Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego W Powiecie Kartuskim (Plan Transportowy)

Załącznik do uchwały Nr XI/112/2015 Rady Powiatu Kartuskiego z dnia 22 grudnia 2015r.

Powiat Kartuski

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (Plan Transportowy)

opracowany przez POLSKĄ IZBĘ GOSPODARCZĄ TRANSPORTU SAMOCHODOWEGO I SPEDYCJI W WARSZAWIE Al. Jerozolimskie 144; 02-305 Warszawa Spis treści 1. Wstęp ...... 4 1.1. Rola Planu Transportowego w organizacji publicznego transportu zbiorowego ...... 4 1.2. Krótki opis dokumentu ...... 7 1.3. Powiązanie z dokumentami strategicznymi ...... 8 1.4. Słownik pojęć używanych w dokumencie ...... 8 2. Charakterystyka Powiatu objętego planem transportowym ...... 12 2.1. Powierzchnia i obszar...... 12 2.2. Gminy, miejscowości i demografia ...... 20 2.2.1. Gmina wiejska Chmielno ...... 20 2.2.2. Gmina miejsko – wiejska Kartuzy ...... 21 2.2.3. Gmina wiejska Przodkowo ...... 22 2.2.4. Gmina wiejska Sierakowice ...... 23 2.2.5. Gmina wiejska Somonino ...... 24 2.2.6. Gmina wiejska Stężyca ...... 25 2.2.7. Gmina wiejska Sulęczyno ...... 26 2.2.8. Gmina miejsko – wiejska Żukowo...... 27 2.3. Charakterystyka demograficzno-społeczna...... 29 2.3.1. Liczba mieszkańców, w tym gęstość zaludnienia obszaru ...... 29 2.3.2. Struktura wiekowa mieszkańców...... 30 2.3.3. Struktura społeczno-zawodowa mieszkańców...... 32 2.3.4. Aktywność zawodowa mieszkańców...... 35 2.4. Edukacja...... 37 2.5. Obiekty użyteczności publicznej ...... 48 2.5.1. Podstawowa opieka zdrowotna ...... 48 2.5.2. Miejsca użyteczności publicznej ...... 50 2.6. Liczba samochodów osobowych...... 51 2.7. Znaczenie transportu publicznego dla rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru...... 52 3. Omówienie istniejącej sieci komunikacyjnej obszaru ...... 55 3.1. Delimitacja obszaru objętego siecią komunikacyjną ...... 55 3.2. Charakterystyka istniejącej sieci komunikacyjnej...... 55 3.2.1. Określenie głównych ciągów komunikacji autobusowej ...... 55 3.2.2. Autobusowa sieć komunikacyjna „stolica powiatu – siedziby gmin powiatu” ...... 56 3.2.3. Autobusowa sieć komunikacyjna „połączenia międzygminne” ...... 63 3.2.4. Autobusowa sieć komunikacyjna „stolica powiatu – siedziby innych powiatów w ramach województwa” ...... 72

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 1

3.2.5. Autobusowa sieć komunikacyjna „stolica powiatu – siedziby innych województw” ...... 79 3.3. Przewoźnicy autobusowi i linie komunikacyjne ...... 79 3.3.1. Przewoźnicy ...... 79 3.3.2. Linie komunikacyjne w „komunikacji powiatowej”...... 80 3.3.3. Pozostałe linie komunikacyjne ...... 83 3.4. Praca przewozowa wykonywana na terenie powiatu ...... 88 3.5. Infrastruktura transportowa...... 91 3.5.1. Przystanki autobusowe ...... 91 3.5.2. Pokrycie miejscowości i przystanków komunikacją ...... 94 3.6. Tabor autobusowy – w obsłudze komunikacji powiatowej ...... 97 3.7. Koordynacja połączeń różnych rodzajów środków transportu ...... 99 3.7.1. Przewoźnicy kolejowi ...... 99 4. Ocena potrzeb przewozowych i określenie preferencji mieszkańców ...... 102 4.1. Ocena badań ...... 102 4.1.1. Ocena badań ankietowych ...... 102 4.1.2. Ocena badań potoków pasażerów ...... 120 4.2. Ogólna ocena i podsumowanie istniejącego stanu ...... 125 5. Plan organizacji sieci transportu zbiorowego o charakterze użyteczności publicznej ...... 126 5.1. Określenie zasad organizacji rynku przewozów ...... 126 5.1.1. Określenie zasad organizacji publicznego transportu zbiorowego ...... 126 5.1.2. Określenie właściwości rzeczowej oraz kompetencji organizatorów transportu ...... 127 5.1.3. Określenie trybu wyboru operatorów publicznego transportu zbiorowego ...... 129 5.2. Projektowane linie komunikacyjne ...... 130 5.2.1. Zasady planowania sieci autobusowej ...... 130 5.2.2. Założenia Planu Transportowego Województwa Pomorskiego ...... 131 5.2.3. Projektowane linie komunikacyjne ...... 135 5.2.4. Częstotliwość kursowania autobusów ...... 138 5.2.5. System taryfowy i ceny biletów ...... 141 5.2.6. Obowiązujące uprawnienia do przejazdów ulgowych ...... 141 5.3. Zasady oznakowania środków transportu autobusowego ...... 142 6. Określenie pożądanego standardu usług przewozowych ...... 142 6.1. Dostępność podróżnych do infrastruktury przystankowej ...... 142 6.2. Określenie wymagań dla taboru autobusowego jakim operatorzy powinni świadczyć usługi przewozowe ...... 142 6.3. Ochrona środowiska naturalnego...... 143 7. Sposób organizowania systemu informacji dla pasażera...... 143 7.1. System informacji dla pasażera ...... 143

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 2

8. Finansowanie usług przewozowych...... 144 8.1. Źródła finansowania działalności przewozowej ...... 144 8.2. Koszty działalności przewozowej ...... 146 8.3. Finansowanie inwestycji ...... 146 9. Prognozy i możliwe kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego ...... 147 9.1. Kierunki rozwoju transportu publicznego i zasady jego planowania ...... 147 9.2. Monitorowanie i weryfikacja Planu transportowego ...... 149 10. Załączniki ...... 151 Spis tabel ...... 151 Spis map ...... 153 Spis wykresów...... 154

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 3

1. Wstęp 1.1. Rola Planu Transportowego w organizacji publicznego transportu zbiorowego

Zgodnie z zapisami prawa, organizatorem publicznego transportu zbiorowego, w zależności od zasięgu przewozów, jest gmina, związek międzygminny, powiat (miasto na prawach powiatu, (związek powiatowo-gminny - od 1.01.2016 r.), związek powiatów, województwo lub minister właściwy do spraw transportu. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (tj. Dz. U. z 22.09.2015 r. poz. 1440) (zwana dalej Ustawą) powierza organizatorowi do wykonania trzy zadania (art.8):

1. planowanie rozwoju transportu, 2. organizowanie publicznego transportu zbiorowego, 3. zarządzanie publicznym transportem zbiorowym.

O skutecznym wykonywaniu pozostałych funkcji przesądza prawidłowa realizacja zadania planowania rozwoju transportu. Jedną z możliwych form realizacji tego zadania jest opracowanie dla danego organizatora, planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (plan transportowy). Ustawa nakłada obowiązek opracowania planu transportowego na niektórych organizatorów. W przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, obowiązek opracowania planu ma:

1. gmina: a. licząca, co najmniej 50.000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich, b. której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami, których obszar liczy łącznie, co najmniej 80.000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;

2. związek międzygminny obejmujący obszar liczący, co najmniej 80.000 mieszkańców -w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;

3. powiat: a. liczący, co najmniej 80.000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich, b. któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie, co najmniej

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 4

120.000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;

4. związek powiatowo – gminny obejmujący obszar liczący, co najmniej 80.000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin lub powiatów tworzących związek powiatowo-gminny (od 1.01.2016 r.);

5. związek powiatów obejmujący obszar liczący, co najmniej 120.000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;

6. województwo: a. w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich, b. któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;

7. minister właściwy do spraw transportu - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym.

Gminy, związki międzygminne i powiaty o mniejszej liczbie mieszkańców, niż podano powyżej, mogą, ale nie muszą opracowywać planów transportowych. Plan transportowy uchwalony w gminie, powiecie, województwie jest aktem prawa miejscowego.

Niniejsze opracowanie w zakresie treści jest zgodne z art.12 ust.1 i ust. 2 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym oraz przepisami rozporządzenia ministra infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego.

Ponadto opracowując plan transportowy dla powiatu kartuskiego uwzględniono:  „Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Pomorskiego” - opracowany i ogłoszony przez marszałka (Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego z 2014 r. poz. 1122 – Uchwała nr 788/XXXVII/14 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 lutego 2014 r. ).

Obowiązek uwzględnienia w/w planu, wynika z postanowień art. 11 ust. 1 przedmiotowej Ustawy, ma na celu uporządkowanie działań i zapewnienie kontynuacji rozwiązań w planach transportowych niższego szczebla administracji.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 5

Na obszarze powiatu kartuskiego są wykonywane przewozy w zakresie publicznego transportu zbiorowego, ujęte w dwóch planach transportowych opracowanych przez gminy miejskie, są to: . „Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego dla Gdyni oraz miast i gmin objętych porozumieniami komunalnymi na lata 2014-2025” – przyjęty uchwałą nr XL/815/14 Rady Miasta Gdyni z dnia 26 lutego 2014 r.; . „ Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Miasta Gdańska na lata 2014-2030”, przyjęty uchwałą nr XLIX/1104/14 Rady Miasta Gdańska z dnia 27 lutego 2014 r.

Postanowienia tych opracowań były brane pod uwagę w zakresie opracowywaniu projektów linii komunikacyjnych o charakterze użyteczności publicznej na obszarze powiatu, oraz w zakresie sugestii dotyczących zapewnienia komunikacji publicznej pomiędzy powiatem a miastami Gdańsk i Gdynia.

Istnieje również możliwość koordynacji działań organizatorów różnych szczebli, tj. równoległego działania w trakcie projektowania planów, które są wykładane do wglądu we właściwych urzędach w wersji wstępnej przez organizatorów (art. 10 ust. 1 Ustawy), zwłaszcza, że projekty planów muszą być uzgadniane z sąsiednimi jednostkami samorządu terytorialnego tego samego szczebla (art. 13 ust. 1-3).

Podstawowy cel opracowania planu transportowego to poprawa jakości systemu transportowego i jego rozwój zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju. Jakość systemu transportowego powinna mieć wpływ na jakość życia mieszkańców i rozwój gospodarczy obszaru objętego planem transportowym, szczególnie w zakresie zaspokajania potrzeb przemieszczania się mieszkańców. Stosowanie zasady zrównoważonego rozwoju będzie zapewniało równowagę między aspektami społecznymi, gospodarczymi, przestrzennymi oraz ochrony środowiska.

Tak sformułowany cel nadrzędny planu transportowego powinien być osiągany poprzez realizację następujących celów szczegółowych:

Cel 1. Poprawa dostępności transportowej i jakości transportu –instrument poprawy warunków życia i usuwania barier rozwojowych.

Cel 2. Poprawa efektywności funkcjonowania systemu transportowego – instrument zwiększania wydajności systemu z jednoczesnym ograniczaniem kosztów jego funkcjonowania.

Cel 3. Integracja systemu transportowego – w układzie gałęziowym i terytorialnym.

Cel 4. Wspieranie konkurencyjności gospodarki obszaru - instrument rozwoju gospodarczego.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 6

Cel 5. Poprawa bezpieczeństwa - radykalna redukcja liczby wypadków i ograniczenie ich skutków (zabici, ranni) oraz poprawa bezpieczeństwa osobistego użytkowników transportu.

Cel 6. Ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne i warunki życia, poprzez zmniejszenie emisji spalin.

1.2. Krótki opis dokumentu

Niniejszy Plan Transportowy został przygotowany przez Polską Izbę Gospodarczą Transportu Samochodowego i Spedycji w Warszawie na zlecenie Powiatu Kartuskiego.

Dokument obejmuje – zgodnie z założeniami – teren Powiatu Kartuskiego, w tym gmin wchodzących w jego obszar, tj.: Chmielno, Kartuzy, Przodkowo, Sierakowice, Somonino, Stężyca, Sulęczyno i Żukowo.

Niniejsze opracowanie rozpoczyna się omówieniem charakterystyki całego obszaru objętego Planem Transportowym, prezentując go z punktu widzenia transportu oraz prognoz rozwojowych. Następnie analizowane są potrzeby przewozowe na tle istniejącej sieci komunikacyjnej i infrastruktury drogowej. W kolejnej części dokumentu zawarto charakterystykę obecnie działającej komunikacji oraz preferencji podróżnych w korzystaniu z transportu publicznego przez mieszkańców.

Następnie przedstawione są aspekty transportu zrównoważonego, uwarunkowania rozwoju transportu publicznego, zasady organizacji komunikacji publicznej o charakterze użyteczności publicznej oraz problemy ochrony środowiska naturalnego i dostępu do komunikacji dla osób niepełnosprawnych, wymagania w zakresie standardów i komfortu świadczonych usług przewozowych.

Dokument przedstawia propozycje możliwej organizacji funkcjonowania obowiązkowego Systemu Informacji Pasażerskiej.

W ostatnim rozdziale przedstawiono kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim oraz sposoby monitorowania tego rozwoju.

Zamiast badań przepływu potoków pasażerskich przeanalizowano dane pochodzące z systemów informatycznych przewoźnika PA GRYF Sp. z o.o. s.k., będącego wiodącym przewoźnikiem realizującym przewozy na obszarze powiatu, przedstawiające sprzedaż biletów jednorazowych i miesięcznych z poszczególnych przystanków na terenie powiatu kartuskiego, we wszystkich miesiącach 2014 i sześciu miesiącach 2015 r. Wyniki analiz, z podziałem na poszczególne gminy powiatu, przedstawione w niniejszym opracowaniu miały częściowy wpływ na określenie częstotliwość kursowania autobusów na

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 7 projektowanych liniach komunikacyjnych, które w przyszłości mogą posłużyć do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego dla komunikacji o charakterze użyteczności publicznej na terenie powiatu i dokonanie wyboru operatora lub operatorów.

1.3. Powiązanie z dokumentami strategicznymi

Plan Transportowy Powiatu Kartuskiego przygotowano uwzględniając założenia dotyczące komunikacji i transportu zawarte w:

 Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Pomorskiego – Uchwała nr 788/XXXVII/14 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 24 lutego 2014 r. ws. przyjęcia „Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Pomorskiego” - opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego z 2014 r. poz. 1122);  Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Kartuskiego 2006 – 2015- opublikowana na stronie internetowej powiatu www.kartuskipowiat.com.pl ;

Poniżej w pkt. 1.4. przedstawiono słownik pojęć używanych w niniejszym Planie Transportowym.

1.4. Słownik pojęć używanych w dokumencie

L.p. Pojęcie Opis 1. Plan Transportowy Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, określający w szczególności: 1) sieć komunikacyjną, na której jest planowane wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej; 2) ocenę i prognozy potrzeb przewozowych; 3) przewidywane finansowanie usług przewozowych; 4) preferencje dotyczące wyboru rodzaju środków transportu; 5) zasady organizacji rynku przewozów; 6) pożądany standard usług przewozowych w przewozach o charakterze użyteczności publicznej, z uwzględnieniem zagadnień ochrony środowiska naturalnego, dostępu osób niepełnosprawnych oraz dostępności podróżnych do infrastruktury przystankowej;

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 8

7) przewidywany sposób organizowania systemu informacji dla pasażera; 8) kierunku rozwoju publicznego transportu zbiorowego. 2. Organizator Właściwa jednostka samorządu terytorialnego albo minister publicznego właściwy do spraw transportu, zapewniający transportu funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na zbiorowego danym obszarze; organizator publicznego transportu zbiorowego jest „właściwym organem”, o którym mowa w przepisach rozporządzenia (WE) nr 1370/2007; Organizatorem publicznego transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim jest Starosta Kartuski. 3. Operator publicznego Samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorca transportu uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zbiorowego zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie; 4. Przewoźnik Przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób na podstawie potwierdzenia zgłoszenia przewozu, a w transporcie kolejowym - na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu; przewoźnicy będą rejestrowani od 1.07.2016 r. przez organizatorów publicznego transportu zbiorowego; Przedsiębiorcy Ci będą wykonywali transport publiczny na własne ryzyko ekonomiczne. Ponadto w tych przewozach obywatele nie będą mogli korzystać z przysługujących im uprawnień do ulgowych przejazdów. 5. Przewóz o Powszechnie dostępna usługa w zakresie publicznego charakterze transportu zbiorowego wykonywana przez operatora użyteczności publicznego transportu zbiorowego w celu bieżącego i publicznej nieprzerwanego zaspokajania potrzeb przewozowych społeczności na danym obszarze; Tylko w tych przewozach obywatele nadal będą mieli prawo korzystać z przysługujących im uprawnień do ulgowych przejazdów. 6. Publiczny transport Powszechnie dostępny regularny przewóz osób wykonywany zbiorowy w określonych odstępach czasu i po określonej linii komunikacyjnej, liniach komunikacyjnych lub sieci komunikacyjnej; 7. Zrównoważony Proces rozwoju transportu uwzględniający oczekiwania rozwój publicznego społeczne dotyczące zapewnienia powszechnej dostępności transportu do usług publicznego transportu zbiorowego, zmierzający do wykorzystywania różnych środków transportu, a także

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 9

zbiorowego promujący przyjazne dla środowiska i wyposażone w nowoczesne rozwiązania techniczne środki transportu; 8. Dworzec Miejsce przeznaczone do odprawy pasażerów, w którym znajdują się w szczególności: przystanki komunikacyjne, punkt sprzedaży biletów oraz punkt informacji dla podróżnych; 9. Przystanek Miejsce przeznaczone do wsiadania lub wysiadania komunikacyjny pasażerów na danej linii komunikacyjnej, w którym umieszcza się informacje dotyczące w szczególności godzin odjazdów środków transportu, a ponadto, w transporcie drogowym, oznaczone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz. 1137, z późn. zm.); 10. Sieć komunikacyjna Układ linii komunikacyjnych obejmujących obszar działania organizatora publicznego transportu zbiorowego lub część tego obszaru; 11. Linia komunikacyjna Połączenie komunikacyjne na: a) sieci dróg publicznych albo b) liniach kolejowych, innych szynowych, linowych, linowo- terenowych, albo c) akwenach morskich lub wodach śródlądowych - wraz z oznaczonymi miejscami do wsiadania i wysiadania pasażerów na liniach komunikacyjnych, po których odbywa się publiczny transport zbiorowy; 12. Gminne przewozy Przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego pasażerskie wykonywany w granicach administracyjnych jednej gminy lub gmin sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły związek międzygminny; inne niż przewozy powiatowe, wojewódzkie i międzywojewódzkie; 13. Komunikacja miejska Gminne przewozy pasażerskie wykonywane w granicach administracyjnych miasta albo: a) miasta i gminy, b) miast, albo c) miast i gmin sąsiadujących - jeżeli zostało zawarte porozumienie lub został utworzony związek międzygminny w celu wspólnej realizacji publicznego transportu zbiorowego; 14. Powiatowe przewozy Przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego pasażerskie wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch gmin i niewykraczający poza granice jednego powiatu albo w granicach administracyjnych powiatów sąsiadujących, które zawarły stosowne porozumienie lub które utworzyły

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 10

związek powiatów; inne niż przewozy gminne, wojewódzkie i międzywojewódzkie; 15. Powiatowo-gminne Przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego przewozy pasażerskie wykonywany w granicach administracyjnych gmin i Nowa definicja (Dz. U. powiatów, które utworzyły związek powiatowo-gminny; inne z 2015, poz. 1045), niż przewozy gminne, powiatowe, wojewódzkie i która będzie obow. międzywojewódzkie;", od 1.01.2016 r. 16. Wojewódzkie Przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego przewozy pasażerskie wykonywany w granicach administracyjnych co najmniej dwóch powiatów i niewykraczający poza granice jednego województwa, a w przypadku linii komunikacyjnych w transporcie kolejowym także przewóz do najbliższej stacji w województwie sąsiednim, umożliwiający przesiadki w celu odbycia dalszej podróży lub techniczne odwrócenie biegu pociągu, oraz przewóz powrotny; inne niż przewozy gminne, powiatowe i międzywojewódzkie; 17. Międzywojewódzkie Przewóz osób w ramach publicznego transportu zbiorowego przewozy pasażerskie wykonywany z przekroczeniem granicy województwa; inne niż przewozy gminne, powiatowe i wojewódzkie; 18. Zintegrowany system Rozwiązanie polegające na umożliwieniu wykorzystywania taryfowo-biletowy przez pasażera biletu, uprawniającego do korzystania z różnych środków transportu na obszarze właściwości organizatora publicznego transportu zbiorowego; 19. Zintegrowany węzeł Miejsce umożliwiające dogodną zmianę środka transportu przesiadkowy wyposażone w niezbędną dla obsługi podróżnych infrastrukturę, w szczególności: miejsca postojowe, przystanki komunikacyjne, punkty sprzedaży biletów, systemy informacyjne umożliwiające zapoznanie się zwłaszcza z rozkładem jazdy, linią komunikacyjną lub siecią komunikacyjną; 20. Rekompensata Środki pieniężne lub inne korzyści majątkowe przyznane operatorowi publicznego transportu zbiorowego w związku ze świadczeniem usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego; Mogą być przyznawane albo z tytułu utraconych przychodów w związku ze stosowaniem ulg (ustawowych / wprowadzonych przez organizatora), albo poniesionych kosztów związanych ze świadczeniem usług w zakresie transportu zbiorowego, z uwzględnieniem wysokości tzw. „rozsądnego zysku”.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 11

2. Charakterystyka Powiatu objętego planem transportowym 2.1. Powierzchnia i obszar

Powiat Kartuski jako jednostka administracyjna funkcjonuje od 1999 r. Położony jest w środkowej części województwa pomorskiego. W skład powiatu wchodzi 8 gmin: 2 gminy miejsko – wiejskie – Kartuzy i Żukowo oraz 6 gmin wiejskich – Chmielno, Przodkowo, Sierakowice, Somonino, Stężyca i Sulęczyno. Z uwagi na bezpośrednie sąsiedztwo z dużymi miastami wchodzącymi w skład tzw. Trójmiasta, w tym stolicą województwa, tj. miastem Gdańsk, powiat kartuski staje się ważnym zapleczem dynamicznie rozwijającej się aglomeracji i ma płynny dostęp do chłonnego rynku wewnętrznego i Aglomeracji Trójmiejskiej. Rozwija się turystyka sezonowa a powiat staje się miejscem odpoczynku dla mieszkańców dużych miast.

Liczba mieszkańców powiatu wynosi 127.098 (dane GUS z 31.XII.2014 r.)

Przez teren powiatu przebiegają ważne, głównie z punktu widzenia regionalnego, szlaki komunikacyjne:  droga krajowa nr 7relacji Żukowo - Gdańsk  droga krajowa nr 20od granicy z województwem zachodnio-pomorskim do miasta Gdynia;  linie kolejowe: z Gdyni przez Somonino, Kościerzynę i Bydgoszcz do Nowej Wsi Wielkiej; z Kartuz do Somonina oraz z Pruszcza Gdańskiego przez Żukowo, Kartuzy do Łeby;  linia kolejowa o znaczeniu metropolitarnym tzw. Pomorska Kolej Metropolitarna obsługująca kilka miejscowości na terenie powiatu kartuskiego.

Powiat kartuski obejmuje powierzchnię 1.121 km2 (112 054 ha). Z ogólnej powierzchni powiatu, użytki rolne stanowią ok. 55% powierzchni. Sporą, bo 31% powierzchni stanowią lasy i użytki leśne. Nieużytki rolne stanowią tylko 2,8% całkowitej powierzchni powiatu. Biorąc pod uwagę fakt, iż przestrzeń rolnicza stanowi powyżej połowy ogólnej powierzchni powiatu, większość mieszkańców znajduje zatrudnienie w rolnictwie. Dział ten wraz z innymi elementami gospodarki żywnościowej odgrywa w powiecie największą rolę pod względem ekonomicznym. Przemysł reprezentowany jest głównie przez zakłady przetwórstwa rolno- spożywczego, drzewnego, budowlanego oraz przemysłowego. Duże przedsiębiorstwa zlokalizowane są we wszystkich gminach powiatu: Chmielnie, Kartuzach, Przodkowie, Somoninie, Sierakowicach, Sulęczynie, Stężycy i Żukowie a także innych miejscowościach gminy Żukowo takich jak: Chwaszczyno, Miszewo, Tuchom, Pępowo i Małkowo oraz miejscowościach gminy Kartuzy: Dzierżążno. Rolnicze tereny, bogato zalesione, o czystym powietrzu i nie skażonych wodach, piękne krajobrazy sprawiają, że przyszłość powiatu wiąże się z rozwojem turystyki.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 12

Duże zalesienie, malownicze rzeki i jeziora sprawiają, iż teren ten jest atrakcyjny turystycznie. Cechuje go świat przyrody o niepowtarzalnej urodzie i nieskażonym środowisku, co pozwala na rozwijanie szeroko rozumianej turystyki wiejskiej, a w tym agroturystyki. Wielkim bogactwem tego obszaru jest Kaszubski Park Krajobrazowy, którego znaczna część zachowała się w stanie nienaruszonym przez działalność człowieka, a z najcenniejszych jej obszarów utworzono szereg rezerwatów przyrody.

Gospodarka

Na koniec roku 2014 na terenie powiatu zarejestrowanych było 12.513 podmiotów gospodarczych, z czego najwięcej na terenie gminy Żukowo (ok. 4 tys.) i gminy Kartuzy (ok. 3,5 tys.). Na terenie powiatu oprócz rolnictwa i przetwórstwa związanego z produkcją rolniczą dominującą formą działalności gospodarczej jest handel hurtowy i detaliczny, naprawa samochodów osobowych, budownictwo oraz zakłady przetwórstwa przemysłowego. Powiat kartuski charakteryzuje się najniższym bezrobociem w województwie pomorskim zaraz po Trójmieście. Aktualna stopa bezrobocia wynosi 6% (X.2015 r. – GUS).

Transport i Drogi

Sieć drogową powiatu tworzą drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe oraz gminne. W zależności od kategorii drogi, zarząd sprawują:  Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (w Gdańsku): drogi krajowe;  Zarząd Dróg Wojewódzkich (w Gdańsku): drogi wojewódzkie;  Zarząd Dróg Powiatowych w Kartuzach: drogi powiatowe;  Jednostki Samorządu Gminnego: drogi gminne;

Największe nasilenie ruchu drogowego, w tym komunikacji publicznej koncentruje się na terenie powiatu kartuskiego na drogach krajowych:

 DK nr 7 – Żukowo – Gdańsk;  DK nr 20 – od granicy powiatu na południu do miasta Gdynia;

Drogi krajowe wspomagane są drogami wojewódzkimi, których na terenie powiatu jest pięć. Na podstawie danych Zarządu Dróg Wojewódzkich w Gdańsku łączny przebieg dróg wojewódzkich wynosi ok. 149 km.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 13

Przebieg dróg wojewódzkich na Długość na terenie Lp. Nr drogi Nazwa terenie powiatu powiatu [km]

1 211 Nowa Dąbrowa - Żukowo gr. Powiatu (Rokiciny) - Żukowo 42,5

Bukowina - Stężyca - gr. Powiatu 2 214 Łeba - Warlubie 31,2 (Skorzewo) gr. M. Gdańsk - gr. Powiatu 3 218 Gdańsk - Krokowa 3,6 (Karczemki) gr. Powiatu (Grabowska Huta - 4 224 Sopieszyno - DK91 34,6 gr. Powiatu (Grabowska Huta) gr. Powiatu (Parchowski Młyn) - 5 228 Bytów - Kartuzy 37,1 Kartuzy RAZEM DŁUGOŚC [km] 149 Tabela 1. Wykaz dróg wojewódzkich na terenie Powiatu Kartuskiego Źródło: Zarząd Dróg Wojewódzkich w Gdańsku

Drogi krajowe i wojewódzkie uzupełnia sieć 39 (odcinków) dróg powiatowych (tabela poniżej) o łącznej długości ok. 305 km oraz dróg gminnych o mniejszym znaczeniu.

Długość na terenie Lp. Nr drogi Nazwa drogi powiatu [km] 1 1415G Kielno - Kłosówko 0,551 2 1416G Szemud - Kłosówko - Miszewo 9,305 3 1418G Łebieńska H - Będargowo - Kolonia 3,808 4 1419G Strzepcz - Miechucino - Zajezierze - Wygoda Ł. 17,156 5 1431G Linia - Niepoczołowice - Kamienica Król. 2,431 6 1900G Przodkowo - Mieszewo - Leźno 12,752 7 1901G Miszewo - Gdańsk 4,917 8 1902G Tuchom - Rębiechowo 6,683 9 1903G Kobysewo - Żukowo 6,742 10 1905G Dzierżążno Szpital - Dzierżążno 1,213 11 1906G Hopy - Grzybno 6,277 12 1907G Mirachowo - Kartuzy 16,739 13 1908G Sianowo - Garcz - Ręboszewo 13,864 14 1909G Pałubice - Mirachowo 12,215 15 1910G Sierakowice - Paczewo 3,227 16 1911G Łyśniewo Sierakowice - Puzdrowo 2,500 17 1912G Gowidlino - Sulęczyno 12,61 18 1913G Kołodzieje - Sulęczyno 3,523 19 1914G Sierakowice - Borucino 11,158 20 1915G Szklana - Borzestowo 4,037 21 1916G Miechucino - Borucino 10,455 22 1917G Mirachowo - Mojusz - Mojuszewska Huta 9,310 23 1918G Wygoda Łączyńska - Chmielno 8,569

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 14

24 1919G DP1908 - Przewóz - Zgorzałe - Stężyca 15,868 25 1920G Stężyca - Gołubie - Szymbark 12,096 26 1921G Gołubie - Pierszczewo - Kolano 6,998 27 1922G Brodnica Górna - Wieżyca 9,728 28 1923G Ostrzyce - Goręczyno - Somonino 7,304 29 1924G Kiełpino - Pikarnia 6,400 30 1925G Kiełpino - Pstra Suka 5,005 31 1926G Borowo - Babi Dół 3,061 32 1927G Czeczewo - Przodkowo 4,667 33 1928G Babi Dół - Skrzeszewo - Marszewska Góra 6,380 34 1929G Lniska - Przyjaźń - Kolbudy 8,264 35 1930G Lniska - Niestępowo - Gdańsk 8,242 36 1931G Węsiory - Gostomie - Kościerzyna 5,000 37 1932G Stężyca - Gostomie 4,944 38 1933G Egiertowo - Przywidz 3,740 39 1934G Tuchlino – Lipusz - Skoczkowo - DW235 17,945 RAZEM DŁUGOŚĆ [km] 305,684 Tabela 2. Wykaz dróg powiatowych na terenie Powiatu Kartuskiego Źródło: Zarząd Dróg Powiatowych w Kartuzach

Mapa. 1. Przebieg dróg krajowych i wojewódzkich na terenie powiatu kartuskiego Źródło: Zarząd Dróg Powiatowych w Kartuzach

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 15

Kolej

Przewozy pasażerskie na obszarze powiatu wykonywane są na dwóch liniach kolejowych:

 nr 201 – Nowa Wieś Wielka – Bydgoszcz– Wierzchucin – Lipowa Tucholska – Kościerzyna – Somonino - Gdynia  nr 214 – Kartuzy – Somonino

Przewozy kolejowe prowadzone są wzdłuż linii nr 201 w relacji Gdynia – Kościerzyna z przedłużeniem do Chojnic. Od dnia 1 października 2015 r. przywrócono kursowanie pociągów w relacji Kartuzy – Gdańsk-Wrzeszcz – Gdańsk- Główny w ramach Pomorskiej Kolei Metropolitarnej.

Aktualnie obsługa podróżnych, z obszaru powiatu kartuskiego, odbywa się na stacjach kolejowych: Rębiechowo, Pępowo, Żukowo, Borkowo, Dzierżążno, Kartuzy, Babi Dół, Kiełpino, Somonino, Sławki, Wieżyca, Krzeszna, Gołubie Kaszubskie.

Schemat sieci kolejowej na terenie powiatu kartuskiego przedstawiono na mapie na stronie kolejnej (Mapa 2).

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 16

Mapa 2. Schemat sieci kolejowej na obszarze powiatu kartuskiego Źródło: Opracowanie własne

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 17

Edukacja

Szkoły ponadgimnazjalne

 Kartuzy o Zespół Szkół Technicznych w Kartuzach . Technikum nr 1 . Zasadnicza Szkoła Zawodowa o Zespół Szkół Ogólnokształcących w Kartuzach . I Liceum Ogólnokształcące im. H. Derdowskiego . Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych o Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Kartuzach . III Liceum Ogólnokształcące . Technikum nr 2 . Zasadnicza Szkoła Zawodowa

 Żukowo o Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Żukowie . Liceum Ogólnokształcące . Technikum . Zasadnicza Szkoła Zawodowa

 Przodkowo o Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Przodkowie . Technikum . Zasadnicza Szkoła Zawodowa

 Sierakowice o Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Sierakowicach . Liceum Ogólnokształcące . Technikum . Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych

 Somonino o Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Sierakowicach . Liceum Ogólnokształcące . Technikum . Zasadnicza Szkoła Zawodowa . Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 18

Mapa 3. Mapa Powiatu Kartuskiego – podział administracyjny Źródło: Opracowanie własne

Powiat Kartuski Identyfikator Jednostka terytorialna powierzchnia ludność terytorialny ha km2 osoba na 1 km2 6224005000 Powiat kartuski, w tym: 112054 1121 127098 113 6224005012 Chmielno 7861 79 7393 94 6224005023 Kartuzy 20645 206 33275 162 6224005024 Kartuzy - miasto 680 7 14840 2120 6224005025 Kartuzy - obszar wiejski 19965 199 18435 93 6224005032 Przodkowo 8518 85 8669 102 6224005042 Sierakowice 18222 183 18807 103 6224005052 Somonino 11211 112 10210 91 6224005062 Stężyca 16047 161 10039 62 6224005072 Sulęczyno 13146 131 5325 41 6224005083 Żukowo 16404 164 33380 204 6224005084 Żukowo - miasto 473 5 6532 1306 6224005085 Żukowo - obszar wiejski 15931 159 26848 169 Tabela 3. Powierzchnia i ludność powiatu – wg. gmin Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 19

2.2. Gminy, miejscowości i demografia 2.2.1. Gmina wiejska Chmielno

Gmina położona jest w środkowej części powiatu kartuskiego. Od północy i wschodu graniczy z gminą Kartuzy, od południa z gminą Stężyca oraz od zachodu z gminą Sierakowice. Gmina Chmielno ma obszar 79 km2 i zamieszkuje ją 7.393 osoby co stanowi 5,8% ogółu ludności powiatu. Pod względem powierzchni jest jedną z najmniejszych gmin, a jej udział w strukturze powierzchniowej powiatu stanowi zaledwie 7%. Jest to gmina o charakterze rolniczym, na której użytki rolne zajmują prawie 62% ogółu jej powierzchni a użytki leśne tylko 14,3%. W granicach gminy znajduje się duża część Kaszubskiego Parku Krajobrazowego. Charakterystyka ukształtowania powierzchni związana jest z występowaniem jezior. Wody zajmują prawie 15% ogółu powierzchni gminy. W skład gminy wchodzi 10 miejscowości: Borzestowo, Borzestowska Huta, Chmielno, Cieszenie, Garcz, Kożyczkowo, Miechucino, Przewóz, Reskowo, Zawory.

Gmina Chmielno

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 20

2.2.2. Gmina miejsko – wiejska Kartuzy

Kartuzy to miasto będące siedzibą gminy miejsko – wiejskiej położonej w północnej i centralnej części powiatu kartuskiego. Miasto Kartuzy to również siedziba powiatu. Od wschodu gmina graniczy z gminami: Żukowo i Przodkowo. Od południa z gminami Somonino i Stężyca a od zachodu z gminami: Chmielno i Sierakowice. Gmina Kartuzy łącznie z miastem zajmuje obszar 206 km2 i jest największą gminą powiatu kartuskiego. Również pod względem ilości mieszkańców, 33.275 jest jedną z najludniejszych (tuż za Żukowem) gmin powiatu. W samym mieście Kartuzy mieszka 14.840 osób i pod tym względem jest to największa jednostka administracyjna powiatu. Liczba mieszkańców plasuje gminę na drugim miejscu pod względem ludności całego powiatu a jej mieszkańcy stanowią 26,2% ogółu ludności. Użytki rolne zajmują ok. 40% ogółu jej powierzchni, co nadaje jej charakter rolniczy a użytki leśne aż46,64%. W obszarze gminy znajduje się także 1.136 ha użytków wodnych, czyli jezior i rzek co czyni gminę atrakcyjną turystycznie. W granicach gminy znajduje się Kaszubski Park Krajobrazowy. Miasto Kartuzy jest dużym ośrodkiem turystycznym, oprócz walorów krajobrazowych proponuje odwiedzającym liczne zabytki oraz ośrodki kultury. Kartuzy to także duży ośrodek edukacyjny. W mieście znajdują się liczne szkoły szczebla podstawowego, średniego a także szkoły dla dorosłych oraz Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Akademii Humanistyczno – Ekonomicznej w Łodzi.

W skład gminy wchodzi, wraz z miastem Kartuzy, 31 miejscowości: Bącz, Borowo, Brodnica Dolna, Brodnica Górna, Burchardztwo, Bylowo - Leśnictwo, Dzierżążno, Dzierżążno-Leśnictwo, Głusino, Grzybno, Kaliska, Kiełpino, Kolonia, Kosy, Łapalice, Mezowo, Mirachowo, Mirachowo (osada leśna), Nowa Huta Pomieczyńska Huta, Prokowo, Ręboszewo, Sianowo, Sianowo Leśne, Sianowska Huta, Sitna Góra, Sitno, Smętowo Chmieleńskie, Staniszewo, Stara Huta, Strysza Buda.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 21

Gmina Kartuzy

2.2.3. Gmina wiejska Przodkowo

Gmina położona jest w północnej części powiatu kartuskiego. Od południa i zachodu graniczy z gminą Kartuzy, a od wschodu z gminą Żukowo. Gmina Przodkowo ma obszar 85 km2 i zamieszkuje ją 8.669 osoby, co stanowi6,8% ogółu ludności powiatu. Pod względem powierzchni jest jedną z najmniejszych gmin, a jej udział w strukturze powierzchniowej powiatu stanowi zaledwie 7,6%. Jest to gmina o charakterze typowo rolniczym, na której użytki rolne zajmują prawie 78% ogółu jej powierzchni a użytki leśne 12,3%. W skład gminy wchodzi 18 miejscowości: Barwik, Czeczewo, Hopy, Kawle Górne, Kczewo, Kłosowo, Kłosówko, Kosowo, Pomieczyno, Przodkowo, Rąb, Smołdzino, Sośniak, Szarłata, Tokary, Warzenko, Załęże.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 22

Gmina Przodkowo

2.2.4. Gmina wiejska Sierakowice

Gmina położona jest we wschodniej części powiatu kartuskiego. Od południa graniczy z gminą Sulęczyno i Stężyca, a od wschodu z gminą Chmielno i Kartuzy. Gmina Sierakowice ma obszar 183 km2 i zamieszkuje ją 18.807osób, co stanowi 14,7% ogółu ludności powiatu. Pod względem powierzchni jest jedną z największych gmin, a jej udział w strukturze powierzchniowej powiatu stanowi 16,3%. Jest to gmina o charakterze typowo rolniczym, na której użytki rolne zajmują prawie 60% ogółu jej powierzchni a użytki leśne 30%. Gmina jest ponadto atrakcyjna turystycznie, z uwagi na fakt, iż w jej granicach znajduje się malowniczy Kaszubski Park Krajobrazowy charakteryzujący się pofalowaną rzeźbą terenu urozmaiconą licznymi jeziorami W skład gminy wchodzi 29 miejscowości: Bącka Huta, Bącka Huta (osada leśna), Borowy Las, Bukowo, Długi Kierz, Gowidlino, Kamienica Królewska, Kamienicki Młyn, Kowale, Kujaty, Lemany, Leszczynki, Łyśniewo Sierakowickie, Migi, Mojusz, Mojuszewska

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 23

Huta, Mrozy, Paczewo, Pałubice, Puzdrowo, Sierakowice, Sierakowska Huta, Szklana, Szopa, Tuchlino oraz Załakowo.

Gmina Sierakowice

2.2.5. Gmina wiejska Somonino

Gmina położona jest w południowej części powiatu kartuskiego. Od północy graniczy z gminą Kartuzy, od wschodu z gminą Stężyca, a od zachodu z gminą Żukowo. Gmina Somonino ma obszar 112 km2 i zamieszkuje ją 10.210 osób, co stanowi 8,0% ogółu ludności powiatu. Udział w strukturze powierzchniowej powiatu pod względem powierzchni stanowi ok. 10,0%. W udziale powierzchniowym gminy, ponad 50% stanowią użytki rolne. Gmina charakteryzuje się także dość dużym zalesieniem, ponieważ lasy stanowią tu ok. 38% ogółu powierzchni. Przez obszar gminy przebiega linia kolejowa relacji Gdynia – Kościerzyna oraz droga krajowa nr 20 łącząca Trójmiasto z południowymi granicami gminy.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 24

W skład gminy wchodzi 17 miejscowości: Borcz, Egiertowo, Goręczyno, Hopowo, Kamela, Kaplica, Ostrzyce, Piotrowo, Połęczyno, Ramleje, Rąty, Rybaki, Sławki, Somonino, Starkowa Huta, Wyczechowo oraz Wyczechowo (osada).

Gmina Somonino

2.2.6. Gmina wiejska Stężyca

Gmina położona jest w południowej części powiatu kartuskiego. Od północy graniczy z gminą Kartuzy, Chmielno i Sierakowice, od wschodu z gminą Somonino, a od zachodu z gminą Sulęczyno. Gmina Stężyca ma obszar 161 km2 i zamieszkuje ją 10.039 osób, co stanowi 7,9% ogółu ludności powiatu. Udział w strukturze powierzchniowej powiatu pod względem powierzchni stanowi ok. 14,3%. W udziale powierzchniowym gminy ponad 50% stanowią użytki rolne. Gmina charakteryzuje się zalesieniem o wielkości 31%. Na terenie gminy znajduje się Kaszubski Park Krajobrazowy, który urozmaica walory krajobrazowe gminy w szczególności oferując dostęp do jezior. Wody na terenie gminy stanowią aż 7% ogółu całej jej powierzchni..

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 25

W skład gminy wchodzi 26 miejscowości: Borucino, Delowo, Dubowo, Gapowo, Gołubie, Kamienica Szlachecka, Klukowa Huta, Kolano, Krzeszna, Łączyno, Łosienice, Niesiołowice, Nowa Wieś, Nowe Czaple, Pierszczewko, Pierszczewo, Potuły, Przyrowie, Sikorzyno, Smokowo, Stare Czaple, Stężyca, Stężycka Huta, Szymbark, Zgorzałe, Żuromino.

Gmina Stężyca

2.2.7. Gmina wiejska Sulęczyno

Gmina położona jest w południowo - zachodniej części powiatu kartuskiego. Od północy graniczy z gminą Sierakowice, a od zachodu z gminą Stężyca. Gmina Sulęczyno ma obszar 131 km2 i zamieszkuje ją 5.325 osób, co stanowi zaledwie 4,2% ogółu ludności powiatu i plasuje gminę jako najmniej ludną w obszarze powiatu kartuskiego Udział w strukturze powierzchniowej powiatu pod względem powierzchni stanowi ok. 11,7%. W udziale powierzchniowym gminy ok 44% stanowią użytki rolne. Gmina charakteryzuje się dość dużym zalesieniem o wielkości 38%. Na terenie gminy znajduje się duża liczba jezior i mniejszych zbiorników wodnych co uatrakcyjnia walory krajobrazowe tego terenu. Wody na terenie gminy stanowią aż 9,7% ogółu całej jej powierzchni.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 26

W skład gminy wchodzi 17 miejscowości: Borek Kamienny, Bukowa Góra, Kistowo, Kłodno, Kołodzieje, Małe Zdunowice, Mściszewice, Nowy Dwór, Ogonki, Ostrowite, Ostrów, Mausz, Podjazdy, Sucha, Sulęczyno, Węsiory, Zdunowice oraz Żakowo.

Gmina Sulęczyno

2.2.8. Gmina miejsko – wiejska Żukowo.

Żukowo to miasto będące siedzibą gminy miejsko – wiejskiej położonej we wschodniej części powiatu kartuskiego. Od zachodu gmina graniczy z gminami: Przodkowo i Kartuzy. Od południa z gminą Somonino. Od strony wschodniej gmina graniczy z miastami na prawach powiatu: Gdańskiem, Sopotem i Gdynią. Gmina Żukowo łącznie z miastem zajmuje obszar 164 km2 i pod względem wielkości zajmuje 14,6% ogółu powierzchni całego powiatu. Pod względem ilości mieszkańców - 33.380 osób, jest najludniejszą (obok Kartuz) z gmin powiatu. W samym mieście Żukowo mieszka 6.532 osób. Mieszkańcy Gminy Żukowo stanowią 26,6% ogółu ludności powiatu.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 27

Użytki rolne zajmują ok 55,5% ogółu jej powierzchni co nadaje jej charakter rolniczy a użytki leśne aż 31,33%.

W obszarze gminy znajdują się dwie drogi krajowe: nr 7 łącząca miasto Żukowo oraz cały powiat z miastem Gdańsk oraz nr 20 łącząca Gdynię z Stargardem Szczecińskim poprzez powiat kartuski oraz sąsiedni powiat kościerski. Przez gminę oraz miasto Żukowo prowadzą ponadto wszystkie linie kolejowe występujące na terenie powiatu, w tym dwie aktywne, oferujące kolejowe połączenia pasażerskie z Gdyni do Kościerzyny z przedłużeniem do Chojnic oraz z Gdańska do Kartuz. Z punktu widzenia transportowego jest to najbardziej rozwinięta gmina łącząca powiat z Trójmiastem. W skład gminy wchodzi, wraz z miastem Żukowo, 29 miejscowości: Babi Dół, Banino, Barniewice, Borkowo, Borowiec, Chwaszczyno, Czaple, Glincz, Leźno, Lniska, Łapino Kartuskie, Małkowo, Miszewko, Miszewo, Niestępowo, Nowy Świat, Otomino. Pępowo, Piaski, Przyjaźń, Rębiechowo, Rutki, Skrzeszewo, Stara Piła, Sulmin, Tuchom, Widlino.

Gmina Żukowo

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 28

2.3. Charakterystyka demograficzno-społeczna. 2.3.1. Liczba mieszkańców, w tym gęstość zaludnienia obszaru

Na koniec 2014 roku w Powiecie Kartuskim zamieszkiwało 127.098 osób, w tym 63.652mężczyzn(dane GUS na 31.XII.2014). Liczba ludności powiatu systematycznie rośnie. W latach 2005-2014 ludność powiatu wzrosła o 18.538 osoby, tj. o 17%. W roku 2014wskaźnik przyrostu naturalny był dodatni i wyniósł –8,1.Strukturę ludnościową powiatu od 2005 do 2014 roku obrazuje poniższa tabela:

Liczba ludności w latach 2005 - 2014 Jednostka terytorialna 2005 2010 2013 2014 Powiat kartuski, w tym: 108.560 119.521 125.076 127.098 Chmielno 6478 7030 7261 7393 Kartuzy 31002 32552 33023 33275 Kartuzy - miasto 15303 15201 14866 14840 Kartuzy - obszar wiejski 15699 17351 18157 18435 Przodkowo 6890 7859 8401 8669 Sierakowice 16500 17959 18581 18807 Somonino 9165 9820 10093 10210 Stężyca 8684 9536 9928 10039 Sulęczyno 4839 5096 5247 5325 Żukowo 25002 29669 32542 33380 Żukowo - miasto 6294 6432 6521 6532 Żukowo - obszar wiejski 18708 23237 26021 26848 Tabela 4. Ludność Powiatu Kartuskiego w latach 2005-2014(według gmin). Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Liczba ludności powiatu w latach 2005 - 2014 130000

125000

120000

115000

110000

105000

100000

95000 2005 2010 2013 2014 Liczba ludności w latach 2005 - 2014

Wykres 1. Liczba ludności powiatu w latach 2005 - 2014 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 29

Liczba ludności powiatu stale rośnie i związane jest to niewątpliwie z osiedlaniem się mieszkańców Trójmiasta w miejscowościach na terenie powiatu. Bliskość Gdańska czy Gdyni powoduje, iż mieszkańcy wybierają osiedlanie się na spokojnych nie oddalonych od aglomeracji, atrakcyjnych turystycznie terenach.

2.3.2. Struktura wiekowa mieszkańców.

Struktura wiekowa ludności powiatu kartuskiego (wg danych GUS na dzień 31.XII.2014 r.) przedstawia się następująco:

Ilość Ludność powiatu wg. wieku (rok 2014) Udział % osób 0-4 9312 7,3% 5-9 9559 7,5% 10-14 8566 6,7% 15-19 8742 6,9% 20-24 9734 7,7% 25-29 10244 8,1% 30-34 9918 7,8% 35-39 9863 7,8% 40-44 8741 6,9% 45-49 7731 6,1% 50-54 7861 6,2% 55-59 7666 6,0% 60-64 6343 5,0% 65-69 4279 3,4% 70-74 2697 2,1% 75-79 2688 2,1% 80-84 1831 1,4% 85 i powyżej 1323 1,0% ogółem 127098 100,0% Tabela 5. Struktura wiekowa ludności powiatu kartuskiego (GUS 31.XII.2014r.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 30

Ludnośc powiatu wg. wieku 12000

10000

8000

6000

4000

2000

Wykres 2. Struktura wiekowa ludności powiatu kartuskiego (GUS 31.XII.2014 r.) Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Najliczniejszą grupę wiekową reprezentują osoby między 20-39 rokiem życia, która stanowi 31,4% ogółu ludności powiatu, czyli grupa wiekowa urodzona w okresie wyżu demograficznego w latach 80 ubiegłego wieku, natomiast najmniejszą grupą wiekową są ludzie pomiędzy 80 a 84rokiem i więcej, czyli jest to tylko 1,4% ludności powiatu.

Strukturę wiekową powiatu uzupełniają dane pokazujące liczbę mieszkańców powiatu w rozbiciu na poszczególny gminy, w ujęciu grup wiekowych tj. przedprodukcyjnej, produkcyjnej oraz poprodukcyjnej.

Ludność powiatu Jednostka terytorialna ogółem przedprodukcyjna produkcyjna poprodukcyjna Powiat kartuski, w tym: 127.098 32.585 78.530 15.983 Chmielno 7393 1939 4499 955 Kartuzy 33275 7583 20613 5079 Kartuzy - miasto 14840 2895 9029 2916 Kartuzy - obszar wiejski 18435 4688 11584 2163 Przodkowo 8669 2378 5293 998 Sierakowice 18807 5344 11367 2096 Somonino 10210 2669 6417 1124 Stężyca 10039 2822 6004 1213 Sulęczyno 5325 1381 3214 730 Żukowo 33380 8469 21123 3788 Żukowo - miasto 6532 1463 4182 887 Żukowo - obszar wiejski 26848 7006 16941 2901 Tabela 6. Struktura wiekowa ludności powiatu kartuskiego (GUS 31.XII.2014 r.)

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 31

Począwszy od 1989 r. w każdym kolejnym roku Polska osiąga dzietność poniżej prostej zastępowalności pokoleń. Wskaźnik dzietności powyżej 2,1 został po raz ostatni zarejestrowany w 1988 r. Od tego czasu następuje niemal ciągły spadek liczby urodzeń, a wskaźnik dzietności trwale utrzymuje się na jednym z najniższych poziomów w Europie. W XXI wiek Polska wkroczyła z ujemnym przyrostem naturalnym i dalszym spadkiem dzietności. W ciągu najbliższych 25 lat liczba osób w wieku produkcyjnym przypadających na osobę w wieku poprodukcyjnym spadnie o prawie 50%. Starzenie się ludności pociąga za sobą oczywisty wzrost wydatków państwa i samorządu terytorialnego na rzecz świadczeń emerytalnych oraz opiekę zdrowotną. Będzie to wymagało także zapewnienie dodatkowego transportu autobusowego do miejsc użyteczności publicznej z uwzględnieniem dostępności dla osób o ograniczonej sprawności ruchowej.

Obecnie w wielu krajach UE możemy zaobserwować proces wzrastającej dzietności, który wydaje się być rezultatem prowadzenia konsekwentnej polityki nakierowanej na odbudowę kapitału ludzkiego.

2.3.3. Struktura społeczno-zawodowa mieszkańców.

Na koniec grudnia 2014 r. (dane GUS na 31.XII.2014) stopa bezrobocia na terenie powiatu kartuskiego wynosiła 8,4% i była niższa w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego o 2,7%, gdy tym czasem na terenie województwa pomorskiego bezrobocie wynosiło 11,3%, czyli na terenie powiatu było niższe o 2,9%.

Jednostka Stopa bezrobocia w latach 2005 - 2014 [%] terytorialna 2005 2008 2010 2011 2012 2013 2014 Powiat kartuski 18,9 6,3 10,4 10,5 10,9 11,1 8,4 Tabela 7. Stopa bezrobocia w powiecie kartuskim w latach 2005 – 2014 Źródło: Dane GUS na 31.XII.2014

Stopa bezrobocia w latach 2005 - 2014 [%] Jednostka terytorialna 2005 2008 2010 2011 2012 2013 2014 POLSKA 17,6 9,5 12,4 12,5 13,4 13,4 11,5 Woj. POMORSKIE 19,2 8,4 12,3 12,5 13,4 13,2 11,3 Powiat kartuski 18,9 6,3 10,4 10,5 10,9 11,1 8,4 Tabela 8. Stopa bezrobocia w powiecie kartuskim w latach 2005 – 2014 Źródło: Dane GUS na 31.XII.2014

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 32

Stopa bezrobocia w latach 2005 - 2014 18,9 20,0 18,0 16,0 14,0 10,9 12,0 10,4 10,5 11,1 10,0 8,0 6,0 8,4 4,0 6,3 2,0 0,0 2005 2008 2010 2011 2012 2013 2014 Stopa bezrobocia w latach 2005 - 2014 [%]

Wykres 3. Stopa bezrobocia w powiecie kartuskim w latach 2005 – 2014 Źródło: Dane GUS na 31.XII.2014

25,0

20,0

15,0 POLSKA

10,0 Woj. POMORSKIE Powiat kartuski

5,0

0,0 2005 2008 2010 2011 2012 2013 2014 Stopa bezrobocia w latach 2005 - 2014 [%]

Wykres 4. Stopa bezrobocia w powiecie kartuskim na tle województwa oraz na tle kraju w latach 2005 – 2014 Źródło: Dane GUS na 31.XII.2014

Sytuację na rynku pracy odzwierciedla wskaźnik stopy bezrobocia. Jest to wyrażony w procentach stosunek liczby zarejestrowanych bezrobotnych do liczby czynnej ludności czyli pracujących i bezrobotnych według stanu na koniec okresu sprawozdawczego. Miernik ten obliczany jest przez Główny Urząd Statystyczny.

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 33

Mapa 4. Stopa bezrobocia w województwie pomorskim Źródło: Dane GUS na 31.XII.2014 r.

Stopa Jednostka terytorialna bezrobocia [%] Powiat gdański 8,6 Powiat kartuski 8,4 Powiat nowodworski 27,5 Powiat pucki 14,2 Powiat wejherowski 14,6 Powiat bytowski 21,0 Powiat chojnicki 17,0 Powiat człuchowski 21,4 Powiat lęborski 17,4 Powiat słupski 19,6 Powiat m. Słupsk 11,0 Powiat kościerski 13,4 Powiat kwidzyński 13,1

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 34

Powiat malborski 21,4 Powiat starogardzki 15,7 Powiat tczewski 11,3 Powiat sztumski 23,3 Powiat m. Gdańsk 5,7 Powiat m. Gdynia 5,8 Powiat m. Sopot 4,0 Województwo 11,3 Tabela 9. Stopa bezrobocia w województwie pomorskim wg. powiatów Źródło: Dane GUS na 31.XII.2014 r.

Na tle województwa pomorskiego, bezrobocie rejestrowane w powiecie kartuskim (8,4) charakteryzuje się jednym z najniższych. Niższe wartości bezrobocia odnotowano jedynie w dużych miastach będących jednocześnie siedzibami powiatów tj. Gdańsku, Gdyni i Sopocie. Fakt niskiego bezrobocia w powiecie kartuskim, wynoszącego na koniec 2014 roku, wartość 8,4% wynika z faktu bezpośredniego sąsiedztwa z Trójmiastem. Analiza powyższego rysunku pokazuje, iż powiaty bezpośrednio graniczące z Trójmiastem charakteryzują się niższym wskaźnikiem bezrobocia.

Poziom bezrobocia oraz zatrudnienie mają bardzo duże znaczenie z punktu widzenia istnienia komunikacji i organizacji przewozów. Znaczną cześć w przewozach regularnych stanowią pasażerowie korzystających z komunikacji w przewozach do miejsc pracy, które w obecnej sytuacji na rynku, są często oddalone od miejsca zamieszkania. Obserwowany od dłuższego czasu, spadek poziomu bezrobocia będzie miał wpływ na systematycznie zwiększający się popyt na przewozy szczególnie w kierunku wschodnich granic powiatu tj. do miast wchodzących w skład Trójmiasta.

2.3.4. Aktywność zawodowa mieszkańców.

W powiecie kartuskim na koniec roku 2014 było zarejestrowanych 12.513 podmiotów gospodarczych w tym 12.208 firm prywatnych (97,6%) oraz 305 podmiotów sektora publicznego (2,4%). Największa ilość przedsiębiorstw znajduje się w gminie Kartuzy – 3.483 oraz Żukowo – 4.083. Najmniejszą liczbę podmiotów gospodarczy zarejestrowano w gminie Sulęczyno – 370.

Na terenie powiatu istnieje kilkadziesiąt prężnie działających zakładów przemysłowych, których wyroby znane są nie tylko w Polsce, ale także w Europie. Działające firmy wzmagają potencjał gospodarczy regionu i przyczyniają się do jego rozwoju. Do największych należy zaliczyć:

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 35

Lp. Nazwa firmy Siedziba Branża 1 Unilever Sp. z .o.o. Banino produkcja spożywcza 2 LONZA - NATA Borkowo produkcja napojów 3 Aryton Sp. z o.o. Chmielno produkcja odzieży 4 Zakłady Przem. Drzewnego Chmielno przetwórstwo drzewne 5 Fabryka Mebli FOGIA Chmielno produkcja mebli 6 PH Rolbud Chmielno produkcja przemysłowa 7 Salon Samochodowy TOYOTA Chwaszczyno motoryzacja 8 MARCOPOL Sp. z o.o. Chwaszczyno produkcja śrub 9 SiM Chwaszczyno obróbka skrawaniem 10 Przeds. Zagr. MIDANA Sp. z o.o. Chwaszczyno produkcja odzieży 11 Mielewczyk Sp. j. Dzierżążno przetwórstwo mięsne 12 Energa S.A. Kartuzy operator dostawy energii 13 Prokart Sp. z o.o. Kartuzy budownictwo 14 MORAD Kartuzy produkcja okien pcv 15 ALMAR Kartuzy przetwórstwo ryb 16 VIBO Kartuzy produkcja kosmetyków 17 WOD-KAN Grzenkowicz Kartuzy inżynieria lądowa i wodna 18 Przeds. Budowlane WROŃSKI Leszno budownictwo 19 Rocfkin Sp. z o.o. Małkowo produkcja przemysłowa 20 In-bul Sp. z o.o. Migi produkcja przemysłowa 21 Ashland Sp. z o.o. Miszewo handel 22 Drukarnia GRAFIX Miszewko drukarnia 23 Berendsen Textile Service Sp. z o.o. Miszewko pralnia chemiczna 24 Kąkol Sp. z o.o. Przodkowo maszyny rolnicze 25 Firma Budowlano – Handlowa BAT Sierakowice budownictwo 26 Firma LIS Sierakowice przetwórstwo mięsne 27 Przeds. Wielobr. SKIBIŃSKI Sierakowice budowa sieci wod-kan 28 IMPEROL Sierakowice produkcja brak garaż. 29 GOSZ Ubojnia Sp. z o.o. Sierakowice przetwórstwo mięsne 30 Elwoz-Woźniak Sp. z o.o. Szklana działalność komunalna 31 Przeds. Budowlane SOMBUD Somonino budownictwo 32 Bud-Dom PBHU E. Walaszkowski Somonino budownictwo 33 RADBUR Sp. z o.o. Somonino wielobranżowe 34 IZOBUD Sp. z o.o. Somonino budownictwo 35 Danfoss Sp. z o.o. Tuchom ciepłownictwo 36 DEKAR Wygoda produkcja okien pcv 37 Beckmann Volmer Technik Żukowo produkcja maszyn rol. Tabela 10. Duże zakłady pracy i przedsiębiorstwa na terenie powiatu kartuskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego

Plan zrównoważonego rozwoju transportu zbiorowego w Powiecie Kartuskim (10.12.2015) Strona 36

2.4. Edukacja.

Na terenie Powiatu Kartuskiego prowadzonych jest 58 szkół podstawowych, 28 gimnazjów oraz 16 szkół o profilu średnim zorganizowanych w jednostki budżetowe. Uzupełnieniem oferty szkół i placówek publicznych, są szkoły i placówki niepubliczne, prowadzone przez osoby prawne i fizyczne. Z uwagi na bliskość dużego ośrodka akademickiego, jakim jest miasto Gdańsk i miasto Gdynia, na terenie powiatu kartuskiego szkolnictwo wyższe nie jest rozwinięte. Łączna liczba uczniów wynosi: szkoły podstawowe 12.051, szkoły gimnazjalne – 4.724 zaś szkoły ponadgimnazjalne – 4.213 (Tabela nr 12). Największy udział w strukturze osób kształcących się stanowią uczniowie szkół podstawowych (ok. 57%). Liczba uczniów szkół podstawowych w stosunku do liczby mieszkańców powiatu wynosi około 10%. W powiecie jest 20.988 osób uprawnionych do przejazdów ulgowych na podstawie legitymacji szkolnej – co stanowi ok. 16,5% liczby mieszkańców całego powiatu. Wykaz wszystkich szkół znajdujących się na terenie powiatu z podziałem na lokalizację wg. gmin podano w tabeli poniżej: