Signalement: Gezondheidsverschillen in Overijssel
Dat wensen we de inwoners van Twente, van heel Overijssel overigens toe. Maar helaas blijkt dat niet voor iedereen even gemakkelijk te realiseren. Iedereen is wel eens ziek, en blijft liever een dagje liggen. En ziektes die je langer aan het bed gekluisterd houden horen helaas ook bij het leven. Je kan pech hebben. Maar sommige delen van de bevolking lijken meer ‘pech’ te hebben dan anderen. Mensen met een lager inkomen en lager opleidingsniveau hebben een significant kortere en minder gezonde levensduur dan anderen.
In het kader van de lezing die Professor dr. Karien Stronks Sociaal economische status en gezondheid (hoogleraar Public Health van de Universiteit Amsterdam, en Er zijn verschillende definities voor sociaal economische status. partner van het Institute of Advanced Studies in Amsterdam) op Inkomen, beroepsstatus en opleidingsniveau worden vaak gebruikt 6 februari 2020 gaf over recente inzichten voor een effectiever als indicator voor die status. Uit onderzoek blijkt dat er een sterke gezondheidsbeleid, heeft het Trendbureau Overijssel, in correlatie is tussen de gezondheid van mensen en hun sociaal samenwerking met de Provincie Overijssel, de GGD Twente en economische status, of de sociaal economische status van het gezin de GGD IJsselland een paar cijfers over gezondheidsverschillen in waarin ze opgroeien. In de onderstaande grafiek blijkt dat we dat Overijssel in kaart gebracht. ook terug zien in de Overijssel (data voor 2016): voor gemeentes met een bevolking met een gemiddelde lage sociaal economische status, is ook de gemiddelde levensverwachting lager.
Levensverwachting vs sociaaleconomischeLevensverwachting status vs. sociaaleconomische status 2016 Bron: SCP, RIVM, bewerking team Beleidsinformatie, provincie Overijssel
84
Raalte Dalfsen
83 Rijssen-Holten Zwartewaterland Staphorst Ommen Kampen Borne
n ) Dinkelland 82 Wierden e Oldenzaal Olst-Wijhe r Steenwijkerland Hof van Twente n j a i
( Hengelo Tubbergen n g i Hardenberg
w a Haaksbergen
r Hellendoorn e n s v
e Twenterand v
79 Bevolking 15.000 50.000 100.000 78 ≥ 150.000 -2,0 -1,5 -1,0 -0,5 0,0 0,5 Sociaaleconomische Status (SES score)
Bron: SCP, RIVM, bewerking team Beleidsinformatie, provincie Overijssel
Voor de Volksgezondheid Toekomst Verkenningen uit 2018 heeft het dat naar verwachting de verschillen in Overijssel iets kleiner zullen RIVM, op basis van de demografische scenario’s van het PBL/CBS, worden, maar de gemeentes waar de levensverwachting in 2015 een inschatting gemaakt van de gemiddelde levensverwachting in nog hoger was ten opzichte van het landelijk gemiddelde, die goede 2040 bij gelijkblijvend beleid. De onderstaande kaarten laten zien, positie niet van zelf zullen vasthouden. Levensverwachting bij geboorte LevenLsevveernwsvaechrwtinacgh btinj g ebbijo ogretbeoorte Afwijking van Ahetfw ilandelijkjkinAgf wvai jngemiddeldek ihnegt vland heel i2015tj klaen gdeemlijikded egledme i2d0d1e5ld e 2 0 1AAfwijking5fw ij k i n Ag f vanvwaijnk het ihnegt landelijk vlaannd heelitj kgemiddeldelae ngdeemlijikded egl ed2040me i2d0d4e0lde 2040
Legenda Legenda
SteenwijkerlaSntdeenwijkerland SteenwijkerlaSntdeenwijkerland
Staphorst Staphorst Staphorst Staphorst ZwartewaterlaZnwdartewaterland ZwartewaterlZawndartewaterland Hardenberg Hardenberg Hardenberg Hardenberg Kampen Kampen Kampen Kampen Dalfsen Dalfsen Zwolle Zwolle Ommen Ommen Zwolle DalfZswenolle ODmamlfseenn Ommen
Twenterand Twenterand Twenterand Twenterand
Hellendoorn HellenTudboobrenrgen Tubbergen Tubbergen Tubbergen Dinkelland Dinkelland Dinkelland Dinkelland Raalte Raalte Raalte Raalte Almelo Almelo Hellendoorn Hellendoorn Almelo Almelo Wierden Wierden Losser Losser Olst-Wijhe Olst-Wijhe Wierden Wierden Olst-Wijhe Olst-Wijhe Oldenzaal Oldenzaal Borne OldeBnozranael Oldenzaal Borne Borne Legenda Rijssen-HolteRnijssen-Holten Rijssen-HoltenRijssen-Holten Losser Losser Deventer Deventer Deventer Deventer Hengelo Hengelo Hengelo Hengelo Hof van Hof van Hof van TwenHteof van Twente -2 minder 1 Twente TwenEtneschede Enschede Enschede Enschede
-1 2 (meer) HaaksbergenHaaksbergen Haaksbergen Haaksbergen 0 aan deze kaarnt dkeuznen ekna agret eknu nrencehnt egne ewno rdeechnt oen twleoerndden ontleend Bronnen PBL/CBS en RIVM Legenda Legenda Bronnen Bronnen minder minder PBL/CBS enP BRLI/VCMBS en RIVM Hoe oud we worden| is niet| helemaal hetzelfde als hoe gezond (zeer) goed omschrijven: hoe donkerder hoe hoger dat percentage. gemiddeld gemiddeld BeleidsinfoBremleaidtisei,n nfor.r m19a0ti4e6, 9n_r.4 190469_4 morh, 27-1-2020 10:11:59 morh, 27-1-2020 10:11:59 we zijn. Maar hoe| gezond| we zijn, is nog niet eenvoudig vast te In het zelfde onderzoekK: \BAwordB\Geo-informatie\2019\190469\ 190ook469_4.mxKd:\BAB\Geo-i nforgekekenmatie\2019\190469\190469_4.mxd of mensen met een Datum: 27-D0a1t-u2m02: 027-01-2020 stellen. Daarom wordtmeer er msteedseer meer gekeken naar wat mensen hoge sociaal economische status de vragen anders beantwoorden daar zelf over zeggen. GGD’en doen regelmatig onderzoek naar dan mensen met een lage sociaal economische status. En dat blijkt de ‘ervaren gezondheid’ in hun verzorgingsgebied. En ook daar in het geval: hoe groter de blauwe bol op de kaart, hoe groter het zijn grote verschillen in Overijssel. In de onderstaande kaart geeft verschil is in ervaren gezondheid tussen beide groepen binnen een het percentage volwassenen dat aangaf dat ze hun gezondheid als gemeente.
vesz, 22-1-2020 17:13:52 K:\BAB\Geo-info rmatie\2020\200024\2000024.mxd Verschillen in ervaren gezondheid Wat kunnen we met deze informatie? Verschillen inVo lwervarenassenen 1 9gezondheid+, 2016 Veel inspanningen om iets te doen aan deze gezondheidsverschillen Legenda Ervaren gezondheid Verschil tussen lage en zijn tot nu toe onvoldoende effectief geweest. Vermoedelijk (% (zeer) goed) hoge SES (procentpunt) 72 Volwassenen1 19+, 2016 73 - 76 5 omdat ze inzoomden op specifieke elementen van het probleem, 77 - 79 10 Steenwijkerland 80 - 82 bijvoorbeeld gebrek aan kennis, of verslaving aan sigaretten. 83 - 85 Volksgezondheidsexperts komen meer en meer tot het inzicht dat Staphorst
Hardenberg die elementen in een groter geheel (‘bigger picture’) geplaatst Zwartewaterland moeten worden, willen we er in slagen gezondheidsverschillen te Ommen Kampen Dalfsen verkleinen. Tijdens de bijeenkomst van 6 februari 2020 hebben Zwolle we daar meer over gehoord. En ook hoe die kennis al op diverse Tubbergen Twenterand Dinkelland plaatsen in Twente in praktijk wordt gebracht.
Wierden Almelo Raalte Hellendoorn Olst-Wijhe Losser Rijssen-Holten Borne Oldenzaal Meer weten cijfers:
Enschede Hof van GGD Twente: www.twentsegezondheidsverkenning.nl/dashboard Deventer Twente Hengelo Bron Legenda Gezondheidsmonitor 2016 GGD IJsselland: www.ijssellandscan.nl Ervaren gezondheid Beleidsinformatie, nr. 2000024, 22-01-2020 (% (zeer) goed) Haaksbergen RIVM: www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/ aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend 72 gezondheidsverschillen/inleiding#node-gezondheidsverschillen Verschil tussen lage en 73 - 76 hoge SES (procentpunt) Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018: 77 - 79 1 www.vtv2018.nl/gezondheidsverschillen 80 - 82 5 GGD/GHOR en CBS: www.monitorgezondheid.nl 83 - 85 10 Meer weten aanpak: 2020-050 Bron Gezondheidsmonitor 2016 Landelijk expertise centrum Pharos: www.pharos.nl/factsheets/ Aan deze kaarten kunnen geen rechten worden ontleend. sociaaleconomische-gezondheidsverschillen-segv
Colofon: Dit signalement is tot stand gekomen in samenwerking met: GGD Twente, Kennispunt Twente en Provincie Overijssel.