van molenaar tot kunstenaar Haastrecht Stolwijk Vlist > van molenaar tot kunstenaar <

2 - KUNST & CULTUURROUTE KUNST & CULTUURROUTE - 3 Met >IN DEde WIEKEN< wind

Blauw en groen wisselen elkaar af in het polderlandschap van Haastrecht, Vlist en Stol- wijk. Het is nu niet meer voor te stellen dat zo’n 1000 jaar geleden blauw overheerste, oftewel: water! Aan de rand van Haastrecht trof je vroeger zeven boezemmolens, die het water uit het riviertje de Vlist in de Hooge Boezem maalden.

Met de tijd werden de molens vervangen door mechanische bemaling en werden de meeste gesloopt. Boezemmolen no. 6 bleef als enige achter en kijkt, na een grote restauratie, nog altijd uit op het paradijs voor vogels, kunstenaars en natuurliefhebbers dat na de ontginning in de polder is ontstaan. Op dit moment kan je vanaf de weg met droge voeten naar de molen lopen, ‘maar binnenkort heb je natte sokken’, vertelt de Vlistenaar Klaas de Wit. Stichting het Zuid-Hollands Landschap wil een deel van de boezem weer in oude glorie herstellen, met een laag water rondom de molen van soms wel een meter. ‘Vroeger diende de Waterlinie om de Fransen tegen te houden’, vertelt Klaas, die samen met de molenaars iedere zaterdag rondleidingen geeft bij de molen. van workshops of om zelf aan de slag te gaan. Kunst en cultuur gaan dus prima hand Atelier in het groen in hand. Door het jaar heen zijn er in de Het schitterende inundatielandschap rondom streek verschillende culturele evenementen, de molen nodigt uit om te wandelen, fietsen zoals De Boer Op en de Kunst langs de én te schilderen. Kunstenares Josefien Vlist. Cultureel Podium Vlist neemt hierin Versteeg fietst, met schildersezel onder de mede het voortouw, met Klaas de Wit als arm, regelmatig naar de molen toe. Het is een van de touwtrekkers en Josefien als voor haar de perfecte plek voor het geven deelneemster. 2 - KUNST & CULTUURROUTE KUNST & CULTUURROUTE - 3 Haastrecht Stolwijk Vlist

Met haar rug naar de molen toe schilderde Josefien de Hooge Boezem. ‘Een geweldig inspirerende plek voor een ieder die oog heeft voor de omgeving.’ Josefien Versteeg van JOOS-illustraties, Werkplaats & Atelier Pand 81

Geen volkje dat beter weet hoe met water om te gaan, dan de

Hollanders! Zo’n 1000 jaar geleden begon de ontginning van het veenlandschap. Dankzij de vroegere vernuftigheid genieten vandaag de dag vele fietsers en wandelaars van het prachtige polderlandschap.

4 - KUNST & CULTUURROUTE 53 76 77 Oud Loosdrechtsedijk Angstelkade Ou. Spoorbaan 57 Hogedijk Nieuweens Jaagdpad

N231 Bloklaan Veendijk Ter Aase Zuwe Stationsweg Herenweg 75 MIJDRECHT Demmeriksekade NIEUWVEEN Achterweg Burg. Padmosweg Uitweg 87 Mijndensedijk 59 NOORDEINDE DE HOEF 37 35 WILNIS Langeraarsche Westerlandweg 85 Donkereind Korte Zuwe Kerklaan

Vijfbruggenpad NIEUWER- TER-AA

Bosdijk Oud Aa Nieuw Loosdrechtsedijk Plassen Zandpad Hogendijk Oostkanaalweg N462 Hogedijk Loosdrechtsche 36 Schoterweg 36

Wilnisse Zuwe Proostdijweg Zevenhovenseweg Bosdijk Bovendijk

Jonge Scheendijk Noord 97 98 ZEVENHOVEN 58 Breukeleveensche- PAPENVEER Plassen of Stille Plas Kerkpad Gagelweg 84 Kousweg Amstelkade Hogedijk Bovendijk Portengense Zuwe BREUKELEN Molenweg Uitweg v. Portengen Oud Aa

42 Nieuwveenseweg Westkanaalweg Zevenhovenseweg KORTERAAR 79 NOORDSE BUURT Scheendijk Zuid Hogedijk Noordse Oostkanaalweg Dorpsweg NOORDEN Portengense Zuwe Portengen Kerkweg 99 5 Griendweg TER AAR 83 82 Nieuweweg Veenvliet 62 Geerkade Heuvellaan Hogedijk 60 Veenkade Middenweg N401 Parallelweg N463 Achttienkavels Spengen Uitweg N463 Landweg N460 24 50 Noordenseweg Nieuwkoopse Plassen Lange Meentweg Ingenieur Enschedeweg Provincialeweg T27 Noordeinderplas Machinekade Maarsseveense vaart 80 NIEUWKOOP Otterspoorbroek WOERDENSE Oudedijk N231 VERLAAT KOCKENGEN A2 16 Noordeinde Grechtkade Zegerbaan Kanaalweg Kerkweg Korteraarsweg MAARSEN

17 dijk Hoge Bosweg 6

West Milandweg 7 WESTBROEK 52 Maarssveensce Plassen 20 N207 57 Meije Wagendijk AARLANDERVEEN ije Me Binnenweg e M Kleine d e 56 u i Kooidijk O je Houtkade 81 Plas

65 Zeger Plas Hazepad 63 Nieuwkoopseweg N230 53 1

Zuideinde Nieuwkoopse Plassen 14 Rodendijk Polderweg

60 Teckop Achtermiddenweg 9 Teylingenweg Van Meijepad Oortjespad Hollandsekade 64

Zuideinderplas KANIS 8 Ockhuizerweg weg Rijndijk 9 MEIJE Oostkanaal Middenw eg Rondweg N212 HAARZUILENS 6 ALPHEN AAN DEN RIJN 4 10 54 einweg 55 eg 11 Z Goudse Schouw Tr 12 uid e O Milandweg rkee u 3 Kerkvaartw Hazekade Thematerweg rkring de 18 Rij 10 n Amsterdamse 66 Hollandsekade Uranium Kanaal 2 Dwarsweg Maarssenseweg Steekterweg ZEGVELD Gerverscop ARCHEON Ko e 13 rts ij N405 tee e A2 k Haarpad Compierenkade t Zu er M KAMERIK Ir. Enschedeweg id w tse M er eg h eije Le tic idse S Sch Hoofdweg ouw Ziendeweg Lin aat N11 denhovenstr Molenweg 88 Park Rietveldsepad weg VLEUTEN 93 Wildveldseweg

34 J.C. Hoogendoor Straatweg Boskoopseweg 75 ZWAMMERDAM Houtdijk nlaan Buitenkerk 72 73 Breudijk t Dorpeldijk Baanwegsekad 38 Toegangsweg h c N198 e e r

Weide- en Waterpracht G Van Teylingenweg 22 Compierenkade 74 Appellaan 24 Kerkweg Heldamweg Goudse Rijpad De Parmey 20 Kooiweg N207 Veldwijk nkol 71 HARMELEN le k Jagerspad Oude Rij Jaagpad o M Alfensvaart

Insteek ’s Gravesloot g

Halve Raak n e

j w 30 i at

ra R t B S Alendorperweg n u e

eg W r e s ijk g t De Oude . h Dammekade K d re c 28 m u e e r Loete rw t rd O a e U wa 25 Nessew g Harmeler oshol Otweg V Rietveld SPOELWIJK J N458 70 .C Kromwijkerkade 19 29 . 67 H We 21 Gouwe o ijland Spoelwijkerlaan ogen 94 der Hoge Rijndijk W Barwoutswaar Oostdam eijpoort n d j Laag Bos o i koop o Holla rn dzijde R ndbaan Rijksstraatweg laan Noor 76 31 Put van e 1 n d

Alphense weg 17 u Chrysantstraat Groenendaal Goudse rijweg 19 Broeckhoven N458 Wiericker- O Biezen Warmoeskade Zuidzijde De Bree WOERDEN Parklaa 33 schans A12 23 g k DE MEERN sedijk ij e d Reijerscop w n e ij

BOSKOOP Rijneveld s R f 68 Noor BODEGRAVEN

a Hoge Reijerscop

11 a Middellandbaan r A Zijde Spoelwijk eg g NIEUWERBRUG deinde 5 W e M d eg onnepad Blinde weg o S Reijerskoop B an T

eiw ba

Zijdew d e

16 N11 B ards E u a

ro W W R O ek Kromwijkerdijk D veld se 15 Utrecht A Lansing laa n 14 Woerden Lagekade M

A12

ijk w id u Z 22 32 A12 77 Middelweg R Den Ham TEMPEL Endelkade A12 IJ N eg derijweg 69 Boer K 12a Bodegraven 13 Nieuwerbrug A Tempeldijk Meerndijk N Schinkeldijk A Linnaeusw 18 Reeuwijkse eg Houtwal A 38 L Goudse Straatw 20 35 Elzenbr WAARDER Noor oek Landgoed T Reeuwijkse uurluur Schapenlaan dkade Hout Linschoten 12 Reeuwijk Enkele Randenburgseweg eg Nieuweweg Kwekerspad Oud Reeuwijkseweg ijk Wiericke d Ringkade Kerkw se H r REEUWIJK-DORP jk ou i twal Oosteinde a w a u Dubbele 34 Joh. J. Vierbergenweg H Staringlaan e oek Cattenbroekerdijk est Kaagjesland e De Groendijck Mastwijk n W R Wiericke er ve Dorpswe oek dijk ho g 89 ht 78 eg Ac Berkenbr Nedereindseweg 21 e Diemerbr Oudeweg Broekvelden

Sloene en Vettenbroek esteind M. A. Reinaldaweg W dijk G Laageind Heeswijk ilhelminastraat ra Nieuwdorperweg Kooidijk vek

W o thov Middelburgsew opse e enl d n

Be aa ijk Ringkade in n e A12 Papekopper Rondom t WADDINXVEEN o 9Kerkw Reeuwijkse Randweg h

eg c 99

oning K

s Raadhuisweg REEUWIJK-BRUG 97 n Reewal PAPEKOP i H rugweg Zwarteweg L 98 Noord- IJsseldijk B 96 MONTFOORT O N409 10 Ravensburg e L 44 Baarsjeskade 36 g L Zoetendijk n 79 A De Lange Ruige Weide Papekopperstraatweg a N B 45 D g L l o ro S enb ek e C e ’s Grav s H e Bosmankade w m w E

N207 dijk e d 75 e g Lecksdijk DRIEBRUGGEN n n a IJ

d Reeuwijkse Randweg Z S

inter a r SNELREWAARD BLOKLAND 88 Stuivenbergweg S a Gravekoop Kippenkade e W Zoutmansweg Gravenbroek t E l Klein s o 97 e h L Lange weg w Vogelen- Zoetendijk c e A12 Wierickepad Hoogeind s n N228 g zang i

Zuidkade L g g Prinsendijk d e

43 Nieuw r e enbroeksedijk w Overeindseweg

o g 22 A2 w Hogebrug d

e o r

n

e Groot

49 N

w

a Z

w Ree Vogelen- Achtersloot u Ree Broeckerpark r

e

o

t a a r

zang t g t

s e o

e w u o

G 48 e n Elfhoeven h

s Park e c

f Reeuwijkse s H a n i 11 Gouda a Zuringkade Ruyghe L r

g Heemsteedseweg Plassen 95 d i

e O Wey u d Klein N204 u Z Stuivenbergweg Zuidelijke Rondweg Otweg o k eide B Elfhoeven Nieuwenbroek o 28 o Ruige W Plattewe p

g sed

ijk d n rsse HOGEBRUG i

jk 37 Willeskop o

Groenhovenpark K Vrijhoef OUDEWATER L l E Nieuw SS

e Go Poppelendam IJ

k u 47 Vlietdijk 23 j w

12 i e E Broeksdijk d O H 9 Nieuwegein Z Kalverbroek C g Burg. van Reenensingel DS

n Opweg 94 AN

i HOLL

r 93 d A12 r o o Negenvierte 92 N Burg. Jamessingel Goudse IJSSELSTEIN Twaalfmorgen 81

Goudse Houtsinge Goudse Hout A27 46 50 Hekendorpsebuurt Graaf Florisweg Goudsestraatweg 91 NIEUWEGEIN 42 eegje Nieuwe 82 Gou De Meent we 14 Kade 80 O 12 ’t W Z Dijk 14 N228 Baronieweg

A20 Kattensingel 83 t a 15 GOUDA Steinse Tiendeweg Oost Grote Lot eg Bloklandse e w Weg der Verenigde Naties cial

41 vin 13 eg l Noordzijdse Pr L o N210

Haastrecht Stolwijk Vlist e E r Hoenkoopse Rijpad Tiendw 25 ovinciale S P

13 g

rtstra e b u Jo S

Turfsingel n J Boveneind Noordzijde i I Natuurgebied s s ie e t l a weg l Ir. F E D van Enschedeweg Willeskop N e e 40 d w ig r ren e Ve v r N228 o E Benedeneind Noordzijde g de N207 9 G Steinsedijk H We HAASTRECHT C K S ana Goudseweg 34 D 84 a N ldijk A LEKKANAAL 35 Steinsedijk LL BENSCHOP 29 3 HO eg Gouderakse dijk 2 10 4 Hoenkoopse Buurtw g Pr e ovinciale W 5 12 Tiendeweg w se Biezendijk m eg W rda est 1 Vlist te Schoonhovenseweg Damweg Rot N207 LEK eerstalblok L V Boezemmolenpad 10 Nieuwegein-Zuid SE 08 IJS Korte Tiendweg E Middelblok Gouderakse Tiendweg H POLSBROEKERDAM 09 26 Pieterspad 54 SC 11 Lopikerwaard N210 Ir. F E D van Enschedeweg D 7 N 6 Hoonaardpad A Beierse wegje L 27 Schutterskade L 26 O 11 Vianen M. A. Reinaldaweg MOORDRECHT H Kade 24 27 Vianen 12 Achterdijk O Lopikerweg Oost os Benschoppermolenvliet Zuidzijdseweg 23 t-V Zuidzijdse Het lis te VIANEN GOUDERAK rd 16 Beijersche i jk Boerenlandpad 3 Snippejagerskade Bilwijkerweg UITWEG Lekdijk LEK Lange Gouderakse Tiendweg N207 LOPIKERKAPEL Fietsroute met: A2 Goudseweg Damweg Beijerscheweg GPS, knooppunten, QR-codes, uitprintbare routebeschrijving, W Noordzijdseweg Graafdijk es Kattendijk 13 t-V li 85 st VLIST Zuidzijdseweg smartphoneproof en Struin- en e r d st i o Achterbroek j O STOLWIJK k 11 eg 06 Vorspunten. ikerw 30 Lop LEK 7 Noorder Slangeweg Middelwaard Bovenkerkseweg 14 28 55 N210 20 8 Kerkpad Zijdeweg Schaapjeszijde 11 Geerpad 10 Polderweg Tiendweg ACHTERBROEK Toeristisch Overstap Punt JAARSVELD Achthoven 5 Schoonhovenseweg 86 Franse Kade 05 Struinpunten De Vaartweg Lage weg 15 31 Autenase Kade Nieuwe Rijksweg A27 6 Schoonouwenseweg 87 FietsknooppuntenBenedenkerkseweg Wellepoort CABAUW Salmsteke 14 Bolgerijse kade 9 LEXMOND Kruisweg g e aw ld t a Lekdijk 19 s ein e A. R 03 W M. eg Achterkade Bergweg Opweg rw ike 32 op 64 Tiendweg L 20 12 13 AMEIDE Kerkweg N210 04 > van molenaarKoolwijkse Weg tot kunstenaar < A27 Achterkade 26 Lexmond Molenvliet Zouwendijk Groene kade 33 22 02 Struinpunten langs de route Bovenberg 21 A2 Nieuweweg 7 BERKENWOUDE 21 1. Theater en Grand Café Concordia, 9. Melkgeitenbedrijf Mooimekkerland, 79 WILLIGE Zijderveldse Laan IJsseldijk Noord Concordiaplein 1, www.theaterconcordia.nl Koolwijkseweg 6 Stolwijk, www.mooimekkerland.nl LEK Tiendweg Bastaard kade 30 18 LANGERAK Lekdijk West 2. Gemaal de Hooge Boezem achter Haastrecht, 10. Café de Vlist eten & drinken, Fransekade 8 Vlist, 10 Hei en Boeicopseweg 80 Hoogstraat 31, www.facebook.com/gemaalhaastrecht www.cafedevlist.nl Lekdijk CAPELLE Westeinde 3. Arjan van der Eijk, de echte bakker, 11. De Vlisterstee, West Vlisterdijk 57 Vlist, www.vlisterstee.nl LEK Veerse Dijk Groendijk Tussenlanen Gelkenes 01 a/d IJSSEL Zuidbroekse Opweg Grote Haven 48, www.arjanvandereijk.nl 12. Kaasboerderij van Eijk, Oost Vlisterdijk 4 Vlist, 4. Het Witte Hof,Zuidbroek Hoogstraat 152, www.hetwittehof.nl35 www.kaasboerderijvaneijk.nl Broekselaantje 23 Bordenweg 20 5. Museum Paulina Bisdom van Vliet, HoogstraatBenedenberg 166, 13. Steppi-E, Provincialeweg Oost 67 Haastrecht, www.steppi-e.nlHogedijk 8 N210 Capellelaan 66 Tiendweg Oost www.bisdomvanvliet.nl 14. Uitspanning Goejanverwelle, Reigersdreef Huibertse kade a/d IJSSEL Tiendweg 65 6. Boezemmolen no. 6, Oost-Vlisterdijk 1, www.boezemmolen.nl Goejanverwelle 29-A Hekendorp, www.goejanverwelle.nl Kanaaldijk Provinciale weg Zijdeweg 7. FarmCamps Stolkse Weide, Bovenkerkseweg 49 Stolwijk, 15. De Steinsetuin, Theetuin en Brasserie, Wilgenweg 24 Kijfhoekse Kade NIEUWPOORT 25 www.farmcamps.nl/boerderijen/FarmCamps-Stolkse-Weide Steinsedijk 45 Haastrecht, www.steinsetuin.nl37 17 8. ‘t Wapen van Stolwijk, Dorpsplein 4 Stolwijk, Op Locatie: Wandelen en Fietsen , www.wapenvanstolwijk.nl Steinsedijk 7A Haastrecht,AMMERSTOL www.abeloffice.nl Wielweg 78 Oudelandseweg 36 IJsseldijk Kerkweg 68 C.G. Roosweg Meer informatie over de route op www.struinenenvorsen.nl/routes/molenaar-kunstenaarBERGSTOEP GROOT-AMMERS Zijdeweg 67 N478 Schutterseiland Tiendweg West Lekdijk Lakerveld Graafland 59 Loet 76 Breekkade-pad Zuid 61 Lekdijk-West B Kanaaldijk o N476 o 62 Hillekade Essenweg n 65 e Melkweg v KRIMPEN a/d IJSSEL Opperstok l ie t C.G. Roosweg 60 w Tiend Weg MEERKERK e C.G. Roosweg g LEK 6 70 N210 63 66 Parallelweg Boezemweg Wetering Oost Peppelweg

Parallelweg 67 N477 Wetering West Hoekseweg Sluisvliet Opperduit

Breekade 58 81 Lek-Bos 80 63 64 Lekdijk Noord Tiendweg West 64 LEKKERKERK Opperduit KRIMPEN a/d LEK

Voorstraat STREEFKERK Dorpsstraat 62

Schuwacht 16 61 3 4

50 > van molenaar tot kunstenaar <

Rondom Boezemmolen no. 6 is het prachtig wandelen. Meer weten over de waterliniegeschiedenis? Boek dan het Waterwandelarrangement 1672 via het Gemaal. Foto: Maurice Kruk

Beeld van Els Franken in Vlist tijdens het tweejaarlijkse event Kunststroming door KrimpenerKunstWaard. Foto: Jan Trouwborst

Bereid je eigen Liniemaaltijd van eetbare planten die je onderweg verzameld met een gids van Wandelen en Fietsen Krimpenerwaard. Foto: Maurice Kruk

Kaasboerin Henriette van Eijk vertelt hoe ze samen met Bakker Arjan van der Eijk een heus Waterliniebrood heeft ontwikkeld. Foto: Jan Trouwborst Theatrale fietsevenement De Boer Op. Foto: Klaas de Wit > over de route <

Het polderlandschap met Adriaan Claasz, die in het ren herinneren je met hun zijn rechte, groene strepen, Rampjaar 1672 op zoek ging producten graag aan het omringd door blauw met naar Prins Willem III. Je komt roemrijke verleden van het hier en daar een zwarte of langs liniepunten, luisterver- gebied. Wat dacht je bijvoor- witte stip oogt als een oase halen en activiteiten. beeld van het Waterlinie- van rust. Maar dat was wel menu bij De Vlisterstee, een even anders ten tijden van Smullen van de Waterlinie lekker bordje Watergruwel het Rampjaar 1672. Beleef Diezelfde kronkelige wegen bij Café de Vlist of een heus de Oude Hollandse Water- leiden je nu langs molens, Waterliniebrood bij de Echte linie met een Waterlinie boerderijen en eetgelegen- Bakker Arjan van Eijk. Audiotour en volg hetzelfde heden. De plaatselijke res- traject als de boerenzoon tauranthouders en kaasboe- Hand in hand Cultuur, natuur en kunst gaan in de Krimpenerwaard Kaaskoppen hand in hand. De polder Wie denkt aan Stolwijk, die denkt aan kaas. De Goudse dient regelmatig als decor kaas is al eeuwenlang populair in binnen- en buitenland. voor culturele en kunst- Maar de echte kenners weten dat je qua smaak de events. Zo kun je ieder jaar Stolksche kaas moet hebben. Eerlijke kaas direct van de deelnemen aan het theatrale veenbodem. In de Krimpenerwaard zijn verschillende fietsevenement De Boer Op kaasboerderijen te vinden waar deze echte boerenkaas en aan activiteiten van de wordt gemaakt, zoals Kaasboerderij van Eijk of Geiten- vereniging KrimpenerKunst- melkbedrijf Mooimekkerland. Waard, zoals de tweejaar- lijkse Kunststroming.

KUNST & CULTUURROUTE - 7 Nog meer tips voor Kunst & Cultuur in en om Haastrecht, Stolwijk en Vlist: www.atelierpand81.nl www.cheesevalleyholland.com www.erfgoedhuis-zh.nl/ons-werk/beleef-de-krimpenerwaard www.facebook.com/cultureelpodiumvlist www.gemaalhaastrecht.nl/arrangementen www.kunstwaard.nl www.ontdekdekrimpenerwaard.nl www.struinenenvorsen.nl/oude-hollandse-waterlinie/audiotours www.struinenenvorsen.nl/oude-hollandse-waterlinie/linie-activiteiten www.zuidhollandslandschap.nl/beleef-de-krimpenerwaard www.zuidhollandslandschap.nl/nachtleven-hooge-boezem

De Kunst & Cultuur Route ‘van molenaar tot kunstenaar’ maakt deel uit van in totaal 8 Kunst & Cultuur Routes in het Groene Hart. Alle met een eigen thema. De 8 routes zijn gebundeld in een handzaam boekje, verkrijgbaar bij alle deelnemers aan de routes, toeristische informatiepunten en VVV’s.

Het boekje is ook te downloaden via www.struinenenvorsen.nl/downloads

Uitgave van Struinen en Vorsen www.struinenenvorsen.nl [email protected]

Coördinatie en concepting Streekadvies ’t Laage Land, Gouderak (Anita van der Vliet, [email protected]) i.s.m. het routeteam (Nel Steenbergen, [email protected] en Ria van der Werf, [email protected])

Tekst, vormgeving en cartografie Graficelly, Reeuwijk ([email protected])

Fotografie Graficelly, www.bureaumensengroen.nl en anderen Mede mogelijk december 2018 gemaakt door:

Struinen en Vorsen, Streekadvies ’t Laage Land en Graficelly provincie aanvaarden8 - KUNST & geenCULTUUROUTE aansprakelijkheid voor eventuele onvolledigheden of onjuistheden. Zuid KUNST & CULTUUROUTE - PB