Rechter: Gemeente Fout Met Vervuilde Grond TU/E-Campus

ASML toont TU’s maken Beton- zichzelf op humanoïds/8 ballon /12 TU/e/3

13 november 2008 / jaargang 51

News in English for international students and staff members/11

Informatie- en opinieblad van de Technische Universiteit Eindhoven. Redactie telefoon 040-2472961 e-mail [email protected] Rechter: gemeente fout met vervuilde grond TU/e-campus

De gemeente Eindhoven is aan- te weten dat het terrein daar ook sprakelijk voor de schade die geschikt voor moest zijn. Een de TU/e heeft geleden als later bodemonderzoek, in juni gevolg van de verontreiniging 2001 in opdracht van de TU/e uit- van het terrein waar in 2002 gevoerd door Rasenberg Milieu- het gebouw Kennispoort werd techniek, wees uit dat de grond neergezet. De rechtbank in Den verontreinigd was met cadmium, Bosch oordeelde vorige week kwik, lood, nikkel, PAK, mine- dat de gemeente in ieder geval rale oliën en zink, en dat daarbij de saneringskosten moet de grenswaarden werden over- betalen. Het bedrag voor schreden. Het terrein heeft overige schade die de TU/e namelijk ooit dienst gedaan als ondervonden heeft, moet nog vuilstort voor Philips. Dat door een deskundige worden betekende dat de grond niet meer vastgesteld. hergebruikt kon worden voor bijvoorbeeld de aanleg van het Het is een gerechtelijk steekspel Limbopad. Afvoer en verwerking dat al een kleine zes jaar speelt van de grond zou ruim een De broers Marco (links) en Hans Lammers met de stalen wokkel aan de kraan van het TAC. Foto: Bart van Overbeeke tussen de gemeente Eindhoven miljoen euro gaan kosten. In en de TU/e. Wie moet de kosten april 2003 hoopte CvB-lid Hans dragen voor het opruimen en Amman, inmiddels vertrokken saneren van de vervuilde grond naar de Universiteit Utrecht, nog Lichtgevende helix van die in 2001 werd aangetroffen op zes tot zeven ton van de gemeen- het terrein waar de TU/e en de te vergoed te krijgen. Vorige week TU/e-studenten op Glow Kamer van Koophandel Kennis- heeft de rechtbank al een bedrag poort wilden gaan bouwen? van ruim 260.000 euro toe- Dat lichtfestival Glow niet alleen om grote projecten De broers schroefden de afgelopen maanden een Volgens de TU/e is de gemeente wijsbaar genoemd. Om te hoeft te gaan, bewijzen de Bouwkunde-studenten en kwart van de in totaal 54 segmenten -die elk 75 kilo aansprakelijk voor die kosten. bepalen wat er aan verdere broers Marco (23) en Hans (27) Lammers. Zij maakten wegen- aan elkaar en lieten ruimte ertussen open Het belangrijkste argument schade is ontstaan -de eventuele een verlichte helix met materiaal dat sinds 2004 op voor het licht. hierbij: de gemeente zou bij de minderwaarde van het terrein- de TU/e lag. Te zien bij het Temporary Art Centre (TAC) De overige segmenten liggen nog onder de koepel. overdracht van het betreffende acht de rechtbank het raadzaam aan de Vonderweg. De creatie moet als uithangbord dienen voor het perceel de universiteit niet op de een deskundige in te schakelen. Toen dr.ir. Jos Bosman, universitair hoofddocent Temporary Art Centre (TAC) aan de Vonderweg. “Het is hoogte hebben gesteld van een Mr. Andy van Eggelen, hoofd architectuur aan de TU/e, het duo benaderde met de natuurlijk een temporary art centre, dus we weten niet bodemonderzoek waaruit bleek Juridische Zaken, zegt dat de vraag om ‘iets’ te doen met de papieren die in het hoelang het blijft hangen, maar ik schat minstens een dat er sprake was van lichte tot TU/e op dit moment niet onge- laboratorium bij Bouwkunde lagen, vond hij direct half jaar”, aldus Hans. De broers wilden met hun matige verontreiniging met lukkig is met het vonnis, en dat een gewillig oor. De papieren bevatten een idee van kunstwerk de zichtbaarheid van het TAC vergroten. zware metalen. Daarbij bestond men afwacht welk bedrag er voor Fransman Jean-Arnaud Smadja, oud-student van de “Bovendien stond daar al een kraan, waardoor het er voor de TU/e wel een bouwde verdere schade wordt vast- Design Academy, die er in 2004 voor had gezorgd dat ophangen gemakkelijker werd”, vertelt Hans. De verplichting, dus kon de gemeen- gesteld./. segmenten van een oude graanglijbaan vanuit Parijs binnenzijde van de spiraal gaat als uithangbord voor naar de TU/e kwamen. Hij schakelde de expertise in exposities bij het TAC fungeren. TU/e start wetenschapsrubriek in Sp!ts van TU/e’ers om het om te bouwen tot een kunstwerk, Door de beperkte lengte van de arm van de kraan -die ‘Beter Weten’ is de naam van de nieuwe rubriek die vrijdag 14 november maar kwam niet tot een resultaat. De gebroeders boven de weg hangt- kan niet de volledige lengte van van start gaat in het gratis dagblad Sp!ts. Samen met Universiteit Lammers is het nu wel gelukt om de segmenten van 18 meter -dus met alle 54 segmenten- worden bereikt, Maastricht en Nyenrode Business Universiteit verzorgt de TU/e de de graanglijbaan te transformeren tot kunstobject. maar slechts 4,80 meter. wekelijkse rubriek op de wetenschapspagina ‘Discover!’. Op die pagina De gietijzeren segmenten komen uit een pand uit De broers hingen de verlichte helixconstructie vrijdag staan onderzoek en de praktische relevantie ervan centraal. De TU/e bijt Parijs, dat rond 1900 is gebouwd. Samen vormden ze 7 november op. Tot verrassing van de broers kwam het spits af. De artikelen van de TU/e worden verzorgd door het een graanglijbaan in de vorm van een spiraal, Smadja ook nog opdagen, toen hij van het initiatief Communicatie Expertise Centrum (CEC). Sp!ts bereikt dagelijks 1,9 waarover zakken meel naar beneden konden glijden. hoorde. Hans: “Hij vond het geweldig en was erg miljoen mensen in de leeftijdsklasse van 13 tot 34 jaar. Met dit initiatief De afgelopen vier jaren lagen de onderdelen onder de enthousiast.” Met z’n drieën gaan ze nu plannen wil de TU/e haar zichtbaarheid op landelijk niveau vergroten en een Koepel, op een uithoek van de campus. maken om van alle segmenten iets te maken. positieve impuls geven aan het imago van techniek, aldus Marc Rosmalen, werkzaam bij het CEC. U-raadvoorzitter wordt directeur bedrijfsvoering ST De huidige voorzitter van de vertrokken directeur bedrijfs- werken met decaan prof.dr. Piet Voor Nelissen komt de overstap PTN en het technologisch topin- universiteitsraad, dr. Laurent voering Paul Scholte is sneller Lemstra en met prof.dr.ir. Jaap vroeger dan verwacht. “Ik had stituut DPI. “Ik heb de afgelopen Nelissen, is begin deze week gevonden dan verwacht. Vorige Schouten, die deze week de eigenlijk over twee jaar willen vier jaar ook veel geleerd als vooraan de slag gegaan als nieuwe week sprak mr. Jo van Ham, lid functie van vice-decaan op zich gaan uitkijken naar een functie zitter van de U-raad. Daarbij heb directeur bedrijfsvoering bij de van het College van Bestuur, nog heeft genomen. Hiermee is het als directeur bedrijfsvoering of ik bij wijze van spreken aan de faculteit Scheikundige over enkele weken, maar af- ST-bestuur weer op volle sterkte. diensthoofd, maar het CvB heeft andere kant van de bestuurstafel Technologie. Zijn voorganger, gelopen maandag zat de nieuwe Als student heeft Nelissen in me nu gevraagd om deze functie gezeten. Overigens ben ik in die dr. Paul Scholte, stapte directeur bedrijfsleiding al achter 1985 nog een bijvak bij Lemstra per direct op te vullen.” Nelissen periode ook nog deels actief onlangs op na onenigheid in zijn bureau in Helix, het gebouw gevolgd. Na zijn chemiestudie ziet het als een voordeel dat hij al gebleven binnen ST.” het faculteitsbestuur. Op 1 van Scheikundige Technologie. aan de KU Nijmegen is hij in goed bekend is met de faculteit, januari 2009 stopt Nelissen als Laurent Nelissen, die de af- 1991 gepromoveerd aan de TU/e en dat hij ook al de nodige Omdat zijn nieuwe functie er niet voorzitter van de U-raad. gelopen vier jaar voorzitter van de bij de vakgroep Kunststof- bestuurlijke ervaring heeft op- mee te verenigen is, legt Nelissen U-raad was, gaat in het nieuwe technologie en daar ook gedaan met onder meer de eind dit jaar het voorzitterschap Een opvolger voor de met rumoer bestuur van de faculteit samen- begonnen als universitair docent. opstart van onderzoekschool van de U-raad neer./. 13 november 2008 Cursor 2/ Mensen

Alice van Litsenburg “Geforceerd op zoek gaan naar woorden is te bedacht” Tekst: Rachèl Sloven niet bij me opgekomen dat het leek me doodeng dat anderen gestrikt. “Ik wilde ze eigenlijk heel erg. Het valt me niet tegen, Foto: Bart van Overbeeke niet hoogdravend hoeft te zijn. mijn gedachten zouden lezen. laten bundelen in een boekje, want poëzie is nu niet bepaald Ze krabbelde zo nu en dan wat Dat je gedichten niet honderd Want zo voelde het in feite. Toch maar boeken verdwijnen na het een toegankelijk medium.” op papier, maar meer dan losse keer hoeft te herlezen totdat je heb ik me laten overtuigen dat lezen vaak meteen in de boeken- Amper drie weken na het hersenspinsels waren het niet. ze begrijpt. Wat deze man zei, het goed genoeg was om ermee kast. Deze vorm is niet alleen uitkomen van haar werk heeft Totdat ze februari vorig jaar was direct en toch poëtisch. Ik naar buiten te treden. Mijn aantrekkelijker, maar het nodigt Alice alweer grootste plannen een voorstelling van Rick de ben na die voorstelling thuis vriendin Jeanny heeft me gehol- ook uit tot meer creativiteit. Zo voor een volgend project. “Mijn Leeuw, oud-frontman van de gaan kijken wat ik aan gedach- pen om de teksten verder te per- kunnen de gedichten en foto’s vriendin Jeanny en ik denken Tröckener Kecks, bijwoonde. ten had verzameld en kwam er- fectioneren en heeft me vooral afzonderlijk als ansichtkaart erover een expositie op te zetten Sindsdien bleven de gedichten achter dat er eigenlijk al hele over mijn onzekerheid heen worden gebruikt. Bovendien met beeld, taal en video. maar komen. Alice van gedichten tussen zaten. Vanaf geholpen.” nodigt een doosje uit om te Momenteel ben ik me aan het Litsenburg, als secretaresse dat moment bleef het maar “In eerste instantie heb ik foto’s, kijken wat erin zit. De dag dat ze verdiepen in fotografie en onder- werkzaam bij de faculteit komen en het gaat nog altijd schilderijen en pentekeningen van de drukker kwamen, heb ik tussen blijven de nieuwe Werktuigbouwkunde, door. Gelukkig, ik was even bang van anderen bekeken en die een feestje gegeven voor de gedichten komen. Ik merk dat ik bundelde er veertien in een dat het maar een kortstondige mensen gevraagd of ik dat mate- mensen die het dichtst bij me minder onzeker ben nu ik mijn doosje en maakte er zelf sfeer- vlaag van creativiteit was. Soms riaal mocht gebruiken. Ik kwam staan. Het was klaar en dat wilde werk heb uitgebracht. Het maakt beelden bij. Als het aan haar zijn het woorden, soms een er echter al snel achter dat mijn ik vieren. Daarna heb ik een me niet zoveel uit wat anderen ligt, volgt er meer, veel meer. gevoel, soms een heel gedicht. teksten en de beelden elkaar niet mailing gestuurd naar mijn ervan vinden. Ik vind het zelf De spontane ingevingen waar ik versterkten. Ik ben daarom zelf andere kennissen en vrienden mooi en dat is toch het belang- Het woord poëzie associeerde later niet veel meer aan hoef te sfeerbeelden gaan maken en dat en naar de groep waar ik werk. rijkste. Of Rick de Leeuw ze Van Litsenburg aanvankelijk verbouwen, zijn meestal de werkte wel. Het zijn immers Dat vond ik best spannend. De heeft gelezen? Nee, maar mis- met moeilijke woorden, beste. Geforceerd op zoek gaan mijn gedachten.” reacties waren uiteenlopend, schien moet ik hem toch een ingewikkelde zinsconstructies naar woorden is te bedacht.” Uiteindelijk besloot ze in eigen maar meestal positief. doosje opsturen. Hij heeft het en diepzinnige betekenissen. Een tijd lang hield ze de gedich- beheer veertien gedichten op Sommigen waren geroerd en tenslotte allemaal in gang Tijdens het optreden van Rick de ten voor zichzelf, totdat ze een kaartjes te laten drukken. Daar een enkeling zei er niets van te gezet.”/. Leeuw en pianist Jan Houtekiet goede vriendin en fotografe haar voegde ze vijf foto’s aan toe. Die snappen. Mensen hebben de in grand café Meneer Frits, werk liet lezen. Die was meteen gingen in honderd zandkleurige moeite genomen om er voor te De set is te koop voor 12,50 euro kwam Van Litsenburg erachter enthousiast en vond dat ze er doosjes en werden hoogst- gaan zitten om zich een mening (ex. verzendkosten) en is te bestellen via dat het ook anders kan. “Het was iets mee moest gaan doen. “Het persoonlijk door Alice dicht- te vormen en dat waardeer ik [email protected]. Cursor/Colofon De week van/Gordon

© 2008. Auteursrechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden gerepro- Gordon Jack is an international exchange sphere which NDSM-Werf creates. until the small hours duceerd zonder voorafgaande toestemming student from Glasgow, Scotland. He is of the morning, van de hoofdredacteur. currently completing his graduation Wednesday: At 8am I went online, to after having De redactie behoudt zich het recht voor om project for masters of architecture and watch Barack Obama’s victory speech as consumed aangeboden artikelen te wijzigen. urban design at the TU/e. president-elect of the United States. After quite a Redactie Han Konings (hoofdredacteur), morning coffee I met with my tutor to number of Judith van Gaal, Tom Jeltes, Ivo Jongsma, Frits Monday: After a long weekend of study, discuss the progress of my research. In the pints of van Otterdijk, Norbine Schalij, Brigit Span I continued my thesis research on tempo- afternoon I began the task of revising for Guinness. (eindredacteur), Monique van de Ven Aan dit rary public spaces. In the afternoon I expe- the coming examination in techniques in nummer werkten verder mee Ingrid Magilsen, Ruben Libgott, Benjamin Ruijsenaars, Enith rienced the Dutch medical system when urban modeling and planning, which proved Saturday: After a Vlooswijk, Paul Weehuizen Foto’s Bart van I visited the Catharina-ziekenhuis, for a much more extensive than expected! long sleep in the Overbeeke Lay-out Esther Valk Redactieraad serious stomach illness. As always on morning, more revision and housework prof.dr.ir. Henk van Tilborg (voorzitter), drs. Monday evenings, a weekly shop was com- Thursday: I began the day once again called! Whilst cleaning the apartment, I Joost van den Brekel, prof.dr.ir. Han Meijer, Wouter Schilpzand Basisvormgeving Koos pleted with my partner to prevent returning revising for my examination and the day gave each task a subject from my revision Staal bno Druk Drukkerij E.M. de Jong B.V. to Albert Heijn more than once a week! proved to be very focused when I realized to help visualize equations and infor- Baarle-Nassau Advertenties Bureau Van Vliet I had been in the ICTheek from 8.30am mation for my exam. BV, Passage 13-21, 2024 KS Zandvoort, Tuesday: I visited Amsterdam again for until 6pm without a single break. tel. 023 - 5714745 Redactie-adres TU/e, W-hal research of my thesis and class projects. I Sunday: Revision once again with stress 1.25, postbus 513, 5600 MB Eindhoven, tel. 040 - 2472961/2474020, e-mail: spent the day within the grounds of the old Friday: Friday was a mix of study, research mania! I took time out by going for a walk [email protected], www.tue.nl/cursor. NDSM ship yard where I made observa- and socializing. During the working day around Eindhoven, and had a few friends Cursor is aangesloten bij het Hoger Onderwijs tions of the area and interviewed the users I was in university once again working on over for lunch. In the evening, I annoyed Persbureau (HOP) of the artist/cultural centre which has been my research and revision. In the evening my partner with franticly reiterating established there. The day was very misty, I enjoyed a dinner with my friends and equations and panic before the exam on which added to the very surreal atmo- watched a band play in O’shea’s Irish pub Monday. Cursor 13 november 2008 Nieuws /3

Miljoenen erbij voor Euflex viert tienjarig bestaan Leo Robben, directeur van Euflex, internationalisering het interne uitzendbureau van de Geen grootse nieuwe visie, worden aangepakt. TU/e, liet maandag 10 november maar wel een beetje geld erbij. Ook docenten mogen best erva- weten een tevreden man te zijn. Dat is de strekking van het ring opdoen in het buitenland, Euflex, dat voor honderd procent internationaliseringsbeleid vindt de minister. Hij maakt 8,6 deel uitmaakt van de TU/e Holding, dat OCW-minister Ronald miljoen euro vrij om docenten draait dit jaar een omzet van vijf Plasterk de komende jaren wil een tijdje les te laten geven in het miljoen euro en heeft in het af- gaan voeren. buitenland. Verder moet Neder- gelopen decennium het pakket aan land aantrekkelijker worden voor diensten fors zien groeien. Naast Tot 2014 trekt Plasterk 19,4 buitenlandse studenten en werving en selectie is Euflex zich miljoen euro extra uit om de wetenschappers. Ook daar gaat ook gaan bezighouden met loop- internationalisering van het extra geld naartoe: 2,8 miljoen baanbegeleiding en met de onder- hoger onderwijs en wetenschap- euro vanaf 2010. Daarmee steuning van bedrijven bij hun pelijk onderzoek te bevorderen. moeten omslachtige procedures P&O-beleid. Voor de toekomst Dit geld komt bovenop de 150 vereenvoudigd worden. heeft Euflex de ambitie om de stu- miljoen euro die al eerder werd denten van de TU/e nog beter te gereserveerd. Wat opmerkelijk is: er wordt met gaan begeleiden bij hun eerste De voornemens en streefcijfers geen woord over het bedrijfs- stappen op de arbeidsmarkt. komen niet als een verrassing. leven gerept. In de zomer zei Robben: “Onze studenten hebben daar een locatie voor opgezet.” lezing van trendwatcher Rob Plasterk wil bijvoorbeeld dat het directeur Sander van den behoefte aan een partij die ze echt Zelfs voor het vinden van een Creemers. Die laatste overstelpte voor binnen- en buitenlandse in- Eijnden van internationalise- helpt bij het vinden van de voor hen passende bijbaan kunnen studen- zijn toehoorders met een lawine stellingen mogelijk wordt om ringsorganisatie Nuffic: “We meest geschikte baan, en niet aan ten in de toekomst terecht bij aan cijfers en krantenknipsels over samen een diploma uit te reiken: zullen talenten actief moeten vereen bureau dat ze een baantje in Euflex. Hiervoor gaat men samen- aanstaande technologische ont- een joint degree. Verder streeft leiden hierheen te komen. Daar wil duwen. We gaan hiervoor werken met uitzendbureau wikkelingen en de bedreigingen hij naar een verdubbeling van het moet Plasterk het bedrijfsleven samenwerken met het bemidde- StudentenWerk. die de groeiende bevolking en de aantal studenten dat een deel van bij betrekken. De overheid kan lingsbureau Technobility. Bij het Het tweede lustrum vierde Euflex milieucrisis met zich meebrengen. zijn opleiding in het buitenland niet zelf eindeloos geld uitgeven Onderwijs en Studenten Service met het uitdelen van gebak, het volgt: van 17 naar 25 procent. Ook om de studenten hierheen te Centrum in het Hoofdgebouw wordt aanbieden van een lunch en een Foto: Bart van Overbeeke zou hij aan de hogescholen en halen.” universiteiten graag wat meer in- Dat waren uitspraken van vóór de ternational classrooms zien, kredietcrisis, benadrukt Nuffic. TU/e-hoogleraren in debat over het maken van leven waarin Nederlandse en buiten- Bedrijven hebben nu wel iets landse studenten samen onder- anders aan hun hoofd dan de TU/e-hoogleraar prof.dr. Bert gevaarijk, gunstig of onvermij- techniek aan de TU/e en dr. wijs volgen. internationalisering van het Meijer gaat dinsdagavond 18 delijk? En is het overschrijden Bruno Aerts, ethicus en lid van de Het extra geld gaat onder meer onderwijs. Nuffic is dan ook niet november de discussie aan van de grens tussen de dode Medisch Ethische Toetsings- naar de bevordering van interna- ontevreden over de internationa- over de maakbaarheid van organische wereld en de levende commissie van het Catharina- tionale stages (acht miljoen liseringsagenda van Plasterk: leven met prof.dr. Anthonie werkelijkheid -begrip van het ziekenhuis. De avond wordt na euro). Plasterk wil met de ver- “Hier valt mee te werken. De nota Meijers (ook TU/e) en ethicus ontstaan en vervolgens het een publieksdiscussie om 21.15 schillende belangenorganisaties biedt de ruimte. Een grootse, dr. Bruno Aerts. Dit gebeurt maken van leven- slechts een uur afgesloten. overleggen wat voor studenten de alomvattende visie kan ook tijdens het Catharinadebat in kwestie van tijd? Ook komen belangrijkste hobbels zijn bij het beperkend werken en dan ben je de Eindhovense Catharinakerk. ethische vragen rond onder- De Catharinadebatten worden zoeken van stageplaatsen in het verder van huis.” (HOP)/. werpen als embryoselectie, sinds 2002 enkele malen per jaar buitenland en hoe die kunnen Na een inleiding van Meijer -die kunstmatige bevruchting en georganiseerd door de werk- zich in zijn onderzoek als hoog- plastische chirurgie aan bod. groep Catharinadebat en mede- leraar moleculaire weten- De avond wordt om 19.30 uur werkers van de TU/e. Het doel is ASML toont zichzelf op TU/e schappen en organische chemie geopend door gespreksleider en de publieke informatie en discus- bezighoudt met de grens tussen oud-docent filosofie Frank van sie te bevorderen over de maat- levenloze materie en leven- wordt Helmond, gevolgd door de lezing schappelijke aspecten weten- er door een panel en het publiek van Meijer met als titel ‘Waarom schappelijk onderzoek en gediscussieerd over vragen als: wij geen leven kunnen maken’. technologische innovatie. Toe- hoe kunnen ecologisch even- Daarop volgt een eerste reactie gang tot het debat is gratis./. wicht en diversiteit worden van het panel, bestaande uit behouden? Is genetische mani- prof.dr. Anthonie Meijers, hoog- Voor meer informatie zie: pulatie van voedingsstoffen leraar filosofie en ethiek van de www.catharinadebat.nl.

Een groep mensen op de ASML-bijeenkomst. Vanwege de geheimhoudingsplicht is de foto van onderen genomen. Foto: Bart van Overbeeke

85 TU/e’ers woonden dinsdag Pieter de Bock van het Innova- 11 november een presentatie- tion Lab niet. Werken voor de middag van ASML bij, in het universiteit of voor een bedrijf als Auditorium. Het bedrijf was ASML zijn heel andere carrières, met twintig man aanwezig, en de keuze daarvoor verander je onder wie vice-president niet in een middagje, aldus De Research dr. Jos Benschop, om Bock. een beeld te geven van het Op het programma stonden drie onderzoek bij ASML, en om te plenaire presentaties, en een zoeken naar nieuwe werk- serie kleinere posterpresentaties. nemers. Daarbij liet het bedrijf zien waaraan het zoal werkt. Om te Voor de TU/e-onderzoekers gaf voorkomen dat deze informatie de bijeenkomst de gelegenheid bij de concurrentie terechtkomt, om te zoeken naar nieuwe pro- moesten alle bezoekers een jecten die met het Veldhovense geheimhoudingverklaring bedrijf gestart kunnen worden. ondertekenen - ook de fotograaf Het bezoek bestond vanuit TU/e- van Cursor. zijde uit hoogleraren, docenten, De TU/e heeft een sterke samen- promovendi en studenten. Met werking met ASML. Inhoudelijk en Wee Ach het oog op deze laatste twee is er al periodiek afstemming, en groepen had de chipmachine- de bijeenkomst van dinsdag fabrikant recruiters meege- bouwt de ‘partnership’ verder uit, nomen. Angst dat het bedrijf vertelt De Bock. Hij wil deze wetenschappers komt weg- aanpak ook gaan toepassen bij kapen, heeft organisator drs.ir. andere partnerbedrijven./. 13 november 2008 Cursor 4/ Opinie/Nieuws

Internationale diploma-erkenning blijft lastig Hoewel Nederland en Universiteit Maastricht en Bovendien is in Vlaan- Oostenrijk, Vlaanderen, Vlaanderen met de NVAO de Belgische Universiteit deren een groter aantal Nederland, Noorwegen, een gezamenlijke accre- Hasselt. beroepen beschermd, en Zwitserland, Spanje Polen ditatieorganisatie heb- De christendemocraten dat zorgt voor meer gedoe. en Ierland) afgesproken de ben, erkennen ze elkaars hadden Plasterk om ophel- Plasterk neemt aan dat de samenwerking te inten- diploma’s niet auto- dering gevraagd nadat in Vlaamse praktijk “niet siveren. Deze groep heeft matisch. In de toekomst de Maastrichtse universi- strijdig is met het Europese eind vorig jaar besloten Vox - Radboud Universiteit Nijmegen blijft dit zo, laat minister teitskrant Observant beleid”, maar vindt dat dit elkaars accreditatiebeslui- Ronald Plasterk van OCW berichten waren versche- wel terughoudend wordt ten te erkennen. Overlast van dispuuthuizen de Tweede Kamer deze nen over bureaucratische geïnterpreteerd. Maar dat betekent nog niet ‘Het is je reinste terreur’, staat er op de cover van Vox, als week weten. rompslomp voor een afge- dat de gelijkwaardigheid trekker voor het drie pagina’s grote verhaal over de studeerde. Haar bul werd Intensiveren van de diploma’s in alle op- ervaringen van buren van dispuuthuizen. Maar lang niet In antwoord op vragen van pas na negen maanden Sinds 1997 hebben bijna zichten is geregeld, waar- alle buren blijken zich groen en geel te ergeren - de het CDA schrijft Plasterk erkend. Plasterk heeft van alle Europese landen op schuwt de bewindsman. meeste vergoelijken het gedrag van de bewoners van de dat de verschillen tussen zijn Vlaamse collega papier de ambitie om het Vooral voor beroepen dispuuthuizen. We zijn zelf ook jong geweest, we kunnen het Vlaamse en het Vandenbroucke de verze- hoger onderwijs gelijk te waarvoor een landelijke er wel om lachen, dat soort reacties. Maar anderen Nederlandse hoger onder- kering gekregen dat dit een schakelen via het bachelor- beroepsbescherming hebben aanzienlijk minder begrip, blijkt uit het stuk. wijs zo groot zijn dat bij de uitzondering was: normaal masterstelsel, en zijn er af- geldt, maakt het niet uit of Buren van dispuut Baldr bijvoorbeeld, waar de politie samenvoeging van de gesproken duurt een aan- spraken gemaakt over een bachelor- of mastertitel vaste gast aan huis zou zijn: “Ze moeten hier weg en naar accreditatieorganisaties in vraag voor academische er- wederzijdse diploma- via accreditatie-erkenning een industrieterrein waar ze niemand lastig vallen.” En 2003 is afgesproken aparte kenning in Vlaanderen een erkenning. “De verschillen rechtsgeldig is. Ieder land een tweede: “Vroeger was het nog erger, toen stonden ze toetsingskaders te hand- maand of drie. zijn echter nog te groot om kan dan aanvullende eisen in mijn tuin te plassen.” En een buurman -zelf student- van haven. De enige uitzonde- In die periode worden over te kunnen gaan tot stellen, hetzij via praktijk- dispuut WING: “Ik had tot diep in de nacht last als ze met ring hierop is de Trans- minimaal twee Belgische wettelijke, wederzijdse er- ervaring, hetzij via inhou- die luide hete-aardappel stemmen tegen elkaar aan het nationale Universiteit instellingen geraadpleegd kenning”, schrijft Plasterk. delijke eisen aan een cur- schreeuwen waren terwijl ze nog geen meter van elkaar af Limburg, een samenwer- om de zwaarte van het Wel hebben tien landen riculum. (HOP)/. stonden.” kingsverband tussen de diploma te verifiëren. (Duitsland, Frankrijk,

Ublad - Universiteit Utrecht Tentamens op zaterdag De Universiteit Utrecht verruimt de tijdvakken voor tentamens. Voortaan kunnen ze al ’s ochtends om acht uur beginnen en ze kunnen maximaal tot tien uur ’s avonds duren. En ook op zaterdag kunnen er tentamens zijn, tussen negen en half vier. Met dat besluit hoopt het Utrechtse universiteitsbestuur de kostbare huur van tentamenzalen in de Jaarbeurs en de Vechtse Banen terug Dr. Henny Romijn, universitair hoofddocent School of Innovation Sciences te dringen. De universiteit geeft jaarlijks een half miljoen euro uit aan de huur van externe ruimtes. Tegelijkertijd “Menselijke factor belangrijk knelpunt worden de universitaire tentamenzalen merkwaardig genoeg maar voor veertig procent van de tijd gebruikt. Omdat dat gebruik zich concentreert rond het einde van bij technologische innovatie” de blokken, is de beschikbare zaalruimte tijdens die piek- perioden niet toereikend. Bij medische hulp door westerse organisaties in ont- ‘aftersale service’ is heel goed, omdat er regelmatig De TU/e heeft ook de optie om tentamens op zaterdag te wikkelingslanden gaapt vaak een gat tussen vraag en mensen langskomen om te vragen of alles nog functio- doen, maar dat gebeurt maar sporadisch. ‘s Avonds zijn er aanbod. Hulpverleners zijn soms slecht voorbereid op neert. Hiermee help je de allerarmsten niet, hoewel de geen tentamens in Eindhoven. de situatie ter plekke, zegt medisch antropologe technologie wel goedkoper wordt, naarmate de afzet Judith van de Kamp in de Volkskrant van maandag 10 toeneemt. Zo kost de aftersale natuurlijk minder als er in november. Geldt dit ook voor technologie die vanuit een gebied meer afnemers zitten. Dergelijke econo- het westen naar ontwikkelingslanden gaat? mische spelregels zijn heel lang niet in acht genomen Univers - Universiteit van Tilburg door ontwikkelingsorganisaties.” “Ontwikkelingsorganisaties onderschatten de sociale “Er is ook steeds meer besef dat je bij de uitvoer van tech- Te laat nakijken kost 2.500 euro aspecten van een project vaak”, vertelt dr. Henny Romijn. nologie naar ontwikkelingslanden rekening moet De faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de Zij doet onderzoek naar technologische innovatie in ont- houden met de omgeving waarin die apparaten moeten UvT gaat boetes uitdelen van zo’n 2.500 euro voor te laat wikkelingslanden en bezocht onlangs een project in functioneren. Je kunt echt niet veronderstellen dat nagekeken tentamens. Dit moet een prikkel zijn om Tanzania. “Dat is echt een rampzalig verhaal. De ASN mensen na aanschaf van een nieuw apparaat alleen een sneller na te kijken. Voor het nakijken van een tentamen Bank en de ICCO (een Nederlandse ngo) financieren in knopje hoeven in te drukken en dat alles dan meteen staat een termijn van vijftien werkdagen. Die termijn Tanzania een project om honderd plattelandsgemeen- goed gaat. De westerse context waarvoor de apparaten wordt aan de economische faculteit regelmatig over- schappen te voorzien van elektriciteit. Dat zou moeten worden ontwikkeld, kun je nu eenmaal niet mee-expor- schreden. “Tilburg scoort op dit punt slechter dan haar gebeuren door een generator aan te drijven met bio- teren. Daarom is het van het grootste belang dat er in concurrenten in de ranking van Elsevier”, stelt vice- brandstof, gemaakt van geperste jatropha, een noten- ontwikkelingslanden mensen zijn die het vermogen decaan onderwijs Willem Buijink. “Dat willen we echt soort. Ik heb twee dorpen bezocht waar de technologie hebben om zo’n geïmporteerde technologie aan de eisen verbeteren.” Daarvoor wordt een stevige financiële op experimentele basis is ingevoerd, en daar zijn de en beperkingen van lokale omstandigheden aan te prikkel ingezet: ieder te laat nagekeken tentamen kost projecten mislukt. Wat betreft het draagvlak is er iets passen. Neem tweedehands krantenpersen die in Afrika het departement waarvoor de docent werkt zo’n 2.500 heel erg mis gegaan. De complexiteit van zo’n dorps- terechtkomen. Als daar een lokale inkt in komt met een euro. De faculteit heeft twee semesters proefgedraaid met gemeenschap is onderschat. Sommige personen worden slechte samen- het systeem; departementen krijgen binnenkort écht de bijvoorbeeld door het project bevoordeeld, waardoor stelling, loopt rekening gepresenteerd. anderen zich er tegen keren. Het budget van arme het apparaat mensen voor elektriciteit is bovendien beperkt, dus het is binnen de een hele toer om de kosten zonder blijvende subsidies te kortste keren dekken. Dat zal nooit lukken zonder voldoende lokaal vast en dan Delta - TU Delft draagvlak, want dan zal de organisatorische efficiëntie heeft men ter van het systeem altijd te wensen overlaten. Ook het plaatse lang Chinezen op kinderfietsjes onderhoud van de machines is een probleem. De stap niet altijd de De redactie van Delta heeft in het Dagblad van het van dieselolie naar jatropha is bovendien heel groot. Hoe kennis op zo’n Noorden gelezen dat buitenlandse studenten graag op kun je verwachten dat zo’n project binnen enkele jaren probleem op te kinderfietsen rijden, en ging daarom kijken of dat in Delft werkt, terwijl dan de eerste jatropha-oogst pas binnen is? lossen. Vooral ook het geval is. “Dat klopt, ja, vooral Chinezen kopen ze Het doet denken aan het bekende probleem met de in Afrika is de graag”, aldus fietsenverkoper Marc Leuftink. “De kinder- waterputten. Dat soort dingen bestaan dus nog steeds. Ik menselijke fietsen lopen hard. Tijdens de introductieweek verkocht ik begrijp niet dat Nederlandse instellingen zo’n project factor een er ongeveer veertig. Daar doe ik normaal een jaar over.” willen financieren. Er zijn al zoveel aanwijzingen uit de belangrijk De reden dat buitenlandse studenten een kinderfiets twee proefdorpen dat de slagingskans heel klein is.” knelpunt. willen, is volgens hem simpel. “Het gaat om het veilig- “Meer commerciële innovatiemodellen zorgen vaak voor Mensen zijn heidsgevoel.” Reacties van buitenlandse studenten: “Op betere resultaten. Zo verkoopt de Rural Energy vaak ongelet- deze fiets zitten je voeten dicht bij de grond, daar voel ik Foundation voor vijftig euro zonnepanelen in Tanzania. terd en niet me veiliger bij.” “Ik kan snel van deze fiets afspringen als Het gebruik van de panelen is heel verrassend. Dealers gewend om er een ongeluk is.” Maar in het geval van deze laatste die de panelen kopen, laden er bijvoorbeeld accuutjes en met techniek dame -niet veel groter dan één meter vijftig- speelt ook mobieltjes mee op in hun omgeving. Op die manier te experi- nog iets anders mee. “Gewone fietsen zijn een beetje te ontstaat er een belangrijk sneeuwbaleffect. Ook de menteren.”/. groot voor me.” Dr. Henny Romijn. Foto: Bart van Overbeeke Cursor 13 november 2008 Nieuws /5

Nieuw bekostigingsmodel pas in 2011 Afwijkende opzet OCW-minister Ronald Plasterk studenten, twintig procent is vanaf 2011 een hoger ‘instellings- heeft besloten de invoering basisfinanciering en twintig collegegeld’ moeten betalen. symposium Holstlezing van het nieuwe bekostigings- procent van de subsidie wordt Verder bezint de bewindsman Het symposium dat traditie- Scientific American bestempeld model met een jaar uit te verdeeld op basis van de hoeveel- zich nog op de conclusies van de getrouw voorafgaat aan de tot een van de vijftig beste onder- stellen tot 2011. Daarmee komt heid uitgereikte diploma’s. commissie-Sorgdrager, die jaarlijkse Holstlezing -dit jaar zoekers ter wereld. Grätzel hij tegemoet aan de wensen Koepelorganisaties VSNU en onlangs vaststelde dat instel- op 20 november door de laser- ontdekte een nieuw type zonne- van hogescholen en universi- HBO-raad zijn daar op zich mee lingen die goed presteren een diodepionier prof.dr. Shuji cel en was een pionier in de toe- teiten, die meer voor- akkoord, maar denken meer tijd bonus kunnen krijgen bovenop Nakamura- heeft een andere passing van nanokristallijne half- bereidingstijd nodig hebben. nodig te hebben om de overstap hun basisfinanciering. “Over dit opzet dan voorgaande jaren. De geleiders in beeldschermen. Zijn naar die manier van subsidie- advies heb ik overleg gevoerd met uitgenodigde sprekers zullen bijdrage is getiteld: ‘Power from De bekostigingsplannen zijn verstrekking goed in te voeren. VSNU en HBO-raad, en met stu- het thema -toepassingen van the Sun, the advent of meso- onderdeel van de nieuwe hoger- In een brief aan de Tweede dentenorganisaties ISO en LSVb. licht- benaderen vanuit ver- scopic solar cells’. onderwijswet waaraan Plasterk Kamer schrijft Plasterk verder Verschillende organisaties heb- schillende invalshoeken. De Voor het eerst is een spreker uit werkt. Daarin wordt de subsidie dat hij gediplomeerde studenten ben hun aarzelingen verwoord organisatie breekt hiermee de kunstwereld uitgenodigd, de voor hogescholen en universi- niet meer bekostigt, en dat over de uitvoering.” (HOP)/. met de traditie dat de sprekers Duitser Mischa Kuball. Hij teiten voor zestig procent bepaald mensen die een tweede bachelor- op het symposium afkomstig doceert aan de Academy of Media door het aantal ingeschreven of masterdiploma willen halen zijn uit hetzelfde vakgebied als Arts in Keulen en maakt con- de hoofdspreker. ceptuele kunst waarin licht een belangrijke rol speelt. Kuball is Volgens drs. Joep Huiskamp, bovendien een van de kunste- Grote calamiteitenoefeing op TU/e secretaris van de Holstcom- naars die meedoet aan Glow; zijn Geen paniek als je vrijdag 21 november. In totaal doen zo’n moet blijven. “Het komt er in missie, komt dat voornamelijk werk is te zien bij het NS-station november hulpverleners druk vijftig personen mee, waarvan ieder geval op neer dat er een doordat het onderwerp zich goed (zie ook pagina 13). Kuball zal in de weer ziet bij het TNO- het grootste deel TNO’er is. groot incident optreedt in de leent voor deze brede aanpak. spreken over ‘The laboratoy of gebouw en op de rest van het Volgens Eric van der Heijden, buurt van het TNO-gebouw. De Het thema van dit jaar is een hot public space and private TU/e-terrein. Het gaat slechts waarnemend commandant van BHV wordt via de centrale issue, zegt hij, niet alleen binnen spheres’. De overige sprekers om een oefening. De bedrijfs- de TU/e-brandweer, werken TNO meldkamer gealarmeerd en ver- de TU/e en Philips, maar ook zijn ir. Klaas Vegter, de hoogste hulpverlening (BHV) en de cala- en de universiteit hierin samen volgens moeten de betrokkenen wereldwijd houdt men zich technische man van Philips miteitenteams van de TU/e en om de samenwerking te toetsen actie ondernemen.” Achteraf vanuit verschillende disciplines Lighting, die zijn licht zal laten TNO mogen die dag laten zien en meerdere teams in één keer te vindt direct een evaluatie plaats. met dit onderwerp bezig. schijnen over de relatie tussen hoe ze anticiperen op een cala- laten oefenen. De brandweer “We bekijken wat er goed en De vier sprekers op het sym- licht en gezondheid, en prof.dr. miteit. bereidde het scenario met TNO minder goed ging. Het is niet zo posium zijn ook dit jaar vooraan- Hiroshii Ishi van MIT Media Lab, Defensie en Veiligheid in Delft dat er voor alles een ideale op- staande spelers binnen hun vak- die een verhaal houdt over Inspelen op onverwachte situa- voor. “In Delft zijn ze gespecia- lossing is. Meerdere wegen gebied. Zo werd de eerste ‘tangible bits’./. ties, vooruitdenken, anticiperen liseerd het voorbereiden en uit- leiden naar Rome.” Volgens de spreker, prof.dr. Michael Grätzel Voor meer informatie en aanmelden: op de ontwikkelingen, in stappen werken van dergelijke scena- waarnemend commandant zal uit Lausanne, vorig jaar nog door www.holstmemoriallecture.nl. denken. Deze vaardigheden zul- rio’s”, verklaart Van der Heijden. de rest van de TU/e nauwelijks len de leden van de calamiteiten- Concrete toelichting op het iets van de oefening merken. en BHV-teams goed onder de scenario kan de waarnemend De laatste grote oefening aan de Inbraak bij ESK in Hoofdgebouw knie moeten hebben om hun commandant niet geven, omdat TU/e was in 2004./. Een inbreker heeft afgelopen weekend bij de Eindhovense mannetje te kunnen staan op 21 dat voor de deelnemers geheim Studentenkerk (ESK) in het Hoofdgebouw twee laptops gestolen, op vloer -1. Hij kwam binnen door met een grote steen een grote ruit van de ESK-ruimte in te gooien, naast de ingang van de fietsenkelder. Gezien de bloedsporen heeft de dief zich waarschijnlijk gesneden aan Vorken en filosofen vertaald in kunstwerk de glasresten. Het tijdstip van de inbraak is onduidelijk. Slagbomen dicht door stroomuitval De slagbomen aan de uitrit bij de Insulindelaan bleven maandag van 18.00 uur tot 19.30 uur dicht. De oorzaak: door werkzaamheden elders op het terrein was er geen stroom. Om 19.30 uur zijn de slagbomen handmatig open gezet; om 22.30 uur werkten ze weer.

Uitrit Kennedylaan drie weken dicht De gemeente gaat de uitrit van de Kennedylaan naar het TU/e-terrein asfalteren. De uitrit, die ligt aan de rijbaan vanaf Ekkersrijt naar het centrum, zal daardoor vanaf woensdag 26 november twee weken dicht zijn. De toegang tot het TU/e-terrein zelf zal gewoon open blijven.

Don Norman spreekt over ‘Sociable Design’ Waarom zou hij zijn auto gehoorzamen als die wil dat hij langzamer rijdt, terwijl hij niet naar zijn vrouw luistert? Dat vraagt de Ameri- kaanse schrijver en ontwerp-expert Donald Norman zich af in een lezing over apparaten en machines waarmee we in de toekomst worden geconfronteerd, maar die ons wellicht niet ten dienste zullen zijn op de manier die we wensen. Tenzij we nu ingrijpen. Norman is vice-president van de Advanced Technology Group bij Apple Computer. De lezing vindt plaats van 14.00 tot 16.00 uur in het Foto: Bart van Overbeeke Designhuis, Stadhuisplein 3 in Eindhoven.

Sinds donderdag 6 november eigen versie. De plaatjes die Het filosofenprobleem gaat staat dit kunstwerk in de daaruit rolden, belandden bij eigenlijk over synchronisatie- University Club. Het object, kunstenaar Bas van Vlijmen, die problemen in de informatica, ‘Verplicht wetenschap en gemaakt door kunstenaar Bas in 1998 in Utrecht promoveerde maar het is vertaald naar een van Vlijmen, is een visualisatie in de theoretische informatica. diner van een groep filosofen. techniek op basisschool’ van de ‘toestandsruimte die Een van zijn begeleiders daar was Die groep zit aan een ronde tafel, alle gedragsmogelijkheden’ toen Jan Friso Groote, nu hoog- bij elk van de filosofen ligt rechts Vanaf 2016 moet wetenschap nisaties voor een zogeheten weergeeft van het ‘filosofen- leraar bij Technische Informatica -en dus ook links- één vork, en in en techniek een vast onderdeel Talenten-Krachtschool waarin probleem’ - een informatica- aan de TU/e. Van Vlijmen, die het midden staat een kom zijn van het basisonderwijs. En onderwijzers, onderzoekers en probleem dat in 1971 werd iets wilde doen met deze materie, spaghetti. Om te eten, hebben ze de onderwijzers die de lessen ouders samenwerken om het bedacht door de in 2002 klopte een jaar geleden aan bij altijd twee vorken nodig, en gaan verzorgen, moeten het beste uit de kinderen te halen. En overleden TU/e-hoogleraar Groote, wat uiteindelijk leidde tot wanneer ze eten, kunnen ze niet verplicht krijgen tijdens hun nieuwsgierige leerlingen stimu- Edsger Dijkstra. dit kunstwerk. Hij had ook met elkaar praten. Dat leidt tot pabo-opleiding. Dat stellen de leren om hun talent optimaal te andere problemen kunnen allerlei problemen, bijvoorbeeld KNAW en werkgeversorga- gebruiken. Ruim duizend scholen De totstandkoming van het kiezen als uitgangspunt, maar de situatie waarin ze allemaal een nisatie VNO-NCW. moeten binnen acht jaar mee- kunstwerk kent een behoorlijke zijn oog viel op het filosofen- vork vasthouden en dus niemand doen aan het ambitieuze plan. voorgeschiedenis. Frank van probleem, vanwege de bijzon- kan eten: een ‘deadlock’. Het rode Staatssecretaris Sharon Dijksma Uit onderzoek van de Radboud Ham (midden op de foto) -gepro- dere vorm van de visualisatie. bolletje in het kunstwerk is de (Onderwijs) kreeg dinsdag 11 Universiteit Nijmegen blijkt dat moveerd aan de TU/e in 2005- De onthulling was donderdag- deadlock./. november in Amsterdam een het aantal meisjes dat in het ontwikkelde een softwaretool om middag 6 november, na afloop manifest aangeboden van voortgezet onderwijs voor exacte ‘toestandruimtes’ te visuali- van de promotie van Hannes KNWA-voorzitter Robbert vakken kiest, dit jaar sterk is toe- seren. Promovendus Bas Ploeger Pretorius (links op de foto), die op Meer info over het filosofenprobleem: Dijkgraaf en Bernard Wientjes, genomen. Ook kozen meer (rechts), begonnen in 2005, vereen gerelateerd onderwerp en.wikipedia.org/wiki/Dining_ de voorman van VNO-NCW. In jongens op havo en vwo het beterde deze tool en maakte een promoveerde. philosophers_problem . het schrijven pleiten beide orga- profiel natuur & techniek./. 13 november 2008 Cursor 6/ Onderzoek Elektromagnetische ophanging laat auto zoeven Elektromagnetische ophanging/Frits van Otterdijk Foto/Bart van Overbeeke Sinds de beginjaren van de auto is er gesleuteld aan de ophanging waarmee doorgaans de vier wielen aan het koetswerk zijn verbonden. Om hobbelige wegen en strakke bochten comfortabel en veilig te pareren, worden meestal veren en schokdempers gebruikt. Goed en goedkoop, maar niet optimaal. Met de elektromagnetische ophanging lijkt een uitstekend alternatief voorhanden. Laurentiu, Encica˘ van Electromechanics and Power Electronics (EPE) onderzocht hoe je een auto omtovert tot een zacht zoevende machine.

ie iedere werkdag met zijn auto maken van het snelle model. Af en toe proefschrift omschrijft de promovendus een auto te kunnen dragen. Deze passieve de TU/e-campus oprijdt, wordt wordt het nauwkeurige model aange- dit als ‘cogging force’ of kleefkracht. ophanging kan in dezelfde cilinder Wvanaf de slagboom tot aan zijn roepen om het onnauwkeurige model te Encica˘ buigt de cirkel van een motor als worden aangevuld met elektromagne- werkplek zonder pardon wakker geschud corrigeren. Het metalen prototype wordt het ware open en plaatst rotor en stator tische spoelen die continu actief zijn om achter het stuur. Goed voor de baas, slecht zo als het ware gebeeldhouwd uit wis- tegenover elkaar in een verticale lijn. dynamische krachten zoals hobbels, voor het humeur. Maar het opknappen kundige calculaties. Dit gebeurde in Daarna is het -grofweg gezegd- zoeken gaten en bochtenwerk op te vangen. Ze van de aftandse straten die over de samenwerking met David Echeverría van naar de juiste verhoudingen tussen vullen het systeem aan tot een volledig Eindhovense campus leiden, zal wellicht het Centrum voor Wiskunde en Infor- magneten en ijzer om zo passieve open actieve ophanging die veel sneller niet meer nodig zijn. Binnen vijf tot tien matica in Amsterdam, die de methode neerwaartse krachten te manipuleren. reageert dan bestaande systemen.” jaar zullen nieuwe auto’s zodanig geveerd wiskundig onderbouwde en een variant De eerder genoemde passieve ‘kleef- Nu de toepassing is gevalideerd, ligt de en afgesteld zijn, dat ze moeiteloos over introduceerde. kracht’ vormt echter een probleem, want grootste uitdaging in het ontwerp van de de universitaire stormbanen glijden. het geeft alleen maar een veerkarakteris- EO. Kleiner is de grote wens, maar dat Tenminste, als ze zijn uitgerust met elek- Schokbreker tiek en resulteert dus niet in een effen en brengt nadelen met zich mee. Moderne tromagnetische ophanging. Nu nog toe- Aan het begin van zijn onderzoek laat gladde vering. Encica˘ introduceert magneten mogen dan wel zeer krachtig komstmuziek, maar niet voor heel lang, Encica˘ de conventionele veer ongemoeid daarom elektromagnetische spoelen die zijn, de krachtdichtheid is nog steeds denkt de Roemeense promovendus en vervangt hij alleen de schokbreker. In in kleine paartjes zijn opgedeeld en afhankelijk van hun omvang en de nabij- Encica.˘ De onderzoeker uit Boekarest plaats daarvan komt een cilindervormige razend snel van plus- en minpool kunnen heid van ijzer. Een tweede probleem zijn vermoedt dat door de opkomst van permanente magneten actuator. De schakelen. De ophanging verandert zo op de wisselende elektromagnetische hybride en elektrische auto’s deze revolu- ‘hybride’ combinatie die ontstaat, is een vloeibare wijze van stug naar soepel. En spoelen, waar een voorkeur bestaat om dit tionaire ophanging snel dichterbij komt. direct implementeerbare actieve vervan- omgekeerd. Om de juiste verhoudingen te vervangen door constante elektromag- Voor een doorsnee auto is de elektromag- ging van de passieve ophanging die en de optimale afstelling te vinden, netische spoelen die door een gelijk- netische ophanging (EO) op dit moment gewoonlijk chassis en wielen verbindt. gebruikt Encica˘ wiskundige algoritmes. stroom gevoed worden. namelijk een brug te ver. Simpelweg Op dit moment wordt dit werk voortgezet Het leidt uiteindelijk tot een ‘proof of Encica˘ heeft dus nog genoeg hordes te omdat die nog te veel energie verbruikt. en geïmplementeerd in een voertuig in de principle’-prototype ELMASP (electro- nemen, maar vindt dat geen bezwaar. Hij Met een grotere accucapaciteit of dynamo EPE-groep door een vanuit industrie magnetic spring) dat uitvoerig is getest en voelt zich erg thuis in Eindhoven en bij de zou het probleem wellicht te verhelpen gesponsorde promovendus. goed bevonden. faculteit Elektrotechniek. De enige terug- zijn, zegt Encica.˘ Maar dan nog. Op dit Gesterkt door deze eerste exercitie, zoekt slag tijdens zijn onderzoek was van moment bestaan er geen hoog dynami- Encica˘ naar een energiezuinige ophan- Geld persoonlijke aard toen zijn promotor sche kleine EO-systemen die moeiteloos ging. Daartoe haalt hij alle conventionele Het principe van de EO werkt. Maar zoals prof.dr.ir. André Vandenput in januari onder een auto passen. mechanische onderdelen weg. Ook de in de rest van de wereld, draait het ook in van dit jaar overleed. “Dat was een Tijdens de rondleiding door het EPE- veer. De passieve permanente magneten de automobielindustrie om geld. En de enorme domper voor iedereen hier in de laboratorium eindigt Encica˘ bij zijn worden in een bepaalde configuratie marges in de branche zijn zo klein dat EPE-groep.” prototype. Een elektromagnetische geplaatst met ijzer, waardoor er een een kostenbesparing van een paar cent Encica˘ blijft zeker tot september 2009 ophanging van het formaat waar de passieve veerkarakteristiek ontstaat. Deze het verschil tussen top en flop kan aan de TU/e verbonden en zal zijn onder- zwaarste DAF-truck de hik van zou magnetische veer wordt ook nog bij- maken. De conventionele veer en schok- zoek naar de elektromagnetische ophan- krijgen. Een grote glimmende cilinder, gestaan door elektromagneten die direct demper zijn relatief goedkoop en worden ging de komende jaren voortzetten in de ongeveer tachtig centimeter lang en met reageren op veranderende omstandig- massaal gebruikt. Pas in het duurdere EPE-groep, waar elektrische auto’s en een doorsnee van twintig centimeter. heden. Het passieve principe van deze segment wordt een semi-actieve ophan- hun componenten onderzocht Deze ontstond door een optimalisatie EO is voornamelijk gebaseerd op kleef- ging als optie aangeboden en slechts een worden./. routine die gebruikmaakt van zowel een krachten van de permanente magneten enkel topmodel is standaard uitgerust snel maar relatief onnauwkeurig vereen- ten opzichte van ijzeren polen. met actieve hydraulische of pneuma- voudigd fysisch georiënteerd model, en Vergelijkbare kleefkoppels openbaren tische systemen. Maar behalve prijzig zijn een langzaam, maar nauwkeurig model. zich ook in een permanente magneet ze vaak erg traag. Bij sterk wisselende Om de verschillen tussen beide modellen motor. Wie met de blote hand aan de as omstandigheden reageren ze niet snel te onderzoeken en te verkleinen gebruik- van deze motoren draait, voelt een genoeg. De meestal gebruikte vloeistoffen te Encica˘ geen draaibank, frees of las- weerstand of kleefkracht naargelang de zijn bovendien zwaar toxisch. Laurentiu, Encica˘ verdedigt op woensdag 26 apparaat, maar een wiskundig algoritme. tanden van het anker worden verplaatst “Mijn onderzoek toont aan dat perma- november in zaal 5 van het Auditorium vanaf 16.00 Dit algoritme is gebaseerd op de space ten opzichte van de omliggende stator die nente magneten, mits juist gepositio- uur zijn proefschrift ‘Space-mapping optimization mapping techniek, waar de uiteindelijke het magnetische veld vormt. Alsof het neerd ten opzichte van ijzer, goed func- applied to the design of a novel electromagnetic optimalisatie gebeurt door gebruik te loopveld binnenin vol ribbels zit. In zijn tioneren en zonder energie te verbruiken actuator for active suspension’. Cursor 13 november 2008 Onderzoek /7

Chemie met ultrasoon geluid Ultrasoon geluid is geluid met een tjes breken hierdoor doormidden. hogere frequentie dan het menselijk Daarmee krijg je zogenaamde ‘radicalen’, gehoor kan waarnemen. Denk aan een hele reactieve deeltjes die makkelijk rea- hondenfluitje of de geluiden waarmee geren met een ander deeltje. Kortom, het dolfijnen onder water communiceren. gebruik van ultrasoon geluid is een heel Promovendus ir. Maikel van Iersel heeft elegante manier om reacties op te starten.” een bijzondere toepassing van dit Je kunt er ook reacties mee versnellen, onhoorbare geluid bestudeerd, aldus Van Iersel. Als zo’n belletje naast namelijk dit geluid gebruiken om een oppervlakte in elkaar krimpt ontstaat chemische reacties op te wekken en een zogenaamde ‘microjet’. De vloeistof om reacties te versnellen. schiet door het belletje heen en wordt dan met 100 m/s langs het oppervlak Een geluidsgolf, dus ook ultrasoon gestuurd. Van Iersel: “Dit fenomeen is geluid, is uit te drukken als een druk- interessant voor het versnellen van fluctuatie. Een geluidsgolf bestaat uit een reacties van niet mengbare stoffen, zoals aaneenschakeling van gebieden met een bij de productie van latex.” hogere druk en lagere druk die zich voort- Van Iersel wilde tijdens zijn promotie- planten in een medium, bijvoorbeeld een onderzoek in eerste instantie een beter vloeistof. Door die geluidsgolf kunnen inzicht te krijgen in het proces waarmee belletjes in die vloeistof groeien en je met ultrasoon geluid chemische reac- krimpen. Als de belletjes klein genoeg ties opwekt of versnelt. “Daar heb ik een zijn en het geluid hoog genoeg is, wordt fysisch model voor gebruikt.” Hij heeft het krimpen versneld. Van Iersel: “Als je berekend hoe warm het in zo’n belletje het belletje zo snel laat krimpen, com- wordt. De aanname daarbij is dat hoe Illustratie: Paul Verspaget/Bart van Overbeeke primeert het gas in het belletje. De warmer het wordt, hoe meer reactiviteit je warmte kan niet tijdig worden afgevoerd, hebt. Van Iersel: “Ook heb ik chemische aangetoond dat je met ultrasoon geluid geschikt voor processen waarbij je een en het wordt dan heel heet in die bel.” reacties uitgevoerd. Daar heb ik onder heel effectief koolwaterstof kunt chlore- specifieke reactie kunt opwekken, die Bij dit proces, op micrometerschaal, kan meer gassen toegevoegd aan de vloeistof ren. Daarbij moet je denken aan honder- normaal gesproken niet lukt.” lokaal in zo’n belletje een temperatuur en gekeken wat voor producten daar den procenten meer opbrengst dan bij ontstaan die kan oplopen tot wel 15.000 uitkomen en hoe ik dat proces kan ver- andere reacties met ultrasoon geluid. Dit Procesontwikkeling graden Celsius. Dat is twee keer zo warm beteren.” Daarnaast heeft Van Iersel naar was nooit gelukt zonder de inzichten die In de vakgroep Procesontwikkeling als de oppervlakte van de zon. Door die het proces gekeken met hogesnelheids- ik in het eerste deel van mijn promotie- worden vernieuwende procesconcepten hitte komt er licht vrij. Op basis van het camera’s, op het niveau van een wolk bel- onderzoek heb verkregen.” onderzocht, zoals kooldioxide als vervan- lichtspectrum kun je de warmte in het letjes en inzoomend op een belletje. Van Van Iersels voorganger op dit promotie- ger voor organische oplosmiddelen of belletje schatten. Iersel heeft ook ‘geluisterd’ naar het traject, dr.ir. Martijn Kuipers, heeft enige gecontroleerde medicijnafgiftesystemen. De film ‘Chain reaction’ uit 1996 is proces met een microfoontje. tijd geleden gepubliceerd in Science over Van Iersel werkt sinds kort als innovatie- volgens Van Iersel op dit proces gebas- dit proces in vloeibaar CO2. “Ik heb dit technoloog bij AkzoNobel. “We zitten eerd. De film gaat over het maken van Succesvolle toepassing werk uitgebreid. Daarbij heb ik enkele hier in een klein team en denken, net als waterstof met ultrasone golven. Van De meest succesvolle toepassing van interessante fenomenen gezien, die je in mijn vakgroep, na over procestechno- Iersel: “In de film werd gesuggereerd dat ultrasoon geluid was volgens Van Iersel normaal niet in waterige oplossingen logieën die binnen tien, vijftien jaar van dit proces zichzelf in stand houdt zonder het chloreren van gasvormige koolwater- tegenkomt.” “Je moet je bij chemie met belang kunnen zijn. Wat is er nodig om in er energie in te stoppen. In werkelijkheid stof. Gechloreerde koolwaterstoffen ultrasoon geluid realiseren dat de de toekomst mee te kunnen?”/. stopt de reactie als het ultrasone geluid worden gebruikt als tussenproduct in de energie-efficiëntie van het proces nog stopt.” chemische industrie, onder andere bij de heel laag is.” Van Iersel denkt daarom Maikel van Iersel verdedigt vandaag, donderdag 13 “Die hele hoge temperaturen zijn interes- productie van synthetisch rubber. Van niet dat het ooit gebruikt gaat worden november, zijn proefschrift ‘Sensible sant voor chemie. Moleculen in die belle- Iersel: “Wij zijn de eersten die hebben voor bulkproductie. “Het is eerder Sonochemistry’ om 16.00 uur in collegezaal 4.

“Ik heb een ruïnefetisj”, geeft Bouw- restaurant en een buurthuis voor de plaat- kundealumnus Willem Daris ruiterlijk toe. selijke bevolking. Verder voegde Daris drie “Ik was verliefd op het verlaten gebouw van elementen aan het complex toe, massieve de kolenmijn Le Hasard in het Waalse dorp gebouwtjes die onder meer de entree Cheratte. Een prachtig gebouw, van de ene op markeren. Een model van het plan was tijdens de andere dag verlaten. Zelfs de kleren van de de Dutch Design Week in Vertigo te zien. mijnwerkers hangen er nog. Daar wilde ik op ruïne valt dat houvast weg. Dat is fasci- Uiteindelijk besloot hij letterlijk afstand te Daris kreeg een negen voor zijn ontwerp. afstuderen.” Daris kende het gebouw door de nerend, het prikkelt onze fantasie.” nemen door er niet meer naartoe te gaan. Maar wordt het ook uitgevoerd? “Weet je wat urban exploring-scene: “We gaan kijken in Vervolgens bedacht Daris een nieuwe “Toen kwamen de ideeën vanzelf.” Hij de ellende is, ze hebben daar geen cent te verlaten gebouwen.” Over hekken klimmen, bestemming voor het gebouw. “Cheratte is nu besloot in en rond de grote toren van het makken.” Voorlopig blijft het dus bij een zaklampen mee, dat werk. “Niet om er een verpauperd, maar vroeger was dit het gebouw een badhuis te ontwerpen. “Ik denk mooi plan. Maar het heeft Daris in ieder geval feest te bouwen, maar om de sfeer te kloppend hart van een levendig mijndorp. Ik dat de omvang van de ruimte nog imposanter een baan opgeleverd. “Mijn nieuwe baas proeven.” Voor zijn afstuderen onderzocht hij wilde een nieuw sociaaleconomisch en cul- is als je er naakt doorheen loopt.” In de twee vond het prachtig.” Daris werkt nu als eerst waarom lege gebouwen die aantrek- tureel hart aanbrengen in dat oude gebouw.” meter dikke muren van de toren bedacht hij architect in Zwitserland. kingskracht hebben. “Het is het niet-alle- Maar het lukte de student eerst niet los te het trappenhuis, ‘zodat je de dimensies goed daagse. In ons leven, zeker in Nederland, is komen van de schoonheid van het mijn- ziet’ en in de veertig meter hoge schacht alles strak georganiseerd. De omgeving is gebouw. “Het is al perfect, daar wilde ik hangende baden. In een nader gedeelte van Tekst: Anouck Vrouwe netjes, iedere meter is volgepland. In een eigenlijk niets aan veranderen.” het immense gebouw is plaats voor een Fotomontage: Rien Meulman 13 november 2008 Cursor 8/ Achtergrond Sleutelen

Humanoids Foto’s/Bart va Het is een ambitieus plan: in 205 Hij heeft twee minicamera’s als ogen, die hij kan bewegen ‘humanoids’ (mensachtige rob om de bal in het zicht te kampioen voetbal te verslaan. E houden. Ook heeft TUlip een evenwichtsorgaan. maar in een echte voetbalwedstr de Eindhovense aanvoerders van De Nederlandse humanoid TU schreden op het voetbalveld succesvolle TURTLE

Plotseling was hij overal in het nieuws: TUlip, één meter en twintig centimeter Zijn brein heeft TUlip in hoog. ‘Teen size’ noemen ze dat bij zijn borstkas: een 1 GHz RoboCup, een internationale voetbalcom- computer met 256 Mb petitie voor robots die in 1993 in het RAM. Hij kan hiermee leven is geroepen om de robotica te volledig zelfstandig promoten. Die aandacht was onverwacht, functioneren. zegt dr. Dragan Kostic, sinds juli docent robotica bij Werktuigbouwkunde. Een journaliste van de Volkskrant vroeg zich naar aanleiding van een robotbeurs in Japan af hoe het met de Nederlandse robots was gesteld. Telefonisch contact met Kostic resulteerde in een stukje over het 3TU-initiatief op de voorpagina van 25 oktober. Nog diezelfde avond was een TUlip kan een half uur lopen op reportage over de robots te zien op het een pakketje 24V lithium- NOS-journaal. “En dat terwijl we eigen- polymeerbatterijen, dat rond lijk nauwelijks met de humanoids begon- zijn navel is geplaatst. nen zijn”, zegt Kostic lachend. Prof.dr. Henk Nijmeijer, hoofd van de sectie Dynamics and Control van de faculteit Werktuigbouwkunde en eind- verantwoordelijk voor de Eindhovense Om hem op een menselijke bijdrage aan Dutch Robotics, beaamt dat. manier te laten lopen, kunnen “Het initiatief stamt van twee jaar terug, TUlips heupgewrichten in drie en dit jaar hebben we als 3TU voor het richtingen bewegen. eerst meegedaan aan de wereld- kampioenschappen. Maar pas sinds de zomer hebben we er in Eindhoven serieus werk van gemaakt.” Zo’n twintig Zijn armen kan TUlip studenten en promovendi van Werk- gebruiken om tuigbouwkunde, Informatica en Elektro- zichzelf overeind te techniek komen sinds kort elke woens- krijgen als hij is dagavond bijeen om aan de TUlip te gevallen. (Heel werken. Vooralsnog op vrijwillige basis, handig, want zijn en volgens Nijmeijer zal dat nog wel even makers mogen niet zo blijven: “Er zullen in de toekomst vast ingrijpen tijdens de wel studenten meewerken in het kader wedstrijd). van een afstudeerproject, of promovendi als onderdeel van hun promotieopdracht, maar de meesten zullen het als hobby blijven doen.” Er bestaan vier exemplaren van TUlip; elk van de deelnemende partijen -de drie TU’s en Philips- heeft er eentje staan. De Elke voet heeft een aantal inge- Delftse robot werd deze zomer uitgezon- Elk been heeft zes bouwde sensoren die voelen of den naar het RoboCup WK in het vrijheidsgraden TUlip contact heeft met de grond. Chinese Suzhou. Hij kan nog niet zelf- (bewegingsrichtingen). standig lopen en schieten, en kon daarom alleen als keeper meedoen aan het penaltyschieten voor humanoids. Het geeft aan dat er nog een lange weg is te gaan. “Maar dat werkt ook stimulerend”, zegt Nijmeijer. “Ik weet nog goed dat we in

TUlip Lengte: 1,2 meter Topsnelheid: 0,5 m/s (bijna 2 km/uur) Energieverbruik: maximaal 700 watt. Cursor 13 november 2008 Achtergrond /9 aan de Johan Cruijff van 2050

/Tom Jeltes an Overbeeke 50 moet een team van autonome ots) in staat zijn om de wereld- En niet in een schaakcompetitie, rijd. Toch is het mogelijk, denken n het 3TU-project Dutch Robotics. lip heeft inmiddels zijn eerste d gezet, in navolging van de ES van Tech United.

2005 voor het eerst meededen aan de midsize-competitie met Tech United. Toen kwamen de robots door software- problemen helemaal niet vooruit. Van die blamage hebben we veel geleerd.” En met resultaat: de midsize TURTLES van Tech United wonnen dit jaar het EK en haalden bij het WK in Suzhou de finale. Om de vooruitgang te bespoedigen, stelt ieder team na afloop van EK’s en WK’s de software en de bouwplannen van de hardware van de robots voor alle RoboCup-teams beschikbaar. En elk jaar worden de spelregels aangepast aan het toegenomen niveau van de deelnemers, zodat de competitie steeds realistischer wordt. Er is niet alleen vanwege de publi- citaire waarde voor voetbal gekozen. De sport vereist ook een breed pakket van vaardigheden die voor robots niet zo een- voudig onder de knie zijn te krijgen: zoals tegen een bal schoppen terwijl je in beweging bent, de bal in het vizier houden en ondertussen ook in de gaten houden waar je bent ten opzichte van je medespelers en tegenstanders. En samenspelen natuurlijk, waar menselijke F-jes ook nog de grootste moeite mee hebben. Zelfstandig functioneren Het zijn juist die dynamische vaardigheden waarbij nog grote winst te behalen Prof.dr. Henk Nijmeijer (links) en dr. Dragan Kostic flankeren de Eindhovense Gerbert van de Ven (links) en Jeroen Willems van Tech United met twee is. “Robots die worden ingezet bij TUlip (tijdelijk zonder hoofd). TURTLES. productieprocessen in de industrie zijn al Zie ook: http://site.dutchrobocup.com. Zie ook: www.techunited.nl. behoorlijk uitontwikkeld”, zegt Kostic. “Maar die opereren in een statische, gestructureerde omgeving, waar ze steeds dezelfde handelingen moeten Tech United in wereldtop ‘midsize’ robots verrichten.” Het voetbalspel is een mooi voorbeeld van een dynamische, onge- Waar de humanoids nog in de kinder- moetgekomen met een maximale con- houden terwijl ze over het veld manoeu- structureerde omgeving, waarin de robot schoenen staan, behoort de TU/e bij tractverlenging van drie maanden, en de vreren. De vrije trappen van de tegen- allerlei signalen vanuit de omgeving de wereldtop van het robotvoetbal in office managers zijn in dienst als stander in de finale deden Tech United moet verwerken en interpreteren. Wil de een andere categorie: de Middle Size student-assistent, maar Tech United is echter de das om. “Zij konden de bal robot ooit een goede huishoudhulp, red- League. Tech United werd in 2005 op- toch voornamelijk een project dat wordt hoog in de kruising mikken. Daartegen dingswerker, of soldaat worden, dan zal gericht en is na een moeizaam begin gedragen door enthousiaste vrijwilligers was onze keeper kansloos, want die kan hij tot op zekere hoogte zelfstandig bezig aan een gestage opmars. Dit jaar die bereid zijn om buiten werktijd hun niet omhoog kijken, en zag de bal dus moeten kunnen functioneren in een werd de German Open gewonnen (het steentje bij te dragen. niet aankomen.” Daarom wordt nu hard dynamische omgeving. Voetbal is een officieuze EK) en in juli haalde Tech Tech United komt uit in de klasse gewerkt aan een extra camera, waarmee mooie kapstok om die ontwikkeling aan United de finale van het WK in het ‘midsize’. Van de Ven: “Dat is de de robots ook de hoge ballen kunnen op te hangen. Chinese Suzhou. koningsklasse, met de meeste deel- volgen. Van de ontwikkeling van autonome nemers. En er wordt ook het meest De heren van Tech United zien de robots kan bijvoorbeeld in de Rotter- “Wij hebben het hardste schot van alle gevoetbald in deze klasse, het gaat het humanoids niet als concurrenten. Van damse haven en op Schiphol de vruchten teams”, zegt Gerbert van de Ven trots. snelst.” Waar de humanoids nog niet de Ven: “De categorieën binnen worden geplukt. Door de strenge arbo- De zesdejaars student Werktuigbouw- verder komen dan penaltyschieten, RoboCup vullen elkaar aan: zo zijn wij wetgeving mogen werknemers steeds kunde beheert vandaag met zijn studie- wordt in de midsize-klasse gespeeld met onder meer bezig met de beeldverwer- minder tillen. Slimme robots zouden veel genoot Jeroen Willems het hoofd- teams van vijf robots ter grootte van een king en proberen we de robots wat van het werk kunnen overnemen. kwartier van Tech United in W-laag. Ze krukje op wielen, op een veld van twaalf spelinzicht aan te leren.” De grote uit- Nijmeijer ziet met name toekomst in zijn de ‘office managers’.“We regelen de bij achttien meter. De robots moeten daging voor de humanoids daarentegen semi-autonome robots, die op afstand niet-technische zaken rondom het team, zich gedurende de wedstrijd van is volgens hem vooral de robots te leren worden bestuurd door mensen. “Laat de die voor de aio’s geen prioriteit hebben.” tweemaal vijftien minuten helemaal zelf lopen. Daarnaast heeft RoboCup nog tegelzetter of de oogarts maar een robot Het menselijke deel van Tech United weten te redden. Tijdens de rust worden een competitie voor minirobotjes aansturen die het echte werk doet.” bestaat namelijk vooral uit aio’s en alleen de accu’s vervangen. De zonder eigen camera en een categorie Volledig autonome robots blijven toch medewerkers, die niet altijd tijd kunnen Eindhovense TURTLES (Tech United ‘simulatie’, zonder echte robots. “Elke een beetje eng. “Uiteindelijk willen vrijmaken. “We komen elke dinsdag- Robocup Team Limited Edition, kosten: klasse heeft zo zijn eigen uitdagingen. mensen zelf de controle houden.”/. avond bij elkaar, en de laatste ander- zo’n 25.000 euro per stuk; er zijn zes Uiteindelijk zullen de bevindingen van halve maand voor een toernooi zijn er veldspelers en een keeper) behaalden de alle onderdelen gecombineerd worden. meestal een stuk of vier mensen zilveren plak in China onder meer door Dat is de opzet van RoboCup.”/. fulltime bezig met de voorbereidingen.” een ingenieus systeem van wieltjes, De promovendi worden eventueel tege- waarmee ze de bal bij zich kunnen 13 november 2008 Cursor 10/ Universiteitsberichten

Algemeen Coaching of Trainee Teachers - an experi- Faculteiten reduction of global warming, and to cre- Adjunct-opleidingsdirecteur Technische mental approach’. Hooreman promo- ation of employment in developing coun- Bedrijfskunde (V39.468), het Verkiezingen TU/e 2008 veert aan de Eindhoven School of Wiskunde & Informatica tries. The overall objective is triple profit: Onderwijsinstituut, faculteit Technologie Het Centraal Stembureau stelt in haar Education. De promotoren zijn prof.dr. Algemeen Wiskunde Colloquium profit for society, for the environment, Management (1,0 fte). Vast dienstver- vergadering d.d. vrijdag 14 november ’08 W.G.M. Jochems en prof.dr. P.B. Sloep. Speaker: Bas Spitters (TU/e) and an adequate profit for Diligent itself. band, salaris maximaal schaal 12 CAO de kandidatenlijsten vast en publiceert Title: A computer-verified implementa- Please take a look on their website to Nederlandse universiteiten bijlage 1 deze vervolgens op haar webpagina’s H. Yang PDEng MSc verdedigt op dins- tion of Riemann integration - an intro- learn how Diligent operates. Under the (3.792 t/m 4.868 euro). (www.tue.nl/verkiezingen). dag 18 november zijn proefschrift en duction to computer mathematics headings ‘social’ and ‘environment’ you Van maandag 17 november t/m woens- stellingen tegen de bedenkingen van een Date: Tuesday November 25, 2008 can read more on these topics: Full Professor of Organizational dag 19 november ’08 bestaat de moge- commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur Time: 16.30-17.30 hrs www.diligent.nl. Date: Wednesday, 19 Behavior (V39.469), the Human lijkheid om tegen het betreffende besluit in zaal 5 van het Auditorium. De titel van Place: Auditorium 15 November. Time: 16.00 o’clock. Location: Performance Management Group, schriftelijk bezwaar aan te tekenen bij het proefschrift luidt ‘Towards Low-Cost Abstract: The use of floating point real Auditorium 12. department of Technology Management het Centraal Stembureau. Gigabit Wireless Systems at 60 GHz numbers is fast, but may cause incorrect (1,0 fte). Vast dienstverband, salaris In haar zitting d.d. donderdag 20 novem- Channel Modelling and Baseband answers due to overflows. These errors maximaal schaal 23 CAO Nederlandse ber ’08 stelt het Centraal Stembureau de Design’. Yang promoveert aan de facul- can be avoided by hand. Better, exact real Vacatures universiteiten bijlage 1 hoogleraar 2 verzamellijst van alle kandidatenlijsten teit Elektrotechniek. De promotor is arithmetic allows one to move this book- (4.803 t/m 6.995 euro). vast en kent daarbij de lijstnummers toe. prof.dr.ir. E.R. Fledderus. keeping process entirely to the computer Postdoc Numerical methods for multip- Deze verzamellijst wordt eveneens gepu- allowing one to focus on the algorithms hase fluid dynamics (V32.033), Centre of Secretaresse (intern) (V88.07), bliceerd op genoemde webpagina’s. J. Riani verdedigt op woensdag 19 instead. For maximal certainty, one uses Analysis, Scientific computing and appli- Gemeenschappelijke Technische dienst Omstreeks woensdag 26 november ’08 november zijn proefschrift en stellingen a computer to check the proof of correct- cations (CASA), department of (1,0 fte). Vast dienstverband, salaris worden de kennisgevingen van de tegen de bedenkingen van een commis- ness of the implementation of this algo- Mathematics and Computer science (1,0 maximaal schaal 6 CAO Nederlandse stemming verzonden. sie. Dit gebeurt vanaf 14.00 uur in zaal 4 rithm. We illustrate this process by fte). Tijdelijk dienstverband, salaris maxi- universiteiten bijlage 1 (1.714 t/m 2.383 Kijk voor meer informatie op: van het Auditorium. De titel van het implementing the Riemann integral in maal schaal 10 CAO Nederlandse univer- euro). www.tue.nl/verkiezingen. proefschrift luidt ‘Contributions to constructive mathematics based on type siteiten bijlage 1 (2.330 t/m 3.678 euro). Adaptive Equalization and Timing theory. The implementation and its cor- Voor meer informatie ga naar: Recovery for Optical Storage Systems’. rectness proof were driven by an alge- PhD student Security (V32.034), Security www.tue.nl/vacatures. Mensen Riani promoveert aan de faculteit braic/categorical treatment of the of Embedded Systems (SEC) group, Elektrotechniek. De promotor is Riemann integral which is of indepen- department of Mathematics and Universiteitsberichten mogen Intreerede prof.dr.ir. J.W.M. Bergmans. dent interest. Computer science (1,0 fte). Tijdelijk maximaal 150 woorden lang zijn en Prof.dr. G. Gerini houdt op vrijdag 14 This work builds on O’Connor’s imple- dienstverband, salaris maximaal schaal moeten op de woensdag één week november zijn intreerede. Dit gebeurt Ir. S.J.L. van Beneden verdedigt op mentation of exact real arithmetic. A 27 CAO Nederlandse universiteiten bijla- voor plaatsing binnen zijn. Ze vanaf 16.00 uur in de Blauwe Zaal van woensdag 19 november zijn proefschrift demo session will be included. ge 1 promovendus (2.000 t/m 2.558 kunnen worden gemaild naar het Auditorium. De titel van de rede luidt en stellingen tegen de bedenkingen van euro). [email protected]. ‘Antennas in (the) evolution’. Gerini is een commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 School of Innovation werkzaam aan de faculteit Elektro- uur in zaal 4 van het Auditorium. De Sciences (Advertenties) techniek. titel van het proefschrift luidt ‘System Lecture by Ruud van Eck Characterization and Reception (Diligent Energy Systems) Promoties Techniques for Two-Dimensional Optical On Biodiesel from Jatropha Curcas, Drs. R.W. Hooreman verdedigt op dins- Storage’.Van Beneden promoveert aan de Tanzania and bio-ethanol from waste dag 18 november zijn proefschrift en faculteit Elektrotechniek. De promotor is from coffee production in Colombia. stellingen tegen de bedenkingen van een prof.dr.ir. J.W.M. Bergmans. Ruud van Eck, entrepreneur and founder commissie. Dit gebeurt vanaf 16.00 uur of Diligent Energy Systems, attaches in zaal 4 van het Auditorium. De titel great value to sustainable entrepreneurs- van het proefschrift luidt ‘Synchronous hip. Diligent wants to contribute both to

meer dan 50.000 betaalbare startwoningen

www.startmakelaar.nl De Nederlandse Carrièredagen ’08

Studenten Dé carrièrebeurs in het najaar voor studenten en starters 50% 14 &15 november 2008 Amsterdam RAI Online korting Kennis maken met een groot aantal topwerkgevers kennismaken ober De speciale Traineestraat® bezoeken met topwerkgevers? Een uitgebreid programma van carrièregerichte én Ga tussen 20 okt en 20 november naar vakinhoudelijke workshops bijwonen. www.virtuelecarrieredagen.nl Genieten van optredens van o.a. Thomas Berge en en ontmoet jouw favoriete werkgever Neem een abonnement Lo¨seı Lane op een virtuele beursvloer! Op 7 november kan je live Q Surf naar volkskrant.nl/studenten chatten met recruiters! (dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar) www.carrieredagen.nl

volkskrant.nl/studenten

De Nederlandse Carrièredagen is een activiteit van onderdeel van de Cursor 13 november 2008 English page /11

Only the best for USI

Where most programs at TU/e students are absolutely in the top Of course there are other reasons from a number of possibilities or soon as they graduate, the field is welcome all the (foreign) 5 percent of their universities in to keep the program small. waiting for an answer from a pro- still developing and gradually students they can get, the two- terms of their capabilities. The Hiring any significantly greater spective employer. “Two of our becoming better-known. Every year User Systems Interaction Dutch students who apply are number of students would mean graduates found a job with the piece of new research in User (USI) post-doctorate enginee- generally average master totally restructuring the Dutch tax services. These jobs Systems Interaction contributes ring design program rejects students. Also many Dutch program. More staff and space were created especially for them. to this. “Many USIs work in col- about 80 out of every 100 appli- master graduates don’t want to would be needed. The elite nature It will be interesting to see what laborative research projects such cations. This year a group only bother with an additional tough of the design program is good for these two can do for an organi- as fifth and sixth EU framework 18 out of 115 got through the practical qualification like the PD graduates, as there is a shortage zation which finds it so hard to projects. About 17 percent of gra- selection procedure. “We only Eng”, says Janse. of USI engineers. Another connect with its clients and has duates works in academia, 68 want the best”, says program “We try to get about half of our practical matter: PDEng students such a long history of usability percent is hired by multina- director dr.ir. Maddy Janse, students from EU countries and get paid, so the program has to problems”, comments Janse. tionals and other companies, and who is also the Principle half from outside the EU. Half of contribute to the unemployment 7 percent start their own bus- Scientist of Connected the people have a technological benefits of anybody from an EU Bridge the gap iness”, says the program direc- Consumer Solutions at Philips background, half a psychological country who doesn’t find a job The USI design program trains tor./. Research. one. The male/female ratio is quickly. “It’s good to have a scarce engineers who can bridge the gap also about half and half, but we product. And don’t forget, gra- between new technologies/ This elite program is one of the have no policy for that”, Janse ex- duates compete with each other products and acceptation/easy The USI program is celebrating its 10 most international programs at plains. This year’s crop is from for jobs”, Janse explains. use by consumers. Currently, 70 year anniversary with a symposium on TU/e. It is relatively difficult for Brazil, Canada, Taiwan, Argen- Of this year’s 16 graduates, 12 to 75 percent of new products still Thursday November 27 in the Zwarte Dutch students to get into, this tina, Greece, the Netherlands, have found a job. A few decided to fail because of usability issues. Doos on campus. A number of renowned year only four Dutch students Italy, Russia, China, Belgium, take a vacation before going job And while the newly trained eng- international speakers is expected. were accepted. “Our foreign Poland and Spain. hunting, others are choosing ineers are snapped up almost as More information: www.usinet.nl. USIs keen on combination psychology and technology Eva Kraaijenbrink from flicts have my but KPN or Alcatel would also be Zutphen says she has learnt attention.” possibilities.” a lot during the time she has been in the USI program. American Brian Qing Liu from Guangzhou, “Not only from the lecturers, Pagán came to China, is in his first year of the but also from the other the Netherlands program. He did his bachelor’s at people in the group. We’re after being statio- Fontys and an internship with all from such different ned with the US Philips. “I met some people from academic and cultural Airforce in Ger- USI in 2005, and I liked their backgrounds and working many. He studied practical approach. Of course I with them provides an psychology at the had to get my master’s before I excellent opportunity to University in could apply. But here I am!”, says learn from their different Maastricht. “The Liu. “I plan to stay in the perspectives.” Netherlands is a Netherlands for the time being. Kraaijenbrink has back- wonderful place For my internship I’d like to go to ground in child develop- to be, a much dif- an insurance company such as ment and applied cognitive ferent atmo- Interpolis in Tilburg.” psychology and decided to sphere than in try to join the program after Germany or the The two-year User Systems she finished a voluntary States. I enjoy the Interaction program is quite internship at Philips lifestyle and am intensive. Students take part in a Research. After graduation planning to stay number of modules (the user she would like to apply the for a while yet. experience, software engineering theoretical and practical I’m also really en- basics, interaction technology, knowledge to the design and From left to right: Eva Kraaijenbrink, Brian Pagán, André Fialho and Qing Liu. Photo: Bart van Overbeeke joying this pro- user research methodologies, development of products gram, which user-centred design processes), and systems, preferably for experience on the web and was into interaction. I didn’t realize gives us a lot of freedom to work on their professional children. already working in computers this program existed but it’s just explore our interests. We’re en- development, tackle a design case back home. I wanted more what I was looking for, and it gave couraged to learn in a holistic and do a nine month industrial “I didn’t really know how much background knowledge, but I me a chance to go abroad. At the way. I’m fascinated by the new apprenticeship in their second competition there was to get into didn’t want to become an moment, I’m learning a lot about ways technology gives us to year. Companies pay 30,000 the program until I got here, and academic. I had a lot of interests how to behave in a group in express ourselves and how it euros to have a future USI of course you wouldn’t if you get so it was difficult to choose. This industrial situations, things like changes the way we commu- engineer working for them on a in on your first try”, says André is the perfect combination of time management, decision- nicate. For my internship, I’d like practical project and the intern is Fialho from Brazil. “I have a lot of computer science and insight making and dealing with con- to go to Vodafone in Maastricht, seen as an expert./. Glow lights up Eindhoven

No City of Light without a Festival ‘Orbit’ (every day at 20.30 hours). of Light. Last week the third They carry out daredevil feats on, edition was started. If you have over and through a seventeen- not seen all of it yet, you still have meter-high illuminated instal- until Sunday. More than twenty lation. If the wind is too strong, light installations can be seen, a there will be a replacement act, number of which have been made ‘Tubeland’, which takes place in especially for this festival. The the SBX building of Strijp-X. On 15 umbrella theme is ‘Connecting the November that will also be the forbidden city’ and refers to this second act (at 22.30 hours). year’s route: between the Effenaar Mischa Kuball designed the instal- and Strijp S. There is a great deal lation at and of the central station. to be seen in this edition of Glow. Kuball, professor at the Academy Of course there are spectacular, of Media Arts in Cologne, uses the big projections, like the moving existing lighting and makes it painting by Cécile Nordegg and pulsate, so that it looks as if the Jonathan Berkh on top of the PSV building is breathing. stadium. A totally different aspect of light art may be seen at Strijp S. On the lawn the Swiss artists’ See for more information: collective Öff Öff will perform www.gloweindhoven.nl.

The English Page is written by Paula van de Riet and Ingrid Magilsen. Work from Daniel Sauter. Photo: Claus Langer They can be reached at [email protected]. 13 november 2008 Cursor 12/ Kennisvalorisatie BetonballonBetonballon maaktmaakt luchtkasteelluchtkasteel werkelijkheidwerkelijkheid Betonballon/Frits van Otterdijk Foto/Bart van Overbeeke Bouwen aan een droom. Dat doet architect en bouwondernemer Rob van Hove met zijn betonballon. Een inventieve bouwwijze die prachtige gebouwen oplevert om in te wonen en werken. Het eerste proefmodel staat sinds enkele weken op de TU/e-campus.

etonballon? Op het eerste gehoor opdracht; een gebouw van twee etages een leuke woordvondst, een voor een autobedrijf in Schijndel. “Tja, Baardige tegenstrijdigheid. negen maanden. Alsof het eerste kindje Betonballon is echter een manier van eraan komt. Maar het voelt niet als een bouwen die een grote toekomst tegemoet zwangerschap”, zegt Van Hove lachend. lijkt te gaan. In vergelijking met de regu- Hoewel het gebouw hoger wordt, blijft de liere methodes bespaart bouwen met de werkwijze hetzelfde. Alleen de betonballon vijftig procent beton en is wanddikte wordt naar verhouding aan- tachtig tot negentig procent minder staal gepast. Bij het prototype bestaat de top voor een constructie nodig. uit zes centimeter ongewapend beton en Indrukwekkende cijfers die nog meer onderin bij de fundering zijn de muren aan kracht winnen, in de wetenschap dat elf centimeter dik. Het gebouw in een CO2-reductie van zeventig procent Schijndel krijgt een extra verdieping wordt bereikt doordat ter plekke gepro- ‘eronder’ met wanden die bij de funde- duceerd wordt en er minder transport ring ruim twintig centimeter meten. van materiaal nodig is. De betonballon is Alles volgens het principe van de cata- niet alleen een zuinig, maar ook een noïde, ofwel ‘kettinglijn’ die in de archi- milieuvriendelijk alternatief. tectuur al eeuwenlang wordt toegepast. De toepassing van de betonballon lijkt Zoals bijna veertienhonderd jaar geleden simpel en is dat ook. Een stevige ballon in het oude Mesopotamië, dat nu Irak is. wordt opgeblazen en onder vuur Daar staat in de stad Ctesphion nog genomen met spuitbeton. Nadat de steeds een deel van de Boog van Khusro eerste schil van enkele centimeters is fier overeind. Een meer recent voorbeeld uitgehard, kunnen 24 uur later meerdere is de Gateway Arch in de Amerikaanse betonlagen worden aangebracht. Na stad St. Louis. Van Hove zocht het iets afloop wordt de ballon neergelaten en dichter bij huis. Hij raakte onder de blijft een holle ruimte over. Als het indruk van de Sagrada Família die Antoni spreekwoordelijke ei van Columbus. Gaudi in Barcelona ontwierp aan de hand “In 1937 is de betonballon in de van de kettinglijn. “Tijdens mijn bezoek Verenigde Staten al gebruikt. Dus het is aan Barcelona in 1994 ontstond het niet echt nieuw. Maar wij trekken als eerste idee. Gaudi wist vorm en materiaal eerste de ballon in een bepaalde vorm en perfect te combineren, maar het proces spelen ermee om de trekspanning van met allerlei mallen is niet economisch. het beton te elimineren. Je moet beton Een ballon zou de simpele oplossing namelijk laten doen waar het goed in is: kunnen zijn. Die gedachte is blijven druk opnemen”, zegt Van Hove. De direc- sudderen, tot ik in 2005 de stoute teur van ontwerpbureau BB Con uit schoenen aantrok.” Vught staat op de TU/e-campus voor zijn Van Hove legde zijn eerste ‘eitje’ in maart proefproject en is zichtbaar trots. Het 2006. Het ging om een proef met een gebouw achter hem is drie weken kleine betonballon. Hoewel. Voor dat geleden opgeleverd, met dank aan de experiment werd geen beton maar leem TU/e. “We kregen van diverse kanten een gebruikt. De constructie staat nog steeds aanbod om het prototype te komen op de campus van de TU/e. Klein en on- bouwen, maar hebben voor de TU/e opvallend, maar veelbelovend. Het eitje gekozen. Onze relatie met de universiteit is namelijk de voorbode van een groot- is erg goed en heel belangrijk. Dat willen scheeps project dat BB Con samen met we vooral zo houden.” hulporganisaties zoals het Rode Kruis Die goede verstandhouding kwam in gaat uitvoeren in Soedan. In 2009 februari 2006 tot stand via de Kamer van worden in de regio Darfur voor de Koophandel en de stichting Incubator 3+, vluchtelingen van de burgeroorlog vele het vertrekpunt voor design- en techno- honderden lemen gebouwtjes neergezet starters. Van Hove werd uitgenodigd voor met de ballonmethode. “Het materiaal een presentatie aan de TU/e. In momenten aan het denken gezet”, zegt belangrijker is. Maar als universiteit kun je letterlijk van de grond schrapen. aanwezigheid van onder andere Rabo- Van Hove. moeten we niet op de stoel van En als de eitjes over twintig jaar afbrok- bank, Syntens, de Kamer van Koop- Pronk zelf: “Ach, we adviseren en helpen ingenieursbedrijven gaan zitten. Dat kelen, worden ze weer gewoon deel van handel en afgevaardigden van enkele een beetje.” De universiteitsdocent, ver- kunnen we ook niet. We zijn te duur en de natuurlijke omgeving.” TU/e-faculteiten vertelde hij over zijn bonden aan de leerstoel Productontwik- te langzaam voor het uitrekenen van de Door het klimaat en de geldende bouw- betonballon. “Je zit meteen middenin keling, zou vanuit het oogpunt van draagkracht van balkjes. We zijn slecht voorschriften is leem geen optie in een netwerk en dat is veel leuker dan een onderzoek graag verder werken aan de ingericht om marktconform te werken. Nederland. BB Con is daarom aange- zak met geld krijgen. Natuurlijk neem ik betonballon. De faculteit is vooral geïnte- In die zin is het wel een zelfzuiverend wezen op beton. Het bedrijf kan naar niet alle dingen over die ze aan de TU/e resseerd in het verder ontwikkelen van systeem. Als universiteit moet je de juiste eigen zeggen concurrerend inschrijven bedenken, maar dit is wel het mekka voor allerlei ballonvormen. Maar deze ‘vrije balans vinden. Je wilt niet werken als een op bouwprojecten vanaf twintig wonin- bouwkundigen. Dat gevoel werkt heel schalen’ zijn voor BB Con vooralsnog verkapt gesubsidieerd ingenieursbureau, gen. Van Hove verwacht op afzienbare inspirerend.” niet aan de orde. Van Hove wil liever maar evenmin als onderzoeker in een termijn slimmer en efficiënter te bouwen eerst zijn eigen concept bewijzen op de ivoren toren zitten.” en de tarieven scherper omlaag te Balans markt. Pronk vindt dat niet verwonder- krijgen. “We willen duurzaam bouwen BB Con is dik tevreden met deskundigen lijk, maar noemt het een ‘terugkerende Gaudi door spaarzaam gebruik van materiaal en zoals prof.ir. Frans van Herwijnen van moeilijkheid’ met het bedrijfsleven. Onderzoek of niet, de nabije toekomst gebouwen neerzetten die energie Bouwkunde. Hij is volgens Van Hove “Voor de TU/e moet er een onderzoeks- ziet er zonnig uit voor van Hove. Nu opvangen en vasthouden. Ach, eigenlijk ‘techniekondersteunend en conceptont- gedreven aspect in zitten. We proberen blijkt dat het prototype op de campus is de truc heel simpel. Je moet gewoon wikkelend’ bezig. Ook ir. Arno Pronk van met iets nieuws te komen of een behoor- voldoet aan de verwachtingen, kan de een aantal wetmatigheden zoals zwaarte- dezelfde faculteit verleent handen span- lijke publicatie af te leveren. Terwijl voor ondernemer aan de slag. Over negen kracht volgen, dan krijg je er enorm veel diensten. “Hij heeft me op de juiste ondernemers het commerciële aspect maanden start BB Con met de eerste voor terug.”/. Cursor 13 november 2008 Cultuur /13

Glow licht Eindhoven op /Jong TU/e- talent vertelt De RFID-chip (Radio Frequency Identification) rukt in snel tempo op in onze maatschappij. Geïntegreerd in je mobiele telefoon kun je er in Rotterdam al in vijftig winkels mee betalen, kun je er Diergaarde Blijdorp mee in en extra informatie vragen over de verschillende dieren. Andere toepassingen liggen voor de hand: de mobi als betaalbewijs voor je treinkaartje of andere aankopen. De techniek die met de RFID-chip mogelijk werd, is Near Field Communication (NFC). Ir. Wouter Schilpzand verdiende zijn mastertitel voor Technologie en Innovatiebeleid (faculteit Werk van Mischa Kuball. Foto’s: Bart van Overbeeke Industrial Engineering & Inno- vation Sciences, voorheen TM) met Geen Lichtstad zonder geshopt bij IKEA. Alleen het hard waait, is er een vervangen- hij laat pulseren, waardoor het zijn studie naar de maatschappe- Lichtfestival. In 2005 startte bedlampje is eigen makelij. Een de act, ‘Tubeland’, die plaats- lijkt of het gebouw ademt. lijke en organisatorische aspecten het eerste Glow festival, vorige heel ander aspect van lichtkunst vindt in het SBX-gebouw van Kuball is ook een van de van NFC. In de serie TU/e-Jong week ging de derde editie van is te zien bij Strijp S. Het Zwit- Strijp-X. Op 15 november is dat sprekers op de Holstlezing, die talent vertelt hij hierover. start. Wie het nog niet he- serse kunstenaarscollectief Öff ook de tweede act (om 22.30 uur). op donderdag 20 november Woensdag 19 november, 11.45 uur, lemaal gezien heeft, kan nog Öff geeft op het grasveld de Van Mischa Kuball is de instal- wordt gehouden aan de TU/e. Filmhuis De Zwarte Doos. tot zondag terecht. Er zijn ruim performance ‘Orbit’ (dagelijks latie bij en van het centraal Hij zal dan spreken over licht en twintig lichtinstallaties te om 20.30 uur). Ze halen op, over station (zie foto’s boven). Kuball, kunst (14.45 uur)./. zien, waarvan er een aantal en door een zeventien meter hoogleraar aan de Academy of /Bambie à la specifiek voor dit festival hoge uitgelichte installatie hals- Media Arts in Keulen, gebruikt Zie voor meer informatie: gemaakt zijn. Het overkoe- brekende toeren uit. Als het te de bestaande verlichting en dat www.gloweindhoven.nl. Française pelende thema is ‘Connecting Mimegroep Bambie is in 1995 op- the forbidden city’ en verwijst gericht en bestaat uit Jochem naar de route van dit jaar: Stavenuiter en Paul van der Laan, tussen de Effenaar en Strijp S. steeds aangevuld met gastacteurs en - actrices. Kenmerkend voor Er valt veel te zien op deze editie Bambie is de fysieke en zeer van Glow. Uiteraard specta- beeldende speelstijl. In Bambie 13 culaire grote projecties, zoals het nemen ze de (Franse) film op de bewegende schilderij van Cécile korrel met allerlei groteske en ab- Nordegg en Jonathan Berkh op surdistische scènes, waarbij in hun het PSV-stadion (zie foto rechts). opvatting van mime wel degelijk Maar ook de video-installatie van gesproken wordt, maar in dit geval de Braziliaanse Lia Chaia. Uit zeer summier beginners-Frans. De eigen ervaring (São Paulo) weet drie hoofdpersonen hebben een ze hoe het is als er rücksichtslos driehoeksverhouding, waarbij de een weg door een stad aangelegd voorliefde nog al eens wisselt. Is wordt, zonder inspraak met de Jean Paul verliefd op Michelle, dan bewoners. In haar video braakt lonkt zij naar George, en vice versa, een vrouw continu foto’s uit van waarop de mannenvriendschap flats en andere hoogbouw. zich hervat. Wie het even niet ziet Bijzonder ook is de slaapkamer zitten, beent melodramatisch naar van de Japanse kunstenaar Tazu het raam om zelfmoord te plegen. Oozu. Op de Mathildelaan heeft Om even later weer vrolijk aan het hij een slaapkamer op stelten spel deel te nemen. gebouwd naar Nederlands model, Bambie Treize, Plaza Futura, 19 en want met een van de mede- 20 november, 20.30 uur. werkers van organisator City Atelier.nordegg.berkh. Foto: Claus Langer Dynamiek heeft hij uitgebreid /Bijlo’s Oerbron Zuid-Nederlandse geschiedschrijving even terug in Eindhoven laatste sigaret Hét boek met de geschied- de bijbel zijn bron, daarna aller- Vincent Bijlo kun je met recht nog schrijving van de wereld- lei geschreven teksten. Clopper een van de klassieke cabaretiers geschiedenis en Brabant in het beschreef niet alleen de belang- noemen: een kritische blik op de bijzonder, is tijdelijk terug in rijke daden van keizers en wereld en fraaie woordspelingen Eindhoven. De wereldkroniek pausen, maar ook van andere vervat in een mooi verhaal. In zijn Florarium Temporum van -vooral Brabantse- bestuurders. nieuwste theaterprogramma ‘Mijn Eindhovenaar Nicolaas Clopper Die insteek kostte hem echter laatste sigaret’ is hij ambassadeur is vanaf zaterdag 15 november eeuwige roem. Tijdsgenoten en van het kabinet-Balkenende. Want te zien in de openbare historici na hem vonden zijn het moet allemaal leuker, swingen- bibliotheek in de Witte Dame. boek daarom te gekleurd. Het der, vrolijker en minder serieus in werd nooit gedrukt en verdween Nederland. Weg met dat zware pol- Elke eeuw kent zijn Geert Mak, naar de achtergrond van de dergedoe, die lage luchten en iemand die de verre én nabije geschiedenis. grijze pakken. Licht, lucht, ruimte, geschiedenis beschrijft. Aan het dat hebben we nodig! Zijn meta- eind van de Middeleeuwen was Vergetelheid morfose is een goede truc om de dat Nicolaas Clopper (1433 - De Florarium Temporum raakte bedilzucht van het huidige kabinet 1478), die in Eindhoven in het in de vergetelheid. Het dook in te fileren. Zijn begeleidingsgroep Augustijner klooster Mariën- 1875 weer op in België, raakte van kansarme Limburgse hagen woonde en werkte. weer zoek tot het in Duitse Marokkanen laat verstek gaan als Clopper studeerde als zeventien- staatsarchieven bleek te liggen. protest tegen zijn verslag van een jarige aan de universiteit in Bovendien bleek er een tweede Foto: Bart van Overbeeke wedstrijd autobomracen tussen Leuven en waarschijnlijk heeft exemplaar te bestaan, in een dertien schurkenstaten. Als rege- hij menig kloosterbibliotheek bibliotheek in München. Nu donkere archieven gelegen en is zijn geselecteerd om met hun ringsambassadeur begeeft hij zich doorgeploegd voor hij -in Eindhoven de laatste jaren zo in perfecte staat. werk het Florarium Temporum onder het volk om via de ‘belevings- opdracht van zijn vader- in 1468 met zijn geschiedenis bezig is, is De Negende van Eindhoven en in een actuele context te monitor’ de stemming te peilen. Als aan zijn levenswerk begint. Met er expliciete aandacht voor het de openbare bibliotheek houden plaatsen. Van 15 tot en met 23 de spruitjeswalm is opgetrokken, de Florarium Temporum belangrijke historische werk. De een speciale expositie rond de november te zien in de Biblio- blijkt het land volgehangen met (Bloemhof der Tijden) wilde hij gemeente heeft de twee exem- Florarium Temporum. De drang theek Eindhoven in de Witte camera’s, met een kliklijn voor de wereldgeschiedenis vanaf de plaren in bruikleen gekregen. om de wereld inzichtelijk te Dame./. fietsverlichting en een vettax. schepping tot zijn jaartelling Overigens is er één voordeel dat maken, is ook voor veel heden- Parktheater, donderdag 13 novem- vastleggen. Hij voltooide het in de Florarium Temporum kwijt- daagse kunstenaars en ontwer- Zie ook www.florariumtemporum.nl. ber, 20.30 uur. 1472. Voor de eerste periode was raakte: het heeft altijd veilig in pers een inspiratiebron. Twaalf 13 november 2008 Cursor 14/ Studentenleven

Tientje te veel verdiend KOers viert lustrum met straks geen ramp meer symposium en spelshow OCW-minister Ronald een vordering voor de OV- circa 13.200 euro uit- Plasterk gaat de bij- jaarkaart opgelegd. Die komen. Die grens zal dan KOers, de studievereni- de toenemende com- in de Trappenzaal in verdienregeling voor vordering is 78 euro per ook voor 2010 en 2011 ging voor Constructief plexiteit in architectuur en Vertigo waarin de reizen studenten aanpassen. maand. Dus in totaal zou gelden. Ontwerpers bij Bouw- constructief ontwerpen’. van KOers worden belicht. Ze hoeven vanaf 1 januari de student 946 euro Aangezien de inkomsten kunde, bestaat dertig De dag wordt afgesloten In de spelshow De Strijd 2010 niet meer te vrezen moeten terugbetalen in die tijd naar verwachting jaar en viert dit met een met een discussie. Eén van der Materialen op 26 dat ze enorme bedragen vanwege dat ene tientje. omhoog gaan, zullen lustrumweek van 23 tot de sprekers is Eind- november wordt bekeken moeten terugbetalen Dat gaat veranderen, als steeds meer studenten met 29 november. Eén van de hovenaar John Körmeling. wat het beste constructie- zodra ze ietsje te veel het aan Plasterk ligt. Vanaf de bijverdiengrens te hoogtepunten is een Hij maakte het winnende materiaal is. De lustrum- bijverdienen. 1 januari 2010 hoeft de maken krijgen. Na twee symposium op 27 novem- Nederlandse ontwerp voor week eindigt op 28 novem- student alleen nog maar jaar zijn dat er ongeveer ber. de World Expo in Shanghai ber met een gala op een nog Studenten mogen in 2008 dat ene tientje terug te drieduizend extra. in 2010. Ook het ingeni- geheime locatie. KOers telt maximaal 12.916 euro betalen. Overigens krijgt momen- Zeven sprekers uit binnen- eursbureau dat achter het circa tweehonderd verdienen naast hun De minister heeft ook al teel minder dan één pro- en buitenland proberen ontwerp voor het Eind- leden./. studiebeurs en OV-jaar- bedacht hoe hij de maat- cent van de studenten het publiek inzicht te hovense 18 September- kaart. Dat is een harde regel kan bekostigen. De (6.500 personen) een geven in ‘de technolo- plein zit, geeft een lezing. Voor inschrijven voor activiteiten grens. Wie er een tientje bijverdiengrens wordt niet terugvordering. De rest gische en sociaal-maat- In de lustrumweek is en meer informatie, zie overheen gaat, moet niet verlaagd, maar wel bevro- blijft onder de grens. schappelijke aspecten van verder een tentoonstelling www.lustrumkoers.nl. alleen dat tientje terug- ren. In 2009 zal het maxi- (HOP)/. betalen, maar krijgt ook male bijverdienbedrag op “Na uren sporten en wakker blijven, Scoren in de ballenbak na tentamens Het eerste NaTentamenfeest voor dit collegejaar staat gepland voor vrijdag 14 november. word je wel een beetje gek in je bol” Wie even wil ontstressen van de tentamens, kan die avond vanaf 22.00 uur -gratis op vertoon van collegekaart- in De Bunker terecht. De band 30 Euro live zorgt voor de muzikale invulling. De organisatie ligt in handen van het Eindhovens Studenten Corps (ESC) en de Eindhovense Studenten Hockey Vereniging Don Quishoot. Beide vereni- gingen tekenden eerder voor de organisatie en dat beviel zo goed dat er een vervolg aan is gegeven. Het thema van het feest is ‘Scoren in de ballenbak’.

Naar het buitenland? Eerste- en tweedejaars studenten die in de zomer van 2009 op reis willen en ook nog bij een buitenlands project willen helpen, kunnen zich aanmelden voor het ambassadeursprogramma van internationale studentenorganisatie AIESEC. De selectie bestaat uit een lokale ronde en twee nationale. De voorrondes worden in januari en februari 2009 gehouden. Omdat de organisatie niet in Eindhoven zit, moeten Eindhovense studenten in een van de andere steden aan de voorrondes meedoen. Kijk voor meer informatie op www.ambassadeursprogramma.nl. Terugbetaling studieschuld versoepeld Er komt een eenvoudiger Wie aanvankelijk weinig twaalf procent aan de stu- TU/e-studenten Leonie de Heer en Irene Kaashoek van het ESAC-team ‘This side up’. Zij werden veertiende en prettiger afbetaal- inkomen heeft, krijgt dieschuld. Daardoor blijft in het algemeen klassement en derde bij de vrouwenteams. Foto: Rien Meulman systeem voor leningen straks langer respijt. de maandelijkse aflos- bij de Informatie Beheer Momenteel moeten alleen- singssom beperkt tot een Mountainbiken, kanoën, à 15 kilometer) afgelegd. de nacht. Teams vinden Groep. OCW-minister staanden al gaan terug- overzichtelijk deel van het lopen, een stormbaan Teams kunnen punten dan moeilijker de weg en Ronald Plasterk heeft betalen wanneer ze vijftig inkomen. Wie een laag trotseren. En dat alles halen door checkpoints het logisch nadenken gaat zijn plannen in een brief procent van het mini- startsalaris heeft, gaat pas twintig uur achter elkaar. aan te doen en bonus- ze minder gemakkelijk af. aan de Tweede Kamer mumloon verdienen. Die meer betalen als hij meer De BOTS, oftewel de punten verdienen door Na uren sporten en wakker ontvouwd. ‘draagkrachtvrije voet’ verdient. In het huidige Battle of the SACs naar locaties te gaan die in blijven, word je wel een wordt 84 procent van het systeem van vaste maand- (student alpine clubs), is de buurt van de check- beetje gek in je bol.” Afgestudeerden moeten minimumloon. Voor bedragen ligt de financiële niet voor watjes. De points liggen. Daarbij In totaal deden er 24 teams ook in de nieuwe plannen fiscale partners en alleen- druk vooral in het begin, Eindhovense Studenten kunnen de echte ‘die hards’ van vier personen mee. Het binnen vijftien jaar hun staande ouders gaat die als de afgestudeerde nog Alpen Club (ESAC) organi- in het special task klasse- maximum van 25 was al lening terugbetalen, maar drempel omhoog van 100 weinig verdient. seerde de BOTS dit jaar. ment winnen door ‘bij- gehaald, maar op het laatst ze krijgen vijf ‘jokerjaren’ naar 120 procent van het Sneller afbetalen mag na- De sportievelingen waren zondere opdrachten’ te haakte een team af. waarin ze het afbetalen minimumloon. Wat ook tuurlijk altijd. Dat kan 7 en 8 november in touw doen. Zo moesten ze bij- Winnaar in het algemeen kunnen onderbreken. Dat makkelijker wordt: de voordelig zijn, want wie in en rond Eindhoven. voorbeeld een stormbaan klassement werd het kan goed uitkomen, draagkrachtmeting wordt een studieschuld heeft, op de Markt in Valkens- Utrechtse USAC. /. wanneer ze bijvoorbeeld geautomatiseerd en hoeft betaalt rente. Eén ding De BOTS is een ‘multi- waard trotseren. Volgens een huis kopen, een kind niet meer speciaal te blijft onveranderd: wie na sport adventure race’ van ESAC-lid en voormalig krijgen of een eigen onder- worden aangevraagd. vijftien jaar niet alles heeft 150 kilometer. De route TU/e-student Toon van neming beginnen en tijde- Van het bedrag boven de afgelost, krijgt het restant wordt lopend (15 à 25 kilo- Gerwen was de route Voor de gehele uitslag zie lijk met hogere maand- draagkrachtvrije voet kwijtgescholden. meter) fietsend (80 à 100 zwaar. “Je merkt wel dat de http://bots.climbing.nl/ lasten kampen. betaalt men maximaal (HOP)/. kilometer) en per kano (10 vermoeidheid toeslaat na bots08-uitslag.html. En hoe is het in Taichung? bleek meteen dat ze hier een hele ervaring is. len voordat ze iets durven ook niet wisten wat ze van Denken we dat je in te zeggen en dan zeggen mij moesten verwachten: Nederland kleine kamers dat ze vrienden met je ze dachten dat ik hier hebt: hier wonen ze met willen worden en weer fulltime Chinees kwam z’n vieren op twintig weggaan. leren! Tja, nu wilde ik vierkante meter! Maar zo Verder zie je hier overal Studenten van de TU/e gaan best een beetje Chinees kom ik wel heel gemak- scooters waar je in Neder- steeds vaker voor hun leren, maar ik moest ook kelijk in contact met de land fietsen ziet. En ieder- studie naar het buitenland. gewoon studiepunten bij Taiwanese studenten. De een draagt mondkapjes; Voor stage of voor het Bedrijfskunde halen. En Taiwanezen zijn allemaal sommigen alleen als ze verrichten van onderzoek, daar bleek ook meteen superaardig en behulp- op de scooter zitten, maar omdat het verplicht is of hoe goed hun Engels (en zaam, ook als ze geen sommigen ook 24 uur per omdat ze het leuk vinden. mijn Chinees) was: het Engels spreken. Aan de dag! En paraplu’s zijn Cursorlezers kunnen iedere duurde even voordat ik ene kant zijn ze heel hier superpopulair. Niet week over de schouder van dat duidelijk gemaakt verlegen en aan de andere alleen als het regent, een TU/e-student in het had. Mijn eerste paar kant ook heel nieuws- maar vooral als de zon buitenland meekijken. weken hier waren dus gierig, wat soms grappige schijnt. Het is namelijk nogal onzeker, maar uit- situaties oplevert. Drie helemaal hip hier om zo Toen ik naar Taiwan eindelijk is het allemaal meisjes die je kamer wit mogelijk te zijn (alle goed uitkomt. Nog twee Inge van den Akker, kwam, wist ik niet zo (redelijk) goed gekomen. binnenkomen om met je producten bij de drogist maandjes flink studeren studente Technische goed wat ik moest Ik woon op de campus in te praten, eerst twee zijn dan ook ‘whitening’ en dan kom ik alweer Bedrijfskunde verwachten. Nou, het de ‘girls-dormitory’, wat minuten staan te gieche- producten), wat mij wel terug naar Nederland. Cursor 13 november 2008 Studentenleven /15

Rechtgezet TU/e-studenten rijden in twee barrels door de Sahara In het artikel SUPport support Ghana in Cursor 8 Vier TU/e-studenten staat Kaspar Straathof als Werktuigbouwkunde zijn voorzitter van studie- zaterdag 8 november vereniging SUPport richting Sahara vertrok- vermeld. Hij is echter ken. Ze doen mee aan een voorzitter van de com- rally van Amsterdam naar missie ‘SUPport support’. Dakar, in twee oude De voorzitter van de Suzuki-jeeps. Bewapend studievereniging is Frank met lollies en sigaren, Pijnappel. om de corruptie te om- zeilen. TU/e-student Hoe leg je zo’n onder- Can we build it? Yes, we opnieuw in neming uit aan je moeder? can! “Leuk”, dacht Obama studentenorkest Ralf Stamps, Diederik Stel, toen hij Bob the Builder Michaël Ypma, zesdejaars Dion Berghuis en Floris zat te kijken, “hier moet ik student Werktuigbouw- Jansen hadden thuis inder- eens wat mee doen.” Hij kunde aan de TU/e, is voor daad heel wat uit te leggen, schrapte de belangrijkste de tweede keer geselec- toen ze enkele maanden van de twee zinnen en teerd voor het Nederlands geleden het plan smeed- maakte van de ander de Studenten Orkest (NSO). den om naar Afrika te ver- belangrijkste woorden van Hiervoor worden de beste trekken. Stamps: “Natuur- zijn campagne. “Dat kan ik musicerende studenten lijk zijn er wel wat zorgen Van links naar rechts: Diederik Stel, Ralf Stamps, Floris Jansen en Dion Berghuis. Foto: Bart van Overbeeke ook”, dacht McCain en in van Nederland bij elkaar rond zo’n reis, maar uiter- plaats van Bob the Builder gezocht. Ypma werd uit- aard zijn we goed voor- douaniers hebben we wat Contact houden met het en één in Mauritanië. bedacht hij Joe the gekozen tijdens de audities bereid.” cash meegenomen. Lollies thuisfront is niet gemak- Vanwege politieke onrust Plumber. De hele in Eindhoven, waar hij Veilig is maar relatief. schijnen ook te werken, zo kelijk, maar wordt door de is Mauritanië echter nog presidentsverkiezing is in opnieuw indruk maakte Want hoe bescherm je is ons verteld. En we organisatie gefaciliteerd: onzeker. feite gebaseerd op een met zijn muzikale kunsten kinderserie. Door de NOS op de viool. Eind januari jezelf achtduizend kilo- hebben een paar stapels “Delen van Afrika zijn best Zijn ze een beetje beginnen de repetities met meter lang tegen struik- met kopietjes van onze pas- goed ontwikkeld, dus daar technisch onderlegd? kon je je per sms laten het bijna honderdkoppige rovers, bendes en corrupte poorten. En een doosje kunnen we mobiel bellen. Stamps: “We studeren wekken in de verkiezings- orkest, dat daarna op douaniers? Stamps: “De sigaren.” En de organisatie heeft een natuurlijk allemaal Werk- nacht. Sms ‘VS’ naar 9090 tournee gaat langs tien tocht is onderdeel van de De auto’s waarin de stu- messageboard op de site tuigbouwkunde, maar zijn en hoor als eerste de grote concertpodia Amsterdam-Dakar Chal- denten de rally rijden, zijn staan dat wij met sms’jes verder geen monteurs. We uitslag. Eigenlijk is het (waaronder in Eindhoven lenge 2008, waaraan on- niet meer de jongsten. kunnen aanvullen”, aldus hebben wel een keer een wel fascinerend hoe het op dinsdag 10 februari geveer honderd teams “Een Suzuki Samurai uit Stamps. startmotor vervangen en nieuws van het afgelopen 2009). Ypma kijkt uit naar meedoen. De organisatie 1990 en een Suzuki Vitara de aanpassingen aan de half jaar adequaat kan zijn tweede ‘ronde’ bij het selecteert een veilige route. uit 1989. De Samurai Extreme route auto’s zijn ook door ons worden samengevat in één NSO: “Het is de vorige Het enige wat wij kunnen kostte driehonderd euro en De route die de vrienden zelf gedaan.” Op 7 decem- sms’je. Het ontstijgt het keer erg goed bevallen om doen, is geen domme de Vitara vijfhonderd”, zo volgen, is de ‘extreme’ ber komen de studenten niveau van de Fabeltjes- een maand lang met leef- dingen doen. Onze auto is vertelt Stamps. “De orga- route. Deze voert de teams terug naar Nederland. krant dan ook nauwelijks. tijdsgenoten en medestu- zo aangepast dat onze nisatie stelt een maximum nog wat verder de binnen- (www.shift040.nl)/. Toch ben ik net als velen al denten muziek én lol te kofferbak kan worden afge- van vijfhonderd euro per landen van Afrika in en Kijk op www.amsterdamdakar.com vanaf het begin verslaafd. maken.” Zie www.nso.nl. sloten. En voor de corrupte auto.” maakt een lus in Marokko en www.tue2dakar.nl. Ik ben de halve verkiezingsnacht wakker geweest. Ik heb YouTube afgestruind naar foute uitspraken van Sarah Palin. Ik heb de stemwijzer ingevuld. En toen ik vorig Het sleutelgat jaar in Washington was, heb ik zelfs voor mijn Wie oh wie woont er in deze Eindhovense studentenkamer? Dat is de vraag die vriendin een T-shirt van Cursor elke week stelt aan een willekeurig aantal studenten. Deze week zijn dat: Hillary Clinton mee- Paula Geers en Nicky Hoek (vierde- en derdejaars Scheikundige Technologie), genomen. Een beetje Stephanie van den Hurk, Veerle van Westen en Velika Iliev (allen tweedejaars zielig is het nieuws wel Bouwkunde). Zij bekijken de foto’s van deze studentenkamer en geven com- geworden nu er nog twee mentaar. maanden overbrugd moeten worden tussen het moment dat Obama De hippe muur, bekleed met een lege gelpot. De beide altijd chips in huis hebben. hobby is zeker films kijken. gekozen is en dat hij daad- palmbomen, springt er dames vinden het thema van De meiden van Bouwkunde Stephanie ziet een dvd-box werkelijk president wordt. Rick Paffen is 21 jaar oud meteen uit, vindt Paula. Zij de kamer erg gaaf. De vissen zijn het er meteen over eens: van Quentin Tarantino staan. Tenzij je natuurlijk oprecht en komt oorspronkelijk uit weet niet zeker of deze en Hawaï-attributen geven hier woont een man. Over de Velika merkt op dat hij mooie geïnteresseerd bent in Landgraaf. Hij woont kamer van een jongen of aan dat hij graag op vakantie studie van deze student apparatuur heeft staan. welke hond er in het Witte samen met vrienden op meisje is. Nicky wijst naar de gaat, het liefst naar de zon. wordt ook niet lang getwij- Verder gaat hij graag op Huis zal rondlopen (ofwel kamers in Eindhoven. mannelijke schoenen en Surfen zou wel eens zijn feld. Ze zien een rolmaat en vakantie, waarschijnlijk naar wie de walking mate Inmiddels is hij tweede- samen concluderen ze dat dit hobby kunnen zijn, denkt andere klusspullen in de Hawaï. Zijn sport zou zomaar wordt). Dat ben ik dan jaars student Industrial de kamer van een jongen is. Paula. Aan de boeken te zien, kast liggen. De studieboeken surfen kunnen zijn. Zijn weer niet. Ik word een Design. Zijn sporten zijn Hij houdt in ieder geval van studeert hij Industrial zijn echter geen Bouwkunde- must-have-item is een beetje moe van iedereen snowboarden en spelletjes spelen, want hij Design. Hij zal geen eerste- boeken dus is deze kamer Iphone of Ipod. Hij zal altijd die zo nodig moet zeggen squashen. In de zomer heeft de hele collectie van jaars student zijn, die richten van een Industrial Design- chips en snoep in huis hoe geweldig Obama wel doet hij bovendien graag ‘de Kolonisten van Catan’. De hun kamer namelijk niet in student. Stephanie denkt dat moeten hebben. Veerle vindt niet is, zodat iemand aan scubadiving en wake- vele dvd’s wijzen erop dat hij met een thema. Paula’s het een tweede- of derde- overigens wel dat hij zijn anders dan weer kan waar- boarden. Zijn hobby’s zijn van film kijken houdt. Hij zal gevoel zegt dat hij een jaars student is, omdat hij vissenbak eens schoon mag schuwen dat onze ver- verder muziek luisteren, een vrolijk persoon zijn, derdejaars student is. Zijn nog niet zoveel boeken maken. wachtingen niet te hoog films kijken en spelletjes voegt Paula daar aan toe. must-have-item is een heeft. Velika denkt dat hij moeten worden. Je zou doen. Daarnaast houdt hij Nicky vindt het grappig dat laptop, zodat hij overal films een ouderejaars is, vanwege bijna hopen dat er een erg van feestjes geven en hij kleingeld verzamelt in kan kijken. Verder moet hij de nette schoenen. Zijn keer iets ergs gebeurt, naar feestjes toe gaan. Hij zodat Obama een paar heeft een bijbaantje bij weken uit het nieuws hotelketen van der Valk. blijft, omdat er belang- Zijn must-have-item is rijkere dingen zijn. Een kauwgom, zodat hij altijd wereldwijde crisis of zo. een frisse adem heeft. Ook moet hij altijd genoeg cola Bram van Gessel in huis hebben. is student Technische Natuurkunde

Tekst: Berdien Zwarthoed en Anniek den Hamer Foto’s: Bart van Overbeeke 13 november 2008 Cursor 16/ Ruis

Show me your desktop and I’ll show you your soul. Je desktop als spiegel van je ziel? Op de TU/e worden duizenden laptops gebruikt en ieder met zijn eigen achtergrond (die luie Windows-lovers daargelaten). Cursor spoort iedere week een desktop op en maakt ’n praatje met de gebruiker.

Wie: Olga Peek / 24 / vierdejaars Bouwkunde Wanneer: sinds ergens in september Wat: van internet geplukte foto Waarom: “Het is een installatie van de kunstenaar James Turrel. Ik gebruik het als in- spiratie voor mijn project bij Bouwtechniek waar ik ook dingen met licht wil doen. Ik heb ‘m gezien in Aarhus toen ik op vakantie in Denemarken was. Het was een onderdeel van de expo ‘9 spaces’ met allerlei video-, geluids- en lichtinstallaties. Bij deze raakte je helemaal gedesoriënteerd in de ruimte door het lichtspel en wilde je zo snel mogelijk weg omdat je er raar van werd. Maar dit moet je natuurlijk zelf ervaren. Ga bijvoorbeeld naar het museum De Pont in Tilburg waar ze ook werk van hem hebben.”

Jouw desktop hier? Mail dan naar [email protected]

Effe zeuren

ander geslacht- praktisch uit de lellebellen, waar mannen graag naar kousen nog door kousenbanden /Fred Steutel openbare samenleving is verdwenen. kijken. Dat is er allemaal niet meer. Al (honi soit qui mal y pense) worden De ouderen onder ons herinneren zich jaren geleden klaagde Jan Cremer over opgehouden? Ik vrees dat ook de ‘Elles ont des bas noirs, nog hoe hun moeder, zuster of nog de teloorgang van de vrouwenkous ten kousenband het loodje heeft gelegd en et des bijoux bizarres.’ jonge geliefde, discreet afgewend, een faveure van de door hem verfoeide alleen nog verwijst naar de keuken van losgeraakte jarretel vastmaakte - die panty. Het boekje waarin hij zijn beklag Suriname, waar niemand kousen Aldus twee regeltjes uit ‘Les femmes dingen bleven niet zitten. Een gebaar doet, heet -misleidend- De billen van draagt. Met de zwarte kous lijkt ook het fatales’, van de zanger Mouloudji, jaren zo karakteristiek, dat het bij Madame Jan Cremer. Het heeft een voorwoord Franse lied (‘chanson’) uit de Neder- vijftig. Hij vervolgt met, ‘Quand elles Tussauds in Amsterdam is vereeuwigd: van Simon Carmiggelt, die het boekje landse samenleving te zijn verdwenen; vous embrassent, leur baiser vous fait een zich van het publiek afgewende karakteriseert als ‘een geheel nieuwe geen Frans in de pakketten. peur’. wassen dame brengt discreet haar kous typologie van de vrouwelijke keerzijde’, De ik-figuur in ‘femmes fatales’ eindigt Bas noirs, zwarte kousen, niet de in orde. Toen ik daar rondliep, was met foto’s. De keerzijde van Jan zelf met het volgende nachtmerriescenario degelijke wollen uit Staphorst en om- mijn eerste reactie me discreet af te komt maar heel terloops ter sprake en (u zult het zonder vertaling wel begrij- streken, maar van nylon en bevestigd wenden. gelukkig niet in beeld. Het is trouwens pen): ‘… que j’aime les femmes fatales aan zwarte jarretels; een ijzersterk Dat ging natuurlijk niet over zwarte een prachtig uitgegeven boekje. et qu’un jour fatalement, pour elles je erotisch symbool, maar een symbool kousen. Nette vrouwen droegen beige Ook de bible belt zal wel op panty’s me ruinerais et que sous les ponts je dat tot verdriet van velen en tot kousen aan een vleeskleurig ophang- (Duits: Strumpfhosen!) zijn over- finirais’. opluchting van vele anderen -van een garnituur; zwarte kousen waren voor gestapt. Of zouden de zwarte wollen