PLAN GOSPODARKI

NISKOEMISYJNEJ DLA GMINY JEŻOWE

Opracował: hIT projekt

JEŻOWE 2016 1

Spis tre ści 1. Streszczenie ...... 4 2. Cel i zakres opracowania ...... 5 3. Definicja Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 5 4. Polityka energetyczna na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym ...... 8 4.1. Unijna i mi ędzynarodowa polityka wobec gospodarki niskoemisyjnej ...... 8 4.2. Dyrektywy Unii Europejskiej ...... 10 4.3. Krajowa polityka energetyczna wobec gospodarki niskoemisyjnej – Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 11 4.4. Zgodno ść z krajowym ustawodawstwem i krajowymi strategiami ...... 14 4.5. Zgodno ść PGN na poziomie regionalnym ...... 16 4.6. Zgodno ść Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na poziomie lokalnym ...... 18 5. Charakterystyka i opis obszaru obj ętego Planem Gospodarki Niskoemisyjnej ...... 19 5.1. Poło żenie Gminy Je żowe ...... 19 5.2. Środowisko przyrodnicze ...... 20 5.3. Dane demograficzne ...... 22 5.4. Budownictwo mieszkaniowe ...... 24 5.5. Sytuacja gospodarcza ...... 27 5.6. Układ komunikacyjny na terenie gminy Je żowe ...... 28 6. Obecny stan jako ści powietrza atmosferycznego na obszarze obowi ązywania planu gospodarki niskoemisyjnej ...... 33 7. Charakterystyka no śników energetycznych zu żywanych na terenie gminy Je żowe ...... 43 8. Metodologia opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe ...... 46 9. Bazowa i kontrolna inwentaryzacja emisji dla roku bazowego 2009 i kontrolnego 2014 ...... 52 9.1. Podstawowe przyj ęte zało żenia ...... 52 9.2. Opis sektorów obj ętych BEI, identyfikacja obszarów problemowych ...... 56 9.2.1. Budownictwo mieszkaniowe ...... 56 9.1.2. Budownictwo u żyteczno ści publicznej ...... 61 9.1.3. Zu życie energii elektrycznej ...... 64 9.1.4. Transport ...... 65 9.3. Bazowa inwentaryzacja emisji CO2 [BEI] ...... 69

9.4. Kontrolna inwentaryzacja emisji CO 2 [MEI] ...... 73 9.5. Prognoza emisji w roku docelowym 2020 ...... 79 9.5.1. Zało żenia do prognozy dla roku 2020 ...... 79 9.5.2. Prognoza zu życia energii i emisji CO2 dla roku 2020 ...... 80

2

10. Plan Działa ń na rzecz ograniczenia niskiej emisji na terenie gminy Je żowe ...... 83 10.1. Wizja i cele strategiczne w stron ę zrównowa żonej energetycznie przyszło ści ...... 83 10.2. Cele szczegółowe – strategiczne ...... 84 10.3. Strategia wdro żenia i realizacji celów – obszary interwencji ...... 87 10.4. Plan działa ń ...... 88 11. WDRA ŻANIE PLANU ...... 100 11.1. Harmonogram realizacji Planu działa ń...... 101 11.2. Finansowanie ...... 106 11.3. Monitoring ...... 111 11.4. Analiza ryzyka realizacji planu ...... 114

3

1. Streszczenie Celem opracowanego Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe jest obni żenie emisji CO 2, ograniczenie zu życia energii, wzrost produkcji energii w oparciu o instalacje OZE, a tak że podniesienie jako ści powietrza na terenie gminy Je żowe. W ten sposób realizacja przedstawionego planu wpłynie na podniesienie jako ści życia mieszka ńców gminy Je żowe, której rozwój społeczno – gospodarczy oparty jest o zrównowa żone zasady rozwoju.

Efektem wdro żenia i realizacji przyj ętego Panu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe będzie osi ągniecie zało żonych wska źników, w przyjętych w Planie działa ń, wariantach inwestycyjnych.

CELE BEZPO ŚREDNIE WYNIKAJ ĄCE Z PLANU DZIAŁA Ń

WARIANT I PODSTAWOWY

Cel Nr 1 Redukcja emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,35%, w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 15%; ‹ zakłady komunalne o 14%.

Cel Nr 2 Ograniczenie zu życia energii finalnej na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,43% w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 17%; ‹ zakłady komunalne o 17%. ‹ Cel Nr 3 Zwi ększenie udziału energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020, w szczególno ści w sektorach: ‹ placówki o światowe do 0,12%.

WARIANT II FAKULTATYWNY

Cel Nr 1 Redukcja emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,72%, w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 17%; ‹ zakłady komunalne o 19%; ‹ budownictwo jednorodzinne o 1%.

Cel Nr 2 Ograniczenie zu życia energii finalnej na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,78% w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczności publicznej o 19%; ‹ zakłady komunalne o 23%; ‹ budownictwo jednorodzinne o 2%.

Cel Nr 3 Zwi ększenie udziału energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 do 0,35% udziału, w szczególno ści w sektorach: ‹ placówki o światowe do 1,50%; ‹ budownictwo jednorodzinne do 0,35%. ‹ zakład komunalny do 6,60%; 4

‹ instytucje u żyteczno ści publicznej do 0,78%.

W przypadku celów odnosz ących si ę do jako ści powietrza, Gmina Je żowe nie podejmuje si ę zada ń w tym zakresie. W zwi ązku z tym nie wyznacza si ę celów dotycz ących ochrony powietrza na terenie Gminy Je żowe. Cel zwi ązany z ochron ą powietrza w głównej mierze opiera si ę na ograniczeniu emisji CO2.

Obszarem realizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej jest teren administracyjny Gminy Je żowe. Przewidziany okres realizacji przedsi ęwzi ęć przedstawionych w Planie działa ń obejmuje okres 2010 – 2020. Zgodnie z przyj ętą metodologi ą, rokiem bazowym dla bazowej inwentaryzacji BEI został okre ślony rok 2010, wobec którego liczone s ą wska źniki i cele planowane do osi ągni ęcia w roku docelowym, tj. 2020.

Wa żnym elementem realizacji i powodzenia przyj ętego planu jest pozyskanie środków zewn ętrznych na realizacj ę zaplanowanych inwestycji, w szczególno ści z bud żetu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020.

2. Cel i zakres opracowania

Celem opracowanego planu jest okre ślenie warto ści bazowej zu życia energii i emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe w roku bazowym 2010 i w roku kontrolnym 2015, a tak że przedstawienie Planu działa ń przyczyniaj ących si ę w roku 2020 do:

‹ redukcji emisji gazów cieplarnianych;

‹ zwi ększenia udziału energii pochodz ącej z źródeł odnawialnych;

‹ redukcji zu życia energii finalnej, co ma zosta ć zrealizowane poprzez podniesienie efektywno ści energetycznej.

Przedsi ęwzi ęcia zawarte w Planie działa ń dotycz ą równie ż poprawy jako ści powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych st ęż eń w powietrzu i realizowane s ą programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP) oraz plany działa ń krótkoterminowych (PDK).

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe został opracowany w oparciu o Poradnik „Jak opracowa ć plan działa ń na rzecz zrównowa żonej energii [SEAP] 1” opracowany przez Komisj ę Europejsk ą Wspólne Centrum Badawcze Instytut ds. Energii.

3. Definicja Gospodarki Niskoemisyjnej Definicja gospodarki niskoemisyjnej zwi ązana jest z prowadzeniem gospodarki opartej o osi ągniecie korzy ści ekonomicznych i społecznych wynikaj ących ze zmniejszenia emisji zanieczyszcze ń. W ten sposób gospodarka niskoemisyjna nadal stawia za cel podstawowy rozwój społeczno - gospodarczy obszarów, w tym przypadku gmin, lecz ich dynamika nie powinna prowadzi ć do wzrostu zanieczyszcze ń i zmiany jako ści środowiska, a przez to negatywnego oddziaływania na

1 Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP] Paolo Bertoldi, Damian Bornas Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, tytuł oryginalny “How to develop a Sustainable Energy Action Plan – Guidebook” Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, © Unia Europejska, 2010, tłumaczenie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” – 2012 r. 5

zdrowie i życie ludno ści. Dlatego gospodarka niskoemisyjna dotyczy bezpo średnio ludzi, wpływa na jako ść i warunki życia, a przez to zaczyna si ę ju ż na poziomie gminy 2.

Wypracowana 3 przez Uni ę Europejsk ą koncepcja gospodarki niskoemisyjnej i zasobooszcz ędnej stanowi odpowiedz na pojawiaj ące si ę nowe wyzwania w sektorach energetycznym i środowiskowym, w konsekwencji rozwoju gospodarki globalnej, znacz ąco oddziaływuj ącej na rynki krajowe, regionalne i lokalne. Prowadzenie rozwoju gospodarczego bez zwracania uwagi na rosn ącą konsumpcj ę energii może prowadzi ć do zachwiania równowagi środowiskowej, jak równie ż prowadzi ć do niestabilno ści światowej gospodarki.

W zwi ązku z tym, została przyj ęta polityka prowadzenia gospodarki niskoemisyjnej zgodnie z podr ęcznikiem dla regionów europejskich pn. „Budowa gospodarki niskoemisyjnej” to gospodarka, której wzrost osi ąga si ę w wyniku integracji wszystkich jej aspektów dotyczących:

‹ niskoemisyjnych technologii i praktyk ‹ wydajnych rozwi ąza ń energetycznych ‹ czystej i odnawialnej energii ‹ proekologicznych innowacji technologicznych.

Przedstawiona koncepcja prowadzenia gospodarki opiera si ę na efektywnym zu żywaniu lub wytwarzaniu energii i materiałów, a tak że usuwaniu b ądź odzysku odpadów metodami minimalizuj ącymi emisj ę gazów cieplarnianych. Dwutlenek w ęgla stanowi najwa żniejszy pod wzgl ędem ilo ściowym składnik emisji gazów cieplarnianych, wobec czego stanowi podstawowy składnik redukcji i zakładanych rezultatów przyj ętej gospodarki niskoemisyjnej. Pozostałe poziomy emisji gazów cieplarnianych przelicza si ę na ekwiwalent CO 2eq .

W ten sposób definicja gospodarki niskoemisyjnej obejmuje „tak ą działalno ść człowieka, która przynosi zysk inwestorom i wzrost gospodarczy krajowi przy jednoczesnej minimalizacji negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne.” W efekcie zrównowa żony rozwój opiera si ę na najefektywniejszym wykorzystaniu dost ępnych zasobów i surowców, jednocze śnie ograniczaj ąc minimalizacj ę zanieczyszcze ń.

Na poziomie Unii Europejskiej warto ść i znaczenie gospodarki niskoemisyjnej zostało określone w postaci przyj ętego celu utrzymania ocieplenia atmosferycznego na poziomie poni żej 2 oC, co oznacza redukcj ę emisji gazów cieplarnianych na terenie UE o około 80-95% do roku 2050 i redukcj ę GHG 4 o 40% do 2030 roku.

W Polsce wytyczne i kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej zawarte zostały w Narodowym Programie Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej, którego zało żenia zostały przedstawione w rozdziale nast ępnym.

Znacz ący potencjał rozwoju gospodarki niskoemisyjnej i przyj ętych celów z ni ą zwi ązanych tkwi w lokalnych gminach, w szczególno ści w zakresie poprawy efektywno ści energetycznej zasobów będących w u żytkowaniu przez lokalne samorz ądy i wykorzystania potencjału lokalnych zasobów energetycznych, czy zrównowa żonym transporcie publicznym i prywatnym. Gmina stanowi podmiot tworz ący podstaw ę planowania urbanistycznego, a w zwi ązku z tym równie ż pełni wiod ącą rol ę przy

2 Gospodarka Niskoemisyjna zaczyna się w Gminie – Podręcznik dla polskich samorządów; 3 NOWA MISJA – NIŻSZA EMISJA, Gospodarka niskoemisyjna w gminach; 4 Greenhouse gas – gaz cieplarniany, gaz szklarniowy 6

planowaniu rozmieszczenia Odnawialnych Źródeł Energii na swoim obszarze, czy zach ęcania i wspierania mieszka ńców do inwestowania w instalacje OZE, jako podmiot wzorcowy i wiod ący. Gmina mo że równie ż wspiera ć poprzez odpowiednie planowanie rozwój biogazowi rolniczych, wła ściwego wykorzystania odpadów na cele energetyczne, poprzez wła ściwe wykorzystanie i zaplanowanie instalacji do energetyki i produkcji biogazu na lokalnym terenie. W ten sposób samorz ąd lokalny staje si ę podstawowym partnerem rz ądu w zakresie realizacji celów Polityki Energetycznej Pa ństwa i Pakietu Klimatyczno – Energetycznego.

Władze lokalne posiadaj ą kluczowy wpływ na efektywno ść energetyczn ą budownictwa użyteczno ści publicznej, maj ąc decyduj ący wpływ na podejmowanie i planowanie kompleksowych inwestycji termomodernizacyjnych, czy bior ąc udział w planowaniu przestrzennym, ograniczaj ącym rozprzestrzenianie si ę zabudowy miejskiej i wiejskiej, czy przykładani szczególnej wagi do ochrony i rozwoju terenów zielonych zwłaszcza w o środkach miejskich, przy g ęstej zabudowie mieszkaniowej. Prowadzenie zrównowa żonej polityki urbanistycznej miast i gmin wiejskich wyra żonej w Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego oraz w Miejscowych Planach Zagospodarowania Przestrzennego tworzy kluczowe narz ędzie do realizacji zało żonych celów gospodarki niskoemisyjnej w lokalnych gminach.

Nast ępnym sektorem oddziaływania samorz ądów s ą tzw. „zielone zamówienia” oraz wprowadzenie odpowiednich standardów eksploatacji i u żytkowania budynków u żyteczno ści publicznych. Samorz ądy w przygotowywaniu dokumentacji przetargowej w ramach tzw. „zielonych zamówie ń” mog ą stymulowa ć rozwój i wykorzystanie efektywnych rozwi ąza ń i technologii energetycznych, przyczyniaj ących si ę do ograniczenia zu życia energii, a przez to do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Wa żnym elementem tworzenia gospodarki niskoemisyjnej na poziomie lokalnym jest równie ż ograniczanie zu życia energii elektrycznej w sektorze o świetlenia publicznego, m.in. poprzez zainstalowanie o świetlenia ledowego z wprowadzeniem odpowiednich systemów do sterowania o świetleniem ulicznym. Efektem dla gminy oprócz wska źników redukcji emisji b ędzie równie ż oszcz ędno ść finansowania, dzi ęki zastosowaniu nowoczesnych rozwi ąza ń, umo żliwiaj ących ograniczenie finansowych kosztów eksploatacji. Podobne zało żenia i zadania okre ślone s ą w stosunku do transportu publicznego, zwłaszcza w zakresie modernizacji taboru i wykorzystania nowoczesnych rozwi ąza ń energooszcz ędnych, jak równie ż poprzez zrównowa żone i efektywne rozplanowanie sieci przystanków i tras miejskiego czy wiejskiego taboru publicznego.

Samorz ąd lokalny podejmuj ąc si ę realizacji przedstawionych zada ń tworzy i rozwija ście żki pilota żowego wzorca dla mieszka ńców i podmiotów gospodarczych zamieszkałych i działaj ących na terenie oddziaływania lokalnego samorz ądu. Do takich działa ń nale ży zaliczy ć równie ż podejmowanie si ę przez lokalne samorz ądy przedsi ęwzi ęć informacyjno – promuj ących zało żenia i cele gospodarki niskoemisyjnej w śród swoich mieszka ńców, podmiotów instytucjonalnych i gospodarczych. W ramach kampanii promocyjno – edukacyjnych powinno zosta ć uwypuklone znaczenie prowadzenia gospodarki niskoemisyjnej dla rozwoju społeczno – gospodarczego danego obszaru, zdrowia i ochrony środowiska, przekładaj ącego si ę na podniesienie warunków życia mieszka ńców danej gminy.

Rozwój gospodarki niskoemisyjnej w gminach ma istotne znaczenie dla realizacji celów zmniejszenia emisji ze strony sektora non-ETS 5. Obecnie w Polsce widoczny jest ju ż szereg problemów 6, zwi ązanych z gospodarowaniem energi ą i środowiskiem, do których mo żna zaliczy ć:

5 NON-ETS - sektory gospodarki, które nie są objęte obowiązkiem zakupu uprawnień do emisji CO2, np. mieszkalnictwo, transport, rolnictwo. 7

ó nisk ą efektywno ść energetyczn ą zasobów gmin, bud żetu pa ństwa, przedsi ębiorstw i osób prywatnych, ó rosn ące ceny no śników energii, w horyzoncie średnio- i długoterminowym mo żliwy drastyczny (kilkukrotny) wzrost (szczególnie paliw ciekłych) zwi ązany z wyczerpywaniem si ę łatwo dost ępnych zasobów, ó uzale żnienie od importu energii i jej no śników, w poł ączeniu z rosn ącymi cenami paliw prowadz ące do wzrostu deficytu płatniczego (zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym), ó brak wykorzystania potencjału lokalnych odnawialnych źródeł energii, ó niskie bezpiecze ństwo energetyczne, zwłaszcza zły stan sieci elektroenergetycznych i zamortyzowane źródła, ó kryzys gospodarczy powoduj ący utrat ę miejsc pracy, narastanie nierówno ści, spadek przychodów (ludzi, firm, gmin i kraju), emigracj ę młodego pokolenia, ó problemy bud żetowe samorz ądów, zmagaj ących si ę z trudnościami w zapewnieniu funduszy dla inwestycji długoterminowych, w poł ączeniu ze słabo rozwini ętym rynkiem ESCO 7 oraz innych form finansowania dost ępnych dla samorz ądów, ó niezadawalaj ący stan środowiska naturalnego i jego zanieczyszczenia, zwłaszcza w miastach, oraz skutki przy śpieszenia zmian klimatu b ędącego wynikiem działalno ści człowieka, ó brak efektywnych narz ędzi do zarz ądzania energi ą w powi ązaniu z realizacj ą celów strategicznych rozwoju lokalnego, czyli w praktyce do wdra żania celów gospodarki niskoemisyjnej na szczeblu lokalnym.

Dodatkowym problemem na poziomie lokalnym jest brak efektywnego planowania energetycznego powi ązanego z długofalow ą polityk ą klimatyczn ą. Stopniowo realizowane sa projekty i przedsi ęwzi ęcia wpisuj ące si ę w cele gospodarki niskoemisyjne, które w poł ączeniu z przyj ętymi rozwi ązaniami w niniejszym opracowaniu przyczyni ą si ę do realizacji celów okre ślonych w pakiecie klimatyczno – energetycznym, stymuluj ącym tworzenie i programowanie zrównowa żonej lokalnej gospodarki.

4. Polityka energetyczna na poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym

4.1. Unijna i mi ędzynarodowa polityka wobec gospodarki niskoemisyjnej

Rozwój gospodarki niskoemisyjnej jako strategicznego podej ścia dla rozwoju gospodarki światowej stanowi jeden z elementów porozumie ń mi ędzynarodowych. Podstaw ą rozpocz ęcia prac nad światow ą redukcj ą emisji gazów cieplarnianych jest Ramowa Konwencja Klimatyczna UNFCC, ratyfikowana przez 192 pa ństwa. Pierwsze szczegółowe uzgodnienia s ą wynikiem trzeciej konferencji stron (COP3) z 1997 r., jaka odbyła si ę w Kioto. Na mocy zawartych porozumie ń – Protokołu Kioto kraje, które zdecydowały si ę na jego ratyfikacj ę, zobowi ązały si ę do redukcji emisji gazów cieplarnianych średnio o 5,2% do 2012 r. Według protokołu sygnatariuszy podzielono na dwie grupy: pa ństwa o wysokim dochodzie oraz pa ństwa rozwijaj ące si ę. Kraje z pierwszej grupy zobowi ązały si ę

6 NOWA MISJA – NIŻSZA EMISJA, Gospodarka niskoemisyjna w gminach; 7 Rynek ESCO tworzą firmy realizujące kompleksowe usługi w zakresie gospodarowania energią (usługi związane ze zmniejszeniem zużycia i zapotrzebowania na energię dla swoich klientów - użytkowników energii) w oparciu o kontrakty wykonawcze i udzielają gwarancji uzyskania oszczędności. W zakres usług ESCO mogą wchodzić nie tylko przedsięwzięcia zwiększające efektywność wykorzystania energii, ale również konserwacja i naprawa urządzeń, skojarzone wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła, nowe technologie, alternatywne wytwarzanie energii elektrycznej, jeżeli tylko zapłata za te usługi pochodzi z osiągniętych oszczędności. 8

do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o przynajmniej 5% w stosunku do roku 1990 w okresie 2008 – 2012, dla pozostałych pa ństw - przyj ęto indywidualne zało żenia. Ograniczenie wzrostu temperatury o 2-3o wymaga jednak stabilizacji st ęż enia gazów cieplarnianych w atmosferze (w przeliczeniu na CO 2) na poziomie 450 – 550 ppm. Wi ąż e si ę to z potrzeb ą znacznie wi ększego efektu w ograniczaniu niskiej emisji. Od 2020 r. globalna emisja powinna spada ć w tempie 1-5% rocznie, by móc w roku 2050 osi ągn ąć poziom średnio o 25-70% ni ższy od obecnego.

Najwi ększy udział w generowaniu niskiej emisji wykazuje sektor energetyczny, st ąd najwi ększe zadania zostały postawione wła śnie przed w/w bran żą światowej gospodarki. Zało żone efekty mog ą zosta ć osi ągni ęte poprzez: popraw ę efektywno ści energetycznej, zwi ększenie udziału w odnawialnych źródłach energii oraz czystych technologii energetycznych w bilansie energetycznym i ograniczenie bezpo średniej emisji z sektorów przemysłu emituj ących najwi ęcej CO 2 do atmosfery.

Polityka energetyczna stanowi jeden z zasadniczych i kluczowych elementów polityki energetycznej, któr ą Unia Europejska prowadzi od pocz ątku powstania. W zwi ązku z doł ączeniem UE do stron Protokołu z Kioto Komisja zatwierdziła w 2000 r. Europejski Program Zmian Klimatycznych (ECCP), w ramach którego zawarto pakiet środków politycznych oraz długoterminow ą strategi ę redukcji gazów cieplarnianych. Celem ECCP I było przedstawienie najefektywniejszych działa ń słu żą cych wypełnianiu zobowi ąza ń z Kioto. W 2005 r. Komisja Europejska zainicjowała II Europejski Program Zmian Klimatycznych, doprowadzaj ąc do zgodno ści ze Strategi ą Lizbo ńsk ą. Zało żono, i ż najwa żniejsze miejsce w polityce klimatycznej maj ą odgrywa ć źródła odnawialne (OZE), zakładaj ąc w 2012 r. udział na poziomie 12%, a w 2020 na poziomie 20% w całej wykorzystywanej energii. Bez wzgl ędu na działania pozostałych partnerów mi ędzynarodowych Unia Europejska okre śliła ograniczenie emisji o 20% w stosunku do poziomu z 1990 r. , nawołuj ąc równie ż pa ństwa rozwini ęte do ograniczenia nawet na poziomie 30%. W ten sposób stworzono pakiet energetyczno – klimatyczny i opracowano tzw. Plan 3x20, w którym UE zobowi ązała si ę do:

- ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 20% do 2020 r.,

- zwi ększenia udziału energii odnawialnej do 20% do 2020 r.,

- zwi ększenia efektywno ści energetycznej o 20% do 2020 r.

Okre ślono równie ż, i ż Unia Europejska jako lider i wzór dla gospodarek światowych w sprawie ochrony klimatu ziemi nie b ędzie dopuszcza ć do wi ększego ni ż 2 o średniego wzrostu temperatury Ziemi.

Opracowany Pakiet zawiera dyrektyw ę ramow ą w sprawie promocji odnawialnych źródeł energii, dyrektyw ę dotycz ącą ograniczenia emisji CO 2 do atmosfery, nowelizacj ę dyrektywy w sprawie udoskonalenia i rozszerzenia systemu handlu uprawnieniami do emisji, decyzj ę o podziale zada ń w celu wypełnienia zobowi ąza ń UE wobec redukcji emisji gazów cieplarnianych w sektorach nieobj ętych EU ETS, nowe wytyczne w sprawie pomocy pa ństwa w zakresie ochrony środowiska.

Pa ństwa UE zało żone cele przyj ęły z uznaniem, lecz w ątpliwo ści nast ąpiły z uznaniem kosztów jakie wi ązały si ę z przyj ętymi celami. W ramach szczytu Rady Europejskiej w 2008 r. rozło żono w czasie zobowi ązania pa ństw Europy Środkowej, w tym równie ż Polski. Dokonano podziału uprawnie ń do emisji na trzy kategorie: w pierwszej grupie znalazło si ę 88% uprawnie ń, które zostały rozdzielone proporcjonalnie do wielko ści emisji z przeszło ści, w drugiej 10% uprawnie ń, które otrzymały pa ństwa o trudnej sytuacji, w tym Polska, pozostałe 2% uzyskały pa ństwa, które do 2005 r.

9

zmniejszyły emisj ę o 20%, zaliczała si ę do tej grupy wi ększo ść nowych pa ństw członkowskich. Dodatkowo uzgodniono, i ż pa ństwa o PKB nie wi ększym ni ż 50% średniej UE oraz te, w których sektor elektroenergetyczny wytwarza energi ę głównie z jednego paliwa kopalnego, b ędą musiały do 2013 r. zakupi ć co najmniej 30% uprawnie ń do emisji. Udział ten ma stopniowo wzrasta ć, do 100% w 2020 r.

W 2002 r. w Zielonej Ksi ędze Komisji Europejskiej zawarto pierwsze propozycje stworzenia handlu emisjami w UE. System handlu emisjami ustanowiła jednak dopiero Dyrektywa PE Irce 2003/87/WE z dnia 13 pa ździernika 2003 r., zmieniaj ąca Dyrektyw ę 96/61/WE. System opiera si ę na konieczno ści uzyskiwania zezwole ń na emisj ę gazów cieplarnianych. Dyrektywa szczegółowo przedstawia rodzaje działalno ści, które wymagaj ą tych zezwole ń.

4.2. Dyrektywy Unii Europejskiej W zawartej poni żej tabeli zestawiono kluczowe europejskie regulacje w zakresie efektywno ści energetycznej, które stopniowo transponowane s ą do prawodawstwa poszczególnych pa ństw członkowskich.

Tabela 1. Dyrektywy UE związane z gospodarką niskoemisyjną

Dyrektywa Cele i główne działania - Zwi ększenie udziału skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej (Kogeneracja). Dyrektywa EC/2008/8 o promocji - Zwi ększenie efektywno ści wykorzystania energii pierwotnej i wysokosprawnej kogeneracji zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych. - Promocja wysokosprawnej kogeneracji i korzystne dla niej bod źce ekonomiczne – taryfy. Dyrektywa 2009/29/WE w celu - Usprawnienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych usprawnienia i rozszerzenia na obszarze WE. wspólnotowego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Dyrektywa 2004/101/WE - Ustanowienie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych ustanawiaj ąca system handlu na obszarze WE, zmieniaj ąca dyrektyw ę 2003/87/WE. przydziałami emisji gazów - Promowanie zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych w sposób cieplarnianych we Wspólnocie, z opłacalny i ekonomicznie efektywny. uwzgl ędnieniem mechanizmów projektowych Protokołu z Kioto (tzw. dyrektywa ł ącz ąca) - Projektowanie i produkcja sprz ętu i urz ądze ń powszechnego u żytku o Dyrektywa 2005/32/WE Ecodesign o podwy ższonej sprawno ści energetycznej. projektowaniu urz ądze ń powszechnie - Ustalanie wymaga ń sprawno ści energetycznej na podstawie kryterium zu żywaj ących energi ę minimalizacji kosztów w całym cyklu życia wyrobu (koszty cyklu życia obejmuj ą koszty nabycia, posiadania i wycofania z eksploatacji). - Dyrektywa ustanawia wspóln ą struktur ę ramow ą dla środków słu żą cych wspieraniu efektywno ści energetycznej w Unii do Dyrektywa 2012/27/UE w sprawie osi ągni ęcia głównego celu zakładaj ącego zwi ększenie efektywno ści efektywno ści energetycznej energetycznej o 20% do 2020 r., a tak że stworzenia warunków dla dalszego polepszania efektywno ści energetycznej po 2020 r. Dyrektywa 2009/28/WE w sprawie - Ustanawia wspólne ramy dla promowania energii ze źródeł promowania stosowania energii ze odnawialnych, okre śla obowi ązkowe krajowe cele w odniesieniu do 10

źródeł odnawialnych całkowitego udziału energii ze źródeł odnawialnych w ko ńcowym zu życiu energii brutto i w odniesieniu do udziału energii ze źródeł odnawialnych w transporcie. - Ka żde pa ństwo członkowskie zakłada 20% udział energii ze źródeł odnawialnych w ko ńcowym zu życiu energii brutto w 2020 r. Decyzja 2009/406/WE w sprawie - Decyzja ustanawia minimalny wkład pa ństw członkowskich w wysiłków podj ętych przez pa ństwa realizacj ę w latach 2013 – 2020 zobowi ązania Wspólnoty dotycz ącego członkowskie, zmierzaj ących do redukcji emisji gazów cieplarnianych. zmniejszenia emisji gazów - Pułap emisji gazów cieplarnianych Polski w porównaniu z poziomami cieplarnianych w celu realizacji do emisji w 2005 r. wynosi 14% roku 2020 zobowi ąza ń Wspólnoty dotycz ących redukcji emisji gazów cieplarnianych - Dyrektywa ustanawia wymagania w zakresie wspólnych ram dla obliczania zintegrowanej charakterystyki energetycznej budynków, Dyrektywa 2010/31/UE w sprawie zastosowania minimalnych wymaga ń dotycz ących charakterystyki charakterystyki energetycznej energetycznej wobec nowych budynków, zastosowania minimalnych budynków wymaga ń dotycz ących charakterystyki energetycznej wobec budynków remontowanych, certyfikacji energetycznej budynków, przegl ądów systemów kontroli świadectw charakterystyki energetycznej. Dyrektywa ustanawia cele jako ści powietrza, w tym ambitne, Dyrektywa 2008/50/WE w sprawie ekonomicznie opłacalne cele na rzecz poprawy stanu zdrowia jako ści powietrza i czystszego ludzkiego i jako ści środowiska do 2020 r. Wyszczególnia ona tak że powietrza dla Europy sposoby oceny tych celów oraz podejmowania działa ń koryguj ących na wypadek niespełnienia zało żonych standardów. Jej celem jest ustanowienie krajowych poziomów emisji czterech substancji zanieczyszczaj ących powietrze: ditlenku siarki, tlenków azotu, lotnych zwi ązków organicznych i amoniaku. Mog ą one Dyrektywa 2001/81/WE w sprawie powodowa ć zakwaszenie (np. zakwaszenie składu chemicznego krajowych poziomów emisji dla morza), zanieczyszczenie wody i gleby (eutrofizacj ę) i powstawanie niektórych rodzajów ozonu w warstwie przyziemnej (ozon powstaj ący w wyniku reakcji zanieczyszczenia powietrza. jednej z czterech substancji zanieczyszczaj ących pod wpływem temperatury i światła słonecznego). Konieczne s ą działania na szczeblu Unii ze wzgl ędu na transgraniczny charakter tego zanieczyszczenia.

4.3. Krajowa polityka energetyczna wobec gospodarki niskoemisyjnej – Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej

W dniu 4 sierpnia 2015 r. Ministerstwo Gospodarki przyj ęło projekt Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej.

Program stanowi odpowiedz na konieczno ść przestawienia si ę polskiej gospodarki na gospodark ę niskoemisyjn ą, która wynika z podj ętych zobowi ąza ń Polski na szczeblu mi ędzynarodowym odno śnie redukcji gazów cieplarnianych i innych substancji obj ętych systemem zarz ądzania emisjami (zgodnie z Ustaw ą z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarz ądzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji), w tym w ramach ratyfikowanego Protokołu z Kioto oraz pakietu klimatyczno – energetycznego Unii Europejskiej.

11

W ten sposób Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej uwzgl ędnia wytyczne najwa żniejszych dokumentów Unii Europejskiej dotycz ących przechodzenia na gospodark ę niskoemisyjn ą, w tym 8:

° „Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu”, ° „Europa efektywnie korzystaj ąca z zasobów – inicjatywa przewodnia strategii „Europa 2020”, ° „Plan działania w dziedzinie energii do 2050 roku,” ° „Plan działa ń na rzecz przej ścia do konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej w 2050 roku”, ° „Plan na rzecz efektywno ści energetycznej z 2011 roku”, ° „Biała Ksi ęga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dąż enie do osi ągni ęcia konkurencyjnego i zasobooszcz ędnego systemu transportu.” ° „Ramy polityczne na okres 2020 – 2030 dotycz ące klimatu i energii”, ° „Strategia zielonego wzrostu OEDC”.

NPRGN b ędzie spójny z innymi programami rz ądu polskiego, przede wszystkim z nadrz ędnymi dokumentami strategicznymi, takimi jak: ° „Polska 2030, Trzecia fala nowoczesno ści. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju” ° Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społecze ństwo, Konkurencyjna gospodarka, Sprawne Pa ństwo” ° dziewi ęć strategii horyzontalnych, a w szczególno ści: „Strategia innowacyjno ści i efektywno ści gospodarki”(wiod ąca wobec NPRGN), strategia „Bezpiecze ństwo energetyczne i środowisko”, „Strategia rozwoju transportu”, „Strategia zrównoważonego rozwoju wsi i rolnictwa oraz „Krajowa strategi ą rozwoju regionalnego”.

Przy opracowywaniu NPRGN uwzgl ędniono równie ż nast ępuj ąc dokumenty:

° „Krajowy Program Reform na rzecz realizacji strategii ‘Europa 2020’” i jego aktualizacje, ° „Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030”, ° „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku”, ° „Polityka Ekologiczna Pa ństwa w latach 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016”, ° „Polityka klimatyczna Polski. Strategia redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020”, ° „Strategia działalno ści górnictwa w ęgla kamiennego w Polsce w latach 2007-2015”, ° „Strategia zmian wzorców produkcji i konsumpcji na sprzyjaj ące realizacji zasad trwałego, zrównowa żonego rozwoju”, ° „Strategia wdra żania w Polsce zintegrowanej polityki produktowej”, ° „Polityka Transportowa Pa ństwa na lata 2006-2025”, ° „Krajowy plan działania w zakresie poprawy efektywno ści energetycznej”, ° „Krajowy plan działania w zakresie rozwoju energii ze źródeł odnawialnych”, ° „Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce na lata 2010-2020”, ° Krajowy Planu Inwestycyjny w sektorze elektroenergetyk

Do kluczowych zało żeń NPRGN przyj ęto i wykazano mechanizmy słu żą ce wypracowaniu nowoczesnej i energooszcz ędnej gospodarki, wdra żanie innowacji, utworzenie nowych miejsc pracy oraz stymulowanie konkurencyjno ści na rynku, co wi ąż e si ę z zapewnieniem krajowi korzy ści

8 Dane na podstawie Nowa Emisja – Ni ższa Emisja; 12

ekonomicznych, społecznych i środowiskowych zgodnie z główn ą zasada zrównowa żonego rozwoju. NPRGN uwzgl ędnia i odnosi si ę równie ż do innych emisji, nie tylko wynikaj ących z pakietu klimatyczno – energetycznego, w tym w zakresie ochrony powietrza zgodnie z dyrektyw ą CAFE, dyrektyw ą o emisjach przemysłowych oraz Protokołu z Goteborga. Prace nad NPRGN koordynowa ć będzie Ministerstwo Gospodarki i Ministerstwo Środowiska.

Nadrz ędnym celem Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej jest rozwój gospodarki niskoemisyjnej przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju kraju, czyli poł ączenie i stworzenie rozwi ąza ń maj ących zarówno pozytywny wpływ na ochron ę środowiska i rozwój krajowej gospodarki.

Cele szczegółowe NPRGN s ą ze sob ą ści śle powi ązane i przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco:

1) niskoemisyjne wytwarzanie energii; 2) poprawa efektywno ści gospodarowania surowcami i materiałami, w tym odpadami; 3) rozwój zrównowa żonej produkcji - obejmuj ący przemysł, budownictwo i rolnictwo; 4) transformacja niskoemisyjna w dystrybucji i mobilności; 5) promocja wzorców zrównowa żonej konsumpcji.

Rezultatem opracowania NPRGN jest wypracowanie działa ń ukierunkowanych na redukcj ę emisji gazów cieplarnianych w sposób po średni i bezpo średni, a tak że stworzenie podstaw do wsparcia podmiotów przechodz ących na gospodark ę niskoemisyjn ą.

Społeczna Rada ds. Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej jako organ pomocniczy przy Ministrze Gospodarki okre śliła kilkaset działa ń na potrzeby NPRGN w 11 nast ępuj ących działach tematycznych:

1) Przemysł 2) Transport 3) Odpady 4) Administracja Publiczna (w tym samorz ądy) 5) Dialog edukacyjny 6) Energetyka 7) Rolnictwo 8) Budownictwo 9) Gospodarstwa domowe 10) Handel i usługi 11) Le śnictwo

W obszarach tych członkowie Rady, urz ędnicy pa ństwowi oraz współpracuj ący eksperci ze środowisk naukowych oraz kr ęgu działalno ści gospodarczej zidentyfikowali potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz szkodliwych substancji. Narodowy Plan Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej opracowany został w perspektywie 2050 r., a zaplanowane i powy żej zadania zmierzaj ące do redukcji gazów cieplarnianych b ędą dopiero widoczne po roku 2020 lub nawet po 2030.

Zakłada si ę, że NPRGN b ędzie realizowany w oparciu o nast ępuj ące źródła finansowania: - bud żet pa ństwa (ustalane w relacji do dochodów z aukcji w ramach ETS oraz z innych źródeł), - środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, 13

- środki z budżetu Unii Europejskiej, - środki z pomocy udzielanej przez pa ństwa członkowskie EFTA, - środki pochodz ące z innych źródeł zagranicznych, w tym środki prywatne, - Fundusz Termomodernizacji i Remontów, - Programy wieloletnie, o których mowa w art. 136 ustawy o finansach publicznych (sporz ądzane w układzie zadaniowym), - krajowe źródła prywatne, zwłaszcza środki z sektora przedsi ębiorstw.

4.4. Zgodno ść z krajowym ustawodawstwem i krajowymi strategiami

Przedstawiony Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe wpisuje si ę nast ępuj ące dokumenty strategiczne i planistyczne na poziomie krajowym.

° Strategia Rozwoju Kraju 2020 – dokument strategiczny zatwierdzony we wrze śniu 2012 r. jako element nowego systemu zarz ądzania rozwojem kraju, w tym w szczególno ści w ramach obszaru strategicznego Konkurencyjna gospodarka, cele bezpośrednie: - 6.2 Poprawa efektywno ści energetycznej;

- 6.3 Zwi ększenie dywersyfikacji dostaw paliw i energii;

- 6.4 Poprawa stanu środowiska.

° Polityka energetyczna Polski do 2030 roku , dokument strategiczny bran żowy przyj ęty uchwał ą 10.11.2009 r. Do podstawowych kierunków rozwojowych polskiej polityki energetycznej w perspektywie roku 2030 nale ży:

° poprawa efektywno ści energetycznej, ° wzrost bezpiecze ństwa dostaw paliw i energii, ° dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, ° rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, ° rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ° ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.

Spójno ść z gospodark ą niskoemisyjn ą wykazana jest poprzez kierunki polityki energetycznej w tym: ° poprawa efektywno ści energetycznej, której głównym celem jest: - dąż enie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki nast ępuj ącego bez wzrostu zapotrzebowania na energi ę pierwotn ą oraz konsekwentne zmniejszanie energochłonno ści polskiej gospodarki do poziomu UE -15; ° rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, którego głównymi celami są: - wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zu życiu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wska źnika w latach nast ępnych, - osi ągni ęcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz zwi ększenie wykorzystania biopaliw II generacji, - ochron ę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskiwania biomasy oraz zrównowa żone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie 14

doprowadzi ć do konkurencji pomi ędzy energetyk ą odnawialn ą i rolnictwem oraz zachowa ć ró żnorodno ść biologiczn ą, - wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniej ących urz ądze ń pi ętrz ących stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa. - zwi ększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dost ępnych surowcach. ° ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko, którego głównymi celami s ą:

- ograniczenie emisji CO 2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpiecze ństwa energetycznego, - ograniczenie emisji SO2i NOx oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikaj ących z obecnych i projektowanych regulacji unijnych - ograniczanie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i podziemnych, - minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce, - zmiana struktury wytwarzania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych.

° Projekt Polityki energetycznej Polski do 2050 roku , dokument strategiczny bran żowy na etapie konsultacji społecznych i mi ędzyresortowych. Celem głównym polityki energetycznej do roku 2050 jest tworzenie warunków dla stałego i zrównoważonego rozwoju sektora energetycznego, przyczyniaj ącego si ę do rozwoju gospodarki narodowej, zapewnienia bezpiecze ństwa energetycznego pa ństwa oraz zaspokojenia potrzeb energetycznych przedsi ębiorstw i gospodarstw domowych. Na potrzeby celu głównego wyznaczono trzy cele operacyjne:

- zapewnienie bezpiecze ństwa energetycznego kraju, - (zwi ększenie konkurencyjno ści i efektywno ści energetycznej gospodarki narodowej w ramach wewn ętrznego rynku energii UE, - ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.

° Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2009-2012 z perspektyw ą do roku 2016 , dokument strategiczny w zakresie polityki ekologicznej pa ństwa na najbli ższe 4 lata z perspektyw ą 4 – letni ą.

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej zwi ązany jest z podejmowanym w w/w opracowaniu kierunkiem 4.2 Jako ść powietrza, w tym zało żonym celom średniookresowym do roku 2016, w którym zasygnalizowano, i ż „limity (Dyrektywa LCP, du że źródła o mocy powy żej 50 [MW]) s ą niezwykle trudne do dotrzymania dla kotłów spalaj ących w ęgiel kamienny lub brunatny, nawet przy zastosowaniu instalacji odsiarczaj ących gazy spalinowe. Kierunki działa ń obejmują:

- redukcj ę emisji SO 2, NO x i pyłu drobnego z procesów wytwarzania energii, cho ć zadanie jest dosy ć trudne ze wzgl ędu na oparcie polskiego przemysłu energetycznego na spalaniu w ęgla; - uchwalenie nowej polityki energetycznej Polski do roku 2030, w której zawarte b ędą mechanizmy zarówno stymuluj ące oszcz ędno ść energii i promuj ące rozwój odnawialnych źródeł energii; - modernizacja systemu energetycznego; - gazyfikacja w ęgla i technika podziemnego składowania dwutlenku w ęgla;

15

- opracowanie i wdro żenie przez wła ściwych marszałków województw programów naprawczych w 161 strefach miejskich, w których notuje si ę przekroczenia st ęż eń pyłów PM 10 i PM2,5.

4.5. Zgodno ść PGN na poziomie regionalnym

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe wpisuje si ę równie ż w dokumenty strategiczne na poziomie województwa podkarpackiego;

1) Strategia Rozwoju Województwa Podkarpackiego 2020 – dokument strategiczny przyj ęty przez Samorz ąd Województwa w sierpniu 2013 r. ustalaj ący kierunki rozwoju dla województwa podkarpackiego do roku 2020. Opracowany plan wpisuje si ę bezpo średnio w działania strategiczne, priorytety tematyczne i kierunki działa ń:

- Działanie strategiczne 4. Środowisko i Energetyka, priorytet tematyczny 4.2 Ochrona środowiska, którego celem jest: Osi ągni ęcie i utrzymanie dobrego stanu środowiska oraz zachowanie bioró żnorodno ści poprzez zrównowa żony rozwój województwa, poprzez zgodno ść z kierunkami:

° 4.2.1 Zapewnienie dobrego stanu środowiska w zakresie czysto ści powietrza i hałasu, dzi ęki realizacji działa ń w zakresie ograniczania emisji pyłów i zanieczyszcze ń powietrza.

- Działanie strategiczne 4. Środowisko i Energetyka, priorytet tematyczny 4.3 Bezpiecze ństwo energetyczne i racjonalne wykorzystanie energii, którego celem jest: Zwi ększenie bezpiecze ństwa energetycznego i efektywno ści energetycznej województwa podkarpackiego poprzez racjonalne wykorzystanie paliw i energii z uwzgl ędnieniem lokalnych zasobów, w tym odnawialnych źródeł energii, poprzez zgodno ść z kierunkami:

° 4.3.2 Racjonalne wykorzystanie energii oraz zwiększenie efektywno ści energetycznej, dzi ęki realizacji zada ń prowadz ących do ograniczenia emisji zanieczyszcze ń do atmosfery, ograniczenie zu życia paliw kopalnych i sukcesywne zast ępowanie ich poprzez OZE, kompleksowa modernizacja budynków (zwłaszcza u żyteczno ści publicznej oraz mieszkalnych) w kierunku budownictwa energooszcz ędnego. ° 4.3.3 Wsparcie rozwoju energetyki wykorzystuj ącej odnawialne źródła energii (OZE), dzi ęki budowie nowych jednostek wytwórczych i modernizacja istniej ących źródeł energii elektrycznej i ciepła z OZE, zwi ększenie świadomo ści społecze ństwa w zakresie OZE. 2) Program Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego na lata 2012 – 2015 z perspektywa do roku 2019 – strategiczny program stanowi ący aktualizacj ę polityki ekologicznej okre ślonej w programie przyj ętym przez Sejmik Województwa Podkarpackiego Uchwał ą Nr XII/379/08 z dnia 6 maja 2008 r. Nadrz ędnym celem niniejszego programu jest wdro żenie polityki ekologicznej pa ństwa na obszarze województwa podkarpackiego. Nadrz ędnym strategicznym celem polityki ekologicznej pa ństwa jest „Zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego kraju (mieszka ńców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) i tworzenie podstaw do zrównowa żonego rozwoju społeczno-gospodarczego”. Opracowany plan wpisuje si ę bezpo średnio w priorytety: 16

- Priorytet 4 – Ochrona powietrza atmosferycznego i klimatu, realizuj ąc cele średniookresowe:

° Cel nr 1 – Osi ągni ęcie oraz utrzymanie wymaganej prawem jako ści powietrza atmosferycznego ° Cel nr 2 – Przeciwdziałanie globalnym zmianom klimatu poprzez sukcesywn ą redukcj ę emisji gazów cieplarnianych,

oraz cele krótkookresowe:

° Cel nr 1 – Poprawa stanu jako ści powietrza w rejonach wyst ępowania stwierdzonych przekrocze ń warto ści kryterialnych pyłu PM10, pyłu PM2,5 oraz benzo(a)piranu poprzez ograniczenie ich emisji.

- Priorytet 5 – Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych i energooszcz ędno ść , realizuj ąc cele średniookresowe:

° Cel nr 1 - Wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w ko ńcowym zu życiu energii brutto w województwie (do 15% w 2020 roku) ° Cel nr 2 -Zmniejszanie energochłonno ści gospodarki, zarówno w zakresie procesów wytwórczych, jak i świadczenia usług oraz konsumpcji,

oraz cele krótkookresowe:

° Cel nr 1 - wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w ko ńcowym zu życiu energii brutto w województwie ( do 11,9% w roku 2015).

3) Regionalny Program Operacyjny Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020 – dokument strategiczny opracowany przez Zarz ąd Województwa Podkarpackiego i zatwierdzony przez Komisj ę Europejsk ą, formułuj ący ramy interwencji dla prowadzenia i realizacji działa ń wpisuj ących si ę w cele polityki spójno ści, przedstawione ze Strategii na rzecz inteligentnego i zrównowa żonego rozwoju sprzyjaj ącego wł ączeniu społecznemu Europa 2020. Bud żet RPO w okresie 2014 - 2020 przeznaczonego na realizacj ę działa ń m.in. w zakresie gospodarki niskoemisyjnej wynosi dla woj. podkarpackiego 2 114 243 760 euro, co stanowi prawie 50% wzrostu wzgl ędem programowania 2007 – 2013.

Opracowany PGN podejmuje i realizuje działania wchodz ące w skład osi priorytetowych:

- Oś priorytetowa III Czysta energia,

° Priorytet inwestycyjny: Wspieranie wytwarzania i dystrybucji energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych (PI 4a), którego celem jest Zwiększony poziom produkcji energii z odnawialnych źródeł energii w generacji rozproszonej; ° Priorytet inwestycyjny: Wspieranie efektywno ści energetycznej, inteligentnego zarz ądzania energi ą i wykorzystywania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych i w sektorze mieszkaniowym (PI 4c), którego celem jest Zwi ększona efektywno ść energetyczna w sektorze mieszkaniowym i budynkach u żyteczno ści publicznej; 17

° Priorytet inwestycyjny: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególno ści dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównowa żonej multimodalnej mobilno ści miejskiej i działa ń adaptacyjnych maj ących oddziaływanie łagodz ące na zmiany klimatu. (PI 4e), którego celem jest Obni żona emisyjno ść pyłów w o środkach miejskich województwa; ° Priorytet inwestycyjny: Podejmowanie przedsi ęwzi ęć maj ących na celu popraw ę stanu jako ści środowiska miejskiego, rewitalizacj ę miast, rekultywacj ę i dekontaminacj ę terenów poprzemysłowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i propagowanie działa ń słu żą cych zmniejszeniu hałasu (PI 6e), którego celem jest Lepsza jako ść powietrza w o środkach miejskich województwa.

- Oś priorytetowa V Infrastruktura komunikacyjna,

1. Priorytet inwestycyjny: Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególno ści obszarach dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównowa żonej multimodalnej mobilno ści miejskiej i działa ń adaptacyjnych maj ących oddziaływanie łagodz ące na zmiany klimatu (PI 4e), którego celem jest Wi ększe wykorzystanie transportu zbiorowego w miastach.

Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Podkarpackiego na lata 2014 – 2020 stanowi zarówno dokument strategiczny wyznaczaj ący cele i zadania podejmowane w ramach zawartej Umowy Partnerstwa i podstaw ę finansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego oraz bud żetu Pa ństwa.

4.6. Zgodno ść Planu Gospodarki Niskoemisyjnej na poziomie lokalnym

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe jest spójny z dokumentami strategicznymi na poziomie lokalnym, szczególno ści w zakresie:

1) Strategii Rozwoju Gminy Je żowe, poprzez realizacj ę celów:

• 2.1 Poprawa stanu środowiska naturalnego, w tym:

o 2.1.1 Odnawialne źródła energii;

• 2.2 Edukacja ekologiczna, w tym:

o 2.2.1 Zwi ększenie świadomo ści ekologicznej w śród przedsi ębiorców;

o 2.2.2 Edukacja ekologiczna wśród dzieci i młodzie ży;

• 3.3 Rozwój infrastruktury o światowej, w tym:

o 3.3.1 Kompleksowa termomodernizacja placówek o światowych.

2) Studium Uwarunkowa ń Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Je żowe (Zał ącznik Nr I do Uchwały Nr XXVIII/131/01 Rady Gminy

18

Je żowe z dnia 27 marca 2001 r.), przyczyniaj ąc si ę do realizacji kierunków polityki przestrzennej w obszarach:

• Ochrony środowiska, w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego poprzez likwidacj ę niskiej emisji, stałe obni żanie środkami technicznymi emisji substancji szkodliwych z obiektów istniej ących i nie dopuszczanie do lokalizacji nowych obiektów i urz ądze ń uci ąż liwych dla środowiska.

5. Charakterystyka i opis obszaru obj ętego Planem Gospodarki Niskoemisyjnej

5.1. Poło żenie Gminy Je żowe Gmina Je żowe poło żona jest w północnej cz ęś ci województwa podkarpackiego, przy południowej granicy powiatu ni żańskiego 9. Gmina s ąsiaduje z gminami należą cymi do powiatów: rzeszowskiego, stalowowolskiego, le żajskiego i kolbuszowskiego. Gmina Je żowe bezpo średnio sąsiaduje z dwoma gminami nale żą cymi do powiatu ni żańskiego, s ą to gminy wiejsko – miejskie: Gmina i Miasto Nisko oraz Gmina i Miasto Rudnik nad Sanem. Gmina Je żowe s ąsiaduje bezpo średnio równie ż z gminami nale żą cymi do powiatów: rzeszowskiego, stalowowolskiego, le żajskiego i kolbuszowskiego. S ą to nast ępuj ące gminy: ‹ z powiatu stalowowolskiego (gmina wiejska): Bojanów; ‹ z powiatu kolbuszowskiego (gminy wiejskie): Stary Dzikowiec, Rani żów; ‹ z powiatu rzeszowskiego (gmina wiejska): Kamie ń; ‹ z powiatu le żajskiego (gmina miejska): Nowa Sarzyna. Przez teren gminy przebiega droga krajowa nr 19 relacji Rzeszów-Lublin, dziel ąca gmin ę w poprzek niemal na dwie równe cz ęś ci, oraz droga wojewódzka nr 861 relacji Bojanów – Kopki, biegn ąca wzdłu ż gminy. W obr ębie gminy Je żowe znajduje si ę 11 wsi, wchodz ących w skład 15 sołectw. Wie ś Je żowe podzielona jest na cztery sołectwa: Je żowe Centrum, Je żowe Kameralne, Je żowe Podgórze i Je żowe Zago ściniec. Pozostałe sołectwa to: Jata, Sójkowa, Zalesie, Nowy Nart, Stary Nart, Cholewiana Góra, Pogorzałka, Groble, Sibigi, Krzywdy i Je żowe Zaborczyny.

9 Dane: Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe; 19

Obszar Gminy Jeżowe

Rysunek 1. Mapa Gminy Jeżowe 10

5.2. Środowisko przyrodnicze

Gmina Je żowe poło żona jest w Makroregionie Kotliny Sandomierskiej, na pograniczu dwóch mezoregionów: Płaskowy żu Kolbuszowskiego i Równiny Tarnobrzeskiej 11 . Płaskowy ż Kolbuszowski obejmuje swym zasi ęgiem zachodni ą i centraln ą cz ęść gminy, jest to wysoczyzna, lekko falista o nachyleniu w kierunku północnym. Kotlina Tarnobrzeska jest równin ą piaszczyst ą, płask ą, przeci ętą wst ęgami dolin rzecznych, urozmaicon ą wałami wydm parabolicznych oraz dolinkami bocznymi, płaskimi, najcz ęś ciej podmokłymi. Gmina poło żona jest w centralnej cz ęś ci jednostki geologicznej Polski okre ślonej jako Zapadlisko Przedkarpackie. Na obszarze gminy wyst ępuj ą zło ża zaliczane do surowców energetycznych – zło ża gazu ziemnego. Surowiec gazu wyst ępuje w obr ębie udokumentowanych w kategoriach bilansowych (kategoria C) dwóch złó żach: Je żowe N i Je żowe S. Gaz tu wyst ępuj ący charakteryzuje si ę bardzo dobrymi parametrami, jest wysokometanowy (zawiera ok. 70 – 90% metanu) i niskoazotowy (ok. 5% azotu). Ponadto na terenie gminy wyst ępuj ą surowce pospolite. S ą to kruszywa naturalne – piaski eoliczne wyst ępuj ące w obr ębie całej gminy, piaski rzeczne terenów akumulacyjnych w północnej cz ęś ci gminy, surowce ilaste w centralnej i południowo – zachodniej cz ęś ci gminy. Żwiry eksploatowane s ą lokalnie przez mieszka ńców na własne potrzeby budowlane.

Ponadto na terenie gminy zostały wst ępnie rozpoznane zło ża torfów. S ą to zło ża niskie, najbogatsze w składniki pokarmowe ze wszystkich rodzajów złó ż (torfy przej ściowe, torfy wysokie).

10 Dane: UG Jeżowe; 11 Dane: Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe; 20

Obszar gminy znajduje się pod wpływem oddziaływania klimatu czarnomorskiego. W okresie jesieni i zimy przewa żaj ą wiatry zachodnie. Główn ą rol ę w wegetacji ro ślin odgrywaj ą wiatry południowo-wschodnie, ciepłe w okresie lata, o pr ędko ści średnio 3,6 m/s.

Opieraj ąc si ę na danych i analizach Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ustalono charakterystyczne średnie dla badanego obszaru poddaj ąc analizie rok 2010 – rok bazowy oraz rok 2015 – rok kontrolny. Tabela 2. Klimat Gminy Jeżowe 12

Wska źnik Rok 2010 Rok 2015

Średnia roczna temperatura 8oC 10-11 oC

Suma opadu 800 mm 500 - 600 mm

Usłonecznienie 1700 h 1900 – 2000 h

Temperatury ekstremalne - 12 do -11 oC -4 do -3 oC (temperatura minimalna 5%)

Temperatury ekstremalne 28 do 29 oC . 31 do 32 oC (temperatura maksymalna 95%)

Klimat w okresie analizy 2010 – 2015 stopniowo si ę ocieplał, co zwi ązane jest podniesieniem si ę średniej rocznej temperatury o blisko 3 stopnie, obni żeniem rocznej sumy opadów, zwi ększeniem okresu usłonecznienia i znacz ącym podniesieniem si ę temperatur ekstremalnych. Przedstawiona analiza wywiera istotny wpływ na zu życie energii na badanym obszarze.

Obszar gminy poło żony jest w zlewni rzeki Wisły. Przez teren gminy (na południowo – zachodnim skraju) przebiega granica wododziałów II rzędu – rzeki Ł ęg i Sanu.

Gmina Je żowe odwadniana jest przez rzek ę Rudn ą i jej lewobrze żny dopływ - Gł ębok ą oraz przez rzek ę Ł ąkie ć - dopływ Ł ęgu. Z wód stoj ących wyst ępuj ących na terenie gminy nale ży wymieni ć zbiornik utworzony w obni żeniu terenu w miejscowo ści Je żowe – Kowale (naturalny, cz ęś ciowo pogł ębiony) o pow. 2,0 ha.

Gmina Je żowe poło żona jest w rejonie o do ść korzystnych warunkach aerosanitarnych. Z uwagi na brak rozwini ętego przemysłu, brak punktowych, uci ąż liwych źródeł emisji zanieczyszcze ń powietrza, gmina Je żowe nie nale ży do terenów o du żym zanieczyszczeniu powietrza atmosferycznego. Niemniej na stan czysto ści powietrza w gminie wpływ posiada emisja zanieczyszcze ń wynikaj ąca z bliskiego s ąsiedztwa przemysłu Nowej Sarzyny oraz napływ zanieczyszcze ń pochodz ących z przemysłu i gospodarki komunalnej Tarnobrzega, Poła ńca, Stalowej Woli. Zjawiska te s ą w znacznym stopniu ograniczone przez kompleksy le śne wyst ępuj ące na zachodzie i wschodzie gminy oraz w jej otoczeniu.

Wpływ na stan środowiska atmosferycznego w skali lokalnej posiada niekontrolowana emisja z ró żnych źródeł. Zalicza si ę do nich emisj ę z:

‹ sektora transportowego,

12 Dane: Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, http://www.imgw.pl/klimat. 21

‹ sektora komunalnego – z małych kotłowni i palenisk domowych, gdzie podstawowym źródłem energii cieplnej jest spalanie w ęgla i drewna opałowego, ‹ rolnictwa (hodowla bydła, zabiegi agrotechniczne).

Użytki rolne wyst ępuj ące na terenie gminy zaliczane s ą do gleb III – VI z klasy bonitacyjnej. Przewa żaj ą u żytki w klasach V i VI. Spory procent stanowi ą gleby pochodzenia organicznego, są to gleby torfowe, murszowe w klasie IV, V i VI, wykształcone na piaskach i glinach. Wyst ępuj ą na terenie wsi: Stary Nart, Je żowe, Groble, Krzywdy..

Najwi ększym bogactwem przyrodniczym gminy s ą lasy wyst ępuj ące w postaci dwóch odr ębnych kompleksów le śnych w południowo – zachodniej i wschodniej cz ęś ci gminy, stanowi ące pozostało ść dawnej Puszczy Sandomierskiej. Otaczaj ą one wielkim pier ścieniem miejscowo ści gminy Je żowe. Przewa żaj ą drzewostany sosnowe (ok. 80%) z domieszk ą brzozy (4%), d ębu (3,5%), buka, olszy, świerka i jodły. Lasy na terenie gminy zajmuj ą powierzchni ę 3815,00 ha, co stanowi ok. 29% ogólnej powierzchni gminy. Powierzchnia lasów pa ństwowych pozostaje we władaniu Nadle śnictwa Rudnik oraz Nadle śnictwa Kolbuszowa. W śród kompleksów le śnych występuj ących na terenie gminy wydzielono lasy posiadaj ące status lasów ochronnych. Ł ączna powierzchnia lasów ochronnych wynosi 1576,70 ha, co stanowi 41% ogólnej powierzchni lasów. Grunty le śne na terenie Gminy Je żowe mo żna podzieli ć na grunty le śne publiczne, grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa, grunty le śne publiczne Skarbu Pa ństwa w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych oraz grunty le śne prywatne. Podział oraz wielko ść gruntów le śnych przedstawia poni ższa tabela.

Teren gminy Je żowe w cz ęś ci obj ęty programem- Natura 2000 i nale ży do Obszaru Specjalnej Ochrony. Obszar ten poło żony jest w południowo-wschodniej cz ęś ci Polski w widłach Wisły i Sanu. Obejmuje znaczn ą cz ęść jednego z wi ększych le śnych kompleksów w Polsce ci ągn ącego si ę południkowo na terenie Kotliny Sandomierskiej, pomiędzy Tarnobrzegiem i Stalow ą Wol ą na północy i Rzeszowem na południu. Obszar stanowi bardzo cenną ostoj ę wielu gatunków ptaków. Stwierdzono tu wyst ępowanie 43 gat. ptaków z zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej. Na terenie Gminy Je żowe stwierdzono wyst ępowanie gatunku kraski (Coracias garrulus). W przypadku kraski, obszar stanowi miejsce gniazdowania ponad 10% populacji gatunku w Polsce, jest wi ęc jedn ą z kluczowych ostoi dla ich zachowania.

5.3. Dane demograficzne Stan demograficzny stanowi jeden z kluczowych warunków maj ących istotny wpływ na struktur ę zu życia energii i emisj ę CO 2 na terenie gminy. W roku bazowym 2010 liczba mieszka ńców gminy Je żowe wynosiła 10 094 osoby, w tym 50,37 % stanowili m ęż czy źni i 49,63% kobiety. W okresie analizowanym 2010 – 2014 (uwzgl ędnia si ę rok 2014, ze wzgl ędu na brak danych w GUS dla roku 2015) liczba mieszka ńców gminy wzrosła o 61 osób (0,61%), w roku 2014 liczba mieszka ńców gminy wynosiła 10 155 osób, w tym 50,41% m ęż czyzn i 49,59% kobiet. Na badanym obszarze nie występuj ą ośrodki miejskie, w zwi ązku z tym liczba mieszka ńców gminy stanowi jednocze śnie liczb ę mieszka ńców obszarów wiejskich gminy Je żowe. Analiza badanego okresu 2010 – 2014 wskazuje na pozytywne zmiany demograficzne zachodz ące na terenie gminy Je żowe, co zwi ązane jest z corocznym wzrostem liczby mieszka ńców. Wyj ątek stanowi rok 2012, kiedy liczba mieszka ńców osi ągn ęła warto ść maksymaln ą. W ten sposób jednym z kluczowych cech charakteryzuj ących sytuacj ę społeczn ą na terenie gminy jest utrzymuj ący si ę trend wzrostowy w liczbie mieszka ńców gminy. 22

Tabela 3. Liczba mieszkańców gminy Jeżowe 13

Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszka ńców gminy 10 094 10 118 10 163 10 148 10 155 Je żowe Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszka ńców gminy 5084 5087 5110 5106 5119 Je żowe - męż czy źni Udział % 50,37% 50,28% 50,28% 50,32% 50,41% Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Liczba mieszka ńców gminy 5010 5031 5053 5042 5036 Je żowe - kobiety Udział % 49,63% 49,72% 49,72% 49,68% 49,59%

Rysunek 2. Analiza liczby mieszkańców gminy Jeżowe w okresie 2010 - 2014 14

Jednym z czynników maj ących istotny wpływ na wzrost liczby mieszka ńców gminy Je żowe w okresie 2010 – 2014 stanowił przyrost naturalny. Wska źnik przyrostu naturalnego w całym badanym okresie 2010 – 2014 kształtował si ę na poziomie dodatnim, co przeło żyło si ę nast ępnie na wzrost liczby mieszka ńców gminy.

Tabela 4. Przyrost naturalny w gminie Jeżowe w okresie 2010 - 2014 15

Rok 2010 2011 2012 2013 2014 Przyrost naturalny 18 32 23 34 29

13 GUS BDL; 14 GUS BDL; 15 GUS BDL; 23

Wska źnik liczby mieszka ńców jednak w du żej mierze ograniczony był przez emigracj ę mieszka ńców do innych o środków na terenie kraju. Status społeczny i potrzeby poszukiwania mo żliwo ści znalezienia zatrudnienia stanowiły podstawowe przyczyny do zmiany zamieszkania i wyjazdu z gminy Je żowe. Ujemne saldo migracji dotyczyło głównie zmiany zamieszkania w obr ębie obszaru kraju, w przypadku wyjazdów zagranicznych w badanym okresie osi ągało warto ści dodatnie, suma zmiany w saldzie migracji wewn ętrznych wynosiła – 120, natomiast we wska źniku salda zagranicznego 12.

Tabela 5. Saldo migracji 16

Wska źnik saldo migracji wewn ętrznych saldo migracji zagranicznych Okres 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Wska źnik migracji -44 -15 4 -41 -24 6 7 3 -5 1

Analizuj ąc liczb ę mieszka ńców gminy Je żowe w okresie 2010 – 2015 nale ży podkre śli ć wzrostowy trend w liczbie mieszka ńców gminy, który w głównej mierze zwi ązany był z corocznym dodatnim przyrostem naturalnym. Jednak niepokoj ącym wska źnikiem jest ujemne saldo migracji wewn ętrznych (krajowych), które stanowiło istotn ą barier ę ograniczaj ącą rozwój liczby mieszka ńców w badanym okresie.

5.4. Budownictwo mieszkaniowe Nast ępnym sektorem maj ącym istotny wpływ na zu życie energii na obszarze opracowywanego planu gospodarki niskoemisyjnej jest budownictwo mieszkaniowe. Na badanym terenie zwi ązane jedynie z budownictwem jednorodzinnym, poniewa ż na obszarze gminy Je żowe nie wyst ępuje budownictwo wielorodzinne zarz ądzane przez spółdzielnie czy wspólnoty mieszkaniowe.

Liczba budynków mieszkalnych w roku bazowym 2010 na obszarze gminy Je żowe wynosiła 2362. W roku 2014 liczba budynków obni żyła si ę do 2331 budynków. W okresie 2011 – 2014 liczba budynków mieszkaniowych corocznie wykazywała warto ści wzrostowe, co zwi ązane było z rozwojem budownictwa jednorodzinnego na terenie gminy.

Tabela 6. Liczba budynków mieszkaniowych na terenie gminy Jeżowe w okresie 2010 - 2015 17

Jedn. Terytorialna 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 2362 2286 2303 2314 2331

16 GUS BDL; 17 GUS BDL; 24

Rysunek 3. Zmiana liczby budynków mieszkaniowych w okresie 2010 - 2014 18

Wraz z rozwojem liczby budynków mieszkaniowych, podnosiła si ę jako ść sektora mieszkaniowego na terenie gminy Je żowe. Widoczne jest to we wzro ście przeci ętnej powierzchni użytkowej na 1 mieszka ńca, jak równie ż na 1 osob ę oraz w liczbie mieszka ń na 100 mieszka ńców.

Jedn. Terytorialna/wska źnik przeci ętna powierzchnia u żytkowa 1 mieszkania

okres 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Je żowe 92,5 92,6 93 93,2 93,5 Jedn. Terytorialna/wska źnik przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszkania na 1 osob ę okres 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Je żowe 21,4 21,5 21,6 21,9 22,1 Jedn. Terytorialna/wska źnik mieszkania na 1000 mieszka ńców okres 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Je żowe 231,33 231,86 232,90 234,53 236,24

Jednak faktyczna liczba budynków mieszkaniowych, budynków u żytkowanych i zamieszkanych przez mieszka ńców odbiega do liczby zaewidencjonowanych budynków. W roku 2015 liczba zamieszkanych i u żytkowanych budynków na obszarze gminy wynosiła 89,75%, w ten sposób blisko 10% budynków było niezamieszkanych.

Najbardziej rozwini ęte obszary pod wzgl ędem zabudowy mieszkaniowej zlokalizowane s ą w sołectwach: Je żowe Podgórze i Je żowe Centrum. Wa żny udział nale ży równie ż do sołectw Je żowe Zago ściniec, Cholewiana Góra i Je żowe Kameralne. Wskazane sołectwa zaliczaj ą si ę równie ż do obszarów najwi ększej dynamiki w rozwoju zabudowy mieszkaniowej i powstawaniu nowych budynków mieszkalnych. S ą to jednocze śnie sołectwa bezpo średnio s ąsiaduj ące z centrum gminy i drog ą krajow ą nr 19.

18 GUS BDL; 25

Tabela 7. Liczba budynków mieszkalnych w poszczególnych sołectwach gminy Jeżowe 19

Sołectwo Liczba budynków mieszkalnych

Je żowe Podgórze 373 Je żowe Centrum 339 Je żowe Zago ściniec 179 Cholewiana Góra 172 Je żowe Kameralne 150 Groble 132 Jata 129 Zalesie 110 Nowy Nart 106 Krzywdy 106 Sójkowa 101 Stary Nart 76 Sibigi 58 Je żowe Zaborczyny 33 Pogorzałka 28 RAZEM 2092

Rysunek 4. Liczba zamieszkanych budynków mieszkaniowych w poszczególnych sołectwach gminy 20

19 Dane: UG Jeżowe; 20 Dane: UG Jeżowe; 26

5.5. Sytuacja gospodarcza Sektor gospodarczy, podobnie jak sektor mieszkaniowy, wywiera istotne znaczenie dla zu życia energii i emisji CO 2 na obszarze obowi ązywania planu. Struktura sektora opiera si ę o liczb ę działaj ących podmiotów gospodarczych na badanym obszarze, czy liczby gospodarstw rolnych prowadz ących działalno ść rolnicz ą.

W roku 2010 na terenie gminy Je żowe zarejestrowanych było 401 firm mikro, 27 firm małych i 1 przedsi ębiorstwo średnie. Liczba firm zarejestrowanych wynosiła 429. W roku 2014 liczba firm wzrosła o 12% i wynosiła ju ż 480 podmiotów. Podobnie jak w roku 2010, w 2014 przewa żaj ą firmy mikro zatrudniaj ące do 9 pracowników, prowadzone przez osoby fizyczne, które stanowiły 94% zarejestrowanych podmiotów. W 2014 wzrost nast ąpił w liczbie firm średnich, natomiast obni żył si ę w strukturze firm małych. W ten sposób rynek gospodarczy i struktura działaj ących podmiotów opiera si ę na mikroprzedsi ębiorstwach, cz ęsto jednoosobowych, prowadzonych przez osoby fizyczne. Niska liczba firm małych i średnich oraz brak wyst ępowania firm du żych na obszarze obowi ązywania planu ogranicza wpływ przedsi ębiorstw na warto ść emisji CO 2 na obszarze gminy Je żowe.

Tabela 8. Struktura i liczba firm na terenie gminy Jeżowe w okresie 2010 - 2014 21

0 - 9 10 - 49 50 - 249 Jednostka terytorialna 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Gmina Jeżowe 401 415 424 427 453 27 27 29 24 25 1 1 1 2 2

Rysunek 5. Liczba firm w okresie 2010 – 2014

Obszar działania i bran ża prowadzonej działalno ści gospodarczej definiuje równie ż wpływ i znaczenie dla warto ści zu życia energii i emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe. W 2014 roku w liczbie działaj ących podmiotów przewa żaj ą firmy z sektora przemysłowo – budowlanego ( 49%) oraz firmy z sektorów pozostałych (48%), poza rolnictwem, którego udział jest znikomy. Bran żę przemysłowo – budowlan ą na terenie gminy Je żowe w zdecydowanej wi ększo ści tworz ą firmy o charakterze usługowym lub o niewielkim potencjale produkcyjnym. W ten sposób sektor budowlano – przemysłowy nie stanowi o kluczowym udziale w emisji dwutlenku w ęgla na terenie gminy.

21 Dane: GUS BDL; 27

Rysunek 6. Struktura działających firm wg branży 22

Analizuj ąc sektor gospodarczy gminy Je żowe nale ży podkre śli ć coroczny wzrost liczby zarejestrowanych podmiotów w okresie 2010 - 2014, które w zdecydowanej wi ększo ści oparte s ą o firmy jednoosobowe, prowadzone przez osoby fizyczne. Sektor gospodarczy nie wywiera znacz ącego wpływu na nisk ą emisj ę na terenie gminy, ze wzgl ędu na brak wyst ępowania du żych przedsi ębiorstw o wysokim udziale przetwórstwa przemysłowego. Ponadto obecnie działaj ące firmy w zdecydowanej wi ększo ści oparte s ą o bran że handlowo – usługowe i tylko w niewielkim stopniu produkcyjne.

5.6. Układ komunikacyjny na terenie gminy Je żowe

Układ komunikacyjny gminy Je żowe tworzy sie ć dróg lokalnych – gminnych, wspomaganych drogami powiatowymi oraz wa żnymi trasami komunikacyjnymi, do których zalicza się przebiegaj ącą przez teren gminy drog ę krajow ą oraz drog ę wojewódzk ą. Sie ć dróg na terenie gminy Je żowe tworz ą ci ągi komunikacyjne na długo ści 171,5 km, do których zaliczamy:

• droga krajowa nr 19 Lublin-Rzeszów - 6,5 km • droga wojewódzka nr 861 Bojanów-Kopki - 19,5 km • drogi powiatowe - 42 km ° nr 42744 relacji Je żowe-Pikuły-Rudnik

° nr 42757 relacji Zalesie-Korabina

° nr 42756 relacji Cisów Las-Nowy Nart

° nr 42760 relacji Je żowe-Nowy Nart

22 Dane: GUS BDL; 28

° nr 42761 relacji Nowy Nart-Szwedy

° nr 42762 relacji Sójkowa-Pogorzałka-Cholewiana Góra „Dudziki”

° nr 42763 relacji Jata-Zalesie-Sójkowa

° nr 42764 relacji Groble-Krzywdy-Wólka Ł ętowska

° nr 42765 relacji Ł ętownia dojazd do stacji kolejowej

• drogi gminne - 103,5 km, ° nawierzchni asfaltowej - 14,5 km,

° nawierzchni ulepszonej - 17,6 km,

° nawierzchni nie ulepszonej - 45,5 km,

° nawierzchni gruntowej - 25,9 km.

Kluczowy udział we wskazanej strukturze komunikacyjnej gminy zajmuje droga krajowa nr 19. Zapewnia ona mo żliwość powi ąza ń z systemem ponadlokalnym w skali województwa, regionu i kraju. Przechodzi centralnie przez obszar gminy bezpo średnio obsługuj ąc miejscowo ść Je żowe.

W ogólnej długo ści przedstawionych dróg około 70% stanowi ą drogi o nawierzchni bitumicznej, twardej ulepszonej. W ten sposób emisja CO 2 w sektorze transportowym w pewnym stopniu ogranicza jest jako ści ą i wykonaniem dróg. Zdecydowany udział w emisji w sektorze transportowym na terenie gminy wykazuje sektor transportu tranzytowego, który tworzy droga krajowa nr 19. Transport publiczny – miejski na obszarze planu nie wyst ępuje. Transport publiczny realizowany jest jedynie przez podmioty w transporcie dalekobie żnym lub wykraczaj ącym poza obszar gminy. Podejmowany jest w głównej mierze przez podmioty prywatne.

29

Tabela 9. Szczegółowy rozkład dróg na terenie gminy Jeżowe 23

Nr ewid. Nazwa drogi (ulicy) Klasa Dł. odc. w Rodzaj nawierzchni Szeroko ść [m] drogi drogi gr. gminy Twarda Gruntowa (ulicy) [km] Ulepszona Nie- Ulepszona Nie- Jezdni Korony ulepszona ulepszona 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DROGI KRAJOWE

19 Granica pa ństwa – Ku źnica Białostocka – Białystok – GP 6,104 6,104 - - - 6,0 10,0 Siemiatycze – Mi ędzyrzec Podlaski – Kock – Lubartów – 6,5 10,0 Lublin – Kra śnik – Janów Lubelski – Nisko – Sokołów Małopolski - Rzeszów

DROGI WOJEWÓDZKIE 861 Bojanów - Kopki G 18,466 18,466 - - - 5,0 8,0 5,8 7,5 5,0 7,0 5,5 8,0 5,8 8,0 5,8 7,5 6,0 8,0 6,0 9,0

DROGI POWIATOWE 42744 Rudnik – Pikuły Z 3,370 3,370 - - - 5,0 6,0 5,5 7,0 42759 Cisów Las – Gwo ździec – Nowy Nart Z 1,590 1,590 - - - 5,5 7,0-7,5 42760 Je żowe – Cholewiana Góra – Nowy Nart – Wola Z 11,637 9,360 - - 2,271 4,5 7,0 Rani żowska 5,5 8,0 5,0 7,5 5,0 7,0 - 7,0

23 Dane: UG Jeżowe, Strategia Rozwoju Gminy Jeżowe; 30

42761 Nowy Nart – Stary Nart – Szwedy Z 2,733 2,478 0,255 - - 5,5 6,5-7,0 42762 Sójkowa – Pogorzałka – Cholewiana Góra - Dudziki Z 8,727 8,727 - - - 5,0 6,0-8,5 5,5 7,0 4,5 7,0 42763 Jata – Zalesie - Sójkowa Z 6,123 6,123 - - - 5,5 7,5 5,0 7,0 42764 Groble – Krzywdy – Wólka Ł ętowska Z 2,615 2,615 - - - 5,5 7,0-8,0 42765 Łętownia – dojazd do stacji Kolejowej Ł ętownia Z 0,832 0,832 - - - 5,0 7,5 5,5 8,0 42774 Groble - Sibigi Z 3,200 2,303 - - 0,897 5,0 6,0 5,5 7,5 - 6,0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

DROGI GMINNE 4220001 Pogorzałka – Gęsiówka przez wie ś L 1,750 0,800 - - 0,950 * * 4220002 Pogorzałka – Gęsiówka od drogi utwardzonej w prawo L 1,300 0,150 - - 1,150 * * do G ęsiówki 4220003 Jata - Pogorzałka D 4,500 - - - 4,500 - * 4220004 Jata - Gęsiówka L 2,000 - - - 2,000 - * 4220005 Jata - Okolisko D 1,000 - - - 1,000 - * 4220006 Sójkowa – Zalesie - Maziarnia D 1,000 - - - 1,000 - * 4220007 Je żowe – Pikuły L 1,300 - - - 1,300 - * 4220008 Nowy Kamie ń - Je żowe L 4,300 4,300 - - - 5,0 6,5 4220009 Je żowe – Borczyny – do lasu Wspólnoty Serwitutowej L 2,200 - 2,200 - - 6,0 7,0 4220010 Droga w Zagułach na Ciaka mi ędzy zabudowaniami D 0,450 0,450 - - - * * 4220011 Je żowe – Podgórze droga Ja ńcowa L 1,900 1,900 - - - * * 4220012 Je żowe - Zaolszyny L 0,750 0,750 - - - * * 4220013 Wytwórnia Wód Gazowanych L 0,450 0,450 - - - * * 4220014 Je żowe – Zału że – wygon do wysypiska śmieci L 3,700 - - - 3,700 - * 4220015 Je żowe – Zabłonie obok paw. handlowego L 0,480 0,480 - - - * * 4220016 Je żowe Centrum – droga do Watrasa L 0,450 0,100 - - 0,350 * * 4220017 Droga do Krowi (od drogi Stalowa Wola – Rzeszów D 5,000 - - - 5,000 - * obok kanału przez Ł ąki) 4220018 Kameralne - Okolisko L 2,840 1,000 - - 1,840 5,0 6,5 31

4220019 Droga Ko ścielna (Je żowe Skrzy żowanie) D 0,200 - - - 0,200 - * 4220020 Je żowe Zabłonie – od krzy żówki do Zakładu GS L 3,000 3,000 - - - 6,0 7,0 4220021 Je żowe - Bł ądki L 1,200 1,200 - - - 5,0 7,0 4220022 Je żowe - Kowale L 2,000 0,800 - - 1,200 * * 4220023 Zalesie – Rzycka - Pogo ń D 3,000 - - - 3,000 - * 4220024 Chałupki – Sibigi - Groble L 1,500 - - - 1,500 - * 4220025 Krzywdy - Łętownia L 0,500 - - - 0,500 - * 4220026 Krzywdy - Kąty L 0,900 - - - 0,900 - * 4220027 Krzywdy Szkoła – Nowy Kamie ń - Łętownia L 1,900 - - - 1,900 - * 4220028 Stary Nart - Pniaki L 0,700 - 0,700 - - 5,0 6,5 4220029 Stary Nart do granicy Kolbuszowej D 0,300 - - - 0,300 - * 4220030 Kolonia Nowy Nart - Pogorzałka D 3,000 - - - 3,000 - * 4220031 Cholewiana Góra – Wójtowicze – Buczki do granicy D 2,000 - - - 2,000 - * Kamienia 4220032 Cholewiana Góra w lewo na Wójtowicze L 3,900 3,900 - - - 5,0 * 4220033 Cholewiana Góra - Dudziki D 0,800 - - - 0,800 - * 4220034 Cholewiana Góra - Kurlejówka D 0,800 - - - 0,800 - * 4220035 Cholewiana Góra – Sudoły D 0,850 - - - 0,850 - *

32

6. Obecny stan jako ści powietrza atmosferycznego na obszarze obowi ązywania planu gospodarki niskoemisyjnej

Informacj ę o stanie jako ści powietrza atmosferycznego dla gminy Je żowe sporz ądzono na podstawie opracowania pt.: „Raport o Stanie Środowiska w Województwie Podkarpackim w 2014 roku”, wydanego przez Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Środowiska w Rzeszowie. W zwi ązku potrzeb ą dokonania przez Podkarpackiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska corocznej oceny jako ści powietrza, dziesi ęć stacji pomiarowych zlokalizowanych na terenie województwa podkarpackiego w 2014 roku prowadziło pomiary st ęż eń zanieczyszcze ń gazowych i pyłowych w powietrzu. Analizy były równie ż prowadzone z zastosowaniem modelowania matematycznego rozkładu st ęż eń poszczególnych zanieczyszcze ń. Najbli ższ ą staj ą pomiarową monitoruj ącą jako ść powietrza w rejonie gminy Je żowe była stacja pomiarowa zlokalizowana w Nisku przy ulicy Szklarniowej, oddalona o ok. 12,5 km od granic gminy.

Zanieczyszczenia mierzone przez stacj ę to: SO 2; NO 2; CO; C 6H6; Pył PM10; Pył PM2,5; Benzo(a)piren w pyle PM10. Oceny stanu jako ści powietrza atmosferycznego dokonuje si ę okre ślaj ąc dopuszczalne poziomy st ęż eń niektórych substancji w powietrzu, które normuje rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 26.01.2010 r. w sprawie warto ści odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2010 r. Nr 16 Poz. 87). Rozporz ądzenie to okre śla mi ędzy innymi warto ści odniesienia st ęż eń substancji w powietrzu, wyra żone w mikrogramach na metr sze ścienny (µg/m 3) u średnione dla okresu jednej godziny (D 1) i roku kalendarzowego (D a) oraz wskazuje dopuszczalne cz ęsto ści ich przekrocze ń. Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 18.09.2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2012 r. Poz. 1031), okre śla natomiast mi ędzy innymi dopuszczaln ą cz ęsto ść przekraczania poziomów st ęż enia substancji w powietrzu. Warto ści odniesienia u średnione dla jednej godziny (D 1) oraz dla roku kalendarzowego (D a) zostały przedstawione w poni ższej tabeli.

Tabela 10. Wartości odniesienia uśrednione dla jednej godziny oraz roku kalendarzowego

3 3 Lp. Substancja D1, µg/m Da, µg/m 1. Pył PM10 280 40 2. Pył PM2,5 - 25

3. SO 2 350 20

4. NO 2 200 35

5. C6H6 30 5 6. BaP 0,012 0,001

Pomiary st ęż eń zanieczyszcze ń gazowych i pyłowych w powietrzu przeprowadzone w 2014 r. przez stacje pomiarowe oraz modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń poszczególnych zanieczyszcze ń, pozwoliły na okre ślenie poni ższych st ęż eń zanieczyszcze ń w powietrzu na terenie gminy Je żowe.

33

Dwutlenek siarki (SO 2) Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia średnioroczne dwutlenku siarki mieszcz ące si ę w przedziale 3 - 4 µg/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 20 % warto ści dopuszczalnej. St ęż enie jednogodzinowe dwutlenku siarki zmierzone w stacji pomiarowej w Nisku wyniosło 121 µg/m 3 co stanowi 34,6 % warto ści dopuszczalnej. Poni żej przedstawiono graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe. Rysunek 7. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Dwutlenek azotu (NO 2) Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia średnioroczne dwutlenku azotu mieszcz ące si ę w przedziale 2 - 6 µg/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 17,1 % warto ści dopuszczalnej. Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia jednogodzinowe dwutlenku azotu mieszcz ące si ę w przedziale 10 - 25 µg/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 12,5 % warto ści dopuszczalnej. Poni żej przedstawiono graficzne rozkłady st ęż eń średniorocznych i jednogodzinowych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe.

34

Rysunek 8. Graficzne rozkłady stężeń średniorocznych i jednogodzinowych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

35

Benzen (C 6H6) Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia średnioroczne benzenu mieszcz ące si ę w przedziale 0,02 – 0,04 µg/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 0,8 % warto ści dopuszczalnej. Nie okre ślono natomiast st ęż enia jednogodzinowego benzenu. Poni żej przedstawiono graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych benzenu w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe.

36

Rysunek 9. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych benzenu w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Pył PM10 Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia średnioroczne pyłu PM10 mieszcz ące si ę w przedziale 8 - 20 µg/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 50 % warto ści dopuszczalnej. W oparciu o modelowanie, okre ślono ponadto liczb ę dni przekroczeń st ęż eń dobowych pyłu PM10 na terenie gminy Je żowe które si ęgało 5 dni co stanowi 14,3 % warto ści dopuszczalnej. Poni żej przedstawiono graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych pyłu PM10 oraz rozkład przekrocze ń dobowych w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe.

37

Rysunek 10. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM10 oraz rozkład przekroczeń dobowych w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

38

Pył PM2,5 Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia średnioroczne pyłu PM2,5 mieszcz ące si ę w przedziale 5 - 10 µg/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 40 % warto ści dopuszczalnej. Poni żej przedstawiono graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych pyłu PM2,5 w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe.

39

Rysunek 11. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych pyłu PM2,5 w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

Benzo(a)piren Modelowanie matematyczne rozkładu st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza na terenie gminy Je żowe wykazało st ęż enia średnioroczne benzo(a)pirenu mieszcz ące si ę w przedziale 0,6 – 1,5 ng/m 3 co dla najwy ższej warto ści stanowi 150 % warto ści docelowej wynosz ącej 1 ng/m 3. Poni żej przedstawiono graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych benzo(a)pirenu w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe.

W strukturze celów PGN nie uwzgl ędnia si ę wpływu w zakresie ograniczenia emisji Benzo(a)pirenu, poniewa ż w planie działa ń nie przewiduje si ę w tym kierunku działa ń inwestycyjnych. Ponadto, w przypadku gminy Je żowe przekroczenia poziomu st ęż eń dla benzo(a)piren przewa żaj ą jako napływ spoza strefy podkarpackiej, ze wzgl ędu na to, i ż gmina w głównej mierze ma charakter wiejski. W Planie działa ń nie przewiduje si ę w tym kierunku projektów inwestycyjnych. W zwi ązku z tym, cel zwi ązany z ochron ą powietrza w głównej mierze opiera si ę na ograniczeniu emisji CO 2.

40

Rysunek 12. Graficzny rozkład stężeń średniorocznych benzo(a)pirenu w woj. podkarpackim i w gminie Jeżowe

W poni ższej tabeli przedstawiono dopuszczalne wielko ści emisji odniesionych do roku kalendarzowego i jednej godziny, wyniki pomiarów emisji zmierzone na stacji pomiarowej w Nisku lub okre ślone z zastosowaniem modelowania matematycznego rozkładu st ęż eń oraz krotno ść przekrocze ń warto ści dopuszczalnych.

Lp Substancja D1, D1, Krotno ść Da, Da Krotno ść . [µg/m 3 zmierzone warto ści [µg/m 3] zmierzone warto ści ] , [µg/m 3] dopuszczalne , [µg/m 3] dopuszczalne j [%] j [%] 1. Pył PM10 280 - - 40 20 50 2. Pył PM2,5 - - - 25 10 40 3. SO 2 350 121 34,6 20 4 20 4. NO 2 200 25 12,5 35 6 17,1 5. C6H6 30 - - 5 0,04 0,8 6. Benzo(a)pire - - - Warto ść 1,5 ng/m 3 150 % warto ści n docelow docelowej a 1 ng/m 3

41

Jak wida ć problemem w zakresie zanieczyszcze ń powietrza atmosferycznego na terenie gminy Je żowe w odniesieniu do roku kalendarzowego jest zanieczyszczenie powietrza benzo(a)piranem, które stanowi 150 % warto ści docelowej. Warto jednak zauwa żyć, że wysokie warto ść st ęż enia benzo(a)pirenu mierzone przez stacje pomiarowe, były notowane w sezonie grzewczym, a w okresie letnim w wi ększo ści były ni ższe od warto ści docelowej wynosz ącej 1 ng/m 3. Pozwala to na stwierdzenie, że źródłem zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego benzo(a)pirenem w gminie Je żowe jest tzw. emisja powierzchniowa, która pochodzi z niskich emitorów odprowadzaj ących do atmosfery produkty spalania z palenisk domowych. Stosowanie w gospodarstwach domowych niskosprawnych i przestarzałych urz ądze ń i instalacji grzewczych, ich zły stan techniczny, nieprawidłowa eksploatacja i zły stan techniczny przewodów kominowych, pogarsza parametry emisji zanieczyszcze ń. Dodatkowo spalanie w domowych kotłach i piecach paliw złej jako ści (np. w ęgiel o niskich parametrach grzewczych) oraz odpadów produkowanych w gospodarstwach domowych (w tym w szczególno ści gum, tworzyw sztucznych, itp.) powoduje emisj ę do atmosfery niebezpiecznych substancji min. benzo(a)pirenu.

Przedstawiona powy żej analiza jako ści powietrza w gminie Je żowe, została opracowana na podstawie Raportu o Stanie Środowiska w Województwie Podkarpackim w 2014 roku”, wydanego przez Wydział Monitoringu Środowiska Wojewódzkiego Inspektoratu Środowiska w Rzeszowie. Jednak problem zanieczyszczenia powietrza przede wszystkim pyłem i benzo(a)pirenem wyst ępował w Polsce ju ż wcze śniej, dlatego w 2013 r. w województwie podkarpackim wprowadzono tzw. program ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej (Uchwała Nr XXXIII/608/13 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie okre ślenia "Programu ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu dopuszczalnego dla pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego dla pyłu PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu" wraz z Planem Działa ń Krótkoterminowych). Podstawowym dokumentem wskazuj ącym na konieczno ść wykonania programu ochrony powietrza w tej strefie podkarpackiej, w zakresie zanieczyszcze ń pyłem PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenem, była ocena jako ści powietrza w województwie podkarpackim za 2011 rok, wykonana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Rzeszowie, w której strefa podkarpacka została zakwalifikowana do klasy C pod wzgl ędem ochrony zdrowia mieszka ńców. Program ochrony powietrza koncentruje si ę na istotnych powodach wyst ępowania przekrocze ń zanieczyszcze ń powietrza pyłem PM10, PM2,5 oraz benzo(a)pirenem oraz na znalezieniu skutecznych i mo żliwych do zrealizowania działa ń, których wdro żenie spowoduje obni żenie poziomu zanieczyszcze ń co najmniej do poziomów odpowiednio dopuszczalnych i docelowego, przy czym dla B(a)P działania te powinny by ć uzasadnione finansowo i technicznie. Głównym celem sporz ądzenia i wdro żenia programu ochrony powietrza było przywrócenie naruszonych standardów jako ści powietrza, a przez to poprawa warunków życia mieszka ńców, podwy ższenie standardów cywilizacyjnych oraz lepsza jako ść życia w strefie. W kontek ście emisji zanieczyszcze ń ze wspomnianego wcze śniej źródła (emisja powierzchniowa), program ochrony powietrza wskazuje poni ższe działania zmierzaj ące do ograniczenia emisji zapylenia oraz benzo(a)piranu: − rozbudowa centralnych systemów zaopatrywania w energi ę ciepln ą,

42

− zmiana paliwa na inne o mniejszej zawarto ści popiołu lub zastosowanie energii elektrycznej, wzgl ędnie indywidualnych źródeł energii odnawialnej, − zmniejszanie zapotrzebowania na energi ę ciepln ą poprzez ograniczanie strat ciepła – termomodernizacja budynków, − ograniczanie emisji z niskich rozproszonych źródeł technologicznych, − zmiana technologii i surowców stosowanych w rzemio śle, usługach i drobnej wytwórczo ści wpływaj ąca na ograniczanie emisji pyłu zawieszonego i B(a)P. Ponadto program ochrony powietrza okre śla działania których realizacja ma na celu podniesienie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców, co z kolei ma si ę przyczyni ć do podejmowania przez mieszka ńców kroków zmierzaj ących do ograniczania emisji. Do działa ń tych program ochrony powietrza zalicza: − kształtowanie wła ściwych zachowa ń społecznych poprzez propagowanie konieczno ści oszcz ędzania energii cieplnej i elektrycznej oraz u świadamianie o szkodliwo ści spalania paliw niskiej jako ści, − prowadzenie akcji edukacyjnych maj ących na celu u świadamianie społecze ństwa o szkodliwo ści spalania odpadów ( śmieci) poł ączonych z ustanawianiem mandatów za spalanie odpadów ( śmieci), nakładanych przez policj ę lub stra ż miejsk ą na terenie miasta, − uświadamianie społecze ństwa o korzy ściach płyn ących z u żytkowania scentralizowanej sieci cieplnej, termomodernizacji i innych działa ń zwi ązanych z ograniczeniem emisji niskiej, − promocja nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł ciepła, − wspieranie przedsi ęwzi ęć polegaj ących na reklamie oraz innych rodzajach promocji towaru i usług propaguj ących model konsumpcji zgodny z zasadami zrównowa żonego rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza, działania promocyjne zach ęcaj ące do korzystania z transportu publicznego.

7. Charakterystyka no śników energetycznych zu żywanych na terenie gminy Je żowe

Energia elektryczna

Gmina Je żowe zaopatrywana jest w energi ę elektryczn ą z krajowego systemu elektroenergetycznego za po średnictwem linii przesyłowych wysokiego napi ęcia nale żą cych do spółki Oddział Polskich Sieci Elektroenergetycznch SA w Radomiu. System zasilania Gminy Je żowe stanowi ą linie WN 110kV zasilaj ące główne punkty zasilania GPZ 110/15kV Nisko i GPZ 110/15kV Rudnik. Z głównych punktów zasilania wyprowadzono są odpowiednio magistralne napowietrzne linie średniego napi ęcia SN 15 kV: Nisko – Kameralne Je żowe oraz Rudnik – Je żowe. Jedna stacja transformatorowa na terenie Gminy Je żowe zasilona jest z GPZ 110/15kV Sokołów Małopolski.

Linia magistralna wyprowadzona z GPZ Rudnik zasila miejscowo ści Je żowe, Groble i Krzywdy, linia magistralna Nisko – Kameralne zasila miejscowo ści: Cholewiana Góra, Stary i Nowy Nart, Jata, Sójkowa, Zalesie.

Dystrybucj ą energii elektrycznej na terenie Gminy Je żowe zajmuje si ę PGE Dystrybucja S.A. Oddział Rzeszów, Rejon Energetyczny Le żajsk. Zaopatrywanie odbiorców w energi ę elektryczn ą na terenie Gminy Je żowe odbywa si ę za pomoc ą linii dystrybucyjnych średniego napi ęcia SN 15kV napowietrznych i kablowych zasilaj ących stacje transformatorowe SN/nN 15/0,4kV.

43

Rysunek 13. Obszar działania PGE Dystrybucja S.A.

Główne linie SN „magistralne” pracuj ą w systemie pier ścieniowym, „odboczki” zasilaj ące stacje transformatorowe pracuj ą w systemie promieniowym. Wi ększo ść nowobudowanych stacji transformatorowych i modernizowanych na terenie Gminy Je żowe zasilana jest kablowo od linii magistralnych. Dystrybucja energii elektrycznej od stacji transformatorowych prowadzona jest za pomoc ą linii odbiorczych nN kablowych i napowietrznych 0,4kV. Przez Gmin ę Je żowe przebiega linia WN 110kV Stalowa Wola – Boguchwała.

Oświetlenie uliczne

Oświetlenie ulic i placów w Gminie Je żowe opiera si ę o oprawy o świetleniowe ze źródłami sodowymi. Znikoma ilo ść opraw o świetleniowych to oprawy ze źródłami: rt ęciowymi, świetlówkami energooszcz ędnymi. Konserwacj ą cało ści o świetlenia na terenie Gminy zajmuje si ę Rejon Energetyczny Le żajsk.

Obecne system zasilania w energi ę elektryczn ą pokrywa w 100% potrzeb Gminy Je żowe, przy zachowaniu dopuszczalnych przerw w dostawach. Sieci energetyczne średniego i niskiego napi ęcia s ą systematyczne remontowane i modernizowane przez Rejon Energetyczny Le żajsk. Wprowadzane s ą rozwi ązania decyduj ące o niezawodno ści, maj ące przeło żenie na minimalizowanie przerw w dostawach energii elektrycznej (m.in. wymiana przewód nieizolowanych magistralnych w linia SN na przewody pełno i niepełno izolowane, zasilanie napowietrznych stacji transformatorowych poprzez linie kablowe, wymiana nieizolowanych linii niskiego napi ęcia nN na linie pełno izolowane).

System gazowniczy

Obsług ą sieci gazowniczych na terenie Gminy Je żowe zajmuj ą si ę:

44

- Operator Gazoci ągów Przesyłowych „GAZ-SYSTEM” S.A. oddział w Tarnowie w zakresie przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego gazoci ągami przesyłowymi wysokiego ci śnienia oraz obsług ą stacji redukcyjno-pomiarowych 1°; - Polska Spółka Gazownictwa sp. z o.o. Oddział w Tarnowie, Zakład w Sandomierzu, Rejon Dystrybucji Gazu w Stalowej Woli - w zakresie przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego sieciami i przył ączami średniego i niskiego ci śnienia oraz obsług ą stacji redukcyjno-pomiarowych 2°.

Rysunek 14. Obszar działania PSG sp. z o.o. Oddział w Tarnowie

Na terenie Gminy Je żowe znajduje si ę zło że gazu ziemnego Je żowe NW. Eksploatacj ą zło ża w Kopalni Gazu Żołynia – Zło że Je żowe zajmuje si ę PGNiG SA – Oddział w Sanoku, O środek Kopal ń Ła ńcut. Gaz ziemny z kopalni zasila sieci magistralne systemu krajowego poprzez dwa ruroci ągi tłoczne wysokopr ęż ne DN 200 i DN 125.

45

8. Metodologia opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe

8.1. Struktura Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe opracowano zgodnie z wytycznymi Poradnika „Jak opracowa ć plan działa ń na rzecz zrównowa żonej energii [SEAP]24 ” opracowanego przez Komisj ę Europejsk ą Wspólne Centrum Badawcze Instytut ds. Energii.

Szczegółowy zakres metodologiczny i etapów budowania planu zawarto w tabeli poni żej

Rysunek 15. Plan przygotowania planu zgodnie z SEAP

Faza Krok 1. Polityczne zaanga żowanie i podpisanie Planu 2. Adaptacja gminnych struktur I. Rozpocz ęcie administracyjnych 3. Budowanie wsparcia ze strony interesariuszy 4. Ocena aktualnej sytuacji: Gdzie jeste śmy? 5. Okre ślenie wizji: Dok ąd chcemy doj ść ? II. Planowanie 6. Opracowanie Planu: Jak si ę tam dostaniemy? 7. Zatwierdzenie Planu i jego przedło żenie

III. Wdra żanie 8. Wdra żanie

9. Monitorowanie IV. Monitorowanie i 10. Przygotowanie i zło żenie raportu z wdra żania raportowanie 11. Ocena

Cały proces budowania i wdra żania gospodarki niskoemisyjnej na obszarze administracyjnym Gminy Je żowe opiera si ę na czterech głównych fazach (etapach):

I. FAZA ROZPOCZ ĘCIA;

II. FAZA PLANOWANIA

III. FAZA WDRA ŻANIA

IV. FAZA MONITOROWANIA

24 Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP] Paolo Bertoldi, Damian Bornas Cayuela, Suvi Monni, Ronald Piers de Raveschoot, tytuł oryginalny “How to develop a Sustainable Energy Action Plan – Guidebook” Luksemburg, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, © Unia Europejska, 2010, tłumaczenie: Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités” – 2012 r. 46

Faza rozpocz ęcia. Polityczne zaanga żowanie i podpisanie Planu

Faza rozpocz ęcia stanowi pierwszy krok ku rozpocz ęciu planowania gospodarki niskoemisyjnej na terenie obowi ązywania planu. Na tym etapie włodarze gminy podejmuj ą si ę decyzji istotnej dla przygotowania i opracowania planu gospodarki niskoemisyjnej dla swojej jednostki administracyjnej.

W tym przypadku czynnikiem decyduj ącym o rozpocz ęciu przygotowania planu była decyzja Wójta Gminy Je żowe, organu wykonawczego w gminie, realizuj ącego zadania na rzecz rozwoju gminy. Wójt Gminy okre ślił podstaw ę i zakres opracowywanego planu, jego podstaw ę metodologiczn ą i obszar szczegółowego opracowania. W ten sposób zostały w ramach zlecenia wyznaczone ramy współpracy w zakresie formalnego procesu opracowania Planu Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Je żowe.

Faza rozpocz ęcia. Adaptacja gminnych struktur administracyjnych

Drugim kluczowym etapem wdra żania gospodarki niskoemisyjnej na terenie jej obowiązywania jest okre ślenie w strukturze administracyjnej Urz ędu Gminy Je żowe, podstawy i zasad zwi ązanych z realizacj ą, wdra żaniem i monitoringiem zaplanowanych przedsi ęwzi ęć wpisuj ących si ę w zakres gospodarki niskoemisyjnej. Za proces wdra żania oraz monitoring planu gospodarki niskoemisyjnej odpowiedzialny b ędzie pracownik na Stanowisku ds. pozyskiwania środków pozabud żetowych.

Wskazany pracownik bezpo średnio b ędzie odpowiadał za bie żą cą realizacj ę planu działa ń, jego weryfikacj ę i monitoring.

Na zewn ątrz struktur administracyjnych gminy zlecono opracowanie bazowej inwentaryzacji emisji, a tak że opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej wraz ze strategiczn ą ocen ą oddziaływania na środowisko.

Faza rozpocz ęcia. Budowanie wsparcia ze strony interesariuszy

Oddziaływanie planu w głównej mierze uzale żnione jest od zakresu i ilo ści działa ń wpisuj ących si ę w cele gospodarki niskoemisyjnej, podejmowanych w wielu sektorach wyst ępuj ących na terenie gminy. Zwi ązane jest to z potrzeb ą zaanga żowania wielu środowisk i przekonania grup interesariuszy do realizacji przedsi ęwzi ęć przyczyniaj ących si ę do ograniczenia zużycia energii, redukcji emisji CO 2 i inwestycji w zakresie instalacji OZE. Udział i zaanga żowanie wielu grup interesariuszy z terenu opracowywanego planu stanowi jeden z kluczowych warunków maj ących istotny wpływ na efekt i realizacj ę zało żonych celów PGN. W ten sposób w procesie zbierania danych i konsultowania przedsi ęwzi ęć wpisuj ących si ę w celu gospodarki niskoemisyjnej zaanga żowano ró żne grupy interesariuszy, kluczowe podmioty z obszarów maj ących najwi ększy wpływ na zu życie energii i emisj ę spalin na terenie gminy.

W ramach przygotowania planu, zbierania danych do bazowej inwentaryzacji emisji oraz planowanych działa ń zwi ązanych z gospodark ą niskoemisyjn ą uwzgl ędniono nast ępuj ące grupy:

- mieszka ńcy;

- instytucje publiczne i podległe im podmioty;

- partnerzy społeczni;

47

- podmioty gospodarcze odpowiedzialne za realizacj ę zada ń z zakresu gospodarki odpadami i gospodarki wodnej.

Wskazane grupy uczestniczyły równie ż w procesie konsultacji przedsi ęwzi ęć uj ętych w Planie działa ń.

Faza planowania. Ocena aktualnej sytuacji: Gdzie jeste śmy?

Wskazana faza stanowi etap podstawowy do opracowywania planu gospodarki niskoemisyjnej. W ramach wskazanego etapu dokonano:

- analizy przepisów i lokalnych dokumentów strategicznych, w tym weryfikacja zgodno ści;

- opracowania bazowej inwentaryzacji emisji CO 2 na terenie gminy;

- analizy SWOT planu.

Faza planowania. Okre ślenie wizji: Dok ąd chcemy doj ść ?

Faza zwi ązana z procesem planowania i okre ślenia przyszłego obrazu gminy w obszarze jej zrównowa żonego rozwoju.

Wskazana faza obejmuje:

- okre ślenie wizji: w stron ę zrównowa żonej energetycznie przyszło ści, zgodnej z aktualnym podej ściem strategicznym gminy;

- wyznaczenie celów strategicznych i szczegółowych zgodnych z ide ą SMART.

Faza planowania. Opracowanie Planu: Jak si ę tam dostaniemy?

Faza zasadnicza, obejmuj ąca formalne opracowanie planu. Obejmuje okre ślenie wizji rozwoju gminy, celów i działa ń prowadz ących do osi ągni ęcia zało żonych celów. Plan zawiera równie ż analiz ę ryzyka, okre ślenie okresu realizacji przedstawionych w planie działa ń, bud żetu i źródeł finansowania, co zostało zawarte w niniejszym opracowaniu.

Faza planowania. Zatwierdzenie Planu i jego przedłożenie

Ostatnim elementem na etapie fazy planowania jest zatwierdzenie i przyj ęcie do realizacji PGN przez lokalne władze, w tym przypadku w formie uchwały Rady Gminy Je żowe. W ten sposób plan gospodarki niskoemisyjnej, obok strategii rozwoju lokalnego gminy, stanie si ę jednym z kluczowych programów tworz ących podstaw ę rozwoju danej jednostki administracyjnej. Ze wzgl ędu na metodologi ę opracowania planu, realizacj ę zamierzonych przedsi ęwzi ęć dopasowano do zało żonych wariantów ich realizacji.

Faza wdra żania. Implementacja

Od strony okresu trwania – najdłu ższa faza realizacji. Jest to równie ż jeden z najistotniejszych elementów opracowanego planu, bowiem od zakresu realizacji zaplanowanych działa ń w głównej mierze zale żeć b ędzie osi ągni ęcie przyj ętych celów i wska źników rezultatu. Faza zwi ązana z wdra żaniem i realizacj ą zamierzonych przedsi ęwzi ęć , które nadzorowane b ędą przez pracownika odpowiedzialnego za proces wdra żania i monitorowania planu na obszarze gminy Je żowe. 48

Faza monitorowania i raportowania. Monitorowanie. Przygotowanie i zło żenie raportu z wdra żania. Ocena

Ostatnia faza realizacji PGN to etap zwi ązany z monitorowaniem i weryfikacj ą przyj ętych zało żeń. Regularny monitoring stanowi bardzo wa żny element planu, bowiem pozwala na wprowadzanie korekt usprawniaj ących cały zało żony proces prowadz ący do osi ągni ęcia zało żonej wizji. Oparty jest na przygotowanym raporcie na podstawie elektronicznej bazy inwentaryzacji emisji. Proces raportowania i monitoringu powinien by ć oparty na to żsamych zało żeniach z okresu tworzenia BEI, w tym uwzgl ędnienia tych samych sektorów. Wskazana faza ma na celu bie żą ce kontrolowanie post ępu realizacji przyj ętych celów planu, a tak że reagowania w przypadku wyst ąpienia znacz ących odst ępstw, czy niemo żliwo ści osi ągni ęcia zało żonych celów.

8.2. Metodologia przygotowania planu

Kluczowym elementem, na którym oparto przygotowanie planu, w tym w szczególno ści zbieranie informacji o stanie wyj ściowym i prognozowanym na terenie gminy było przeprowadzone badanie ankietowe w śród mieszka ńców i podmiotów instytucjonalnych, znajduj ących si ę na terenie gminy, lub zarz ądzaj ących budynkami i instalacjami bezpo średnio zlokalizowanymi w obszarze gminy Je żowe. Badanie słu żyło zebraniu informacji o stanie efektywno ści energetycznej budynków i instalacji na terenie gminy, a tak że faktycznego zu życia energii i emisji CO 2.

Badanie ankietowe w formie anonimowych ankiet prowadzone było przez przedstawicieli Urz ędu Gminy Je żowe (radni, sołtysi, lokalni liderzy, pracownicy urz ędu), na podstawie ankiet przygotowanych przez firm ę opracowuj ącą plan.

Badanie prowadzone było równie ż poprzez utworzon ą platform ę informatyczn ą umo żliwiaj ącą wypełnienie ankiety w wersji elektronicznej i automatyczne przesłanie jej do Wykonawcy. budownictwo jednorodzinne/ankieta dla mieszka ńców

Ankieta dla mieszka ńców obejmowała:

° okre ślenie lokalizacji;

° rodzaju budynku;

° liczby u żytkowników;

° rok budowy lub wiek budynku mieszkalnego;

° sposób ogrzewania budynku;

° sposób ogrzewania c.w.u.;

° sposób podgrzewania posiłków;

° roczne zu życie paliwa/energii;

° planowane i wykonane prace termomodernizacyjne;

49

° powierzchnia u żytkowa budynku;

° zapytanie w sprawie zainteresowania monta żem OZE w przypadku dofinansowania na poziomie 70% warto ści inwestycji;

° ilo ść samochodów w gospodarstwie domowym;

° rodzaj zu żywanego paliwa w samochodach;

° średnia liczba kilometrów pokonywanych w miesi ącu;

° orientacyjne procent podró ży własnym samochodem w granicach gminy.

Badanie ankietowe prowadzone było do 21.02.2016 r.

Badaniem zostało obj ętych 370 budynków jednorodzinnych (na podstawie zebranych ankiet) . W zał ączniku Nr 1 do planu znajduje si ę wzór ankiety dla mieszka ńców .

Tabela 11. Liczba zebranych ankiet na terenie gminy

L.p. Sołectwa/miejscowo ści liczba zebranych ankiet 1 Cholewiana Góra 58 2 Groble 44 3 Jata 39 4 Je żowe Centrum 57 5 Je żowe Kameralne 12 6 Je żowe Podgórze 40 7 Je żowe Zago ściniec 40 8 Krzywdy 18 9 Nowy Nart 21 10 Pogorzałka 10 11 Sibigi 20 12 Sójkowa 4 13 Stary Nart 6 14 Zalesie 1 RAZEM 370

50

Rysunek 16. Udział poszczególnych sołectw w badaniu budownictwo u żyteczno ści publicznej

Analiza budownictwa u żyteczno ści publicznej podobnie jak w przypadku budownictwa mieszkaniowego równie ż została oparta o przeprowadzone badanie ankietowe.

W ramach badania zbierano dane dla roku bazowego 2010 oraz roku kontrolnego 2015, jako ostatniego roku poprzedzaj ącego rok opracowania planu. W zał ączniku nr 2 znajduj ą si ę ankiety kierowane do podmiotów instytucjonalnych dla roku 2010 i roku 2015.

Ankieta dla podmiotów instytucjonalnych dla roku bazowego 2010 obejmowała:

° przedstawienie nazwy instytucji, rodzaju i adresu budynku;

° sposobu ogrzewania budynku i c.w.u.;

° roczne zu życie paliwa i energii;

° ilo ści samochodów b ędących w u żytkowaniu wraz z rodzajem paliwa i średnim zu życiem paliwa przez pojazdy słu żbowe;

° średniej liczby przeje żdżanych miesi ęcznie kilometrów wraz z okre śleniem orientacyjnego przebiegu w granicach gminy.

Ankieta dla podmiotów instytucjonalnych dla roku 2015 obejmowała:

° okre ślenie lokalizacji i nazwy instytucji z podaniem liczby u żytkowników, roku budowy lub wieku budynku;

° powierzchni u żytkowej badanego budynku;

° sposobu ogrzewania budynku i c.w.u.;

° rocznego zu życia paliwa i energii;

51

° wykonanych i planowanych prac termomodernizacyjnych;

° przedstawienia planowanych inwestycji wpisuj ących si ę w cele gospodarki niskoemisyjnej;

° danych dotycz ących u żytkowanych pojazdów wraz z przedstawieniem średniej liczby przeje żdżanych miesi ęcznie kilometrów, średniego spalania paliwa wraz z okre śleniem rodzaju wykorzystywanego paliwa i orientacyjnego przebiegu na terenie opracowywanego PGN.

Opracowuj ąc plan gospodarki niskoemisyjnej wykorzystano dane zawarte w:

- Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Je żowe;

- Strategia Rozwoju Gminy Je żowe;

- dane dotycz ące liczby ludno ści, liczby budynków jednorodzinnych i liczby mieszka ń na terenie gminy Je żowe, pozyskane od Urz ędu Gminy Je żowe;

- dane instytucji i podmiotów publicznych zlokalizowanych lub maj ących budynki na terenie gminy Je żowe;

- dane Banku Danych Lokalnych Głównego Urz ędu Statystycznego.

9. Bazowa i kontrolna inwentaryzacja emisji dla roku bazowego 2009 i kontrolnego 2014

Zgodnie z metodologi ą przygotowania planu opracowano bazow ą inwentaryzacj ę emisji BEI 25 (bazowa inwentaryzacja emisji), która stanowi podstaw ę szacowania i okre ślania celów w zakresie realizacji PGN w roku docelowym. Celem bazowej inwentaryzacji BEI jest zidentyfikowanie głównych antropogenicznych źródeł emisji CO 2 na terenie gminy oraz zaplanowanie i strategiczne przygotowanie działa ń i kierunków rozwoju gminy prowadz ących do jej ograniczenia. Kontrolna inwentaryzacja emisji MEI stanowi podstaw ę do monitoringu i oceny realizacji zało żonych i zaplanowanych działa ń prowadz ących do osi ągni ęcia zało żonego celu. MEI opiera si ę na to żsamych zało żeniach co BEI i opracowywana jest dla roku poprzedzaj ącego przygotowanie planu gospodarki niskoemisyjnej.

9.1. Podstawowe przyjęte założenia

1) Okre ślenie roku bazowego [2010]

Punktem wyj ścia opracowanej bazowej inwentaryzacji emisji jest okre ślenie roku bazowego, wobec którego liczone b ędą wska źniki ograniczenia zu życia energii, redukcji emisji CO 2 i udziału wytwarzanej energii z OZE w roku docelowym. W przypadku Gminy Je żowe rok 2010 został oszacowany jako rok bazowy, z jednej strony obejmujący okres odniesienia, w którym realizowane były ju ż projekty i inwestycje wpisuj ące si ę w gospodark ę niskoemisyjn ą, jak równie ż rok dla którego

25 Zgodnie z SEAP 52

poszczególne grupy interesariuszy posiadaj ą wiarygodne i rzetelne dane, umo żliwiaj ące opracowanie bazowej inwentaryzacji. Okre ślony rok bazowy jednocze śnie umo żliwia obj ęcie projektów ju ż zrealizowanych przez Gminę w okresie 2010 – 2015.

2) Zasi ęg geograficzny, zakres i sektory

Zasi ęg geograficzny – obszar administracyjny Gmina Je żowe.

Badaniem zostały obj ęte sektory, które zostały wyznaczone w ramach wytycznych SEAP. Szczegółowy opis sektorów został przedstawiony w tabeli zamieszczonej poni żej.

Tabela 12. Sektory objęte planem zgodnie z SEAP 26

Sektor Czy został Opis Źródło pozyskania uwzgl ędniony danych

Ko ńcowe zu życie energii w budynkach, wyposa żeniu/urz ądzeniach i przemy śle

Budynki, TAK - budynki u żyteczno ści Ankiety i dane wyposa żenie/urz ądzenia publicznej instytucji publicznych, komunalne Budynki, TAK - pozostałe budownictwo Ankiety i dane wyposa żenie/urz ądzenia niekomunalne instytucji publicznych, usługowe (niekomunalne) Budynki mieszkalne TAK - budownictwo mieszkaniowe - Ankiety, dane GUS jednorodzinne NIE - budownictwo mieszkaniowe - Nie wyst ępuje na wielorodzinne terenie badania Komunalne o świetlenie TAK - oświetlenie publiczne - dane UG Je żowe publiczne znajduj ące si ę na terenie PGN będące we własno ści i zarz ądzie Gminy Je żowe, Zakłady przemysłowe obj ęte NIE n/d n/d EU ETS Zakłady przemysłowe nie NIE Nie przewiduje si ę w tym n/d obj ęte EU ETS zakresie działa ń

Ko ńcowe zu życie energii w transporcie

Gminny transport drogowy: TAK - samochody specjalistyczne i - ankiety, dane tabor gminny (np. samochody słu żbowe podmiotów słu żbowe, śmieciarki, samochody policyjne i inne pojazdy uprzywilejowane) Gminny transport drogowy: NIE - nie wyst ępuje na terenie gminy n/d transport publiczny Gminny transport drogowy: TAK - samochody prywatne - ankiety, dane GUS transport prywatny i komercyjny Pozostały transport drogowy NIE Nie przewiduje si ę w tym n/d zakresie działa ń. Gmina nie przewiduje działa ń w zakresie redukcji emisji w sektorze

26 Zgodnie z metodologią Poradnika SEAP; 53

transportu tranzytowego. Gminny transport szynowy NIE Nie wyst ępuje n/d Pozostały transport szynowy NIE Nie wyst ępuje n/d Transport lotniczy NIE Nie wyst ępuje n/d Transport morski i rzeczny NIE Nie wyst ępuje n/d Promy lokalne NIE Nie wyst ępuje n/d Transport odbywaj ący si ę poza NIE Nie przewiduje si ę w tym n/d wyznaczonymi drogami (np. zakresie działa ń maszyny rolnicze i budowlane)

Inne źródła emisji (niezwi ązane ze zu życiem energii)

Emisje niezorganizowane NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d powstaj ące w procesie uwzgl ędniane. produkcji, przeróbki i dystrybucji paliw Emisje procesowe z zakładów NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d przemysłowych obj ętych EU uwzgl ędniane. ETS Emisje procesowe z zakładów NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d przemysłowych nie obj ętych uwzgl ędniane. EU ETS Wykorzystanie gazów NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d fluorowanych i uwzgl ędniane. zawieraj ących je produktów (chłodzenie, klimatyzacja itp.) Rolnictwo (np. hodowla NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d zwierz ąt, uwzgl ędniane. wykorzystanie obornika, uprawa ry żu, stosowanie nawozów, spalanie odpadów rolniczych na wolnym powietrzu) Zagospodarowanie terenu, NIE Zgodnie z SEAP nie jest n/d zmiana uwzgl ędniane. zagospodarowania tereny i gospodarka le śna

Oczyszczanie ścieków TAK W zakresie emisji CO 2 – uj ęte w - ankiety, dane Zakład kategorii budynki. Na terenie Gospodarki Gminy Je żowe funkcjonuje Komunalnej Je żowe jedynie Oczyszczalnia Ścieków. W BEI nie uwzgl ędniono emisji CH4, poniewa ż nie przewiduje si ę żadnych działa ń w tym kierunku, a zgodnie z SEAP wskazany sektor jest fakultatywny.

Gospodarka odpadami NIE Nie wyst ępuje na terenie gminy n/d Produkcja energii

Zu życie paliw w procesie NIE Nie przewiduje si ę w tym n/d 54

produkcji energii elektrycznej zakresie działa ń i nie wyst ępuj ą zakłady. Zu życie paliw w procesie NIE Nie przewiduje si ę w tym n/d produkcji ciepła/chłodu zakresie działa ń i nie wyst ępuj ą zakłady.

3) Wska źniki emisji

Obliczenia wska źników w bazowej inwentaryzacji emisji dokonano w oparciu o zasady IPCC, obejmuj ąc wyliczeniami cało ść emisji CO 2, wynikaj ącą z ko ńcowego zu życia energii na terenie gminy, w tym emisje bezpo średnie ze spalania paliw w budynkach, instalacjach i w transporcie. Zgodnie z SEAP standardowe wska źniki emisji bazuj ą na zawarto ści w ęgla w poszczególnych paliwach i s ą wykorzystywane w krajowych inwentaryzacjach gazów cieplarnianych wykonywanych w kontek ście Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu oraz Protokołu z Kioto do tej konwencji. W tym przypadku najwa żniejszym gazem cieplarnianym jest CO 2, a emisje CH 4 i N 2O mo żna pomin ąć (nie trzeba ich wylicza ć).

Przyj ęte wska źniki i zało żenia

Tabela 13. Wskaźniki przeliczeniowe

Wska źniki emisji 1. Wska źniki dla w ęgla kamiennego [KOBIZE 27 ] dwutlenek w ęgla CO 2 t/Mg 1,85 2. Wska źniki dla drewna [KOBIZE] dwutlenek w ęgla CO 2 t/Mg 1,2 3. Wska źniki dla paliw płynnych [KOBIZE] dwutlenek w ęgla CO 2 t/Mg 3,23352 4. Wska źniki dla gazu ziemnego [KOBIZE] dwutlenek w ęgla CO 2 t/m3 0,002 5. Wska źniki dla gazu płynnego propan i gazu płynnego propan - butan [KOBIZE]

dwutlenek w ęgla CO 2 t/m3 0,064 6. Wska źniki dla elektrowni i elektrociepłowni zawodowych [KOBIZE]

dwutlenek w ęgla CO 2/w ęgiel kamienny t/GJ 0,09387 7. Wska źniki dla elektrociepłowni przemysłowych [KOBIZE] dwutlenek w ęgla CO 2/w ęgiel kamienny t/GJ 0,0947 8. Wska źniki dla paliwa [SEAP 28 ] benzyna t/MWh 0,249 olej nap ędowy t/MWh 0,267 LPG t/MWh 0,227 9. Wska źnik dla oleju opałowego lekkiego [KOBIZE] dwutlenek w ęgla CO2 t/Mg 3,23352 Współczynniki przeliczeniowe 1. Paliwo [SEAP] benzyna kWh/l 9,2 olej nap ędowy kWh/l 10 LPG MJ/m3 106,9 LPG l/m3 0,254

27 KOBIZE, Wskaźniki emisji zanieczyszczeń ze spalania paliw (kotły o nominalnej mocy cieplnej do 5MW); 28 Poradnik Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii [SEAP] 55

LPG MJ/MWh 0,000277778

Szczegółowe zało żenia i wska źniki zawarte s ą elektronicznej wersji bazowej inwentaryzacji emisji

CO 2.

9.2. Opis sektorów obj ętych BEI, identyfikacja obszarów problemowych

9.2.1. Budownictwo mieszkaniowe Do kluczowych sektorów maj ących istotne znaczenie i wpływ na zapotrzebowanie na energi ę ciepln ą i warto ść zu życia energii ko ńcowej nale ży sektor budownictwa mieszkaniowego. W przypadku gmin, a na obszarach których przemysł nie odgrywa istotnej roli, sektor mieszkaniowy, obok sektora transportowego stanowi ą kluczowe źródła emisji CO 2 i zu życia energii. Na terenie opracowywanego planu, sektor mieszkaniowy w głównej mierze oparty jest o budownictwo jednorodzinne, zabudow ę indywidualn ą, bowiem na terenie gminy Je żowe nie wyst ępuj ą budynki wielorodzinne, bloki mieszkalne zarz ądzane przez spółdzielnie mieszkaniowe lub indywidualne wspólnoty mieszkaniowe. W ten sposób w źródłach energii i emisji CO 2 przewa żać b ędą kotłownie indywidualne, poniewa ż na badanym obszarze nie wyst ępuj ą równie ż sieci ciepłownicze, zasilaj ące gospodarstwa domowe z ciepłowni lokalnych czy przemysłowych.

Analiza sektora budownictwa jednorodzinnego opiera si ę o dane pozyskane z przeprowadzonego badania ankietowego, w śród mieszka ńców gminy Je żowe.

CHARAKTERYSTYKA ENERGETYCZNA BUDOWNICTWA JEDNORODZINNEGO

NA TERENIE GMINY JE ŻOWE

Podstawowym elementem oddziaływuj ącym na zapotrzebowanie i zu życie energii w budynkach jednorodzinnych jest stan techniczny budynków, wiek i średnia liczba domowników, maj ących bezpo średni wpływ na zu życie energii w danych budynku mieszkalnym. Na terenie gminy Je żowe średnia wieku budynków jednorodzinnych wynosi 29,63 lata, natomiast średnia liczba korzystaj ących wynosi 3,81 osoby na budynek mieszkalny. W porównaniu do gmin s ąsiednich średni wiek budynków jest ni ższy, na co składa si ę wysoki udział budynków nowych lub niedawno oddanych do u żytku. Podnosi to równie ż stopie ń efektywno ści budownictwa jednorodzinnego na badanym terenie.

Analiza zu życia energii w budownictwie jednorodzinnym na terenie gminy opiera si ę trzy źródła zu życia energii: w zakresie ogrzewania budynków, sposobu przygotowania c.w.u. oraz przygotowania posiłków.

Sposób ogrzewania budynków/pomieszcze ń

Podstawowym źródłem ogrzewania budynków s ą instalacje na paliwa stałe, jak w ęgiel i drewno, które wspólnie stanowi ą 93% udziału w rodzajach wykorzystywanych no śników energii na terenie gminy. W niewielkim stopniu mieszka ńcy korzystaj ą z tzw. „czystszych” źródeł ciepła jak m.in. gaz – jedynie 5% funkcjonuj ących gospodarstw oraz 2% z kotłów na biomas ę. W ten sposób emisja CO 2 w budownictwie jednorodzinnym w głównej mierze zwi ązana b ędzie z ogrzewaniem budynku ze źródeł opartych o paliwa stałe, w tym 50% opartych na w ęglu.

56

Tabela 14. Źródła ogrzewania budynków 29

kocioł na w ęgiel, kocioł na kocioł na kocioł na kocioł kocioł na ogrzewanie drewno drewno węgiel gazowy biomas ę elektryczne Ilo ść 217 254 24 9 1

Udział % 43% 50% 5% 2% 0%

Rysunek 17. Udział źródeł ciepła w ogrzewaniu budynków mieszkalnych na terenie gminy Jeżowe

Sposób ogrzewania ciepłej wody u żytkowej

W strukturze źródeł ciepła wykorzystywanych do ogrzewania c.w.u. podobnie jak w przypadku ogrzewania budynków dominuj ą paliwa stałe, 43% kocioł na w ęgiel i 21% kocioł na drewno (w sumie paliwa stałe zajmuj ą 64%). Pozytywnym elementem jest wzrost liczby źródeł ciepła opartych o gaz, 22% udziału. W strukturze źródeł ciepła do przygotowania c.w.u. wyst ępuj ą instalacje oparte o OZE, lecz ich udział jest marginalny, około 1%. Wa żny udział zajmuje równie ż energia elektryczna - 13% udziału. W ten sposób w zakresie przygotowania c.w.u. utrzymuje si ę pozyskiwanie energii w oparciu o paliwa stałe, w tym w du żym stopniu w oparciu o w ęgiel i drewno opałowe.

Tabela 15. Sposób ogrzewania c.w.u. 30

kocioł na w ęgiel kocioł na kocioł kocioł elektryczne kolektory kocioł pompa drewno na na gaz słoneczne na ciepła węgiel biomas ę Ilo ść 89 187 95 56 4 2 1

29 Dane własne, analiza badania ankietowego; 30 Dane własne, analiza badania ankietowego; 57

Udział % 21% 43% 22% 13% 1% 0% 0%

Rysunek 18. Udział źródeł ciepła do przygotowania c.w.u.

Sposób ogrzewania posiłków

W strukturze źródeł ciepła wykorzystywanych do przygotowania posiłków wyst ępuje ju ż znacz ąco odmienna sytuacja, wzgl ędem poprzednich źródeł generowania i zu życia energii w budownictwie jednorodzinnym. Do przygotowania posiłków mieszka ńców w głównej mierze korzystaj ą z kotłów gazowych 64% i w znacznie mniejszym stopniu z kotłów na paliwa stałe: piec na drewno 20% i w ęgiel 2%. Udział zu życia energii opartej o kuchnie gazowe i elektryczno – gazowe w sumie stanowi 78% udziału zu życia całej energii w tym obszarze. W ten sposób w sposobie ogrzewania posiłków w niewielkim stopniu udział zajmuje w ęgiel, jako kluczowe źródło emisji CO 2 do atmosfery.

Tabela 16. Sposób przygotowania posiłków

gazowe elektryczno - gazowe piec na elektryczne węglowe gazowe drewno Ilo ść 63 277 87 2 7

Udział % 14% 64% 20% 0% 2%

58

Rysunek 19. Udział źródeł ciepła w przygotowaniu posiłków

Struktura emisji CO 2 w sektorze budownictwa jednorodzinnego opiera si ę w głównej mierze na wysokim udziale paliw stałych wykorzystywanych w sposobach ogrzewania budynków i przygotowania c.w.u. Wysoki udział kotłów na w ęgiel oraz drewno opałowe stanowi podstawowe źródło emisji i wzrostu emisji pyłów w okresie grzewczym na terenie gminy Je żowe. Jest to równie ż jeden z istotnych czynników wymagaj ących poprawy w zakresie podniesienia jako ści powietrza na badanym terenie, obejmuj ący zmian ę źródeł ciepła, lub podnoszenie efektywno ści energetycznej budynków, maj ących bezpo średnie przeło żenie na warto ść zu życia energii w budownictwie mieszkaniowym na terenie gminy. Kolejnym istotnym czynnikiem jest potrzeba wzrostu liczby gospodarstw korzystaj ących z OZE, które w chwili obecnej wyst ępuje na niewielkim poziomie.

Wykonane prace termomodernizacyjne

Kolejnym istotnym elementem maj ącym wpływ na zu życie energii w budownictwie mieszkaniowym jest stan techniczny budynków, w tym zakres prac termomodernizacyjnych ju ż wykonanych. Zakres prac został zbadany na podstawie badania ankietowego, w tym analizie danych zebranych z 370 gospodarstw domowych.

Najwyższy udział w zakresach prac termomodernizacyjnych zajmuje wymiana okien (71% badanych), ocieplenie ścian (55% badanych) oraz ocieplenie dachu (39%). Pozostałe rodzaje prac wykonanych przez mieszka ńców wyst ępuj ą na niskim poziomie, dotycz to głównie monta żu instalacji OZE (obecnie jedynie około 6% gospodarstw). Analiza wykonanych prac jednocze śnie wskazuje na kluczowe potrzeby inwestycyjne mieszka ńców tym zakresie, w szczególno ści w zakresie ocieplenia ścian i instalacji OZE.

59

Tabela 17. Zakres prac termomodernizacyjnych wykonanych przez mieszkańców 31

7.1 Prace wymiana ocieplenie ocieplenie wymiana monta ż monta ż monta ż zmiana termomode okien ścian dachu kotła na kolektorów instalacji pompy źródła rnizacyjne nowoczesny słonecznych fotowoltaic ciepła ciepła na wykonane znej gazowe do 2015 r.

Ilo ść 262,00 204,00 145,00 55,00 11,00 6,00 5,00 4,00

Udział % 71% 55% 39% 15% 3% 2% 1% 1%

Planowane prace termomodernizacyjne do roku 2020

Analiza planowanych przez mieszka ńców do wykonania prac termomodernizacyjnych bezpo średnio wskazuje na wysok ą potrzeb ę monta żu instalacji OZE. Monta ż kolektorów słonecznych deklaruje 35% badanych, monta ż instalacji fotowoltaicznej 26% i dodatkowo 3% zainteresowanych jest monta żem pompy ciepła. W sumie 64% badanych zainteresowanych było monta żem instalacji OZE (w rzeczywisto ści wskazana liczba mo że by ć ni ższa, bowiem cze ść osób deklarowała jednocze śnie monta ż kolektorów słonecznych oraz fotowoltaicznych). Wysoki udział zajmuje równie ż liczba osób zamierzaj ących wymieni ć źródło ciepła na bardziej efektywne – nowoczesne, lecz nie wi ąż e si ę to z zast ąpieniem paliwa stałego na mniej emisyjne, bowiem jedynie 2% deklaruje zmian ę źródła ciepła na gazowe. Średnio po 23% badanych deklaruje potrzeb ę ocieplenia ścian i ocieplenia dachu, co bezpo średnio przyczyni si ę do ograniczenia zu życia energii w budynkach mieszkalnych. Analiza planowanych prac obrazuje pozytywn ą zmian ę świadomo ści mieszka ńców i potrzeb ę wzrostu wykorzystywania i produkcji energii w oparciu o OZE, co bezpo średnio wpłynie na ograniczenie zu życia energii, redukcj ę CO 2 i podniesienie parametrów jako ściowych powietrza na terenie gminy Je żowe.

Tabela 18. Planowane prace termomodernizacyjne przez mieszkańców gminy Jeżowe do roku 2020 32

7.2 Prace wymiana ocieplenie ocieplenie wymiana monta ż monta ż monta ż zmiana termomode okien ścian dachu kotła na kolektorów instalacji pompy źródła rnizacyjne nowoczesny słonecznych fotowoltai ciepła ciepła planowane cznej na do 2020 r. gazowe

Ilo ść 53,00 85,00 84,00 124,00 130,00 98,00 10,00 9,00

Udział % 14% 23% 23% 34% 35% 26% 3% 2%

Przedstawion ą powy żej analiz ę zapotrzebowania mieszka ńców na instalacje OZE potwierdza wska źnik zainteresowania mieszka ńców gminy Je żowe monta żem odnawialnych źródeł energii, typu kolektory słoneczne, fotowoltaiczne, czy pompy ciepła, przy zało żeniu mo żliwo ści dofinansowania wskazanych inwestycji do poziomu 70% kosztów ich instalacji. W badaniu ankietowym 275 (77%) gospodarstw wyraziło zainteresowanie tego typu instalacj ą, z mo żliwo ści ą otrzymania 70%

31 Dane własne, analiza badania ankietowego; 32 Dane własne, analiza badania ankietowego; 60

dodatkowego finansowania. Jedynie 80 osób nie wyraziło zainteresowania (23%). Przedstawiony powy żej wska źnik potwierdza zainteresowanie mieszka ńców monta żem instalacji OZE, a przy okazji wzrostu wytwarzania energii w oparciu o odnawialne źródła energii, ograniczaj ąc zu życie energii na terenie gminy oraz emisj ę CO 2.

9.1.2. Budownictwo u żyteczno ści publicznej

Analiz ę sektora budownictwa u żyteczno ści publicznej oparto o dane dla trzech segmentów:

1) placówki o światowe;

2) zakłady komunalne.

3) placówki u żyteczno ści publicznej,

Analiza sektora oparta została o badanie ankietowe, które obj ęło wszystkie funkcjonuj ące budynki podmiotów instytucjonalnych na terenie Gminy Je żowe. Analiza oparta została o dane z roku bazowego 2010 oraz roku kontrolnego 2015.

W roku 2010 w strukturze wykorzystywanych no śników energetycznych wykorzystywany był w ęgiel, drewno opałowe i gaz, który stanowił 84% udziału.

Tabela 19.Zużycie paliw w sektorze instytucji publicznych w roku bazowym 2010

Okres badania 2010

No śnik energii/sektor zu życie w ęgla zu życie gazu zu życie drewna jedn. miary Mg/rok m3/rok m3/rok I. PLACÓWKI O ŚWIATOWE 39,91 190 079,00 0,00 II. ZAKŁADY KOMUNALNE 15,00 0,00 0,00 III. INSTYTUCJE U ŻYTECZNO ŚCI 3,00 40 362,00 10,00 PUBLICZNEJ RAZEM 57,91 230 441,00 10,00 61

Tabela 20. Zużycie energii w sektorze instytucji publicznych w roku bazowym 2010

Okres badania 2010

No śnik energii/sektor zu życie w ęgla zu życie gazu zu życie drewna jedn. miary MWh/rok MWh/rok MWh/rok

I. PLACÓWKI O ŚWIATOWE 275,60 1 874,39 0,00

II. ZAKŁADY KOMUNALNE 103,58 0,00 0,00 III. INSTYTUCJE U ŻYTECZNO ŚCI 20,72 398,01 28,17 PUBLICZNEJ RAZEM 399,90 2 272,40 28,17

Rysunek 20. Udział nośników wg. zużycia energii w 2010 r.[MWh/rok]

W roku 2015 znacz ąco wzrósł udział gazu, jako kluczowego no śnika energii w sektorze instytucji publicznych. W roku 2015 udział gazu wynosi ju ż 98% (wzrost o 14%), ograniczaj ąc zu życie w ęgla i drewna na terenie gminy Je żowe w sektorze placówek instytucji publicznych.

Tabela 21. Zużycie paliw w sektorze instytucji publicznych w roku kontrolnym 2015

Okres badania 2015

No śnik energii/sektor zu życie w ęgla zu życie gazu zu życie drewna jedn. miary Mg/rok m3/rok m3/rok I. PLACÓWKI O ŚWIATOWE 2,00 336 600,00 0,00 II. ZAKŁADY KOMUNALNE 4,00 0,00 0,00

III. INSTYTUCJE U ŻYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ 0,00 32 985,00 10,00 RAZEM 6,00 369 585,00 10,00

62

Tabela 22. Tabela 20. Zużycie energii w sektorze instytucji publicznych w roku kontrolnym 2015

Okres badania 2015

No śnik energii/sektor zu życie w ęgla zu życie gazu zu życie drewna jedn. miary MWh/rok MWh/rok MWh/rok I. PLACÓWKI O ŚWIATOWE 13,81 3 319,25 0,00 II. ZAKŁADY KOMUNALNE 27,62 0,00 0,00 III. INSTYTUCJE U ŻYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ 0,00 325,27 28,17 RAZEM 41,43 3 644,52 28,17

Rysunek 21. Udział nośników wg. zużycia energii w 2015 r.[MWh/rok]

W 2015 roku znacz ąco ograniczono zu życie w ęgla, zast ępuj ąc go znacznie „czystszym” paliwem jakim jest gaz. Udział gazu w roku 2015 wzrósł do 98% (wzrost o 14%), natomiast udział w ęgla spadł do 1% (spadek o 14%). Z przedstawionej analizy jednoznacznie wynika, i ż wzrost gazu nast ąpił kosztem w ęgla, co stanowi ju ż pozytywn ą zmian ę w zakresie realizacji gospodarki niskoemisyjnej w strukturze budynków u żyteczno ści publicznej na terenie gminy Je żowe w okresie 2010 – 2015.W roku 2015 ponadto warto ść zu żytej energii w sektorze budynków u żyteczno ści publicznej wzrosła o 37%.

Porównanie zu życia energii 2010 2015 2010 2015 2010 2015 2010 2015 zu życie zu życie zu życie zu życie zu życie zu życie No śnik energii/sektor Razem Razem węgla węgla gazu gazu drewna drewna jedn. miary MWh/rok MWh/rok MWh/rok MWh/rok I. PLACÓWKI 275,60 13,81 1 874,39 3 319,25 0,00 0,00 2 149,99 3 333,06 OŚWIATOWE II. ZAKŁADY 103,58 27,62 0,00 0,00 0,00 0,00 103,58 27,62 KOMUNALNE III. INSTYTUCJE UŻYTECZNO ŚCI 20,72 0,00 398,01 325,27 28,17 28,17 446,90 353,44 PUBLICZNEJ RAZEM 399,90 41,43 2 272,40 3 644,52 28,17 28,17 2 700,47 3 714,12

63

Rysunek 22. Porównanie zużycia energii pomiędzy rokiem bazowym, a kontrolnym

9.1.3. Zu życie energii elektrycznej

W strukturze zu życia energii elektrycznej w roku bazowym 2010 na terenie gminy Je żowe najwy ższy udział nale żał do sektora budownictwo jednorodzinne (84% zu żywanej energii elektrycznej), zu życie energii w pozostałych sektorach wyst ępowało na zbli żonym do siebie poziomie. W roku kontrolnym 2015 warto ść zu życia energii elektrycznej wzrosła w sektorach: placówki oświatowe i o świetlenie publiczne ( średnio o 1%), kosztem obni żenia zu życia energii w budownictwie jednorodzinnym. Jednak wskazana zmian nie jest wynikiem prowadzonym zmian termomodernizacyjnych czy wdro żenia instalacji OZE, lecz zmian demograficznych na terenie obowi ązywania planu. W ten sposób najwi ększe zu życie energii elektrycznej zarówno w roku bazowym, jak równie ż w roku kontrolnym pochodzi z sektora mieszkaniowego, budownictwa jednorodzinnego.

64

Rysunek 23. Zużycie energii elektrycznej wg. sektorów w roku 2010

Rysunek 24. Zużycie energii elektrycznej wg. sektorów w roku 2015

9.1.4. Transport

Zgodnie z przyj ęta metodologia opracowania PGN dla Gminy Je żowe, w strukturze sektora Transportu uwzgl ędniono wpływ transportu prywatnego oraz transportu komunalnego – słu żbowego, jako najbardziej istotnych dla warto ści generowanego zapotrzebowania na energi ę oraz emisji spalin. Wskazane sektory zostały poddane analizie równie ż ze wzgl ędu na bezpo średnio wyst ępowanie w obszarach ju ż badanych, jak instytucje publiczne zlokalizowane na terenie gminy i sektor mieszkaniowy. W badaniu nie uwzgl ędnia si ę transportu opartego o tranzyt, poniewa ż w zakresie redukcji emisji w w/w sektorze nie przewiduje si ę żadnych działa ń, a główny interesariusz planu – Gmina Je żowe nie posiada instrumentów oddziałuj ących na przedstawiony sektor.

65

Transport prywatny

Badanie wpływu transportu prywatnego na struktur ę zu życia energii na terenie gminy oparto o analiz ę danych z przeprowadzonego badania ankietowego w śród mieszka ńców gminy. Celem badania było okre ślenie liczby pojazdów u żytkowanych w gospodarstwie domowym, rodzaju zu żywanego paliwa oraz okre ślenie szacunkowej liczby kilometrów pokonywanych średniomiesi ęcznie na terenie gminy Je żowe przez samochody prywatne.

Na podstawie przeprowadzonego badania okre ślono średni ą liczb ę kilometrów pokonywanych przez pojazdy prywatne na terenie gminy Je żowe, średnie zu życie paliwa oraz wska źnik liczby pojazdów przypadaj ących na gospodarstwo domowe. W badaniu uczestnicy wykazali korzystanie z 493 pojazdów, co wskazuje na średni wska źnik liczby pojazdów na gospodarstwo domowe na poziomie 1,33. W ten sposób, na terenie gminy średnio jedno gospodarstwo domowe posiada minimum jeden samochód prywatny. Najwi ększy udział w zu życiu paliw na terenie gminy nale ży do pojazdów z silnikami benzynowymi 48%, nast ępnie diesel 37% i LPG 15%. Podobna sytuacja wyst ępuje w obszarze przejechanych średniomiesi ęcznie kilometrów przez poszczególne pojazdy, z podziałem na rodzaj zu żywanego paliwa.

Suma zu życia paliwa dla wszystkich pojazdów [l] zu życie zu życie ropy zu życie LPG zu życie biodiesel benzyny rok 108 637,98 62 695,56 46 487,40 0,00 liczba pojazdów 239 180 74 0 udział % 48% 37% 15% 0% razem 493 średnie zu życie paliwa 454,55 348,31 628,21 0,00 na 1 pojazd rocznie średnie zu życie paliwa 37,88 29,03 52,35 0,00 na 1 pojazd m-c liczba pojazdów na 0,65 0,49 0,20 0,00 gospodarstwo ogólna liczba pojazdów 1,33 na gospodarstwo

Nr 1 Nr 2 Nr 3 Nr 4 przejechane km w 193 345,00 86 332,00 20 660,00 1 150,00 miesi ącu średnia liczba km na 1 pojazd w miesi ącu 612

Na podstawie wskazanych danych, zu życia paliwa w sektorze transportu prywatnego wyliczono warto ść zu życia energii i emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe. Najwi ększy udział w zu życiu energii i emisji CO 2 nale ży do pojazdów benzynowych, w roku bazowym 50%, następnie do silników na olej nap ędowy 34% i LPG 16%.

66

Tabela 23. Dane dotyczące transportu prywatnego na podstawie badania ankietowego 33 .

I. Transport prywatny 1. zu życie paliwa 2010 2015 Liczba pojazdów jedn. 3 530 jedn. 4 153 benzyna szt. 1 711 szt. 2 014 diesel szt. 1 289 szt. 1 516 LPG szt. 530 szt. 623 bio-diesel szt. 0 szt. 0 2010 2015 Zu życie paliwa jedn. 1 559 632,04 jedn. 1 835 126,09 benzyna l 777 864,95 l 915 267,33 diesel l 448 910,03 l 528 205,68 LPG l 332 857,06 l 391 653,07 bio-diesel l 0,00 l 0,00

2. Zu życie energii [MWh/rok]

2010 2015 Warto ść zuzytej energii jedn. warto ść jedn. warto ść benzyna MWh 7 156,36 MWh 8 420,46 diesel MWh 4 489,10 MWh 5 282,06 LPG MWh 2 510,54 MWh 2 954,00 bio-diesel MWh 0,00 MWh 0,00

2010 2015 Warto ść zuzytej energii jedn. warto ść jedn. warto ść benzyna tona 1 781,93 tona 2 096,69 diesel tona 1 198,59 tona 1 410,31 LPG tona 569,89 tona 670,56 bio-diesel tona 0,00 tona 0,00

Transport słu żbowy – komunalny

Analiz ę sektora transportu słu żbowego – komunalnego oparto o dane przedstawiane przez podmioty instytucjonalne bior ące udział w badaniu ankietowym. Badaniem obj ęto zarówno pojazdy słu żbowe, jak równie ż komunalne, w tym pojazdy nale żą ce do podmiotów maj ących siedzib ę na terenie gminy, jak równie ż spoza gminy, lecz wykonuj ących zadania na terenie gminy Je żowe.

W badanej grupie w 2010 r. i w roku 2015 wyst ępuj ą pojazdy z silnikami benzynowymi oraz diesel. Dominuj ąca pozycj ę pod wzgl ędem zu życia paliw zajmuj ą pojazdy słu żbowe – komunalne z silnikami diesel 95%.

33 Obliczenia własne, na podstawie badania ankietowego; 67

Tabela 24. Dane dla transportu komunalnego - służbowego 34

II. Transport komunalny/słu żbowy

1. zu życie paliwa 2010 2015 Tabor słu żbowy - średniomiesieczne roczne zu życie średniomiesieczne roczne zu życie użytkowy zu życie paliwa paliwa zu życie paliwa paliwa benzyna 26,60 319,20 95,88 1 150,56 diesel 1 753,04 21 036,48 1759,12 21 109,44 LPG 0,00 0,00 0,00 0,00 bio-diesel 0,00 0,00 0,00 0,00 2. Zu życie energii

[MWh/rok] 2010 2015 Warto ść zuzytej jedn. warto ść jedn. warto ść energii benzyna MWh 2,94 MWh 10,59 diesel MWh 210,36 MWh 211,09 LPG MWh 0,00 MWh 0,00 bio-diesel MWh 0,00 MWh 0,00

3. Emisja CO2 [tona] 2010 2015 Warto ść zuzytej jedn. warto ść jedn. warto ść energii benzyna tona 0,73 tona 2,64 diesel tona 56,17 tona 56,36 LPG tona 0,00 tona 0,00 bio-diesel tona 0,00 tona 0,00

34 Obliczenia własne, na podstawie badania ankietowego; 68

9.3. Bazowa inwentaryzacja emisji CO2 [BEI] Bazowa inwentaryzacja emisji BEI została opracowana zgodnie z wytycznymi „Poradnika Jak opracowa ć plan działa ń na rzecz zrównowa żonej energii [SEAP] . Celem bazowej inwentaryzacji emisji BEI 35 jest wyliczenie i oszacowanie ilo ści emisji dwutlenku w ęgla do atmosfery wskutek zu życia energii na terenie gminy Je żowe w roku bazowym 2010 oraz w roku kontrolnym 2015. BEI umo żliwia zidentyfikowanie głównych antropogenicznych źródeł emisji CO 2 na terenie gminy oraz zaplanowanie i strategiczne przygotowanie działa ń i kierunków rozwoju gminy prowadz ących do jej ograniczenia. W bazowej inwentaryzacji uwzgl ędniono sektory szczegółowo przedstawione w przyj ętych zało żeniach. Rokiem bazowym jest rok 2010, wobec którego wyliczane b ędą wska źniki dla roku docelowego 2020.

I. Zu życie energii na terenie gminy Je żowe w roku bazowym 2010 [MWh/rok]

Tabela 25.Zużycie energii [MWh/rok] w roku bazowym 2010

Sektory Zu życie energii w 2010 r. Udział % [MWh/rok] Placówki o światowe 2 350,73 1,90%

Instytucje u żyteczno ści 565,10 0,46% publicznej

Zakłady komunalne 351,91 0,28% Budownictwo 105 814,26 85,54% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 248,84 0,20% Transport publiczny 36 0,00 0,00% Transport słu żbowy 213,30 0,17% Transport - prywatny 14 156,00 11,44% RAZEM 123 700,13 100%

Rysunek 25. Zużycie energii w poszczególnych sektorach w roku 2010

35 Zgodnie z SEAP 36 Wskazany sektor nie występuje na obszarze PGN; 69

II. Emisja CO 2 na terenie gminy Je żowe w roku bazowym 2010 [Mg/rok]

Tabela 26. Emisja CO2 na terenie gminy Jeżowe w roku bazowym 2010

Sektory Emisja CO2 na terenie gminy Udział % Je żowe w 2010 r.[Mg/rok]

Placówki o światowe 521,83 1,52% Instytucje u żyteczno ści 138,22 0,40% publicznej Zakłady komunalne 111,67 0,32% Budownictwo jednorodzinne 29 897,56 87,01% Oświetlenie publiczne 84,09 0,24% Transport publiczny 37 0,00 0,00% Transport słu żbowy 56,90 0,17% Transport - prywatny 3 550,41 10,33% RAZEM 34 360,67 100,00%

Rysunek 26. Emisja CO2 w poszczególnych sektorach w roku bazowym 2010

37 Wskazany sektor nie występuje na obszarze PGN; 70

Dane dla roku bazowego 2010 Zu życie energii MWh/rok paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria dowy giel giel ę razem ę ę olej energia w w cieplna drewno elektryczna opałowe benzyna ciepło/chłód brunatny słoneczna biopaliwo gaz ciekły kamienny nap kopalniane gaz ziemny inne paliwainne olej roslinny olej opałowy inna biomasa geotermiczna Placówki 1 200,74 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 275,60 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2 350,73 oświatowe 874,39 Instytucje użyteczno ści 118,20 0,00 398,01 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 28,17 565,10 publicznej Zakłady 248,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 103,58 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 351,91 komunalne Budownictwo 4 7 20 72 105 0,00 561,62 1,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 jednorodzinne 297,57 214,51 763,36 975,85 814,26 Oświetlenie 248,84 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 248,84 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 210,36 2,94 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 213,30 słu żbowy Transport - 2 4 7 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 14 156,00 prywatny 510,54 489,10 156,36 5 9 3 4 7 21 73 123 RAZEM 0,00 1,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 113,67 486,91 072,16 699,47 159,29 163,26 004,02 700,13

71

Dane dla roku bazowego 2010 Emisja CO2 [Mg/rok] paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria dowy ę razem benzyna ciepło/chłód biopaliwo gaz ciekły giel brunatny gaz ziemny giel kamienny olej roslinny olej opałowy ę ę inna biomasa geotermiczna olej nap energia elektryczna w drewno opałowe w słoneczna cieplna inne paliwainne kopalniane

Placówki 67,84 0,00 380,16 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 73,83 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 521,83 oświatowe Instytucje użyteczno ści 39,94 0,00 80,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5,55 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 12,00 138,22 publicznej Zakłady 83,92 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 27,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 111,67 komunalne Budownictwo 1 1 1 5 20 29 0,00 0,39 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 jednorodzinne 452,29 463,22 210,45 562,51 208,70 897,56 Oświetlenie 84,09 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 84,09 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 56,17 0,73 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 56,90 słu żbowy Transport - 1 1 3 0,00 0,00 0,00 569,89 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 prywatny 198,59 781,93 550,41 1 1 1 1 1 5 20 34 RAZEM 0,00 0,39 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 728,07 924,11 780,34 254,76 782,66 669,64 220,70 360,67 72

9.4. Kontrolna inwentaryzacja emisji CO 2 [MEI]

Zgodnie z metodologi ą, dla roku poprzedzaj ącego przygotowanie planu gospodarki niskoemisyjnej, opracowano kontroln ą inwentaryzacje emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe dla roku 2015. Analiza została opracowana zgodnie z przyj ęta metodologi ą dla roku bazowego 2010.

I. Zu życie energii na terenie gminy Je żowe w roku 2015 [MWh/rok]

Tabela 27. Zużycie energii na terenie gminy Jeżowe w roku kontrolnym 2015

Sektory Zu życie energii w 2015 r. Udział % [MWh/rok] Placówki o światowe 3 563,14 2,83% Instytucje u żyteczno ści 474,70 0,38% publicznej Zakłady komunalne 290,53 0,23% Budownictwo jednorodzinne 104 425,50 82,92%

Oświetlenie publiczne 309,30 0,25% Transport publiczny 0,00 0,00% Transport słu żbowy 221,68 0,18% Transport - prywatny 16 656,52 13,23% RAZEM 125 941,37 100%

Rysunek 27. Udział poszczególnych sektorów w zużyciu energii w roku kontrolnym 2015

73

Tabela 28. Zmiana zużycia energii w roku kontrolnym 2015 względem roku bazowego 2010

Sektory Zu życie energii w 2010 Zu życie energii w 2015 r. zmiana 2010/2015 r. [MWh/rok] [MWh/rok] Placówki o światowe 2 350,73 3 563,14 -1 212,40 -51,58% Instytucje u żyteczno ści 565,10 474,70 90,39 16,00% publicznej Zakłady komunalne 351,91 290,53 61,38 17,44% Budownictwo 105 814,26 104 425,50 1 388,76 1,31% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 248,84 309,30 -60,46 -24,30% Transport publiczny 0,00 0,00 0,00 0,00% Transport słu żbowy 213,30 221,68 -8,38 -3,93% Transport - prywatny 14 156,00 16 656,52 -2 500,52 -17,66% RAZEM 123 700,13 125 941,37 -2 241,23 -1,81%

II. Emisja CO 2 [Mg/rok] na terenie gminy w roku kontrolnym 2015

Tabela 29. Emisja CO2 w poszczególnych sektorach w roku 2015

Sektory Emisja CO2 na terenie gminy Udział % Je żowe w 2015 r.[Mg/rok] Placówki o światowe 754,65 2,16% Instytucje u żyteczno ści 118,95 0,34% publicznej Zakłady komunalne 96,24 0,28% Budownictwo 29 607,22 84,79% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 104,52 0,30% Transport publiczny 0,00 0,00% Transport słu żbowy 59,00 0,17% Transport - prywatny 4 177,56 11,96% RAZEM 34 918,14 100,00%

74

Rysunek 28. Udział poszczególnych sektorów w emisji CO2 w roku 2015

Sektory Emisja CO2 na terenie Emisja CO2 na terenie zmiana 2010/2015 gminy Je żowe w 2010 gminy Je żowe w 2015 r.[Mg/rok] r.[Mg/rok]

Placówki o światowe 521,83 754,65 -232,82 -44,62% Instytucje u żyteczno ści 138,22 118,95 19,27 13,94% publicznej Zakłady komunalne 111,67 96,24 15,42 13,81% Budownictwo 29 897,56 29 607,22 290,34 0,97% jednorodzinne Oświetlenie publiczne 84,09 104,52 -20,43 -24,30% Transport publiczny 0,00 0,00 0,00 0,00% Transport słu żbowy 56,90 59,00 -2,10 -3,69% Transport - prywatny 3 550,41 4 177,56 -627,15 -17,66% RAZEM 34 360,67 34 918,14 -557,47 -1,62%

75

Dane dla roku 2015 Zu życie energii MWh/rok paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria dowy giel giel ę razem ę ę olej energia w w cieplna drewno elektryczna opałowe benzyna ciepło/chłód brunatny słoneczna biopaliwo gaz ciekły kamienny nap kopalniane gaz ziemny inne paliwainne olej roslinny olej opałowy inna biomasa geotermiczna Placówki 3 230,08 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 13,81 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3 563,14 oświatowe 319,25 Instytucje użyteczno ści 121,27 0,00 325,27 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 28,17 474,70 publicznej Zakłady 262,91 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 27,62 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 290,53 komunalne Budownictwo 4 7 20 72 104 0,00 554,25 1,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 jednorodzinne 241,17 119,82 490,86 018,08 425,50 Oświetlenie 309,30 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 309,30 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 211,09 10,59 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 221,68 słu żbowy Transport - 2 5 8 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 16 656,52 prywatny 954,00 282,06 420,46 5 10 3 5 8 20 72 125 RAZEM 0,00 1,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 164,72 764,34 508,25 493,15 431,04 532,29 046,25 941,37

76

Ró żnica pomi ędzy rokiem 2010 a 2015 Zu życie energii MWh paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria dowy giel giel ę razem ę ę olej energia w w cieplna drewno elektryczna opałowe benzyna ciepło/chłód brunatny słoneczna biopaliwo gaz ciekły kamienny nap kopalniane gaz ziemny inne paliwainne olej roslinny olej opałowy inna biomasa geotermiczna Placówki -1 -29,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 261,79 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -1 212,40 oświatowe 444,86 Instytucje użyteczno ści -3,07 0,00 72,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20,72 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 90,39 publicznej Zakłady -14,58 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 75,96 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 61,38 komunalne Budownictwo 56,40 0,00 94,69 7,37 0,02 0,00 0,00 0,00 272,51 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 957,77 1 388,76 jednorodzinne Oświetlenie -60,46 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -60,46 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -0,73 -7,65 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -8,38 słu żbowy Transport - - - -1 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -2 500,52 prywatny 443,46 792,96 264,10 -1 - - -1 RAZEM -51,04 0,00 0,02 0,00 630,98 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 957,77 -2 241,23 277,43 436,09 793,69 271,75

77

Ró żnica pomi ędzy rokiem 2010 a 2015 Emisja CO2 [Mg/rok] paliwa kopalne energia odnawialna

kategoria dowy ę razem benzyna ciepło/chłód biopaliwo gaz ciekły giel brunatny gaz ziemny giel kamienny olej roslinny olej opałowy ę ę inna biomasa geotermiczna olej nap energia elektryczna w drewno opałowe w słoneczna cieplna inne paliwainne kopalniane

Placówki - - -9,91 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 70,13 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 oświatowe 293,04 232,82 Instytucje użyteczno ści -1,04 0,00 14,75 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 5,55 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 19,27 publicznej Zakłady -4,93 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 20,35 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 15,42 komunalne Budownictwo 19,06 0,00 19,20 15,89 0,01 0,00 0,00 0,00 -29,04 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 265,23 290,34 jednorodzinne Oświetlenie -20,43 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -20,43 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -0,19 -1,90 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 -2,10 słu żbowy Transport - - - - - 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 prywatny 100,67 211,72 314,76 627,15 - - - - RAZEM -17,25 0,00 -84,78 0,01 0,00 66,99 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 265,23 259,08 211,91 316,67 557,47

78

9.5. Prognoza emisji w roku docelowym 2020

9.5.1. Zało żenia do prognozy dla roku 2020 1. Transport prywatny

Analiz ę sektora transportu prywatnego oparto o prognozowane dane demograficzne – liczb ę mieszka ńców Gminy Je żowe w roku 2020, a tak że na podstawie wska źnika liczby pojazdów przypadaj ących na gospodarstwo domowe (według podziału na rodzaj paliwa). Wska źnik został wyliczony na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego w śród mieszka ńców gminy Je żowe.

Analiza badania ankietowego Dane za rok 2015 (rok badania) 2020 Liczba pojazdów w badaniu ankietowym 493 n/d Wska źnik liczby pojazdów na gospodarstwo 1,33 1,57 domowe wska źnik dla pojazdów - benzyna 0,65 0,76

wska źnik dla pojazdów - diesel 0,49 0,57 wska źnik dla pojazdów - LPG 0,20 0,24 wska źnik dla pojazdów - biodiesel 0,00 0,00

Udział % średnia warto ść zu życia paliwa na m-c Liczba pojazdów - benzyna 48,48% 37,88 Liczba pojazdów - diesel 36,51% 29,03 Liczba pojazdów - LPG 15,01% 52,35 Liczba pojazdów - bio-diesel 0,00% 0,00

2. Transport komunalny/słu żbowy

Prognoz ę sektora transportu komunalnego/słu żbowego oparto o prognozowane dane demograficzne dla Gminy Je żowe w 2020 r. Liczba mieszka ńców stanowi istotny czynnik warunkuj ący liczb ę wykonywanych usług publicznych, a w ten sposób liczb ę pokonywanych kilometrów przez pojazdy komunalne i słu żbowe na terenie obowi ązywania planu.

3. O świetlenie uliczne

Prognoz ę dla sektora o świetlenia ulicznego na terenie gminy oparto o dane dotycz ące zu życia energii w roku 2015, a tak że planowanych działa ń we wskazanym sektorze do roku 2020 r.

4. Budownictwo mieszkaniowe – jednorodzinne

Prognoz ę zu życia energii w budownictwie jednorodzinnym oparto o prognozowane dane demograficzne dla Gminy Je żowe w roku docelowym 2020 oraz danych jednostkowych wyliczonych na podstawie analizy dla roku 2010 i roku 2015. Dane jednostkowe wyliczone zostały na podstawie przeprowadzonego badania ankietowego. W roku 2020 prognozuje si ę obni żenie liczby mieszka ńców o 1,5% wzgl ędem roku 2014 (na podstawie prognozy liczby ludno ści dla powiatu ni żańskiego – GUS BDL). 79

1.4 Dane demograficzne 2010 2015 2020 liczba mieszka ńców [dane 10164 10253 10099 UG Je żowe liczba osób na gospodarstwo 4,30 4,40 4,40 liczba gospodarstw 2362 2331 2296 domowych [GUS BDL] Liczba/prognoza ludno ści w 67 842,00 67 353,00 66 343,00 powiecie ni żańskim zmiana wzgl ędem roku 2014 -1,50%

5. Sektor placówek o światowych, instytucji publicznych i zakładu komunalnego.

Prognoz ę oparto o dane z roku 2010 i 2015, a tak że o prognozowany wpływ i rezultaty projektów bezpo średnio przedstawionych w Planie działa ń. Podstawowym zało żeniem jest utrzymanie liczby budynków i instalacji komunalnych w roku 2020 na tym samym poziomie co w roku kontrolnym, 2015.

9.5.2. Prognoza zu życia energii i emisji CO2 dla roku 2020

Analiza zu życia energii i emisji spalin w roku bazowym i w roku kontrolnym, a tak że szczegółowa analiza planowanych przedsi ęwzi ęć przedstawionych w Planie działa ń umo żliwiła opracowanie prognozy zu życia energii [MWh/rok] i emisji dwutlenku w ęgla [Mg/rok] na terenie gminy Je żowe w 2020 r. Szczegółowa analiza wariantów znajduje si ę w zał ączniku nr 3.

80

PROGNOZA ZU ŻYCIA ENERGII i EMISJA CO2 w 2020 r. Analiza BEI MEI Wariant I Wariant II Rok analizy 2010 2015 2020 2020 CO2 CO2 MWh/rok MWh/rok CO2 MWh/rok Mwhe/rok CO2 MWh/rok Mwhe/rok Wska źniki [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] [Mg/rok] Placówki 2 350,73 521,83 3 563,14 754,65 3 037,13 3,67 640,81 2 995,73 45,07 626,84 oświatowe Instytucje użyteczno ści 565,10 138,22 474,70 118,95 469,25 0,00 117,80 459,19 3,60 114,40 publicznej Zakłady 351,91 111,67 290,53 96,24 290,53 0,00 96,24 272,53 18,00 90,16 komunalne Budownictwo 105 814,26 29 897,56 104 425,50 29 607,22 104 425,50 0,00 29 607,22 104 059,50 366,00 29 502,33 jednorodzinne Oświetlenie 248,84 84,09 309,30 104,52 309,30 0,00 104,52 309,30 0,00 104,52 publiczne Transport 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0,00 0,00 0,00 0,00 publiczny Transport 213,30 56,90 221,68 59,00 218,36 0 58,11 218,36 0,00 58,11 słu żbowy Transport - 14 156,00 3 550,41 16 656,52 4 177,56 14 422,74 0 3 617,31 14 422,74 0,00 3 617,31 prywatny RAZEM 123 700,13 34 360,67 125 941,37 34 918,14 123 172,80 3,67 34 242,02 122 737,34 432,67 34 113,68

81

ZMIANA ZU ŻYCIA ENERGII i EMISJA CO2 2020/2010 Analiza BEI MEI Wariant I Wariant II Rok analizy Warto ść bazowa 2010 2015/2010 2020/2010 2020/2010 CO2 MWh/rok Mwhe/rok Mg/rok MWh/rok Mwhe/rok Mg/rok MWh/rok % % Wska źniki [Mg/rok] % % % % % % Placówki 2 350,73 521,83 52% 45% 29% n/d 23% 27% n/d 20% oświatowe Instytucje użyteczno ści 565,10 138,22 -16% -14% -17% n/d -15% -19% n/d -17% publicznej Zakłady 351,91 111,67 -17% -14% -17% n/d -14% -23% n/d -19% komunalne Budownictwo 105 814,26 29 897,56 -1% -1% -1% n/d -1% -2% n/d -1% jednorodzinne Oświetlenie 248,84 84,09 24% 24% 24% n/d 24% 24% n/d 24% publiczne Transport 0,00 0,00 0% 0% 0% n/d 0% 0% n/d 0% publiczny Transport 213,30 56,90 4% 4% 2% n/d 2% 2% n/d 2% słu żbowy Transport - 14 156,00 3 550,41 18% 18% 2% n/d 2% 2% n/d 2% prywatny RAZEM 123 700,13 34 360,67 1,81% 1,62% -0,43% n/d -0,35% -0,78% n/d -0,72%

82

10. Plan Działa ń na rzecz ograniczenia niskiej emisji na terenie gminy Je żowe

10.1. Wizja i cele strategiczne w stron ę zrównowa żonej energetycznie przyszło ści

Niezb ędnym elementem realizowanego planu gospodarki niskoemisyjnej jest okre ślenie długoterminowej wizji i zdefiniowanie celów strategicznych, które wraz z działaniami b ędą prowadzi ć Gmin ę Je żowe w kierunku zrównowa żonego rozwoju społeczno – gospodarczego. Wizja wskazuje kierunek, w jakim gmina powinna pod ąż ać, pełni równocze śnie funkcj ę elementu jednocz ącego wszystkie grupy interesariuszy. Głównym jej zało żeniem jest przyj ęcie podstawowego celu prowadz ącego do redukcji emisji CO 2 w 2020 r. na terenie gminy Je żowe oraz ograniczenie zu życia energii. WIZJA

W STRON Ę ZRÓWNOWA ŻONEJ ENERGETYCZNIE PRZYSZŁO ŚCI

Stworzenie warunków do zrównowa żonego rozwoju gminy, uwzgl ędniaj ącego czyste powietrze i wysoki udział odnawialnych źródeł energii

CEL STRATEGICZNY

Wdrożenie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Jeżowe prowadzącej do ograniczenia zużycia energii, zmniejszenia emisji zanieczyszczeń i wzrostu wykorzystania OZE w produkcji energii.

83

10.2. Cele szczegółowe – strategiczne

Wizja zrównowa żonego rozwoju Gminy Je żowe i przedstawiony cel strategiczny realizowany będzie przez cele szczegółowe strategiczne i cele bezpo średnie podejmowanego projektu:

OBSZARY STRATEGICZNE PLANU GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ

DLA GMINY JE ŻOWE

CEL STRATEGICZNY Wdro żenie gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Je żowe prowadz ącej do ograniczenia zu życia energii, zmniejszenia emisji zanieczyszcze ń i wzrostu wykorzystania OZE w produkcji energii. CEL Nr 1 Ograniczenie emisji dwutlenku w ęgla na terenie Gminy Je żowe oraz emisji zanieczyszcze ń do powietrza. Zmniejszenie zapotrzebowania budynków u żyteczno ści publicznej i CEL Nr 2 budynków mieszkaniowych na ciepło, obni żenie poziomu zu życia energii finalnej. CEL Nr 3 Wzrost wykorzystania OZE w produkcji energii na terenie Gminy Je żowe. Ograniczenie zu życia energii w sektorze o świetlenia publicznego. CEL Nr 4 Wzrost świadomo ści mieszka ńców w zakresie rozwoju gospodarki CEL Nr 5 niskoemisyjnej na terenie Gminy Je żowe. Promocja i wdra żanie nowoczesnych rozwi ąza ń prowadz ących do zwi ększenia efektywno ści energetycznej budynków. Promocja i wdra żanie technologii budownictwa energooszcz ędnego. CEL Nr 6 Ograniczenie zu życia energii i emisji spalin w sektorze transportu. CEL Nr 7 Rozwój nowoczesnych technologii komunikacyjnych ICT ograniczaj ących zu życie energii i emisj ę zanieczyszcze ń na obszarze działania planu. Rozwój usług cyfrowych, wdra żanie zasad „zielonych zamówie ń” w obszarze zamówie ń publicznych.

ZAKRES PLANOWANYCH DZIAŁA Ń w RAMACH PRZEDSTAWIONYCH OBSZARÓW

Ograniczenie emisji dwutlenku w ęgla na terenie Gminy Je żowe oraz CEL Nr 1 emisji zanieczyszcze ń do powietrza. • (gł ęboka) termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej • zmiana źródeł ciepła na bardziej efektywne Działania: • ograniczenie zu życia paliw stałych • modernizacja instalacji c.o. • przebudowa systemów grzewczych

Zmniejszenie zapotrzebowania budynków u żyteczno ści publicznej i

budynków mieszkaniowych na ciepło, obni żenie poziomu zu życia CEL Nr 2 energii finalnej.

84

• termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej • rozwój instalacji OZE, wdra żanie instalacji solarnych i fotowoltaicznych, pompy ciepła i innych opartych na OZE • wdro żenie projektów „parasolowych” dla mieszka ńców • rozwój świadomo ści mieszka ńców w obszarze gospodarki Działania: niskoemisyjnej • ograniczenie zu życia energii elektrycznej w budownictwie i instalacjach sieciowych • instalacja systemów inteligentnego zarz ądzania energi ą w budownictwie mieszkaniowym i publicznym • rozwój mikrogeneracji

Wzrost wykorzystania OZE w produkcji energii na terenie Gminy CEL Nr 3 Je żowe. • rozwój instalacji OZE w budownictwie u żyteczno ści publicznej i mieszkaniowej • budowa instalacji do produkcji energii OZE, w tym energia Działania: słoneczna, wiatrowa, geotermalna, wodna, z biogazu i biomasy • budowa i monta ż instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw.

CEL Nr 4 Ograniczenie zu życia energii w sektorze o świetlenia publicznego. • modernizacja o świetlenia publicznego Działania: • wdro żenie nowoczesnych technologii (LED) przyczyniaj ących si ę do ograniczenia zu życia energii

Wzrost świadomo ści mieszka ńców w zakresie rozwoju gospodarki niskoemisyjnej na terenie Gminy Je żowe. Promocja i wdra żanie

nowoczesnych rozwi ąza ń prowadz ących do zwi ększenia CEL Nr 5 efektywno ści energetycznej budynków. Promocja i wdra żanie technologii budownictwa energooszcz ędnego. • działania informacyjno – promocyjne dla mieszka ńców gminy • wdra żanie projektów modelowych na terenie gminy Działania: • promocja OZE • powołanie punktu informacyjnego w Urz ędzie Gminy Je żowe • promocja budownictwa pasywnego i energooszcz ędnego

CEL Nr 6 Ograniczenie zu życia energii i emisji spalin w sektorze transportu. • modernizacja dróg lokalnych • budowa ście żek i tras rowerowych Działania: • promocja alternatywnych form transportu • promocja nowoczesnych rozwi ąza ń w transporcie 85

Rozwój nowoczesnych technologii komunikacyjnych ICT ograniczaj ących zu życie energii i emisj ę zanieczyszcze ń na obszarze CEL Nr 7 działania planu. Rozwój usług cyfrowych, wdra żanie zasad „zielonych zamówie ń” w obszarze zamówie ń publicznych. • rozwój e- usług, wdro żenie e-administracji Działania: • wdro żenie zasad „zielonych zamówie ń”

CELE BEZPO ŚREDNIE WYNIKAJ ĄCE Z PLANU DZIAŁA Ń

WARIANT I PODSTAWOWY

Cel Nr 1 Redukcja emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,35%, w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 15%; ‹ zakłady komunalne o 14%.

Cel Nr 2 Ograniczenie zu życia energii finalnej na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,43% w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 17%; ‹ zakłady komunalne o 17%. ‹ Cel Nr 3 Zwi ększenie udziału energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020, w szczególno ści w sektorach: ‹ placówki o światowe do 0,12%.

WARIANT II FAKULTATYWNY

Cel Nr 1 Redukcja emisji CO 2 na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,72%, w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 17%; ‹ zakłady komunalne o 19%; ‹ budownictwo jednorodzinne o 1%.

Cel Nr 2 Ograniczenie zu życia energii finalnej na terenie gminy Je żowe do roku 2020 o 0,78% w tym w szczególno ści w sektorach: ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej o 19%; ‹ zakłady komunalne o 23%; ‹ budownictwo jednorodzinne o 2%.

Cel Nr 3 Zwi ększenie udziału energii pochodz ącej ze źródeł odnawialnych do roku 2020 do 0,35% udziału, w szczególno ści w sektorach: ‹ placówki o światowe do 1,50%; ‹ budownictwo jednorodzinne do 0,35%. ‹ zakład komunalny do 6,60%; ‹ instytucje u żyteczno ści publicznej do 0,78%. 86

W przypadku celów odnosz ących si ę do jako ści powietrza, Gmina Je żowe nie podejmuje si ę zada ń w tym zakresie. W zwi ązku z tym nie wyznacza si ę celów dotycz ących ochrony powietrza na terenie Gminy Je żowe. Cel zwi ązany z ochron ą powietrza w głównej mierze opiera si ę na ograniczeniu emisji CO 2.

W celach bezpo średnich wynikaj ących z Planu działa ń nie zostały uj ęte zadania w zakresie ograniczenia zu życia energii i emisji spalin w sektorze transportu poniewa ż, w ramach Planu działa ń na tym etapie nie przewiduje si ę żadnych przedsi ęwzi ęć , maj ących wpływ na wskazany sektor. Ponadto w celach strategicznych uj ęto szerszy zakres planowanego oddziaływania PGN dla Gminy Je żowe, w tym równie ż w zakresie przedsi ęwzi ęć , które dzisiaj nie zostały jeszcze okre ślone przez Gmin ę. Cele szczegółowe/bezpo średnie precyzuj ą konkretne wymierne efekty, spójne z przedstawionym Planem działa ń. Szerszy zakres celów strategicznych wynika z potrzeby rozszerzenia zakresu obowi ązywania planu i podejmowania wskazanych celów w latach przyszłych, jak równie ż przez pozostałe podmioty, obecnie niezidentyfikowane w planie. Wskazany zapis celów strategicznych jest w ten sposób szerszym podej ściem od precyzowania celów szczegółowych, bezpo średnich, które automatycznie odpowiadaj ą zakresowi Planu działa ń.

10.3. Strategia wdro żenia i realizacji celów – obszary interwencji

Przedstawione działania zostały dobrane na podstawie analizy potrzeb i stanu energetycznego poszczególnych sektorów, a tak że na podstawie mo żliwych i aktualnie obowi ązuj ących programów dofinansowuj ących projekty z zakresu gospodarki niskoemisyjnej w okresie 2015 – 2020 dla sektorów obj ętych strategiczn ą analiz ą.

Strategia wdro żenia planu obejmuje działania ści śle dedykowane poszczególnym sektorom:

L.p. Obszar interwencji - działania Cel szczegółowy 1. Sektor budynków u żyteczno ści publicznej, Cel nr 1 budownictwo komunalne Cel nr 2 - termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej Cel nr 3 - rozwój instalacji OZE, wdra żanie instalacji solarnych i Cel nr 5 fotowoltaicznych - oświetlenie wewn ętrzne 2. Sektor budynków mieszkaniowych – budownictwo Cel nr 1 jednorodzinne Cel nr 2 - termomodernizacja Cel nr 3 - monta ż instalacji OZE Cel nr 5 - zamiana i modernizacja źródeł ciepła Cel nr 6 - budowa budownictwa pasywnego i energooszcz ędnego Cel nr 7 - działania informacyjne i promocyjne zachęcaj ące do realizacji przedsi ęwzi ęć termomodernizacyjnych; - działania informacyjne dotycz ące mo żliwo ści dofinansowania inwestycji dla mieszka ńców ze środków zewn ętrznych; - promocja OZE i technologii energooszcz ędnych i budownictwa pasywnego 87

- promocja „ ście żek rowerowych” i chodników; 3. Sektor transportu Cel nr 6 - zwi ększenie wykorzystania technologii ICT w obszarze Cel nr 7 usług świadczonych na terenie gminy, w tym w szczególno ści rozwój e-administracji; - promocja i budowa nowych tras rowerowych; - promocja i modernizacja, budowa nowych chodników, tras pieszych; - promocja alternatywnych form transportu; - promocja nowoczesnych rozwi ąza ń w transporcie 4. Sektor odnawialne źródła energii (OZE) oraz Cel nr 3 rozproszona produkcja energii (RPE) Cel nr 5 - budowa instalacji OZE, w tym instalacje Cel nr 2 fotowoltaiczne; - promocja OZE w śród mieszka ńców i podmiotów na terenie gminy; - informacja o źródłach dofinansowania, materiały promocyjne, punkt informacyjny w urz ędzie gminy, spotkania z mieszka ńcami.

5. Zamówienia publiczne Cel nr 7 - wdro żenie zasad i kryteriów „zielonych zamówie ń”; Cel nr 2 - wdro żenie zasad „efektywne energetycznie zamówienia Cel nr 3 publiczne”; Cel nr 1 6. Sektor o świetlenia publicznego Cel nr 4 - modernizacja o świetlenia publicznego; - wdro żenie nowoczesnych technologii (LED) przyczyniaj ących si ę do ograniczenia zu życia energii.

10.4. Plan działa ń Wdro żenie planu gospodarki niskoemisyjnej opiera si ę o realizacj ę zidentyfikowanych przedsi ęwzi ęć , dostosowanych do potrzeb i problemów analizowanych sektorów, a tak że mo żliwo ści finansowych poszczególnych grup interesariuszy. Plan działa ń został opracowany zgodnie ze strategi ą wdra żania planu, w oparciu o dwa opracowane warianty realizacji planu na terenie gminy.

Szczegółowy opis Planu działa ń.

I. Działania nieinwestycyjne - informacyjno - organizacyjne

Sektor budownictwo mieszkaniowe, transport, OZE, budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący Gmina Je żowe /wdra żaj ący Rodzaj „Uruchomienie Punkt” Informacji o PGN na terenie gminy Je żowe” działania Opis Działanie obejmuje uruchomienie w strukturze organizacyjnej Urz ędu Je żowe Punktu projektu Informacji o Planie Gospodarki Niskoemisyjnej. W ramach działania wyznaczony zostanie referat w Urz ędzie Gminy, który bezpo średnio zajmował si ę b ędzie wdra żaniem gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy i organizacja punktu informacji. 88

Celem powołanego punktu b ędzie: - przekazywanie informacji o aktualnych rozwi ązaniach technologicznych prowadz ących do podniesienia efektywno ści energetycznej budownictwa mieszkaniowego i mo żliwo ści wykorzystania instalacji OZE; - organizacj ę promocji PGN; - organizacj ę spotka ń i szkole ń dla mieszka ńców; - przygotowanie i druk materiałów informacyjno – szkoleniowych; - wdra żanie działa ń rekomendowanych w ramach listy działa ń krótkoterminowych w zakresie ochrony powietrza, w tym: − kształtowanie wła ściwych zachowa ń społecznych poprzez propagowanie konieczno ści oszcz ędzania energii cieplnej i elektrycznej oraz uświadamianie o szkodliwo ści spalania paliw niskiej jako ści, − prowadzenie akcji edukacyjnych maj ących na celu u świadamianie społecze ństwa o szkodliwo ści spalania odpadów ( śmieci) poł ączonych z ustanawianiem mandatów za spalanie odpadów ( śmieci), nakładanych przez policj ę lub stra ż miejsk ą na terenie miasta, − uświadamianie społecze ństwa o korzy ściach płyn ących z termomodernizacji i innych działa ń zwi ązanych z ograniczeniem emisji niskiej, − promocj ę nowoczesnych, niskoemisyjnych źródeł ciepła, − wspieranie przedsi ęwzi ęć polegaj ących na reklamie oraz innych rodzajach promocji towaru i usług propaguj ących model konsumpcji zgodny z zasadami zrównowa żonego rozwoju, w tym w zakresie ochrony powietrza, − działania promocyjne zach ęcaj ące do korzystania z transportu publicznego.

Sektor Infrastruktura publiczna - gminna Podmiot zarz ądzaj ący Gmina Je żowe /wdra żaj ący Rodzaj „Wdro żenie procedurach przetargowych - działania zielonych i efektywnych energetycznie zamówie ń” Opis W procedurze wyboru wykonawców w oparciu o post ępowania przetargowe zostan ą projektu wdro żone zasady zielonych i efektywnych energetycznie kryteriów. Wdro żone zasady w ramach post ępowa ń obejmowa ć b ędą: - „zielone zamówienia 38 ” – podczas nabywania dobór i usług, a tak że zlecania robót budowlanych stosowane b ędą kryteria środowiskowe. W dalszej perspektywie przewiduje si ę wybór podmiotów oparciu o trzy kryteria (zrównowa żone zamówienia): ° oddziaływanie na środowisko; ° oddziaływanie na społecze ństwo, mieszka ńców; ° oddziaływanie na lokaln ą gospodark ę. - „efektywne energetycznie zamówienia 39 ” – w ramach organizowanych post ępowa ń zostanie wprowadzone kryterium oparte o efektywno ść wykorzystania energii, w szczególno ści w trakcie projektowania, budowy i zarz ądzania budynkami gminnymi, zakupie instalacji i urz ądze ń wykorzystuj ących energi ę, takich jak systemy grzewcze, pojazdy czy urz ądzenia elektryczne, w tym równie ż podczas bezpo średniego zakupu energii elektrycznej.

38 SEAP; 39 SEAP; 89

II. Przedsi ęwzi ęcia inwestycyjne

WARIANT PODSTAWOWY

1. Projekt „Remont kotłowni w Jacie" Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Remont kotłowni w Jacie" działania Opis projektu Przedmiotem projektu był remont kotłowni w Jacie – zmiana kotłowni w ęglowej na gazow ą.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – zadanie Zmniejszenie emisji Mg/rok zu życia zrealizowane przed PGN; CO 2 [Mg/rok] zadanie zrealizowane energii przed PGN;

Warto ść 241 979,60 PLN, wkład własny 204 729,60 PLN, dofinansowanie WFO ŚiGW nakładów 37 250,00 PLN Okres 2009 - 2010 realizacji Zadanie zrealizowane

2. Projekt „Termomodernizacja budynku szatniowego klubu sportowego w miejscowo ści Nowy Nart” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku szatniowego klubu sportowego w miejscowo ści działania Nowy Nart” Opis projektu Zadanie zrealizowane w 2015 r. ze środków własnych. Zakres: Docieplenie ścian budynku – styropian 14 cm w ilo ści 164,16 m2, docieplenie stropu 72,72 m2, wykonanie opaski odbojowej, wymiana okien i drzwi została wykonana w roku 2014.

Zmniejszenie 1) MWh/rok 2,56 Zmniejszenie emisji Mg/rok 0,55 zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 44 000,00 PLN nakładów Okres 2014 – 2015 realizacji Zadanie zrealizowane

90

3. Projekt „ Termomodernizacja o biektów u żyteczno ści publicznej w Gminie Je żowe ” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja obiektów u żyteczno ści publicznej w Gminie Je żowe ” działania Opis projektu Projekt realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podkarpackiego na lata 2007 – 2013, działanie 2.2 Infrastruktura energetyczna.

Obiekty przewidziane do termomodernizacji: budynek OSP w Je żowem, budynek OSP w Cholewianej Górze, budynek świetlicy wiejskiej Je żowe Bł ądki, budynek Szkoły Podstawowej Je żowe Centrum, Budynek Szkoły Podstawowej w Starym Narcie.

Zmniejszenie 1) MWh/rok 63,94 Zmniejszenie emisji Mg/rok 16,45 zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść Warto ść wniosku ogółem to: 2 516 719, 07 zł, w tym 1 500 000. 00 zł stanowi nakładów dofinansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Okres Zrealizowano w latach 2013 – 2014 realizacji Zadanie zrealizowane

4. Projekt „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w miejscowo ści Sibigi” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w miejscowo ści Sibigi” działania Opis projektu Zakres: Docieplenie ścian zewn ętrznych budynku – styropian 12 cm oraz docieplenie ścian fundamentowych - styropian 5 cm; Docieplenie stropu – wełna mineralna 10 cm, Instalacja gazowa – gazowy podgrzewacz wody 19,2 kW, Dwie nadmuchowe nagrzewnice gazowe o mocy 24,3 kW i 5,30 kW, demonta ż pieca kaflowego oraz wykonanie płyty odbojowej. Zmniejszenie 1) MWh/rok 6,52 Zmniejszenie emisji Mg/rok 1,76 zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść Zadanie dofinansowane z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska nakładów i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie w kwocie- 31 785,95 zł, całkowity koszt zadania to 50 000,00 zł. Okres Zrealizowano w roku 2015 realizacji Zadanie zrealizowane

91

5. Projekt „Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Jacie” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku Zespołu Szkół w Jacie” działania Opis projektu Zakres: 1. Termomodernizacja budynku ZS w Jacie: 1.1 Wymiana okien; 1.2 Ocieplenie stropów od strony strychów; 1.3 Ocieplenie ścian zewn ętrznych 2. Cz ęś ciowa wymiana instalacji c.o. 2.1 Roboty monta żowe 2.2 Roboty demonta żowe 3. Wymiana opraw o świetleniowych na energooszcz ędne LED w budynku szkoły 4. Monta ż instalacji kolektorów fotowoltaicznych o mocy 4kW.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 252,14 Zmniejszenie emisji Mg/rok 63,61 zu życia (3,668 MWhe/rok) CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 774 683,30 PLN nakładów (warto ść brutto robót na podstawie kosztorysów inwestorskich) Okres Zadanie planowane do realizacji na rok 2017. realizacji

6. Projekt „Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków szkół Regionalnego Centrum Edukacji Zawodowej w Nisku i Zespołu Szkół w Je żowem” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Powiat Ni żański wdra żaj ący Rodzaj „Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków szkół Regionalnego działania Centrum Edukacji Zawodowej w Nisku i Zespołu Szkół w Je żowem” Opis projektu Zakres przedstawiony w planie dotyczy jedynie Zespołu Szkół w Je żowem – Je żowe 162a: Termomodernizacja obejmuje: - wymian ę okien drewnianych na okna PCV z wymian ą parapetów zewn ętrznych; - wymian ę instalacji centralnego ogrzewania w cz ęś ci szkolnej; - docieplenie ścian z wykonaniem elewacji i ocieplenie ścian piwnic z izolacj ą. - docieplenie poddasza na cz ęś ci szkolnej po wykonaniu paroizolacji dachu z przekładk ą blachy i malowaniem. - wymian ę oświetlenia na nowe – energooszcz ędne; - remont pomieszcze ń budynku dydaktycznego po wymianie 92

centralnego ogrzewania i o świetlenia.

Zmniejszenie 1) MWh/rok 273,87 Zmniejszenie emisji 50,23 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 940 000,00 PLN nakładów Okres Zadanie planowane do realizacji na rok 2017. realizacji

7. Projekt „Termomodernizacja budynku remizy w Jacie” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku remizy w Jacie” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - wymiana stolarki; - wymiana instalacji c.o.; - wymiana instalacji elektrycznej wraz z monta żem o świetlenia LED; - na I pi ętrze wymiana źródła ciepła (obecnie kocioł kaflowy) na kocioł gazowy (pozostała cze ść pomieszcze ń dogrzewana grzejnikami elektrycznymi, w bibliotece nagrzewnica).

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 5,45 Zmniejszenie emisji 1,15 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 150 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 – 2020 realizacji

93

WARIANT FAKULTATYWNY

8. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych i solarnych na budynkach mieszkalnych – projekt parasolowy dla mieszka ńców” Sektor budownictwo mieszkaniowe Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych i solarnych na budynkach mieszkalnych – działania projekt parasolowy dla mieszka ńców” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż 40 szt. instalacji fotowoltaicznych o mocy jednostkowej do 3kW; - monta ż 80 szt. instalacji solarnych (zestaw – 2 szt. kolektorów solarnych).

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 366,00, w tym Zmniejszenie emisji 104,89 Mg/rok, w zu życia fotowoltaika 100MWh i solary CO 2 [Mg/rok] tym: 33,79 Mg/rok energii 266MWh dla proporcji 70% dla fotowoltaiki i drewno, 30% w ęgiel 71,1 Mg/rok dla instalacji solarnej. Warto ść 1 500 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

9. Projekt „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w Groblach” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku świetlicy wiejskiej w Groblach” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - monta ż/budowa instalacji c.o.; - cz ęś ciowa wymiana stolarki (2 okna); - wymiana źródła ciepła na gazowe (obecny kocioł na paliwa stałe w ęgiel/drewno) - docieplenie dachu.

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 0,90 Zmniejszenie emisji 0,30 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 40 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

94

10. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Urz ędu Gminy w Je żowem” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Urz ędu Gminy w Je żowem” działania Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 4 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 3,60 Zmniejszenie emisji 1,22 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 20 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

11. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Publicznego Gimnazjum w Je żowem” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Publicznego Gimnazjum w działania Je żowem” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 4 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 3,60 Zmniejszenie emisji 1,22 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 20 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

12. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Je żowem Centrum” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Je żowem działania Centrum” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 6 kW 95

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 5,40 Zmniejszenie emisji 1,82 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 30 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

13. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Cholewianej Górze” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Jeżowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Cholewianej działania Górze” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 8 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 7,20 Zmniejszenie emisji 2,43 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 40 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

14. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Starym Narcie” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Starym Narcie” działania Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 6 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 5,40 Zmniejszenie emisji 1,82 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 30 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

96

15. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Je żowem - Kameralne” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w działania Je żowem - Kameralne” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 6 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 5,40 Zmniejszenie emisji 1,82 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 30 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

16. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Groblach” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Zespołu Szkół w Groblach” działania Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 8 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 7,20 Zmniejszenie emisji 2,43 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 40 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

17. Projekt „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w Je żowem - Podgórze” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Monta ż paneli fotowoltaicznych na budynku Publicznej Szkoły Podstawowej w działania Je żowem - Podgórze” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie off-grid o mocy do 8 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 7,20 Zmniejszenie emisji 2,43 Mg/rok 97

zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 40 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

18. Projekt „Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 10 kW przy oczyszczalni ścieków w Je żowem” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 10 kW przy oczyszczalni ścieków w działania Je żowem” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie o mocy do 10 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 9,00 Zmniejszenie emisji 3,04 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 50 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

19. Projekt „Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 10 kW przy stacji uzdatniania wody w Je żowem” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Budowa instalacji fotowoltaicznej o mocy 10 kW przy stacji uzdatniania wody działania w Je żowem” Opis projektu Planowany zakres: - monta ż instalacji fotowoltaicznej w systemie o mocy do 10 kW

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 9,00 Zmniejszenie emisji 3,04 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 50 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

98

20. Projekt „Termomodernizacja budynku remizy w Nowym Narcie” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku remizy w Nowym Narcie” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej; - wymiana instalacji c.o.; - wymiana instalacji elektrycznej wraz z monta żem o świetlenia LED; - na I pi ętrze wymiana źródła ciepła (obecnie kocioł kaflowy) na kocioł gazowy (pozostała cze ść pomieszcze ń dogrzewana grzejnikami elektrycznymi, w bibliotece nagrzewnica).

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 1,20 Zmniejszenie emisji 0,41 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 120 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

21. Projekt „Termomodernizacja budynku świetlicy w m. Pogorzałka” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku świetlicy w m. Pogorzałka” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej; - wymiana dachu. - wymiana instalacji c.o.; - wymiana instalacji elektrycznej wraz z monta żem o świetlenia LED; - na I pi ętrze wymiana źródła ciepła (obecnie kocioł kaflowy) na kocioł gazowy (pozostała cze ść pomieszcze ń dogrzewana grzejnikami elektrycznymi, w bibliotece nagrzewnica).

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 0,80 Zmniejszenie emisji 0,27 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 130 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

99

22. Projekt „Termomodernizacja budynku świetlicy w m. Sójkowa” Sektor budownictwo u żyteczno ści publicznej Podmiot zarz ądzaj ący/ Gmina Je żowe wdra żaj ący Rodzaj „Termomodernizacja budynku świetlicy w m. Sójkowa” działania Opis projektu Planowany zakres: - docieplenie ścian; - wymiana stolarki okiennej i drzwiowej; - wymiana dachu. - wymiana instalacji c.o.; - wymiana instalacji elektrycznej wraz z monta żem o świetlenia LED; - na I pi ętrze wymiana źródła ciepła (obecnie kocioł kaflowy) na kocioł gazowy (pozostała cze ść pomieszcze ń dogrzewana grzejnikami elektrycznymi, w bibliotece nagrzewnica).

Zmniejszenie 1) MWh/rok – 3,56 Zmniejszenie emisji 1,20 Mg/rok zu życia CO 2 [Mg/rok] energii Warto ść 160 000,00 PLN nakładów

Okres Zadanie planowane do realizacji na okres 2016 - 2020 realizacji

11. WDRA ŻANIE PLANU

100

11.1. Harmonogram realizacji Planu działa ń Plan działa ń na rzecz niskiej emisji w Gminie Je żowe

Budynek/podmiot Termin l.p. Sektor Przedsi ęwzi ęcie status 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 użytkuj ący realizacji

WARIANT PODSTAWOWY budownictwo „Remont kotłowni w 2009 - 1. użyteczno ści Gmina Je żowe zrealizowane Jacie" 2010 publicznej „Termomodernizacja budynku budownictwo szatniowego klubu klub sportowy w 2. użyteczno ści 2015 zrealizowane sportowego w Nowym Narcie publicznej miejscowo ści Nowy Nart”

budynek OSP w 3. zrealizowane Je żowem „Termomodernizacja budownictwo obiektów 2013 - użyteczno ści użyteczno ści 2014 publicznej publicznej w Gminie Je żowe” OSP Cholewiana 4. zrealizowane Góra

101

świetlica wiejskia Je żowe 5. zrealizowane Bł ądki/Gmina Je żowe

SP Je żowe 6. zrealizowane Centrum

SP w Starym 7. zrealizowane Narcie. „Termomodernizacja świetlica wiejska budownictwo budynku świetlicy w miejscowo ści 8. użyteczno ści wiejskiej w 2015 zrealizowane Sibigi/Gmina publicznej miejscowo ści Je żowe Sibigi” budownictwo „Termomodernizacja 9. użyteczno ści budynku Zespołu ZS w Jacie 2017 planowane publicznej Szkół w Jacie”

„Kompleksowa modernizacja energetyczna budownictwo budynków szkół 10. użyteczno ści Regionalnego ZS w Je żowem 2017 planowane publicznej Centrum Edukacji Zawodowej w Nisku i Zespołu Szkół w Je żowem”

budownictwo „Termomodernizacja OSP w 2016 - 11. użyteczno ści budynku remizy w Jacie/Gmina planowane 2020 publicznej Jacie” Je żowe

102

WARIANT UZUPEŁNIAJ ĄCY/FAKULTATYWNY „Monta ż paneli fotowoltaicznych i budownictwo solarnych na osoby prywatne, użyteczno ści 2016 - 12. budynkach mieszka ńcy gminy planowane publicznej/produkcja 2020 mieszkalnych – Je żowe energii projekt parasolowy dla mieszka ńców” „Termomodernizacja budownictwo świetlica wiejska budynku świetlicy 2016 - 13. użyteczno ści w Groblach, planowane wiejskiej w 2020 publicznej Gmina Je żowe Groblach” budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na 2016 - 14. UG w Je żowem planowane publicznej/produkcja budynku Urz ędu 2020 energii Gminy w Je żowem” „Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści budynku Gimnazjum w 2016 - 15. planowane publicznej/produkcja Publicznego Je żowem 2020 energii Gimnazjum w Je żowem” „Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści ZS w Je żowem 2016 - 16. budynku Zespołu planowane publicznej/produkcja Centrum 2020 Szkół w Je żowem energii Centrum” "Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści ZS w Cholewianej 2016 - 17. budynku Zespołu planowane publicznej/produkcja Górze 2020 Szkół w energii Cholewianej Górze”

103

„Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści ZS w Starym 2016 - 18. budynku Zespołu planowane publicznej/produkcja Narcie 2020 Szkół w Starym energii Narcie” „Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści budynku Publicznej PSP w Je żowem - 2016 - 19. planowane publicznej/produkcja Szkoły Podstawowej Kameralne 2020 energii w Je żowem - Kameralne” budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na 2016 - 20. ZS w Groblach planowane publicznej/produkcja budynku Zespołu 2020 energii Szkół w Groblach” „Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści budynku Publicznej PSP w Je żowem - 2016 - 21. planowane publicznej/produkcja Szkoły Podstawowej Podgórze 2020 energii w Je żowem - Podgórze” „Budowa instalacji budownictwo fotowoltaicznej o użyteczno ści mocy 10 kW przy 2016 - 22. ZGK w Je żowem planowane publicznej/produkcja oczyszczalni 2020 energii ścieków w Je żowem” „Budowa instalacji budownictwo fotowoltaicznej o użyteczno ści 2016 - 23. mocy 10 kW przy ZGK w Je żowem planowane publicznej/produkcja 2020 stacji uzdatniania energii wody w Je żowem”

104

budownictwo OSP w Nowym „Termomodernizacja 2016 - 24. użyteczno ści Narcie/Gmina planowane budynku remizy w 2020 publicznej Je żowe Nowym Narcie” świetlica wiejska budownictwo „Termomodernizacja w m. 2016 - 25. użyteczno ści planowane budynku świetlicy w Pogorzałka/Gmina 2020 publicznej m. Pogorzałka” Je żowe świetlica wiejska budownictwo "Termomodernizacja w m. 2016 - 26. użyteczno ści planowane budynku świetlicy w Sójkowa/Gmina 2020 publicznej m. Sójkowa” Je żowe

105

11.2. Finansowanie

Warto ść całkowita zaplanowanych do realizacji przedsi ęwzi ęć wynosi 7 017 381,97 PLN, w tym 1 908 365,22 PLN pochodzi ć b ędzie ze środków własnych podmiotów zaanga żowanych w realizacj ę zaplanowanych przedsi ęwzi ęć oraz 5 109 016,76 PLN ze środków zewn ętrznych (dofinansowanie). Monta ż finansowy oparto o metodologi ę przygotowania planu i analiz ę jego wariantów. Bud żet Warto ść Wkład Środki własne całkowita własny Gmina Je żowe Pozostali interesariusze Warto ść 7 017 381,97 1 908 365,22 1 542 365,22 366 000,00 całkowita Wariant I 4 717 381,97 1 563 365,22 1 422 365,22 141 000,00

Wariant II 2 300 000,00 345 000,00 120 000,00 225 000,00

W wariancie I udział zaanga żowanych środków własnych wynosi 1 563 365,22 PLN, które pochodzi ć będą z bud żetu Gminy Je żowe oraz bud żetu Powiatu Ni żańskiego. W wariancie II udział zaanga żowanych środków własnych wynosi 345 000,00 PLN z czego 120 000,00 PLN pochodzi ć będzie z bud żetu Gminy Je żowe oraz 225 000,00 PLN bezpo średnio od mieszka ńców Gminy (projekty parasolowe). Szczegółowy bud żet znajduje si ę w tabeli poni żej.

106

Jednostka Budynek/podmiot Termin Koszty Koszty Źródła l.p. Sektor Przedsi ęwzi ęcie odpowiedzialna/podmiot użytkuj ący realizacji całkowite własne finansowania realizuj ący

WARIANT PODSTAWOWY budownictwo „Remont kotłowni w 1. użyteczno ści Gmina Je żowe 2009 - 2010 241 979,60 204 729,60 WFO ŚiGW Gmina Je żowe Jacie" publicznej

„Termomodernizacja budownictwo budynku szatniowego klub sportowy w 2. użyteczno ści klubu sportowego w 2015 44 000,00 44 000,00 n/d Gmina Je żowe Nowym Narcie publicznej miejscowo ści Nowy Nart”

budynek OSP w 3. Je żowem

„Termomodernizacja budownictwo obiektów u żyteczno ści OSP Cholewiana RPO WP na lata 4. użyteczno ści 2013 - 2014 2 516 719,07 1 016 719,07 Gmina Je żowe publicznej w Gminie Góra 2007 - 2013 publicznej Je żowe”

świetlica wiejskia Je żowe 5. Bł ądki/Gmina Je żowe

107

SP Je żowe 6. Centrum

SP w Starym 7. Narcie.

„Termomodernizacja świetlica wiejska w budownictwo budynku świetlicy miejscowo ści 8. użyteczno ści 2015 50 000,00 18 214,05 WFO ŚiGW Gmina Je żowe wiejskiej w Sibigi/Gmina publicznej miejscowo ści Sibigi” Je żowe

budownictwo „Termomodernizacja RPO WP na lata 9. użyteczno ści budynku Zespołu Szkół ZS w Jacie 2017 774 683,30 116 202,50 Gmina Je żowe 2014 - 2020 publicznej w Jacie”

„Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków budownictwo szkół Regionalnego RPO WP na lata 10. użyteczno ści ZS w Je żowem 2017 940 000,00 141 000,00 Powiat Ni żański Centrum Edukacji 2014 - 2020 publicznej Zawodowej w Nisku i Zespołu Szkół w Je żowem”

budownictwo „Termomodernizacja OSP w Jacie/Gmina 11. użyteczno ści 2016 - 2020 150 000,00 22 500,00 WFO ŚiGW Gmina Je żowe budynku remizy w Jacie” Je żowe publicznej WARIANT UZUPEŁNIAJ ĄCY/FAKULTATYWNY „Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych i osoby prywatne, użyteczno ści RPO WP na lata 12. solarnych na budynkach mieszka ńcy gminy 2016 - 2020 1 500 000,00 225 000,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja 2014 - 2020 mieszkalnych – projekt Je żowe energii parasolowy dla 108

mieszka ńców” budownictwo „Termomodernizacja świetlica wiejska w 13. użyteczno ści budynku świetlicy Groblach, Gmina 2016 - 2020 40 000,00 6 000,00 WFO ŚiGW Gmina Je żowe publicznej wiejskiej w Groblach” Je żowe

budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na RPO WP na lata 14. UG w Je żowem 2016 - 2020 20 000,00 3 000,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja budynku Urz ędu Gminy 2014 - 2020 energii w Je żowem”

budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na Gimnazjum w RPO WP na lata 15. 2016 - 2020 20 000,00 3 000,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja budynku Publicznego Je żowem 2014 - 2020 energii Gimnazjum w Je żowem”

budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na ZS w Je żowem RPO WP na lata 16. 2016 - 2020 30 000,00 4 500,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja budynku Zespołu Szkół Centrum 2014 - 2020 energii w Je żowem Centrum”

budownictwo "Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na ZS w Cholewianej RPO WP na lata 17. 2016 - 2020 40 000,00 6 000,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja budynku Zespołu Szkół Górze 2014 - 2020 energii w Cholewianej Górze”

budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na ZS w Starym RPO WP na lata 18. 2016 - 2020 30 000,00 4 500,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja budynku Zespołu Szkół Narcie 2014 - 2020 energii w Starym Narcie”

„Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści PSP w Je żowem - RPO WP na lata 19. budynku Publicznej 2016 - 2020 30 000,00 4 500,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja Kameralne 2014 - 2020 Szkoły Podstawowej w energii Je żowem - Kameralne”

109

budownictwo „Monta ż paneli użyteczno ści fotowoltaicznych na RPO WP na lata 20. ZS w Groblach 2016 - 2020 40 000,00 6 000,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja budynku Zespołu Szkół 2014 - 2020 energii w Groblach”

„Monta ż paneli budownictwo fotowoltaicznych na użyteczno ści PSP w Je żowem - RPO WP na lata 21. budynku Publicznej 2016 - 2020 40 000,00 6 000,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja Podgórze 2014 - 2020 Szkoły Podstawowej w energii Je żowem - Podgórze”

budownictwo „Budowa instalacji użyteczno ści fotowoltaicznej o mocy RPO WP na lata 22. ZGK w Je żowem 2016 - 2020 50 000,00 7 500,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja 10 kW przy oczyszczalni 2014 - 2020 energii ścieków w Je żowem”

„Budowa instalacji budownictwo fotowoltaicznej o mocy użyteczno ści RPO WP na lata 23. 10 kW przy stacji ZGK w Je żowem 2016 - 2020 50 000,00 7 500,00 Gmina Je żowe publicznej/produkcja 2014 - 2021 uzdatniania wody w energii Je żowem”

budownictwo „Termomodernizacja OSP w Nowym RPO WP na lata 24. użyteczno ści budynku remizy w Narcie/Gmina 2016 - 2020 120 000,00 18 000,00 Gmina Je żowe 2014 - 2022 publicznej Nowym Narcie” Je żowe

świetlica wiejska w budownictwo „Termomodernizacja m. RPO WP na lata 25. użyteczno ści budynku świetlicy w m. 2016 - 2020 130 000,00 19 500,00 Gmina Je żowe Pogorzałka/Gmina 2014 - 2023 publicznej Pogorzałka” Je żowe

budownictwo "Termomodernizacja świetlica wiejska w RPO WP na lata 26. użyteczno ści budynku świetlicy w m. m. Sójkowa/Gmina 2016 - 2020 160 000,00 24 000,00 Gmina Je żowe 2014 - 2024 publicznej Sójkowa” Je żowe

110

11.3. Monitoring

Monitoring stanowi kolejny istotny element planowania i realizacji gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy Je żowe. Jest kluczowym elementem umo żliwiaj ącym prawidłow ą realizację zało żonych celów, na podstawie przyj ętych wska źników i narz ędzi monitorowania.

W ramach przygotowanego planu rekomendowane jest wykonywanie tzw. raportów wdra żania PGN w postaci

- „Raportu z realizacji działa ń40 ” oraz

- „Raportu wdro żeniowego”.

Raport z realizacji działa ń opracowywany będzie w okresach rocznych, obejmowa ć b ędzie weryfikacj ę realizacji zało żonego i zaplanowanego Planu działa ń. Raporty przedkładane b ędą Wójtowi Gminy Je żowe.

Raport wdro żeniowy wykonywany b ędzie w odst ępach 2 – letnich i obejmowa ć b ędzie monitoring z realizacji działa ń zaplanowanych w ramach planu działa ń, a tak że monitoring wska źników emisji na podstawie elektronicznej bazy danych, w postaci MEI (kontrolna inwentaryzacja emisji). Raport wdro żeniowy zawiera informacje o charakterze ilo ściowym dotycz ące wdro żonych środków i ich wpływu na zu życie energii oraz wielko ść emisji CO 2, jak równie ż analiz ę procesu realizacji PGN, uwzgl ędniaj ącą konieczne działania koryguj ące i zapobiegawcze. Raport z realizacji działa ń zawiera natomiast informacje o charakterze jako ściowym dotycz ące wdra żania działa ń przewidzianych w PGN. Obejmuje on równie ż analiz ę bie żą cej sytuacji oraz działania koryguj ące i zapobiegawcze.

Rekomendowane terminy raportowania:

2016 2017 „Raport z realizacji działa ń” 2018 2019 2020 2018 „Raport wdro żeniowy” 2020

Zasady aktualizacji i wprowadzania zmian w PGN.

1. Zmiany formalne, niewpływaj ące na zasadnicz ą zmian ę celów, obszarów działania, listy przedsi ęwzi ęć i samej metodologii opracowania bazowej inwentaryzacji emisji dokonywane b ędą przez pracownika referatu odpowiedzialnego za zarz ądzanie, monitoring i wdra żanie planu. Zmiany formalne mog ą by ć dokonywane na bie żą co, po zaakceptowaniu przez Wójta Gminy Je żowe.

40 Na podstawie SEAP; 111

2. Zmiany wpływaj ące na zakres i list ę przedsi ęwzi ęć , zmian ę wska źników i zmian ę warto ści docelowej okre ślonych wska źników (obni żenie) wymagaj ą zgody Rady Gminy Je żowe w formie Uchwały, jako podmiotu zatwierdzaj ącego przedmiotowy plan.

Wska źniki realizacji planu gospodarki niskoemisyjnej

Tabela 30. Lista wskaźników realizacji planu

1. Sektor budynków u żyteczno ści publicznej Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania danych Całkowite zu życie energii ko ńcowej w MWh/rok Wła ściciele i zarz ądcy budynków budynkach u żyteczno ści publicznej użyteczno ści publicznej na terenie gminy Je żowe, UG Je żowe, Liczba budynków u żyteczno ści Szt. Wła ściciele i zarz ądcy budynków publicznej obj ętych termomodernizacj ą użyteczno ści publicznej na terenie gminy Je żowe, UG Je żowe, Warto ść energii wytworzonej w ramach MWh/rok Wła ściciele i zarz ądcy budynków instalacji OZE użyteczno ści publicznej na terenie gminy Je żowe, UG Je żowe, Liczba wdro żonych instalacji OZE w Szt. Wła ściciele i zarz ądcy budynków budynkach u żyteczno ści publicznej użyteczno ści publicznej na terenie gminy Je żowe, UG Je żowe, 2. Sektor budynków mieszkaniowych – budownictwo jednorodzinne

Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania danych Liczba godzin przeprowadzonych szkole ń Szt. UG Je żowe, sprawozdanie i spotka ń dla mieszka ńców w zakresie niskiej emisji Liczba wydanych materiałów Szt. UG Je żowe, sprawozdanie informacyjno - promocyjnych Całkowite zu życie energii ko ńcowej w MWh/rok Mieszka ńcy gminy - Badanie budynkach jednorodzinnych opracowane/zlecone przez UG Je żowe Warto ść energii wytworzonej w ramach MWh/rok Mieszka ńcy gminy - Badanie instalacji OZE opracowane/zlecone przez UG Je żowe Liczba wdro żonych instalacji OZE w Szt. Mieszka ńcy gminy - Badanie budynkach mieszkaniowych opracowane/zlecone przez UG Je żowe 3. Sektor transportu Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania danych Liczba km oddanych tras rowerowych km UG Je żowe,

Liczba km oddanych chodników i tras km UG Je żowe, pieszych Liczba wdro żonych e-usług na terenie Szt. UG Je żowe, gminy Je żowe 4. Sektor odnawialne źródła energii (OZE) oraz rozproszona produkcja energii (RPE) Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania danych Warto ść energii wytworzonej przez MWh/rok Dane UG Je żowe, dane od lokalne instalacje OZE potencjalnych inwestorów Liczba powstałych farm i elektrowni Szt. Dane UG Je żowe, dane od OZE potencjalnych inwestorów Liczba wdro żonych instalacji OZE w Szt. Mieszka ńcy gminy, wła ściciele i 112

budynkach mieszkaniowych i zarz ądcy budynków u żyteczno ści użyteczno ści publicznej publicznej – Badanie opracowane/zlecone przez UG Je żowe; 5. Zamówienia publiczne Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania danych Liczba post ępowa ń, w których Szt. UG Je żowe zastosowano kryteria „zielonych zmamie ń” i „efektywnych energetycznie” 6. Sektor o świetlenia publicznego Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania danych Liczba zmodernizowanych punktów Szt. UG Je żowe, oświetleniowych w zakresie nowych technologii niskoemisyjnych Warto ść zu życia energii ko ńcowej MWh/rok UG Je żowe,, PGE, Rejon Energetyczny Stalowa Wola

WSKA ŹNIKI ODNOSZ ĄCE SI Ę BEZPOSREDNIO DO CELÓW PRZYJ ĘTEGO PLANU

1. WARIANT PODSTAWOWY Cel Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania Warto ść w danych roku docelowym 2020 Cel Nr 1 Redukcja Warto ść redukcji Zarządcy instytucji emisji CO na terenie emisji CO w 2 2 % obj ętych planem, 0,35 gminy Je żowe do sektorach obj ętych mieszka ńcy gminy roku 2020 o 0,35% PGN Cel Nr 2 Ograniczenie Warto ść redukcji zu życia energii energii finalnej w Zarz ądcy instytucji finalnej na terenie % obj ętych planem, 0,43 % sektorach obj ętych gminy Je żowe do roku mieszka ńcy gminy planem 2020 o 0,43% Cel Nr 3 Zwi ększenie Wzrost produkcji udziału energii energii w oparciu o Placówki pochodz ącej ze źródeł % 0,12 % OZE w sektorach oświatowe odnawialnych do roku obj ętych planem 2020

113

2. WARIANT FAKULTATYWNY Cel Wska źnik Jednostka Źródło pozyskania Warto ść w danych roku docelowym 2020 Cel Nr 1 Redukcja Warto ść redukcji Zarz ądcy instytucji emisji CO na terenie emisji CO w 2 2 % obj ętych planem, 0,72 gminy Je żowe do sektorach obj ętych mieszka ńcy gminy roku 2020 o 0,72% PGN Cel Nr 2 Ograniczenie Warto ść redukcji zu życia energii energii finalnej w Zarz ądcy instytucji finalnej na terenie % obj ętych planem, 0,78 % sektorach obj ętych gminy Je żowe do roku mieszka ńcy gminy planem 2020 o 0,78% Cel Nr 3 Zwi ększenie Wzrost produkcji udziału energii energii w oparciu o Zarz ądcy instytucji pochodz ącej ze źródeł % obj ętych planem, 0,35 % OZE w sektorach odnawialnych do roku mieszka ńcy gminy obj ętych planem 2020 do 0,35%

11.4. Analiza ryzyka realizacji planu Analiz ę ryzyka realizacji planu oparto o powszechnie stosowan ą metod ę analizy SWOT. Pozwoliła ona na okre ślenie mocnych i słabych stron przedsi ęwzi ęcia zwi ązanego z wdra żaniem planu gospodarki niskoemisyjnej na terenie gminy Je żowe, a tak że szans i zagro żeń wypływaj ących z otoczenia grup interesariuszy zaanga żowanych w realizacj ę planu.

Mocne strony Słabe strony Gmina posiada doświadczenie w realizacji Ograniczone środki finansowe na realizacj ę projektów inwestycyjnych – przedmiotowego Planu działa ń termomodernizacyjnych, z wykorzystaniem środków zewn ętrznych, w tym unijnych z RPO WP na lata 2007 - 2013 Niski poziom korzystania z paliw stałych w Niewielki poziom udziału instalacji OZE w budownictwie publicznym. produkcji energii na terenie gminy Modernizacja dróg lokalnych i budowa tras, Ograniczony wpływ i mo żliwo ści decyzyjne na ścieżek rowerowych. podmioty z sektora transportu publicznego – tranzyt. Wysoki poziom zainteresowania mieszka ńców Wysoki poziom zapotrzebowania na energi ę instalacjami OZE i realizacj ą niniejszego planu. elektryczn ą w sektorze zakładu komunalnego i oświetlenia ulicznego Brak struktur do zarz ądzania i monitoringu zu życia energii na terenie gminy Ograniczone mo żliwo ści finansowe mieszka ńców w zakresie instalacji OZE

114

Znacz ący udział paliw stałych w no śnikach energii w budownictwie jednorodzinnym Szanse Zagro żenia Rozpocz ęcie programowania 2014 – 2020 i Ograniczone mo żliwo ści współpracy z mo żliwo ści pozyskania dotacji dla inwestycji w pozostałymi podmiotami i instytucjami na terenie gospodark ę niskoemisyjn ą gminy Znacz ący udział środków finansowych w RPO Ograniczone mo żliwo ści decyzyjne w zakresie WP w zakresie finansowania działa ń wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej przyczyniaj ących si ę do ograniczenia niskiej dostarczanej na teren gminy Je żowe przez emisji, w tym dla działa ń wynikaj ących z zewn ętrznych dostawców i producentów energii planów gospodarki niskoemisyjnej Rozwój programów i działa ń krajowych Kryzys finansowy i gospodarczy ograniczaj ący finansuj ących instalacje OZE zdolno ści finansowe beneficjentów do realizacji zamierzonych działa ń Rozwój energetyki opartej na OZE Zmiana prawodawstwa i programów pomocowych ograniczaj ących finansowanie projektów wpisuj ących w cele planu Rozwój świadomo ści mieszka ńców w zakresie Wzrost cen surowców „czystych” w tym w ochrony środowiska szczególno ści gazu ziemnego Modelowe rozwi ązania i przykłady zastosowa ń Sytuacja polityczna na szczeblu nowoczesnych technologii podnosz ące mi ędzynarodowym ograniczaj ąca dopływ świadomo ść w zakresie rozwoju energii kapitału oraz dostaw ę gazu ziemnego odnawialnej czy potrzeby realizacji projektów termo modernizacyjnych

115

Spis tabel:

Tabela 1. Dyrektywy UE zwi ązane z gospodark ą niskoemisyjn ą ...... 10

Tabela 2. Klimat Gminy Je żowe ...... 21

Tabela 3. Liczba mieszka ńców gminy Je żowe ...... 23

Tabela 4. Przyrost naturalny w gminie Je żowe w okresie 2010 - 2014 ...... 23

Tabela 5. Saldo migracji ...... 24

Tabela 6. Liczba budynków mieszkaniowych na terenie gminy Je żowe w okresie 2010 - 2015 ...... 24

Tabela 7. Liczba budynków mieszkalnych w poszczególnych sołectwach gminy Je żowe ...... 26

Tabela 8. Struktura i liczba firm na terenie gminy Je żowe w okresie 2010 - 2014 ...... 27

Tabela 9. Szczegółowy rozkład dróg na terenie gminy Je żowe ...... 30

Tabela 10. Warto ści odniesienia u średnione dla jednej godziny oraz roku kalendarzowego ...... 33

Tabela 11. Liczba zebranych ankiet na terenie gminy ...... 50

Tabela 12. Sektory obj ęte planem zgodnie z SEAP ...... 53

Tabela 13. Wska źniki przeliczeniowe ...... 55

Tabela 14. Źródła ogrzewania budynków ...... 57

Tabela 15. Sposób ogrzewania c.w.u...... 57

Tabela 16. Sposób przygotowania posiłków ...... 58

Tabela 17. Zakres prac termomodernizacyjnych wykonanych przez mieszka ńców ...... 60

Tabela 18. Planowane prace termomodernizacyjne przez mieszka ńców gminy Je żowe do roku 2020 60

Tabela 19.Zu życie paliw w sektorze instytucji publicznych w roku bazowym 2010 ...... 61

Tabela 20. Zu życie energii w sektorze instytucji publicznych w roku bazowym 2010 ...... 62

Tabela 21. Zu życie paliw w sektorze instytucji publicznych w roku kontrolnym 2015 ...... 62

Tabela 22. Tabela 20. Zu życie energii w sektorze instytucji publicznych w roku kontrolnym 2015 ... 63

Tabela 23. Dane dotycz ące transportu prywatnego na podstawie badania ankietowego...... 67

Tabela 24. Dane dla transportu komunalnego - słu żbowego ...... 68

Tabela 25.Zu życie energii [MWh/rok] w roku bazowym 2010 ...... 69

Tabela 26. Emisja CO2 na terenie gminy Je żowe w roku bazowym 2010 ...... 70

Tabela 27. Zu życie energii na terenie gminy Je żowe w roku kontrolnym 2015 ...... 73

Tabela 28. Zmiana zu życia energii w roku kontrolnym 2015 wzgl ędem roku bazowego 2010 ...... 74

Tabela 29. Emisja CO2 w poszczególnych sektorach w roku 2015 ...... 74

116

Tabela 30. Lista wska źników realizacji planu ...... 112

Spis rysunków:

Rysunek 1. Mapa Gminy Je żowe ...... 20

Rysunek 2. Analiza liczby mieszka ńców gminy Je żowe w okresie 2010 - 2014 ...... 23

Rysunek 3. Zmiana liczby budynków mieszkaniowych w okresie 2010 - 2014 ...... 25

Rysunek 4. Liczba zamieszkanych budynków mieszkaniowych w poszczególnych sołectwach gminy ...... 26

Rysunek 5. Liczba firm w okresie 2010 – 2014 ...... 27

Rysunek 6. Struktura działaj ących firm wg bran ży ...... 28

Rysunek 7. Graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe ...... 34

Rysunek 8. Graficzne rozkłady st ęż eń średniorocznych i jednogodzinowych dwutlenku siarki w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe ...... 35

Rysunek 9. Graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych benzenu w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe ...... 37

Rysunek 10. Graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych pyłu PM10 oraz rozkład przekrocze ń dobowych w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe ...... 38

Rysunek 11. Graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych pyłu PM2,5 w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe ...... 40

Rysunek 12. Graficzny rozkład st ęż eń średniorocznych benzo(a)pirenu w woj. podkarpackim i w gminie Je żowe ...... 41

Rysunek 13. Obszar działania PGE Dystrybucja S.A...... 44

Rysunek 14. Obszar działania PSG sp. z o.o. Oddział w Tarnowie ...... 45

Rysunek 15. Plan przygotowania planu zgodnie z SEAP ...... 46

Rysunek 16. Udział poszczególnych sołectw w badaniu ...... 51

Rysunek 17. Udział źródeł ciepła w ogrzewaniu budynków mieszkalnych na terenie gminy Je żowe . 57

Rysunek 18. Udział źródeł ciepła do przygotowania c.w.u...... 58

Rysunek 19. Udział źródeł ciepła w przygotowaniu posiłków ...... 59

Rysunek 20. Udział no śników wg. zu życia energii w 2010 r.[MWh/rok] ...... 62

117

Rysunek 21. Udział no śników wg. zu życia energii w 2015 r.[MWh/rok] ...... 63

Rysunek 22. Porównanie zu życia energii pomi ędzy rokiem bazowym, a kontrolnym ...... 64

Rysunek 23. Zu życie energii elektrycznej wg. sektorów w roku 2010 ...... 65

Rysunek 24. Zu życie energii elektrycznej wg. sektorów w roku 2015 ...... 65

Rysunek 25. Zu życie energii w poszczególnych sektorach w roku 2010 ...... 69

Rysunek 26. Emisja CO2 w poszczególnych sektorach w roku bazowym 2010 ...... 70

Rysunek 27. Udział poszczególnych sektorów w zu życiu energii w roku kontrolnym 2015 ...... 73

Rysunek 28. Udział poszczególnych sektorów w emisji CO2 w roku 2015 ...... 75

118

ZAŁ ĄCZNIK NR 1

119

ZAŁ ĄCZNIK NR 2

120

ZAŁ ĄCZNIK NR 3

121

Plan działa ń

Roczne zu życie energii/emisji CO 2 l. planowane zmiana p nazwa instytucji 2010 2015 oszcz ędno ści na WARIANT I WARIANT II 2015/2010 . 2020 CO CO2 CO2 Mw CO2 Mw CO2 Zmia Zmian CO2 Zmiana Zmia I. Placówki MWh/ 2 MWh/ MWh/r MWh MWh/ MWh/ Mwhe [Mg/r [Mg/r [Mg/r he/r [Mg/ he/r [Mg/r na % a % [Mg/r % na % oświatowe rok rok ok /rok rok rok /rok ok] ok] ok] ok rok] ok ok] MWh CO 2 ok] MWh CO2 Zespół Szkół w - - 1 Cholewianej - 296,09 62,83 366,83 77,64 -70,74 -14,81 7,2 7,2 2,43 366,83 0 77,64 23,89 359,63 7,2 75,21 -21,46% 19,70 . Górze, ul. 23,57% % % Młynarze 23 Zespół Szkół w - - 2 - Groblach, Groble 225,29 48,58 436,15 91,24 -210,87 -42,66 7,2 7,2 2,43 436,15 0 91,24 93,60 428,95 7,2 88,81 -90,40% 82,81 . 87,81% 37 % % Zespół Szkół w 3 273,8 50,2 18,05 12,50 Je żowem, 441,56 94,31 635,73 132,75 -194,17 -38,44 0 361,86 0 82,52 12,50% 361,86 0,00 82,52 18,05% . 7 3 % % Je żowe 161 a Publiczna Szkoła Podstawowa w - - 4 - Je żowem - 102,96 23,84 131,48 29,31 -28,51 -5,48 5,4 5,4 1,82 131,48 0 29,31 27,69 126,08 5,4 27,49 -22,45% 15,33 . 22,97% Kameralne, % % Je żowe 813 D Zespół Szkół w - - 5 Je żowem - 286,16 62,12 401,94 87,46 -115,79 -25,34 5,4 5,4 1,82 401,94 0 87,46 40,46 396,54 5,4 85,64 -38,58% 37,87 . Centrum, Je żowe 40,80% % % 135 Zespół Obsługi 6 Szkół w 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00% 0,00% 0,00 0,00 0,00 0,00% 0,00% . Je żowem - - 7 Zespół Szkół w - 164,74 38,75 226,53 48,34 -61,80 -9,59 5,4 5,4 1,82 226,53 0 48,34 37,51 221,13 5,4 46,52 -34,23% 20,06 . Starym Narcie 24,76% % %

122

Publiczna Szkoła - - 8 - Podstawowa 174,77 36,66 250,07 52,16 -75,30 -15,50 7,2 7,2 2,43 250,07 0 52,16 43,08 242,87 7,2 49,73 -38,96% 35,65 . 42,28% Je żowe Podgórze % % Publiczne - - 9 Gimnazjum w 118,7 - 362,53 77,56 563,66 118,76 -201,13 -41,20 3,6 3,6 1,22 563,66 0 55,48 560,06 3,6 117,54 -54,49% 51,54 . Je żowem, 6 53,12% % % Je żowe 574a 1 Zespół Szkół w 252,1 3,66 63,6 3,66 14,39 43,22 0 296,65 77,19 506,11 107,44 -209,46 -30,25 253,97 43,83 43,22% 253,97 3,67 43,83 14,39% Jacie, Jata 85 4 8 1 8 % % . 1 Przedszkole w 100,00 100,00 100,00 100,00 1 Zalesiu w ZS w 0,00 0,00 44,64 9,55 -44,64 -9,55 0 0 0 44,64 0 9,55 44,64 0,00 9,55 % % % % . Jacie, Zalesie 40 - - - 2 3 -1 - 567,4 45,0 127, 3 640,8 2 - RAZEM 521,83 754,65 3,67 29,20 22,80 45,07 626,84 20,12 350,73 563,14 212,40 232,82 1 7 81 037,13 1 995,73 27,44% % % % CO CO2 CO2 Mw CO2 Mw CO2 Zmia Zmian CO2 Zmiana Zmia II.Zakł ądy MWh/ 2 MWh/ MWh/r MWh MWh/ MWh/ Mwhe [Mg/r [Mg/r [Mg/r he/r [Mg/ he/r [Mg/r na % a % [Mg/r % na % komunalne rok rok ok /rok rok rok /rok ok] ok] ok] ok rok] ok ok] MWh CO 2 ok] MWh CO2 Zakład Gospodarki 1 Komunalnej 41,34 42,35 2 232,14 71,19 136,18 44,08 95,96 27,11 9 9 3,04 136,18 0 44,08 38,08% 127,18 9 41,04 45,21% Je żowe - Stacja % % . Uzdatniania Wody Zakład Gospodarki 1 Komunalnej - - - 3 Je żowe - Gminna 119,77 40,47 154,35 52,16 -34,58 -11,69 9 9 3,04 154,35 0 52,16 28,87 145,35 9 49,12 -21,36% 21,36 28,87% . Oczyszczalnia % % Ścieków Komunalnych 18,0 17,44 19,26 RAZEM 351,91 111,67 290,53 96,24 61,38 15,42 18,00 6,08 290,53 0,00 96,24 13,81% 272,53 18,00 90,16 22,56% 0 % % III. Instytucje CO CO2 CO2 Mw CO2 Mw CO2 Zmia Zmian CO2 Zmiana Zmia MWh/ 2 MWh/ MWh/r MWh MWh/ MWh/ Mwhe użyteczno ści [Mg/r [Mg/r [Mg/r he/r [Mg/ he/r [Mg/r na % a % [Mg/r % na % rok rok ok /rok rok rok /rok publicznej ok] ok] ok] ok rok] ok ok] MWh CO 2 ok] MWh CO2 123

1 Budynek Urz ędu - - 4 Gminy Je żowe, 166,69 38,11 179,63 41,86 -12,94 -3,74 3,6 3,6 1,22 179,63 0 41,86 -9,81% 176,03 3,6 40,64 -5,60% 7,76% 6,61% . Je żowe 136 A 1 - - - Remiza OSP - 5 19,97 5,26 44,00 9,21 -24,03 -3,94 44,00 0 9,21 120,37 44,00 0,00 9,21 120,37 74,93 Cholewiana Góra 74,93% . % % % 1 66,98 58,40 6 Świetlica Zalesie 6,94 1,86 2,29 0,77 4,65 1,09 2,29 0 0,77 58,40% 2,29 0,00 0,77 66,98% % % . 1 - - Świetlica w - 7 6,92 1,86 7,87 2,66 -0,94 -0,80 7,87 0 2,66 13,58 7,87 0,00 2,66 -13,58% 43,17 Starym Narcie 43,17% . % % 1 Remiza OSP 10,1 58,54 60,90 8 77,14 16,59 31,98 6,49 45,16 10,10 45,16 0 31,98 0 6,49 60,90% 31,98 0,00 6,49 58,54% Je żowe 0 % % . 1 - - Świetlica 79600,0 79497, 9 0,00 0,00 0,01 0,00 0,00 0,00 0,8 0 0,27 0,01 0 0,00 400,00 400,00 -0,80 0 -0,27 Pogorzałka 0% 73% . % % 2 Szatnia KS 69,45 69,45 0 8,17 2,76 2,50 0,84 5,67 1,92 2,50 0 0,84 69,45% 2,50 0,00 0,84 69,45% Czarni Sójkowa % % . 2 Budynek 24,68 14,60 1 Ośrodka Zdrowia 131,07 27,85 98,72 23,78 32,35 4,07 98,72 0 23,78 14,60% 98,72 0,00 23,78 24,68% % % . Je żowe 2 Świetlica Sibigi 85,47 98,36 2 7,62 2,09 1,11 0,33 6,52 1,76 0,9 0 0,3 1,11 0 0,33 84,02% 0,21 0 0,03 97,27% Groble % % . 2 Szatnia KS 24,94 24,94 3 Sparta Je żowe, 5,73 1,94 4,30 1,45 1,43 0,48 4,30 0 1,45 24,94% 4,30 0,00 1,45 24,94% % % . Je żowe 608A 2 Ośrodek Zdrowia 93,10 89,39 4 16,47 3,62 1,14 0,38 15,33 3,23 1,14 0 0,38 89,39% 1,14 0,00 0,38 93,10% Nowy Nart 46 % % . 2 Świetlica Bł ądki 75,27 75,27 5 24,95 8,43 6,17 2,09 18,78 6,35 6,17 0 2,09 75,27% 6,17 0,00 2,09 75,27% Je żowe 688 % % . 2 Świetlica Je żowe 0,01 0,00 7,31 1,57 -7,30 -1,56 7,31 0 1,57 - - 7,31 0,00 1,57 - - 124

6 Kameralne 14607 92612, 146076, 92612, 6,67% 83% 67% 83% 2 Świetlica - - - - 7 Krzywdy, 0,02 0,01 5,14 1,74 -5,12 -1,73 5,14 0 1,74 25615, 25615, 5,14 0,00 1,74 25615,0 25615, . Krzywdy 177B 00% 00% 0% 00% 2 Remiza OSP 42,42 42,42 8 Zalesie, Zalesie 0,03 0,01 0,02 0,01 0,01 0,00 0,02 0 0,01 42,42% 0,02 0,00 0,01 42,42% % % . 36 2 Remiza OSP - - - - 9 Groble, Groble 0,05 0,02 1,87 0,63 -1,83 -0,62 1,87 0 0,63 3802,0 3802,0 1,87 0,00 0,63 3802,08 3802,0 . 30A 8% 8% % 8% 3 Remiza OSP 72,88 77,25 0 Nowy Nart, 17,39 4,04 4,72 1,33 12,67 2,71 1,2 0 0,41 4,72 0 1,33 67,11% 3,52 0 0,92 79,78% % % . Nowy Nart 41 3 Remiza OSP 13,94 1 15,51 3,72 18,80 4,56 -3,29 -0,84 5,45 0 1,15 13,35 0 3,41 8,46% 13,35 0,00 3,41 13,94% 8,46% Jata, Jata 33 % . 3 Lokal w Nowym 11,34 11,52 2 Narcie, Nowy 22,60 4,78 20,03 4,23 2,56 0,55 20,03 0 4,23 11,52% 20,03 0,00 4,23 11,34% % % . Nart 33 3 Świetlica w 3 Sójkowej, 37,81 15,26 37,10 15,02 0,71 0,24 3,56 0 1,2 37,10 0 15,02 1,88% 1,57% 33,54 0 13,82 11,30% 9,44% . Sójkowa 57 14,6 117,8 16,96 17,23 RAZEM 565,10 138,22 474,70 118,95 90,39 19,27 60,67 3,60 469,25 0,00 14,77% 459,19 3,60 114,40 18,74% 5 0 % % CO CO2 CO2 Mw CO2 Mw CO2 Zmia Zmian CO2 Zmiana Zmia IV. Pozostałe MWh/ 2 MWh/ MWh/r MWh MWh/ MWh/ Mwhe [Mg/r [Mg/r [Mg/r he/r [Mg/ he/r [Mg/r na % a % [Mg/r % na % sektory rok rok ok /rok rok rok /rok ok] ok] ok] ok rok] ok ok] MWh CO 2 ok] MWh CO2 3 29 Budownictwo 105 29 104 29 104, 104 104 29 4 1 388,76 290,34 366 366 0 607,2 1,31% 0,97% 366,00 1,66% 1,32% jednorodzinne 814,26 897,56 425,50 607,22 89 425,50 059,50 502,33 . 2 3 - - Oświetlenie 104,5 - 5 248,84 84,09 309,30 104,52 -60,46 -20,43 0 0 0 309,30 0 24,30 309,30 0,00 104,52 -24,30% 24,30 uliczne 2 24,30% . % % 1 30 SEKTORY 109 30 109 30 432, 253, 108 108 30 267,66 71,78 012,0 3,67 566,5 0,73% 0,61% 432,67 1,13% 1,02% RAZEM 330,84 753,36 063,17 681,58 67 43 531,71 096,25 438,25 8 9 125

126