YEUKAI:

TB IKANONOKERWA KURAPWA INOKWANISA KUISA MWANA PANJODZI YERUFU. NAIZVOZVO VANA VANOFANIRA KUPOTA VACHIENDESWA KUKIRINIKI IRI PEDYO NAVO KUTI VAONGORORWE TB NEKUKASIKA.

• CHIPATARA / KIRINIKI YESE MUNO MUZIMBABWE INOKWANISA KURAPA TB

• KURAPWA TB HAKUBHADHARISWE Photo: Eric Bond/EGPAF, 2018

• TB INORAPIKA ICHIPERA MIBVUNZO INOWANZOBVUNZWA MAERERANO NECHIRWERE KANA PANE ZVIMWE CHERURINDI (TB) ZVAMUNGADE KUZIVA PUBLISHED BY: MINISTRY OF HEALTH AND CHILD CARE MUVANA MAERERANO NE TB MUVANA, NATIONAL TUBERCULOSIS CONTROL SHANYIRAI CHIPATARA/KIRINIKI PROGRAM 5TH FLOOR KAGUVI BUILDING IRI PEDYO NEMI. MUNOWANA PO BOX CY 1122 CAUSEWAY, RUBATSIRO RWESE IKOKO. HARARE-ZIMBABWE CHII CHINONZI RURINDI /TUBERCULOSIS • Kuzvimba muhuro-mambabvu. Hongu. Kana mwana akabatwa TB akapihwa (TB)? • Kupiswa nekutonhorwa zvisina tsarukano. mishonga yake yese, anorapika achipora. Kana Rurindi chirwere chinokonzerwa nema germs apora anokwanisa kuenderera mberi nehupenyu anonzi mycobacterium tuberculosis. Chirwere • Kuita mabayo. hwake zvakanaka. ichi chinowanikwa mumapapu emunhu asi • Kugara nemunhu ane TB kana akamborapwa chinokwanisa kuwanikwazve mune dzimwe TB. CHII CHINOITIKA KANA MWANA ACHIRI nhengo dzemuviri moyo, mumabhonzo kana KUYAMWA AKABATWA TB? NDEVAPI VANA VARI PANJODZI HURU mumusoro Mwana achiri kuyamwa akabatwa TB anofanira YEKUWANA TB? kuramba achiyamwiswa achipihwazve mishonga • Vana vari pasi pemakore mashanu VANA VANOKWANISA KURWARA NE TB yake yekurapa TB. ekuberekwa HERE? Hongu vana vanokwanisa kurwara nechirwere • Vana vanogara nemunhu ane TB. VANA VANOKWANISA KUDZIVIRIRWA HERE cherurindi TB. Vana vanokwanisa kuwana • Vana vasingawane kudya kunovaka muviri KUTB? TB kubva kune chero munhu anenge aine kwakakwana Hongu: chirwere che TB. • Mwana wose anofanira kubaiwa jekiseni reBCG • Vana vanorarama nehutachiona hweHIV. paanozvarwa. VANA VANOWANA TB NENZIRA DZIPIKO? • Vana vachangobva kurwara zvakanyanya. • Mwana wose akambogara nemunhu aiva/ane Vana vanokwanisa kuwana TB kubva TB anofanira kupihwa mishonga yekudzivirira mukugara mumba mumwechete nemunhu MWANA ASINA HUTACHIONA HWEHIV kubata TB inonzi Tuberculosis Preventive anenge aine TB isati yatanga kurapwa. Munhu ANOKWANISA KURWARA NE TB HERE? Therapy. Uyu mushonga unopihwa mushure uyu paanokosora, kuhotsira, kutaura kana Hongu mwana asina hutachiona hweHIV mekunge anachiremba vaona kuti mwana uyu kuimba germs TB anoenda mumhepo. anokwanisa kurwara ne TB. haana kunge atobatira TB nakare. Kana mwana akazofema mweya wacho kwenguva refu anokwanisa kuita TB. • Mwana wese anofanira kuongororwa TB nguva PANE MISHONGA INORAPA TB MUVANA nenguva. Vabereki, endai nevana vaongororwe HERE? TB. NDEZVIPI ZVINORATIDZA KUTI MWANA Hongu. Pane mishonga iriko inopihwa vana ANOKWANISA KUNGE AINE CHIRWERE vanenge vabatwa chirwere cheTB. Mishonga • Kugara mhepo ichifefetera mudzimba, CHETB? iyi yave kuwanikwa muma flavour anoti banana muzvikoro uye ne muzvipatara (Kugara Kana zviratidzo izvi zvikaramba zviripo kudarika nestrawberry kuitira kuti vana vakwanise mawindo ne magoni akavhurika kuitira kuti mavhiki maviri, mwana anokwanisa kunge aine kuinwa nguva dzese. mhepo yakachena itenderere) kunobatsirawo chirwere cheTB. Munokurudzirwa kukasika kudzivirira kupararira kew TB kuendesa mwana kuchipatara kunoongororwa Vana vanopihwa mishonga yavo VABEREKI VANOKWANISA KUBATSIRA VANA TB. Ongororo nekurapwa TB zvinoitwa mahara/ zvichienderana nehuremu hwavo. Nokudaro, VANE TB NENZIRA DZIPI? pachena. zvakakosha kuti mwana aende pachikero • Nekuona kuti vana vawana nekutora mishonga nguva dzose dzaanouya kuzotariswa yavo yese sezvakatarwa nevashandi vehutano. • Chikosoro chisingaperi. kuchipatara, kuitira kuti apihwe mishonga • Nekupa vana kudya kunogutsa nekunovaka • Kufemereka kana Kufema zvine karuzha inoenderana nehuremu hwake. muviri nguva dzose, kuitira kuti masoja emuviri • Kutadza kuwedzera kana kudzikira huremu. awane simba rekurwisa chirwere cheTB. TB INORAPIKA HERE MUVANA? • Kuperezeka muviri. Hongu TB inorapika ichipera muvana vose. • Nekuendesa vana kuchipatara kana vasiri • Kupisa muviri nguva zhinji. kunzwa zvakanaka. Kana mwana achitora MWANA ANOKWANISA KURARAMA mishonga yeTB akaita dambudziko rekurwara, • Kutadza kutamba nevamwe samazuva ose. HUPENYU HWAKANAKA HERE MUSHURE ngaaendeswe kuchipatara nekukasika kuti MEKUBATWA TB? abatsirwe.