16 mei 2019 42ste Jaargang • nr. 28

‘We willen positiever zijn over de kut’

Pagina 11

Wat je niet ziet op Angstaanjagend broertje Een marathon loop je Pornhub: lachbuien, van de brandoefening: vooral in je hoofd. ‘Het verlegenheid, zweet de active shooter drill is een mentale strijd’

Pagina 3 Pagina 6 Pagina 9 Meer geld naar bèta’s ‘Potentieel desastreus’ advies: 70 miljoen verdwijnt bij alfa’s en gamma’s

De universitaire financiering moet Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en beidsmarkt meer dan nu consequenties de universiteit die de meeste studies- minder afhankelijk worden van studen- Wetenschap had daarom aan oud-staats- te hebben voor de bekostiging’. Omdat witchers opneemt, en daar wint ze weer secretaris Martin van Rijn (PvdA) ge- er in Nederland vooral een tekort is wat. Winst en verlies zijn echter niet ge- tenaantallen, en er moet meer geld vraagd om te onderzoeken hoe die be- aan ingenieurs en exacte wetenschap- lijk verdeeld: de faculteit Geestesweten- naar de technische en bèta-opleidingen kostiging slimmer kan. Het rapport van pers, moet er vooral meer geld naar schappen verwacht dat het opvolgen van gaan. Dat adviseert de Commissie Van zijn commissie verscheen woensdag. de bèta-opleidingen. In totaal wordt er dit advies voor hen een verlies van vijf ‘De manier waarop het huidige be- volgens dit plan met  miljoen euro miljoen zou betekenen. ‘Maar dat is een Rijn aan de minister van Onderwijs. kostigingssysteem is ingericht met be- geschoven, waarvan er  miljoen van voorzichtige schatting’, aldus bestuurs- kostigingsniveaus en vaste voeten, is de alfa’s en de gamma’s verdwijnt naar lid Menno Tuurenhout tijdens de facul- DOOR BART BRAUN Wie het nieuws een bé- sterk historisch bepaald. Het systeem de bèta’s. Te beginnen in . teitsraadsvergadering van woensdag. tje volgt, weet het al: de laatste jaren gaan heeft zijn langste tijd gehad’, schrijft de Universiteitskoepel VSNU gaf een ge- Ook het Leidse college van bestuur is er in universiteitsland een aantal dingen commissie. mengde reactie op het rapport. Meer geld kritisch. ‘De voorgestelde maatregelen niet helemaal lekker. Overvolle college- De belangrijkste aanbevelingen? Het direct in de beurzen van de universitei- in dit advies van de commissie zijn in- zalen, steeds meer Engels, kamernood onderzoeksgeld dat oud-minister Ro- ten, dat vinden universiteiten natuurlijk grijpend en het perspectief op langeter- onder studenten, collegezaalnood on- nald Plasterk van de universiteiten naar fijn. En meer geld voor bèta’s is fijn voor mijnoplossingen en de concrete invul- der docenten, werkdruk bij het onder- NWO verschoof, moet weer terug naar bèta’s. Maar: ‘De alfa-, gamma- en medi- ling ervan zijn niet concreet. De effecten wijzend personeel, beursaanvraagdruk de universiteiten zelf. Zij krijgen nu min- sche wetenschappen worden geraakt als van de herverdelingsmaatregelen op de bij onderzoekers. Er waren stakingen, der geld voor studenten die van oplei- gevolg van de verschuiving naar bèta en korte termijn zijn onevenwichtig en po- en demonstraties, en heel veel boze opi- ding switchen, en dat moet veranderen. techniek.’ En: ‘Deze herverdeling laat de tentieel desastreus voor onderzoek en niestukken in de kranten. Het moet volgens Van Rijn duidelijker werkdruk verder oplopen en zal de hoge onderwijs in het alfa-, gamma- en me- Al die problemen hangen samen met worden wat de verhouding is tussen fi- kwaliteit van onderwijs en onderzoek dische domein.’ de manier waarop het geld voor univer- nanciering en onderwijskwaliteit: ‘nu is schaden.’ Leiden zal in elk geval volgend jaar siteiten wordt verdeeld. Bij onderwijs- het sturen in de mist.’ De Technische Universiteiten krij- niet meegaan met het advies van Van geld gebeurt dat vooral op basis van het De afhankelijkheid van studenten- gen er tientallen miljoenen bij, terwijl Rijn. ‘Op basis van de huidige ingeschat- marktaandeel in studentenaantallen. aantallen in de onderwijsbekostiging Maastricht, Rotterdam en Nijmegen het te effecten van het rapport heeft het col- Geld voor onderzoek moeten weten- is een ‘pervers mechanisme’, volgens de meest moeten inleveren. De Universi- lege besloten die in elk geval niet intern schappers vooral van buiten de univer- commissie. Die moet veel minder groot teit Leiden heeft meer alfa’s dan bèta’s, door te vertalen in .’ Wat er daarna siteit halen, bij bedrijven of bij beurzen- worden, dus ook daar moet meer geld en verliest daardoor netto geld: , pro- gebeurt, hangt af van wat Van Engelsho- verstrekkers als NWO (de zogeheten direct naar de universiteiten. cent van de rijksbijdrage, iets meer dan ven en de Tweede Kamer met het rapport tweede geldstroom). Minister Ingrid van Ook dienen ‘ontwikkelingen op de ar- vijf miljoen euro. Leiden is echter ook gaan doen.

GroenLinks wil af Raad: niet overal Van der Waals (99): ‘Ombudsman moet van leenstelsel verplichte matching ‘Valorisatie is onzin’ er gewoon komen’ GroenLinks heeft de steun voor het Het college van bestuur wil dat alle op- De natuurkundige Joan van der Waals Als het college van bestuur de sociale leenstelsel ingetrokken. De partij is om, leidingen een verplichte matching invoe- vindt het onverantwoord hoe de gees- onveiligheid echt wil aanpakken, moet mailde partijleider Jesse Klaver de leden, ren. De universiteitsraad vindt het te ver teswetenschappen worden gemarginali- het zich niet verzetten tegen een om- en beraadt zich op een alternatief. gaan en weigert in te stemmen. seerd. ‘Ze zijn absoluut essentieel.’ budsfunctionaris, betoogt de FNV.

Pagina 4 Pagina 5 Pagina 7 Pagina 8 Bandirah Pagina 12 2 Mare · 16 mei 2019

Geen commentaar S.O.S.

DOOR SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK Gelukkig stond de iets aan de hand is. Het is simpel en het hoeft niet universiteit begin deze maand niet écht in brand, veel geld te kosten.’ want hoe zou het dán zijn afgelopen? Voor dove Ook zwaailichten bieden volgens Bolier een op- en slechthorende medewerkers was het in ieder lossing, al zag universiteitswoordvoerder Caroli- geval een duidelijk signaal: medewerkers met ne van Overbeeke daar niets in, zo liet ze vorige een functiebeperking zijn vooralsnog een onder- week aan Mare weten: ‘Je kunt niet een heel ge- geschoven kindje. En dat terwijl de universiteit bouw voorzien van visuele signalen.’ Onzin, vindt graag benadrukt inclusiviteit hoog in het vaandel Bolier. ‘Je hoeft niet in alle ruimtes zwaailichten te hebben staan. op te hangen, maar alleen op de plekken waar veel Vorige week schreef Mare over de mislukte doven en slechthorenden zitten. Het gaat uitein- brandoefening in onder meer Van Wijkplaats en delijk om de veiligheid van al je medewerkers.’ Van Eyckhof. Het brandalarm ging netjes af, maar Daarover gesproken: is er eigenlijk regelgeving? ja, dat is niet het meest ideale middel om doven te Moeten overheidsgebouwen, waaronder de uni- waarschuwen. Gelukkig heeft de universiteit daar versiteiten, aan een bepaalde standaard voldoen? een oplossing voor bedacht: de inzet van bhv’ers, Nee, zegt toegankelijkheidsdeskundige Willem die het volledige gebouw uitkammen en alle aan- Jagersma van PBTconsult in Utrecht. ‘Op het punt wezigen naar buiten dirigeren. van uitgankelijkheid bij calamiteiten is er geen Niet dus. Want helaas vergaten de bhv’ers som- wettelijke verplichting. Hoe breed bijvoorbeeld mige kamers te ontruimen. Dove en slechtho- een vluchtgang moet zijn voor rolstoelgebruikers, rende medewerkers bleven nietsvermoedend en is niet wettelijk vastgelegd.’ Terwijl dat wel hard onverstoord doorwerken. Pas toen de oefening nodig is. ‘Op landelijk niveau is er nu helemaal was afgelopen, vernamen ze van collega’s wat er niks, omdat nu nog per gemeente verschillende was gebeurd. eisen worden gesteld. Er is een totale versnippe- Hoog tijd dus dat de universiteit niet alleen ring van regelgeving.’ mensen met een functiebeperking aanstelt, Intussen wordt de opening van het academisch maar hen ook daadwerkelijk het gevoel geeft jaar gevierd zonder doventolk, zijn verschillende dat ze net zo belangrijk zijn als ieder ander. universiteitsgebouwen nog steeds belabberd toe- Zo moeilijk hoeft dat helemaal niet te zijn, gankelijk voor rolstoelgebruikers en lopen dove zegt Wouter Bolier van Ieder(in), een studenten en medewerkers het gevaar dat ze niet belangenorganisatie voor mensen met worden ontruimd tijdens brand. En dat terwijl het een functiebeperking. Een simpele op- VN-verdrag inzake de rechten van personen met lossing, zegt hij, is het alarmeren van een handicap nota bene al in  door Neder- medewerkers via een smartwatch. ‘Bh- land is getekend en in  is bekrachtigd. Het v’ers kunnen de dove medewerkers een zou de BV Nederland te veel geld kosten om in berichtje sturen naar de smartphone, die één keer tot een inclusieve samenleving te komen. is gekoppeld aan de smartwatch. De smart- Maar wachten tot er slachtoffers vallen kan ook watch gaat dan trillen, zodat ze weten dat er niet de bedoeling zijn.

Colofon Column

Redactie-adres Reuvensplaats 3, 2311 BE Leiden Postbus 9500 2300 RA Leiden Erkenning Telefoon 071–527 7272 Website mareonline.nl Erkenning is een elementaire menselijke behoefte. De am- telijk gaf, stelt meer voor dan managergezwets, want zij E-mail [email protected] bitie om uit te blinken boven de rest doet velen een gemid- weet waar ze het over heeft. De redactie is op vrijdag gesloten. delde intelligentie overstijgen en verder komen dan menig Je moet een zuiver ceremoniële, jaarlijks roulerende Oplage circa 15.000 hoogbegaafde, die verzeild raakt in oneindige vragen en functie gewoon niet opblazen tot een wannabe-CEO. Pater Hoofdredactie overcomplexe patronen. Götz Werner, oud-rector van het Collegium Germanicum et Frank Provoost [email protected] Redactie Onderscheidingen zijn een onmisbare aansporing; de Hungaricum te Rome, zei destijds dat men op zijn positie Vincent Bongers [email protected] academische superstercultus vormt een natuurlijke te- ook een blinde, dove aap zou kunnen zetten zonder dat het Bart Braun [email protected] genreactie op de groeiende ontindividualisering in de we- iets uit zou maken. Universiteiten varen met de aap zelfs Anoushka Kloosterman [email protected] tenschap sinds de laatste eeuw: geleidelijke processen in beter: die drukt niet loodzwaar op de begroting en vliegt Sebastiaan van Loosbroek plaats van historische acteurs, formele kunst-, muziek- en niet continu de wereld rond voor netwerkbijeenkomsten [email protected] literatuurgeschiedenis zonder grote meesters, samenwer- die geen enkel nuttig doel dienen. Mel Voet (stagiair) [email protected] king als hoofdzakelijke bron van vooruitgang. Elke door- Hoe ruw worden evenwel grootlaureaten, die men gis- Susan Wichgers [email protected] braak heeft een context, maar er presteerde wel iemand teren nog op handen droeg, opeens – terecht of niet – de Medewerkers waar anderen faalden. Gegronde individuele verdiensten deur uitgewerkt, zodra ze de koninklijke status, die men Vera Arntzen • Femke Blommaert • Holger Gzella • Tim moeten op gepaste wijze belicht worden, alleen is de hen zelf voortdurend toedichtte, daadwerkelijk opeisen, of Hoffman • Anne Kamsteeg • Marit de Roij • Benjamin schaal door de wereldwijde mediale resonantieruimte van ten prooi vallen aan de afgunst van uitgerangeerden. Daar- Sprecher het marktgeschreeuw en de aandachttrekkende onzeker- entegen worden bestuurders zonder noemenswaardige Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan heid in een als meedogenloos ervaren competitie inmid- wapenfeiten, indien ze braaf voor hun meerderen kruipen, Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nl Basisontwerp Roeland Segaar, Dokwerk Communicatie dels pathologisch. ondanks evidente persoonlijke of verstandelijke tekortko- Art direction en vormgeving marcel van den berg joostmarcellis.nl Bijgevolg verdwijnt iedere mogelijkheid tot nuancering. mingen geregeld herbenoemd, totdat ze langer over hun Drukwerk Rodi Rotatiedruk, Broek op Langedijk Onlangs nomineerde ik een promovendus van mij voor een houdbaarheidsdatum heen zijn dan een beker yoghurt die Advertenties Bureau van Vliet B.V. postdoc-stipendium. In zijn prachtige dissertatie kon hij zo ver is doorgeëvolueerd dat je er een praatje mee kunt Postbus 20 2040 AA Zandvoort een chaotisch ogend taalverschijnsel door geavanceerde houden. Telefoon 023 - 571 47 45 theorievorming aanzienlijk beter verklaren dan voorheen ‘Excelleren’ betekent simpelweg aardig worden gevon- Redactieraad en heeft hij belangrijke, duurzame resultaten geboekt. den door feestende, jetsettende en smartphoneverslaafde Prof. dr. Rick Lawson (voorzitter) • Prof. dr. Frank Israel Mijn goed doorwrochte referentie was navenant zeer lo- bewindhebbers zonder kompas. De wispelturigheid van (vice-voorzitter) • Dagmar Brouwer • Prof. dr. Willem van der vend, maar hij vond dat ik het er nog veel dikker op had adoratie en afkeer heeft meer weg van tirannieke wille- Does • drs. Malou van Hintum • Emilie van Kinschot • moeten leggen. Ik antwoordde dat ik niet aan hyperbolisti- keur dan van Machiavelli’s kille operationele logica. Thomas van Klaveren • Nathan Oosthoek • Frank Rensen sche aanbevelingsbrieven deed, omdat die helemaal geen Om gelukkig te worden, dient men zo vroeg mogelijk een • dr. Alexander Pleijter • Marten Jesse Pot concreet, realistisch en door harde feiten onderbouwd stabiel gevoel van eigenwaarde te ontwikkelen en onaf- Jaarabonnementen Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m beeld van de persoon achter een nietszeggende excellen- hankelijk te blijven van grillige gunst. Universitaire recla- juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd tiewoordenbrei opleverden. mebureaus (vulgo ‘Colleges van Bestuur’) mogen best een krijgen door €35 over te maken op IBAN Tot mijn ontsteltenis had hij gelijk: de afwijzing ging toontje lager zingen, geldschieters moeten hun overspan- NL68RABO0103257950 ten name van Universiteit Leiden vergezeld van het commentaar dat alleen de mensen met nen verwachtingen bijstellen, want uitmuntendheid toont (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200092091) en ‘echte jubelbrieven’ in de prijzen vielen. Dat gaf me een rot- zich louter in gelijkblijvend hoog niveau op lange termijn. vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres gevoel, al blijft mijn principe, waarvan hij de dupe werd, Uitsluitend erkenning van mensen met oordeelsvermo- te sturen naar [email protected]. onveranderd. Gelukkig kreeg hij nadien een andere, nog gen telt: de censor moet verafgoding alsmede demonise- Studenten betalen €25 prestigieuzere beurs, en volkomen terecht. ring mijden en zelf schitteren door scherpte, diepgang en Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het Wat is bij deze inflatie het permanente enthousiasme oplettendheid. Oordeelsvermogen is de kroon van alle studentnummer vermelden. over ‘onze toppers’ waard? Elk jaar lees ik met plaatsver- kwaliteiten, absolute volmaaktheid. Niemand kan het de- Adreswijzigingen, klachten en opmerkingen over de toezending vangende schaamte de mateloos overdreven lofzangen finiëren, want niemand weet waaruit het bestaat; slechts [email protected] 071-5277272 die sommige rectoren bij voordrachten voor een KNAW-lid- weinigen valt het toe, als een meteoor uit de eeuwigheid. Ingezonden mededelingen maatschap fabriceren, hoewel ze zelf geen flauw benul Die zullen nooit pubertaal zoals ‘topper’ gebruiken. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag hebben welk verschil de kandidaat in kwestie nou ge- 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn. maakt heeft. Een complimentje van het type ‘Je haar is zó HOLGER GZELLA is hoogleraar Hebreeuwse en Aramese taal- ISSN 0166-3690 lekker om te knippen!’, zoals een kapster me dat recen- en letterkunde 16 mei 2019 · Mare 3

Mensen

dan nog wijst het erop dat onze hele maatschappij in de ban van de angst moet worden gehouden, dat dit soort dingen nog een keer gebeuren.’ Hetzelfde geldt voor de angst voor een aanval op Rusland, terwijl het defensiebudget van het land een stuk kleiner is dan dat van de Verenigde Staten, zegt Van der Pijl. ‘Ik heb thuis echt geen affiche hangen van Poetin met ontbloot bovenlijf op zijn paard’, benadrukt hij. ‘Net als bij septem- ber: de waarheid doet er niet toe. Het gaat erom dat mensen tot op de sportpagina herinnerd moeten wor- den dat we hier te maken hebben met een volstrekt onbetrouwbaar regime dat maar een plan heeft: een onver- wachte aanval op West-Europa.’ Met een verzorgingsstaat die steeds meer verdwijnt, heeft de overheid niet veel meer te bieden, dus bindt ‘de heersende klasse’ de burgers aan hen door ze bang te maken. ‘Het is de mededeling van degenen die boven ons staan, de heersende klasse, die zeggen: “We weten dat jullie ons een waardeloos zooitje opportunisten en kletsmajoors vinden. Maar vergeet niet: de terroristen en Poetin komen Satellietfoto van New York op 9/11. Foto Nasa eraan, en er is maar één groep die jullie daartegen kan beschermen, en dat zijn wij”.’ ‘De mensen die juist transparantie nastreven worden weggezet als mis- dadigers. Kijk wat er met Assange In de ban van de angst gebeurt. Ik zou zeggen, dat kan je in elke krant lezen, maar dat staat er juist niet in.’ Plantijnlezing bij Minerva over indoctrinatie en (mis)interpretatie Overigens is er wel een krant die de moeite waard is om te lezen, zegt Van der Pijl, die kopieën van De An- ‘De waarheid doet er niet toe’, schoren feut Kees van der Pijl ( ) derzoek naar de ramp. Hij raakte in geleerd dat je op het vliegveld op je dere Krant laat zien, met ‘dingen over betoogde zelfverklaard ‘samen- gooide, keerden de emeriti hoogle- opspraak toen hij drie jaar geleden sokken langs de security moet. Ik be- financiën die niet in de “echte krant” raren anatomie en internationale be- een college gaf waarin hij foto’s van schouw het als een soort religieuze li- staan, waarvan ik toch hoop dat er zweringstheoreticus’ Kees van der trekkingen terug naar Minerva. lichaamsdelen van slachtoffers liet turgie: als we op Schiphol in lange rij- interesse voor is.’ Pijl in een opmerkelijke lezing bij Vorige week donderdag stonden zien. Zijn naam werd later gezuiverd. en voor de veiligheidscontrole staan, Eerste Kamer-voorzitter, Ankie Minerva. De emeritus hoogleraar ze gezamenlijk op een podium in Van der Pijl schreef een boek over de worden wij aan die dag herinnerd.’ Broekers-Knol, aanwezig om de le- een donkere, naar oud bier ruikende vliegtuigramp, waarin hij kritisch is ‘Ik zal hier niet vertellen wat er zingen en het debat te modereren, internationale betrekkingen is ervan zaal, voor een publiek van reünisten op de rol van de Verenigde Staten. volgens mij werkelijk is gebeurd’, zegt lijkt te schrikken van Van der Pijls overtuigd dat de ‘heersende elite en studenten op krakende klapstoel- ‘Er zijn samenzweringen, links, Van der Pijl, die in november twitter- betoog. Na afloop laat ze de zaal we- een angstcultuur in stand houdt’. tjes, om te praten over ‘indoctrinatie rechts, en midden’, zegt Van der Pijl, de dat ‘niet de Saudi’s, maar Israëli’s ten dat bij deze middag de zogeheten en (mis)interpretatie’, het thema van zelfverklaard ‘samenzweringstheore- de Twin Towers opbliezen met hulp Chatham House Rule van toepassing de Plantijnlezing die de vereniging ticus’, en lanceert een betoog, waarin van Zionisten in de Amerikaanse is. ‘Dat betekent dat wat hier gezegd DOOR ANOUSHKA KLOOSTERMAN Vijfen- jaarlijks organiseert. hij waarschuwt dat de ‘heersende eli- overheid’. ‘Dat doet er namelijk niet wordt, niet naar buiten komt’, legt ze vijftig jaar nadat George Maat ( ) De twee hebben een gemene deler: te’ een angstcultuur in stand houdt. toe. Al zou het allemaal precies ge- uit. ‘Dat was ik zojuist even vergeten er bier in het gezicht van de kaalge- MH . Maat werkte mee aan het on- ‘We hebben sinds september gaan zijn zoals het ons wordt verteld, te zeggen.’

Frutti di Mare De pornofabriek: je komt binnen en huppakee

DOOR ANOUSHKA KLOOSTERMAN Dingen Sensinfo, maar veel gebruiken porno er weleens pijn heeft bij het vrijen, gaan die je niet op Pornhub ziet: lachbui- als een soort voorlichting, dan krijg je er veel handen omhoog. ‘Best veel’, en. Verlegenheid. Zweet. Real earthy de verkeerde beelden.’ knikt ze. ‘Vrouwen nemen vaak niet orgasms. Uit het bed vallen. En period Porno geeft een totaal vertekend genoeg tijd voor voorspel, en mannen sex. De voorbeelden staan op blaadjes, beeld van seks, zegt ook pornoactri- gaan vaak te snel over tot neuken. Als die zijn opgehangen op het zolderka- ce Small. Drie jaar geleden begonnen het pijn doet, moet je stoppen. Die man- mertje van het Keizertje. zij en haar man met het maken van nen willen je ook geen pijn doen, dus Ze horen bij de lezing Pornhub: Fake pornofilms, als koppel. Later kreeg zij zeg het ook. Veel vrouwen bijten door, News, georganiseerd door Lynn van zoveel werk aangeboden dat ze een denkend dat ze hem anders kwijtraken.’ Westing, Arusha Krul en Evelyne Schoon, carrière kon opbouwen. Maar wat ze Het goede aan porno is dat je het alledrie student toegepaste psychologie daar doet, heeft niets met echte seks kan gebruiken om opgewonden te aan de Leidse Hogeschool. Dinsdag- te maken, zegt Small. ‘Het is verre van raken, zegt ze. ‘Zin in seks komt niet avond praten pornoactrice Jentina Small romantisch. Het is een soort fabriek. Je spontaan, er komt altijd een prikkel aan en seksuoloog Ineke Demmenie er over komt binnen, er worden instructies ge- vooraf. Ook bij mannen.’ Die zijn gevoe- het verschil tussen porno en echte seks. geven, en huppakee. Dat doe je thuis liger voor visuele prikkels dan vrouwen. De lezing opent met vragen aan het natuurlijk niet. Dan zit je lekker aan el- ‘Voor vrouwen is het romantisch ide- publiek, bestaande uit studenten, maar kaar, je knuffelt. Dan doe je niet gelijk aal de belangrijkste prikkel: is de sfeer ook een paar oudere toeschouwers. je benen wijd.’ goed, is er verbinding, is het roman- Wie is er onzeker over hoe lang het Haar man, die meegekomen is en in tisch? Voor vrouwen is het belangrijk er duurt om klaar te komen? (De meerder- het publiek staat, beaamt: ‘Zoals ze op de tijd en de ruimte voor te hebben.’ heid.) Wie is onzeker over de grootte de set zogenaamd klaarkomt, zo komt Zo ook Small, zegt ze. Op de vraag of van zijn piemel? (Minder handen, maar ze thuis echt niet klaar. Dan is ze ge- ze weleens echt klaarkomt tijdens het er waren dan ook niet veel mannen.) woon hetzelfde als iedereen.’ filmen, zegt ze ‘nooit’. ‘Ik wil knuffelen. Wie komt niet klaar bij alleen penetra- Het werk vindt ze ‘heel leuk’, zegt Ik wil echt liefde. Dus het is absoluut tie? (Een minderheid.) Small. ‘Ik bepaal zelf mijn grenzen. Ik fake.’ Dat laatste valt Demmenie op. ‘Dat wil het iedere keer steeds mooier, en Dat is de cum shot soms ook, ove- vind ik weinig. In porno zie je dat er steeds beter doen. Ik maak daar een rigens. ‘Dan gebruiken ze handzeep. heel hard geneukt moet worden en sport van.’ Met bijbehorende spierpijn, Of een rijstpapje.’ Of een omstander dat vrouwen daar klaar van komen. overigens. Hoewel het na lang werken maakt het af, voegt haar man toe: ‘Het Dat beeld klopt niet helemaal, want wel een ‘beetje schraal’ kan worden, komt ook voor dat de man na tien mi- we gaan ervan uit dat maar een derde heeft ze vooral last van de moeilijke nuten al klaarkomt, en dan moeten ze klaarkomt bij alleen penetratie.’ standjes. ‘Die doe je thuis nóóit, echt nog vier standjes. Dan maken ze het De generatie die nu opgroeit, krijgt niet. De volgende dag kan ik soms niet met een slappe piemel af. En dan zal hun voorlichting van porno, zegt ze. ‘De meer lopen, omdat ik veel te lang op de cameraman - of ik, als ik er toevallig ouders zeggen: iedereen weet het al, een houten bankje of op de grond heb ben om te taxiën – half in het beeld dat hebben ze op internet gevonden. Er gezeten.’ staan. “Komt ‘ie hoor!” Pats. Einde van zijn wel goede voorlichtingssites zoals Als seksuoloog Demmenie vraagt wie de film.’ 4 Mare · 16 mei 2019

Nieuws

Beroep tegen bsa Als je een negatief bindend studiead- vies (bsa) krijgt, kan je daartegen in GroenLinks: weg met leenstelsel beroep gaan. De eerste halte daarvoor is het College van Beroep voor de Ex- amens, een onafhankelijke klaagbalie ‘Het wakkert de tweedeling in de samenleving aan’ binnen de universiteit. Die mensen gaan dit jaar een pilot doen, waarbij be- zwaarmakers extra snel een uitspraak krijgen. Normaal kan dat een aantal weken duren, maar als je binnen een week na het ontvangen van je bsa naar het CBE stapt, weet je 1 september, dus voor de start van het nieuwe college- jaar, of je door mag gaan of niet. Als je langer dan een week wacht, wordt je op het langzame spoor geschoven en moet je tien tot zestien weken wachten. Je mag dan wel colleges volgen, maar cijfers en studiepunten krijg je pas als je bsa van de baan is. Een klacht moet sowieso binnen zes weken na dagteke- ning van het bsa gedaan worden, maar dat was altijd al zo. Wel of geen referendum? Het blijft spannend of er een referen- dum komt over de hoogbouw langs de Willem de Zwijgerlaan. Wethouder Marleen Damen maakte deze week bekend dat de eerste week nog 1.036 handtekeningen binnenkwamen, maar dat de teller de weken erna bleef ste- ken op respectievelijk 452, 425 en 485. Er kan pas een referendum worden in- gesteld als er voor 26 mei 5000 handte- keningen zijn verzameld. Met nog twee weken te gaan is nog niet de helft van het aantal benodigde handtekeningen binnen.

Rembrandtroute GroenLinks heeft maandag die kwaliteitsverbetering’, zei Özdil men, stelt Özdil. studieleningen, die maandag door Vanaf half mei tot februari 2020 zijn er op haar steun voor het leenstelsel in de krant. De doorstroom binnen Daarmee is de kous niet af: Groen- verschillende studentenbelangen- zeven universiteitsgebouwen verschil- het beroepsonderwijs is vermin- Links zal zich over een alternatief organisaties is gelanceerd. Özdil lende werken van Rembrandt van Rijn te ingetrokken, waarvoor het derd. ‘Het wakkert de tweedeling studiefinancieringsstelsel moeten was daar als woordvoerder van de zien, ter ere van de 444-jarige bestaan medeverantwoordelijk was. De in de samenleving aan.’ buigen. Volgende maand komt de partij. van de universiteit en het overlijden van partijtop is om, mailde partijleider Vanuit hun jongerenorganisa- partijtop daarop terug, kondigde Op  mei behandelen de senato- Rembrandt 350 jaar geleden. Hij schreef tie Dwars zijn altijd bezwaren ge- Klaver in zijn e-mail aan. ren in de Eerste Kamer een wetswij- zich ooit in bij de universiteit, maar het is Jesse Klaver de leden. uit, de grote Amsterdamse tak van Als alternatief voor het leenstel- ziging, waarmee de rente op studie- onbekend of hij daadwerkelijk een stu- GroenLinks is ook kritisch geweest. sel geeft Özdil een voorzet: ‘Je kunt schulden aan staatsobligaties wordt die heeft gevolgd. Wel portretteerde hij DOOR MEL VOET Het besluit volg- De partij worstelt al langer met de denken aan een basisbeurssysteem gekoppeld. Nu is de rente nul pro- verschillende Leidse alumni. Maandag de op een interview dat zaterdag beloften van de laatste kabinet- of, en dat is een voorstel van Dwars, cent over een periode van vijf jaar; werd het eerste werk, een uitvergroting verscheen in Trouw, waarin Zi- ten-Rutte. De besparingen op de een systeem zonder collegegeld. Ie- vanaf  wordt die opgestuwd van een ets, opgehangen aan de univer- hni Özdil, Tweede Kamerlid en studiebeurzen,  miljoen euro dereen die studeert krijgt een ge- naar een procent voor de duur van siteitsbibliotheek. woordvoerder hoger onderwijs van per jaar, zouden linea recta ten goe- zond maandbedrag om op kamers tien jaar. De gemiddelde student zal GroenLinks, zich stevig verzette te- de komen aan het hoger onderwijs. te gaan. En als je bent afgestudeerd, hierdoor een rekening van een slor- gen het leenstelsel. Daarnaast zouden het collegegeld betaal je naar draagkracht terug via dige vijfduizend euro bovenop hun Zomervisite ‘De Algemene Rekenkamer kwam en de rente op studieschuld laag de belastingen. Ik vind dat een re- studieschuld krijgen. Leyden Academy on vitality and ageing vorig jaar met een kritisch rapport blijven. Bovendien zouden minder delijke oplossing’. Toen deze krant naar de drukker organiseert dit jaar voor de derde keer waaruit bleek dat de beloofde  draagkrachtigen niet geraakt wor- GroenLinks steunt ook een pe- ging, hadden . personen de Zomervisite, een project om (toekom- miljoen euro niet is geïnvesteerd in den. Daar is niets van terechtgeko- titie tegen de renteverhoging op petitie getekend. stig) studenten en ouderen dichter tot elkaar te brengen. Jongeren tussen de 16 en 25 jaar gaan langs bij zorginstellin- gen om een activiteit met een oudere te doen, en krijgen daarvoor een bijdrage van 7,50 per uur. Het doel van het project is om studenten een beter beeld te ge- Voor wiens veiligheid kiest de software? ven van het werken in de ouderenzorg omdat er een groot tekort in die sector Thijs van den Heuvel, advocaat bij rijdt de tram over vier mensen heen. zittenden of voor die van de over- tonoom rijden mogelijk te maken. is, ondanks dat een groeiend aantal het kantoor Bird & Bird en alum- Als jij de wissel omzet dan rijdt de stekers?’ We moeten met elkaar nieuwe regels studenten voor een zorgopleiding kiest. nus van de Universiteit Leiden, tram over een persoon heen. Wat afspreken.’ Aanmelden kan via zomervisite@ley- geeft op een congres over recht en doe je? Het gaat dan om het we- Welke gevolgen kan dit in de denacademy.nl technologie een lezing over zelfrij- zenlijke verschil tussen iets laten praktijk hebben? Hoe moet die nieuwe wetgeving dende auto’s. gebeuren of zelf ingrijpen. Je kunt ‘Het is voor te stellen dat fabrikanten eruit zien? dit probleem op heel veel verschil- van deze auto’s adverteren met ver- ‘Daar kan ik alleen zo’n vervelend NS staakt Houdt u zich als jurist bezig met lende manieren invullen. Op het ene schillende opties: “Als u dit pakket nuancerende advocatenreactie op Studenten en medewerkers opgelet: dit soort voertuigen? spoor liggen bijvoorbeeld vrienden, neemt, dan gaat uw veiligheid voor.” geven. Je hebt natuurlijk te maken werknemers van de NS staken op dins- ‘Ons kantoor is gespecialiseerd in op het andere familieleden. Wat is Ik zeg dit natuurlijk met de nodige met allerlei belangen en hele com- dag 28 mei de hele dag voor een beter technologie. Kunstmatige intelli- de afweging dan?’ overdrijving, maar het zijn wezen- plexe vraagstukken. Ik ben niet in pensioen. Ook het stadsvervoer in Am- gentie is erg in opkomst en zelf- lijke vraagstukken. Het is mogelijk de positie om daar een pasklaar ant- sterdam, Rotterdam en Den Haag gaat rijdende auto’s zijn daar een goed Wat heeft dit filosofische pro- om die te laten beantwoorden door woord op te geven.’ staken. Woon je dus niet in Leiden en voorbeeld van. Ik ben zelf gespeci- bleem te maken met zelfrijdende de fabrikanten. Of er worden regels reis je elke dag met het ov naar college, aliseerd in intellectueel eigendom. auto’s? over opgesteld door de overheid.’ Bent u zelf voorstander van zelf- zorg dan dat je ander vervoer hebt, of Octrooien, auteursrecht, dat soort ‘In een normale verkeerssituatie rijdende auto’s? dat je een slaapplek regelt bij een van je zaken. Verder ben ik heel erg geïnte- maken personen soms fouten die Wat vindt u? ‘Jazeker. Op termijn gaan deze voer- studiegenoten. resseerd in ethische dilemma’s rond leiden tot ongelukken. Als jij op ‘Ik vind dat we daar nu heel goed tuigen het verkeer er veiliger op ma- dit soort voertuigen. Nog even los een zebrapad afrijdt waar mensen over moeten nadenken. Meer aan- ken. Mensen maken fouten: stappen van het recht.’ op lopen, en je merkt dat je te laat dacht hiervoor is zeker nodig. Er met drank op in de auto, of zijn over- LVC weer leeg bent met remmen, dan is er in een zullen dingen in het recht moeten vermoeid. De zelfrijdende voertui- Het pand aan de Breestraat waar ooit Aan welke dilemma’s moeten we split second een beslissing. Je kunt veranderen.’ gen kunnen ook verder vooruit kij- concertzaal LVC in gevestigd was, komt dan aan denken? de mensen aanrijden, of wegsturen ken, zien wat andere auto’s doen. Zo nu opnieuw leeg te staan. Restaurant/ ‘Het trolleyprobleem is een bekend en dan op een muur botsen, waar- Zit er al beweging in? kan de machine de situatie eerder modewinkel Moscow at Sea, dat tot voor voorbeeld.’ mee je alleen jezelf verwondt. Bij ‘Jawel. We hebben als kantoor het inschatten dan de mens.’ kort op die plek zat, is failliet gegaan. De een zelfrijdende auto moet al van Platform Autonoom Rijden opge- Leidse Nachtraad zegt op Facebook te Wat is dat? te voren worden geprogrammeerd richt. Daar zitten onder andere par- Mordenate College Lustrumcon- hopen op ‘een nieuwe variant op het LVC ‘Dat is een klassiek dilemma. Er hoe het voertuig gaat reageren op tijen als het Ministerie van Infra- gres ‘Recht en Technologie’ of een soortgelijke dansgelegenheid’, komt een tram aan. Die kan niet dit soort situaties. Welke keuze structuur en Waterstaat, T-Mobile, Academiegebouw, vrijdag  mei, zeker nu ‘de interesse in innovatie van meer stoppen. Wel is er een wissel, maakt de software als een ongeluk en de Erasmus Universiteit in. Die mordenate.nl het Leidse nachtleven in een all-time die wordt door jou bediend. Er zijn niet meer is te vermijden? Kiest de kijken hoe de situatie nu is en wat high zit’. twee sporen. Als je niets doet, dan auto voor de veiligheid van de in- er aangepast moet worden om au- DOOR VINCENT BONGERS 16 mei 2019 · Mare 5

Nieuws Raad tegen verplichte matching ‘Onacceptabel dat alle studies moeten meedoen’

Het college van bestuur wil dat alle al matchingsactiviteiten aan. Die zijn in de keuze of ze meedoen of En dat is vooral voor de kleine stu- mis een beetje in de discussie hoe opleidingen een verplichte mat- zijn echter bij veruit de meeste stu- niet’, vond ook Marishka Neekillap- dies zwaar. belangrijk matching is voor aanko- dies niet verplicht. Het college wil pilai van promovendipartij PhDoc. Volgens het plan is er een tijdsin- mend studenten,’ zei Kirsten Lelie- ching invoeren. De universiteitsraad daar verandering in brengen. Het De FNV had nog meer aanmer- vestering van  tot  uur van veld van ONS. vindt het te ver gaan om dit op te plan is nu om te regelen dat er vanaf kingen op het plan. docenten nodig voor de matching. Lelieveld: ‘We zijn voorstander leggen aan alle studies. Voorlopig   elk jaar zeven opleidingen de ‘Er zijn twee harde voorwaar- Studenten hebben ook recht op een van een verplicht onderdeel waar verplichte matching invoeren. Uit- den die mijn partij stelt’, aldus Van adviesgesprek. ‘De kosten van het je aan meedoet om zo goed voorbe- wil de raad dan ook nog niet eindelijk moeten alle opleidingen der Steen. ‘Als blijkt dat verplichte project zijn hoog, maar we weten reid te worden op de studie die je instemmen met het plan. meedoen. matching er niet voor zorgt dat stu- nog niet eens hoe hoog. Want wat wil gaan doen. Het is niet voldoen- De universiteitsraad ziet absoluut die-uitval bij eerstejaars afneemt, kost een feedbacksessie bij een grote de dat een scholier een seizoen Law DOOR VINCENT BONGERS Daarnaast is het de voordelen van matching. Daar dan moeten we het niet doen. Tot opleiding, bijvoorbeeld?’ & Order heeft gebingewatcht en dan een duur project, is het twijfelachtig waren alle partijen het over eens. nu toe blijkt uit gehouden pilots nog Sasha Goldstein (PhDoc) had nog denkt: “Rechten, dat is echt iets voor of de uitval van eerstejaars afneemt, ‘Het kan bij een heleboel opleidin- niet dat de uitval in het eerste jaar een ander bezwaar. ‘Verplichte mat- mij”, en vervolgens zo aan de studie en zijn er zorgen over toenemende gen werken’, zei Bart van der Steen omlaag gaat.’ ching kan ten koste gaan van de di- begint.’ werkdruk voor medewerkers. van personeelspartij FNV Overheid Het is ook onaanvaardbaar dat de versiteit, want er komt nog een extra Maandagochtend  mei heeft de De universiteit wil scholieren zo tijdens de raadsvergadering maan- matching leidt tot verhoging van de drempel in de toegang naar de uni- raad nog een overleg met vice-rector goed mogelijk informeren over de dag. ‘Maar niet bij allemaal. We werkdruk, aldus Van der Steen. ‘En versiteit. Het kan bepaalde groepen Hester Bijl over het plan. Tijdens de opleiding die ze mogelijk gaan kie- hebben dan ook echt een groot pro- dat is nu wel het geval. De financie- studenten afschrikken.’ vergadering met het college die mid- zen, om zo studie-uitval tegen te bleem met het verplichten.’ ring kan beter, want die wordt nu Studentenpartij ONS was het dag moet blijken of de raad alsnog gaan. Opleidingen bieden dan ook ‘Opleidingen moeten autonoom helemaal bij de opleidingen gelegd.’ meest positief over het plan. ‘Ik instemt met verplichte matching. Verbazing over geld voor eliteklasje

Het geld van het afschaffen van de die als controleur voor het minis- basisbeurs begint richting de uni- terie fungeerde. De NVAO keurde versiteiten te stromen. Volgend de Leidse plannen goed. Zowel de jaar investeert de Universiteit Lei- faculteitsraden als de universiteits- den , miljoen euro in kwalitatief raad hebben instemmingsrecht op hoogstaand onderwijs. deze investeringen. De universiteitsraad liet maan- Dat blijkt uit de Kadernota  - dag weten verbaasd te zijn dat er  , in dat stuk staan de financië- ook geld uit de kwaliteitsafspraken le plannen van de universiteit voor naar de Honours Academy gaat. de komende jaren, die maandag Het gaat volgens de Kadernota in tijdens de universiteitsraad werden de periode  -   om . besproken. De jaren daarna gaat euro. De raad ‘plaatst vraagtekens dat bedrag flink omhoog. In   bij het benutten van kwaliteitsmid- gaat het om bijna  , miljoen euro delen voor de Honours Academy. en de twee jaren daarop zelfs meer De kwaliteitsmiddelen worden na- dan  miljoen. melijk per student uitgekeerd (aan Het geld komt van het Ministerie de faculteiten, red). De studenten van Onderwijs, dat het bespaarde die de Honours Academy onder door het leenstelsel in te voeren. zich heeft studeren al aan een facul- De gelden werden vervolgens niet teit, zij heeft geen “eigen” studenten Twaalf uur opgesloten in een kinderkooi zomaar uitgekeerd aan de univer- onder zich.’ Deze week staan er twee kooien voor de Waag, waar verschillende mensen zich twaalf uur lang in laten op- siteiten. Eerst moesten die door De universiteitsraad wil graag sluiten voor Free a Girl, een organisatie die zich inzet tegen kinderprostitutie. Psychologiestudente Alicia een aantal hoepels springen door tijdens de raadsvergadering op  Draaisma (22) zat er maandag van tien uur ’s ochtends tot tien uur ‘s avonds. ‘Het idee erachter is dat de een “bestedingsplan kwaliteitsaf- mei van het college van bestuur kinderen in hokjes van dezelfde grootte worden opgesloten’, legt Draaisma uit. ‘Maar wij mogen er na twaalf spraken” in te dienen bij opleidin- weten waarom er geld van de kwa- uur weer uit.’ De actie Lock me Up duurt nog tot zondag. Draaisma haalde van tevoren al 950 euro op. Tijdens genkeurder Nederlands-Vlaamse liteitsafspraken naar de Academy de actie kan er ook nog worden gedoneerd. Foto Taco van der Eb Accreditatieorganisatie (NVAO), gaat. VB ‘Nee’ zeggen tegen autisten NWO: vaste baan

Studentenombudsman Eugène van Het rapport van Van der Heijden dewerkers van haar opleiding “onder der Heijden vermoedt dat sommi- werd maandag bij de universiteits- één hoedje te spelen” en haar gericht blijft vereist ge langlopende klachtenprocedu- raad besproken. De raad wil graag tegen te werken in haar verzoeken.’ res het gevolg zijn van een autisti- meer weten over wat er met deze De ombudsman zorgt er onder sche stoornis van de indieners. Dat klachten gebeurt. ‘We zien in het andere voor dat alle contacten van Het aantal aanvragen voor de zo- aanstelling willen geven aan een ta- blijkt uit zijn verslag over . rapport niet terug wat er vervolgens de student via één persoon binnen geheten Vidi-onderzoekssubsidie lentvolle onderzoeker die nota bene met vraagstukken rond scriptiebege- de faculteit verlopen. Toch gaat het van NWO is lager, maar alle in- achthonderdduizend NWO-euro’s In  zijn in totaal   klachten in- leiding gedaan wordt’, zei Nathanja weer fout. Wegens overmacht kan stellingen, instituten en discipli- meebrengt? Nou, meer dan hon- gediend en  vragen gesteld aan de van den Heuvel van promovendi- de opleiding niet voldoen aan de nes doen nog mee, concludeert derd hoogleraren, lijkt het. Het aan- ombudsfunctionaris, schrijft Van der partij PhDoc. afspraak. ‘Student heeft hier in pa- de subsidieverstrekker in haar tal aanvragen daalde van  naar Heijden. Dat zijn  klachten minder ‘Ik vind het bizar dat er in de aan- niek op gereageerd en is desperaat evaluatie.  (  procent), en het percentage dan in . ‘Dit komt neer op een bevelingen van de ombudsman niets via allerlei wegen zelf weer aandacht aanvragers dat sowieso al een vaste afname van klachten van ruim  pro- staat over de klachten rond de scrip- gaan vragen voor haar bijzondere Om onderzoek te doen heb je on- aanstelling had, steeg. cent, terwijl de studentenpopulatie tiebegeleiding,’ zei Charlotte Rijsdijk omstandigheden.’ derzoeksgeld nodig, en daarvoor Dat was dus de bedoeling, be- met ruim  procent is toegenomen. (CSL). ‘Het is echt nodig dat hier be- Van der Heijden vermoedt dat er moet je in de regel een beurs aan- nadrukt NWO in een evaluatie die Deze afname van klachten is vooral ter naar wordt gekeken.’ bij veel van dit soort langlopende vragen, bijvoorbeeld bij NWO. deze week verscheen. Hogere kan- toe te rekenen aan de internationa- Veruit de meeste klachten komen klachten sprake is ‘van autisme aan Het schrijven van zo’n aanvraag sen, minder werk, en ‘uit de evalua- le studenten. Waar in  nog  van studenten bij Geestesweten- de kant van de student, met als gevolg en het beoordelen van andermans tie blijkt dat geen enkele discipline, klachten door deze groep werden schappen. Op een van de klachten dat deze volledig het vertrouwen ver- aanvraag kost tijd, en da’s best wel instelling of instituut nu niet meer ingediend waren dit er in  nog van een student aan die faculteit gaat liest in de opleiding.’ zonde als maar een fractie van de deelneemt’. En het is logisch dat veel “slechts” , opmerkelijk genoeg een Van der Heijden verder in. Het gaat Er moet dan ook meer aandacht aanvragers ook echt een beurs kan aanvragers al een vaste aanstelling afname van ruim  procent.’ om een bachelorstudent die zich komen voor dit soort stoornissen, krijgen. Die succeskans moest om- hebben, want het gaat om ervaren Vaak zijn studenten ontevreden met regelmaat richt tot verschillende vindt de Ombudsman. Volgens de hoog, en dus voerde NWO een extra onderzoekers van boven de dertig. over een beoordeling voor een scrip- mensen en instanties binnen en bui- ombudsfunctionaris impliceert dit eis in: je mag alleen een Vidi-beurs Jammer dus voor de onderzoekers tie. Meestal is dat niet een klacht voor ten haar opleiding om extra voorzie- ook dat er wel degelijk gemotiveerd (maximaal acht ton) proberen te die hoopten juist op basis van hun de Ombudsman. Hij verwijst klagers ningen aan te vragen op grond van “nee” gezegd moet worden wanneer krijgen als een universiteit je daarna Vidi-publicaties een vaste aanstel- dan ook door naar de examencom- haar chronische ziektebeeld. De si- in redelijkheid de grenzen van het een vaste aanstelling geeft, of zicht ling te veroveren, in plaats van met missie of het College voor Beroep tuatie is in een conflictsfeer beland. treffen van voorzieningen zijn be- daarop. de aanvraag: NWO houdt de inbed- van de Examens. ‘De student verwijt de betrokken me- reikt.’ VB Wie zou er nou niet een vaste dingsgarantie voorlopig aan. BB 6 Mare · 16 mei 2019

Achtergrond Dit wil ik mijn kind niet aandoen Waarom correspondent Hans Klis terugkeerde uit de VS

Als jonge vader in Amerika werd land waar ouders de gevangenis stress die vergelijkbaar is met die Ondanks deze geweldsepide- en studenten te maken met dit oud-Mare-journalist Hans Klis in gaan als ze hun kinderen alleen van terugkerende veteranen uit mie, ontdek ik tot mijn grote angstaanjagende broertje van de op straat laten spelen, of ze een oorlogsgebieden. Onderzoek van verrassing dat Amerikanen - van brandoefening: de active shooter geconfronteerd met een minuut alleen met een boekje in de American Psychological Asso- iedere politieke kleur - niet zit- drill. schizofrene samenleving die een gesloten auto laten zitten om ciation laat zien dat angst voor een ten te wachten op een verbod op Hier raken sommige kinderen kinderlevens wil redden, maar een boodschap te halen of even te mass shooting voor Amerikanen vuurwapens, zoals dat onlangs al getraumatiseerd van. Ze leren in tanken. tussen de  en  jaar een dage- in Nieuw-Zeeland werd ingesteld het geval van een school shooting tegelijkertijd school shootings Maar als vader van een Ameri- lijkse bron van stress is. ‘Ik wist dat na de aanslag op twee moskeeën. te vluchten, zich te verstoppen of normaliseert. Vrijdag vertelt hij bij kaanse zoon zie ik ook hoe die- dit uiteindelijk een keer hier zou Langere wachttijden bij de aan- een schutter fysiek te lijf te gaan. de opleiding Journalistiek over zijn zelfde Amerikanen wegkijken bij gebeuren’, snikt de zeventienjari- koop van een AR  of Smith & Dat laatste deden studenten Riley een van de grootste maatschap- ge Paige Curry net na de dodelijke Wesson-revolver, daar kan ieder- Howell ( ) en Kendrick Castillo boek Generatie Columbine. pelijke kwesties van dit moment: schietpartij op de Santa Fe High een zich in vinden. Afschaffing ( ) eind april en begin mei. Bei- school shootings. Een fenomeen School in mei  . ‘Het gebeurt van het second amendment, dat den stierven nadat ze schutters in DOOR HANS KLIS Als mijn zoon hal- dat sinds de beruchte Columbine overal tegenwoordig.’ vuurwapenbezit mogelijk maakt? de University of North Carolina verwege mijn correspondent- High School schietpartij in  De dagopvang van mijn zoon Dat wil niemand. en STEM School Highlands Ranch schap, middenin het geweld van meer dan  kinderen en tieners is daarom goed beveiligd met een Waarom niet? Omdat het vuur- probeerden te overmeesteren. de presidentsverkiezingen, gebo- het leven kostte op scholen en sluis bij de ingang, camera’s en wapen hoort bij de Amerikaanse Het is een taak die je geen en- ren wordt in de Verenigde Staten universiteiten. tralies om ongewenste bezoekers identiteit. Omdat gemarginali- kel kind toewenst. Laat staan dat is ons krappe appartement in New Terwijl ik mijn kind opvoed in buiten te houden. Sinds de schiet- seerde Amerikanen met een revol- van jezelf. Daarom koos ik er in York één grote death trap voor kin- het Amerika van Trump krijg ik partij in Sandy Hook ( ) waar- ver in hun huis zich weer kunnen de zomer van   voor om mijn deren. Vanaf dat moment ben ik dezelfde angsten als de ouders om bij  mensen, onder wie twintig wanen in die goede ouwe tijd dat zoon verder op te voeden in Ne- constant bezig met babyproofen: mij heen. Elke dag als ik mijn kind kinderen van zes en zeven jaar het land nog ‘great’ was. Omdat je derland. Ik hoop hem de trauma’s overal plaats ik kindersloten, bij de crèche aflever, duikt de ge- omkomen, zijn dit de minimale een nieuwe burgeroorlog uitlokt van active shooter drills en erger hekjes, stopcontactbeschermers. dachte op in mijn hoofd: ‘Het zou veiligheidsvereisten die je mag als de regering wapens wil gaan te besparen. Alles waar een baby/peuter/kleu- toch niet?’ Het is de reden waarom verwachten. Maar aan het echte innemen. ‘Ze zullen het leger ter zich mogelijk in kan verslikken ik mijn boek Generatie Columbine probleem, het gemak waarmee moeten inzetten om dat te doen’, Hans Klis, Generatie Columbine. wordt veilig opgeborgen. schreef. Ik wil begrijpen waarom overduidelijk getroebleerde tie- vertelt een wapenfanaat uit Kan- Opgroeien met school shootings Al gauw ben ik veranderd in een Amerika, in tegenstelling tot an- ners aan wapens kunnen komen, sas me zelfverzekerd tijdens een in Amerika. typische Amerikaanse helicopter dere landen, weinig lijkt te doen wordt niets gedaan. bezoek aan een wapenshow. Uitgeverij Podium,  pgs, parent die zijn kind altijd verge- om massaschietpartijen te voor- En het zijn niet alleen school Dus leren kleuters op de basis-  , zelt op de speelplaats en nooit uit komen, en hoe twee decennia shootings. Ieder jaar weer sterven school wat ze moeten doen in het het oog verliest. Die ene keer dat moord en geweld op scholen het er veertigduizend Amerikanen, geval een bewapende persoon hun Vrijdag is Hans Klis samen met mijn vrouw en ik met de babyfoon land heeft veranderd. jong en oud, aan vuurwapenge- gebouw binnendringt: de deuren mede-alumni Arjen van Veelen in onze handen een feestje in het In de afgelopen twintig jaar weld: zelfmoord, ongelukjes en sluiten en barricaderen, de lichten en Lex Boon te gast bij de appartement aan de overkant van maakten meer dan een kwart moord. Dat zijn jaarlijks even- uitdoen en je verbergen achter bu- Droomboekenborrel van de de straat bezoeken, worden we miljoen Amerikaanse scholieren veel bewoners van Oegstgeest en reaus of boekenkasten. opleiding Journalistiek en vermanend toegesproken: je laat een school shooting mee. Ze lo- Rijnsburg samen die van de kaart Ieder jaar krijgen meer dan Nieuwe Media, Koffiekamer je kind niet alleen. Amerika is het pen rond met post-traumatische geveegd worden. zeventig miljoen scholieren Van Eyckhof , . u

‘Ieder jaar krijgen meer dan zeven- tig miljoen scholieren en studenten te maken met dit angstaanjagende broertje van de brandoefening: de active shooter drill.’

Maretjes Academische Agenda

Academische agenda 28 prof.dr. C.F. van den Berg (Univ Groningen). Mw. H. Ma hoopt op dinsdag 21 mei om 10.00 uur te promo- Mw. Y.E. Lentferink hoopt op woensdag 22 mei om 10.00 De prijs voor een Maretje bedraagt €9,– per veau 2. *Economie, 4havo. Leiden-Zuid, West. Volledig gemeubileerd. Gezamen- veren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwe- 30 woorden, opgegeven via redactie@ 10 leerlingen basisonderwijs, groep 4 lijk gebruik van douche/badkamer, toilet. De titel van het proefschrift is ‘Learning from nature: using tenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Comorbidities, mare.leidenuniv.nl uiterlijk t/m maandag t/m 8. Onderwijswinkel Driftstraat 77, Keuken op afspraak. Huurprijs 340 € per plant-soil feedback principles to improve growth and health complications and treatment of childhood obesity’. Promotor 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor ma, wo en do 15-17u. Tel. 071-5214256. maand. Geen inschrijving mogelijk op dit of a horticultural crop’. Promotor is prof.dr. M. Bezemer . is prof.dr. C.A.J. Knibbe. commerciële doeleinden worden niet ge- E-mail: [email protected]. adres. Eerste betaling incluis twee keer Mw. C.E. Melia hoopt op dinsdag 21 mei om 13.45 uur te Dhr. J.R. de Ruiter hoopt op woensdag 22 mei om 13.45 uur te plaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken huur en 50 euro sleutelgeld en 50 euro promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschap- worden aangeboden die de waarde van Woensdag 22 mei Inloopconcert, borg. Inlichtingen en contact aazwa- proefschrift is ‘Endomembrane mutiny: how picornaviruses pen. De titel van het proefschrift is ‘Using mouse models to 4.500 euro te boven gaan. Academiegebouw 13.00uur. Jan Pieter [email protected] of tel. 0798890757 hijack host organelles to support their replication’. Promotor uncover genes driving tumorigenesis and therapy resistance Lanooy (orgel) speelt Bach en Buxte- of 0612383642. is prof.dr. A.J. Koster. in human breast cancer’. Promotor is prof.dr. J. Jonkers. Doe meer met je kennis! Vrijwilligers hude. Hij is organist in Warmond en de Mw. N. Juliastuti hoopt op dinsdag 21 mei om 15.00 uur te Dhr. H.F. Wunderink hoopt op woensdag 22 mei om 15.00 uur gezocht voor één uur per week bijles Westerkerk te Amsterdam. Toegang is Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi- promoveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel te promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het en huiswerkbegeleiding op verschil- vrij. https://www.universiteitleiden.nl/ commerciële instanties. De prijs voor een van het proefschrift is ‘Commons People: Managing Music proefschrift is ‘BK polyomavirus infection after kidney trans- lende locaties of bij de leerling thuis. dossiers/kunst-en-cultuur/universiteit- Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke and Culture in Contemporary Yogyakarta’. Promotor is prof. plantation: risk and prevention’. Promotor is prof.dr. A.C.M. Leiden-Noord, 32 leerlingen basison- sorgel1 vijfendertig woorden. U kunt deze adver- dr. P. Spyer. Kroes. derwijs, groep 4 t/m 8, waarvan 7 met tenties uiterlijk op de vrijdag vóór het ver- Dhr. J. Porth hoopt op dinsdag 21 mei om 16.15 uur te promo- Mw. L. Macedo Coelho Lima hoopt op donderdag 23 mei om vergoeding van 5 tot 10 euro. Voortge- Te huur: kamer 15 vierkante meter in schijnen van Mare opgeven bij Bureau van veren tot doctor in de Governance and Global Affairs. De titel 15.00 uur te promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuur- zet onderwijs: *Nederlands, 3havo. Zoetermeer, Nederlandlaan, voor vrou- Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, van het proefschrift is ‘Local Government in Times of Global wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Superstructu- *Nederlands, 2vmbo. *Engels, 5 havo. welijke student. Op 100 meter loop- telefoon 023-571 47 45. E-mail: Zandvoort@ Challenges’. Promotoren zijn prof.dr. F.M. van der Meer en res of lipids and graphene’. Promotor is prof.dr. A. Kros. *Oefenen voor staatsexamen NT2, ni- afstand van bus/treinstation Centrum bureauvanvliet.com 16 mei 2019 · Mare 7

Wetenschap

Neef overgrootvader kreeg de Nobelprijs Joan van der Waals is een bloedver- want van natuurkundige Johannes Diderik van der Waals (1837-1923), die in 1910 de Nobelprijs ontving. Hij was een neef van zijn overgrootvader, vertelt Van der Waals. ‘In die tijd had hij al vier kinderen en moest hij vaak naar de kerk. Hij deed het er thuis dus even bij. Terwijl Edison nog gloeilam- pen aan het ontdekken was en weer iemand anders thoriumgloeikousjes, waarmee je goed gaslicht kon maken, schreef hij dat werk dus bij kaarslicht en olielampjes.’ Tijdens de Tweede Wereldoorlog deed Joan van der Waals tweemaal in het geheim tentamen bij een van zijn Joan van der Waals: ‘Geesteswetenschappen zijn absoluut essentieel.’ Foto Marc de Haan professoren thuis, J.D. van der Waals junior. ‘Toen was ik brutaal genoeg om te vragen: “Heeft u soms nog een dissertatie van uw vader?” Hij zei: “Er is net een tante van mij overleden, bij wie er een is opgedoken. Die mag je Plots ging het licht schijnen hebben.” Dat is nu een zeer zeldzaam boek dat Van der Waals altijd netjes heeft bewaard. Valorisatie is schandelijk, vindt Joan van der Waals (99)

Hij mag dan aan zijn honderdste om op de faculteit lezingen bij te ‘Het fascineerde me zeer: de opbouw ontstond er een geweldig gebrek mands skelet kon afbeelden, de ander levensjaar zijn begonnen, natuur- wonen en gesprekken aan te knopen van atomen kon je écht exact in een aan mensen. Ik mocht op hun kos- deed evenmin iets geneeskundigs, met jong en oud. En hij is een verre model beschrijven.’ ten promoveren op een zelfgekozen toen hij penicilline ontdekte. Aan kundige Joan van der Waals is nog bloedverwant van de beroemde No- Na een tussenjaar als stagiair-la- onderwerp.’ het eind van de oorlog heeft dat vele regelmatig aan de universiteit te belprijswinnaar J.D. van der Waals borant in Londen, begon hij aan de Bij Shell had hij de leiding over soldatenlevens gered. Purcell, een vinden. Ter ere van zijn 99ste (zie kader). Universiteit van Amsterdam met het lab waar de eerste computer op vakgenoot in Harvard, vertelde ooit Ruimte voor geraniums is er niet, de studie natuur- en wiskunde met het vasteland van Europa stond. ‘Die in de kantine dat zijn team eindelijk verjaardag zocht Mare hem op. ‘De in zijn huis aan het Pieterskerkhof, scheikunde. ‘Zo heette dat vroeger.’ afschuwelijk primitieve rotmachi- magnetische resonantie had waarge- oorlog was net Russische roulette.’ voor M.C. Escher, Chagall en een Het ging hem voor de wind, totdat, ne gaf een gigantische hoeveelheid nomen van protonen in water. Hij antieke barometer wel. De woning vlak na zijn twintigste verjaardag, de warmte af en was niet bepaald safe. vroeg zich hardop af wat de wereld onder de veertiende-eeuwse kap van oorlog uitbrak. Hij was dienstplich- Computers hadden toen elektrostati- daar nou aan had, maar ontving er DOOR MEL VOET Hij moet in beweging de voormalige Waalse Bibliotheek is tige, maar werd als krijgsgevangene sche geheugens met een soortement uiteindelijk wel een Nobelprijs voor.’ blijven, zegt Joan van der Waals ( ). officieel het oudste gebouw in Lei- vrijgelaten ‘door de grootmoedig- van televisiebuizen, waarvan ze op- Een directe uitloper van dat basale Daarom doet hij dagelijks braaf zijn den, vertelt hij. Bergen papierwerk heid van de Führer’. Hij mocht tot pervlakteladinkjes aflazen. De in- en onderzoek bleek onontbeerlijk in de oefeningen: hij loopt bijvoorbeeld verhinderen de vrije doorloop naar nader order doorstuderen. output was via IBM-ponskaarten. moderne geneeskunde: MRI. langs de boulevard in Katwijk of het bureau. Omgeven door modelbo- Van der Waals schaatste in   de Als daar iets mee gebeurde was je Ook noemt Van der Waals het to- Noordwijk. De afgelopen winter ten, atlassen en encyclopedieën, put Elfstedentocht. ‘Toen ik in Harlingen ook meteen de sigaar.’ taal onverantwoord hoe de geestes- zocht hij zoals elk jaar de ‘fascine- Van der Waals met speels gemak uit was (ongeveer halverwege, red.) wist Nu is het haast onvoorstelbaar dat wetenschappen worden gemargina- rende leegte’ van Patagonië weer op. een rijk geheugen. ik dat ik het ging redden.’ Een jaar een rekenmachine hightech was. ‘Als liseerd. ‘Het is absoluut een essentieel Alleen zijn geliefde zeiltocht over de ‘In   begon het eindexamen op later weigerde hij net als veel mede- je voorheen zelf twee grote getallen element in de samenleving’. Noordzee moest hij voor het eerst mijn zestiende verjaardag’, zegt hij. In studenten de loyaliteitsverklaring te moest vermenigvuldigen, dan druk- Tijd voor zijn dagelijkse loopoe- overslaan, vertelt hij. ‘Ruim een half- Amsterdam kreeg Van der Waals als ondertekenen. ‘Een paar van mijn te je de toetsen in van een mechani- fening. Op weg naar de gladde bou- jaar geleden is er een nieuwe heup in een van de eersten montessorionder- vrienden werden daardoor afge- sche handmachine, met tandwielen.’ levard van Katwijk, moet hij straks mij gemonteerd, zonder mopperen wijs. ‘Die leerkrachten waren idealis- voerd om in Duitse fabrieken te wer- Als postdoc in Engeland zaten zes ‘die verschrikkelijke hobbels van de van de zorgverzekeraar.’ ten; streng, maar ontzettend redelijk. ken.’ Zelf werd hij drie keer opgepakt, doctorandi en Van der Waals ‘in één Nieuwsteeg’ over. Onderweg zal hij Van der Waals was hoogleraar in Je kon er best een jaar overslaan.’ En maar wist hij de dans telkens te ont- kamer allemaal met zo’n machine te de grijze horde vast en zeker zien de experimentele natuurkunde op omdat school hem goed afging, heb- springen. Twee keer door blufpoker ratelen’. Toen hij in   hoogleraar toekijken, roerloos vergroeid met het gebied van molecuulfysica. Hij ben ze dat voor hem ‘geregeld’. Een met de Duitsers, één keer door het op werd in Leiden wilde Van der Waals hun scootmobielen, weet hij. Van der is dertig jaar met emeritaat en werd boek over het atoommodel van Bohr een onbewaakt moment op een ren- ook een tafelrekenmachine. ‘Daar Waals denkt er het zijne van: ‘Je kan eerder deze maand . Het belem- dat hij samen met zijn vader las, wek- nen te zetten. ‘Als ik daaraan terug- moest je dan in Den Haag toestem- maar beter zelf bewegen.’ mert hem niet op de bus te stappen te zijn interesse voor natuurkunde. denk, was het net Russische roulette.’ ming voor krijgen via het ministerie, Tegen het einde van de bezetting want iedereen wilde dat.’ verbleef hij bij familie op de Veluwe. Aan de universiteit richtte hij zich ‘Dat gebied werd eerder bevrijd dan op spectroscopie en magnetische het westen van Nederland.’ Omdat resonantie. Hoewel hij niet hoefde Het eurekamoment hij zowel Duits als Engels beheerste, te doceren, ‘want daar werd al voor werd hij gerekruteerd als tolk. ‘Dat gezorgd’, kon hij het toch niet laten. In de vijftiger jaren maakte Joan van thermodynamische grond uitsluit. was voor de Alsos Mission: onder Hij begon met een nogal wiskundig der Waals furore met zijn maatge- ‘Een paar jaar later zat ik in Enge- leiding van Samuel Goudsmit moest college, over groepentheorie. Hij is vende inzichten in de beschrijving land bij een voordracht over oplossin- men zien te achterhalen welke kern- vooral trots dat ‘alle  goed terecht van clatraten en gashydraten. ‘Dat gen van methaan in water. Dat kwam wapenkennis de Duitsers hadden zijn gekomen, hun begeleiding ging zijn kristallijne stoffen waarin kleine neer op een gebrekkige verklaring. doorgespeeld aan Japan. Aan boord voor alles’. Ze kwamen massaal, ook moleculen, en zelfs edelgassen, als Ineens begon bij mij het licht te schij- van een Canadese legertruck werd ik uit China en Amerika, af op zijn in een kooi door een aaneengeslo- nen: je moet ze niet als chemische medebevrijder van de stad Utrecht. ste-verjaardagsreünie. ‘Een hele ten rooster van bijvoorbeeld water verbindingen zien, maar juist als op- Een aparte gewaarwording.’ rits is al gepensioneerd.’ zijn opgesloten.’ Vlak voordat hij in lossingen van het gas. Zoals het zee- Tijdens de oorlog had hij, zo goed Hoe kijkt hij in zijn honderdste Groningen promoveerde, had Van der water rondom Antarctica wordt gesta- en zo kwaad als dat ging, doorgestu- levensjaar tegen de huidige staat van Waals over een opzienbarende lezing biliseerd doordat er zout in zit, wordt deerd. ‘Dan deed je clandestien ten- wetenschap? gehoord van een kristallograaf uit Ox- het kristalrooster bij clatraten gestabi- tamen, bij zo’n professor thuis.’ Daar- ‘Ik vind het schandelijk dat de ford, Powell. Die had gelijksoortige liseerd door toevoeging van, zeg, ar- door kon hij direct na de bevrijding NWO valorisatie van je plannen kristalvorming gedemonstreerd van gon. Ook hier geldt dat de moleculen formeel afstuderen. Hij trad in dienst vraagt. Kijk eens naar de fantastische gassen als argon, krypton en me- helemaal geen chemische affiniteit tot van het Koninklijke/Shell-Laborato- vooruitgang in de geneeskunde. Op Joan van der Waals met zijn jon- thaan. ‘Dat kon helemaal niet’, dacht dat water hebben, net als in de Wet rium, Amsterdam (KSLA). de plank lag het werk van meneer gere broertje, die zijn legerlaar- Van der Waals. ‘Het was in strijd met van Van ’t Hoff – die verklaart hoe ‘Omdat een hele generatie studen- Röntgen of meneer Fleming. De ene zen poetst, aan het begin van de de faseregel van Gibbs’, die dat op verdunde oplossingen zich gedragen.’ ten min of meer was weggevallen, liet zien dat je op een gekke manier ie- oorlog. 8 Mare · 16 mei 2019

Opinie Waar blijft die ombudsman? Universiteit moet alles op alles zetten om veilige werkomgeving te garanderen

Waarom blijft de universiteit zich hulp voor medewerkers die te maken verzetten tegen het aanstellen van hebben met sociale onveiligheid. Een ombudsfunctionaris kan een ombudsfunctionaris? Als het daaraan een essentiële bijdrage le- college van bestuur daadwerkelijk veren. Deze treedt op als onafhan- de sociale onveiligheid wil aanpak- kelijke klachtenbehandelaar, kan zelfstandig onderzoek doen binnen ken, moet het luisteren naar wat de organisatie, bemiddelen, en ge- studenten en medewerkers willen, vraagd of ongevraagd advies geven betoogt Bart van der Steen. aan het bestuur. De ombudsfunctio- naris is makkelijk bereikbaar en kan medewerkers die zich in een moei- Begin mei presenteerden de FNV lijke situatie bevinden met raad en en de VAWO de resultaten van een daad bijstaan. Het aanstellen van een enquête onder .  universitaire ombudsfunctionaris is een belangrij- medewerkers, waarbij de helft aan- ke manier om de veiligheidssituatie gaf dat er sprake was van een ‘sociaal voor medewerkers te verbeteren. onveilige werkomgeving’. Vrijwel te- De gehele universiteitsraad, de gelijkertijd publiceerde het Landelijk vertegenwoordiging van alle studen- Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren ten en medewerkers, heeft zich ach- de resultaten van een studie naar de ter deze wens geschaard. Zij heeft verschillende vormen van intimida- het college van bestuur al meerdere tie, machtsmisbruik en sabotage op malen opgeroepen om deze stap te Nederlandse universiteiten. zetten. Maar het college houdt haar Beide studies maken, ondanks poot stijf. Ze wil geen ombudsfunc- hun verschillende opzet, een ding tionaris, zij wil slechts het netwerk duidelijk: de werkomgeving is voor van vertrouwenspersonen verster- een belangrijk deel van de Neder- ken. Het aanstellen van een ombuds- landse universitaire medewerkers functionaris heeft volgens haar ‘geen onveilig. meerwaarde’. In Leiden kunnen we hierover De FNV-fractie van de Leidse meepraten. In de afgelopen periode universiteitsraad is zeer ontevreden bieden dan advies en een luisterend een ombudsfunctionaris dat kan oproep aan het college van bestuur: zijn er heftige berichten naar buiten over deze houding. In de eerste plaats oor. Een ombudsfunctionaris is er tegenwerken. De FNV noch de uni- luister naar de medezeggenschap, gekomen over misstanden bij peda- omdat het college niet lijkt te luiste- om klachten op te pakken en daar- versiteitsraad vinden die redenering die zich in zijn geheel achter de wens gogiek, die jaren hebben geduurd ren naar de democratisch gekozen op actie te ondernemen – zonder overtuigend. Mare heeft in een com- heeft geschaard om een ombuds- voordat er werd ingegrepen. Maar vertegenwoordiging van de Leidse dat de medewerker met die verant- mentaar zelfs de vraag opgeworpen functionaris aan te stellen. Toon je ook op andere plaatsen ging het studenten en medewerkers. Maar woordelijkheid wordt belast. Samen of angst (ditmaal van het college) commitment aan sociale veiligheid mis, zoals bij het Leiden Institute ook omdat ze de redenering niet be- verbeteren de vertrouwenspersonen een rol speelt: ‘Is het bestuur bang binnen de organisatie, door verder for Area Studies, waar de werksfeer grijpt. Waarom sluiten vertrouwens- en de ombudsfunctionaris de veilig- voor iemand die onafhankelijk door te kijken dan alleen het versterken ernstig verstoord raakte. En bij de personen en ombudsfunctionarissen heid van medewerkers. En zolang er de academie wandelt, naar klachten van het netwerk van vertrouwens- personeelsmonitor van   gaf , elkaar uit? Zij hebben juist twee ver- op dat vlak problemen zijn, dient het luistert en op eigen houtje onderzoek personen. Wees niet bang voor een procent van de Leidse medewerkers schillende functies, die naast elkaar college alles op alles te zetten om de mag doen?’ Het college dient te allen ombudsfunctionaris, maar laat met aan zelf ongewenst gedrag te hebben bestaan en elkaar versterken. situatie te veranderen. tijde te voorkomen dat er aan haar daden zien dat je alles op alles zet om ervaren op de werkvloer. De vertrouwenspersoon is er om Waarom is het college dan zo fa- beweegredenen wordt getwijfeld. de sociale veiligheid van je medewer- De situatie is, kortom, ernstig en medewerkers aan te horen en van liekant tegen het aanstellen van een De FNV weet hoe belangrijk het kers te garanderen, en onveiligheid moet grondig worden aangepakt. advies te dienen, in vertrouwen. Dat ombudsfunctionaris? Naar eigen college van bestuur sociale veiligheid in de kiem te smoren. Wat nodig is, is een verandering van kan heel waardevol zijn, maar is te- zeggen omdat het eerst het netwerk vindt, maar is van mening dat ze dan de bestuurscultuur, een grotere ge- gelijkertijd ook een beperking. In van vertrouwenspersonen wil ver- ook de consequenties daaruit moet BART VAN DER STEEN namens de voeligheid voor signalen, en betere veel gevallen kunnen zij niet meer sterken en omdat het instellen van trekken. De FNV doet daarom deze FNV-fractie in de universiteitsraad

Opinie Maak niemand monddood Pleidooi tegen de verengelsing is geen rechts-nationalistisch thema

Wie zich tegen het Engels op de derlands is de vertaling’,  april) een verstandiger omgang met het en alleen omdat je het zonde zou meer “Europa”. Je kunt heel goed universiteit keert, hoeft heus geen leggen collega’s Bram Ieven en Nederlands in het hoger onderwijs vinden als het zomaar verdween, een voor het Nederlands zijn en tegen Frans-Willem Korsten dat verband en twee regels verder ben je iemand gevoel dat mogelijk wordt ingegeven Zwarte Piet. Je kunt er ook helemaal (rechts-)nationalist te zijn. Laten we ook weer. die de wetenschap wil censureren. En door een algemener besef dat we, ge- geen probleem in zien dat mensen op de discussie zuiver houden, Hun artikel is een reactie op een niets in hun stuk laat zien dat het één zien de verschraling en verMcDonal- straat Turks praten en tegelijkertijd betoogt Rint Sybesma. door velen ondertekende brief aan de noodzakelijk leidt tot het ander. disering van de wijde wereld om ons pleiten voor meer Nederlands in het Tweede Kamer waarin gepleit wordt Waar het mij nu om gaat is dat het heen, nogal slechte rentmeesters zijn. hoger onderwijs. de verdere verengelsing van het ho- flauw, misleidend en kwalijk is om De biodiversiteit kalft af, de cul- Het pleidooi tegen de verengelsing Sinds enige tijd maak ik mij, net als ger onderwijs aan wettelijke banden het pleidooi tegen de verengelsing turele verscheidenheid in de wereld toch in de rechts-nationalistische vele anderen, zorgen om de toene- te leggen. Tegen het eind van het ove- van het hoger onderwijs in de hoek neemt af, het klimaat wordt overal hoek te drukken is kwalijk, tenslotte, mende verengelsing van het hoger rigens lezenwaardige artikel brengen van het rechts-nationalistische ge- hetzelfde en wekelijks sterven er een omdat het mensen afschrikt hun me- onderwijs en de gestage uitfasering Ieven en Korsten de intentie van de dachtegoed drukken. stuk of wat talen uit. Net zoals je je ning te geven. Ik ken mensen (onder van het Nederlands. Zo nu en dan brief expliciet in verband met het ge- Het is flauw omdat je zo niet meer hard kunt maken voor een rijker cul- wie Leidse collega’s) die zich niet in maak ik die zorgen kenbaar: ik schrijf dachtegoed van de PVV en het FvD. op de argumenten van je tegenstan- tureel leven in Nederland (door steun het openbaar voor het Nederlands stukken in de krant en doe mee aan Hoewel de brief aan de Tweede Ka- ders hoeft in te gaan: stel hen in een aan kunstenaars, musici en dichters durven uit te spreken uit angst om discussies. mer uitsluitend pleit voor passende kwaad daglicht en klaar ben je. te bepleiten), kun je iets tegen deze geassocieerd te worden met ideeën Het gaat mij nu even niet om de wetgeving betreffende de status van Het is misleidend omdat je de in- algehele mondiale verschraling wil- die de hunne niet zijn. Ze houden inhoud van de discussie, maar om het Nederlands en Engels in het ho- druk wekt dat de wens het Neder- len doen zonder dat daar rechtse of zich liever stil. één aspect van de manier waarop die ger onderwijs, doen Ieven en Korsten lands te behouden (en te versterken) nationalistische ideeën achter schuil- Als gevolg zou het zomaar kunnen discussie wordt gevoerd. In reactie het voorkomen alsof de schrijvers en de verengelsing van het hoger on- gaan. Je kunt je simpelweg, op z’n Lu- gebeuren dat wij het Nederlands een op een pleidooi tegen de verengelsing van de brief pleiten voor het ‘wette- derwijs tegen te gaan uitsluitend kan ceberts, over weerloze dingen willen zachte dood laten sterven terwijl we van het hoger onderwijs krijg ik vaak lijk verankeren’ van ‘de standaard van zijn ingegeven door benepen natio- ontfermen. dat helemaal niet willen, maar dat het (ook op de werkvloer) te horen dat ik een nationale taal’, wat hen meteen nalistische sentimenten. Dat is echter Een pleidooi tegen de verengelsing toch gebeurt omdat we ons niet dur- dan dus ook wel op Wilders zal stem- aan beide genoemde partijen doet niet zo. Nog afgezien van de zakelij- van het hoger onderwijs en voor meer ven uit te spreken. men en dan dus ook wel voor Zwarte denken, met hun ideaal van de nati- ke argumenten die te maken hebben Nederlands is, kortom, niet noodza- Laten we de discussie zuiver hou- Piet zal zijn. Ik ben ook voor fascist onalistische natiestaat, en hun wens met de kwaliteit van het onderwijs kelijk een uiting van rechts-nationa- den en niemand monddood maken. uitgemaakt, of voor ‘Boreaal’. ‘de wetenschap [te] beregelen of [te] en de groeiende tweedeling van de listische gevoelens. Je kunt heel goed In een stuk in NRC Handelsblad censureren conform hun wensen’. samenleving, kun je ook begaan zijn tegen de verengelsing van het hoger RINT SYBESMA is hoogleraar Chinese (‘Engels is de wetenschapstaal, Ne- Dat is nogal een stap. Je pleit voor met het lot van het Nederlands puur onderwijs zijn, en tegelijkertijd voor taalkunde 16 mei 2019 · Mare 9

Achtergrond

Het is een mentale strijd Hardlopers bereiden zich voor op de Leiden Marathon Foto Taco van der Eb

Een marathon lopen is vooral een les in vorige maand haar eerste marathon, in Rotter- Advertentie volhouden, zeggen de lopers die zondag dam. ‘Ik was meestal wel zeven uur per week bezig met het hardlopen, en dan nog een uur meerennen in de 29e editie van de Leiden krachttraining’, rekent ze uit. ‘Doordat ik daar- Marathon. ‘Iedereen die een PhD doet, zal naast mijn coschappen liep, moest ik er soms het herkennen.’ wel wat voor laten.’ Volop een studentenleven leiden zit er dan in ieder geval niet in. ‘Ik kan niet zeggen dat DOOR SUSAN WICHGERS Na een lange dag werken het de meest wilde periode uit mijn leven was, op de bank ploffen: dat is er voor chemisch nee. De langste training plande ik op zaterdag- analist Nico Meeuwenoord ( ) en postdoc ochtend, dus ik kon zaterdagavond wel de stad Agnieszka Wegrzyn () niet bij. Zij trekken in. Maar als je al zoveel kilometers in de benen liever hun hardloopschoenen aan. Komende hebt, houd je het ‘s avonds niet lang meer uit.’ zondag rennen ze ruim  kilometer tijdens de Voor een marathon moet je in je trainingen Leiden Marathon. op z’n minst tot dertig kilometer lopen. Dat is Meeuwenoord is een ervaringsdeskundige: dus al snel drie uur lang. Wegrzyn gaat het liefst het wordt zijn e marathon. Elk jaar probeert alleen. ‘Wat ik dan doe? Een hoop nadenken. Ik hij er één te lopen, deze keer is zijn streeftijd gebruik de tijd om ideeën uit te werken, mijn drie uur en  minuten. ‘Een marathon blijft werk te organiseren. Soms luister ik muziek of altijd een uitdaging’, vertelt hij. ‘Het laatste stuk, audioboeken om bij te blijven met de literatuur.’ zo vanaf de  kilometer, is elke keer weer span- Baars trainde juist graag met anderen. ‘Mijn nend hoe dat gaat verlopen.’ beste vriendin fietste een paar keer mee met Na zo’n drie uur achter elkaar lopen kan mijn langere lopen. Als je aan het kletsen bent, je last krijgen van je spieren, zware benen, of gaat de tijd een stuk sneller.’ kramp. ‘Het wordt dan een mentale strijd’, legt Dat is het geheim, volgens alle drie: rustig Meeuwenoord uit. ‘Lukt het om dat moment, lopen, je moet nog kunnen praten. Het tempo dat je echt moet stoppen, uit te stellen?’ moet makkelijk vol te houden zijn. Baars had Want stoppen of wandelen, dat doet Meeu- daarom ook expres geen eindtijd in gedachten. wenoord het liefst helemaal niet. ‘Als het even ‘Mijn doel was om het uit te lopen, ik wilde kan, loop ik achter elkaar door. Alleen bij het mezelf niet vastleggen. Dat je achteraf denkt: drinken houd ik me even in, dan ren ik wat had ik het maar onder de vier uur gedaan.’ langzamer. Als je gaat wandelen, raak je uit je ‘Hoe meer je je inhoudt, hoe beter’, zegt ook ritme. Dan is het daarna weer moeilijker om Meeuwenoord. ‘De meeste mensen gaan te te beginnen.’ hard van start. Dat is bijna een automatisme. Ook Wegrzyn noemt de lange duurlopen Ideaal is dat je de eerste helft langzamer loopt vooral mentaal. ‘Maar na even battlen, en als je dan de tweede.’ daar dan niet aan toegeeft, wordt het weer leuk. ‘Het tempo moet makkelijk aanvoelen, niet Achteraf ben je zelfs nog vrolijker omdat je niet op de toppen van je kunnen’, vertelt Baars. Dat hebt opgegeven.’ Je kunt dat ook gebruiken in je wil niet zeggen dat het ook makkelijk is. ‘Je normale leven, zegt ze. ‘Iedereen die een PhD traint tot de  kilometer, dat is je lichaam dus doet, zal het wel herkennen. Je bent vier jaar gewend. Daarna wordt het echt zwaar. Je ener- lang met iets bezig en soms zie je het even niet gie is laag, je benen worden moe.’ meer zitten. Voor hardlopen geldt dat ook. Je De week erna deed alles zeer. ‘Dat is echt met traint dus niet alleen je lichaam, maar ook het niks te vergelijken’, lacht Baars. ‘Als ik aan een volhouden. Dat gaat hand in hand.’ tafel zat, moest ik mezelf met mijn armen om- Komende zondag wordt de eerste keer dat hoog duwen om op te kunnen staan.’ ze de hele marathon gaat doen. Wegrzyn traint Volgens de marathonlopers is dat het alle- vier keer per week. ‘Niet ’s ochtends hoor, ik ben maal waard. Meeuwenoord: ‘Het is een ma- totaal geen ochtendmens. Ik ga na mijn werk. nier om steeds weer je grenzen te verleggen.’ Lange duurlopen plan ik in mijn weekenden.’ ‘Een hele marathon is de ultieme test voor je Voor zo’n marathon moet je wel wat over lichaam’, denkt ook Wegrzyn. ‘Als je dat kan hebben: de laatste periode legde ze soms vijftig volhouden, dat heeft iets heel moois. In de toe- kilometer per week af. ‘Ik moest wel wat con- komst wil ik ook nog eens een triatlon doen.’ cessies doen in mijn sociale leven. Maar na een Baars doet het de komende tijd ‘rustig aan, hele dag zitten voelt het juist goed om te bewe- met wat halve marathons’, maar de marathons gen en mijn hoofd leeg te maken.’ van Berlijn en New York staan nog op het lijstje. Geneeskundestudent Jade Baars () liep ‘Dat is de droom van iedere serieuze hardloper.’

mare-honours 190510.indd 1 10-05-19 11:18 10 Mare · 16 mei 2019

English page Living with unemployed people? “Because anything’s better than camping”, an alderman claims

Leiden alderman Yvonne van Delft pilot “Kamernood onder studenten ple on social assistance are allowed that’s not what I expect. And (GroenLinks) wants to allow people en bijstand” [Shortage of accommo- to make money from their homes if the ministers say that this dation and social assistance]. There’s that they rent from housing corpo- type of letting is prohibited, on social assistance to let rooms to an obvious reason: according to the rations?” the party wrote. Moreover, well, it was a worth a try; students. Her plan has led to ques- Dutch Participation Act, revenue the plan would remove any incentive we’ll keep on looking for 6 september 2018 ‘Buiten bereik van 42ste Jaargang • nr. 1 tions in the Municipal Council. from lets are deducted from the so- to get people on benefits to work. other options.” kinderen houden’ Waarom laten universitair Pagina 2 cial assistance. “It’s a shame”, Van Delft replied In the meantime, ev- docenten zich bestelen door internetsites? Bij echt eerlijk eco- Van Delft suggests that if a person to the comments. “The main idea eryone on social assis- toerisme profiteren Pagina 6 zowel natuur als locals Leidse thrillerschrijver BY SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK The al- on social assistance takes in a stu- is to reduce the shortage of student tance has been notified voltooit trilogie. ‘Ik wil derman for Work and Income can’t dent, it qualifies as volunteer work. accommodation. Besides, it’s a tem- of the plan by letter. “I Pagina 7 mijn vleugels uitslaan’ forget the image, she says: that one In that case, the room may not cost porary measure, we’re busy building have no idea how many Pagina 11 picture on the cover of Mare last more than  Euros ( Euros and , student apartments too. “Then people will apply”, says September, showing an international  Euros for expenses) and the “land- get to work!” came the reaction. “Yes, Van Delft. “But say student crouching in front of his tent lord” can keep that sum. “Those peo- I want that too, but this plan is not one per cent of them because he had no choice but to live ple have very little money”, Van Delft part of it. Both solutions can work apply, that’s thirty on Stochemhoeve Campsite. says. “This could be an incentive, if perfectly well alongside each other.” places. That would Yvonne van Delft is aware there’s their benefits aren’t cut.” The national VVD party is scepti- be fantastic.”

Kampeerstudent Yichao Li geeft zijn uit Londen meegenomen no short-term solution for the lack of But not all parties on the Munic- cal too, and has asked fourteen ques- And the students? plant water. ‘Je maakt hier snel vrienden.’ accommodation, but she also knows ipal Council think that the pilot, tions in Parliament. The lets are sup- “Living in some- In een Fototent Taco van der Eb of op de bank that many of the , people in which is to run from  July  to posedly “illegal sublets”. In addition, one’s home in the Op bezoek bij de slachtoffers van de kamernood

Ze slapen in een auto, bij vreem- Leiden on social assistance are lonely.  July  , will work. VVD Leiden, the party has accused the alderman Stevenshof dis- den op de bank, of op de camping. En ze worden opgelicht. Op het campingterrein zit Niels Mare ging langs bij de nieuwe Jacobs (, Japanstudies) uit het lichting studenten zonder kamer. Brabantse Uden in de voortent “We becoming more individu- for one, believes that the plan “is full of “improper administration” be- trict won’t be the van zijn caravan met zijn laptop ver buiten het centrum van Leiden ‘Niets verbindt mensen zo snel als op schoot. zijn er honderdzestig aanmeldin- samen in de shit zitten.’ ‘Ik ben aan het zoeken naar ka- gen. Bij DUWO sta ik meestal op mers’, zegt hij. ‘Ik struin Facebook, plek tachtig, soms op honderdzes- zoeken. ‘Het is nu heel druk met Kamernet en DUWO af. Al sinds tig. En dat terwijl ik eerstejaars- activiteiten op Augustinus waar Leidsch Dag- DOOR SEBASTIAAN VAN LOOSBROEK EN ik net lid ben geworden, dus het al and egocentric. That’s when I of holes” and that the Municipal Ex- cause, according to the same as living in SUSAN WICHGERS november ben ik op zoek.’ voorrang én reistijdvoorrang heb.’ is wel chill dat ik hier kan zitten. deel is dat je snel vrienden maakt’, drukker op camping Het wordt Stochem- steeds Hij heeft talloze keren gehospi- Bovendien moeten Jacobs en zijn kampeergenoten uiterlijk  Ik heb nu vier keer gehospiteerd zegt Li. ‘Niets verbindt mensen zo hoeve, bij park Cronesteyn. Het teerd, maar tevergeefs. ‘De eerste snel als samen in de shit zitten.’ keren hospiteerde ik met vijf of oktober iets hebben gevonden, en komende week ga ik weer twee zijn alleen geen vakantiegangers, keer. Als ik dan nog steeds geen Voor zijn tent staat een potplant. blad, maar dakloze studenten die met tien mensen, later in het jaar met omdat de camping dan sluit. ‘Als thought: would it be possible to of- ecutive “is using double standards” she allegedly said: “Let’s just do a Minerva house kamer heb, ga ik hier in een tent ‘Die heb ik in de auto meegeno- hun tenten en caravans een plek- twintig tot vijfentwintig. Soms ik dan nog geen kamer heb, ga ik terug naar huis en moet ik elke dag zitten. Dat is goedkoper dan het men vanuit Londen. Ik had de je veroveren op het vochtige gras. werd ik tweede, dat gaf wel hoop.’ plant al acht jaar, dus ik wilde er Om steeds de verre reis van Uden pendelen. Op deze manier begint huisje: dat kost namelijk  euro ‘Zaterdag was ik nog de enige’, per week.’ geen afscheid van nemen.’ vertelt Yichao Li (, datascien- naar Leiden te kunnen maken, mijn studententijd erg rommelig en stressvol, en dan moet de studie Jacobs was verbaasd dat er Ze hadden niet verwacht dat het fer those people the chance to let a and pursuing “an unfair policy”. it and the politicians in The Hague on Rapenburg”, ce). ‘Ik had eigenlijk niet verwacht kocht hij een auto. ‘Zonder file zo moeilijk zou zijn om hier een ben ik anderhalf uur onderweg, nog beginnen.’ meerdere studenten op de cam- dat er nog meer studenten zouden ping verblijven. ‘Ik dacht dat ik kamer te vinden. ‘Ik kreeg wel een zitten.’ Inmiddels zijn ze met een met de trein duurt dat zeker een Een paar campingplaatsen verder zit Koert Aadema (, ge- hier de enige zou zijn. Maar als ik mail van de universiteit waarin stuk of vijf, onder wie ook twee uur langer. De auto verkoop ik zo- stond dat je al op zoek moet naar dra ik een kamer heb.’ schiedenis) uit Den Bosch in een die studenten in tentjes zie, heb ik Nederlandse studenten. het nog goed voor elkaar. Ik kan een kamer voor je officieel toege- room to a student, if they have an “This same Municipal Executive can respond as they see fit.” the alderman Kamers waar hospiteren niet trekkershut - een simpel houten laten wordt’, zegt Li. nodig is, bieden ook nog weinig hutje met twee stapelbedden. aan een tafel zitten en heb een perspectief. ‘Zelfs voor een huis ‘Ik moest last minute een kamer campingbed. Maar ik betaal wel ‘Maar er werd niet uitgelegd hebben, want mijn studie begint twintig euro per nacht, dus per waarom dat moest. En wie gaat er deze week’, vertelt hij. Hij erkent maand zeshonderd euro.’ nou een kamer zoeken voor je ze- extra room?” introduced measures to stop mul- The alderman needs to discuss the admits. “But I wat laat begonnen te zijn met het Li en de Duitse student Mirco ker weet dat je er gaat wonen? Ik Berner (, wiskunde) hebben ben best wat gewend in Londen, niet de luxe van een caravan, maar maar zelfs daar is het huizenaan- As far as anyone knows, that is tiple occupation conversions, so pilot with the Municipal Council be- think they’d pre- overnachten in tentjes. ‘Het voor- bod nog beter.’ scarcely the case at present, accord- houses can’t be turned into student fore it can be launched. “If everyone’s fer it to living in a > Verder lezen op pagina  ing to the explanatory notes to the accommodation for a while, but peo- against it, I’ll have to step back, but tent.” “We only have time for Saïd and studying”

Fares Wahbi ( ) and Nada Sisan () were both maths teachers in Syria. They’ve headed back to school so they can teach here too. How long have you been in the Netherlands? Wahbi: “Since : I was sent to an asylum seekers’ centre, but I was lucky and could move into this house after six months. Nada joined me a few months later.” Sisan: “We met seven years ago, at university in Damascus where we were doing maths.” Wahbi: “We were maths teachers at a secondary school, and I was a bee- keeper too. I had  hives, no less. To teach here, we had to go back to university; we have exemptions for a couple of subjects. Isn’t weird to find yourselves among first-years again? Wahbi: “I was  when I started and the other students were  or , but I feel like twenty, so it’s not a problem.” Sisan: “At first, we were very fright- ened. I was nine months pregnant, but none of the other students said anything untoward. They were very nice. In the weeks after Saïd was born, Feras attended all the lectures and explained them to me.” Wahbi: “A fellow student gave me all her notes because I still couldn’t lis- ten and write at the same time.” Sisan: “We’re now working on our bachelor theses. Next term, we’ll do an education minor.” Wahbi: “After that, we can start on a part-time master’s degree. We both ‘Every day, we traveled 25 kilometers to Rotterdam and back. We practiced Dutch words as we cycled.’ Photograph by Taco van der Eb love teaching and we like to persuade pupils to love maths, so we immedi- ately started learning Dutch. Within a language school, then we did a sum- Wahbi: “At first, things were tough. our first with Saïd. Four years ago, Sisan: “I’d like to learn to swim.” year we had achieved level B , which mer school and then a transition I only spoke a bit of English, un- we couldn’t celebrate because I was Wahbi: “We’d like to visit the Wad- you need to be able to go to univer- year. The summer school was three derstood nothing, couldn’t express in Syria and Feras was in the Neth- den Islands too. And, it might sity. If we want to teach, we need to weeks in Rotterdam and because we myself. But life is good here if you erlands. It wasn’t a good day.” sound strange, but just to be able to get level C, that’s one level higher. didn’t have the money to travel, we understand the language and the Wahbi: “We got all our furniture spend a week in our house without We are already doing a project, Drea- cycled  kilometres there and back c u ltu re .” from Marktplaats. I bought this ta- having to study, not shopping even. mocracy, in schools. We play games every day. After class, we translated ble as a dining table, but we use it to Just sleeping and eating.” that teach the pupils about equal op- new words on a laptop there be- Why are there letters on the wall? work at. We’re either looking after Sisan: “We’ve only managed to do portunities, freedom and democracy, cause we still didn’t have our own Sisan: “I stuck those letters up for Saïd or studying; we don’t have time that for two days at most in the past and we tell stories too.” laptop.” Feras’ birthday. On the other side, for anything else.” three years. But we’ll get there one Sisan: “We wrote the words on piec- there are envelopes with notes, on d ay.” How did you learn Dutch? es of paper so we could test each which we’ve written how we cele- What will you do when you have Wahbi: “First, we went to a Dutch other as we cycled.” brated each birthday. Last year was more time? BY VERA ARNTZEN 16 mei 2019 · Mare 11

Museumnacht (G)een aanval op de pik Voor cabaretduo Vlamousse is het feminisme geen gevoerde strijd

In de voorstelling Saampies wil het met een migratieachtergrond” maar als cabaretduo Vlamousse politiek correct Kaapverdianen.’ Ook seks en seksisme komt aan bod in taalgebruik aankaarten. de voorstelling. ‘We zingen bijvoorbeeld een lied over pikken die stinken. Op de DOOR VINCENT BONGERS ‘De naam heeft melodie van “Earth Song” van Michael een dubbele betekenis’, zegt Brigitte van Jackson: ‘What about penises? What Bakel, die samen met Maya van As het about cocks? What about how we feel eve- cabaretduo Vlamousse vormt. ‘We wil- ry time we want to suck? Het is eigenlijk den wel iets vrouwelijks in de naam, een aanval op de pik, maar later komen ook omdat we allebei best wel feminis- we daar weer op terug en geven we toe tisch zijn. Het was eerst “flamoes” op dat we de plank mis slaan. We moeten zijn Vlaams geschreven. Toen zei mijn juist positiever over de kut zijn, en niet vriend: “Waarom schrijf je het niet als de piemel aanvallen. vla en mousse.” Dat ziet er chique uit, ter- ‘We gaan in algemene zin in op sek- wijl het een hele banale betekenis heeft. sisme, maar het is wel gevoed door wat Blanke vla en chocola past ook wel bij wij zelf meemaken in de cabaretwereld. ons. Ik ben half Kaapverdiaans en Maya Er zijn wel heel veel voordelen waar je is Nederlands. Dat is ook een thema in als vrouw tegen aanloopt: “Vrouwen de voorstelling.’ zijn minder grappig” of “vaker serieus”. In Saampies - zaterdag te zien tijdens Er zijn mannelijke cabaretiers die ervan de Museumnacht - zit bijvoorbeeld overtuigd zijn dat vrouwen geen gevoel een scène over het gedoe rond politiek voor humor hebben. Daar moet je toch correct taalgebruik. ‘Maya zegt vrijwel tegen opboksen. Je moet net wat harder aan het begin van de voorstelling: “We bewijzen dat je überhaupt grappig bent.’ hebben het natuurlijk allemaal gezien: Vlamousse won dit jaar de studenten- Brigitte heeft een kleurtje, en ik als wit juryprijs op het Leids Cabaretfestival. persoon heb me natuurlijk goed ingele- ‘Daar waren we superblij mee. We mer- zen hoe ik daarmee moet omgaan. Wat ken dat we bij jongeren een hit zijn. Is ik heb geleerd is dat we vooral moeten het publiek wat ouder, dan zijn het vooral luisteren.” Dan mag ik als persoon van de vrouwen die het leuk vinden. Als de kleur mijn verhaal doen. Alleen gebruik leeftijd nog wat stijgt, haken ze allemaal ik niet de juiste termen. Dus zij gaat mij af: het is te grof. Ze denken ook: gaan we de hele tijd verbeteren. Ik zeg bijvoor- het nu alweer over feminisme hebben? beeld dat ik “halfbloed” ben, dat moet Die strijd is toch al gevoerd? Studenten natuurlijk “dubbelbloed” zijn. Ik heb al zien dat toch anders.’ die boeken niet gelezen, want die zijn gericht op witte mensen. Mijn familie Vlamousse, Saampies. omschrijven zichzelf als “Nederlanders Locatie: Academiegebouw ‘Als vrouw moet je net wat harder bewijzen dat je grappig bent.’ Gevangen in de moeilijkste taal ter wereld Professor Afrikaanse taalkunde bemant escaperoom

In de escaperoom Afrikaanse talen men vervolgens levend en wel uit kun je alleen uit de cel ontsnap- het monster tevoorschijn. Met dit volksverhaal kan ik de deelnemers pen door een verhaal over een op weg te helpen: ze stap voor stap monster te doorgronden. naar een oplossing brengen.’ Afrikaanse talen escaperoom DOOR VINCENT BONGERS ‘Volgens twee Locatie: Old School websites is Iraqw de moeilijkste taal ter wereld. Dat is een beetje onzin, maar ik zal het zeker vermelden. Het klinkt wel goed namelijk, en het mag wel een beetje ronken bij zo’n escaperoom’, zegt hoogleraar Afri- Elfde Museumnacht kaanse taalkunde Maarten Mous. Tijdens de Museumnacht wordt Studentenvereniging Quintus organi- het publiek vastgehouden in een cel seert op zaterdag 18 mei voor de elf- in de Oude School. Om de weg naar de keer de Leidse Museumnacht. Elf de vrijheid te kunnen vinden, is een musea openen ’s avonds hun deuren. spoedcursus over een taal nodig die Uiteraard is een deel van de vaste col- alleen in een klein deel van Afrika lectie van de musea te zien, maar er is wordt gesproken. veel meer te doen. Zo wordt de nacht ‘De Iraqw is een volk dat leeft op geopend met lasergamen in een are- een hoogvlakte in het noorden van na op de Beestenmarkt en komt men- Tanzania’, vertelt Mous. ‘Hun taal talist Alex Blackwood naar de Oude telt zo’n half miljoen sprekers. Dat is Sterrewacht om gedachten te lezen en trouwens nog behoorlijk veel, voor ‘mystieke goocheltrucs’ te doen. Ook Afrikaanse begrippen dan. Ik trok in In Noord-Tanzania leven een half miljoen sprekers van het Iraqw, een taal als een grammaticale puzzeldoos. is er muziek: Reggae-punkband Star-  voor het eerst naar het gebied fish speelt in Museum Volkenkunde. en heb mijn promotieonderzoek Wie meer van ‘poëtische pop’ houdt, over het Iraqw gedaan. De meeste raar. ‘Ik zal een voorbeeld geven: ten zien hoe je dat enigszins door- Irmi. Dat is een monster dat vrijwel kan terecht bij Iris Penning in de Old talen in Tanzania behoren tot de mustunday haniis betekent: “Waar- grondt. De gevangenen moeten zo’n iedereen verslindt. Er blijven nog School. Als de deuren van de musea Bantu-familie, deze is duidelijk an- om is het aan jullie gegeven?” Haniis vormpje uit elkaar kunnen trekken maar een paar mensen over op aarde. uiteindelijk toch sluiten, dan is er nog ders. Alle grammaticale zaken van betekent “geven”. Alle andere infor- om te ontsnappen.’ Waaronder twee jongetjes, die gaan een afterparty in Gebr. de Nobel. een zin worden in één woord in die matie: “Waarom is het aan jullie” zit Hulp komt er in de vorm van een op zoek naar het monster om het te zin uitgedrukt.’ helemaal in het woord mustunday. monster, of beter gezegd, een ver- bevechten. Uiteindelijk overwinnen Museumnacht Leiden Dat maakt het heel moeilijk om de Best lastig, natuurlijk. Ik ga mijn haal over een monster. ‘Ik vertel een ze het en snijden een teen van het Zaterdag 18 mei, € 14.00 taal te analyseren, aldus de hoogle- arme publiek in een half uurtje la- sprookje van de Iraqw over de Aama beest af. Alle opgegeten mensen ko- www.museumnacht.nl 12 Mare · 16 mei 2019

Het Clubje Column

Huisbaas

Mijn huisbaas heeft een eigen Wi- kipediapagina. Nu zijn er wel meer mensen die hun eigen Wikipediapa- gina schrijven, maar die verhuren niet vaak kamers. Die van mij wel, want je moet iets als je roem weliswaar vol- doende is om niet van de vrije ency- clopedie te worden verwijderd, maar niet groot genoeg om iemand zich geroepen te laten voelen je spelfouten eruit te halen. Het lemma beweert dat zij operazangeres is, iets wat ik graag geloof, hoewel ik daar aanvankelijk moeite mee had. De eerste tekenen die deden ver- moeden dat het wel eens waar zou kunnen zijn, verschenen enige tijd nadat ik intrek had genomen in mijn kamer. Vanuit de belendende salon hoorde ik met toenemende regelmaat klanken, die vaag iets weg hadden van gezang. Mijn huisbaas had een rol weten te bemachtigen. Ze moest in tien dagen een partituur uit haar hoofd zien te leren. Mijn huis was de aangewezen plek voor repetities. Ik kon de reuring wel waarderen en vond dat mijn ochtendwekker in korte tijd veel beter was gaan klinken. Nadat ik echter voor de honderdste keer een of andere aria had aange- hoord, begon ik te vrezen dat mijn le- ven was veranderd in de pizzareclame van een B-merk waarin ik voor altijd Foto Taco van der Eb opgesloten zou blijven. Mijn huisbaas meent dat mensen haar houden voor het tweelingzusje van Cecilia Bartoli, de wereldberoemde mezzosopraan met wie zij op het conservatorium zou ‘Als je tekent, zie je steeds meer’ hebben gezeten. Zelfde timbre, zelfde lichaam, zelfde oogopslag… Bartoli, Bertolli, what difference does it make? De première in een klein theater is De tekenaars van de Hortus Botanicus mij meer waard dan welke huurtoe- slag dan ook. Ik zie mijn huisbaas sterven op het podium, om even later Charles Buddendorf (53): ‘Wij tekenen Winkel: ‘Er is te weinig tijd om te schil- consequent doorvoert dan ziet het er waar je mee bezig bent.’ weer op te staan uit wat klaarblijke- vandaag uien. Vorige keer waren het or- deren, het is maar van half elf tot drie.’ ineens best aardig uit.’ Winkel: ‘Ik werk als wetenschappelijk lijk een slaaptoestand was. Ze sleept chideeën en de keer daarvoor dennen- Pauline Plag (23, geneeskunde): ‘Ik Stremler: ‘Je leert steeds beter hoe de illustrator voor Naturalis. Het is hier iets zich voort over het podium met iets appels.’ hou heel erg van tekenen maar maak bloem in elkaar zit. Als je meer weet vrijer, maar we tekenen wel natuur- wat barokke sierlijkheid moet zijn. Ik Esmée Winkel (36): ‘Iedere workshop er eigenlijk nooit de tijd voor. Ik vind het over de lukt het tekenen steeds beter.’ getrouw. Voor een kunstenaar is een schrik als een hert dat recht in de loop die ik geef is een beetje anders. Het bij- hier heel chill en zit vaak in de Hortus Winkel: ‘Ik zou eigenlijk tegen iedereen blaadje dat vergaat of een verwelkt van een geweer kijkt, wanneer zij met zondere aan de collectie van de Hortus of het café te studeren. Toen zag ik dat willen zeggen: ga lekker tekenen. Maak bloemetje misschien heel mooi, maar haar divalijf op een medespeler gaat is dat er zoveel verschillende soorten en er een tekencursus was voor studenten gewoon een klein schetsje van iets als voor onderzoekers is het de bedoeling zitten en indringend naar me begint te ontzettend veel kleur en variatie zijn. En voor € 7,50 en dat leek me wel wat. Ik je in het gras ligt te ontspannen.’ dat ik een overzicht teken van de soort loeren. Ik heb nog altijd niet de huur mijn bloemenblouse? Die vond ik pas- leer echt meer dan ik verwachtte. Als je Lies Bakker (76): ‘Ik vind het heerlijk. Ik dat ze met collega’s in het buitenland betaald, schiet er door mij heen. sen bij de workshop!’ gaat tekenen, zie je steeds meer. En je word er wijzer van en het geeft me rust. kunnen delen. Als ik daar een gekron- Mijn huisbaas is als Norma Anjesse Stremler (25, colonial and krijgt goede tips.’ Ik teken planten, schelpen en dennen- keld blaadje teken, word ik terugge- Desmond, de tragische heldin uit Sun- global history): ‘De meesten tekenen Buddendorf: ‘Bijvoorbeeld over de appels, geen landschappen of zo. stuurd naar de tekenkamer.’ set Boulevard, een actrice op leeftijd met potlood, sommigen gebruiken een verhouding bloem en steel en waar je ‘Je ziet ook steeds nieuwe dingen. Je die grote successen heeft gekend in fineliner.’ schaduw zet. Als je dat soort dingen wordt er echt verliefd op, op dat ding DOOR VERA ARNTZEN het tijdperk van de stille film. Holly- wood is inmiddels verder, haar glorie is vergaan, maar Norma blijft leven in de illusie van haar roem. Iedere avond kijkt ze naar haar eigen films van Bandirah vroeger en haar goede butler, die om haar geeft, besteedt dagelijks uren aan het namaken van fanmail om de werkelijkheid van haar verval bij haar weg te houden. Precies als die butler stel ik mij op tegenover mijn huisbaas. Je moet mensen in hun waarde laten, en die is met een beetje goede wil en studiefi- nanciering best te betalen.

TIM HOFFMAN is student geneeskunde