MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020

De waarheid en liefde van God toegepast op alle terreinen van het leven

Terugblik: Mars voor het Leven

‘Artsen gaan toch niet over leven en dood?’ INHOUDSOPGAVE Colofon De stichting Schreeuw om Leven komt op grond van de Bijbel op voor het ongeboren én geboren leven door te strijden tegen abortus en euthanasie. De stichting werkt middels het benade- ren van de media en leidinggevenden, via versprei- ding van informatie en via publieke acties. Onze hulpverleningsafdeling Er is Hulp helpt vrouwen bij ongewenste zwangerschap en na een abortus. De stichting houdt zich ook bezig met relatievorming en seksualiteit. Internationaal is de stichting actief in de wereldwijde pro-life beweging. 3 Wat zal 2021 brengen?

OPGERICHT Terugblikken op de Mars voor het Leven 2020 In 1984 door drs. L.P Dorenbos en 4 W. Dorenbos - de Lange 6 Seksualiteit, het originele concept Het magazine Leef wordt maximaal zes maal per en onze verantwoordelijkheid Wat zal 2021 jaar gratis toegezonden aan hen die belangstelling hebben voor het werk en/of de stichting financieel Abortusrecht: vreemd of brengen? ondersteunen. 9 VOORWOORD onvervreemdbaar? LEGATEN EN FINANCIËN Zij die ons speciaal willen gedenken, kunnen De Mars voor het Leven is als contact met hun notaris of met ons opnemen. 12 Domino Day Giften zijn fiscaal aftrekbaar. Schreeuw om Leven is aangemerkt als ANBI instelling. 13 Reacties Week van het Leven organisatoren DANK Voor u ligt de laatste Leef magazine van dat duisternis, als men predikt dat het ongeboren kind Allen die het werk financieel, actief en met gebed In gesprek met Jos Leijenhorst vreemde jaar 2020. Zal het volgend jaar beter een vrouw vaker in levensgevaar brengt dan een steunen: Hartelijk dank! 14  gaan met onze samenleving, of zet de teloor- abortus. Maar we veroordelen de mens erachter gang door? U denkt vast dat we het hebben over niet en streven naar zoveel mogelijk rechtvaardige ONTWERP / OPMAAK Kijkersvragen Mars voor het Leven beantwoord 16 covid-19. Natuurlijk is dit een drama voor zo’n hulp voor moeders. BladenMakers, Nijkerk beetje iedere samenleving op aarde. Maar nee, we

18 Een onbedoelde ontmoeting doelen op iets anders. Ieder jaar bidden we dat het Omdat Hij het op onze harten legt, organiseerden aantal abortussen drastisch omlaag mag, maar we 14 november jongstleden wederom de Mars Abortuscentra weigeren inzage voor nu lijken we overgeleverd aan de grillen van voor het Leven. Omdat abortussen onverminderd, 19 onze aardse samenleving, die jaarlijks toestaat om iedere reden, plaatsvinden. We komen voor hen te geven in hun activiteiten dat 30.000 mensen niet worden geboren. op én steken onze hand uit naar de moeders, die zo vaak direct of indirect worden gedwongen; die Stichting Schreeuw om Leven 20 Artsen gaan toch niet over leven en dood? Er is vooral veel verwarring over wat het ongebo- regelmatig met een beetje morele of praktische Ruitersweg 35A rene nu eigenlijk is: ‘Als het geen mens is, mag het steun voor hun kindje kiezen. 1211 KT Hilversum Is pro-choice neutraal? toch dood?’ Deze tegenstrijdige woorden doen Telefoon: 035 624 43 52 22 hopen dat die mensen ooit uitroepen wat in Psalm In deze Leef blikken we veel terug naar de Mars IBAN: NL41 INGB 0000 0090 79 119 staat: ‘O Heere, geef mij verstand naar uw voor het Leven. Maar u leest ook over een moeder e-mail: [email protected] woord’. Andere voorstanders van abortus zien juist die haar kindje tien weken bij zich mocht houden wél een mens. Hun standpunt is dat je een vrouw en hoe dankbaar ze is dat ze niet koos voor de niet mag dwingen een ander mens in leven te hou- abortus die haar meerdere keren werd aangebo- den. Daarbij denken we aan Jesaja, die sommige den. We hebben een prachtig interview met Jos mensen beschreef als zij die ‘duisternis voorstellen Leijenhorst, de directeur van Pro Life Zorgverzeke- www.schreeuwomleven.nl als licht en licht als duisternis’. ringen. En we vroegen Tanja Blokland om zich tot u Hulp bij zwangerschap en na een abortus te richten over dat vaak weggeschoven onderwerp Hulptelefoon: 035 621 42 05 En we horen het onze critici al bijna zeggen: ‘Zie je van seksualiteit, omdat het zoveel paralellen heeft e-mail hulpverlening: [email protected] nu wel dat jullie vrouwen veroordelen!’. Maar dan met het thema abortus. www.erishulp.nl zien ze dat toch niet goed. We staan niet achter abortus; staan op tégen nalatige voorlichting aan Laat ons weten wat u van deze Leef vond, door dit onbedoeld zwangeren. Want duisternis wórdt te e-mailen naar [email protected] Vraag gratis extra exemplaren voorgesteld als licht, op het moment dat men zegt: aan om uit te delen! ‘Abortus redt levens’. Licht wórdt voorgesteld als Redactie Leef Magazine

MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 3 Terugblikken op de Mars voor het Leven 2020

Als de collega’s van Schreeuw om Tijdens de toespraak hebben we u gehoorzaamheid bijdraagt aan Zijn we weten uit de eva- Leven elkaar weer ontmoeten, de bedankt voor uw hulp bij het laten plannen. luatie dat vrouwen maandag na de Mars voor het Leven, groeien van pro-life. En we benadruk- die voorlichting vaak niet krijgen. zijn er niet veel woorden nodig. U Deken het euswet: graag nog een keer: pro-life Inhoudelijk was het een prachtige Voor, tijdens en na het programma mag gerust weten dat er iets van ons is gegroeid en blijft groeien, covid of uitzending. (SGP) Tussen de gesprekken door was er speelden Christian Verwoerd, Erika afviel en dat was zichtbaar. Ver- geen covid! Dat hebben we mogen en Don Ceder (ChristenUnie) spraken ruimte voor opgenomen interviews. de With en Mark Westdorp live chris- moeid maar tevreden blikken we aan Evrgelijkzien aan het feit dat dit prachtige over de hulpverlening van onbedoeld Zo sprak Peter Hildering zich uit voor telijke muziek. Zoals de afgelopen de eet- en vergadertafel terug naar programma überhaupt door ons ge- zwangere vrouwen. ‘Het is één ding het gebruikmaken van de abortuspil- jaren zongen ze ook dit keer het de intensieve maanden die achter maakt kon worden en dat deze live dat we per jaar in Nederland 30.000 stopper, waarmee vrouwen de effec- lied met de woorden ‘En breek door ons liggen. werd bekeken door minstens 20.000 abortussen hebben, een gigantisch ten van de eerste abortuspil mogelijk de duisternis heen met Uw licht, als YVONNEhuishoudens. GEUZE-VAN Met HORSSENde terug kijkers aantal, maar we zien ook dat met nog kunnen terugdraaien. Hendrika, een straal van de zon, dwars door de U weet waarom we ons genoodzaakt erbij zitten we daar inmiddels alweer name bepaalde kwetsbare groepen onze landelijke coördinator van de grijsheid van wolken.’ En we keken zagen tot een andere invulling van ruim boven, en dan hebben we de vatbaar zijn voor meer dan één abor- wakers, sprak over haar ervaringen naar buiten, omdat het de afgelopen de Mars voor het Leven. We konden kijkers via de RO en Family7 nog niet tus. We moeten er goed naar kijken bij abortuscentra in de buurt. Ze jaren steeds weer gebeurde, dat de met een groep van ongeveer vijftig meegerekend! om ook om die vrouwen heen te gaan vertelde van een stel dat naar binnen grijze wolken plaats maakten voor mensen alsnog demonstreren. We staan’, sprak Don Ceder aan tafel. ging met het boekje dat ze hen had het zonlicht. Linksonder kunt u zien hebben ze op het hart gedrukt dat Toch is het nodig dat we bidden dat Kees van der Staaij noemde onder gegeven. Toen ze terugkwamen hoe dat dit jaar afliep. Vijftienze er stonden jaar na namens de eerste u allemaal, evaluatie alalternatieven die inspanning voor en abortus betrokkenheid lang niet meer de extremiteit van de abortus- riepen ze dat ze het gelezen hadden isdie de al Wetdie jarenafbreking bent komenzwangerschap opdagen daadwerkelijkaltijd besproken zal worden. leiden tot Slechts het grens in ons land: ‘In Nederland heb- en weer naar huis gaan. Ook was er Dankbaarheid overheerst! (Wafz)om de Marsopnieuw dat massalegeëvalueerd. “lichaam” De reddende helft van vzij levens.de vrouw En laten misschien kiezen ben we een ontzettend lange termijn een interview met een hulpvraagster evaluatite geven.dheid’ Door speeldendit alles ontstond bij onge- er zijnom eral danal vrouwen niet de alternatievenvan gedachten te waarin abortus plaats kan vinden. In van Er is Hulp, die worstelde met spijt veereen nieuw 10-15% idee: van binnen de abortussen een studio een veranderd,bespreken, omdat of dit slechts u de livestream te zwan- veel landen is dat veel korter!’ en berouw na haar overspel en de rol;uitzending veel vaker en tegelijkertijdwaren de redenen buiten de opgerschap uw Facebook is teleurstellend. deelde! Misschien De abortus die daaruit voortvloeide. “Streamer” dusdemonstratie. sociaaleconomisch Al regisserend van aard. vanuit zaptenoodzaak iemand om langsop te komenFamily7 voor om heteen Chris Develing van Schreeuw om het gebouw van Nieuwspoort in Den woordongeboren te horen leven – blijft!of een gebaar van Leven, sprak over een aantal beloften Over deze interviews en meer werd 3.Haag ALTERNATIEVEN zouden we live LANGheen en NIET weer één van onze tolken te zien – dat van de wetgever aan moeder en aan tafel doorgepraat door onder schakelen.ALTIJD BESPROKEN heeftYvonne gezaaid Geuze-van in zijn Horssen of haar is hart,Be- ongeboren kind, die niet worden na- andere Adrianne Vroegindeweij, Uit de beschikbare cijfers blijkt dat waardoorleidsadviseur straks op de over afdeling een half Beleids jaar,- gekomen. Zo spreekt de wet van “on- hulpverleenster van Er is Hulp, Elise overbeïnvloeding twee jaar, bij misschienNPV- Zorg voorwel overhet geboren leven” en niet van klompje van Hoek van de NPV en pijnarts tienleven jaar een andere keus wordt cellen of zwangerschapsproduct”, Paul Lieverse. Tussendoor schakel- gemaakt dan abortus. Er zit een zoals de pro-choicelobby. Daar zit den we live over naar de Mars voor zekere tragiek in het gebedsleven wat hem betreft een belofte in naar het Leven en interviews rond het van een christen, doordat we lang het kind. Een belofte die zegt: ‘Je centrum van Den Haag, met Deborah niet altijd mogen zien wat God bent een mens en dus mag je er zijn’. Smit, het gezicht van de campagne ermee doet. En misschien is dat Maar de wet doet ook een belofte van de Week van het Leven, Diederik maar goed ook, want de mens neigt aan de vrouw, daar waar deze artsen van Dijk, voorzitter van het platform nog weleens naar het omarmen van verplicht om haar voor te lichten Zorg voor Leven, Kees van der Staaij trots die ons niet toekomt. God leidt over de bestaande alternatieven voor en Don Ceder. en Hij zorgt er wel voor dat onze abortus. Belofte maakt schuld, maar

4 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 5 “Wanneer we de eenheid tussen het huwelijk, seksualiteit en Seksualiteit, het gezin uit elkaar halen, tasten originele concept en onze we Gods ordening aan, met alle verantwoordelijkheid gevolgen van dien”

TANJA BLOKLAND

We leven in een tijd met ongekende behoefte aan liefde en intimiteit. We losmaakt van zijn vader en moeder, van verbondenheid waarin een kind HET AANTASTEN VAN GODS situaties opgroeien, zwangerschap- vrijheden. Op het gebied van sek- verlangen ten diepste naar verbon- zich hecht aan zijn vrouw, met wie hij het beste kan gedijen. Dit is het origi- ORDENING pen die eindigen in een abortus. sualiteit lijken alle taboes verleden denheid waarin we gekend, aanvaard één van lichaam wordt. nele plan voor een goed leven, zoals Seksualiteit naar Gods idee heeft Als we Gods ordening aantasten, tijd. Overal worden we gebombar- en geliefd worden. Het is deze diepe het ontsprong uit zijn hart! het kenmerk van duurzaamheid en raken we Hem in het hart! deerd met seksuele boodschap- behoefte die ons menszijn kenmerkt Zie je de constructie? Eerst op eigen . Het is exclusief bedoeld voor pen. Onze samenleving is zodanig en waaraan onze Schepper ons benen staan en dan ervoor kiezen ONZE KINDEREN ZIJN GODS degene met wie je een levenseen- geseksualiseerd dat we gewend tegemoetkomt in de ‘blauwdruk’ die je als man en vrouw aan elkaar te KINDEREN heid bent aangegaan. In de praktijk “Naast lichamelijke zijn geraakt aan het idee dat seks, Hij vanaf het begin van de mensheid verbinden. In het Hebreeuws staat Voor elk kind wil God een veilige wordt er echter anders mee omge- evenals eten en drinken, een eerste meegaf. voor hechten het woord Echad. Dat plek waarin vader en moeder samen gaan. Seks wordt losgekoppeld van hechting vindt er levensbehoefte zou zijn. Seks wordt woordje legt de nadruk op eenheid Gods beeld, Zijn hart, zouden weer- een huwelijk of een relatie en wordt ook geestelijke gezien als iets waar je recht op hebt Aan het begin van de Bijbel lezen terwijl de verscheidenheid binnen spiegelen. Zo wordt het in een situa- gereduceerd tot een genotsmiddel of en gaat in de eerste plaats om de we over de schepping. Hij schiep de die éénheid kan worden herkend. Zo tie van liefde en veiligheid geboren. een consumptieartikel. en neurologische vervulling van iemands persoonlijke mens naar Zijn evenbeeld, wat zowel staan de kaders voor seksualiteit! Het leert dan zowel Gods vaderhart Het kenmerk van seks is dat het hechting plaats” behoeften. het mannelijke als het vrouwelijke Het doel van seks is eenheid, elkaar als zijn moederhart kennen, omdat hecht. Naast lichamelijke hechting omvat (Gen. 1:27). dienen in zuivere, trouwe liefde. Dat het dit weerspiegeld ziet in beide ou- vindt er ook geestelijke en neurolo- Hoewel seksuele vrijheid over het is niet alleen waardevol, maar ook ders. Dat is ten diepste Gods intentie gische hechting plaats. Dit geldt ook HET HART VAN GOD algemeen gezien wordt als een kwetsbaar. Om het te beschermen voor ieder kind! voor kortstondige seksuele relaties. Ik noemde het al: we zijn gemaakt belangrijke verworvenheid zien we plaatst de Architect ervan er kaders Iedere keer dat een relatie verbroken naar het beeld van God, wat het ook een andere tendens. Er is veel “Het doel van seks omheen, waarbinnen geliefden uiting Zijn zorg is er al voor de kinderen in wordt, brengt schade toe aan het mannelijke en het vrouwelijke omvat. eenzaamheid en depressiviteit en is eenheid, elkaar kunnen geven aan hun liefde en zich de moederschoot. Psalm 139 laat vermogen tot hechting. Hier ligt een We kunnen ook zeggen: God heeft verwarring rond seksuele identiteit. aan elkaar kunnen hechten. Zo zul- zien hoe zorgvuldig Hij ieder mens belangrijke oorzaak van het feit dat een vaderhart en een moederhart. Meer mensen en kinderen dan ooit dienen in zuivere, len vertrouwen, toewijding en liefde maakt. Van Jeremia (1:5) lezen we veel mensen niet meer in staat zijn Hij ontfermt zich als een vader over hebben ernstige hechtingsproble- blijven toenemen. Dat is het idee! zelfs dat Hij hem al had uitgekozen een duurzame relatie in stand te ons (Psalm 103) en leert ons dat Hij men. Elk jaar worden er duizenden trouwe liefde” voordat hij in de moederschoot houden. Abba, Vader, voor ons is (Galaten 4). kinderen geboren buiten de setting Juist deze intieme manier van gevormd werd. Hij noemt kinderen Hij vertroost ons als een moeder aan van een veilig gezin en nog eens Vervolgens lezen we dat deze mens liefhebben kan nieuw leven doen ont- zelfs zijn eigendom! In Ezechiël Wanneer we de eenheid tussen het haar borst (Jesaja 66) en stelt ons duizenden kinderen zien nooit het iemand miste die bij hem paste. staan. God, de oorsprong van het le- 16:21 roept Hij uit: Je slachtte Mijn huwelijk, seksualiteit en gezin uit el- gerust zoals een moeder dat doet levenslicht omdat zij werden geabor- Daarom maakte God een vrouw, en ven, is liefde! Hij koos ervoor om de kinderen! Hier schreeuwt een diep kaar halen, tasten we Gods ordening (Psalm 131). teerd. de mens jubelde: eindelijk iemand seksuele relatie, ingebed in de veilige gekrenkte vader. Als je aan kinderen aan, met alle gevolgen van dien. Ge- die aan mij gelijk is, mijn eigen vlees context van het huwelijk, te gebrui- komt, ook aan ongeboren kinderen, broken harten, gebroken huwelijken Moeders leren kinderen vooral om HET ORIGINELE PLAN en bloed! Hierna volgt de bekende ken als middel tot voortplanting. Dat dan kom je aan Gods hart. en gezinnen, onbedoelde zwanger- te ontspannen, te zorgen, te troos- Ieder mens heeft van nature de tekst: Zo komt het dat een man zich zorgt voor de stabiliteit en het gevoel schappen, kinderen die in instabiele ten en te koesteren. Vaders leren

6 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 7 kinderen om te handelen, vertrouwen dergezinnen. Veel kinderen groeien abortussen voorkomen kunnen wor- te hebben, zich veilig te voelen in op zonder aanwezige vader, veel kin- den door te kiezen om seksualiteit een lastige situatie door spannende, deren kennen hun vader zelfs niet. te reserveren voor die levenseenheid soms risicovolle en grens verken- Bij de jeugdhulpverlening wordt een waarin er wel de verantwoordelijk- nende activiteiten te ondernemen. afwezige vader (hetzij fysiek, hetzij heid genomen kan worden voor een Een kind heeft zowel mannelijke als emotioneel of geestelijk) als risico- kindje wanneer het zich aandient. vrouwelijke strategieën nodig om in factor beschouwd voor risicogedrag het leven op eigen benen te kunnen onder kinderen. Daarnaast is ook de OPVOEDING EN ONDERWIJS staan. vraag: wie laat hen het vaderhart van Tieners die in deze oversekste God zien? samenleving opgroeien worden Vanwege de disconnectie tussen uitgedaagd om zoveel mogelijke sek- het huwelijk en seksualiteit zijn er VERANTWOORDELIJKHEID suele ervaring op te doen. Daarnaast veel gebroken gezinnen en eenou- Seks en leven zijn (bio)logisch hebben zij te maken met hun eigen gezien onlosmakelijk met elkaar seksuele ontwikkeling en (soms verbonden. In een veilige setting verwarrende) gevoelens die daarbij is een kindje welkom en geborgen, zelfs wanneer een zwangerschap onverwacht is. God is de bron van het leven en als “Het is goed je Hij leven toevertrouwt door middel van seksualiteit, dan kunnen we niet kind van jongs af met seks omgaan alsof het alleen aan het originele maar een genotsmiddel is. Als er een Abortusrecht: vreemd zwangerschap ontstaat, is dat geen plan van God ongelukje, maar een logisch gevolg voor te stellen” van seks. Er is een situatie gecreëerd of onvervreemdbaar? waarin een kind verwekt kan worden! Wat een verantwoordelijkheid neem je daarmee! komen kijken. Het is van belang om ARJAN BASSA EN GERARD VAN RIJSWIJK hen goed voor te lichten en hen te ONWEERSTAANBAAR Wanneer iemand ongewild zwanger begeleiden in het maken van wijze Onweerstaanbaar is een is, wordt vaak voor een abortus ge- keuzes. Het is goed je kind van jongs BNNVARA-presentator Tim Hofman noem- moord is en daarom verboden moet worden. lesmethode over liefde, kozen omdat men de verantwoorde- af aan het originele plan van God de het ‘dom EO-gejengel’ en D66-kamerlid Ook na de Week van het Leven moeten we relaties en seksualiteit. Deze lijkheid voor een kindje niet op zich voor te stellen. Niet als een statische Sjoerdsma beet het SGP-kamerlid Bisschop ons blijven inzetten voor een herbezinning op is geschreven voor kerken, wil of kan nemen. Zodoende wordt wet, maar als de wijze verordening toe: ‘Bemoei je met je eigen baarmoeder’. dit ‘fundamentele vrouwenrecht’ en de onder- scholen en clubs, en is ook pri- het een ‘verantwoordelijk besluit’ van de Schepper die precies weet liggende dogma’s. In dit essay zullen we met ma te gebruiken in het gezin. genoemd om het kindje te doden. hoe een mens in elkaar zit en hoe Het zijn uitspraken zoals deze die aangeven een rationele benadering pogen een aantal Aansprekend, interactief, open Als het gaat om een zwangerschap seksualiteit echt werkt! dat het abortusdebat door velen wordt ge- pro-abortusargumenten te weerleggen. en eerlijk, vanuit een christelij- bij een tiener, dan wordt het zelfs zien als gepasseerd station. Aan de ene kant ke levensvisie. Op de website ‘onverantwoord’ genoemd om het De auteur is oprichtster van wordt vaak geclaimd dat abortus een funda- Allereerst het meest bepalende punt in het www.onweerstaanbaar.eu kindje te houden. www.powerinpurity.nl menteel en onvervreemdbaar vrouwenrecht debat: is een foetus menselijk leven en daar- vindt je meer informatie. Mijn overtuiging is dat er veel is. Anderen stellen daarentegen dat abortus om beschermingswaardig? Veel voorstan- ongewenste zwangerschappen en

8 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 9 In het maatschappelijke debat is wel- de rechten van iemand anders. is angstaanjagend dat abortus te- opgevoed met een eenzijdige pro-­ licht het meest-terugkerende argument Ook volgens dit zogenaamde scha- genwoordig gezien wordt als ‘essen- choice visie. Uiteindelijk kun je pas dat vrouwen het recht moeten hebben debeginsel zou abortus verboden tieel’ of ‘basiszorg’. Deze verandering echt spreken van pro-choice als je om zelf te beschikken over hun eigen moeten worden. Tenslotte schaadt doet op een bepaalde manier denken evenwichtig geïnformeerd bent en lichaam. Zoals samengevat op protest- abortus de ongeborene onomkeer- aan Orwelliaanse Newspeak en afstapt van de visie dat abortus borden van deze zogeheten pro-choi- baar en neemt het al diens rechten per definitie een onvervreemdbaar cebeweging: ‘My body, my choice’ rigoureus af. vrouwenrecht is. Initiatieven zoals oftewel: ‘Mijn lichaam, mijn keuze’. En de Week van het Leven verdienen natuurlijk moeten vrouwen dat recht Alles in ogenschouw nemend, is het daarom onze steun. hebben, maar het argument is een hoog tijd om op te komen voor het “Menselijk leven non sequitur in de abortusdiscussie; ongeboren leven en abortus niet Het maatschappelijk debat aan- een drogreden, omdat er niet uit volgt langer te benaderen als een recht. is meer dan een gaan over het abortusrecht is niet dat het lichaam van een ander dan Naast de al genoemde argumenten, makkelijk en vraagt moed. Al te vaak zomaar mag worden vernietigd. Het schieten veel argumenten voor abor- klomp cellen” stuiten initiatieven hiertoe op aversie lichaam van de baby is namelijk níet tus tekort. Niettemin is kritiek op het en worden ze betiteld als ‘prehisto- het lichaam van de vrouw. Het is alleen abortusrecht not done en wordt het risch’ of ‘ouderwets’. ders van abortus wijzen erop dat een Een aantal mensen zal namelijk inder- ín het lichaam van de vrouw, maar het met meewarig opgetrokken wenk- Tegelijk kunnen we – en mogen we foetus veel menselijke eigenschappen daad beargumenteren dat een foetus heeft een eigen lichaam. Het moge brauwen en opgehaalde schouders onderdrukt discussies. Wat kunnen – er niet onderuit. De roepende stilte mist en daarom niet voor een volwaar- slechts een klompje cellen is. Uit deze duidelijk zijn dat de locatie van het opzij gezet. we hieraan doen? De eerste van het ongeboren leven vraagt om dig mens aangezien kan worden. Het materialistische gedachte volgt logi- kind niet doorslaggevend kan zijn om belangrijke stap voorwaarts, is het een diametrale omslag. We moeten is evident dat een foetus veel mense- scherwijs dat deze cellen op aanvraag moord te rechtvaardigen. Met andere In deze context is het belangrijk om veranderen van het onderwijs. Het het leven zien vanuit zijn Eerste Oor- lijke eigenschappen mist, maar dat is weggehaald kunnen worden. Het hele woorden, je kunt niet iemand vermoor- op te merken welke verschuiving er is een doodzonde dat de meeste zaak: God Zelf. Daardoor krijgt íeder nog geen reden voor abortus. Een foe- punt is echter onmogelijk te maken. den, omdat deze zich nu eenmaal in de is opgetreden in het taalgebruik. Het mensen nu opgroeien en worden leven waarde. tus is een mens in ontwikkeling, maar Laten we even aannemen dat een baarmoeder bevindt. daarmee geenszins niet-menselijk. De foetus inderdaad slechts een klompje Geen mens mag zich daarom het mate van ontwikkeling kan een abortus Om dit ‘recht’ op abortus vanuit een an- leven van een ongeborene schenden. niet rechtvaardigen. Een éénjarige mist dere hoek te belichten, moeten we ons Het levensbegin is Góds zaak en immers ook nog allerlei eigenschap- afvragen wat ‘recht hebben op’ precies ieder menselijk ingrijpen is daarom pen, maar beschikt wél over onver- “De klassieke visie betekent en in hoeverre dit recht uit- een vergrijp aan de Godspositie. vreemdbare mensenrechten. Vanwaar gerekt kan worden. De klassieke visie Menselijk leven is meer dan een dit vreemde verschil? op mensenrechten op mensenrechten was gegrond op de klomp cellen. Laten we het als was gegrond op de schepping van de mens, Imago Dei, in maatschappij weer gaan zien zoals Bovendien, wie of wat gaat bepalen het beeld van God. Eeuwenlang was dit David het zag: ‘Uw ogen hebben mijn wat menselijk leven is? Als het geen schepping van de idee de hoeksteen van het geloof in de ongevormde klomp gezien; en al deze menselijk leven is met 20 weken, waar- waarde en uniciteit van ieder menselijk dingen waren in Uw boek geschreven, om dan wel met 24 weken? Waarom mens, Imago Dei, in leven. Dit geloof werd uitgedrukt in de dagen als zij geformeerd zouden na de geboorte? Niet de geboorte, het beeld van God” de beroemde slogan ‘Am I not a Man worden, toen nog geen van die was.’ maar het mens-zijn (existeren) geeft je and a Brother’ (Prent linksonder) en (Psalm 139 vers 14). het recht op leven. Definiëren wat leven was krachtig genoeg om in de 19de is op basis van je gevoel of je wil is eeuw bij te dragen aan het einde van De auteurs zijn resp. bachelorstudent­ weerzinwekkend. Toch zien we dit ge- cellen is. De vraag is dan waarom het slavernij. Toegepast op abortus is het Biomedische Wetenschappen en beuren. Vaak wordt een foetus ‘baby’ ons wettelijk verboden is om geboren punt snel duidelijk: het doden van een Geschiedenis aan de Universiteit of ‘kindje’ genoemd op het moment mensen te doden. Tenslotte zijn gebo- beelddrager van God is onacceptabel. Utrecht. dat het gewenst is, maar wordt het als ren mensen precies wat foetussen zijn: Tegenwoordig heeft dit idee afgedaan een “klompje cellen” gedefinieerd als een klomp cellen. Het enige verschil en heeft een andere visie de plaats het niet welkom is. Deze tegenstrijdige is slechts het aantal cellen. Het moge ingenomen. Het hedendaags principe situatie brengt ons bij het volgende dus duidelijk zijn dat dit argument is dat rechten uitgeoefend kunnen wor- argument. onmogelijk te handhaven is. den, zolang ze geen schade doen aan Een foetus van 14 weken oud.

10 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 11 Week van het Leven De Mars voor het Leven organisatoren: is als Domino Day

ALBERT HOLTVLUWER

zorg voor het leven

De Mars voor het Leven is een dank Hem, de Schepper van al het leven, de ruim 200 mensen die prolife kleur- beetje als Domino Day. Uren, voor de gezondheid, inspiratie, kracht platen ingestuurd hebben, de ontwerper REDACTIE dagen, zelfs maanden ben je en talenten die hij aan iedereen gaf die van die kleurplaat (@By_CreativElly), de aan het plannen, voorbereiden, een aandeel had in deze bijzondere Mars tientallen mensen die een “Ik Mars voor promoten en steentjes aan het voor het Leven: het Leven, omdat...”-video ingestuurd zetten. De eerste vragen zijn: Welk hebben, de tientallen mensen die crea- patroon willen we dat er op Domino Het team van Schreeuw om Leven (incl. tieve foto’s instuurden (o.a. van bij hun Day tevoorschijn komt? Wat willen we kantoor vrijwilligers Evelien, Bert en Joke), plaatsnaamborden), iedereen die zich op de mensen graag laten zien? Wat is de presentatoren (Sara en Riekelt), de één of andere manier heeft ingezet voor belangrijk? Wat is je missie? Als het sprekers (Chris, Adrianne, de anonieme het verspreiden van de positieve prolife doel bekend is, ga je bedenken wat je hulpvraagster, Don, Kees, Hendrika, Peter, boodschap (o.a. met gebruik van #Mars- daar voor nodig hebt: een locatie, tijd, Paul, Elise, Diederik, Deborah, Tineke, voorhetLeven), alle actieve werkgroepen, Diederik van Dijk, directeur Chris Develing, communicatie- financiën, promotie, bouwers en natuur- Willem en Jefta), de tolken (Mieke en iedereen die meegebeden heeft (o.a. via NPV-Zorg voor het leven medewerker, Schreeuw om Leven lijk de steentjes. Uiteraard moeten de Elsaline), de muzikanten (Christian, Erika het gebedsboekje), de voorgangers die de Pro-life verbindt: De Week van het Leven lééft! De “De Week van het Leven lijkt meer bekendheid te steentjes wel de juiste kleur (talenten) en Mark), de social media moderatoren preekschets gebruikt hebben, de partijen inzet vóór het leven verbindt. Het verbindt christenen hebben dan ooit. Dat betekent dat het ongeboren hebben en op de juiste plaats (organi- (Elly, Rosalie, Gerlinde, Esther, Johan die de livestream uitzonden (Family7, en veel niet-christenen. En het geeft verbinding leven vaker wordt verdedigd! Het betekent dat er satie) neergezet worden, anders zou het en Jonathan), de fotograaf (Gerda), de Reformatorische Omroep en Presence), de tussen christenen onderling. Er is veel waarover gesproken wordt over hulp aan vrouwen in nood. We zomaar kunnen zijn dat het plaatje op visagistes (Jennifer en Ruth), de regisseur deelnemende prolife organisaties aan de kerkmensen met elkaar van mening verschillen. Maar zijn dankbaar voor het mogen zaaien en we bidden Domino Day niet goed zichtbaar wordt. (Alexander), de stage manager (Tim), ­ Pro Life Markt (Platform Zorg voor Leven, als het gaat om het ongeboren leven, geschonken dat alle inspanningen daadwerkelijk leiden tot het Best een uitdaging, maar volgens mij is de video helden van TransVision (Jar- Pro Life Zorgverzekeringen, Weet Maga- door de Heere God, vallen kerkmuren weg. Om je hart redden van levens.” het goed gelukt. no en Harm-Jan), de video helden van zine, Logos Instituut, Nederlandse Patiën- aan op te halen! FilmMakers.nu (Jasper, Hans en colle- tenvereniging, Verbonden voor het Leven, Don Ceder, D.V. vanaf volgend jaar Na maanden van voorbereiding tikte ik ga’s), de microfoon ‘hengelaar’ (Daan), Centrum voor Pastorale Counseling, Be’ad Jan Kloosterman, directeur RMU Tweede kamerlid voor de ChristenUnie het eerste steentje aan en zag ik stukje de geluidsmensen van de muzikanten Chaim, Reformatorische Maatschappelijke In de Week van het Leven gaat het over leven. Het is heel belangrijk dat we het taboe rond abortus bij beetje een prachtig kleurrijk patroon (David en Marlies), de techneuten en Unie, Stichting Joseba, One of Us en Pro God schept en geeft het leven. Zijn opdracht is doorbreken. Vrouwen moeten kunnen vertellen wat ontstaan. Een geweldige ervaring om catering personeel van Nieuwspoort (o.a. Life Europe) en iedereen die het werk om dat leven ‘te bouwen en te bewaren’. Daar zijn voor impact abortus op hun leven heeft gehad. Houd zoveel prachtige talenten op elkaar aan Emiel, Rianne, Rob, Lothar en Marc), de ondersteund heeft met medeleven, gebed kraamverzorgsters, verloskundigen, artsen en dat gesprek levend, niet alleen tijdens de Week van te zien sluiten. Talenten van mensen die cateraars van Delibert, de gastheren en en giften. verzorgenden dagelijks mee bezig. Ze zijn de handen het Leven maar ook de komende maanden! niet zomaar toevallig bij elkaar gebracht gastvrouwen (Frans, Gabriëlla, Elsbeth, door God gemaakt om het door Hem gegeven leven waren, maar de meeste betrokkenen Gerrieke, Gert-Jan, Gerrie, Mariëlle en Met grote dankbaarheid kijk ik terug te verzorgen, te laten ontwikkelen en te helpen. Jedidja Higgins, project coördinator waren van harte bereid om zich (vaak Petra), de EHBO’ers (Henk, Dick, Kees en en tegelijkertijd kijk ik met verwachting Vanuit de RMU vonden we het waardevol om hier Samen-Leven pro-deo) in te zetten voor een belangrijk Joop), de beveiligers van Hoornbeeck Col- vooruit met hoop op een betere toe- stem aan te geven! We zijn dankbaar dat in de Week van het Leven 2020 doel: de bescherming van kwetsbaar lege (Marthy-Anne, Ronald, Mart, Harald, komst; een cultuur van leven en échte het project Samen-Leven en de website samen- onschuldig ongeboren leven, betere Lodewijk, Roland, Marnix, Mark, Dirkjan, liefde. Kees van der Staaij, leven.nl officieel zijn gelanceerd. Prachtig om als hulpverlening rondom onbedoelde zwan- Joran, Marnix, Wilmer, Jan, Neline, Arinda, fractievoorzitter SGP jonge Katholieke organisatie deel van de Week van gerschap én hulpverlening na abortus. Loureen, Esther, Anna, Noa, Martijn en Bekijk de Mars voor het Leven livestream: Als het om dit thema gaat, is het ongelofelijk het Leven te mogen zijn. Samen staan we voor Jan), alle deelnemers bij de Hofvijver www.sol-leef.nl/mars2020 belangrijk dat we daar met elkaar over spreken, om ondersteuning aan (onbedoeld zwangere) moeders Gedurende het hele project heeft de Gro- (o.a. werkgroepen, wakers, hulpverleners dat kwetsbare leven te beschermen. Mijn boodschap en hun kindje. Nederland kan er niet omheen! te Architect de leiding gehad. Hij heeft Er is Hulp, NPV, SGP Jongeren, RMU, Albert is event manager bij Stichting is: bescherm wat je lief is; kies voor het leven! ons de nodige steentjes laten vinden One of Us en Deborah van de Week van Schreeuw om Leven en ons laten zien welke onderdelen in het Leven), iedereen die we moesten het patroon moesten en welke niet. Ik missen die nu meekeken/meeleefden,

12 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 13 De Week van het Leven zit er formeel op, Tot slot werken we veel samen met autonomie zijn belangrijke waarden. U adviseerde ooit het thema liefde maar eigenlijk willen we het hele jaar christelijke pro-life organisaties zoals Ook wat mij betreft. Tegelijk stel ik en waarheid te implementeren. Die campagnes houden omwille van de be- Schreeuw om Leven en de NPV, om de vraag: hebben we deze waarden insteek kennen we bij Schreeuw om schermwaardigheid van ongeboren leven hetgeen waar wij voor staan in stand niet zo verheerlijkt dat we ook iets Leven ook goed. Hoe kwam u daar en betere hulpverlening voor vrouwen, te houden binnen de samenleving.’ zijn kwijtgeraakt? Mag het lijden er op? vóór en ná abortus. Daarom gaan we in elk Voor meer informatie kunnen lezers nog zijn? Het leven is des te meer ‘Als je liefde en waarheid van elkaar geval door met het in beeld brengen van de nog kijken op www.pro-life.nl/­ te genieten als je het lijden een plek loshaalt, verander je de wereld niet. visies binnen de brede pro-life beweging. weekvanhetleven. weet te geven, samen met God en Je moet ze altijd samenhouden. Pro Life Zorgverzekeringen is een vriend samen met andere mensen.’ Liefde die je brengt zonder waarheid van het Platform Zorg voor Leven, die de Nu weten wij vanuit ons werk dat loopt het risico om oppervlakkig te Week van het Leven organiseert. We spra- abortus meestal niet vergoed wordt De Mars voor het Leven 2020 is net worden, gestript van alle inhoud en ken de directeur van deze zorgverzekeraar, vanuit de zorgverzekeringen. Op achter de rug. Bij de Mars van 2019 moeilijke vraagstukken. Breng je Jos Leijenhorst, om het eens te hebben wat voor manier werkt u dan pre- was u één van de sprekers. Wat waarheid zonder liefde, dan heb je over zijn visie op het levensbegin en leven- cies mee aan het beschermen van nam u mee na afloop, toen u had wel gelijk maar krijg je het niet. Ik seinde, maar ook over christelijke zorg. ongeboren leven? gestaan tussen al die duizenden geloof dat je alleen door ze te combi- ‘Abortus wordt door andere verzeke- medestanders? neren de wereld kunt veranderen.’ We spreken af op de helaas al zo ingebur- raars wel vergoed wanneer dit in de ‘Ik heb daar toen gezegd dat ik me gerde manier: via een beeldverbinding. ziekenhuizen gebeurt. Die betalen wij reken tot een minderheid, als pro-li- Bedankt voor het fijne gesprek. Zijn Ik ben benieuwd naar de redenen waarom echter niet uit. Dat is een principieel fer. Maar als je daar staat tegenover er nog dingen waar onze lezers naar Pro Life een goede keuze is voor christenen onderscheidt tussen Pro Life en 10.000 mensen, dan voelt dat voor uit mogen kijken in 2021? die nog zoeken naar een andere verzeke- andere verzekeraars.’ even heel anders. Het mooie was ook Stichting Schreeuw om Leven heeft raar. Jos hoeft niet lang na te denken: ‘We dat ik daar mensen van alle denomi- afspraken gemaakt met Pro Life geloven in “zorgen voor elkaar”, voor het Christelijke zorg, een prachtige Zorgverzekeringen. Fijn, want zo dragen van wat iemand zelf niet kan dragen. term, maar hoe ziet dat eruit vol- kunt u kiezen met uw hart en loopt u Van daaruit beloven wij drie dingen aan ver- gens u? geen korting en voordelen mis. zekerden: we komen op voor de bescherm- ‘Christelijke zorg is belangrijk aan • U krijgt 5% korting op uw basis- waardigheid van het leven, we zetten ons in het begin van leven, in de vorm van “Als je liefde en verzekering, ook op de Principe voor het bieden en ontwikkelen van christe- goede geboortezorg. En aan het ein- Polis Budget. En 8% korting lijke zorg. En we beloven mensen te helpen de van het leven. Denk aan hospices waarheid van op uw aanvullende (tandarts) op het snijvlak van geloof en gezondheid. zorg en palliatieve zorg. Maar ook verzekering. Dat gaat over leven in verbondenheid, vanuit tijdens het leven, zoals bij geestelijke elkaar loshaalt, • Kortingen gelden ook voorge- In gesprek zingeving. Want ook dát zijn aspecten die problemen, oftewel ggz.’ verander je de zinsleden. goed zijn voor de gezondheid van de mens.’ • Extra vergoedingen voor u als Wat maakt dat we in onze samenle- wereld niet” lid/donateur als u een aanvul- met Jos U noemt het opkomen voor de bescherm- ving anders zijn gaan denken over lende zorgverzekering afsluit. waardigheid van leven. Hoe doet u dat dan bijvoorbeeld abortus en euthanasie? concreet? ‘Velen geloven niet langer dat het Ga naar prolifecollectief.nl/ Leijenhorst ‘Dat doen we bijvoorbeeld door de Week leven gegeven is. Met het loslaten schreeuwomleven en kijk of een van het Leven te steunen. Maar we laten van God missen veel mensen iets naties ben tegengekomen. Op zo’n zorgverzekering van Pro Life ook bij dat vooral zien doordat we als zorgverzeke- dat het leven overstijgt. Gerenom- dag van de Mars voor het Leven lukt u past. raar geen vergoeding geven voor abortus, meerde psychiaters zeggen: we zijn het om over de kerkmuren heen te REDACTIE euthanasie en andere levensbeëindigende obsessief bezig met gelukkig zijn en kijken. Dus die ervaring koester ik behandelingen. Daarnaast hebben we een zoeken dat in genieten. Geluk is niet enorm! Wij hebben niet slechts een Pro Life adviesraad. Dat is een breed gezel- langer iets dat ‘gegeven’ is, we moe- relatie met mensen van verzekeraar schap, voorgezeten door Henk Jochemsen, ten het ‘maken’. Wat goed is bepalen en verzekerde. Op zo’n dag is dat die onder andere onderzoekshoogleraar is we zelf en vaak is ons gevoel daarbij goed merkbaar, omdat het echt voelt aan de Theologische Universiteit Kampen. doorslaggevend. Zelfbeschikking en als broeders en zusters.’

14 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 15 Vragen van kijkers tijdens de #MarsvoorhetLeven

REDACTIE

Dajana: Als het wetenschap- juist dat abortus uit het strafrecht abortus. Dus nee, bij ons zal er machteloos voelen terwijl hun part- heen die spijt hebben van hun rol in veruit het meest wordt genoemd, is ? pelijk bewezen is dat er leven gaat en dat de vijfdaagse bedenktijd geen veroordeling zijn wanneer die ner het ongeboren kind laat aborte- deze keuze? het onbegrijpelijk dat er niet vol wordt wordt ontnomen, hoe kan het dan niet langer verplicht is. Ondertussen keuze wordt gemaakt. Het kind blijft ren. Hierover wordt op dit moment, Mannen met spijt van hun rol in de ingezet op financiële steun. Dat hoeft legaal zijn? is Nederland het enige EU-land met immers in leven en de vrouw draagt ook door Schreeuw om Leven, weinig keuze voor abortus kunnen in elk niet eens directe steun te zijn. In Ondanks het feit dat je veel men- een grens op 24 weken zwanger- de voogdij over. In de praktijk komt gesproken. Maar op onze hulpver- geval terecht bij Er is Hulp, de hulpaf- Duitsland, bijvoorbeeld, is de kinder- sen abortus hoort verdedigen met schap voor selectieve abortus. het echter niet vaak voor dat een leningsafdeling, Er is Hulp, is er wel deling van Schreeuw om Leven. Ook bijslag gedurende de eerste vijf jaar teksten als ‘het is nog geen mens’, is vrouw vooraf besluit dat ze in plaats degelijk ruimte voor mannen om zich zij kunnen rekenen op een luisterend het driedubbele van wat een ouder of de academische pro-choice tak ervan Corine: Ik vind het heftig om te van een abortus zal wachten tot het als hulpvrager aan te melden. Zo was oor, zonder veroordeling, met een gezin in Nederland krijgt. Dit kan één op de hoogte dat het een ongebo- ? horen dat mensen uit de eigen kind er is, om deze vervolgens af te er dit jaar een man die erg leed onder passend traject of doorverwijzing. van de factoren zijn waarom Duits- ren menselijk leven is. Daar kun je achterban hun verhaal niet durven staan. Adoptie is dan ook een weinig het voornemen van zijn vrouw om Voor meer informatie, ga naar land een lager abortuscijfer heeft dan simpelweg niet omheen. Daarom is delen. Wat kunnen we daaraan doen? aantrekkelijke optie, zowel voor de hun kind te aborteren omdat het een www.erishulp.nl Nederland. pro-choice haar visie vanaf de jaren Het zou goed zijn als meer kerken moeder – omdat zij het kind eerst meisje was. Hier bleek een complexe zeventig zo gaan verwoorden dat de zich bewust worden van deze proble- draagt en baart om het vervolgens af problematiek achter schuil te gaan, A.J. Stolk: In de Tweede Kamer Gerrit: Ik wil graag de vraag mensvraag niet meer van belang is. matiek. Teveel vrouwen hebben nog te staan – als voor het kind – omdat van een recente miskraam van een ? willen de Kamerleden over di- ?stellen aan het panel of abortus Sindsdien stellen ze dat geen enkel niet het gevoel dat hun verhaal in de adoptiekinderen dikwijls kampen met jongetje. De moeder kon daarom het verse zaken vaak het naadje van de en het vaccin verband hebben met mens kan worden gedwongen om kerk anoniem blijft of dat ze de juiste bepaalde problematiek. Daarom is nieuws van een meisje moeilijk ver- kous weten hoe zaken in zijn werk elkaar! Misschien worden er leugens een ander mens in leven te houden hulp krijgen, zonder veroordeling. het ideale uitgangspunt altijd dat de kroppen, omdat ze ergens hoopte dat zijn gegaan. Denk aan het Neder- verteld over de teams van schreeuw met zijn of haar lichaam. Wanneer Maar laten we niet alleen naar de moeder zelf voor haar kinderen zorgt, het volgende kind weer een jongetje landse bombardement op Irak waar om leven bij klinieken omdat foetus- men dat op een ongewenste zwan- kerken kijken. Ook wij zelf als chris- met de benodigde ondersteuning zou zijn. Gelukkig is de vrouw van burgers omkwamen. Waarom is deze materiaal gebruikt wordt in vaccins! gerschap toepast, concludeert men tenen wijzen misschien nog te vaak en aanpassing. Dat is niet toevallig gedachten veranderd. instelling in kamer er niet betreft Het klopt dat bij het vaccin tegen Co- dat het ongeboren kind gedood mag weg of juist mét een wijzende vinger. ook hoe instanties zoals Jeugdzorg de oorzaak dat er per jaar 30.000 rona dat nu in ontwikkeling is, gebruik worden, ondanks het wetenschappe- Laten we onze handen uitsteken naar werken. Catherina Noorloos: Wat voor kinderlevens beëindigd worden? gemaakt wordt van een “cellijn” die lijke feit dat het een menselijk leven de mensen die hulp zoeken na een ? werk wordt er gedaan om be- Dat kan meerdere redenen hebben. verkregen is van een abortus vele is dat wordt vernietigd. abortus of zij die twijfelen om er een Lex: Bij een (mogelijke) abortus paalde noodsituatie te voorkomen? Veel politici vinden dat abortus in jaren geleden. De meeste christe- te plegen. ? is er altijd een vader/verwekker. Denk aan bv voorlichting? Nederland goed is geregeld. Sterker lijke ethici en artsen menen dat die Bertine: Waarom kan abortus Welke aandacht is er voor hem bij Bij Schreeuw om Leven hielden we nog, er wordt vaak met enige trots abortus toen en de research van nu ? niet verboden worden of dat het AerisNoir: Als een vrouw geen S.o.L., en in het politieke debat? vóór covid-19 vaak lezingen op scho- verteld dat het Nederlandse abortus- met die gekloonde cellen zo ver van naar minder weken wordt verplicht? ? abortus uitvoert op aandrin- Mannen zijn een aparte groep len over seksualiteit. Hierbij wordt cijfer ontzettend laag is in vergelij- elkaar verwijderd zijn dat er geen be- Binnen de politiek is op dit moment gen van anderen, maar ook eerlijk betrokkenen bij abortus. Dikwijls zijn ingegaan op manieren om onbedoel- king met andere landen, wat overi- letsel is tegen het dankbaar gebruik te weinig draagvlak om echte stap- aangeeft dat na de geboorte ze niets zij het die de abortus voorstellen of de zwangerschap te voorkomen, gens niet helemaal waar is. Daarmee mogen maken van dit vaccin. Zit er pen te maken. Er wordt voortdurend met het kind te maken gaat hebben. zelfs eisen. Op gebied van verant- maar het gaat ook – speciaal voor de wordt de lat erg laag gelegd, als dan niet enige spanning hieromtrent? aan de Abortuswet getrokken door Wat doen jullie om dat kind te onder- woordelijkheid nemen valt daar nog jeugd – over de plek van seksualiteit 30.000 ongeboren kinderen zonder Jawel. Maar door die verre link vind partijen van verschillende politieke steunen? Heeft het vrouw de vrijheid een hoop winst te behalen, denken binnen het huwelijk. toekomst gezien wordt als een prima ook pijnarts Paul Lieverse het passen kleuren. Zo willen de christelijke par- om afstand te doen van de situatie wij, en daar schrijven we met enige “resultaat”. Het gaat daarbij namelijk bij het zo heilig en veilig mogelijk tijen, SGP en ChristenUnie, het liefst zonder veroordeling? regelmaat over. Aan de andere kant Ariette Muilwijk: Er wordt veel wel over 115 kinderen per werkdag, moeten handelen in de gebrokenheid meer beperking, maar willen andere Het afstaan ter adoptie is wat ons van het spectrum heb je de mannen ? gesproken over hulp voor vrou- oftewel vier basisschoolklassen vol. van ons bestaan, totdat Hij komt. partijen, zoals GroenLinks en PvdA betreft een legitiem alternatief voor die juist geen abortus willen en zich wen. Maar waar kunnen mannen Als je beseft dat de financiële reden

16 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 17 Een onbedoelde ontmoeting

DEBORAH SMIT Abortuscentra weigeren inzage te geven in hun activiteiten De livestream van de Mars voor het Daar had ze geen moeite mee, zolang het mevrouw gaf direct aan dat daar niets Leven in Den Haag was nog in volle gewenst was. Maar als het ongewenst van klopt. Ze voegde toe dat ze zelf ook REDACTIE gang. Deborah Smit had even verderop, is, moet de vrouw de keuze hebben een gynaecoloog is. Dat verraste me, omdat met het Torentje op de achtergrond, een abortus te doen, zo klonk haar vaste ze dan moet weten hoe het voor een interview gegeven samen met Diederik overtuiging. Ik benadrukte nog eens dat vrouw is om leven in haar te hebben. van Dijk. Ze liep met de cameramensen ik ongewenst zwanger was en nu een Op 17 november meldde het Reformatorisch van de Bloemenhove Kliniek in Heemstede weten en de presentator mee naar Het Plein, meisje heb rondhuppelen van bijna vier Daarna liep het gesprek naar z’n einde Dagblad iets opmerkelijks.1 Abortuscentra dat het jaarverslag niet openbaar is. Ook Stimezo waar Kees van der Staaij en Don Ceder jaar. Het leek niet aan te komen dat ik toe. Het leek alsof zij het ook best inge- zouden geen inzage willen geven in hun activi- in Groningen geeft aan het (financiële) jaarver- ook een interview zouden geven. Daar dus van gedachten ben veranderd en dat wikkeld vond, maar misschien was dat teitenverslag, terwijl de wet dit wel oplegt. Ook slag niet beschikbaar te stellen. De andere centra ontmoette ze een pro-abortusdemon- dit niet was te danken aan de informatie slechts mijn indruk. Ik dankte haar voor na verzoeken vanuit het ministerie, werd er maar hullen zich opnieuw in stilzwijgen. strant met een wel heel bijzondere in de abortuskliniek. het gesprek en we gingen weer terug mondjesmaat actie ondernomen. Wat verbergt de kreet op haar bord. Ze kon het niet laten naar onze eigen “demonstraties”. abortusindustrie? Pas na een aangetekend openbaarmakingsver- om met haar in gesprek te gaan. Nu Ze ging verder met een verhaal over zoek komt er iets in beweging en uiteindelijk moet vertelt ze voor Leef magazine hoe dat bussen die voor abortusklinieken staan Toen ik even later met een paar mensen De journalist van het het ministerie van VWS zich ermee bemoeien. gesprek is gegaan. van waaruit vrouwen worden lastigge- uit de pro-life beweging stond na te merkte op dat de Wet afbreking zwangerschap Deze meldt zich pas enige tijd later weer: na een vallen en “de bus in worden getrokken praten, vertelde ik over deze ontmoeting abortuscentra ertoe verplicht jaarlijks een me- maandenlange impasse vindt men het nu toch tijd ‘Op haar bord stond “Abortus Redt Le- om ze te bekeren”. Ik weet dat er een die me maar niet losliet. Chris Develing disch en financieel verslag openbaar te maken. worden dat de centra de gevraagde documenten vens” en dat triggerde mij vanaf het mo- hulpbus is die door Schreeuw om Leven van Schreeuw om Leven zei meteen dat Aangezien ze dit nooit deden, besloot hij navraag leveren. De abortuscentra laten het antwoord in ment dat ik het las. Ik werd nieuwsgierig wordt ingezet om mensen bekend te dit klonk als Gunilla Kleiverda, de voor- te doen. Maandenlang weigeren abortuscentra het midden. ‘Misschien hebben we werk genoeg, naar de achterliggende gedachte hiervan maken met het soort hulp dat ik kreeg. zitter van Women on Waves. Tijdens de deze informatie te delen. ‘Wat is er aan de hand?’, zeker in deze tijd, en zijn we niet zo dol op nieuws- en besloot de wat oudere mevrouw die Maar er is niet geprobeerd om mij te livestream dacht hij haar al te hebben vraagt hij zich af. gierige mensen’, reageert een advocaat nog het vasthield te vragen of ze tijd had voor bekeren en ik ben ook niet veroordelend waargenomen, op de achtergrond van namens het abortuscentrum in Enschede. Als een gesprek. Ik merkte dat ze niet erg behandeld. Bij Er is Hulp werd er juist het interview met Kees van der Staaij De voorwaarde om deze verslagen te maken en de raadsman nogmaals op de wettelijke plicht overtuigend en krachtig kon antwoorden, voor het eerst écht naar mij geluisterd! en Don Ceder. Hij vertelde me dat ze openbaar te maken is er niet voor niets. Anders wordt gewezen, blijft het stil. Enkele centra delen waarna ik de vraag op verschillende ma- Hierdoor konden we samen achterhalen erg fanatiek is en zelfs infiltreerde bij dan volgens de Wafz mag, bleken diverse abortus- uiteindelijk alsnog hun activiteitenverslag met nieren herhaalde. Uiteindelijk begreep ik welke hulp ik nodig had om het leven in Siriz, door zich online voor te doen als centra in de jaren 70 namelijk een winstoogmerk het ministerie. De andere lijken er in te berusten dat het gaat om het leven van de vrouw. mij te beschermen. hulpvraagster. Volgens Develing sprak te hanteren. Zo kan het gebeuren dat het feminis- dat VWS hun medische en financiële rapportages Abortus redt dat leven, volgens haar. ze daarna op televisie niet de waar- tisch maandblad Opzij al in de zomer van 1979 openbaar zal maken. Deze activiste op Het Plein vond juist heid toen ze zei dat Siriz ten onrechte schrijft dat vrouwen meer dan eens diep in de Toen ik vroeg wat ze dan vindt van de dat het vrouwen nóg gemakkelijker aangaf dat je aan abortus een infectie buidel moeten tasten na een abortus. De regering Abortuscentra kunnen zich best wat veroorlo- campagne van de Week van het Leven, gemaakt moet worden om bijvoorbeeld kunt overhouden. “Kijk maar op de is vooral beducht voor abortusartsen met een ven, omdat de overheid lelijk met de handen in aangezien die juist gaat over hulp aan de abortuspil te krijgen: niet alleen bij de website van het abortuscentrum van commercieel belang in de instelling waarvoor zij het haar komt te zitten als het al te voortvarend moeder én ongeboren kind, noemde ze huisarts maar gewoon bij de apotheek! ­”, zei hij. En inderdaad, daar werkzaam zijn. subsidies stopzet. Met hun houding lijken ze er die ronduit misleidend. De informatie die Ik merkte dat ik emotioneel werd van stond dat er na een abortus een geringe bewust op te anticiperen dat het ministerie om pro-life organisaties geven, daar klopt haar stelligheid, ook omdat ze echt kans bestaat dat je een infectie over- Toch is er in januari 2020 geen enkel centrum dat die reden lankmoedig zal blijven, zolang er niets niets van, zei ze. Ik wilde mijn verhaal dacht dat onze campagne gaat om het houdt. Siriz had dus niet gelogen. ook maar iets over de gang van zaken in 2018 ergers speelt dan het negeren van een verouderde met haar delen, maar ze zei het al te afnemen van de rechten van de vrouw. of 2019 in de openbaarheid heeft gebracht. Dat subsidie-eis. kennen. Ik vertelde toch maar dat ik ooit Het leek me oprecht een aardige vrouw, roept vragen op. Daarom wordt alle abortuscentra ook overwoog mijn zwangerschap te Ik vertelde ook over een kennis, wiens deze activiste en gynaecoloog. Onder- per e-mail gevraagd hun jaarverslag te delen. Na Opmerkelijk, want er zijn zorginstellingen die om Bron: beëindigen, omdat het onbedoeld was. eigen gynaecoloog had gezegd dat ze weg naar huis heb ik me wel afgevraagd dat verzoek blijft het echter stil. Een tweede mail minder op de vingers zijn getikt. 1. http://sol-leef. Maar door de hulp en informatie van Er waarschijnlijk door haar abortus moei- of zij me op dezelfde manier zou heb- in januari levert iets meer op. Zo laat de directie nl/abcverslag is Hulp heb ik toen mijn keuze bijgesteld. lijker kinderen kan krijgen. Maar deze ben geholpen als Schreeuw om Leven.’

18 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 19 Rachel had de chromosoomafwijking Drie dagen later konden we in moet er rekening mee houden dat uw trisomie 13, ook wel het Patausyn- Rotterdam terecht. Daar werd onze “Gelukkig waren kindje niet levensvatbaar is’. Zodra droom genoemd. Rachel had volledige dochter opnieuw onderzocht en daar wij voorbereid en een arts dit zegt, kan dit het dood- trisomie 13 dat betekent dat ze in elke was de arts voorzichtiger met haar vonnis van de baby zijn. Gelukkig cel chromosoom 13 teveel had. Er be- uitspraken. Haar hartje bleek beter te stonden we sterk waren wij voorbereid en stonden we staat namelijk ook trisomie 13 mozaïek zijn dan wat ze in Vlissingen hadden in onze schoenen” sterk in onze schoenen. Mijn reactie en dat heeft een baby bijvoorbeeld gezien. Dit was voor mij al een won- was: ‘Onze baby zal leven, want alleen in één of meerdere organen het der. Er bleven zorgen over haar hart- wij hebben lang hiervoor gebeden’. chromosoom 13 teveel. Dit vergroot de je. Er leken meer dingen niet goed of hij leeft?’ En wie is een arts dat Rachel heeft geleefd, veel korter dan overlevingskansen van de baby en de te zijn. De navelstreng bestond niet hij of zij zegt: ‘U kunt nog abortus dat wij hadden gehoopt of hadden artsen zijn dan bereid om meer voor de uit drie vaten maar uit twee. Rachel doen’? Zij gaan toch niet over leven verwacht. Ze is zo geliefd en ze baby te doen. Rachel heeft tien weken haar neusbotje was iets breder, haar of dood? Die keuze is helemaal niet heeft ons zoveel gebracht. En ten mogen leven. hoofdje was aan de kleine kant. aan ons. Op dat gebied leven we in diepste Rachel leeft altijd, maar nu een gekke wereld. De arts zei ook: ‘U in de eeuwigheid bij Jezus. Bij de 10 weken echo zag de echosco- HET A-WOORD pist een verdikte nekplooi bij Rachel 3,7 Na het onderzoek kregen we een millimeter. Een nekplooi boven de 3,5 nieuw gesprek. Daarin werd weer millimeter is afwijkend. Toen hebben we gevraagd of we abortus wilden. Dit “Mag ik anders jouw baby? Ik kan er wel voor zorgen…” het advies gekregen om naar Rotterdam was rond de 20 weken. Rachel be- te gaan. Eerst twijfelden we of we dit gon in die periode steeds harder te Het is zo stil in het kamertje van Ra- hun kindje weg te doen. Het doet pijn. wilden, vooral het gevoel dat we dan in trappen. Ik vond het verschrikkelijk chel. De “R” op haar deur was zo’n mooi Ja, mijn hart huilt. Ik mis Rachel enorm en Artsen gaan zo’n medische molen zouden komen. dat dit überhaupt een vraag was. cadeautje van één van mijn zussen. had haar zo graag groot willen brengen. Maar we besloten om alleen voor een Ik dat het ons wel drie keer Het kamertje zou vol leven moeten zijn. Mijn hart huilt ook om de kindjes die geen toch niet over oriënterend gesprek te gaan. We wilden gevraagd is. We hebben dit als heel Racheltje haar spulletjes staan er met kans krijgen. Ik meen het als ik schrijf: weten wat deze verdikking in de nek- erg vervelend ervaren. Ik heb erom zoveel cadeautjes en kleertjes die we ‘Mag ik anders jouw baby? Ik kan wel voor plooi zou kunnen betekenen. gehuild. Dit is niet normaal. We hebben gekregen. Kleertjes die ze nooit haar of hem zorgen...‘. leven en dood? Terwijl we in gesprek zaten met de gyne- waren daar voor de gezondheid van aanhad. Speelgoed zit nog ongeopend in acoloog in Rotterdam werd ongeveer onze dochter en niet om haar leven de doos. Op de vloer heb ik een prachtig Mijn gebed is dat vrouwen die abortus in dezelfde zin genoemd dat er kans te beëindigen. Later heb ik nog een vloerkleedje gelegd. Daarop een opgaan- willen plegen op andere gedachten MIRJAM CAPPON-OLDENGARM bestond dat ons kindje syndroom van arts terug gebeld, want ik vond het de zon met zonnestralen. komen. Dat er iets of iemand in hun leven down kon hebben en of wij abortus wil- zo vervelend dat het vaker aan ons helpt om een andere keuze te maken. den doen. Daar waren wij heel duidelijk gevraagd is. Zij gaf aan dat dit niet Dit kamertje is nu mijn gebedsplek gewor- Er zijn mogelijkheden. Mijn gebed is dat in dat dit absoluut geen optie is. We normaal is, maar te maken heeft den. Onlangs was ik aan het bidden en geen “arts” nog dit werk nog wil doen. Ik hebben de 20 weken echo in Vlissingen met het feit dat wij steeds andere moest ik tranen huilen om Rachel, alleen vind het zo gruwelijk. Ik bid dat het beter artsen zagen en zij verplicht zijn om in dit stille babykamertje. Maar het waren wordt, dat er beter wordt gezorgd voor het deze vraag te stellen. ook tranen voor de kindjes die nooit een ongeboren leven in ons land. Dat mensen kans hebben gekregen. Kindjes die gea- hun hart weer zacht wordt. Abortus is “Wie is een arts dat We aborteren niet, omdat Ra- borteerd worden. Tranen voor de moeders niet normaal. Ik bid dat de politiek andere chel onze dochter is. Zij is geen die op één of andere manier geen andere keuzes gaat maken. Dat het ongeboren hij zegt ‘u kunt nog afwijking. Zij is welkom ongeacht keuze zien dan hun kindje te laten weg- leven weer als kostbaar wordt gezien, op abortus doen’?” wat ze heeft. Wij houden van haar. halen. Deze kindjes worden weggegooid waarde wordt geschat. Want ieder kind is We hebben lang gebeden voor dit met het medisch afval, of misschien voor kostbaar. Of het kindje nu drie maanden meisje. Zij is mijn gebedsverho- verder onderzoek gebruikt als “weefsel” in de buik is of drie maanden erbuiten: gedaan. Haar nieren leken anders, het ring. Even voor de duidelijkheid. of de eicelletjes worden uit de meisjes het ís en blijft een kindje. Het feit dat deze hartje van onze dochter zag er niet goed God heeft haar niet ziek gemaakt. gehaald voor “gebruik van .... “. kindjes niet worden beschermd betekent uit. Normaal gesproken moeten ze zeg Ziekte komt namelijk niet van God. niet dat het goed is wat er gebeurt. maar een kruisje zien en bij Rachel zag Maar God heeft haar wel aan ons Tijdens mijn gebed in het lege stille de echoscopiste een T. Er leek een boe- toevertrouwd. Ik ben tegen abortus, kamertje van Rachel, zag ik alle spulletjes Mag ik anders jouw baby? Ik kan wel zem te missen. Vol verdriet en verslagen want wij gaan niet over leven en om me heen en dacht: ‘Heer, hier heb ik voor haar of voor hem zorgen…. gingen we naar huis en we wilden zo dood. Ik dood mijn eigen kind toch alles voor een baby, alles is aanwezig.’ Mirjam werkte pas geleden mee aan snel mogelijk naar Rotterdam voor een niet? Abortus, dit woord mag van Het idee dat wij een leeg babykamertje video-opnames waarin ze vertelt over onderzoek. We hebben vrienden, familie mij uit het woordenboek geschrapt hebben en rouwen om het verlies van ons Rachel en haar korte bewogen leven. en kerkfamilie gevraagd om voor onze worden. Daarbij denk ik; ‘Mag een meisje, terwijl andere moeders besluiten Bekijk deze op www.sol-leef.nl/rachel. baby te bidden voor een wonder. baby zelf niet bepalen hoe lang zij

20 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 21 Is pro-choice neutraal?

CHRIS DEVELING

Opkomen voor het levensrecht van uit van het beginsel dat je ongeboren abortus slechts een vehikel is, terwijl zich niet bemoeien met andermans In pro-choice zie ik een beweging dat het laatste juist levens redt. Het ongeboren kinderen kan aanvoelen leven mag doden. De pro-choice het eigenlijk gaat om de positie van privéleven. Maar dat is een afleiding die er veel aan doet om bepaalde zijn ideeën die al voor mijn geboor- als een gevecht tegen de gevestigde beweging heeft er veel tijd, geld en vrouwen en meisjes in onze maat- van het daadwerkelijke ethische termen, die de identiteit van de on- te bestonden, maar nu uit de kast orde. Op dit moment is die namelijk moeite in gestoken om de gewone schappij. Zo framet de dominerende dilemma. Want het is niet de vraag geboren mens verraden, te vervan- worden gehaald omdat de pro-life hartstikke pro-choice, wat betekent burger ervan te overtuigen dat het ideologie het pro-life standpunt al óf je vrouwen het beslisrecht moet gen. Echter, zelfs onze abortuswet beweging groeit. dat zij voor een groot deel bepaalt decennia, meestal zonder tegenge- geven over hun lichaam, het gaat hoe er over abortus gesproken luid. erom wáár ze binnen de context van Daarom zal ook de pro-life beweging wordt. We merken dit aan de eenzij- abortus over beslissen. Pro-life vindt “De getrainde pro- moeten doorgroeien. Wij zullen onze dige samenstelling van tafelgasten “Zelfs onze De pro-life beweging heeft geen be- nu eenmaal dat abortus ongeboren individuele verantwoordelijkheid in praatprogramma’s of de hooiberg zwaar tegen lichamelijke autonomie menselijke levens doodt. Levens die choice spreekbuis moeten nemen, door niet alleen te pro-choice opiniestukken waar- wetgever, die of, zoals we het in Nederland meest- bescherming verdienen, los van hun vinden maar ook te kunnen verde- zult u nooit horen tussen je goed moet zoeken voor met 24 weken al omschrijven, zelfbeschikking. afhankelijkheid van het moederli- digen dat ongeboren mensen recht één (vaak korte) pro-life bijdrage. Sterker nog, zij die opkomen voor chaam, hun mate van ontwikkeling reppen over een hebben op hun door God gegeven Hierdoor is het beeld ontstaan dat zo’n extreme ongeboren leven omarmen dat prin- of formaat. Vanuit dát vertrekpunt toekomst. Het liefst doen we dat is de “bemoeienis” met andermans kindje of een op zo’n manier dat ook de niet-ge- pro-choice de neutrale partij is, waar abortusgrens cipe. Maar bij de meeste vrijheden pro-life handelt en betoogt vanuit hoort een grens. Zo is de vrijheid om denkbeeldige recht legitiem. Het is ongeboren leven” lovige het kan begrijpen. Want alle een subjectieve invalshoek. Maar hanteert, zegt je armen druk heen en weer te bewe- opvallend hoeveel werk pro-choice waarheid is Gods waarheid. Daarom klopt dit wel? gen begrensd door situaties waarin verzet om die discussie uit de weg mogen we verwachten dat veel vanaf 25 weken je een ander mens dreigt te verwon- te gaan. waarheid is uit te leggen met ‘aardse’ De Rutgers Stichting, Fiom, abor- zwangerschap den. Kinderen krijgen van ons geen spreekt nergens over een “klompje voorbeelden en argumenten. tuscentra, eigenlijk iedereen die vrijheid om alles wat ze maar voor Natuurlijk klinkt het allemaal heel cellen” maar juist over “ongeboren redeneert vanuit een pro-choice tegen de vrouw: een limonade aanzien naar binnen neutraal, inlevend en tolerant om de leven”. Daarom zult u een getrainde ‘Waar het op neerkomt is: Help wereldbeeld, wordt doorgaans ‘Je bent géén baas te werken. Zelfs onze wetgever, die handpalmen naar je gesprekspartner pro-choice activist niet snel ho- Schreeuw om Leven en andere pro-li- beschouwd als neutraal. Dat beeld met 24 weken zo’n extreme abortus- te richten en te zeggen: ‘Dat is aan ren spreken van een kindje of een fe organisaties om de pro-choice wordt gewekt met behulp van een in eigen buik’” grens hanteert, zegt vanaf 25 weken de vrouw zelf om te beslissen’. Het is ongeboren mens. In plaats daarvan beweging eerlijk te houden, door niet debat trucje dat je zou kunnen zwangerschap tegen de vrouw: “Je niet alleen een gemakkelijke manier is er ruimte geschept voor dehuma- toe te staan dat zij de doelpaal ver- omschrijven als het verplaatsen bent géén baas in eigen buik.” om de discussie te beëindigen, maar niserende termen, zoals “vruchtje”, schuiven naar het punt waarop het van de doelpaal. Iedereen die het eigenlijk gaat om de vrijheid om te ook een populaire stelling. En laten “zwangerschapsproduct” en “para- lijkt alsof u tegen vrouwenrechten abortusdebat kent, weet immers dat beslissen over je eigen lichaam. Net Als het echte meningsverschil niet we eerlijk zijn, zonder een goed siet”. Ja, parasiet – bereidt u zich bent. Want u bent niet tegen vrou- het échte meningsverschil gaat over alsof pro-life dáár zoveel moeite mee gaat over zelfbeschikking, waarom besef van wát abortus is, klinkt dit maar voor op het vaker horen van wenrechten. U bent tegen het doden de waarde en rechten die men bereid heeft! En die boodschap is goed aan- is pro-choice dan naar eigen zeggen als enige juiste zienswijze. Is dat die term, nu Women on Waves en De van ongeboren kinderen. Op die is te geven aan ongeboren menselijk gekomen, zo bleek ook vorige week zo neutraal. Dat is omdat zij de misschien waarom pro-choice het Bovengrondse dit jaar respectievelijk manier zullen zij de discussie daar leven. Daarover kun je eigenlijk niet uit het stuk van Nazmiye Oral in De keuze voor abortus aan de vrouw echte pro-life geluid het liefst ziet hebben geclaimd dat zwangerschap moeten voeren waar zij het zwakst neutraal zijn. Want pro-choice gaat Gelderlander, waarin ze schreef dat overlaten, waardoor het lijkt alsof ze verstommen? meer levens bedreigd dan abortus en staan: de eerlijke waarheid.

22 - LEEF MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 MAGAZINE LEEF • 36E JAARGANG • NR. 6 • DECEMBER 2020 LEEF - 23 Blijf ook online opkomen voor ongeboren leven met: #MarsvoorhetLeven

Hartelijk dank en tot volgend jaar!