Wielkie – Łąsko Małe – Wierzchucin Królewski – Łą- sko Małe – Wiskitno – Wierzchucin Królew- ski – Łąsko Wielkie – Wierzchucin Królew- 5 FrBus Group 8 - ski– Byszewo – Kr ąpiewo – Popielewo – Wierzchucin Królewski – Wiskitno – Wierz- chucin Królewski– Osiek – Huta – Sitowiec – Osiek – Wiskitno – Wierzchucin Królewski – Łąsko Wielkie – Wilcze – Sitowiec – Dzie- dzinek – Huta – Osiek – Wierzchucin Kró- lewski– Wiskitno – Osiek – Sitowiec KORONOWO: Koronowo – Samoci ąż ek – Koronowo – Iwickowo – Młynkowo – Bie- 6 FrBus Group 6 - skowo – Stary Dwór – Stopka – Okole – Byt- kowice – Okole – Stopka

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 69 – Poz. 1421

Liczba kursów w dni powszednie Nr linii Gmina i relacja Przewo źnik wolne nauki od nauki szkolnej szkolnej KORONOWO: Witoldowo – Salno – Wi ę- zowno – Witoldowo – Gogolin – Gogolinek – 21017 PKS Bydgoszcz 2 - Wtelno – Gogolinek – Gogolin – Witoldowo – Salno KORONOWO: Wtelno – Morzewiec – Trysz- czyn – Go ścieradz – Koronowo – Stary Dwór 21018 PKS Bydgoszcz 2 - – Okole – Stopka – Wtelno – Morzewiec – Tryszczyn – Go ścieradz KORONOWO: Buszkowo – Nowy Dwór – Mąkowarsko – Łakomowo – Mąkowarsko – Lucim – Buszkowo – Nowy Dwór – Skar- 21019 PKS Bydgoszcz 3 - biewo – Koronowo – Nowy Dwór – Skarble- wo – Mąkowarsko – Rybkowo – Łakomowo – Lucim SOLEC KUJ.: Solec Kujawski – Chro śna – 21012 PKS Bydgoszcz 3 - Solec Kujawski SOLEC KUJ.: Solec Kujawski – Przyłubie – 21013 PKS Bydgoszcz 3 - Solec Kujawski SOLEC KUJ.: Solec Kujawski – Otorowo – 21014 PKS Bydgoszcz 3 - Rudy – Solec Kujawski DOBRCZ: Karczemka – Stronno – Wudzyn – 101 Karolewo – Kotomierz – Sienno – Kotomierz FrBus Group 3 - – Magdalenka – Pyszczyn – Kotomierz DOBRCZ: Kotomierz – Stary Jasiniec – 102 Aleksandrowiec – Karolewo – Wudzynek – FrBus Group 3 - Wudzyn – Kotomierz – Trzebie ń – Kotomierz DOBRCZ: Dobrcz – Sienno – Trzeciewiec – Dobrcz – Włóki – Trz ęsacz – Kozielec – Trzeciewiec – Dobrcz – Trzeciewiec – Supo- 103 FrBus Group 3 - nin – Trzeciewiec – Kozielec – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Kozielec – Trzes ącz – Włóki – Dobrcz DOBRCZ: Dobrcz – Borówno – Kusowo – Gądecz – Kusowo – Dobrcz – Gądecz – Strzelce Górne – Strzelce Dolne – Trzes ącz – Sienno – Dobrcz – Włóki – Dobrcz – Borów- no – Kusowo – Gądecz – Strzelce Górne – 104 FrBus Group 3 - Strzelce Dolne – Trzes ącz – Strzelce Dolne – Strzelce Górne – Gądecz – Kusowo – Borów- no – Kozielec – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Trz ęsacz – Włóki – Dobrcz – Sienno – Trz ęsacz – Kozielec – Dobrcz

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 70 – Poz. 1421

Liczba kursów w dni powszednie Nr linii Gmina i relacja Przewo źnik wolne nauki od nauki szkolnej szkolnej DOBRCZ: Dobrcz – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Kozielec – Trz ęsacz – Włóki – 105 Hutna Wie ś – Gądecz – Strzelce Górne – FrBus Group - Aleksandrowo – Borówno – Kusowo – Bo- równo – Dobrcz Źródło: opracowanie własne, na podstawie rozkładów jazdy.

Tab. 16. Linie komunikacyjne w powiecie bydgoskim na które zezwolenia wydał Prezydent Mia- sta Bydgoszczy – stan na 15 grudnia 2015 r. Liczba kursów Nr dni po- Relacja Przewo źnik wszednie niedziele linii soboty nauki i świ ęta szkolnej Bydgoszcz – Ostromecko MZK Byd- 75 (trasa sezonowa, kursy tylko od maja - - - do wrze śnia, linia komunikacji miej- goszcz skiej) Bydgoszcz – Białe Błota – Ciele – MZK Byd- 91 Zielonka – Przył ęki 26 12 10 goszcz (linia komunikacji miejskiej) Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – MZK Byd- 92 Murowaniec – Drzewce – Łochowo 62 34 34 goszcz (linia komunikacji miejskiej) Bydgoszcz – Osielsko – Niwy MZK Byd- 93 32 20 18 (linia komunikacji miejskiej) goszcz Bydgoszcz – Niemcz – Maksymilia- MZK Byd- 94 nowo – Żoł ędowo 37 20 18 goszcz (linia komunikacji miejskiej) Bydgoszcz – Stryszek – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka MZK Byd- 99 - - - (linia sezonowa, kursy tylko goszcz w okresie wakacji letnich, linia komunikacji miejskiej)

Bydgoszcz – Szczutki – Tryszczyn – FrBus Group 18 18 14 Witelno – Tryszczyn – Go ścieradz – 401 Stopka – Okole – Stary Dwór – Ko- FrBus M. Szu- 18 16 - ronowo – Lipkusz – Pieczyska frajda 403 Bydgoszcz – Smukała – Janowo – FrBus Group 14 16 12

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 71 – Poz. 1421

Liczba kursów Nr dni po- Relacja Przewo źnik wszednie niedziele linii soboty nauki i świ ęta szkolnej Bo żenkowo – Samoci ąż ek – Koro- FrBus M. Szu- 12 - - nowo – Lipkusz – Pieczyska frajda

Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – FrBus Group 14 14 8 Wilcze – Borówno – Kusowo – Bo- 405 równo – Dobrcz – Sienno – Koto- Rainbow 14 - - mierz – Karolewo – Wudzyn Travel FrBus Group 10 - - Bydgoszcz – Makowiska – Rudy – 410 Rainbow Solec Kujawski 20 17 - Travel Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – 412 Sobieszcza ński 8 - - Sicienko – D ąbrówczyn – D ąbrówka 413 Bydgoszcz – Osielsko Dąbrowska 22 - - Bydgoszcz – Białe Błota – Ciele – 417 Świniarski 20 10 - Zielonka Bydgoszcz – Makowiska – Rudy – PKS Byd- 21007 24 13 7 Solec Kujawski goszcz Bydgoszcz – Otorowo – Wypaleni- PKS Byd- 21008 28 17 13 ska – Solec Kujawski goszcz Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromec- ko – Nowy Dwór – D ąbrowa Cheł- PKS Byd- 21038 4 - - mi ńska – Czemlewo – Czar że – D ę- goszcz bowiec Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Bo- PKS Byd- 21137 18 10 6 równo – Dobrcz – Sienno – Koto- goszcz mierz Bydgoszcz – Lisi Ogon – Łochowo – PKS Byd- 21280 28 8 8 Łochowice goszcz Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromec- PKS Byd- 21403 ko – Nowy Dwór – D ąbrowa Cheł- 11 6 - goszcz mi ńska Bydgoszcz – Brzoza – Przył ęki – PKS Byd- 21418 Zielonka – Ciele – Białe Błota – 16 6 6 goszcz Bydgoszcz Bydgoszcz – Osielsko – Niwy – PKS Byd- 21419 Żoł ędowo – Wilcze – Jaru żyn – 22 10 10 goszcz Strzelce Górne Bydgoszcz – Tryszczyn – Bo żenko- PKS Byd- 21444 wo – Samoci ąż ek – Koronowo – 12 12 11 goszcz Pieczyska

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 72 – Poz. 1421

Liczba kursów Nr dni po- Relacja Przewo źnik wszednie niedziele linii soboty nauki i świ ęta szkolnej Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Bo- równo – Dobrcz – Sienno – Koto- PKS Byd- 21450 4 - - mierz – Karolewo – Wudzyn – Alek- goszcz sandrowiec – Stary Jasiniec – Tu- szyny – Koronowo Bydgoszcz – Tryszczyn – Wtelno – Tryszczyn – Go ścieradz – Stopka – PKS Byd- 21466 Stary Dwór – Koronowo – Nowy 17 18 10 goszcz Dwór – Buszkowo – Lucim – M ą- kowarsko Bydgoszcz – Tryszczyn – Bo żenko- wo – Samoci ąż ek – Koronowo – PKS Byd- 21477 Bieskowo – Wi ęzowno – Salno – 13 8 3 goszcz Byszewo – Wierzchucin Królewski – Wiskitno Źródło: opracowanie własne, na podstawie rozkładów jazdy.

Niektóre linie wymienione w tabeli 16 (linie: 401, 403, 405 i 410) s ą obsługiwane przez dwóch przewo źników – ka żdy z nich wykonuje cz ęść kursów. W śród wymienionych w tabeli 16 linii s ą tak że linie komunikacji miejskiej (nr 75, 91-94 i 99), które funkcjonuj ą na podstawie porozumie ń mi ędzyg- minnych zawartych mi ędzy miastem Bydgoszcz ą, a gminami Osielsko, Białe Błota, Nowa Wie ś Wiel- ka i D ąbrowa Chełmi ńska. Linie te obsługiwane s ą przez Miejskie Zakłady Komunikacyjne sp. z o.o. w Bydgoszczy, a ich organizatorem jest Zarz ąd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgosz- czy. Są to linie: - nr 91: Bydgoszcz, Błonie – Białe Błota – Przył ęki, - nr 92: Bydgoszcz, Błonie – Białe Błota – Łochowo, - nr 93: Bydgoszcz, Le śne – Osielsko – Niwy, - nr 94: Bydgoszcz, Le śne – Niemcz – Żoł ędowo, a tak że linie sezonowe, z kursami tylko w okresie letnim: - nr 75: Bydgoszcz, Wy ścigowa – Ostromecko, - nr 99: Bydgoszcz, pl. Ko ścieleckich – Nowa Wie ś Wielka. Oprócz linii powiatowych, gminnych i tych ł ączących powiat grodzki z powiatem ziemskim, przez obszar powiatu bydgoskiego przebiegaj ą trasy linii wojewódzkich, które ł ącz ą miasto Byd- goszcz lub miejscowo ści powiatu bydgoskiego z s ąsiednimi powiatami, a nawet województwami. Na odcinku zawieraj ącym si ę w granicach powiatu linie te cz ęsto pełni ą funkcj ę przewozów powiato-

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 73 – Poz. 1421

wych. Zezwolenia na obsług ę tych linii wydał Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego, a ich wykaz przedstawiony został w tabeli 17.

Tab. 17. Linie komunikacyjne w powiecie bydgoskim na które zezwolenia wydał Marszałek Wo- jewództwa Kujawsko-Pomorskiego – stan na 15 grudnia 2015 r. Liczba kursów ta

Relacja trasy ę

Nr wi Przewo źnik ś linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Koronowo – Tuszyny – Stary Jasiniec – Alek- sandrowiec – Nowy Jasiniec – Serock – Karole- 2 FrBus Group 6 - - wo – Wudzyn – Serock – Łowinek – Łowi ń – Pruszcz – Niewie ścin – Wałdowo Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Sitno – Ugoda – Goncarzewy – Teresin – Micha- 404 lin – Samsieczno – Gliszcz – Trzemi ętowo – Sobieszcza ński 26 16 8 Prosperowo – Słupowo – Drzewianowo – Dą- browice – Mrocza Bydgoszcz – Pawłówek – Kruszyn – Zielonczyn – Strzelewo – Minikowo – Ślesin – Trzeciewnica 407 Sobieszcza ński 34 20 8 – Nakło nad Noteci ą – Lubaszcz – Śmielin – Sad- ki – Mrozowo – Kraczki Bydgoszcz – Lisi Ogon – Łochowo – Łochowice 408 – Niedola – Gorze ń – Potulice – Wyst ęp – Nakło Sobieszcza ński 38 23 10 nad Noteci ą – Paterek Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn PKS Byd- 21011 Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – 17 - - goszcz Kołaczkowo – Łachowo – Szubin Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Czemlewo – Czarże – Dębowiec – Kokocko – Borówno – PKS Byd- 21039 6 4 4 Bie ńkówka – Starogród Dolny – Kałdus – Brzo- goszcz zowo – Chełmno – Głogówko Królewskie – Świe- cie Bydgoszcz – Brzoza – Wałownica – Kobylarnia – Nowe Smolno – Antoniewo – Nowe D ąbie – PKS Byd- 21047 40 18 18 Obórznia – Smogorzewo – Łabiszyn – Ojrzanowo goszcz – Augustowo – Kania – Barcin Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Trzemi ętówko – Trzemi ętowo – Wierzchucinek – PKS Byd- 21052 13 9 6 Trzemi ętowo – Gliszcz – Samsieczno – Dr ąż no – goszcz Krukówko – Mrocza

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 74 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Brzoza – Wałownica – Kobylarnia – Nowe Smolno – Antoniewo – Nowe D ąbie – PKS Byd- 21057 6 4 4 Obórznia – Smogorzewo – Łabiszyn – Oporowo – goszcz Lubostro ń – Pturek – Knieja – Barcin Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- PKS Byd- 21070 2 2 2 ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – goszcz Toru ń Bydgoszcz – Szczutki – Tryszczyn – Wtelno – Go ścieradz – Stopka – Okole – Stary Dwór – Koronowo – Nowy Dwór – Buszkowo – Lucim – PKS Byd- 21090 Mąkowarsko – Motyl – Pruszcz – Kamienica – 3 3 2 goszcz Gostycyn – Łyskowo – Tuchola – Bladowo – Żal- no – Piastoszyn – Silno – Racławki – Pawłowo – Pawłówko – Chojnice Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Trzemi ętówko – Trzemi ętowo – Wierzchucinek – PKS Byd- 21092 Trzemi ętowo – Gliszcz – Samsieczno – Dr ąż no – 6 - - goszcz Krukówko – Mrocza – Konstantowo – Wiele – Zabartowo – Wi ęcbork Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Trzemi ętówko – Trzemi ętowo – Wierzchucinek – Trzemi ętowo – Gliszcz – Samsieczno – Samsie- czynek – Dr ąż no – Krukówko – Mrocza – Kon- stantowo – Wiele – Zabartowo – Wi ęcbork – PKS Byd- 21096 Suchor ączek – Zbo że – Świdwie – Grochowiec – - - 1 goszcz Sępólno Kraje ńskie – Płocicz – Kamie ń Kraje ński – Orzełek – Obkas – Nowa Wie ś – Jakubowo – Zamarte – Jerzmionki – Melanowo – Ogorzeliny – Nowy Dwór – Angowice – Chojnice – Topole – Nie żywi ęć – Zagórki – Rychnowy – Człuchów Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki PKS Byd- 21108 35 17 17 Kujawskie – Niszczewice – Jaksiczki – Stefanowo goszcz – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 75 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Trzemi ętówko – Trzemi ętowo – Wierzchucinek – Trzemi ętowo – Gliszcz – Samsieczno – Samsie- czynek – Dr ąż no – Krukówko – Mrocza – Kon- stantowo – Wiele – Zabartowo – Wi ęcbork – PKS Byd- 21113 1 3 2 Suchor ączek – Zbo że – Świdwiew – Grochowiec goszcz – Sępólno Kraje ńskie – Płocicz – Kamie ń Kra- je ński – Orzełek – Obkas – Nowa Wie ś – Jaku- bowo – Zamarte – Jerzmionki – Melanowo – Ogorzeliny – Nowy Dwór – Angowice – Chojnice Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – PKS Byd- 21122 Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejchy – Brzy- 2 2 2 goszcz skorzystewko – Jaroszewo – Żnin – Sarbinowo – Cerekwica – Uścikowo – Świ ątkowo – Żerniki – Zrazim – Janowiec Wlkp. Grudzi ądz – Dragacz – Dolna Grupa – Górna Grupa – Mniszek – Nowe Marzy – Świ ęte – Gra- bowiec – Sartowice – Wi ąg – Morsk – Świecie – Wielki Konopat – Dworzysko – Gruczno – Lusz- kowo – Zbrachlin – Niewie ścin – Zawada – Trze- ciewiec – Włóki – Kusowo – Borówno – Wilcze PKS Byd- 21128 2 2 2 – Żoł ędowo – Osielsko – Bydgoszcz – Brzoza – goszcz Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław PKS Byd- 21144 Koronowo – Nowy Jasiniec – Serock 2 - - goszcz Koronowo – Nowy Jasiniec – Serock – Łowinek – PKS Byd- 21145 1 - - Łowin – Brze źno – Pruszcz goszcz Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Trzemi ętówko – Trzemi ętowo – Wierzchucinek – Trzemi ętowo – Gliszcz – Samsieczno – Dr ąż no – PKS Byd- 21148 4 2 - Krukówko – Mrocza – Konstantowo – Wiele – goszcz Zabartowo – Wi ęcbork – Suchor ączek – Zbo że – Świdwie – Grochowiec – Sępólno Kraje ńskie Bydgoszcz – Lisi Ogon – Łochowo – Łochowice PKS Byd- 21270 – Niedola – Gorze ń – Potulice – Wyst ęp – Nakło 40 23 18 goszcz nad Noteci ą – Lubaszcz – Śmielin – Sadki

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 76 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Wolwark – PKS Byd- 21274 Pi ńsko – Ameryczka – Zalesie – Mycielewo – 1 - - goszcz Turzyn – Malice – Kcynia – Łankowice – Sierniki – Chwaliszewo – Słupowiec – Smogulecka Wie ś – Laskownica – Mieczkowo Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Żurczyn – Olek – Tur – PKS Byd- 21284 Samokl ęski Małe – Samokl ęski Du że – Wymysło- 14 4 4 goszcz wo – Stary Jaru żyn – Wieszki – Paterek – Nakło nad Noteci ą Bydgoszcz – Pawłówek – Kruszyn – Zielonczyn – Strzelewo – Minikowo – Ślesin – Trzeciewnica PKS Byd- 21290 33 14 12 – Nakło nad Noteci ą – Lubaszcz – Śmielin – Sad- goszcz ki – Radzicz – Liszkówko – Radzicz – Sadki Bydgoszcz – Pawłówek – Kruszyn – Zielonczyn – Strzelewo – Minikowo – Ślesin – Trzeciewnica – Nakło nad Noteci ą – Lubaszcz – Śmielin – Sad- PKS Byd- 21299 17 8 8 ki – Mrozowo – Ruda – Wyrzysk – Kosztowo – goszcz Dobrzyniewo – Klawek – Falmierowo – Ko ście- rzyn Wielki – Szczerbin – Rataje – Łob żenica Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Włóki – Trzeciewiec – Zawada – Niewie ścin – Zbrachlin – Luszkowo – PKS Byd- 21302 Górne Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – 1 - - goszcz Świecie – Morsk – Wi ąg – Sartowice – Dolne Sartowice – Wi ąskie Piaski – Wielkie Stwolno – Bratwin – Michale – Dragacz – Grudzi ądz Koronowo – Nowy Jasiniec – Serock – Łowinek – Łowi ń – Pruszcz – Wałdowo – Zbrachlin – To- polno – Rudki – Grabówko – Grabowo – Gra- PKS Byd- 21342 2 - - bówko – Rudki – Topolno – Topolinek – Chryst- goszcz kowo – Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – Świecie Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Gzin – Racinie- PKS Byd- 21343 wo – Unisław – Gołoty – Szymborno – Płutowo – 15 - - goszcz Dorposz Szlachecki – Watorowo – Brzozowo – Chełmno – Głogówko – Świecie

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 77 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Włóki – Trzeciewiec – PKS Byd- 21360 Zawada – Niewie ścin – Zbrachlin – Luszkowo – 10 8 7 goszcz Górne Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – Świecie Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Włóki – Trzeciewiec – PKS Byd- 21363 Zawada – Niewie ścin – Zbrachlin – Topolno – 1 - - goszcz Topolinek – Chrystkowo – Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – Świecie Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Włóki – Trzeciewiec – Zawada – Niewie ścin – Zbrachlin – Luszkowo – PKS Byd- 21369 Górne Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – 20 13 12 goszcz Świecie – Morsk – Wi ąg – Sartowice – Grabo- wiec – Świ ęte – Nowe Marzy – Marzy – Górna Grupa – Dolna Grupa – Dragacz – Grudzi ądz Koronowo – Nowy Jasiniec – Serock – Łowinek – PKS Byd- 21387 1 - - Łowi ń – Pruszcz goszcz Koronowo – Nowy Jasiniec – Serock – Łowinek – PKS Byd- 21391 1 - - Łowi ń – Pruszcz goszcz Bydgoszcz – Szczutki – Tryszczyn – Wtelno – Go ścieradz – Stopka – Okole – Stary Dwór – Koronowo – Nowy Dwór – Buszkowo – Lucim – Mąkowarsko – Motyl – Pruszcz – Kamienica – PKS Byd- 21411 - - 1 Gostycyn – Łyskowo – Tuchola – Bladowo – Żal- goszcz no – Piastoszyn – Silno – Racławki – Pawłowo – Pawłówko – Chojnice – Topole – Nie żywi ęć – Zagórki – Rychnowy – Człuchów Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – PKS Byd- 21519 Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Wolwark – 30 20 16 goszcz Pi ńsko – Ameryczka – Zalesie – Mycielewo – Turzyn – Malice – Kcynia Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – PKS Byd- 21600 Borówno – Kusowo – Włóki – Trzeciewiec – 8 - - goszcz Zawada – Niewie ścin – Pruszcz

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 78 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Karolewo – Wudzyn – Serock – Łowinek – Łowi ń – Pruszcz – Mirowice – Pruszcz – Wałdowo – PKS Byd- 21625 Zbrachlin – Cieleszyn – Konstantowo – Rudki – 3 - - goszcz Topolno – Topolinek – Chrystkowo – Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – Świecie Koronowo – Nowy Jasiniec – Serock – Łowinek – Łowi ń – Pruszcz – Wałdowo – Zbrachlin – To- PKS Byd- 21634 polno – Topolinek – Chrystkowo – Gruczno – 1 - - goszcz Kosowo – Nied źwied ź – Głogówko Królewskie – Świecie Karolewo – Wudzyn – Serock – Łowinek – Ło- wi ń – Pruszcz – Wałdowo – Topolno – Topolinek PKS Byd- 21641 1 - - – Chrystkowo – Gruczno – Dworzysko – Wielki goszcz Konopat – Świecie Pruszcz – Łowin – Łowinek – Serock – Glinki – PKS Byd- 21646 Nowy Jasiniec – Glinki – Serock – Wudzyn – 2 - - goszcz Brze źno – Pruszcz Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – PKS Byd- 21802 Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – 2 - - goszcz Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Słupy – Króliko- wo – Smarzykowo – Ci ęż kowo – Retkowo Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Żurczyn – Olek – Tur – PKS Byd- 21806 2 - - Samokl ęski Małe – Godzimierz – Grzeczna Pan- goszcz na – Szubin Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – PKS Byd- 21809 Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – 30 19 15 goszcz Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejuchy – Brzyskorzystewko – Jaroszewo – Żnin Bydgoszcz – Szczutki – Tryszczyn – Wtelno – Go ścieradz – Stopka – Okole – Stary Dwór – PKS Byd- 21823 Koronowo – Nowy Dwór – Buszkowo – Lucim – 4 - - goszcz Mąkowarsko – Motyl – Pruszcz – Kamienica – Gostycyn – Łyskowo – Tuchola

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 79 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Smolary – Trzemi ętówko – Prosperowo – Słupowo – Drze- wianowo – Dąbrowice – Mrocza – Konstantowo 22252 PKS Chojnice 1 1 1 – Wiele – Zabartowo – Pęperzyn – Śmiłowo – Wi ęcbork – Suchor ączek – Zbo że – Świdwie – Grochowiec – Sępólno Kraje ńskie Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejuchy – Brzyskorzystewko – Jaroszewo – Żnin – Podgó- rzyn – Wenecja – Godawy – Łysinin – Gąsawa – Marcinkowo Górne – Złotniki – Grochowiska K-PTS 23002 Szlacheckie – Rogowo – Zalesie – Lubcz – Coto ń 5 4 4 O/Inowrocław – Bo żacin – Mielno – Modliszewko – Łabiszynek – Go ślinowo – Gniezno – Skiereszewo – Braci- szewo – Wo źniki – Łubowo – Fałkowo – Dzieka- nowice – Lednogóra – Moraczewo – Kocanowo – Pobiedziska – Promno – Biskupice – Bugaj – Uzarzewo – Kobylnica – Wierzenica – Bogucin – Pozna ń Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wieś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław – Tupadły – Krusza Duchowna – Niemojewko – Markowice – Wymysłowice – Że- K-PTS 23004 2 2 2 gotki – Ciechrz – Sławsko Dolne – Strzelno – O/Inowrocław Miradz – Nowa Wie ś – Wójcin – Kownaty – Wil- czyn – Wilczogóra – Kopydłowo – Kaliska – Bo- lesławowo – Roztoka – Sławoszewek – Kleczew – Jó źwin – Kazimierz Biskupi – Kamienica – Wło- dzimirów – Wieruszew – Wola Łaszczowa – Po- sada – Mi ędzylesie – Konin

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 80 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – K-PTS 23005 7 4 4 Inowrocław – Tupadły – Przedbojewice – Jano- O/Inowrocław wice – Ró żniaty – Kobylniki – Kruszwica – Grodztwo – Gocanowo – Janocin – Tarnówko – Chełmce – Czołowo – Przemystka – Radziejów – Skibin – Płowce – Jarantowice – Osi ęciny Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – K-PTS 23009 2 2 2 Inowrocław – Tupadły – Krusza Duchowna – O/Inowrocław Niemojewko – Markowice – Wymysłowice – Że- gotki – Ciechrz – Sławsko Dolne – Strzelno – Młyny – Wronowy – Proszyska – Ku śnierz – Ko- żuszkowo – Wójcin – Kownaty – Wilczyn Bydgoszcz – Brzoza – Wałownica – Kobylarnia – Nowe Smolno – Antoniewo – Nowe D ąbie – Obórznia – Smogorzewo – Łabiszyn – Ojrzanowo – Augustowo – Kania – Julianowo – Barcin – K-PTS 23010 Wolice – Szczepanowo – Szczepankowo – Słabo- 4 6 6 O/Inowrocław szewko – Mokre – Dąbrowa – Sucharzewo – Szu- binek – Wszedzie ń – Wiecanowo – Mogilno – Stawiska – Chabsko – Wylatowo – Wydartowo – Lubi ń – Cytrynowo – Trzemieszno Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – K-PTS 23013 Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – 8 7 6 O/Inowrocław Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejuchy – Brzyskorzystewko – Jaroszewo – Żnin Bydgoszcz – Brzoza – Wałownica – Kobylarnia – Nowe Smolno – Antoniewo – Nowe D ąbie – Obórznia – Smogorzewo – Łabiszyn – Załachowo K-PTS 23022 2 2 2 – Lubostro ń – Obielewo – Kaliska – Murczyn – O/Inowrocław Żnin – Sarbinowo – Cerekwica – Uścikowo – Świ ątkowo – Żerniki – Zrazim – Janowiec Wlkp.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 81 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejuchy – K-PTS 23026 5 5 4 Brzyskorzystewko – Jaroszewo – Żnin – Podgó- O/Inowrocław rzyn – Wenecja – Godawy – Łysinin – Gąsawa – Marcinkowo Górne – Złotniki – Grochowiska Szlacheckie – Rogowo Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław – Tupadły – Przedbojewice – Jano- K-PTS 23037 2 1 1 wice – Ró żniaty – Kobylniki – Kruszwica – O/Inowrocław Grodztwo – Gocanowo – Janocin – Tarnówko – Chełmce – Chełmiczki – Witowice – Karsk – Brze ść – Kaspral – Leszcze – Jerzyce – Piotrków Kujawski – Kaczewo – Wąsewo – Świ ątniki – Radziejów Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – K-PTS 23043 1 1 1 Inowrocław – Tupadły – Przedbojewice – Jano- O/Inowrocław wice – Różniaty – Kobylniki – Kruszwica – Grodztwo – Gocanowo – Janocin – Tarnówko – Chełmce – Kobylnica – Witowice – Karsk – Brze ść Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – K-PTS 23060 Inowrocław – Tupadły – Przedbojewice – Jano- 1 - 0 O/Inowrocław wice – Ró żniaty – Kobylniki – Kruszwica – Ła- giewniki – Polanowice – Racice – Baranowo – Lachmirowice – Chrosno – Włostowo – Golejewo – Gopło – Rzeszynek – Rzeszyn – Lubstówek – Krzywe Kolano – Skulsk

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 82 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki K-PTS 23070 Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – 2 2 1 O/Inowrocław Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław – Tupadły – Przedbojewice – Jano- wice – Ró żniaty – Kobylniki – Kruszwica Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki K-PTS 23071 1 - - Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – O/Inowrocław Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki K-PTS 23090 13 15 14 Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – O/Inowrocław Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – K-PTS 23160 Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejuchy – 1 - - O/Inowrocław Brzyskorzystewko – Jaroszewo – Żnin – Bo żeje- wiczki – Bo żejewice – Czewujewo – Grochowiska Ksi ęż e – Rogowo Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – K-PTS 23173 - 1 1 Inowrocław – Tupadły – Krusza Duchowna – O/Inowrocław Niemojewko – Markowice – Wymysłowice – Że- gotki – Ciechrz – Sławsko Dolne – Strzelno – Łąkie – Ciencisko – Jaworowo – Ostrowo – Przy- jezierze – Gaj – Wójcin – Kownaty – Wilczyn Bydgoszcz – Brzoza – Wałownica – Kobylarnia – Nowe Smolno – Antoniewo – Nowe D ąbie – K-PTS 23220 Obórznia – Smogorzewo – Łabiszyn – Oporowo – 1 - - O/Inowrocław Lubostro ń – Obielewo – Buszkowo – Jabłówko – Murczynek – Januszkowo – Żnin

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 83 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka – Tarkowo Dolne – Tarkowo Górne – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Mierzwin – Jaksiczki – Stefanowo – Jaksice – Borkowo – Strzemkowo – Sław ęcinek – Inowrocław – Tupadły – Przedbojewice – Jano- K-PTS 23249 - - - wice – Ró żniaty – Kobylniki – Kruszwica – Ła- O/Inowrocław giewniki – Polanowice – Racice – Baranowo – Lachmirowice – Chrosno – Włostowo – Golejewo – Gopło – Rzeszynek – Rzeszyn – Lubstówek – Krzywe Kolano – Skulsk (kursuje tylko w dni powszednie poza okresem nauki szkolnej) Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – K-PTS 23316 Wąsosz – Dąbrówka Słupska – Sobiejuchy – 1 1 1 O/Inowrocław Brzyskorzystewko – Jaroszewo – Żnin – Sarbino- wo – Świerczewo – Sł ębowo – Ustaszewo – Bog- darka – Juncewo – Damasławek Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – K-PTS 23332 Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – 1 - - O/Inowrocław Wąsosz – Żę dowo – Chom ętowo – Jabłówko – Murczynek – Januszkowo – Żnin Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Kołaczkowo – Łachowo – Szubin – Kowalewo – K-PTS 23407 - - - Wąsosz – Żę dowo – Chom ętowo – Jabłówko – O/Inowrocław Murczynek – Januszkowo – Żnin (kursuje tylko w dni powszednie poza okresem nauki szkolnej) Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Gr ębocin – Rogówko – Brze źno – Gro- nowo – Wielka Ł ąka – Elzanowo – Szychowo – 24070 Kowalewo Pomorskie – Frydrychowo – Napole – Arriva Toru ń 4 4 2 Ostrowite Golubskie – Po ćwardowo – Kr ąż no – Podzamek Golubski – Golub-Dobrzy ń – Białko- wo – Szafarnia – Bocheniec – Radomin – Ba- chórz – Dobre – Duszoty – Ostrowite – Cetki – Głowi ńsk – Ławy – Rypin

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 84 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Gr ębocin – Rogówko – Brze źno – Gro- nowo – Wielka Ł ąka – Elzanowo – Szychowo – Kowalewo Pomorskie – Frydrychowo – Plusko- 24071 węsy – Kiełpiny – Dylewo – Małe Pulkowo – Arriva Toru ń 6 6 4 Lipnica – Wielkie Pulkowo – Tokary – Karczewo – Wrocki – Pl ąchoty – Wymokłe – Malki – Nie- wierz – Budy – Szabda – Brodnica – Ciel ęta – Stare Świerczyny – Świerczynki – Łaszewo – Gr ąż awy – Bartniczka – Zdroje – Zaborowo – Górzno Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Gr ębocin – Rogówko – Brze źno – Gro- nowo – Wielka Ł ąka – Elzanowo – Szychowo – Kowalewo Pomorskie – Frydrychowo – Napole – Ostrowite Golubskie – Po ćwardowo – Kr ąż no – Podzamek Golubski – Golub-Dobrzy ń – Białko- 24073 wo – Szafarnia – Bocheniec – Radomin – Ba- Arriva Toru ń 1 1 1 chórz – Dobre – Duszoty – Ostrowite – Cetki – Głowi ńsk – Ławy – Rypin – Godziszewy – Jasin – St ępowo – Kotowy – Okalewo – Suchy Grunt – Jasiony – Szczypioma – Pietrzyk – Tadajówka – Raczyny – Będzymin – Żuromin – Dąbrowa – Zielona – Przyspa – Kuczbork – Kozielsk – Mia- nowo – Krzywki-Bratki – Lipowiec Ko ścielny – Turza Wielka – Turza Mała – Mława Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- 24292 ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Arriva Toru ń 14 13 13 Toru ń – Brzoza Tor. – Otłoczyn – Wygoda – No- wy Ciechocinek – Ciechocinek Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Gzin – Racinie- wo – Unisław – Gołoty – Szymborno – Plutowo – 24295 Arriva Toru ń 9 9 9 Kijewo Królewskie – Kosowizna – Dorposz Szla- checki – Watorowo – Brzozowo – Chełmno – Głogówko Królewskie – Świecie

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 85 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Czemlewo – 24338 Czarże – Dębowiec – Kokocko – Borówno – Arriva Toru ń 15 8 8 Bie ńkówka – Starogród Dolny – Starogród – Kałdus – Brzozowo – Chełmno Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Gzin – Racinie- 24342 wo – Unisław – Stablewice – Bągart – Naopole – Arriva Toru ń 5 4 4 Kijewo Królewskie – Kosowizna – Dorposz Szla- checki – Watorowo – Brzozowo – Chełmno Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Włóki – Trzeciewiec – Zawada – Niewie ścin – Zbrachlin – Luszkowo – 25183 Górne Gruczno – Dworzysko – Wielki Konopat – PKS Grudzi ądz 8 8 10 Świecie – Morsk – Wi ąg – Sartowice – Grabó- wiec – Świ ęte – Nowe Marzy – Marzy – Górna Grupa – Dolna Grupa – Dragacz – Grudzi ądz Bydgoszcz – Brzoza – Nowa Wie ś Wielka – Tar- kowo Górne – Złotniki Kujawskie – Jaksice – Inowrocław – Kruszwica – Gocanowo – Chełmce K-PTS 26241 – Radziejów – Piotrków Kujawski – Wójcin – 2 2 2 O/Włocławek Stanisławowo – Tomisławice – Janowice – Zie- mi ęcin – Wierzbinek – Łysek – Sompolno (przy- spieszona) Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Lubicz Górny – Brzozówka – Głogowo – Dobrzejewice – Zawały – Kaw ęczyn – Obrowo – K-PTS 28003 Zębówiec – Czernikówko – Czernikowo – Wygo- 2 2 2 O/Lipno da – Steklin – Wola – Sumin – Kikół – Konotopie – Złotopole – Lipno – Borek – Białowie żyn – Radomice – Krzy żówki – Popowo – Łochocin – Cyprianka – Fabianki – Bogucin – Szpetal Górny – Włocławek

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 86 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Gr ębocin – Rogówko – Brze źno – Gro- nowo – Wielka Ł ąka – Elzanowo – Szychowo – K-PTS 28004 Kowalewo Pomorskie – Frydrychowo – Napole – 8 7 7 O/Lipno Ostrowite Golubskie – Po ćwardowo – Kr ąż no – Podzamek Golubski – Golub-Dobrzy ń – Białko- wo – Szafarnia – Bocheniec – Radomin – Ba- chórz – Dobre – Duszoty – Ostrowite – Cetki – Głowi ńsk – Ławy – Rypin Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Lubicz Dolny – Lubicz Górny – Brzo- K-PTS 28010 1 1 1 zówka – Głogowo – Dobrzejewice – Zawały – O/Lipno Kaw ęczyn – Obrowo – Zębówiec – Czernikówko – Czernikowo – Wygoda – Steklin – Wola – Su- min – Kikół – Konotopie – Złotopole – Lipno Bydgoszcz – Strzy żawa – Kamieniec – Czarnowo – Toporzysko – Zławie ś Wielka – Pędzewo – Za- ro śle Cienkie – Górsk – Rozgarty – Przysiek – Toru ń – Gr ębocin – Rogówko – Brze źno – Gro- nowo – Wielka Ł ąka – Elzanowo – Szychowo – K-PTS 28806 Kowalewo Pomorskie – Frydrychowo – Napole – - 1 1 O/Lipno Ostrowite Golubskie – Po ćwardowo – Kr ąż no – Podzamek Golubski – Golub-Dobrzy ń – Białko- wo – Szafarnia – Płonne – Plebanka – Półwiesk Mały – Kierz Półwieski – Wąpielsk – Długie – Rusinowo – Rypin Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn - Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Masłowski 10 8 - Kołaczkowo – Łachowo – Szubin Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Trans-Bus 11 - - - Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Gzin – Racinie- wo – Unisław Lofek 11 - - Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy - Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Gzin – Racinie- Kędzierski 1 1 - wo – Unisław

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 87 – Poz. 1421

Liczba kursów ta

Relacja trasy ę wi

Nr ś Przewo źnik linii (kursyw ą oznaczono odcinek trasy poza powiatem bydgoskim) soboty nauki szkolnej nauki szkolnej dni powszednie dni powszednie niedziele i i niedziele

Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Żurczyn – Olek – Tur – - Dubus 8 - - Samokl ęski Małe – Godzimierz – Grzeczna Pan- na – Szubin - Toru ń – Białe Błota, Port Lotniczy MIXS 2 - 2 Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn - Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Nova-Bus 15 11 - Kołaczkowo – Łachowo – Szubin Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn - Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Piechocki 24 13 - Kołaczkowo – Łachowo – Szubin Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Małe Rudy – - Pol-Bus 10 10 - Władysławowo – Pszczółczyn – Łabiszyn – Opo- rowo – Lubostro ń – Pturek – Barcin Bydgoszcz – Brzoza – Olimpin – Kobylarnia – Nowe Smolno – Antoniewo – Nowe D ąbie – - Pol-Bus 30 14 14 Obórznia – Smogorzewo – Łabiszyn – Ojrzanowo – Augustowo – Kania – Julianowo – Barcin Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wieś Wielka – Dziemionna – Kr ąż kowo – Pęchowo – Lisewo Ko ścielne – - Rucewko – Rucewo – Złotniki Kujawskie – Kr ę- Pol-Bus 21 11 8 żoły – Tuczno – Turlejewo – Pławin – Radłówek – Rycerzewko – Sójkowo – Sław ęcin – Inowro- cław Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn - Kraje ński – Zamo ść – Rynarzewo – Szkocja – Trans-Tom 32 12 - Kołaczkowo – Łachowo – Szubin Źródło: opracowanie własne, na podstawie rozkładów jazdy.

Łącznie, na obszarze powiatu realizowanych jest 1 387 kursów w dni powszednie nauki szkolnej, 1 119 kursów w dni powszednie poza okresem nauki szkolnej, 707 kursów w soboty i 494 kursy w niedziele i świ ęta. Tylko na liniach powiatowych i na liniach ł ącz ących powiat z miastem Bydgosz- cz ą, realizowanych jest 518 kursów w dni nauki szkolnej (421 w dni powszednie poza okresem nauki szkolnej,) 273 w soboty i 177 w niedziele i świ ęta – z czego ok. 30% stanowi ą kursy komunikacji miejskiej.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 88 – Poz. 1421

Potrzeba uruchomienia powiatowych przewozów pasa żerskich o charakterze u żyteczno ści publicznej wyst ępuje wi ęc w odniesieniu do poł ącze ń o środków gminnych na terenie powiatu, a tak że dla zapewnienia mo żliwo ści dojazdu transportem publicznym pomi ędzy mniejszymi miejscowo ścia- mi, które nie s ą poło żone przy trasach przelotowych. Poł ączenia takie powinny by ć organizowane m.in. w celu zapewnienia mo żliwo ści dojazdu dzieci i młodzie ży do szkół. Przy wyznaczaniu tras linii organizowanych przez powiat konieczna jest współpraca powiatu z gminami, przez które trasy te maj ą prowadzi ć, poniewa ż gminy powinny by ć żywotnie zainteresowane rozszerzaniem zasi ęgu komunikacji powiatowej. Nie wyklucza si ę także udziału gmin we współfinansowaniu komunikacji powiatowej o charakterze użyteczno ści publicznej – w zakresie, w którym komunikacja ta zaspokaja ć b ędzie potrzeby mieszka ńców w zakresie gminnych przewozów pasa żerskich.

4. Sie ć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze u ży- teczno ści publicznej

4.1. Charakterystyka istniej ącej sieci

Aktualnie sie ć transportu publicznego w powiecie bydgoskim, to: - poł ączenia kolejowe w ramach wojewódzkich i komercyjnych przewozów pasa żerskich; - sie ć komunikacji komercyjnej; - sie ć komunikacji miejskiej Bydgoszczy oraz linie uzupełniaj ące organizowane przez gminy (w tym dowozy dzieci do szkół). Podstaw ą finansowania przewozów kolejowych w województwie kujawsko-pomorskim s ą umowy o świadczeniu usług publicznych w zakresie kolejowych przewozów pasa żerskich osób, zawarte przez przewo źników z Urz ędem Marszałkowskim oraz dopłaty do biletów ulgowych ustawowych. Przewo źnikami kolejowym realizuj ącymi przewozy osób na obszarze powiatu s ą: Przewozy Regionalne Sp. z o.o. Warszawa oraz Arriva RP Sp. z o.o. W tabeli 18 przedstawiono liczb ę poci ągów na liniach kolejowych obejmuj ących powiat bydgoski.

Tab. 18. Liczba poci ągów pasa żerskich w powiecie bydgoskim – stan na 15 grudnia 2015 r.

Stacje Liczba odjazdów Nr i przystanki kolejowe Kierunek linii w dni w soboty w powiecie bydgoskim powszednie /w niedziele

Bydgoszcz Główna 18 12/11

Solec Kujawski Jabłonowo Pomorskie 1 1 18 Przyłubie Nakło n. Noteci ą 1 -

Toru ń Wschodni 15 10/11

Pawłówek 18 Bydgoszcz Główna 10 8/6

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 89 – Poz. 1421

Stacje Liczba odjazdów Nr i przystanki kolejowe Kierunek linii w dni w soboty w powiecie bydgoskim powszednie /w niedziele

Zielonczyn Nakło n. Noteci ą 1 -

Piła Główna 7 6

Wyrzysk Osiek 2 -/1

Bydgoszcz Główna 10 9/6 Maksymilianowo 131 Gdynia Główna 4 4/3 Kotomierz Laskowice Pomorskie 10 8/7

Trzciniec Bydgoszcz Główna 12 9/7 Brzoza Bydgoska 131 Inowrocław 12 9/7 Chmielniki Bydgoskie Pozna ń Główny 3 2 Nowa Wie ś Wielka

Bydgoszcz Główna 12 9/7 Maksymilianowo Chojnice 4 4 Stronno 201 Laskowice Pomorskie - 1 Wudzyn Tuchola 13 8

Brodnica 2 2

Ostromecko Bydgoszcz Główna 5 5/6 Dąbrowa Chełmi ńska 209 Chełm ża 6 6

Gzin Grudzi ądz 5 5

Toru ń Główny 1 1

Źródło: www.rozklad-pkp.pl, dost ęp: 15.12.2015 r.

Najwi ęcej poci ągów obsługuje tras ę z Bydgoszczy do Torunia, a tak że z Bydgoszczy w kierunku Tucholi i Inowrocławia, najmniej za ś – lini ę do Chełm ży. W Solcu Kujawskim oprócz poci ągów osobowych (regionalnych) zatrzymuj ą si ę tak że poci ągi kategorii TLK i IC przewo źnika PKP Intercity S.A., obsługuj ące relacje dalekobieżne. Wszystkie wymienione poł ączenia kolejowe zapewniaj ą skomunikowanie miejscowo ści na terenie powiatu zlokalizowanych w pobli żu linii kolej- nych z miastem Bydgoszcz ą, a tak że umo żliwiaj ą podró ż wewn ątrz powiatu – na niewielkie odległo- ści. Liczba pasa żerów podró żuj ących poci ągami regionalnymi od wielu lat systematycznie spada, co powoduje spadek rentowno ści poszczególnych linii i ci ągłe zwi ększanie dopłat ze strony organizatora

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 90 – Poz. 1421

przewozów – Urz ędu Marszałkowskiego. Stopie ń wykorzystania zdolno ści przewozowej w przewozach na terenie województwa wynosi poni żej 20% 18 . Zdecydowana wi ększo ść funkcjonuj ących na obszarze powiatu linii autobusowych ma charakter przewozów wojewódzkich, a funkcj ę przewozów powiatowych wypełnia na krótkich odcinkach – pomi ędzy miejscowo ściami w granicach powiatu. Ich podstawowym zadaniem jest umo żliwienie dojazdu do Bydgoszczy. Pozostałe poł ączenia maj ą charakter uzupełniaj ący i słu żą głównie dowo żeniu dzieci do szkół podstawowych i gimnazjalnych w poszczególnych miejscowo ściach powiatu. Spo śród funkcjonuj ących na obszarze powiatu bydgoskiego przystanków autobusowych oraz przystanków i stacji kolejowych, tylko w Solcu Kujawskim mo żna mówi ć o istnieniu w ęzła przesiadkowego – węzeł składa si ę z dworca kolejowego i przystanków autobusowych w jego s ąsiedztwie. Wg informacji Urz ędu Miejskiego, w 2016 r. węzeł zostanie zmodernizowany – powstanie punkt obsługi pasa żerów skupiaj ący transport kolejowy i autobusowy, przy w ęź le powstan ą te ż parkingi „Parkuj i Jed ź” oraz stacja rowerów publicznych. W Maksymilianowie, Brzozie i Ostromecku, gdzie woje- wódzki plan transportowy przewiduje zintegrowane w ęzły przesiadkowe, obecnie w ęzły te nie istnie- ją. Rol ę przystanków integruj ących ró żne rodzaje transportu w powiecie, w szczególno ści transport indywidualny samochodowy i rowerowy z publicznym transportem zbiorowym, mogą pełni ć tak że przystanki autobusowe w wi ększych miejscowo ściach i wsz ędzie tam, gdzie cz ęstotliwo ść kursów transportu publicznego jest znaczna. Istotnym elementem w realizacji podró ży i determinant ą wyboru środka transportu, jest czas, który nale ży na t ę podró ż przeznaczy ć. Czas dojazdu samochodem osobowym jest zdecydowanie krótszy ni ż komunikacj ą zbiorow ą. W przypadku powiatu bydgoskiego ró żnice s ą znaczne, nawet dwukrotne. Niska cz ęstotliwo ść kursowania komunikacji publicznej w wi ększo ści relacji decyduje o wyborze dojazdu samochodem osobowym – o najwi ększym stopniu dost ępności w danym momen- cie czasowym. Na liniach komunikacyjnych w powiecie bydgoskim eksploatowanych jest około 140 autobu- sów – najwi ęcej (ok. 115) z PKS Bydgoszcz. Przeci ętny autobus eksploatowany na obszarze powiatu ma 14,5 roku oraz 69 miejsc. W śród zgłoszonych pojazdów wyst ępuj ą równie ż autobusy niskopodło- gowe (stanowi ące ok. 24% taboru). Eksploatowany tabor nie jest najmłodszy, ale stosunkowo dobrej jako ści. Wi ększo ść autobusów została zakupiona jako u żywana od innych przedsi ębiorstw w kraju i za granic ą. Najstarsze autobusy pochodz ą z pocz ątku lat 90-tych XX wieku. Tylko ok. 20% taboru to autobusy wyprodukowane w 2005 r. lub później, co oznacza, że spełniaj ą co najmniej norm ę Euro 3 w zakresie emisji spalin.

18 „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Kujawsko- Pomorskiego", s. 31.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 91 – Poz. 1421

Miejskie Zakłady Komunikacyjne sp. z o.o. w Bydgoszczy, który obsługuj ą niektóre linie wje ż- dżaj ące na teren powiatu bydgoskiego dysponuj ą natomiast 193 autobusami o średnim wieku 6,9 roku. Pojemno ść pojazdów jest zró żnicowana, dominuj ą dwie grupy autobusów: standardowe – o długo ści ok. 12 m i pojemno ści ok. 100 osób oraz przegubowe – o długo ści ok. 18 m i pojemno ści ok. 170 osób. W inwentarzu MZK 43% autobusów to pojazdy niskopodłogowe – autobusy wszystkie standardowe oraz połowa przegubowych.

4.2. Charakterystyka planowanej sieci

Przyjmuje si ę, że przewozy powiatowe o charakterze u żyteczno ści publicznej powinny by ć organizowane wsz ędzie tam, gdzie konieczne jest zapewnienie mieszka ńcom minimalnej dost ępno ści transportowej. Dojazd do miasta powiatowego powinien zapewnia ć równie ż dojazd do regionalnego węzła integracyjnego, aby powiatowe przewozy pasa żerskie były zintegrowane z wojewódzkimi przewozami pasa żerskimi. Trasy linii u żyteczno ści publicznej powinny by ć zatem prowadzone tak, aby zapewni ć minimaln ą dost ępno ść transportow ą dla wi ększych miejscowo ści le żą cych pomi ędzy ośrodkiem gminnym a miastem powiatowym oraz zapewni ć dost ęp mieszka ńców do przystanków zintegrowanych. W przypadku powiatu bydgoskiego sytuacja w tym zakresie jest specyficzna – z uwagi na fakt, i ż siedziba powiatu zlokalizowana jest poza jego obszarem. Ponadto, miasto Bydgoszcz jest głównym celem podróży w przewozach z terenu powiatu. Linie do Bydgoszczy stanowi ą jednak wojewódzkie przewozy pasa żerskie, gdy ż miasto Bydgoszcz stanowi odr ębny powiat. Przewozy tylko na obszarze powiatu bydgoskiego stanowi ą wi ęc jedynie uzupełnienie sieci przewozów wojewódz- kich. St ąd te ż wynika konieczno ść zorganizowania przewozów o charakterze powiatowym wspólnie z powiatem grodzkim – miastem Bydgoszcz ą. W tym celu konieczne jest zawarcie porozumienia mi ę- dzy powiatem bydgoskim i miastem Bydgoszcz ą jako powiatem grodzkim. Potrzeba uruchomienia na obszarze powiatu bydgoskiego powiatowych przewozów pasa żer- skich o charakterze u żyteczno ści publicznej determinowana jest konieczno ści ą uzupełnienia sieci po- łącze ń mi ędzywojewódzkich, wojewódzkich i komercyjnych (w tym kolejowych) o kursy umo żliwia- jące skomunikowanie niektórych miejscowo ści, a tak że ryzykiem całkowitego zaniechania realizacji przewozów na lokalnych liniach po utracie prawa przewo źników do wyst ępowania o rekompensat ę strat wynikaj ących ze stosowania ulg ustawowych i wyst ępuj ącej koncentracji przewozów komercyjnych wył ącznie na trasach o znacznych potokach pasa żerskich. Przy projektowaniu siatki poł ącze ń powiatowych nale ży uwzgl ędni ć zamiar zorganizowania przez Urz ąd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego sieci wojewódzkich linii autobusowych oraz istniej ące i perspektywicznie funkcjonuj ące poł ączenia o charakterze komercyjnym. Przyjmuje si ę, że przewozy powiatowe o charakterze u żyteczno ści publicznej powinny by ć zor- ganizowane wsz ędzie tam, gdzie przewozy wojewódzkie kolejowe i autobusowe, przewozy organizo- wanie samodzielnie przez gminy oraz przewozy realizowane w ramach działalno ści komercyjnej, nie zapewniaj ą dojazdu do okre ślonych miejsc, w szczególno ści w zakresie dojazdu uczniów do szkół.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 92 – Poz. 1421

Uruchomienie wojewódzkich poł ącze ń autobusowych o charakterze u żyteczno ści publicznej, organizowanych przez samorz ąd województwa kujawsko-pomorskiego, wpłynie zdecydowanie na popraw ę dost ępno ści komunikacyjnej obsługiwanych gmin. Uruchomienie powiatowych przewozów pasa żerskich u żyteczno ści publicznej stanie si ę konieczno ści ą przede wszystkim w przypadku niezre- alizowania zamiarów samorz ądu województwa oraz w warunkach dalszego ograniczania oferty przewozowej przez przewo źników komercyjnych. Pocz ąwszy od 1 stycznia 2017 r. przestan ą obowi ązywa ć dotychczasowe zasady finansowania strat przychodów przewo źników, spowodowanych uwzgl ędnianiem ulg ustawowych w cenach bile- tów. Brak organizacji przewozów powiatowych uniemo żliwi przewo źnikom pozyskiwanie rekompensat dla wyrównania tych strat, zmuszaj ąc ich albo do podwy ższenia cen biletów albo te ż do rezygnacji z obsługi linii. Wzrost cen biletów ograniczy konkurencyjno ść transportu zbiorowego w porównaniu do podró ży samochodem osobowym, spowoduje wi ęc zmniejszenie liczby pasa żerów korzystaj ących z komunikacji publicznej, a tym samym ujemne skutki dla środowiska. Dotychczasowa praktyka wskazuje na to, że nast ąpi raczej post ępuj ąca likwidacja nierentow- nych poł ącze ń autobusowych – zwłaszcza do mniejszych miejscowo ści – oraz skracanie długo ści tras linii. Pozostan ą tylko takie poł ączenia, w których pomimo braku refundacji ulg, du że potoki pasa żer- skie umo żliwi ą przewo źnikom osi ągni ęcie dodatniej rentowno ści linii. W rezultacie nast ąpi znaczne pogorszenie dost ępno ści miasta powiatowego dla mieszka ńców poszczególnych gmin, poza mieszka ńcami miejscowo ści poło żonych przy głównych ci ągach komunikacyjnych (drogach krajowych). Utrudni to, a mo że nawet uniemo żliwi, dojazd uczniom do szkół ponadpodstawowych, mieszka ńcom nieposiadaj ących samochodów osobowych – do miejsc pracy oraz dost ępno ść usług ponadgminnych. Powiat bydgoski powinien zatem przygotowa ć si ę na ewentualne ograniczenia w poda ży usług regionalnej komunikacji autobusowej – rozwa żyć uruchomienie powiatowych przewozów pasa żer- skich o charakterze u żyteczno ści publicznej na swoim obszarze, niezale żnie od spełnienia kryteriów dost ępno ści komunikacyjnej przez obecn ą komunikacj ę komercyjn ą. Pozwoliłoby to wybranemu operatorowi na kontynuacj ę procesu refundacji strat przychodów spowodowanych stosowaniem ulg ustawowych ze środków bud żetu pa ństwa – za po średnictwem organizatora – powiatu bydgoskiego. Kon- tynuacja procesu refundacji ulg ustawowych spowodowałaby nie tylko obni żenie cen biletów, ale i unikni ęcie likwidacji poł ącze ń. Bior ąc pod uwag ę istniej ącą obecnie sie ć poł ącze ń o charakterze powiatowym (wykraczaj ących poza obszar jednej gminy i jednocze śnie niewykraczaj ących poza granice powiatu bydgoskiego i miasta Bydgoszczy jako powiatu grodzkiego – z którym zawarte zostanie porozumienie), przyszła siatka poł ącze ń w ramach powiatowych przewozów pasa żerskich u żyteczno ści publicznej powinna obejmowa ć trasy wskazane w tabeli 19.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 93 – Poz. 1421

Tab. 19. Proponowane odcinki sieci powiatowych poł ącze ń autobusowych o charakterze u ży- teczno ści publicznej w powiecie bydgoskim

Nr Odcinek sieci (relacja linii)

Bydgoszcz – Szczutki – Tryszczyn – Go ścieradz – Stopka – Stary Dwór – Koronowo – Lip- 401 kusz – Pieczyska

402 Bydgoszcz – Bo żenkowo – Samoci ąż ek – Okole – Koronowo – Lipkusz – Pieczyska

Bydgoszcz – Tryszczyn – Bo żenkowo – Samoci ąż ek – Koronowo – Bieskowo – Wi ęzowno 403 – Salno – Byszewo – Wierzchucin Królewski – Wiskitno

Bydgoszcz – Tryszczyn – Bo żenkowo – Samoci ąż ek – Koronowo – Bieskowo – Wi ęzowno 404 – Salno – Byszewo – Wierzchucin Królewski – Łąsko Małe – Łąsko Wielkie – Wilcze – Dziedzinek – Sitowiec – Huta – Osiek – Wiskitno

Bydgoszcz – Tryszczyn – Bo żenkowo – Samoci ąż ek – Koronowo – Bieskowo – Wi ęzowno 405 – Salno – Byszewo – Wierzchucin Królewski – Wiskitno – Osiek – Huta – Sitowiec – Dzie- dzinek – Wilcze – Łąsko Wielkie – Łąsko Małe – Wierzchucin Królewski

Bydgoszcz – Tryszczyn – Wtelno – Tryszczyn – Go ścieradz – Stopka – Stary Dwór – Koro- 406 nowo – Nowy Dwór – Skarblewo – Buszkowo – Lucim – Mąkowarsko – Rybkowo – Łako- mowo

Bydgoszcz – Tryszczyn – Wtelno – Morzewiec – Wtelno – Tryszczyn – Go ścieradz – Stopka 407 – Bytkowice – Stopka – Stary Dwór – Koronowo – Sokole Ku źnica

Bydgoszcz – Tryszczyn – Wtelno – Gogolinek – Gogolin – Witoldowo – Salno – Wi ęzowno 408 – Bieskowo – Koronowo

Koronowo – Bieskowo – Wi ęzowno – Salno – Byszewo – Wierzchucin Królewski – Popie- 409 lewo – Łukowiec – Murucin – Słupowo – Prosperowo – D ąbrowice – Kr ąpiewo – Wierzchu- cin Królewski – Byszewo – Salno – Wi ęzowno – Bieskowo – Koronowo

410 Bydgoszcz – Osielsko – Niwy

411 Bydgoszcz – Osielsko – Niwy – Jastrz ębie – Żoł ędowo – Wilcze – Jaru żyn – Strzelce Górne

Bydgoszcz – Czarnówczyn – Osielsko – Niwy – Wilcze – Jaru żyn – Strzelce Górne – Alek- 412 sandrowo

Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Borówno – Dobrcz – 413 Sienno – Kotomierz – Karolewo – Wudzyn

Bydgoszcz – Osielsko – Żoł ędowo – Wilcze – Borówno – Kusowo – Borówno – Dobrcz – 414 Sienno – Kotomierz – Karolewo – Wudzyn – Aleksandrowiec – Stary Jasiniec – Tuszyny – Koronowo

415 Maksymilianowo – Żoł ędowo – Augustowo – Nekla – Żoł ędowo – Maksymilianowo

416 Bydgoszcz – Mariampol – Jaru żyn – Strzelce Górne – Strzelce Dolne

417 Bydgoszcz – Niemcz – Maksymilianowo – Żoł ędowo

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 94 – Poz. 1421

Nr Odcinek sieci (relacja linii)

418 Bydgoszcz – Niemcz – Jagodowo – Żoł ędowo

419 Nekla – Żoł ędowo – Maksymilianowo – Bo żenkowo

421 Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska

422 Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Gzin

Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Dąbrowa Chełmi ńska – Czemlewo – 423 Czar że – Dębowiec

Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Czemlewo – Gzin – Raciniewo – 424 Dąbrowa Chełmi ńska

Bydgoszcz – Strzy żawa – Ostromecko – Nowy Dwór – Wałdowo Królewskie – Bolumin – 425 Boluminek – D ąbrowa Chełmi ńska

431 Bydgoszcz – Makowiska – Rudy – Solec Kujawski

432 Bydgoszcz – Makowiska – Rudy – Solec Kujawski – Przyłubie

433 Bydgoszcz – Otorowo – Wypaleniska – Solec Kujawski

434 Bydgoszcz – Otorowo – Wypaleniska – Solec Kujawski – Chro śna

435 Bydgoszcz – Otorowo – Makowiska – Rudy – Solec Kujawski

441 Bydgoszcz – Brzoza – Chmielniki – Pr ądocin – Januszkowo – Nowa Wie ś Wielka

442 Bydgoszcz – Brzoza – Olimpin – Kobylarnia

443 Bydgoszcz – Brzoza – Wałownica – Kobylarnia

451 Bydgoszcz – Białe Błota – Ciele – Zielonka

452 Bydgoszcz – Brzoza – Przył ęki – Zielonka – Ciele – Białe Błota

453 Bydgoszcz – Białe Błota – Lipniki – Kruszyn Kraje ński

454 Bydgoszcz – Lisi Ogon – Łochowo – Łochowice

455 Bydgoszcz – Białe Błota – Kruszyn Kraje ński – Murowaniec – Łochowo

456 Bydgoszcz – Trzciniec – Ciele – Kruszyn Kraje ński – Białe Błota

461 Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Dąbrówczyn – Dąbrówka

Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Sitno – Ugoda – Goncarzewy – Teresin – 462 Michalin – Samsieczno – Gliszcz – Trzemi ętowo – Wierzchucinek

Bydgoszcz – Pawłówek – Kruszyn – Zielonczyn – Strzelewo – Janin – Ugoda – Goncarzewy 463 – Teresin – Michalin – Samsieczno

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 95 – Poz. 1421

Nr Odcinek sieci (relacja linii)

Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Mochle – Wojnowo – Sicienko – Prosperowo – Trze- 464 mi ętówko – Trzemi ętowo – Słupowo – Łukowiec – Popielewo – Wierzchucin Królewski – Łąsko Małe – Łąsko Wielkie – Buszkowo – Nowy Dwór – Koronowo – Karolewo

Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Mochle – Gogolinek – Witoldowo – Wierzchucice – 465 Wierzchucinek – D ąbrowice – Kr ąpiewo – Wierzchucin Królewski – Byszewo – Salno – Wi ęzowno – Koronowo

Źródło: opracowanie własne.

Ka żde uruchomienie poł ączenia zaplanowanego w ramach powiatowych przewozów pasa żer- skich u żyteczno ści publicznej powinno by ć poprzedzone analiz ą aktualnie funkcjonującego systemu komunikacji ró żnych przewo źników i analiz ą marketingow ą potrzeb mieszka ńców oraz powinno by ć poprzedzone konsultacjami z zainteresowanymi gminami. Linie uruchamiane w ramach powiatowych przewozów pasa żerskich powinny zapewnia ć realizacj ę zgłaszanych potrzeb pasa żerów. Komunikacja uruchamiana przez starost ę powinna by ć skoor- dynowana z komunikacj ą gminn ą, w tym miejsk ą (organizowan ą przez miasto Bydgoszcz), umo żli- wiaj ąc mieszka ńcom dokonywanie przesiadek i kontynuowanie podró ży. Dla wyznaczonych linii proponuje si ę wprowadzenie numeracji handlowej poł ącze ń, porz ądku- jącej kierunki i relacje. W powiecie bydgoskim zastosowana została numeracja trzycyfrowa rozpoczynaj ąca si ę od cyfry 4. Obecnie niektóre linie autobusowe funkcjonuj ące w powiecie posiadaj ą takie oznaczenie, jednak nie jest ono konsekwentnie stosowane. W przedstawianej koncepcji, kolejna (druga) cyfra w numerze grupuje linie projektowanej sieci komunikacyjnej w podstawowe kierunki: - 0 – Koronowo; - 1 – Osielsko i Dobrcz; - 2 – D ąbrowa Chełmi ńska; - 3 – Solec Kujawski; - 4 – Nowa Wie ś Wielka; - 5 – Białe Błota; - 6 – Sicienko; - 7 – Serock i Pruszcz. Trzecia cyfra to numer kolejny ka żdej linii w danej grupie. Oznakowanie handlowe linii komunikacji regionalnej w Polsce (numeryczne, literowe lub ha- słem promocyjnym) jest – w przeciwie ństwie do wi ększo ści innych krajów europejskich – do ść rzad- ko praktykowane. Podstawow ą funkcj ą oznakowania linii jest identyfikacja usługi w świadomo ści konsumentów, maj ąca przede wszystkim na celu utrwalenie pozytywnych jej wła ściwo ści, ale tak że ułatwiaj ąca dokonanie wyboru przez konsumenta najwłaściwszej dla niego usługi na rynku konkuren-

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 96 – Poz. 1421

cyjnym. Liczne do świadczenia przewo źników w zakresie oznakowywania linii komunikacji regionalnej, zarówno krajowe, jak i zagraniczne, jednoznacznie dowodz ą, że konsekwentne stosowanie uła- twiaj ącego identyfikacj ę usługi przewozowej oznakowania liniowego zwi ększa jej efektywno ść eko- nomiczn ą. Wybór sposobu oznakowania linii pozostaje wył ącznie w gestii jej organizatora, gdy ż obecnie obowi ązuj ące w Polsce regulacje prawne w zakresie wydawania zezwole ń na wykonywanie drogowych przewozów osób nie nakładaj ą na ubiegaj ących si ę o zezwolenie przewo źników obowi ązku sprecyzowania oznakowania handlowego, z jakim na danej linii realizowane b ędą przewozy. Stoso- wane przez organy wydaj ące zezwolenia i przewo źników regionalnych programy komputerowe nadaj ą wprawdzie poszczególnym poł ączeniom wielocyfrowe numery linii, ale numery te maj ą słu żyć wy- łącznie identyfikacji poszczególnych rekordów w bazach danych, a nie stanowi ć rozpoznawalne logo danego segmentu poda ży usług przewozowych. Bior ąc pod uwag ę potrzeby przewozowe powiatu bydgoskiego w zakresie zapewnienia obsługi komunikacyjnej dla niektórych miejscowo ści usytuowanych przy granicy powiatu, a tak że realizacji poł ącze ń z s ąsiednimi o środkami miejskimi i powiatowymi (w relacjach z pomini ęciem miasta Byd- goszcz, jako uzupełnienie sieci wojewódzkich przewozów pasa żerskich) rekomenduje si ę tak że uruchomienie linii okre ślonych w tabeli 20 – w porozumieniu z odpowiednimi (wskazanymi) powiatami.

Tab. 20. Proponowane odcinki sieci powiatowych poł ącze ń autobusowych o charakterze u ży- teczno ści publicznej w powiecie bydgoskim – mo żliwe do uruchomienia po zawarciu porozumie ń z innymi powiatami

Nr Powiaty Odcinek sieci (relacja linii)

bydgoski, Koronowo – Stary Jasiniec – Karolewo – Wudzyn – Serock – Łowinek – 471 świecki Łowin – Pruszcz

bydgoski, Koronowo – Nowy Jasiniec – Glinki – Nowy Jasiniec – Serock – Łowi- 472 świecki nek – Łowin – Pruszcz

bydgoski, Pruszcz – Łowin – Łowinek – Serock – Nowy Jasiniec – Glinki – Nowy 473 świecki Jasiniec – Serock – Wudzyn – Brze źno – Pruszcz

bydgoski, Koronowo – Nowy Dwór – Buszkowo – Lucim – M ąkowarsko – Motyl – 481 tucholski Pruszcz – Kamienica – Gostycyn – Łyskowo – Tuchola

Koronowo – Nowy Dwór – Buszkowo – Lucim – M ąkowarsko – Dzied- bydgoski, 482 no – Obodowo – Olszewka – Przepałkowo – Niechorz – S ępólno Kraje ń- sępole ński skie

Koronowo – Młynkowo – Bieskowo – Wi ęzowno – Salno – Wierzchucin bydgoski, 483 Królewski – Popielewo – Mierucin – W ąwelno – Tonin – Ostrówek – sępole ński Jastrz ębiec – Młynki – Śmiłowo – Wi ęcbork

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 97 – Poz. 1421

Nr Powiaty Odcinek sieci (relacja linii)

Bydgoszcz – Osówiec – Wojnowo – Sicienko – Trzemi ętówko – Trze- bydgoski, 491 mi ętowo – Wierzchucinek – Prosperowo – Słupowo – Drzewianowo – nakielski Mrocza

Koronowo – Młynkowo – Bieskowo – Wi ęzowno – Salno – Byszewo – bydgoski, Wierzchucin Królewski – Kr ąpiewo – D ąbrowice – Słupowo – Drzewia- 492 nakielski nowo – Mrocza – Krukówko – Kosowo – Chrz ąsowo – Nakło nad Note- ci ą

Źródło: opracowanie własne.

Potrzeby transportowe gmin powiatu bydgoskiego zostały w miar ę mo żliwo ści uwzgl ędnione w trasach linii powiatowych. Prawnie możliwe jest uruchomienie poł ącze ń uzupełniaj ących przez gminy samodzielnie lub we współpracy z powiatem – na podstawie umowy. Poł ączenia takie b ędą mie ć charakter komplementarny wobec przewozów powiatowych. Bior ąc pod uwag ę zgłoszone potrzeby gmin – wykraczaj ące poza zaplanowane przewozy powiatowe – w tabeli 21 przedstawiono propozycje linii mo żliwych do uruchomienia na podstawie umów z gminami. Numeracja tych linii nawi ązuje do ju ż obecnie stosowanej (numery trzycyfrowe rozpoczynaj ące si ę cyfr ą „1” w gminie Dobrcz), jednak docelowo mo żna ustali ć inny zakres numeracji – spójny z koncepcj ą oznacze ń komunikacji miejskiej w Bydgoszczy i nawi ązuj ący do numerów linii powiatowych.

Tab. 21. Proponowane odcinki sieci powiatowych poł ącze ń autobusowych o charakterze u ży- teczno ści publicznej w powiecie bydgoskim – mo żliwe do uruchomienia na podstawie umów o dotacj ę z gminami

Obsługiwana Nr Odcinek sieci (relacja linii) gmina

Karczemka – Stronno – Wudzyn – Karolewo – Kotomierz – Sienno – 101 Dobrcz Kotomierz – Magdalenka – Pyszczyn – Kotomierz

Kotomierz – Stary Jasiniec – Aleksandrowiec – Karolewo – Wudzynek – 102 Dobrcz Wudzyn – Kotomierz – Trzebie ń – Kotomierz

Dobrcz – Borówno – Kusowo – G ądecz – Kusowo – Dobrcz – G ądecz – Strzelce Górne – Strzelce Dolne – Trz ęsacz – Sienno – Dobrcz – Włóki – Dobrcz – Borówno – Kusowo – G ądecz – Strzelce Górne – Strzelce Dol- 103 Dobrcz ne – Trz ęsacz – Strzelce Dolne – Strzelce Górne – G ądecz – Kusowo – Borówno – Kozielec – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Trz ęsacz – Włóki – Dobrcz – Sienno – Trz ęsacz – Kozielec – Dobrcz

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 98 – Poz. 1421

Obsługiwana Nr Odcinek sieci (relacja linii) gmina

Dobrcz – Sienno – Trzeciewiec – Dobrcz – Włóki – Trz ęsacz – Kozielec – Trzeciewiec – Dobrcz – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Kozie- 104 Dobrcz lec – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Kozielec – Trz ęsacz – Włó- ki – Dobrcz

Dobrcz – Trzeciewiec – Suponin – Trzeciewiec – Kozielec – Trz ęsacz – 105 Dobrcz Włóki – Hutna Wie ś – G ądecz – Strzelce Górne – Aleksandrowo – Bo- równo – Kusowo – Borówno – Dobrcz

Dobrcz – Kotomierz – Trzebie ń – Wudzynek – Wudzyn – Aleksandro- 106 Dobrcz wiec – Stronno – Karczemka – Pyszczyn – Dobrcz

Dobrcz – Trzeciewiec – Suponin – Kozielec – Trz ęsacz – Włóki – Do- 107 Dobrcz brcz – Pauliny – Nekla – Borówno – Strzelce Górne – Strzelce Dolne – Gądecz – Włóki – Kusowo – Borówno – Dobrcz

Źródło: opracowanie własne.

Linie komunikacyjne o charakterze u żyteczno ści publicznej wyznaczane b ędą z uwzgl ędnieniem wymienionych wy żej tras. Poszczególne kursy mog ą uwzgl ędnia ć cały odcinek, jego cz ęść lub ł ączy ć kilka odcinków. W ramach jednej linii mog ą by ć uruchamiane kursy na skróco- nej trasie, np. w porozumieniu z zainteresowan ą gmin ą. Obszar na którym uruchamiane b ędą takie linie, to obszar powiatu bydgoskiego oraz ewentualnie innych powiatów, z którymi zawarte zostan ą odpowiednie porozumienia, w tym miasta Bydgoszcz. Na rysunku 13 przedstawiono planowan ą sie ć poł ącze ń komunikacyjnych o charakterze u ży- teczno ści publicznej na obszarze powiatu bydgoskiego. Na zaprezentowanych trasach mog ą by ć uruchamiane linie powiatowych przewozów pasa żerskich o charakterze u żyteczności publicznej.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 99 – Poz. 1421

Rys. 13. Trasy powiatowych przewozów pasa żerskich o charakterze użyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim

Źródło: opracowanie własne.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 100 – Poz. 1421

4.3. Zintegrowane w ęzły i przystanki przesiadkowe

Ważnym elementem infrastruktury transportowej, niezb ędnym dla funkcjonowania komunikacji zbiorowej, zarówno o charakterze u żyteczno ści publicznej, jak i komercyjnej, s ą w ęzły i punkty przesiadkowe, integruj ące ró żne środki transportu i ró żnych przewo źników. Powinny one zapewnia ć nie- uci ąż liw ą i mo żliwie szybk ą zmian ę środka transportu (z uwzgl ędnieniem roweru) oraz godziwe warunki oczekiwania. Ka żdy w ęzeł powinien zapewnia ć pasa żerom pełn ą informacj ę o usługach – miejscach i godzinach odjazdu środków transportu i warunkach wnoszenia opłaty za przejazd – oraz umo ż- liwia ć zaplanowanie podró ży. Wła ściwe urz ądzenie w ęzłów i punktów przesiadkowych stanowi istotny element realizacji polityki zrównowa żonego rozwoju transportu przez wszystkie szczeble administracji samorz ądowej i jest konieczne dla praktycznego wdro żenia integracji ró żnych form transportu. W tabeli 22 przedstawiono w ęzły integracyjne (integruj ące transport drogowy i kolej) wskazane w planie transportowym dla województwa kujawsko-pomorskiego oraz proponowane węzły i przystanki przesiadkowe dla obszaru powiatu bydgoskiego.

Tab. 22. W ęzły i przystanki przesiadkowe na obszarze powiatu bydgoskiego

Docelowe wyposa żenie Rodzaj możli- Miejsco- Zakres integracji zadaszone P&R/ węzła informa- wo ść wo ść transportu miejsca B&R/ i przystanku cja zakupu siedz ące K&R biletu wojewódzki – kolejowy infokioski Podstawowy parkingi wojewódzki schematy Maksymi- zintegrowany miejskie/ – autobusowy 30 miejsc rozkłady, tak lianowo węzeł 20 stan./ powiatowy wizualna przesiadkowy 2 poj. gminny i głosowa indywidualny wojewódzki – kolejowy Przystanek wojewódzki 10 poj. schematy Brzoza przesiadkowy – autobusowy 5 miejsc 10 stan. nie rozkłady zintegrowany powiatowy 2 poj. gminny indywidualny

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 101 – Poz. 1421

Docelowe wyposa żenie Rodzaj możli- Miejsco- Zakres integracji zadaszone P&R/ węzła informa- wo ść wo ść transportu miejsca B&R/ i przystanku cja zakupu siedz ące K&R biletu wojewódzki – kolejowy Przystanek wojewódzki 10 poj. Ostromec- schematy przesiadkowy – autobusowy 5 miejsc 10 stan. nie ko rozkłady zintegrowany powiatowy 2 poj. gminny indywidualny krajowy – kolejowy

wojewódzki infokioski Przystanek – kolejowy schematy 10 poj. Solec przesiadkowy wojewódzki 5 miejsc rozkłady, 10 stan. tak Kujawski zintegrowany – autobusowy wizualna 2 poj. powiatowy i głosowa gminny indywidualny

Źródło: opracowanie własne.

Dogodne dla pasa żerów oraz zapewniaj ące pełn ą informacj ę i przyjazne warunki oczekiwania, węzły i punkty przesiadkowe – obok odpowiadaj ących potrzebom pasa żerów rozkładów jazdy – stanowi ą wa żny powód do zast ępowania przez mieszka ńców podró ży samochodem osobowym podró ża- mi z wykorzystaniem transportu zbiorowego. Zwi ększone wykorzystanie środków transportu zbiorowego do realizacji podró ży wpływa z kolei na zmniejszenie kongestii, zanieczyszczenia środowiska oraz emisji hałasu, jest wi ęc korzystne dla wszystkich mieszka ńców. Mniejsza liczba codziennie wy- je żdżaj ących na drogi samochodów osobowych powoduje wolniejsze tempo zu życia nawierzchni dróg, zmniejsza tak że nacisk społeczny na zwi ększanie nakładów na remonty i budowy dróg i parkin- gów, a zrealizowane ju ż inwestycje słu żą wówczas mieszka ńcom przez dłu ższy okres. Podstawowe wymogi odno śnie standardów wyposa żenia w ęzłów i przystanków przesiadkowych, zgodne z planem wojewódzkim, s ą nast ępuj ące: - wiata lub zadaszenie – zapewniaj ące ochron ę przed wiatrem, deszczem i śniegiem, odporne na akty wandalizmu; - okre ślona liczba miejsc siedz ących pod zadaszeniem;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 102 – Poz. 1421

- utwardzony peron o długo ści minimum 6 m, odpowiadaj ącej odległo ści pomi ędzy pierwszymi i drugimi drzwiami standardowej długo ści autobusu; - zatoka przystankowa, umo żliwiaj ąca zatrzymanie si ę najdłu ższego autobusu lub kilku autobusów jednocze śnie – je śli nat ęż enie ruchu tego wymaga; - utwardzona droga doj ścia do przystanku o długo ści minimum po 50 m z ka żdej strony i szeroko ści 1,5 m – z przej ściem dla pieszych lub do przej ścia dla pieszych, bez barier poprzecznych; - oświetlenie w standardzie oszcz ędno ściowym (LED lub podobne), tam gdzie nie jest doprowa- dzona energia elektryczna z panelami słonecznymi; - stojaki na rowery lub zadaszony parking rowerowy; - pojemnik na odpadki, regularnie opró żniany. Wszystkie wymienione w ęzły i przystanki powinny by ć o świetlone (wraz z doj ściami do nich oraz parkingami). Informacja przystankowa powinna zawiera ć pełn ą informacj ę o ofercie przewozowej, stosowane rozwi ązania taryfowe, niezb ędne regulaminy oraz schematy poł ącze ń. Informacja ta powinna by ć zamieszczona w sposób zapobiegaj ący aktom wandalizmu. Przystanki powinny by ć wyposa żone w czytelne rozkłady jazdy wszystkich przewo źników. Ka żdy przystanek powinien by ć wyposa żony w znak drogowy D-15 z czyteln ą nazw ą przystanku, widoczn ą z nadje żdżaj ącego pojazdu. W miejscach, w których obsługiwana liczba pasa żerów jest znacz ąca przystanki nale ży wyposa żać w wiaty z miejscami do siedzenia. Zintegrowane w ęzły przesiadkowe i dworce powinny mie ć charakter zwarty, bez barier dla przemieszczaj ących si ę podró żnych i by ć dodatkowo wyposa żone w punkty sprzeda ży biletów (do- puszczalne automatyczne), toalety, kioski lub punkty małej gastronomii, aby zapewniały pełn ą obsłu- gę podró żnych. Dobrze urz ądzony zintegrowany w ęzeł przesiadkowy posiada ć b ędzie parkingi P&R, B&R i K&R 19 o niezb ędnej pojemno ści, kompleksowy system informacji oraz jasne i zrozumiałe dla pasa żerów dyspozycje przemieszczania si ę pomi ędzy ró żnymi środkami transportu. Zintegrowany w ęzeł przesiadkowy zapewni swobodne przemieszczanie si ę osobom niepełno- sprawnym i o ograniczonej zdolno ści ruchowej oraz bezpiecze ństwo wszystkim podró żnym – poprzez zainstalowany system monitoringu z rejestracj ą lub poprzez słu żby porz ądkowe. Maksymalna odle- gło ść pomi ędzy przystankami ró żnych operatorów nie b ędzie wi ększa ni ż 200 m.

5. Przewidywane finansowanie usług przewozowych

Art. 1 ust. 2 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym okre śla zasady finansowania regular- nego przewozu (o charakterze u żyteczno ści publicznej) osób w publicznym transporcie zbiorowym, wykonywanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Okre ślenie przewidywanego finansowania

19 P&R (Park&Ride): parking dla samochodów, których kierowcy lub pasażerowie kontynuują podróż transportem zbiorowym; B&R (Bike&Ride): parking dla rowerów, których posiadacze kontynuują po- dróż transportem zbiorowym; K&R (Kiss&Ride): system podróży polegający na podwożeniu samochodem osoby, która udaje się w dalszą podróż transportem zbiorowym.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 103 – Poz. 1421

usług przewozowych jest jednym z podstawowych zada ń organizatora transportu, realizowanego w ramach planu transportowego, zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt. 3 tej ustawy. Finansowanie publicznego transportu zbiorowego w jednostkach samorz ądowych odbywa si ę poprzez wydatkowanie środków z bud żetu jednostek. Środki te pokrywaj ą wydatki bie żą ce na: - zakup usług przewozowych od operatorów (w tym np. od podmiotu wewn ętrznego); - utrzymanie infrastruktury, w tym drogowej oraz przystanków; - wytwarzanie, dystrybucj ę i kontrol ę biletów; - zamieszczanie informacji pasa żerskiej; - przeprowadzanie bada ń i analiz; - funkcjonowanie organizatora przewozów. Poza wydatkami bie żą cymi, realizowane s ą wydatki inwestycyjne na zakup taboru, zakup wiat przystankowych, wdro żenie systemu informacji pasa żerskiej, itd. Obecnie powiat bydgoski, jako jednostka samorz ądu terytorialnego, nie finansuje publicznego transportu zbiorowego. Usługi przewozu osób w powiatowych przewozach pasażerskich realizowane są przez przewo źników – na zasadach komercyjnych. Do dnia 31 grudnia 2016 r. przewo źnicy, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, uzyskuj ą za po średnictwem Urz ędu Marszałkowskiego refundacj ę z bud żetu pa ństwa z tytułu udzielanych ulg ustawowych. Przewóz osób na obszarze powiatu odbywa si ę równie ż w gminach – głównie jako przewóz dzieci do szkół. Coraz cz ęś ciej przewo źnicy komercyjni ograniczaj ą poł ączenia komunikacyjne na obszarze jednostki samorz ądowej do zakresu tras o znacznych potokach pasa żerskich. Mniejsze miejscowo ści, szczególnie oddalone od o środków powiatowych, przestaj ą w rezultacie by ć obsługiwane komunikacj ą komercyjn ą albo s ą obsługiwane tylko kilkoma kursami w dniu powszednim, w roku szkolnym. Dost ępno ść transportu publicznego staje si ę coraz ni ższa, co w rezultacie powoduje ryzyko wykluczenia społecznego dla grup mieszka ńców nieposiadaj ących samochodów osobowych, nieposiadaj ących prawa jazdy, czy o ograniczonej zdolno ści do poruszania si ę. W takich sytuacjach konieczne staj ą si ę, dla utrzymania przewozów, dopłaty z bud żetów samorz ądów lokalnych, na których obszarze są one wykonywane – nie tylko w komunikacji kolejowej i miejskiej (co jest ju ż powszechnie praktykowane), ale i w regionalnej komunikacji autobusowej. Dopłaty te są elementem polityki socjalnej, ekologicznej i transportowej władz samorz ądowych, ukie- runkowanych na zaspokojenie podstawowych potrzeb lokalnej społeczno ści w zakresie transportu pasa żerskiego oraz na kreowanie po żą danego podziału przewozów pomi ędzy transportem publicznym i indywidualnym. Realizacja tego celu wymaga, aby: - utrzymywa ć poł ączenia nierentowne – transport publiczny powinien zapewnia ć mo żliwo ść prze- jazdów tak że na trasach i w porach doby, które nie zapewniaj ą przewo źnikom efektywno ści ekonomicznej prowadzonej działalno ści;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 104 – Poz. 1421

- pokrywa ć utracone przychody operatorów zwi ązane z ustanowionym przez samorz ądy prawem niektórych grup społecznych do przejazdów bezpłatnych i ulgowych. Finansowanie organizowanego transportu publicznego odbywa si ę tak że poprzez realizacj ę przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych, w tym wkład własny w finansowaniu projektów unijnych. Pocz ąwszy od dnia 1 stycznia 2017 r. zmianie ulega system refundacji z bud żetu pa ństwa strat przychodów przewo źników zwi ązanych ze stosowaniem przez nich ulg ustawowych. Od tego dnia o tak ą refundacj ę b ędzie mógł si ę ubiega ć wył ącznie operator, za po średnictwem organizatora. To organizator b ędzie stron ą wyst ępuj ącą w imieniu operatora o refundacj ę strat wynikaj ących ze stosowania ulg ustawowych do Urz ędu Marszałkowskiego. Prawo do wyst ępowania o tak ą rekompensat ę straci natomiast przewo źnik. Nie dotyczy to komunikacji miejskiej, w której – podobnie jak obecnie – re- fundacja udzielanych ulg ustawowych nie b ędzie obowi ązywa ć. Brak uruchomienia powiatowych przewozów pasa żerskich o charakterze u żyteczno ści publicznej przez Starost ę Bydgoskiego spowoduje, że na liniach autobusowych o trasach zawieraj ących si ę na obszarze powiatu, żaden z przewo źników nie b ędzie otrzymywał refundacji udzielanych ulg, co oznacza ć b ędzie albo wzrost cen biletów, albo ograniczenie, a ż do likwidacji wł ącznie, intensywno ści ob- sługi poszczególnych poł ącze ń. Starosta Bydgoski powinien zatem rozwa żyć uruchomienie powiatowych przewozów pasa żer- skich – celem zapewnienia minimalnych potrzeb transportowych i dla utrzymania co najmniej obecnego zakresu drogowych przewozów pasa żerskich w powiecie. Zakłada si ę, że decyzja o uruchomieniu powiatowych przewozów pasażerskich o charakterze użyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim nastąpi tak że w celu utrzymania dopłat dla operatorów realizuj ących przewozy – z tytułu strat przychodów spowodowanych stosowaniem ulg ustawowych. Starosta, po okre śleniu linii, na których wykonywane b ędą powiatowe przewozy pasa żerskie, dokona wyboru operatora w trybie okre ślonym w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym 20 albo na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi albo w trybie bezpo średniego zawarcia umowy, przewidzianym w art. 22 ust. 1 pkt. 1 ustawy. Dopuszcza si ę mo żli- wo ść obsługi jednej linii przez wi ęcej ni ż jednego operatora, co umo żliwi elastyczne kształtowanie zada ń przewozowych i post ępowa ń zwi ązanych z kontraktowaniem usług przewozowych. Przed rozpocz ęciem procedury wyboru niezb ędne jest wcze śniejsze ogłoszenie zamiaru zawarcia umowy z operatorem, o którym mowa w art. 23 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. W przypadku, gdy zaspokojenie potrzeb pasa żerów w powiatowych przewozach pasażerskich o charakterze u żyteczno ści publicznej nie b ędzie mo żliwe z powodu braku zainteresowania danymi liniami lub pakietami linii i zostanie to potwierdzone wynikiem prowadzonego post ępowania lub gdy wyst ąpi ą inne przesłanki ku temu, mo że zosta ć podj ęta decyzja o organizowaniu tych przewozów z dofinansowaniem ze środków bud żetowych powiatu i gmin. Powiat bydgoski, wspólnie z zaintereso-

20 Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym, Dz. U. nr 5 z 2011 r., poz. 13 z późn. zm.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 105 – Poz. 1421

wanymi gminami, których te przewozy dotycz ą, podejmie decyzj ę o zakresie niezb ędnej interwencji. Wówczas operator wykonuj ący takie przewozy zostanie wyłoniony w wyniku post ępowania zgodnego z ustaw ą o publicznym transporcie zbiorowym, z zastosowaniem dodatkowych dopłat do realizowanych przewozów. Zakłada si ę, że finansowanie publicznego transportu zbiorowego w powiecie bydgoskim mo że polega ć na: - przekazywaniu operatorowi rekompensaty ze środków bud żetu państwa z tytułu utraconych przy- chodów zwi ązanych ze stosowaniem ulg ustawowych; - przekazywaniu operatorowi rekompensaty ze środków bud żetu powiatu (lub powiatu i gmin) z tytułu utraconych przychodów zwi ązanych ze stosowaniem ulg wprowadzonych uchwał ą samorz ądu, o ile takie zostan ą ustanowione; - przekazywaniu operatorowi rekompensaty z tytułu wykonywania zleconych przewozów generuj ą- cych dochody wraz z powy ższ ą rekompensat ą ni ższe ni ż ponoszone koszty; - pobieraniu od pasa żerów opłat ze sprzedaży biletów za wykonane przewozy, bezpo średnio lub po średnio poprzez operatora; - udost ępnianiu operatorowi środków transportu do realizacji przewozów o charakterze u żyteczno- ści publicznej, o ile takie środki zostan ą zakupione. Źródłem finansowania przewozów b ędą wpływy z biletów i ewentualnych opłat dodatkowych, środki bud żetowe samorz ądu powiatowego, środki bud żetowe gmin, dotacje i środki pomocowe oraz inne dodatkowe wpływy. Zaproponowane poł ączenia mog ą by ć tak że współfinansowane przez powiat bydgoski oraz zainteresowane gminy, pełni ąc w cz ęś ci funkcj ę komunikacji gminnej. Powiat będzie, wspólnie z gminami, finansował powiatowe przewozy pasa żerskie w przypadku, gdy post ępowanie dotycz ące wyboru operatora bez anga żowania środków finansowych samorz ądów nie przyniesie skutków, a funkcjonowanie danej linii jako poł ączenia o charakterze u żyteczno ści publicznej, wynika ć b ędzie z potrzeb społecznych. Alternatyw ą w stosunku do braku interwencji powiatu (i gmin) będzie dalsze ograniczanie oferty przez przewo źników i niespełnianie kryteriów dost ępno ści. Umowa z operatorem powinna by ć zawarta w trybie okre ślonym w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. Zakłada si ę, że ryzyko prowadzonej działalno ści przewozowej ponosi operator. Na obecnym etapie, oszacowanie skutków finansowych podj ęcia si ę przez Starost ę Bydgoskie- go organizacji przewozów w publicznym transporcie zbiorowym nie jest mo żliwe – przede wszystkim z uwagi na brak danych o przychodach ze sprzeda ży biletów oraz o wysoko ści dopłat do biletów ulgowych przekazywanych przewo źnikom na liniach funkcjonuj ących aktualnie w relacjach pokrywa- jących si ę lub zbli żonych do planowanej siatki poł ącze ń. Zakłada si ę jednak, że w pierwszym okresie funkcjonowania sieci poł ącze ń powiatowych, podstawowym publicznym źródłem jej finansowania, będą kwoty refundacji ulg, pochodz ące z bud żetu pa ństwa (zgodnie z art. 56 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym).

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 106 – Poz. 1421

W przypadku uruchamiania przewozów we współpracy z gminami, przeka żą one powiatowi środki finansowe w wysoko ści odpowiadaj ącej kosztom ich uruchomienia. Je żeli linie powiatowe przejm ą rol ę obecnie funkcjonuj ących przewozów gminnych, to przyszłe wydatki gmin nie b ędą wy ż- sze ni ż ponoszone obecnie. Aktualnie gminy powiatu bydgoskiego – realizuj ąc zadania zwi ązane z dowozem dzieci i młodzie ży do szkół – ponosz ą na ten cel nast ępuj ące koszty (usług przewozowych realizowanych przez wybranego przewo źnika lub zakupu biletów – na podstawie bud żetów gmin na 2016 r.): - Dobrcz – 353,0 tys. zł; - Osielsko – 197,8 tys. zł; - Koronowo – 530,0 tys. zł; - Sicienko – 740,0 tys. zł; - Białe Błota – 663,6 tys. zł; - Nowa Wie ś Wielka – 240 tys. zł; - Solec Kujawski – 211,6 tys. zł; - Dąbrowa Chełmi ńska: 0 zł (przewozy realizowane są we własnym zakresie). Oprócz powy ższego, dwie gminy finansuj ą przewozy komunikacji miejskiej organizowane przez miasto Bydgoszcz – na podstawie porozumienia: gmina Osielsko – w kwocie 1,2 mln zł i gmina Białe Błota – w kwocie 1,4 mln zł. Aspekt finansowy powinien by ć równie ż brany pod uwag ę przy konstruowaniu taryfy opłat. System taryfowy jest czynnikiem decyduj ącym o atrakcyjno ści transportu publicznego, dlatego wynikaj ące z niego rodzaje biletów i ich ceny, powinny by ć utrzymywane na poziomie ni ższym, ni ż zapewniaj ącym pokrycie cało ści kosztów. Ma to na celu umo żliwienie realizacji podró ży wszystkim, równie ż mniej zamo żnym grupom społecznym, które nie wnosz ą w ogóle opłaty za przejazd (w komunikacji miejskiej lub gminnej) albo pokrywaj ą koszt przejazdu tylko w pewnym stopniu. Ceny te powinny by ć równie ż atrakcyjne w porównaniu z kosztami u żytkowania pojazdów indywidualnych. Taka polityka taryfowa oznacza, że ponoszone przez operatorów koszty eksploatacyjne, zwykle prze- wy ższaj ą wysoko ść wpływów ze sprzeda ży biletów. Jednym z wa żnych aspektów polityki taryfowej jest utrzymywanie odpowiedniej struktury cen biletów jednorazowych i okresowych. Bilet okresowy, je śli jest łatwo dost ępny (dost ępno ść punktów sprzeda ży) i o atrakcyjnej cenie, stanowi wa żną zach ętę do korzystania z usług komunikacji zbiorowej. W przewozach powiatowych cena biletu miesi ęcznego powinna odpowiada ć cenie około 20-25 biletów jednorazowych i nigdy nie przekracza ć ceny 30 biletów jednorazowych. Wa żne dla funkcjonowania komunikacji zbiorowej, zarówno o charakterze u żyteczno ści publicznej, jak i komercyjnej, s ą w ęzły i punkty przesiadkowe, integruj ące ró żne środki transportu i ró ż- nych przewo źników. Zakłada si ę, że w okresie planowania w ęzły integracyjne i przystanki przesiadkowe b ędą modernizowane i wyposa żane zgodnie z przyj ętymi standardami.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 107 – Poz. 1421

Przystanki autobusowe obsługuj ące powiatowe przewozy pasa żerskie powinny by ć wyposa żone w tablice do zamieszczania rozkładów jazdy wszystkich przewo źników oraz posiada ć utwardzony peron o długo ści równej minimum 6 m, odpowiadaj ącej odległo ści pomi ędzy pierwszymi i drugimi drzwiami standardowej długo ści autobusu. Ka żdy przystanek powinien by ć wyposa żony w znak drogowy D-15 z czyteln ą nazw ą przystanku widoczn ą z wn ętrza nadje żdżaj ącego pojazdu. W miejscach, w których obsługiwana liczba pasa żerów jest znacz ąca, nale ży przystanki wyposa żać w wiaty z miejscami do siedzenia. W celu zapewnienia pełnej funkcjonalno ści autobusu (w tym niskopodłogowego), niezb ędne jest odpowiednie ukształtowanie przystanków. Aby umo żliwi ć zatrzymywanie si ę autobusów bezpo- średnio przy kraw ęż niku, nale ży instalowa ć w obr ębie przystanków kraw ęż niki prowadz ące o zaokr ą- glonym profilu, w kontrolowany sposób kieruj ące autobusy niskopodłogowe na kraw ędź zatrzymania. Kraw ęż niki dokładnie pozycjonuj ące autobusy zwi ększaj ą równie ż ochron ę opon i zapobiegaj ą uszko- dzeniu karoserii – dopasowana do przekroju opon powierzchnia najazdu tworzy prowadnic ę z efektem samosterowania. W celu zapewnienia bezpiecznego wej ścia do pojazdów osób niepełnosprawnych – niedowidz ących lub niewidomych – przy modernizacji peronów przystankowych i chodników w obr ębie przy- stanków, montowane b ędą płyty z wypustkami, słu żą cymi za sygnał ostrzegawczy dla osób u żywaj ą- cych laski.

6. Preferencje dotycz ące wyboru rodzaju środków transportu

Zasady funkcjonowania oraz rozwoju transportu publicznego na obszarze powiatu bydgoskiego wyznacza strategia zrównowa żonego rozwoju. Jej realizacja zwi ązana jest z przyj ęciem zasad oddzia- ływania na podział zada ń przewozowych pomi ędzy publiczny transport zbiorowy i transport indywidualny, celem uzyskania po żą danego – odpowiednio wysokiego – udziału publicznego transportu zbiorowego w podró żach miejskich i pozamiejskich. W mniejszych miastach i gminach wiejskich, udział transportu zbiorowego w realizacji potrzeb transportowych nie powinien by ć mniejszy ni ż 25%. Zrealizowane do tej pory dla powiatu bydgoskiego i poszczególnych gmin opracowania planistyczne nie pozwalaj ą na jednoznaczn ą identyfikacj ę obecnego podziału zada ń przewozowych. Podział zada ń przewozowych na obszarze powiatu powinien nast ępowa ć na zasadzie maksy- malnego spełniania oczekiwa ń pasa żerów, przy mo żliwie najni ższych nakładach finansowych. Komu- nikacja kolejowa i autobusowa na liniach wojewódzkich, dofinansowywana przez samorz ąd woje- wództwa, powinna spełnia ć oczekiwania pasa żerów w zakresie przebiegu jej tras, a komunikacja miejska finansowana przez miasto – spełnia ć oczekiwania mieszka ńców podró żuj ących w jego granicach. Główn ą rol ę w przewozach transportem zbiorowym w powiecie pełni obecnie, obok komunikacji kolejowej, lokalna autobusowa komunikacja komercyjna, obejmuj ąca swym zasi ęgiem niemal cały po-

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 108 – Poz. 1421

wiat. Od 2017 r. rol ą autobusowej komunikacji regionalnej, organizowanej przez samorz ąd terytorial- ny, będzie obsługa całego obszaru powiatu z zapewnieniem minimalnej dost ępno ści komunikacyjnej, a szczególnie obszarów, w których pasa żer będzie miał problem ze skorzystaniem z komunikacji zbiorowej, poniewa ż przewo źnicy komercyjni nie zorganizuj ą przewozów – z powodu zbyt niskiej ich efektywno ści ekonomicznej. Oferta przewozowa powinna by ć kształtowana w taki sposób, aby nie pogarsza ć stopnia speł- niania podstawowych postulatów przewozowych, tj. punktualno ści, cz ęstotliwo ści, niskiego kosztu – zarówno w skali sieci komunikacyjnej całego powiatu bydgoskiego, jak i w przekroju poszczególnych gmin. Niedostateczna i ci ągle ograniczana komunikacja regionalna na obszarze powiatu, wpływa w istotny sposób na zmniejszenie dost ępno ści komunikacyjnej i ograniczanie atrakcyjno ści powiatu. Dodatkowym problemem jest brak koordynacji komunikacji organizowanej przez poszczególnych organizatorów i przewo źników. Du że znaczenie w formułowaniu oceny komunikacji zbiorowej przez pasa żerów ma skuteczna polityka informacyjna. Cz ęsto spotykane oszcz ędno ści w tym zakresie skutkuj ą szybko pogarszaj ący- mi si ę opiniami nie tylko o transporcie publicznym, czy sposobie zarz ądzania nim, ale tak że pogarsza- ją opinie o całym powiecie i poszczególnych gminach. Transport publiczny, w tym szczególnie infra- struktura przystankowa i informacja dla pasa żerów, stanowi dobrze widoczn ą wizytówk ę poszczegól- nych gmin i powiatu dla mieszka ńców i osób odwiedzaj ących – powinna by ć zatem traktowana tak że jako element marketingu samorz ądowego. Bardzo wa żne przy planowaniu oferty przewozowej jest wykorzystywanie wyników bada ń marketingowych preferencji i zachowa ń komunikacyjnych, gdy ż pozwala na uzyskanie oczekiwanych rezultatów mo żliwie najni ższymi nakładami. Utrzymywanie si ę wysokiej pozycji w rankingu okre ślo- nego postulatu dowodzi nie tylko du żego znaczenia danej cechy dla pasażerów, ale po średnio oznacza, że dany postulat nie jest realizowany w oczekiwanym stopniu. W ostatnich latach w Polsce i w całej Europie post ępuje proces starzenia si ę populacji. Udział osób starszych w ogóle społecze ństwa, jak przedstawiono w p. 2.8 planu, b ędzie systematycznie rósł. Jednym z celów aktywizacji i pełnego uczestnictwa osób o ograniczonej sprawno ści ruchowej i osób niepełnosprawnych w życiu społecznym oraz zawodowym, jest zapewnienie im dost ępu do transportu publicznego. Mo żna to zrealizowa ć na dwóch płaszczyznach: - przewozów ogólnodost ępnych – obsługiwanych pojazdami niskopodłogowymi lub niskowej ścio- wymi (autobusy z nisk ą podłog ą bez progów poprzecznych wewn ątrz, przynajmniej w cz ęś ci pojazdu wraz z platform ą ułatwiaj ącą wprowadzenie wózka i miejscem przeznaczonym dla niego), posiadaj ącymi sprawny system informacji co najmniej wizualnej (ułatwiaj ący podró że osobom niedosłysz ącym); im wi ększa liczba autobusów tego typu – tym wi ększa jej dost ępno ść dla osób niepełnosprawnych, docelowo wszystkie pojazdy w powiatowych przewozach pasa żerskich powinny by ć niskowej ściowe i posiada ć takie systemy;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 109 – Poz. 1421

- przewozów specjalnych – zorganizowanych i dost ępnych tylko dla osób niepełnosprawnych, ma- jących na celu zapewnienie im dowozu do miejsc nauki, rehabilitacji, itp. Uwzgl ędniaj ąc potrzeby osób niepełnosprawnych w procesie kształtowania standardu wyposa- żenia pojazdów transportu zbiorowego, wprowadzanych do obsługi komunikacji powiatu bydgoskiego, za docelowe rozwi ązanie uzna ć nale ży: - nisk ą podłog ę przynajmniej w cz ęś ci pojazdu; - pod świetlon ą zewn ętrzn ą informacj ę pasa żersk ą – docelowo wraz z zapowiedziami głosowymi o zbli żaj ących si ę przystankach; - wyra źne oznakowanie miejsc siedz ących przeznaczonych dla osób o ograniczonej mobilności ruchowej z dost ępem z poziomu niskiej podłogi; - w pojazdach fabrycznie nowych – platform ę ułatwiaj ącą wjazd osobom niepełnosprawnym, od- chylan ą r ęcznie lub uruchamian ą przez kierowc ę; - odpowiednie miejsce na wózek inwalidzki/wózek dzieci ęcy z wła ściwym wyposa żeniem wewn ątrz pojazdu; - oświetlenie wn ętrza pojazdu, w tym w szczególno ści wszystkich miejsc, w których znajduj ą si ę przeszkody dla pasa żerów, umo żliwiaj ące odczytanie wszelkich informacji dla pasa żerów umiesz- czonych wewn ątrz; - monitoring przestrzeni pasa żerskiej wraz z rejestracj ą obrazu. Wa żnym elementem jest tak że dostosowanie przystanków do obsługi pasa żerów o ograniczonej zdolno ści ruchowej, co zostanie zrealizowane poprzez: - budowanie peronów o wysoko ści dostosowanej do poziomu podłogi pojazdu; - likwidacj ę barier terenowych na trasach dróg doj ścia pomi ędzy przystankami a źródłami i celami podró ży, zwłaszcza dla osób o ograniczonej zdolno ści do poruszania si ę (obni żone kraw ęż niki, azyle dla pieszych, dogodne lokalizacje przystanków); - wyposa żanie peronów w siedz ące miejsca oczekiwania dla pasa żerów – w miar ę mo żliwo ści zadaszone i osłoni ęte przed wiatrem – szczególnie tam, gdzie liczba pasa żerów jest znacz ąca oraz w miejscach wzmo żonego korzystania z publicznej komunikacji zbiorowej przez osoby o obni żonej sprawno ści ruchowej; - umieszczanie na przystanku jego nazwy oraz numeru telefonu do organizatora przewozów kodem Braille’a; - stosowanie na kraw ędzi przystanku płyt z wy żłobieniami lub wypustkami ostrzegaj ącymi osoby niewidome i niedowidz ące. W celu zapewnienia mo żliwo ści obserwowania przez pasa żerów (w tym niedowidz ących) otoczenia pojazdów, należy d ąż yć do ograniczenia mo żliwo ści umieszczania reklam na szybach pojaz- dów, a w szczególno ści naklejania ich w taki sposób, aby całkowicie przysłaniały lub zakrywały wi- doczno ść otoczenia dla pasa żerów.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 110 – Poz. 1421

7. Organizacja rynku przewozów

7.1. Podmioty rynku publicznego transportu zbiorowego i zasady jego organizacji

Schemat hierarchizacji planów transportowych i obj ęty nimi zakres przewozów, w podziale na poziomy kompetencji, przedstawiono na rysunku 14.

Samorząd województwa Samorząd kujawsko-pomorskiego powiatu bydgoskiego Samorządy miast i gmin

Plan zrównoważonego rozwoju Plan zrównoważonego transportu zbiorowego rozwoju transportu Plany zrównoważonego

Przewoźnicy dla województwa zbiorowego dla powiatu rozwoju transportu zbio- komercyjni kujawsko-pomorskiego bydgoskiego rowego dla miast i gmin /alternatywnie/

Wojewód z- Wojewódzkie

kie przewo- przewozy województwie w

zy pasażer- pasażerskie

Przewozy skie uży- użyteczności Powiatowe komercyjne teczności publicznej przewozy pasa- – autobusowe

żerskie uży- pasażerskie

publicznej – autobuso- – kolejowe we teczności pu-

blicznej – auto- powiatach w busowe przewozy

Komunik a- Gminne cja miejska przewozy pasa- – autobu- żerskie użytecz- ności publicznej

sowa gminach w – autobusowe

Rys. 14. Schemat hierarchizacji planów transportowych i obj ęty nimi zakres przewozów w powiecie bydgoskim

Źródło: opracowanie własne.

Zgodnie z ustaw ą o publicznym transporcie zbiorowym, powiat bydgoski jest organizatorem publicznego transportu zbiorowego – wła ściwym ze wzgl ędu na obszar działania lub zasi ęg przewo- zów – na sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasa żerskich. Powiatowe przewozy pasa- żerskie, to przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego, wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczaj ący poza granice powiatu. Okre ślone w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym zadania organizatora wykonuje starosta.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 111 – Poz. 1421

Poza powiatowymi przewozami pasa żerskimi, na obszarze powiatu bydgoskiego funkcjonuje równie ż komunikacja miejska, organizowana przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy na podstawie porozumienia z gminami. Powiat bydgoski b ędzie finansował powiatowe przewozy pasa żerskie w przypadku, gdy podejmie decyzj ę o organizowaniu przewozów o charakterze u żyteczno ści publicznej we własnym zakresie, a post ępowanie koncesyjne nie doprowadzi do wyboru operatora. Podział zada ń dotycz ących komunikacji zbiorowej o charakterze u żyteczno ści publicznej pomi ędzy jej organizatorem a operatorem, w powiatowych przewozach pasa żerskich mo że by ć nast ępu- jący: A. Zadania organizatora: 1. Przeprowadzanie bada ń i analiz potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym oraz ustalanie zmian w planowanej sieci komunikacyjnej. 2. Realizacja zada ń okre ślonych w planie transportowym oraz działania zmierzaj ące do aktualizacji planu. 3. Zapewnienie odpowiednich warunków do funkcjonowania transportu zbiorowego, w szczególno ści w zakresie standardów dotycz ących przystanków, funkcjonowania zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego, systemu informacji dla pasa żera. 4. Okre ślanie zasad korzystania z przystanków zarz ądzanych przez organizatora – wydawanie potwierdze ń uzgodnienia zasad korzystania z przystanków oraz ustalanie stawek opłat. 5. Wybór operatora (operatorów) i kontraktowanie usług przewozowych. 6. Opracowywanie projektów systemów taryfowych oraz realizacja polityki taryfowej, ustalanie sposobu dystrybucji biletów. 7. Kontrola realizacji usług przewozowych ze szczególnym uwzgl ędnieniem ich jako ści, w szczególno ści zgodno ści rozkładu jazdy autobusów ze stanem faktycznym. 8. Rozliczanie za świadczone przez operatorów usługi przewozowe – wg zasad ustalonych w umowach. 9. Udział w pracach studialnych i planistycznych dotycz ących rozwoju publicznego transportu zbiorowego. B. Zadania operatorów (operatora): 1. Realizacja zada ń przewozowych w zakresie okre ślonym w post ępowaniu wyboru operatorów, w szczególno ści przestrzeganie rozkładów jazdy i wykonywanie przewozów wymaganym przez organizatora taborem. 2. Prowadzenie emisji i sprzeda ży biletów – wg sposobów dystrybucji okre ślonych przez organizatora. 3. Dbało ść o nale żyty stan taboru, jego wyposa żenie i przystosowanie do wypełniania zada ń przewozowych.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 112 – Poz. 1421

4. Stałe podnoszenie jako ści wykonywanych usług, w tym rozpatrywanie skarg i wniosków pasa żerów. Jak zostało wspomniane, zadania organizatora publicznego transportu zbiorowego wykonuje starosta. Starosta jest przewodnicz ącym zarz ądu powiatu, a zarz ąd jest organem wykonawczym powiatu. Zarz ąd wykonuje swoje zadania przy pomocy starostwa powiatowego. Organizacj ę i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego okre śla regulamin organizacyjny uchwalony przez rad ę powiatu na wniosek zarz ądu powiatu 21 . W chwili obecnej zadania i obowi ązki zwi ązane z publicznym transportem drogowym w Starostwie Powiatowym w Bydgoszczy wykonuje Wydział Komunikacji. W przypadku podjęcia decyzji przez powiat bydgoski o rozpocz ęciu organizacji powiatowych przewozów pasażerskich o charakterze u żyteczno ści publicznej, podstawowe zadania Wydziału Komunikacji wymienione w Re- gulaminie Organizacyjnym, zostan ą odpowiednio rozszerzone. Starostwo Powiatowe mo że w okresie planistycznym wyodr ębni ć Biuro ds. Transportu Publicz- nego – co najmniej w randze wydziału starostwa, który skoncentruje cało ść zada ń zwi ązanych z orga- nizowaniem i zarz ądzaniem transportem publicznym w powiecie – wraz ze współprac ą z poszczegól- nymi gminami. W okresie obj ętym planem zakłada si ę wprowadzenie operatorów (operatora) na linie komunikacyjne, dla których organizatorem przewozów b ędzie Starosta Bydgoski, po przeprowadzeniu odpowiednich postępowa ń okre ślonych w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym. Poszczególne linie mog ą by ć oferowane w ramach całej sieci, pojedynczo lub w pakietach. Zaleca si ę w przypadku tworzenia pakietów grupowanie linii tak, aby były one o zró żnicowanej rentowno ści, funkcjonowały na takim obszarze, aby koszty przejazdów technicznych były jak najni ższe i zapewniały zintegrowan ą taryfowo obsług ę tras obsługiwanych wspólnie kilkoma liniami. Władze powiatu mog ą rozwa żyć powierzenie (wykonawczo) organizacji powiatowych przewo- zów pasa żerskich o charakterze u żyteczno ści publicznej, w celu zaspokajania potrzeb mieszka ńców powiatu, wyspecjalizowanej jednostce bud żetowej, jak ą ma zamiar utworzy ć – zgodnie z postanowieniami wojewódzkiego planu transportowego – samorz ąd województwa kujawsko- pomorskiego. Wojewódzki Zarz ąd Transportu dla województwa kujawsko-pomorskiego wykonywał- by wówczas wszelkie czynno ści w celu zorganizowania przewozów w zakresie oczekiwanym przez powiat bydgoski.

7.2. Integracja usług publicznego transportu zbiorowego

Integracja systemów transportowych obejmuje:

21 Regulamin Organizacyjny Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy – uchwała nr 77/15 Zarządu Po- wiatu Bydgoskiego z dnia 26 sierpnia 2015 r.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 113 – Poz. 1421

- poziom infrastruktury – poprzez utworzenie funkcjonalnych w ęzłów oraz przystanków integracyjnych i przesiadkowych, pozwalaj ących na szybk ą i wygodn ą przesiadk ę; - poziom rozkładów jazdy – poprzez wzajemn ą koordynacj ę poł ącze ń przesiadkowych oraz poprzez koordynacj ę taryfow ą. Utworzenie zintegrowanych w ęzłów i przystanków przesiadkowych pomi ędzy regionalnym transportem kolejowym i autobusowym, a lokalnym transportem autobusowym oraz komunikacj ą miejsk ą, stanowi szans ę rozwoju dla wszystkich tych systemów transportu publicznego. W województwie kujawsko-pomorskim transport publiczny b ędzie zintegrowany w ramach oferty przewozów u żyteczno ści publicznej organizowanych przez Wojewódzki Zarz ąd Transportu (planowany do utworzenia). Integracja dotyczy ć b ędzie koordynacji rozkładów jazdy pomi ędzy regionaln ą komunikacj ą autobusow ą oraz wojewódzk ą komunikacj ą kolejow ą i autobusow ą. W celu zapewnienia realizacji podró ży na podstawie jednego, zintegrowanego biletu, organizator wojewódzkich przewozów pasa żerskich u żyteczno ści publicznej, na podstawie porozumie ń z innymi organizatorami publicznego transportu zbiorowego, zamierza wprowadzi ć do oferty taryfowo- biletowej bilety zintegrowane – w pierwszej kolejności okresowe. Do integracji takiej mo że przyst ąpi ć tak że Starosta Bydgoski, jako organizator powiatowych przewozów pasa żerskich o charakterze u ży- teczno ści publicznej. Wa żnym elementem integrującym ró żne rodzaje przewozów jest koncentrowanie linii komunikacyjnych ró żnych środków transportu w w ęzłach i punktach przesiadkowych. Integracja transportu publicznego w powiatowych przewozach pasa żerskich, w tym u żyteczno- ści publicznej, mo że dotyczy ć: - koordynacji rozkładów jazdy w całej sieci komunikacji zbiorowej, tak że realizowanej przez przewo źników komercyjnych; - wspólnego zamieszczania informacji o funkcjonowaniu ró żnych rodzajów transportu publicznego, szczególnie w lokalnym w ęź le integracyjnym i na przystankach integracyjnych; - internetowej wyszukiwarki poł ącze ń, obejmuj ącej usługi transportu zbiorowego na obszarze powiatu bydgoskiego; - współdziałania organizatorów transportu publicznego oraz przewo źników w tworzeniu wspólnego systemu taryfowo-biletowego oraz współdziałania w budowie sieci sprzeda ży biletów; - stałym udoskonalaniu funkcjonowania w ęzłów i przystanków integruj ących transport zbiorowy ró żnych organizatorów wraz z transportem zbiorowym komercyjnym. Zintegrowany w ęzeł przesiadkowy powinien zapewni ć co najmniej bezpo średnie i mo żliwie jak najkrótsze przej ście pomi ędzy ró żnymi rodzajami środków transportu oraz nie posiada ć barier utrud- niaj ących przemieszczanie si ę dla osób niepełnosprawnych. Transport zbiorowy wojewódzki autobusowy i kolejowy, powiatowy, miejski i gminny autobusowy musz ą współpracowa ć, gdy ż podró że realizowane za po średnictwem takich poł ącze ń maj ą charakter komplementarny. Uci ąż liwo ść przesiadki z poci ągu do autobusu (i odwrotnie), brak dogodnych

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 114 – Poz. 1421

wzajemnych poł ącze ń, czy brak koordynacji rozkładów jazdy, odbiją si ę negatywnie na wszystkich rodzajach transportu. Współpraca w tym zakresie spowoduje natomiast korzystne efekty synergiczne. Zakres integracji transportu publicznego w powiecie bydgoskim determinowany b ędzie dodatkowo zamierzeniami gmin odno śnie zakresu funkcjonowania komunikacji publicznej na ich terenie, w szczególno ści sposobem finansowania dojazdów dzieci do szkół. Zakłada si ę, że do działa ń integruj ą- cych transport publiczny przyst ąpi ą tak że – w mo żliwym zakresie – przewo źnicy komercyjni. Na terenie Bydgosko-Toru ńskiego Obszaru Funkcjonalnego podj ęto prób ę integracji systemów transportowych Bydgoszczy i Torunia wraz z ich otoczeniem – poprzez projekt „BiT City”. W jego ramach realizowanych jest pi ęć zada ń na tym obszarze, z czego wi ększo ść w miastach Bydgoszcz i Toru ń. Obszaru powiatu bydgoskiego dotyczy zakup taboru kolejowego dla Szybkiej Kolei Metropoli- talnej BiT City i budowa wiaduktu nad lini ą kolejow ą nr 18 (w ci ągu drogi wojewódzkiej nr 249) oraz uruchomienie Punktu Obsługi Podró żnych w Solcu Kujawskim. Integracja taryfowa w ramach tego projektu obejmuje jednak tylko bilety aglomeracyjne wa żne na trasie kolejowej Bydgoszcz – Toru ń i w komunikacji miejskiej tych miast – z nowej zintegrowanej oferty nie będą zatem mogli skorzysta ć pasa żerowie transportu publicznego spoza tych miast.

8. Po żą dany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze u żyteczno ści publicznej

Standard oferowanych usług przewozowych oraz jako ść realizacji tych usług jest jednym z ele- mentów wpływaj ących na popyt na te usługi. Powiat bydgoski, jako organizator publicznego transportu zbiorowego, w przypadku rozpocz ęcia organizacji usług przewozowych o charakterze u żyteczno ści publicznej, b ędzie d ąż ył aby standard i jako ść tych usług w ocenie mieszka ńców powiatu była jak najwy ższa, a postulaty przewozowe spełnione w mo żliwie wysokim stopniu. Docelowy po żą dany poziom usług – w przekroju poszczególnych postulatów przewozowych w 2025 r. – przedstawiono w tabeli 23.

Tab. 23. Po żą dany docelowy poziom realizacji usług w przekroju poszczególnych postulatów przewozowych

Postulat Docelowy pożą dany przejaw realizacji usług przewozowy

° zapewnienie wszystkich istotnych i oczekiwanych przez pasa żerów poł ącze ń bezpo średnich, zgłaszanych w badaniach preferencji pasa że- rów Bezpo średnio ść ° docelowe obj ęcie komunikacj ą zbiorow ą wszystkich miejscowo ści powy żej 300 mieszka ńców w powiecie – w uzgodnieniu z poszczegól- nymi gminami

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 115 – Poz. 1421

Postulat Docelowy pożą dany przejaw realizacji usług przewozowy

° wprowadzenie koordynacji rozkładów jazdy w sieci Bydgoszczy ° obsługa komunikacj ą zbiorow ą u żyteczno ści publicznej wszystkich miejscowo ści licz ących przynajmniej 300 mieszka ńców ° praktyka uzgadniania rozkładów jazdy z realnymi potrzebami miesz- Cz ęstotliwo ść ka ńców w porozumieniu z gminami ° utworzenie miejsc dogodnych przesiadek w w ęzłach i na przystankach integracyjnych ° wypełnienie wszystkich kryteriów dost ępno ści dla ka żdego o środka gminnego

° wypełnienie wszystkich kryteriów dost ępno ści dla ka żdego o środka gminnego ° dostosowanie w ęzłów i przystanków integracyjnych do wymogów określonych w wojewódzkim planie transportowym ° utrzymanie obecnego wska źnika g ęsto ści przystanków na km 2 ° uzyskanie do 2025 r. wył ącznie taboru przynajmniej niskowej ściowego w obsłudze poł ącze ń o charakterze u żyteczno ści publicznej Dost ępno ść ° zwi ększenie udziału przystanków wyposa żonych w wiaty i miejsca siedz ące ° systematyczna odnowa wiat z zastosowaniem wiat zabudowanych, wprowadzenie nazw na wszystkich przystankach ° wyposa żenie budowanych i modernizowanych przystanków w kra- węż niki naprowadzaj ące – ułatwiaj ące zatrzymanie pojazdów bezpo- średnio przy kraw ędzi jezdni

° wyposa żenie wszystkich pojazdów w elektroniczne tablice kierunkowe z zapowiedziami przystanków ° wprowadzenie jednolitego oznakowania przystanków z nazw ą widoczn ą z wn ętrza pojazdów ° wprowadzenie zintegrowanej informacji o usługach transportu o cha- Informacja rakterze przewozów wojewódzkich, powiatowych i gminnych, w In- ternecie (z uwzgl ędnieniem telefonów komórkowych) ° kompletna informacja o przesiadkach uwzgl ędniaj ąca wszystkie środki transportu regionalnego i lokalnego w węzłach zintegrowanych i na przystankach przesiadkowych

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 116 – Poz. 1421

Postulat Docelowy pożą dany przejaw realizacji usług przewozowy

° zwi ększenie atrakcyjno ści cenowej sieciowych biletów okresowych do jednorazowych, z docelowym parytetem nie wy ższym ni ż 25 w przewozach u żyteczno ści publicznej ° wdro żenie biletów zintegrowanych co najmniej w zakresie biletów Koszt miesi ęcznych ° uruchomienie systemu całodobowej sprzeda ży biletów okresowych w systemie automatycznym, w tym przez Internet ° dostosowanie wielko ści pojazdów komunikacji zbiorowej do wyst ępu- jącego na linii popytu

° stała kontrola realizacji kursów przez operatorów i przewo źników komercyjnych ° wprowadzenie priorytetów w ruchu drogowym dla pojazdów komuni- Niezawodno ść kacji zbiorowej ° uzyskanie wska źnika liczby wykonanych kursów powy żej 99% ° sukcesywna odnowa taboru autobusowego

° utrzymanie co najmniej obecnego średniego poziomu pr ędko ści komunikacyjnej dla sieci autobusowej ° koordynacja rozkładów jazdy ró żnych operatorów, tak że kolejowych Pr ędko ść i komunikacji miejskiej ° wprowadzenie priorytetów dla transportu publicznego ° zapewnianie adekwatno ści do rzeczywisto ści rozkładowych czasów jazdy

° udział odjazdów opó źnionych powy żej 5 min do 10% ° udział kursów przyspieszonych powy żej 5 min do 1% Punktualność ° wprowadzenie systemu gps do kontroli punktualno ści oraz do dostosowania rozkładowych czasów przejazdu do realiów ruchu drogowego

° zasada rytmicznej obsługi głównych ci ągów komunikacyjnych, realizowanej wspólnie przez kilka linii – jako nadrz ędna wytyczna do kon- Rytmiczno ść strukcji rozkładów jazdy ° osi ągni ęcie cz ęstotliwo ści kursowania według zdefiniowanych kryte- riów w ró żnych porach dnia dla wi ększo ści linii

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 117 – Poz. 1421

Postulat Docelowy pożą dany przejaw realizacji usług przewozowy

° systematyczna wymiana najstarszego taboru ° uzyskanie wska źnika przeci ętnego wieku taboru autobusowego poni żej 10 lat ° dodatkowe wyposa żenie pojazdów zapewniaj ące wygod ę i bezpiecze ń- stwo podró żowania: klimatyzacja przestrzeni pasa żerskiej, monitoring przestrzeni pasa żerskiej z rejestracj ą obrazu, bezprzewodowy dost ęp Wygoda do Internetu (WiFi) ° uzyskanie do 2025 r. 100% udziału pojazdów co najmniej niskowej- ściowych ° uruchomienie zintegrowanego, intermodalnego węzła przesiadkowego dla komunikacji autobusowej i kolejowej ° dostosowanie przystanków do potrzeb pasa żerów (perony, wiaty, zatoki), lokalizacja nowych i zmiany lokalizacji w miarę potrzeb

Źródło: opracowanie własne.

Celem zapewnienia odpowiedniego poziomu jako ści świadczonych usług przewozowych, zostan ą one poddane cyklicznemu audytowi, realizowanemu przez podmioty niezale żne od organizatora i operatorów. Organizator przewozów dokonywa ć b ędzie systematycznej kontroli jako ści wykonywanych usług i stosowania standardów.

9. Organizacja systemu informacji dla pasa żerów

W zwi ązku z wej ściem w życie postanowie ń Rozporz ądzenia Ministra Transportu, Budownic- twa i Gospodarki Morskiej z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie rozkładów jazdy, od dnia 1 stycznia 2017 r. (Dz. U. 2012 poz. 451), oraz w zwi ązku z postanowieniami art. 73 ust. 2 pkt. 3, z uwzgl ędnie- niem art. 90 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2011 Nr 5, poz. 13), od dnia 1 stycznia 2017 r. zarz ądzaj ący przystankami i dworcami zobowi ązani s ą do realizacji okre ślonych funkcji z zakresu systemu informacji o transporcie publicznym dla pasa żerów 22 . Zobowi ązanie to dotyczy wszystkich drogowych przewozów osób, realizowanych na liniach, których pojazdy zatrzymuj ą si ę na zarz ądzanych przystankach, a nie tylko przewozów organizowanych przez samorz ądy we wła- snym zakresie. Informacja pasa żerska w publicznym transporcie zbiorowym odgrywa bardzo wa żną rol ę. Po- winna by ć kompleksowa i wielofunkcyjna oraz bazowa ć na najnowszych rozwi ązaniach technologicz- nych, a tak że marketingowych. Jej zadaniem jest pomoc pasa żerom w uzyskiwaniu informacji we

22 Przepis zmieniający odpowiedzialność za zamieszczanie rozkładów jazdy wchodzi w życie od dnia 1.01.2017 r. (Art. 22 ust. 1 pkt 4 Ustawy o transporcie drogowym, zmiana w Dz. U. z 2011 r. nr 5 poz. 13).

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 118 – Poz. 1421

wszystkich miejscach (w ęzły przesiadkowe, dworce, przystanki, pojazdy, mieszkania, miejsca pracy, nauki i odpoczynku), w których mog ą tych informacji potrzebowa ć. Tradycyjne sposoby organizowa- nia systemu informacji s ą zast ępowane lub uzupełniane przez rozwi ązania wygodniejsze, skuteczniej- sze, a przede wszystkim maj ące wi ększy zasi ęg oddziaływania – wykorzystuj ące nowe technologie informatyczne i no śniki elektroniczne, dzi ęki czemu informacja w postaci obrazu i d źwi ęku dociera do pasa żera w wielu miejscach, równie ż tych oddalonych od sieci komunikacyjnej. Informacja ta powinna by ć czytelna i łatwa w obsłudze tak że dla osób maj ących na co dzie ń mniejszy kontakt z t ą form ą komunikacji mi ędzyludzkiej. Rol ą organizatora publicznego transportu zbiorowego od 1 stycznia 2017 r. b ędzie m.in. poda- nie do publicznej wiadomo ści informacji niezb ędnych do administrowania systemem informacji dla pasa żera oraz zamieszczenie informacji dotycz ącej rozkładu jazdy na przystanku lub dworcu przez niego zarz ądzanym. W zamian za udost ępnianie informacji o ofercie przewozowej, mog ą by ć pobierane opłaty. Do ko ńca 2016 r. obowi ązuj ą przepisy dotychczasowe, na mocy których zobowi ązanie do zamieszczania informacji przystankowej ci ąż y na przewo źniku (art. 22 ust. 1 pkt 4 ustawy o transporcie drogowym obowi ązuje do dnia 31.12.2016 r.). W zwi ązku z powy ższym, docelowy system informacji dla pasa żerów, b ędzie obejmowa ć: - kompleksow ą, zintegrowan ą informacj ę na przystankach zarz ądzanych przez powiat: - uwzgl ędniaj ącą rozkłady jazdy w formie wydruków; - przygotowan ą wg jednolitego, czytelnego wzoru graficznego – zarówno dla przewozów organizowanych przez powiat, jak i we własnym zakresie przez przewo źników; - z wyposa żeniem ka żdego przystanku w tablic ę z jego nazw ą – o wielko ści umo żliwiaj ącej odczytanie nazwy z wn ętrza nadje żdżaj ącego pojazdu; - z zamieszczeniem na przystanku kontaktu i danych organizatora oraz szybkiego ł ącza ze stro- ną internetow ą (np. QR-kodem); - z danymi kontaktowymi do operatorów poszczególnych linii; - w w ęzłach i na przystankach przesiadkowych rozbudowan ą o cenniki, wykazy ulg, regulaminy przewozu osób i baga żu, schematy sieci komunikacyjnej organizatorów oraz mapy lub schematy rozmieszczenia przystanków, miejsc oczekiwania i parkingów – umo żliwiaj ące dogodne przesiadanie si ę; - informacj ę w pojazdach: nazw ę, logo i dane kontaktowe organizatora i operatora danej linii, wy- świetlacze zewn ętrzne z kierunkiem jazdy, tablice lub wy świetlacze wewn ętrzne, prezentuj ące ca- łą tras ę przejazdu na danej linii (ze wszystkimi przystankami) – wraz z informacj ą o miejscach dogodnych przesiadek, informacja o opłatach i ulgach, regulamin przewozu oraz zapowiedzi gło- sowe przystanków; - zintegrowan ą informacj ę w Internecie i w telefonach komórkowych, uwzgl ędniaj ącą godziny od- jazdów i przyjazdów, czasy przejazdu, schematy lub mapy sieci komunikacyjnej, wyprzedzaj ącą

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 119 – Poz. 1421

informacj ę o planowanych zmianach w ofercie przewozowej oraz prost ą w obsłudze wyszukiwar- kę rozkładów dla linii i przystanku, z mo żliwo ści ą wydruku rozkładu jazdy i tabliczki przystankowej; - portal pasa żera na stronie internetowej powiatu oraz na stronach internetowych wszystkich gmin – z map ą linii i pełn ą informacj ą o poł ączeniach, punktach przesiadkowych, opłatach, ulgach, regu- laminie przewozów i stosowanych procedurach. Dla uatrakcyjnienia powiatu bydgoskiego dla odwiedzaj ących go turystów, podstawowe informacje zamieszczane na stronach internetowych powinny by ć udost ępnione co najmniej w języku an- gielskim. Na głównych przystankach, z których korzysta najwi ęcej pasa żerów, statyczna informacja pasa- żerska powinna zosta ć uzupełniona o system dynamicznej informacji pasa żerskiej, z zapowiedziami wizyjnymi najbli ższych odjazdów i opisem aktualnej sytuacji komunikacyjnej i by ć wyposa żona tak że w zapowiedzi głosowe dla osób niedosłysz ących. W najbardziej ucz ęszczanych miejscach powinny si ę znajdowa ć samodzielne punkty informacyjne – infokioski, przybli żaj ące ofert ę komunikacji zbiorowej pasa żerom w mo żliwie jak najszerszym zakresie. Informacje zamieszczone zarówno na stronach internetowych, jak i w infokioskach, musz ą docelowo obejmowa ć wszystkie środki i linie transportu zbiorowego na danym obszarze. W miar ę rozwoju systemów informatycznych i wyposa żenia pojazdów, przewiduje si ę systematyczne uruchamianie informacji dla pasa żerów opartej o nadajniki GPS zamontowane w pojazdach. Na rysunku 15 przedstawiono przykład internetowego systemu informacji pasa żerskiej – inte- raktywn ą map ę zintegrowan ą z wyszukiwark ą poł ącze ń dla MPK Włocławek.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 120 – Poz. 1421

Rys. 15. Przykład systemu informacji pasa żerskiej Źródło: http://rozklad.mpk.com.pl/mapa.html, dost ęp: 15.12.2015 r. W celu zapewnienia zintegrowanej informacji o publicznym transporcie zbiorowym i powi ązanym z nim pozostałym pasa żerskim transporcie zbiorowym, organizatorzy publicznego transportu zbiorowego (gminnego, miejskiego i regionalnego) b ędą gromadzili wszystkie informacje o ofercie przewozowej w formie baz danych i udost ępniali je na stronach internetowych oraz w w ęzłach i na przystankach przesiadkowych.

10. Kierunki rozwoju transportu publicznego i zasady jego planowania

Kierunki rozwoju transportu publicznego w powiecie bydgoskim będą podporz ądkowane strategii zrównowa żonego rozwoju, jako podstawy kształtowania polityki transportowej. Oferta przewozowa powinna jednocze śnie uwzgl ędnia ć potrzeby osób niemaj ących mo żliwo ści samodzielnego korzystania z samochodu, takich jak: młodzie ż doje żdżaj ąca do placówek o światowych, mieszka ńcy nieposiadaj ący samochodu, osoby niepełnosprawne i o ograniczonej zdolno ści ruchowej. Powiat bydgoski, jako organizator publicznego transportu zbiorowego, b ędzie d ąż ył, aby oferta transportu zbiorowego odpowiadała realnym potrzebom mieszka ńców powiatu. Transport jest jednym z najwa żniejszych czynników determinuj ących rozwój obszarów, a ze wzgl ędu na jego negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne, stanowi te ż znacz ącą uci ąż- liwo ść życia dla mieszka ńców. Utrzymanie wysokiego udziału transportu zbiorowego w liczbie po- dró ży zmotoryzowanych wpływa na ograniczenie zanieczyszcze ń emitowanych do środowiska przez

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 121 – Poz. 1421

ruch pojazdów, co jest szczególnie wa żne w obszarach chronionych zasobów przyrody na obszarze powiatu bydgoskiego. Przeci ętne napełnienie, wynikaj ące z bada ń marketingowych prowadzonych w ró żnych środ- kach transportu publicznego w województwie kujawsko-pomorskim, w autobusach dla linii mi ędzy- powiatowych wynosi około 10 osób, a w poci ągu – około 35 osób. Średnie napełnienie samochodu osobowego w podró żach mi ędzypowiatowych wynosi przeci ętnie do 1,5 osoby (w tym kierowca), a w dojazdach do pracy – 1,3 osoby. Oznacza, że na jeden autobus i poci ąg w ruchu przypada odpowiednio 7 i 20 samochodów osobowych. W lokalnych uwarunkowaniach powiatu bydgoskiego, w którym przewozy transportem zbiorowym z miejscowo ści powiatu do Bydgoszczy maj ą charakter masowy, proporcje te s ą przynajmniej trzykrotnie korzystniejsze dla transportu zbiorowego. Komunikacja zbiorowa istotnie zmniejsza ruch drogowy do miejsc pracy, szkół, czy te ż do centrum powiatu, co wprost przekłada si ę na obni żenie emisji spalin i jest jednym z bardziej efektywnych działa ń z zakresu ochrony środowiska w powiecie. Zrównowa żony rozwój to kształtowanie transportu pasa żerskiego w sposób minimalizuj ący jego negatywny wpływ na środowisko i mieszka ńców. Powiat bydgoski, jako organizator publicznego transportu zbiorowego, b ędzie d ąż ył aby oferta transportu zbiorowego była jak najszersza, jednocześnie odpowiadaj ąc realnym potrzebom mieszka ń- ców powiatu, czego efektem powinny być wzrosty średnich napełnie ń w pojazdach. Obecna poda ż usług transportu publicznego jest ju ż bardzo niewielka, skutkiem czego jest post ępuj ący spadek jego atrakcyjno ści na rzecz samochodów osobowych i post ępuj ący wzrost kongestii drogowej. Dost ępno ść transportu indywidualnego jest powszechna i uzale żniona jedynie od dost ępno ści miejsc parkingowych w pobli żu źródeł i celów podró ży. Determinantami okre ślaj ącymi kierunki rozwoju transportu publicznego s ą: - uchwalone plany transportowe wy ższego szczebla, w szczególno ści plan transportowy dla woje- wództwa kujawsko-pomorskiego (p. 2.13. planu transportowego); - prognozy popytu dla transportu zbiorowego w powiecie bydgoskim; - uwarunkowania demograficzne, społeczne i gospodarcze (p. 2.8., 2.9. i 2.10. planu transportowego); - istniej ące, powstaj ące i zmieniaj ące si ę źródła ruchu (p. 2.12. planu transportowego); - uwarunkowania funkcjonalno-przestrzenne, w tym zawarte w studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego, przywołane w p. 2.5. i 2.6. planu transportowego; - kierunki rozwoju okre ślone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego; - wyniki bada ń preferencji i zachowań komunikacyjnych mieszka ńców; - dost ęp do infrastruktury transportowej (p 2.7. planu transportowego); - uwarunkowania wynikaj ące z konieczno ści ochrony środowiska naturalnego (p. 2.11. planu transportowego); - zamierzenia inwestycyjne w najbli ższym horyzoncie finansowania (p. 5. planu transportowego).

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 122 – Poz. 1421

Zalecane minimum, wynikaj ące z polityki zrównowa żonego rozwoju, to podj ęcie działa ń zmierzaj ących do zatrzymania obecnego trendu spadku udziału podró ży realizowanych transportem zbiorowym, a nast ępnie działa ń promuj ących jego rozwój. Istotnym kierunkiem rozwoju komunikacji zbiorowej w powiecie bydgoskim b ędzie jej integracja w ramach całego systemu transportu publicznego (obejmuj ącego równie ż wojewódzkie przewozy kolejowe i autobusowe, komunikacj ę miejsk ą, przewozy komercyjne i przewozy gminne) z uwzgl ędnieniem motoryzacji indywidualnej, ruchu rowerowego i pieszego. Kierunki rozwoju transportu publicznego w powiecie bydgoskim b ędą zgodne z uregulowaniami zawartymi w dokumentach strategicznych krajowych i wojewódzkich. W szczególno ści podejmowa ć si ę b ędzie działania zmierzaj ące do zmniejszenia niedogodno ści transportu publicznego, takich jak: zbyt niska dost ępno ść komunikacyjna, uci ąż liwo ść przesiadek i słabe skoordynowanie ró żnych środków transportu zbiorowego. Działania te b ędą realizowane poprzez: - modernizacj ę węzłów integracyjnych i przystanków przesiadkowych – w celu dostosowania ich do wymogów okre ślonych w planach transportowych; - jednolite nazewnictwo i oznakowanie wszystkich przystanków – wprowadzenie standardów oznakowania i zamieszczania informacji w pojazdach; - uruchomienie skoordynowanej informacji pasa żerskiej w skali całego powiatu, w tym w Internecie, obejmuj ącej wszystkich organizatorów i przewo źników, ze szczególnym uwzgl ęd- nieniem w ęzłów i przystanków przesiadkowych; - koordynacj ę rozkładów jazdy ró żnych organizatorów i przewo źników; - zapewnienie odpowiedniej liczby poł ącze ń i cz ęstotliwo ści kursowania dopasowanej do wyst ępuj ącego popytu i zgodnie z przyj ętymi kryteriami dost ępno ści; - systematyczne prowadzenie monitoringu komunikacji zbiorowej i okresowe wykonywanie bada ń preferencji i zachowa ń komunikacyjnych mieszka ńców; - systematyczn ą popraw ę warunków oczekiwania pasa żerów na przystankach i sukcesywne podnoszenie standardu ich wyposa żenia; - podj ęcie działa ń zmierzaj ących do wprowadzenia integracji biletowej, co najmniej w zakresie biletów okresowych; - promowanie rozwi ąza ń z zakresu integracji przestrzennej: likwidacji barier doj ścia, budowy sys- temów parkingowych P&R, B&R i K&R, budowy peronów przystankowych przyjaznych dla pasa żerów; - systematyczne zwi ększanie udziału taboru niskoemisyjnego oraz dostosowanego do potrzeb osób o ograniczonej zdolno ści do poruszania si ę i niepełnosprawnych;

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 123 – Poz. 1421

- wykorzystywanie nowoczesnych rozwi ąza ń technicznych w budowie i modernizacji dróg, przyjaznych dla pasa żerów transportu zbiorowego i zapewniaj ących preferencje w ruchu dla pojazdów transportu zbiorowego. Aktualny stan istniej ących poł ącze ń ponadgminnych w komunikacji zbiorowej na obszarze powiatu bydgoskiego wymaga zahamowania procesu likwidacji poł ącze ń do mniejszych miejscowo ści – zmniejszaj ącej dost ępno ść komunikacyjn ą dla ich mieszka ńców. Interwencja powiatu staje si ę konieczno ści ą dla powstrzymania tych tendencji i realizacji polityki zrównowa żonego rozwoju. Podsta- wowy układ linii komunikacyjnych obejmuje wi ększo ść wi ększych miejscowo ści w powiecie i wymaga jedynie niewielkich korekt oraz rozszerzenia o mniejsze miejscowo ści, a tak że o kursy w dni wolne od pracy, w których przewo źnicy komercyjni wycofali ofert ę przewozow ą. W perspektywie utraty prawa przewo źników do refundacji strat wynikaj ących z udzielanych ulg ustawowych po 31 grudnia 2016 r., skutkuj ącej faktyczn ą utrat ą rentowno ści cz ęś ci linii, istnieje uzasadniona obawa nast ępowania dalszej szybkiej likwidacji poł ącze ń o mniejszych potokach pasa żerskich. Podstawow ą zasad ą racjonalnego planowania transportu zbiorowego jest dostosowanie poda ży usług przewozowych do popytu. Jednak z uwagi na zale żno ści popytu od oferowanej poda ży usług, wyst ępuje sprz ęż enie zwrotne tych dwóch czynników. W okresach spadków liczby pasa żerów nale ży przyj ąć pewne minimalne gwarantowane standardy obsługi komunikacyjnej powiatu, aby nie doprowadzi ć do degradacji systemu transportu zbiorowego w wyniku jego zbyt niskiej atrakcyjno ści, a przez to – do niekontrolowanego wzrostu komunikacji indywidualnej – samochodów osobowych. W okresie planowania (do 2025 r.) przyjmuje si ę nast ępuj ące zasady kształtowania oferty publicznego transportu zbiorowego: 1. Rozkłady jazdy, w tym ustalanie przebiegu tras, cz ęstotliwo ści kursowania i alokacji pojazdów w zale żno ści od ich pojemno ści, b ędą konstruowane w dostosowaniu do wyników bada ń potrzeb przewozowych, popytu, preferencji i zachowa ń komunikacyjnych mieszka ńców oraz rentowno ści poszczególnych linii komunikacyjnych. 2. Trasy linii poprowadzone zostan ą jak najbli żej najwa żniejszych lokalnych celów i źródeł ruchu, obejmuj ąc jednocze śnie w ęzły integracyjne i przystanki przesiadkowe i mog ą ulega ć modyfikacji w zale żno ści od zmieniaj ących si ę potrzeb pasa żerów i zmieniaj ących si ę celów podró ży. 3. Podstawowym zadaniem w zakresie integracji b ędzie koordynacja rozkładów jazdy ró żnych ro- dzajów komunikacji publicznej, a docelowo tak że przewo źników komercyjnych, świadcz ących usługi na obszarze obj ętym planem transportowym. 4. Polityka taryfowa b ędzie uwzgl ędniała warunki rynkowe oraz poziom społecznej akceptacji cen przejazdów. Rozwi ązania taryfowe b ędą ró żnicowały koszt podró ży od pokonywanej odległo ści, aby taryfa korespondowała z kosztem zrealizowanego przewozu. Powiatowe przewozy pasa żer- skie b ędą te ż spełniały cele socjalne, zapewniaj ąc prawo do ustawowych ulg w przejazdach środ- kami publicznego transportu zbiorowego. Zakłada si ę, że dodatkow ą mo żliwo ści ą stosowania ulg socjalnych b ędą dopłaty gmin do biletów miesi ęcznych, np. dla uczniów doje żdżaj ących do szkół.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 124 – Poz. 1421

5. Głównymi zadaniami w zakresie polityki taryfowej b ędą: integracja biletowa i uzyskanie relatyw- nie wysokiego odsetka pasa żerów podró żuj ących na podstawie biletów okresowych. Wszelkie nowe rozwiązania taryfowe powinny by ć poprzedzane analizami ekonomiczno-finansowymi skut- ków ich wprowadzenia. 6. Realizowane inwestycje infrastrukturalne i ewentualne taborowe b ędą uwzgl ędnia ć potrzeby osób niepełnosprawnych oraz b ędą zmniejsza ć negatywne oddziaływanie transportu publicznego na środowisko. 7. Polityka realizowana przez organizatora komunikacji miejskiej zakłada w okresie planowania udział komunikacji zbiorowej w przejazdach pasa żerskich na poziomie nie mniejszym ni ż 25%. 8. W celu optymalizacji oferty przewozowej i prawidłowego ustalenia tras linii, nie rzadziej ni ż co 5 lat prowadzone b ędą kompleksowe badania wielko ści popytu dla całej komunikacji zbiorowej na obszarze powiatu – wraz z wi ęź bą podró ży. Badania prowadzone b ędą w przekrojowych okresach roku, tj. w miesi ącach: marzec – kwiecie ń lub pa ździernik – listopad. Nie rzadziej, ni ż co 8 lat prowadzone b ędą badania popytu w okresie wakacji. 9. W przypadku wspólnego współfinansowania linii przez powiat i zainteresowan ą gmin ę, systematycznie prowadzone b ędą badania jej rentowno ści – w celu okre ślenia poziomu partycypacji w kosztach.

11. Monitorowanie realizacji i ewaluacja planu

Transport publiczny nara żony jest na wiele zagro żeń. Nale ży je przewidywa ć, aby móc jak naj- skuteczniej je powstrzyma ć, a tak że – przeciwdziała ć ich skutkom. Do najwa żniejszych ryzyk, zwi ązanych z realizacj ą usług przewozowych w transporcie publicznym, mo żna zaliczy ć ryzyka: - niedostatecznego poziomu rentowno ści linii komunikacyjnych spowodowanego niewielkim zain- teresowaniem ze strony pasa żerów; - niedostatecznego zaanga żowania samorz ądów w utrzymanie oferty transportu zbiorowego na swoim obszarze; - systematycznego ograniczania zasi ęgu transportu zbiorowego przez przewo źników prywatnych i dalszego spadku jego udziału w przewozach pasa żerskich; - niedostatecznego poziomu finansów publicznych przeznaczanych na komunikacj ę zbiorową; - nadmiernego wzrostu cen paliw i energii; - wyst ąpienia katastrof, w tym drogowych; - polityczne (brak odwagi politycznej w podejmowaniu koniecznych i mniej popularnych decyzji dotycz ących finansowania i preferencji dla transportu zbiorowego); - legislacyjne (zamówie ń publicznych, zasad finansowania, podatkowe, itp.);

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 125 – Poz. 1421

- konkurencji ze strony podró ży odbywanych samochodami osobowymi oraz komunikacj ą komercyjn ą; - zmian w dost ępno ści do środków pomocowych; - wzrostu wymogów z tytułu ochrony środowiska. Aby przeciwdziała ć wyst ępuj ącym ró żnym rodzajom ryzyka, nale ży wdro żyć w życie sprawny system monitorowania zmian – wówczas z odpowiednim wyprzedzeniem mo żna wprowadzi ć działa- nia koryguj ące i zapobiegawcze. System monitorowania powinien obj ąć takie aspekty funkcjonowania transportu zbiorowego w powiecie, aby skutecznie wprowadzi ć zmiany przewidziane niniejszym planem. Zgodnie z postanowieniami ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, plan transportowy powinien by ć poddawany okresowej weryfikacji, a nast ępnie – aktualizacji. Aktualizacja planu mo że by ć podj ęta przez powiat bydgoski w ka żdym czasie – w zale żno ści od uzasadnionych potrzeb. Uzasadnieniem aktualizacji mog ą by ć w szczególności wnioski i rekomendacje wynikaj ące z okresowych raportów z realizacji niniejszego planu. Przyjmuje si ę, że nie rzadziej ni ż co dwa lata dokonywa ć si ę b ędzie weryfikacja zapisów planu transportowego dla powiatu bydgoskiego i na podstawie wyników tej weryfikacji, podejmowana b ędzie decyzja o ewentual- nej konieczno ści aktualizacji planu transportowego. W przypadku uzasadnionej potrzeby zwi ązanej m.in. z zapotrzebowania na zmiany tras linii komunikacyjnych np. ze wzgl ędu na zmiany w systemie o światy dopuszcza si ę mo żliwo ść przeprowadzenia aktualizacji niniejszego planu jeszcze przed pełnym wdro żeniem jego postanowie ń, czyli w 2016 roku. W tabeli 22 przedstawiono zestaw parametrów i narz ędzi oraz zakres oceny poszczególnych elementów systemu przewozów u żyteczno ści publicznej na obszarze obj ętym planem, umo żliwiaj ą- cych bie żą ce monitorowanie stopnia realizacji planu zrównowa żonego rozwoju transportu publicznego. Podstaw ą monitorowania i ewaluacji niniejszego planu b ędą raporty z jego realizacji.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 126 – Poz. 1421

Tab. 24. Wska źniki monitorowania realizacji planu zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu bydgoskiego

Badany element planu Zakres i narz ędzia badania

° stopie ń spełnienia kryteriów dost ępno ści w poszcze- gólnych gminach ° liczba kursów do i z miasta powiatowego w przekroju dni tygodnia do i z o środków gminnych ° liczba miejscowo ści obj ętych sieci ą komunikacji zbiorowej o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim Zapewnienie dost ępno ści do transportu, w tym osobom nie- ° udział pojazdów niskopodłogowych w liczbie pojaz- pełnosprawnym dów w ruchu ° liczba przystanków bez barier dla osób niepełnospraw- nych i wyposa żonych w miejsca siedz ące ° stosunek cen biletów do przeci ętnego wynagrodzenia ° relacja ceny biletu okresowego do odpowiedniego biletu jednorazowego ° liczba przystanków na 1 km 2

° struktura pojazdów realizuj ących przewozy w przekro- Redukcja zanieczyszczenia powie- ju norm czysto ści spalin trza i hałasu oraz efektu cieplarnia- ° udział autobusów dostosowanych do paliwa ekolo- nego i zu życia energii gicznego oraz z nap ędem alternatywnym w ogólnej liczbie pojazdów w ruchu

° liczba pasa żerów transportu publicznego organizowanego przez powiat bydgoski ° wska źnik odpłatno ści usług organizowanych przez Efektywno ść ekonomiczna trans- powiat bydgoski: dofinansowanie / koszty ogółem [%] portu osób ° średnie napełnienie w poje ździe na linii komunikacyjnej ° liczba uchybie ń w realizacji umowy przewozowej z operatorem

° liczba węzłów i przystanków integruj ących transport regionalny i lokalny, kolejowy i autobusowy, w tym miejski Integracja transportu ° stopie ń dostosowania w ęzłów i przystanków integracyjnych do okre ślonych w planach wymogów ° liczba przystanków wyposa żonych w kompleksow ą informacj ę pasa żersk ą

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 127 – Poz. 1421

Badany element planu Zakres i narz ędzia badania

° relacja ceny biletu okresowego do odpowiedniego biletu jednorazowego w powiatowych przewozach System taryfowy i inne elementy użyteczno ści publicznej oferty przewozowej ° liczba zintegrowanych systemów biletowych ° liczba portali pasa żera z pełn ą ofert ą przewozow ą na stronach jednostek samorz ądowych

° cyklicznie realizowane badania popytu, potrzeb, prefe- Dostosowanie oferty przewozowej rencji i zachowa ń transportowych mieszka ńców do potrzeb przewozowych, popytu ° liczba zgłaszanych wniosków i postulatów przez po- i preferencji komunikacyjnych dró żnych

Źródło: opracowanie własne.

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 128 – Poz. 1421

Zał ącznik nr 1 Schemat sieci komunikacyjnej w przewozach o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 129 – Poz. 1421

Spis tabel Tab. 1. Wpływ zagospodarowania przestrzennego na zachowania transportowe mieszka ńców, ustalony na podstawie bada ń (projekt Transland) ...... Tab. 2. Powierzchnia i liczba ludno ści jednostek administracyjnych w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 3. Udział powierzchni ró żnych rodzajów w poszczególnych gminach powiatu bydgoskiego – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 4. Zmiana liczby mieszka ńców jednostek administracyjnych powiatu bydgoskiego w latach 2009-2014 – dane GUS...... Tab. 5. Struktura ludno ści gmin obj ętych planem w latach 2009-2014...... Tab. 6. Prognozowana liczba ludno ści zamieszkuj ącej powiat bydgoski ...... Tab. 7. Liczba przedszkoli i szkół w powiecie bydgoskim wraz z liczb ą uczęszczaj ących do nich dzieci i uczniów – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 8. Czynniki społeczne determinuj ące kształt oferty przewozowej transportu publicznego w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 9. Podmioty gospodarcze zarejestrowane w systemie REGON w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 10. Struktura podmiotów gospodarczych w powiecie bydgoskim wg rodzaju działalno ści – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 11. Struktura zatrudnienia w podmiotach gospodarczych w powiecie bydgoskim – stan na 31 grudnia 2014 r...... Tab. 12. Obszary ochrony Natura 2000 w powiecie bydgoskim...... Tab. 13. Prognoza liczby podró ży na obszarze planu w 2020 r. i 2025 r...... Tab. 14. Poł ączenia ponadgminne wykonywane na podstawie zezwole ń wydanych przez Starost ę Bydgoskiego – stan na 15 grudnia 2015 r...... Tab. 15. Poł ączenia wewn ątrzgminne wykonywane na podstawie zezwole ń wydanych przez burmistrzów lub wójtów gmin powiatu bydgoskiego – stan na 15 grudnia 2015 r...... 67 Tab. 16. Linie komunikacyjne w powiecie bydgoskim na które zezwolenia wydał Prezydent Miasta Bydgoszczy – stan na 15 grudnia 2015 r...... Tab. 17. Linie komunikacyjne w powiecie bydgoskim na które zezwolenia wydał Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego – stan na 15 grudnia 2015 r...... Tab. 18. Liczba poci ągów pasa żerskich w powiecie bydgoskim – stan na 15 grudnia 2015 r...... Tab. 19. Proponowane odcinki sieci powiatowych poł ącze ń autobusowych o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim......

Dziennik Urzędowy Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 130 – Poz. 1421

Tab. 20. Proponowane odcinki sieci powiatowych poł ącze ń autobusowych o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim – mo żliwe do uruchomienia po zawarciu porozumie ń z innymi powiatami ...... Tab. 21. Proponowane odcinki sieci powiatowych poł ącze ń autobusowych o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim – mo żliwe do uruchomienia na podstawie umów o dotacj ę z gminami ...... Tab. 22. W ęzły i przystanki przesiadkowe na obszarze powiatu bydgoskiego...... Tab. 23. Po żą dany docelowy poziom realizacji usług w przekroju poszczególnych postulatów przewozowych ...... Tab. 24. Wska źniki monitorowania realizacji planu zrównowa żonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla powiatu bydgoskiego......

Spis rysunków Rys. 1. Podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego ...... Rys. 2. Podział administracyjny powiatu bydgoskiego...... Rys. 3. Miejsce powiatu bydgoskiego w powi ązaniu o środków administracyjnych województwa kujawsko-pomorskiego ...... Rys. 4. Najwi ększe miejscowo ści powiatu bydgoskiego ...... Rys. 5. Przebieg dróg krajowych i wojewódzkich w powiecie bydgoskim ...... Rys. 6. Struktura wiekowa mieszka ńców powiatu bydgoskiego – stan na 31 grudnia 2014 r...... Rys. 7. Prognozowana struktura wiekowa mieszka ńców powiatu bydgoskiego w 2025 r...... Rys. 8. Mapa obszarów chronionych na obszarze obj ętym planem...... Rys. 9. Wi ęź ba podró ży mi ędzypowiatowych publicznym transportem zbiorowym na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego...... Rys. 10. Kolejowe poł ączenia mi ędzywojewódzkie funkcjonuj ące w ramach u żyteczno ści publicznej – stan na 22 maja 2012 r...... Rys. 11. Planowane korytarze linii wojewódzkich przewozów pasa żerskich w powiecie bydgoskim..... Rys. 12. Mapa docelowej sieci komunikacyjnej województwa kujawsko-pomorskiego, na której planowane s ą wojewódzkie przewozy pasa żerskie o charakterze u żyteczno ści publicznej ...... Rys. 13. Trasy powiatowych przewozów pasa żerskich o charakterze u żyteczno ści publicznej w powiecie bydgoskim ...... Rys. 14. Schemat hierarchizacji planów transportowych i obj ęty nimi zakres przewozów w powiecie bydgoskim...... Rys. 15. Przykład systemu informacji pasa żerskiej ......