ANNUAL REPORT 1 July 2012 – 30 June 2013 OFFICE ADDRESS Land Transport Authority Private Bag Vaitele Apia

CONTACT NUMBERS

Telephone: Vaitele Office +685 26740/26741 Fax: +685 26739 Email:Salelologa lta@.ws Office +685 51508/51214 Website:Fax: +685 www.lta.gov.ws 51207 1 May 2014

The Honorable Speaker of the House

Legislative Assembly of Samoa

Pursuant to Section 25 of the Land Transport Act 2007, I have the honour to submit herewith on behalf of the Board of Directors of the Land Transport Authority, the Annual Report and Statement of Accounts for the Financial Year from 1 July 2012 to 30 June 2013.

Ma le faíaaloalo,

Manu’alesagalala Enokati Posala MINISTER OF WORKS, TRANSPORT AND INFRASTRUCTURE

i TABLE OF CONTENTS

CONTENTS PAGES

1. Vision and Mission 1

2. Corporate Profile 2

3. Board and Management 3-4

4. Chairman’s Report 5

5. Chief Executive Officer’s Report 6-14

6. Organizational Structure 15

7. Financial Statements 16-32

ii Vision Statement

To provide a safe national road network.

Mission Statement

To improve the national road network by achieving an acceptable standard of road infrastructure and meeting road use management standards.

1 1. CORPORATE PROFILE:

1.1 Background

The establishment of the Land Transport Authority (LTA) is the latest in a series of major reforms of the Public Sector that have been ongoing for several years. Land Transport Authority came into existence as a fully functioning and legally independent entity on 1st July 2009.

Transport and Infrastructure. Two of the latter Ministry’s major functions namely road asset The Land Transport Authority’s immediate predecessor organization is the Ministry of Works, management and road use management was transferred under the administration of the new Land Transport Authority. Mandated by the LTA Act 2007, the Land Transport Authority prime objectives are to effectively engineer and maintain a safe and environmentally friendly transportation network through a diversity of functions which include but not limited to:-

• Construction and maintenance of national roads; • Improve standards of public transportation; • Effective enforcement of road safety codes, rules and regulations; • Set fees and charges to ensure sustainability of autonomy at affordable costs to users (Stakeholders).

1.2 Core Functions:

The gathering and management of economic data relevant to road usage and maintenance:-

• Management and implementation of licensing and other road user charges • • Assistance with and implementation of road safety initiatives Management of road infrastructure data and classification of roads • Enforcement of road usage laws • Instigating road maintenance programs • Quality assurance to road maintenance standards • Assistance with Government’s road development program

1.3 Financial Performance:

The Authority is funded with direct injections from Government through monthly budget appropriations and internal generated revenue from vehicle registration, driver licensing and others.

1.4 Organizational Structure: divisions are Executive, Road Operations, Programming and Procurement, Road Use Management, The Authority is operated with five (5) core divisions and three (3) supporting divisions. The core and Savaii Operations. The supporting divisions are Corporate Services, Legal, and Information Technology.

2 2. BOARD OF DIRECTORS

Chairman/CEO MWTI Vaaelua Nofo Vaaelua

Director/CEO LTA Director Leasi Vainalepa Galuvao Aiono Afaese Toleafoa

Director/CEO ACC Director Malaeulu Lose Niumata Su’a Kapeli Tevaga

Director/Commissioner MPP Director Lilomaiava Fou Taioalo Moananu Ioane Filemu

3 2.2 Management Team:

Leasi Vainalepa Galuvao Mataafa Sepelini Poufa Chief Executive Officer Manager Savaii Operations

Namulauulu Lameko Viali Seimaleula Sinapati Ulberg Manager Road Operations Manager Programming & Procurement

Tauiliili Tamaseugogo Leo Bartley Fainuulelei James Ah Wai Manager Road Use Management Manager Information Technology

Anoanoa’i Pepe Lafai Saveatama Virginia Tuatagaloa Manager Legal Manager Finance and Corporate Services

4 3. CHAIRMAN’S REPORT:

for the Authority. The Authority makes a substantial positive contribution towards achieving its Fiscal year 2012/2013 was a year of significant opportunity, challenge, activity and achievement goals through its commitment to lifting performance and improving our frontline services to the public, in line with its duties and responsibilities.

I therefore take pleasure in presenting this Annual Report which summarizes the activities that were for the way forward of the Authority. implemented, significant progress, financial summaries with challenges and recommendations The Authority’s highlights for the year are as follows: • The Cyclone Evan of December 2012 which caused massive damages to many villages immediately initiated its recovery works; • The enhanced quality of drainage networks; • In celebration of the First Public Service Day, the Authority honored its “Excellence Award in Public Awareness Initiative in the Implementation of the Road Switch.” • • Ongoing awareness programs concerning safety on roads. Support energy efficiency practices in all sectors but mainly the transport sector; I commend the support and contribution of all our key stakeholders and partners in shaping these

Thesignificant Honorable changes Minister in achieving Manu’alesagalala the goals and Enokati objectives Posala’s desired leadership by the and Authority. passion to compel the implementation of Government’s main concern is also accredited with appreciation.

Last but not least, I would also like to thank the Staff, Consultants and the Executive Management for their flexibility, hard work and collaborative commitment over the past year.

Vaaelua Nofo Vaaelua Chairman Board of Directors

5 4. CHIEF EXECUTIVE OFFICER’S REPORT:

The ongoing operational functions and service delivery of the Authority have benefited the management and road asset management while meeting Government’s needs for good quality country in the financial year reported. The focus is to ensure developments integrated road user transport and infrastructure.

It is my pleasure to present the Annual Report for the Land Transport Authority highlighting its th June 2013. annually4.1 Cyclone work performances Evan for the financial year ended 30

4.1.1 Post Cyclone Evan Recovery Works Tropical Cyclone Evan (TCE) struck Samoa in December 2012. The damages and losses assessment to the Land Transport Infrastructure immediately after Cyclone Evan, carried out by the United Nations Development Program and LTA counterparts, concluded that the estimated value of value of losses equate to SAT$18 million. This assessment is documented in the Post Disaster damages to land transport infrastructure equate to about SAT$62.2 million whereas the estimated Needs Analysis, March 2013.

4.1.2 Immediate Post Cyclone Evan Works The immediate works carried out by the LTA after Cyclone Evan was the cleanup of large debris within the vicinity of roads and bridges and at private and commercial residences in the Vaisigano and Gasegase River basins that were heavily affected by flooding. employed to implement these immediate post cyclone clean up works. The total amount spent by Twenty (20) local contractors including those not in the LTA Prequalification Registry were the Authority on theseContractor works equates to SAT$2.96 million. Contractor 1 Ah Liki Construction 11 National Carrier 2 Alafua Transport 12 Ott Transport 3 Aldan Construction 13 PPG Engineering 4 Bluebird Construction 14 R & R Construction 5 Easy Boy Transport 15 Silva Transport King Construction 7 Lee Transport 17 T & N Toleafoa 68 Lucky Construction 1618 SWELTama ole Mau

6 9 Mana Industries 19 Ulia Construction 10 May Construction 20

Webster Works & Infrastructure 4.1.3 Rehabilitation Works along Cross Island Road and Tafitoala

Heavy flooding as a result of Cyclone Evan caused severe washouts and heavy damages to various roads around the Island. The most significant of these damages were affected on the Cross ThereforeIsland Road the from Authority Vailima divided to Siumu, the andrehabilitation the South Westworks Coast of Cross Road Island at Tafitoala. Road into 3 packages and

Tafitoala into 2 packages then outsourcedPost their Cyclone construction Evan to the following local contractors: Rehabilitation of Cross Island Road - Package 1 Ott Transport Rehabilitation of Cross Island Road - Package 2 Lucky Construction Rehabilitation of Cross Island Road - Package 3 Ulia Construction T & N Toleafoa Silva Transport Rehabilitation Works at Tafitoala - Package 1 Rehabilitation Works at Tafitoala - Package 2 4.1.4 Reconstruction of Savalalo Bus Shelters Eight (8) bus shelters at Savalalo Bus Depot were damaged by Cyclone Evan and reconstruction works were carried out by Poloa Builders Ltd.

4.2 Infrastructural Works

4.2.1 Capital Works and seawalls in Upolu and Savaii. The Capital Works Program for fiscal year 2012/2013 consisted of construction of access roads Upolu Contractor 1 Savaia-Uta Road Silva Transport 2 Saanapu-Uta Road 3 Lealaalii Road, Faleasiu SWEL 4 Fagaloa Bay Road and Seawall King Construction Webster Works & Infrastructure 5 Leusoalii Road, Luatuanuu Ah Liki Construction Savaii Contractor 1 Lelepa Road, Itu-o-Tane ON & Sons 2 Faala Road, Palauli Apia Lua 3 Iva Road Savaii Civil Operations

4.2.2 Minor Works: such as construction of driveways, drainages, speed humps and resealing of roads. These are also The Minor Works Program involved works carried out in response to requests from the community known as emergency works that required a shorter procurement process i.e. Request for Quotation (RFQ). The following lists some of the minor works in approval thresholds of less than and equal to SAT$100,000.00 and greater than SAT$100,000.00 but less than and equal to SAT$200,000.00.

7 UPOLU Minor works costing less than or equal to $100,000. Upolu Contractor 1 Surveying Services along Atina’e Road and Tufuiopa Rd Togafuafua Soloi Surveying Firm 2 Construction of new driveway at Vaiusu 3 Replacement of Sump Lids within the CBD (Package 1) T & N Toleafoa Ltd Webster Works & Infrastructure 4 Replacement of Sump Lids within the CBD (Package 2) T & N Toleafoa Ltd 5 Construction of Tofaeono Driveway, Lalovaea Design & Documentation of drainage diversion diversion and Tinai Gordon & Associates Ltd Webster Works & Infrastructure outfall along CIR 76 Construction of an open roadside drain, Salua Manono ATC Civil Co. Ltd 8 Removal of Speed Humps Ulia Construction Ltd 9 Construction of new driveway at Letogo 10 Construction of new driveway at EFKS Vaivaseuta Alafua Transport Co. Ltd Webster Works & Infrastructure 11 Construction of Box Culvert and Lintels along Vaivaseuta Road T & N Toleafoa Ltd 12 Reconstruction of Bus Shelters, Savalalo Poloa Builders Ltd 13 Construction of Falelauniu Road OTT Transport 14 Reconstruction of Satalo - Sapunaoa tai Road (Variation) Lee Transport Ltd

UPOLU Minor works costing more than $100,000 but less than/equal to $200,000. Upolu Contractor 1 Reconstruction of Fasa St and Laloataata Rd OTT Transport 2 Reconstruction of Fasa Street and Laloataata Road, Vaitele Tai OTT Transport 3 Reconstruction of Vaiusu Road & Resealing of Elise Fou Road Lucky Construction Ltd 4 Reconstruction of Satalo - Sapunaoa tai Road Lee Transport Ltd 5 Rehabilitation of East Coast Road Aleipata King Construction Rehabilitation of drainage works Package 1 Lee Transport Ltd 7 Reconstruction of Foga’a Road, Faleula Package 3 Ulia Construction Ltd 6 8 Reconstruction of Foga’a Road, Faleula Package 2 Ulia Construction Ltd 9 Reconstruction of Fuafua St Ulia Construction Ltd 10 Reconstruction of Foga’a Road, Faleula Package 1 Ulia Construction Ltd 11 Upgrading of Malie-uta Access Road extension Silva Transport Ltd 12 Resealing of Talimatau Road OTT Transport 13 Reconstruction of Lotopue School Road Lucky Construction Ltd 14 Rehabilitation of Drainage works on Lemafa Pass Lee Transport Ltd 15 Rehabilitation works - , Falealili Ulia Construction Ltd Reconstruction of East Coaset Road (Fagalii, Vailele & Letogo) Lucky Construction Ltd 17 Reconstruction of Laufao St Lucky Construction Ltd 16 18 Rehabilitation works of Poutasi & Siumu Ulia Construction Ltd 19 Rehabilitation works Satalo - Matautu, Falealili Ulia Construction Ltd 20 Reconstruction of Lalomauga Access Road 21 Rehabilitation works Vaovai - Poutasi, Falealili Ulia Construction Ltd SWEL Co. Ltd 22 Rehabilitation of drainage works Package 2 National Carriers Ltd 23 Reconstruction of Alaafaalave Aleisa Lucky Construction Ltd 24 Reconstruction of Lamosa & Lili Road OTT Transport

8 25 Reconstruction of Tapaga Rd, Faleula OTT Transport Reconstruction of Aleipata main Coast Road Package 1 Ulia Construction Ltd 27 Reconstruction of Aleipata main Coast Road Package 4 OTT Transport 26 28 Reconstruction of Aleipata main Coast Road Package 2 Lucky Construction Ltd 29 Reconstruction of Aleipata main Coast Road Package 3 King Construction

SAVAII Minor works costing less than or equal to $100,000 and less than or equal to $200,000. Savaii Contractor 1 Salelologa township road reseal Sakalafai Contractors 2 Major Soakage Pit at Salelologa Sakalafai Contractors 3 Part of Paia Village Road Apia Lua 4 Sapapalii Access Road Apia Lua 5 ON&Sons Construction Boat Ramp at Faga ON&Sons Construction Retaining Wall at Lano 7 2 Speed humps at Manase Apia Lua 6 8 FICO Construction 9 South East Coast Rd – Sapulu/Saloga (Pkg 2) FICO Construction Traffic Lights Road Area Salelologa (Package 1) 10 South East Coast Rd – Foua Salelologa (Pkg 3) ON&Sons Construction 11 South East Coast Rd – Iva#1 (Package 4) ON&Sons Construction 12 South East Coast Rd – Iva#2 (Package 5) Savaii Civil Operations 13 Savaii Civil Operations 14 Palauli South Coast Rd – Maota#1 (Package 1) ON&Sons Construction South East Coast Rd – Vaiafai/Lalomalava (Pkg 6) 15 Palauli South Coast Rd – Maota#2 (Package 2) ON&Sons Construction Palauli South Coast Rd – Laufa’i Faala (Package 3) Big Island Construction 17 Palauli South Coast Rd – Faala#1 (Package 4) Apia Lua 16 18 Palauli South Coast Rd – Faala#2 (Package 5) Apia Lua 19 Big Island Construction

Palauli South Coast Rd – Vaitoomuli (Package 6) 4.2.3 Routine Maintenance: The Routine Maintenance Program is an ongoing process for a 12 month period. There are twelve

(12)Zone zones in Upolu andUpolu ten (10) Zone in Boundaries Savaii with contracts publicly tenderedContractor out. 1 Ott Transport 2 Vaimoso - Moamoa, Aleisa - Vaiusu Silva Transport Saina - Sinamoga, Afiamalu - Moataa 3 Vaitele - Faleula - Vaitele Lucky Construction 4 Faleula - Saleimoa - Aleisa - Tanumapua T&N Toleafoa 5 Aleisa - Leulumoega, Leulumoega - Saleimoa Ulia Construction National Carrier 7 6 Leulumoega - Lefaga via Aana West Coast Road 8 Iakopo Developments Leulumoega - Vaiee via West Cross Island Road V&W Construction 9 Satalo - Sapoe - Amaile via Richardson Rd R&R Construction Vaiee - Satalo - Afiamalu 10 Sapoe - Amaile via Aleipata South Coast Road Bluebird Construction 11 Vaipu - Manunu 12 Manunu - Moataa Lee Transport Webster Works

9 Zone Savaii Zone Boundaries Contractor 1 Maota - Lalomalava ON & Sons 2 Lalomalava – Patamea via Tapueleele Road Sakalafai 3 Sapapalii – Patamea via Main Road Savaii Civil Operations 4 Patamea – Paia FICO 5 Paia - Aopo Ford Tama o le Mau Aopo Ford – Falealupo Tau’ae General Contractors 7 Falealupo – Samata 6 8 Samata – Taga Ford Salafai Construction Transportation & Works 9 Apia Lua 10 Big Island Taga Ford – Satufia Satufia – Maota 4.2.4 Lawn Mowing Routine Maintenance The Lawn mowing routine maintenance is for Upolu only.

Zone Upolu Zone Boundaries Contractor 1 Zero Management 2 Vaimoso - Moamoa, Aleisa - Vaiusu Silva Transport Saina - Sinamoga, Afiamalu - Moataa 3 Vaitele - Faleula - Vaitele Alafua Transport 4 Faleula - Saleimoa - Aleisa - Tanumapua 5 Aleisa - Leulumoega, Leulumoega - Saleimoa A & J Lawnmowing SWEL Lelata Enterprises 7 6 Leulumoega - Lefaga via Aana West Coast Road 8 Iakopo Developments Leulumoega - Vaiee via West Cross Island Road Civil Care Works Ltd 9 Satalo - Sapoe - Amaile via Richardson Rd East Coast Contracting Vaiee - Satalo - Afiamalu 10 Sapoe - Amaile via Aleipata South Coast Road Paipai Schwenke 11 Vaipu - Manunu 12 Manunu - Moataa 3T’s Webster Works

4.2.5 Drainage Routine Maintenance The routine maintenance of drainages within the vicinity of Central Business Area (CBD) was maintained at 4 zones. The Drainage Routine Maintenance Program is funded by the European Union through the Joint Water Sector and Sanitation Committee (JWSCC) whereby LTA is part of theZone Drainage and SanitationUpolu Subsector Zone underBoundaries the JWSCC. Contractor 1 Open Drainages Vaitele to Se’ese’e inclusive of Tuanaimato T & N Toleafoa Sports Complex 2 Open Drainages Alafua to Matafele inclusive of Fugalei 3 Open Drainages Matafele to Lauli’i inclusive of Vaivase area and Civil Care Webster Works Vailima 4 Closed Drainages within the Central Business District T&N Toleafoa

10 4.3 ROAD USE MANAGEMENT

This is one of the core activities of the Authority with its main purpose to promote road safety by in both vehicles and drivers. Below are the data at year end:- ensuring effective and efficient systems for managing the licensing and registration of road users, 4.3.1 Vehicle Registration

Type New Renew Total Upolu Savaii Upolu Savaii Private 1,333 33 11,884 1,434 14,684 Taxis 198 0 2,192 2,558 Buses 5 0 413 97 515 168 Motor Cycles 18 2 18 3 41 Total 1,554 35 14,507 1,702 17,798

Total Right Hand Drive Vehicles 10,664 Left Hand Drive Vehicles 7,055 Others (motorcycles, trailers, heavy machineries etc) 79 17,798

4.3.2 Driver License

New Renew Total Upolu Savaii Upolu Savaii Private (5 years) 2,945 151 4,898 Commercial (1 year) 247 2,032 125 2,440 386 1,416 Learner Permit (3 months) 18 2 0 0 20 36 Total 3,210 424 3,448 276 7,358

4.3.3 Defensive Driving Course (DDC) The DDC is for drivers 21 years and over who also holds a Private Driver License more than six months. The main focus is to strengthen road safety awareness targeting commercial drivers (taxi, bus, light trucks and heavy machineries etc).

License Class Upolu Savaii Total Commercial - Taxi 15 21 Commercial - Bus 22 6 Commercial - Light Trucks and Others 18 4 22 16 6 Total 49 16 65

11 4.3.4 Road Safety Awareness An ongoing program promoted by the Authority for public awareness on roads. Promotions in Government Schools the Authority collaborates with MESC and for Private and Church Schools invitations were forwarded to their Directors of Education.

Upolu Programs Schools Student Teacher Total 1 Mission Infants, Moamoa 73 5 78 2 St John Bosco, Moamoa 38 44 3 Mrs Gabriel, Alamagoto 23 5 28 4 Holy Family, Taufusi 34 76 41 5 SISDAC, Sogi 25 9 34 Model, Sogi 45 10 55 7 Nasareta, Ululoloa 24 12 36 86 Methodist Churches Conference Special Program 679 9 Arch Bishop, Malololelei 45 61 10 Sekema Fou, Papauta 18 8 26 11 Mrs Reed, Papauta 21 164 25 12 Moataa Pre-School 87 35 122 13 Vaiala Pre-School 45 11 56 14 St Catherine, Vailele 5 51 15 Nightingale, Fagalii-Uta 28 11 39 Letogo School 4630 46 17 Leusoalii, Methodist 25 12 37 1618 Fusi Saoluafata Pre-School 169 45 19 Pre-School 31 7 38 20 3621 8 29 21 Saoluafata Pre-School 13 5 18 22 LufilufiSt Peters Pre-School Pre-School, 22 21 43 23 Piula Theological College 7 23 24 Tiavea-Tai, Aleipata 8 7 15 25 Saleaumua Pre-School 1621 8 29 33 15 48 27 18 10 28 2628 Lepa Pre-School 9 11 20 29 Aufaga Pre-School 11 27 30 Vavau Pre-School 25 11 36 31 Pre-School 1612 9 21 32 Salani Pre-School 22 11 33 33 Salesatele Pre-School 31 5 36 34 Vaovai Pre-School 18 12 30 35 Poutasi EFKS 22 12 34 Saaga Siumu 37 53 37 Siumu i Sasae 12 18 3638 Siumu i Sisifo 11 168 19 39 Saanapu Tai 22 68 30 40 Saanapu Uta 11 10 21 41 Fusi Safata 11 10 21 42 Nuusuatia 33 59 43 Sataoa Uta 15 12 27 26 12 44 Matafa’a 22 15 37 45 Gagaifo Lefaga 15 12 27 Pata Falelatai 10 7 17 47 Siufaga 12 5 17 4846 Samatau Falelatai 18 10 28 49 Salua Manono 21 17 38 50 Faleu Manono 18 11 29 51 Lepuiai 9 7 16 52 Fuailoloo Mulifanua 17 13 30 53 Mulifanua 21 20 41 54 Satapuala 15 12 27 55 Faleatiu 22 12 34 Vailuutai 28 54 57 Leulumoega 22 14 36 5658 Fasitoo-Tai 23 2621 44 59 Fasitoo-Uta 12 28 Nofoalii 22 38 Faleasiu 1611 8 19 60 Utualii 22 1618 40 61 Malua Pre-School 25 41 62 Saleimoa Pre-School 12 18 63 Leauvaa 22 1617 39 64 Tuanai Pre-School 21 69 30 65 Malie 11 8 19 66 George Brown, Faleula 28 29 57 67 1,737 788 2,525 68 Savaii Programs Schools Student Teacher Total 1 Vaiola Primary School 52 4 56 2 Salelologa Primary 3 39 3 Puapua Primary 42 4 46 4 Iva Primary 5536 61 5 Sapapalii Primary 48 5 53 Palauli College 35 46 39 7 Uesiliana College 28 2 30 86 Vaiola College 44 4 48 9 Amoa College 40 5 45 10 Asau College 4 50 11 5 51 47246 46 518 Alofi o Taoa College 46

4.3.5 Greenhouse Gas Abatement and Biofuel Application

To promote energyActivity efficiency and biofuel applicationVillage in the land transport sector.Participants Emission awareness Tuanai Emission awareness EFKS Samalaeulu, Savaii 12 schools in Upolu 24 lollypops65 8 schools in Savaii 126 Non-motorized (lollypops distribution) 13 16 lollypops 4.4 Financial Performance

The Authority’s Total Income has increased from $33,863,241 in 2012 to $42,410,528 in 2013, an increase of 25%. The Total Expenditure has increased from $38,056,041 in 2012 to $42,713,281 in 2013, a decrease of 92.8%. in 2013, an increase of 12%. The deficit has decreased from ($4,192,801) in 2012 to ($302,752) 4.5 CONCLUSION:

The major challenge faced by the Authority at year end was the closely monitoring of its road work The overall performance of the Authority in its fourth year of operation recorded a deficit result. expenses to be aligned with the budget. I am glad to say that the deficit has reduced by 92.8%. communities and the people of Samoa for their enormous support throughout the year. We wish to thank the Government of Samoa, various Ministries and Corporations, the business Faafetai tele lava.

Leasi Vainalepa Galuvao CHIEF EXECUTIVE OFFICER

14 LAND TRANSPORT AUHTORITY ORGANISATIONAL STRUCTURE 2012/2013

Board of Directors

Audit CommiIee CEO 15

E>ecu3ve Road Programming & Road Use Savaii Legal Traffic Finance and Opera3ons Procurement Management Opera3ons (CEO Office/ Division Division Corporate Division Division Division Division ICT) Services Division

LAND TRANSPORT AUTHORITY 30 JUNE 2013

FINANCIAL STATEMENTS

16 TELEPHONE: 27751 P.O. BOX 13 FAX: 24167 APIA, SAMOA EMAIL: [email protected] Website: www.audit.gov.ws

Please address all correspondences to the Controller and Chief Auditor

AUDIT OFFICE REPORT OF THE AUDIT OFFICE

TO THE BOARD OF DIRECTORS – LAND TRANSPORT AUTHORITY

We have audited the accompanying financial statements of the Land Transport Authority, which comprises the Balance Sheet as at 30 June 2013, the income statement, the statement of changes in equity and cash flow statement for the year then ended, and a summary of significant accounting policies and other explanatory notes.

Responsibility for the Financial Statements The Board of Directors is responsible for the preparation and fair presentation of these financial statements in accordance with International Financial Reporting Standards and also the Public Bodies (Performance and Accountability) Act 2001. This responsibility includes: designing, implementing and maintaining internal control relevant to the preparation and fair presentation of financial statements that are free from material misstatement, whether due to fraud or error; selecting and applying appropriate accounting policies; and making accounting estimates that are reasonable in the circumstances.

Auditor’s Responsibility Our responsibility is to express an opinion on these financial statements based on our audit. We conducted our audit in accordance with International Standards on Auditing. Those standards require that we comply with ethical requirements and plan and perform the audit to obtain reasonable assurance whether the financial statements are free from material misstatement.

An audit involves performing procedures to obtain audit evidence about the amounts and disclosures in the financial statements. The procedures selected depend on the auditor’s judgement, including the assessment of the risks of material misstatement of the financial statements, whether due to fraud or error. In making those risk assessments, the auditor considers internal control relevant to the entity’s preparation and fair presentation of the financial statements in order to design audit procedures that are appropriate in the circumstances, but not for the purpose of expressing an opinion on the effectiveness of the entity’s internal control. An audit also includes evaluating the appropriateness of accounting policies used and the reasonableness of accounting estimates made by the Board of Directors, as well as evaluating the overall presentation of the financial statements.

We believe that the audit evidence we have obtained is sufficient and appropriate to provide a basis for our audit opinion.

Opinion In our opinion, the financial statements give a true and fair view of the financial position of the Land Transport Authority as at 30 June 2013, and of its financial performance and its cash flows for the year then ended in accordance with International Financial Reporting Standards, and also give in the prescribed manner the information required by the Public Bodies (Performance & Accountability) Act 2001.

Apia, Samoa Fuimaono Papali’i Camillo Afele 8 January 2014 CONTROLLER AND CHIEF AUDITOR

17 LAND TRANSPORT AUTHORITY FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

TABLE OF CONTENTS Page (s)

Auditor’s Report 17

Certification by Directors 19

Balance Sheet 20

Income Statement 21

Statement of Changes in Equity 22

Statement of Cash Flows 23

Notes to and forming part of the financial statements 24-32

18 LAND TRANSPORT AUTHORITY CERTIFICATION BY DIRECTORS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

We certify that the attached financial statements for the Land Transport Authority comprising of the Balance Sheet, Income Statement, Statement of Changes in Equity, Statement of Cash Flows and Notes forming part of the financial statements for the year ended 30 June 2013:

a) give a true and fair view of the matters to which they relate; and

b) have been prepared in accordance with International Financial Reporting Standards; and

c) comply with the Public Finance Management Act 2001 in relation to the form or content of financial statements made under the Public Bodies (Performance and Accountability) Act 2001.

We are not aware of any circumstances which would render any particulars included in the financial statements to be misleading or inaccurate.

We authorise the attached financial statements for issue on behalf of the Directors of the Land Transport Authority.

______Signature Signature Moananu I. Filemu Aiono A. Toleafoa

CHAIRPERSON DIRECTOR Land Transport Authority Land Transport Authority Apia, Samoa Apia, Samoa / / / /

19 LAND TRANSPORT AUTHORITY BALANCE SHEET AS AT 30 JUNE 2013

NOTES 2013 2012 $ $ EQUITY Government Contribution 3 988,602 988,602 Accumulated Funds 4 1,186,891 1,489,643 Total Equity 2,175,493 2,478,245

Represented by:

CURRENT ASSETS Cash and Cash Equivalents 5 6,330,810 6,162,404 Accounts Receivables 7 189,653 185,364 Cyclone Disaster Fund 8 11,657,363 - Other Receivables 9 253,843 247,209 Inventory 10 209,418 311,277 Total Current Assets 18,641,088 6,906,254

Less: CURRENT LIABILITIES Accounts Payable 18,919 5 Provisions and Accruals 11 10,709,783 139,965 Retention 3,439,691 3,104,697 With-Holding taxes 2,138,058 2,224,371 VAGST Payable 20 4,315,171 3,508,030 Total Current Liabilities 20,621,622 8,977,068

Working Capital Deficit (1,980,534) (2,070,814)

Add: NON-CURRENT ASSETS Property, Plant and Equipment 12 4,156,027 4,549,057

NET ASSETS 2,175,493 2,478,245

This statement must be read in conjunction with the accompanying notes.

20 LAND TRANSPORT AUTHORITY INCOME STATEMENT FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

NOTES 2013 2012 $ $

INCOME Total Government grants 13 30,878,355 23,558,092

Less : Road Capital and Maintenance Costs 16 36,760,382 32,875,355 Net Government Grants after Road Costs (5,882,027) (9,317,263)

Add : Operating Income 14 11,532,173 10,305,149 Net Revenue 5,650,146 987,885

Less : Operating Expenditures Audit fees 32,000 35,088 Depreciation 12 713,949 766,842 Directors fees and expenses 19 (i) 65,448 4,950 Personnel costs 15 3,293,040 2,848,906 Supplies - license plates 10 141,816 364,521 Other administrative expenses 17 1,706,646 1,160,380

Total Operating Expenditures 5,952,899 5,180,686

NET (DEFICIT) (302,752) (4,192,801)

This statement must be read in conjunction with the accompanying notes.

21 LAND TRANSPORT AUTHORITY STATEMENT OF CHANGES IN EQUITY FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

NOTE Government Accumulated Total Contribution Funds $ $ $ 2012 Balance at 1 July 2011 3 988,602 5,682,444 6,671,046

Deficit 4 - (4,192,801) (4,192,801)

Balance at 30 June 2012 988,602 1,489,643 2,478,245

2013 Balance at 1 July 2012 3 988,602 1,489,643 2,478,245

Deficit 4 - (302,752) (302,752)

Balance at 30 June 2013 988,602 1,186,891 2,175,493

This statement must be read in conjunction with the accompanying notes.

22 LAND TRANSPORT AUTHORITY STATEMENT OF CASH FLOWS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

NOTE 2013 2012 $ $ CASH FLOWS RECEIVED/(USED) IN OPERATING ACTIVITIES Cash Received from Government 30,878,355 19,056,443 Cash Received from Customers 11,378,821 9,977,351 Cash Paid to Contractors (36,760,382) (42,015,295) Cash Paid to Suppliers & Employees (5,287,335) (4,756,125) Net Cash Received/(Used) in Operating Activities 209,459 (17,737,626)

CASH FLOWS RECEIVED/(USED) IN INVESTING ACTIVITIES Interest from Term Deposits 199,124 132,116 Acquisition of Property, Plant & Equipment (653,747) (1,113,259) Proceed for Sale of Fixed Assets 413,570 -

Net Cash (Used) in Investing Activities (41,053) (981,143)

CASH FLOWS RECEIVED/(USED) IN FINANCING ACTIVITIES Net Cash Received/(Used) in Financing Activities - -

NET INCREASE / (DECREASE) IN CASH 168,406 (18,718,769)

Cash and Cash Equivalents at beginning of year 6,162,404 24,881,173

CASH AND CASH EQUIVALENTS AT YEAR END 6,330,810 6,162,404

Represented by:

Total Cash and Cash Equivalents 5 6,330,810 6,162,404

This statement must be read in conjunction with the accompanying notes.

23 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

1. GENERAL

The Land Transport Authority was set up on 1 July 2009, and became independent from the Ministry of Works, Transport and Infrastructure.

Its main functions are set out in Section 5 of the Land Transport Act 2007, is to provide maintenance of the national road network and control of road users in Samoa.

The Authority’s operations are directed by a seven member board of directors. The Board consists of a Chairman who is the CEO of the MWTI.

2. STATEMENT OF SIGNIFICANT ACCOUNTING POLICIES

Set out below is a summary of signifigant accounting policies adopted by the Authority in the preparation of its financial statements.

a. Statement of compliance The financial statements are prepared in accrodance with the Land Transport Act 2007, Public Finance Management Act 2001, Public Bodies (Performance & Accountability) Act 2001 and applicable International Financial Reporting Standards appropriate for public benefit entities.

b. Basis of Preparation The financial statements are prepared on the accrual basis using the historical cost convention unless otherwise stated.

c. Presentation and Foreign currencies The financial statement balances are presented in Samoan Tala (SAT$) and has been rounded to the nearest Tala. Transactions in foreign currencies are translated to Samoan tala at exchange rate ruling at the date of the transaction. Receivable and Payable balances in foreign currencies are converted at ruling rate at balance sheet date. Any exchange gain or loss arising from conversion are recognised in the Income Statement.

d. Grants Recognition Grants are from the Government of Samoa which included: i. Government Budget Allocation to support the financing of the operation of the Authority. ii. Fuel Levy based on diesel/fuel usage at a rate of 35sene per litre.

Grants are recognised as income in the period to match with the costs for which they are intended to compensate, on a systematic basis. There are no restrictions and contigencies attached with the Government Grants except for the Authority to meet all its objectives and works as proposed in its Budget Statement that submits to the Minstry of Finance every year.

24 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

2. STATEMENT OF SIGNIFICANT ACCOUNTING POLICIES (Continued)

e. Property, plant and equipment Items of property, plant and equipment are measured at cost less accumulated depreciation. Depreciation is charged using the straight-line method at the rates as follows:

Item Rate Building 2.5% Furniture and Fittings 20% Plant and Equipment 20% Motor Vehicle 20% Office Equipment 20% Land 0%

f. Road capital works not capitalised. All costs for Road Capital works are regosnised in the Income Statement. These costs cannot be capitalised as LTA is not holding legal ownership or have total control of Lands where the roads were built thereon.

g. Receivables Receivables are stated at their expected realisable value after providing for bad debts.

h. Payables Payables represent liabilities for goods and services that are unpaid at balance sheet date.

i. Provisions. (a) Provisions for Capital and Maintenance Works. A provision is established to recognise for claims of capital and maintenance works that have already been done but both the actual amounts and timing to pay for these Claims are not specifically known at balance date. An estimation was therefore carried out to determine the value of works been completed at balance date but have not paid or claimed yet. (b) Provision for Doubtful Debts After a review of individual debts a provision is assessed and established to cover for all debts and it is confirmed their collectibility is no longer probable or in doubt.

j. Cash and cash equivalents Cash and cash equivalents in the balance sheet comprise cash at bank and on hand and short term deposits with maturities less than one year.

k. Value Added Goods and Services Tax (VAGST) The Motor Vehicle Registration and Licenses income and expenditures are the only items that subject to VAGST on a cash basis.

All other revenues and expenses are not entitled to VAGST and therefore recorded as Vagst inclusive.

l. Income Tax Exempt The Authority is exempted from income tax under its principal ACT.

25 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

2. STATEMENT OF SIGNIFICANT ACCOUNTING POLICIES (Continued)

m. Employee benefits The statutory benefits that the Authority provides for all its Staff are: i. 5% for SNPF ii. 1% of ACC iii. Leave Entitlements and others.

n. Inventory Inventory is valued at the lower of cost and net realizable value using the FIFO basis. The cost of inventories comprises all costs associated with the bringing the inventories to its present condition and location.

3. GOVERNMENT CONTRIBUTION

This represents total value of assets and liabilities transferred to the Authority from prior year, when it became independent from the Ministry of Works, Transport and Infrastructure on 1 July 2009. Capital contributed by the Government is classified as equity. The items are listed as follows:

2013 2012 $ $ Motor Vehicle registration fees receivable 158,508 158,508 Building 705,000 705,000 Furniture and Fittings 105,899 105,899 Plant & Equipment 6,795 6,795 Motor Vehicle 499,129 499,129 Office Equipment 163,974 163,974 Employment Benefit (88,703) (88,703) Contract Retention (562,000) (562,000) Total 988,602 988,602

4. ACCUMULATED FUNDS

The deficit of the current year from the Income Statement is transferred to the equity accountas accumulated funds.

26 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

2013 2012 5. CASH AND CASH EQUIVALENTS $ $ Petty Cash - Savaii 300 300 Petty Cash - Upolu 1,000 1,000 Cashier’s Float 500 500 ANZ Samoa Bank 1,138,418 1,127,600 Westpac Bank 768,631 755,746 Term deposit (Refer Note 6) 4,421,961 4,277,258 Total 6,330,810 6,162,404

6. TERM DEPOSIT Balance at year end 4,421,961 4,277,258 The following term deposit accounts are with Samoa Commercial Bank at 30/6/2013; 101376310-401 2.50% 3 months 2,221,811.55 101376310-402 3.50% 6 months 2,200,149.46

7. ACCOUNTS RECEIVABLES Accounts Receivables 192,277 187,988 Prior Year MV Registration 166,649 166,649 358,926 354,637 Less: Provision for Doubtful Debts (Refer Note i(b) ) (169,273) (169,273) Total 189,653 185,364

8 CYCLONE DISASTER FUND These were emergency works during and after Cyclone Evan majoring in Roads clearance, collecting and dumbing debris, refilling and patching of roads, bridges blockages river damp and mostly the infrastructure of affected areas like Vaimauga and Safata Districts as well as the Cross Island road at Tiavi. The Fund will be recovered through the Government Budget Allocation in the following years. Total Claims Unpaid Claims Paid at 30/6/2013 Total Post Cyclone Emergency Work Claims Total (refer pg 32) 3,436,881 - 3,436,881

Post Cyclone Major Capital Rehabilitation Work Claims Ott Transport Co Ltd 1,242,749 2,045,773 3,288,522 Lucky Construction 1,258,896 1,307,787 2,566,683 Ulia Construction 1,803,013 447,370 2,250,383 T N Toleafoa - 498,042 498,042 Silva Transport 313,490 303,363 616,853 Total Post Cyclone Claims 4,618,148 4,602,335 9,220,483

Total Claims 8,055,028 4,602,335 12,657,363 Less: Government Contribution (1,000,000) (1,000,000) Grand Total 7,055,028 4,602,335 11,657,363

9. OTHER RECEIVABLES Prepayments 41,418 2,237 Prepaid Insurance 7,253 - Accrued Interest - Term Deposits 36,417 30,168 Quarry Accounts - 116,374 World Bank Reimbursable Expenses 12,411 97,909 Other Receivables 156,344 521 Total 253,843 247,209 27 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

2013 2012 10. INVENTORY $ $

Licence Plates 209,418 311,277

Quantity Opening Stock at 1 July 2012 5461 311,277 148,827 Add: Purchases 701 39,957 526,971 Total Available stock 6162 351,234 675,798

Closing stock at 30 June 2013 3674 209,418 311,277

Total stock issue/Cost of Goods sold 2488 141,816 364,521

11. PROVISION AND ACCRUALS

(a) Provisions: (Refer to Note i(a)) Provision for Cyclone Disaster Fund 7,102,335 - Provision for Capital and Mainatenance Works 3,379,577 - Total Provisions 10,481,912 -

(b) Acrruals: Provision for long service leave 481 481 Accrued expenses 62,683 10,082 Accrued Audit fees 32,000 36,000 Accrued salaries 54,432 56,392 Accrued Staff Leave 15,266 - Accrued Lease 26,000 - Other Employment benefits 37,010 37,010 Total Accruals 227,871 139,965

Grand Total 10,709,783 139,965

12. PROPERTY, PLANT AND EQUIPMENT Buildings Furniture Plant & Motor Office Land Fence Total & Fittings Equipment Vehicles Equipment $ $ $ $ $ $ $ $ COST 2013 Balance 1 July 2012 1,984,294 158,284 6,795 2,374,121 975,745 477,785 - 5,977,024 Additions 284,967 - - 78,056 249,703 - 41,021 653,747 Disposals - - - (543,983) - - - (543,983) Balance at 30 June 2013 2,269,261 158,284 6,795 1,908,194 1,225,448 477,785 41,021 6,086,788

ACCUMULATED DEPRECIATION 2013 Balance 1 July 2012 150,462 36,423 4,068 827,389 409,625 - - 1,427,967 Depreciation 63,409 21,038 1,356 414,240 213,906 - - 713,949 Disposals - - - (211,155) - - - (211,155) Balance at 30 June 2013 213,871 57,461 5,424 1,030,474 623,531 - - 1,930,761

CARRYING AMOUNT Balance 1 July 2012 1,833,832 121,861 2,727 1,546,732 566,120 477,785 - 4,549,057

Balance 30 June 2013 2,055,390 100,823 1,371 877,720 601,917 477,785 41,021 4,156,027

28 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

2013 2012 $ $ 13. GOVERNMENT GRANTS Government Contribution 29,878,355 23,558,092 Cyclone Evan’s Fund 1,000,000 - Total Governments Fund 30,878,355 23,558,092

14. OPERATING INCOME

Motor vehicle registration income 9,240,412 8,142,658 Fines and fees 114,932 99,919 Driver’s license 1,179,307 947,068 * Other revenues 997,522 1,115,504 Total Other Income 11,532,173 10,305,149

* Other Revenues Consultancy Works 28,060 Interest Received 199,124 Lease received 1,515 Gain On Disposal Assets 16,838 Samoa Quarry Payments 439,646 Other Administration Fees 312,339 997,522

15. PERSONNEL COSTS

Salaries and wages 2,688,909 2,436,797 Casual Wages 16,502 9,944 Overtime paid 84,231 - Employment leave benefits 99,713 2,898 Ending Contract Benefits 21,302 31,582 Higher Duty Allowance 15,176 42,615 Staff End of Year Bonus 101,299 100,396 NPF Contibution 120,920 125,916 ACC Levies 24,160 25,203 Advisory Committee 109,541 61,575 Other Allowances 11,286 11,979 Total Personnel Costs 3,293,040 2,848,906

16. ROAD MAINTENANCE COSTS

Capital Works - Upolu 8,565,068 10,421,427 Capital Works - Savaii 4,169,492 4,534,767 Periodic Maintenance - Upolu 6,888,760 1,775,401 Periodic Maintenance - Savaii 460,975 611,710 Routine Maintenance - Upolu 9,259,296 10,660,900 Routine Maintenance - Savaii 3,395,198 3,789,316 Lawn Mowing Contracts 517,121 - Roads Opening Expense 4,473 - Cyclone Evan Rehabiliation Works - Provision 2,500,000 - Cyclone Evan Rehabiliation Works - recovered by the Government 1,000,000 - Drainage Rehabiliation - 318,453 Tiafau Upgrading - 763,381 Total Road Maintenance Costs 36,760,382 32,875,355

This represents new roads and normal maintenance works for both Upolu and Savaii as oppose to major overhaul of roading system. 29 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

2013 2012 17. OTHER ADMINISTRATIVE EXPENSES $ $

Advertising and Promotion 72,164 90,391 Promotions & Marketing 11,923 6,160 Catering and Facility Hirage 3,511 8,130 Ministerial Support 2,179 - Gifts and Donations 6,400 48,030 Cleaning 16,626 19,404 Bank Charges 9,909 23,008 Hardware and Tools 574 2,608 Health and Safety 34,812 11,079 Insurance 83,048 46,468 Land Lease 26,000 19,494 Motor Vehicle Expenses 185,950 159,398 Membership and Subscription Fees 16,000 87,007 Printing and Stationaries 223,409 149,456 Rent, Leases and Contracts 21,369 9,375 Repairs and Maintenance 75,428 79,455 Road Safety Expenditure 6,191 12,799 Spare Parts (Consumables) 9,416 42,793 Training fees 4,327 15,958 Travelling Costs (Local) 52,077 35,456 Travelling Costs (Overseas) 25,804 23,893 Utilities (Refer Note 18) 352,875 240,249 Samoa Quarry Expense(refer note Quarry other income) 442,395 - Office Supplies 24,257 29,767 Total Other Administration Expenses 1,706,646 1,160,380

18. UTILITIES EXPENSES Electricity 174,245 116,514 Telephone, Fax and Cellphone 124,768 67,060 Internet 45,208 51,755 Water 8,656 4,920 Total Utilities Expenses 352,875 240,249

30 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

19. RELATED PARTY TRANSACTIONS

i) Directors compensation Directors appointed from Government Corporations and Ministries do not receive both director’s fee and sitting allowances. Government regulations specify that director’s fees are $6,500 per year and sitting allowances are $250 per meeting. The Board of Directors was elected at the beginning of this FY 2013, hence the increase of Directors Fees. 2013 2012 $ $ Director’s fees 25,710 - Sitting allowances 18,514 800 Catering for board meeting 11,707 700 Gifts and other board expenses 9,517 3,450 Total 65,448 4,950

ii) Key Management Personnel Costs There are eight(8) representatives of Management Personnel employ by the Land of Transport Board of Directors, and their remuneration during the Year 2013.

Salaries and short term employment benefits 652,760 704,742

Employers contribution to: National Provident Fund 32,638 35,235

Accident Compensation Corporation 6,528 7,047 Total 691,926 747,024

20 The VAGST Payable

The VAGST payable is subject to an assessment that should be carried out by the Ministry for Revenue to verify the actual VAGST amount the Authoirty is liable to pay.

21 CAPITAL COMMITMENT

The Authority continues with its major function of road maintenance and capital works including access roads in Upolu and Savaii. Also included huge rehabilitation of roads damaged by the Cyclone Evan like cross country roads Tiavi to Siumu, Safata Districts roads and continued post cyclone cleaning programme.

22 CONTINGENT LIABILITIES

The directors are not aware of any contingent liabilities as at period end.

31 LAND TRANSPORT AUTHORITY NOTES TO AND FORMING PART OF THE FINANCIAL STATEMENTS FOR THE YEAR ENDED 30 JUNE 2013

PRE & POST CYCLONE EMERGENCY COST These are Emergency Works during and after Cyclone for clearance, reconstruction and rehabilitation of roads $ East Coast Contracting 1,400.00 Big Island Co Limited 5,761.70 Apia Lua Construction 9,036.70 National Carrier 49,535.20 Iakopo Development Company 22,641.78 Iakopo Development Company 6,364.75 FICO Construction 7,400.00 Lee Transport 75,616.17 Zero Management 19,065.99 Lucky Construction Ltd 18,415.96 Webster Work 14,149.60 R & R Construction Limtied 24,387.33 Aldan Construction Co Ltd 26,120.60 May Construction Ltd 44,059.72 Mana Industries 45,887.30 Easy Boy Transport 44,053.24 National Carriers 60,571.15 Lucky Construction 83,088.71 Ulia Construction 36,669.76 Silva Transport 83,001.37 Webster Work 69,875.80 R&R Construction 94,616.25 SWEL 93,542.73 Bluebird Construction 54,495.34 PPG Engineering 40,203.46 Tama o le Mau 20,890.90 Taua’e General Contractor 13,330.80 Sakalafai Contractor 5,755.20 King Construction 112,312.45 May Construction 11,500.00 Webster Work 72,463.65 Ah Liki Construction 149,087.73 T&N Toleafoa 128,821.98 Ott Transport 317,044.56 Silva Transport 129,224.65 Ulia Construction 444,708.60 Alafua Transport 95,960.89 Silva Transport Limited 112,047.78 King Construction Ltd 110,391.95 Lucky Construction Ltd 252,974.70 Bluebird Constrcution Ltd 1,744.90 R&R Construction 7,728.34 Ott Transport Limited 146,449.45 Lee Transport Limited 196,282.29 Silva Transport Limited 78,200.00 TOTAL 3,436,881.43

32 LIPOTI FA’ALE-TAUSAGA 1 Iulai 2012 – 30 Iuni 2013 TUATUSI Pulega o Felauaiga i le Laueleele Private Bag Vaitele Apia

MO FESOOTAIGA Telefoni:

Ofisa Vaitele +685 26740/26741 Fesi: +685 26739 Imeli:Ofisa Salelologa [email protected] +685 51508/51214 Upegatafailagi:Fesi: +685 51207 www.lta.gov.ws 1 Me 2014

Afioga i le Fofoga Fetalai Palemene a le Malo o Samoa

E tusa ai o le Vaega 25 o le Tulafono Autu a le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele, e ia te a’u le ava tele e tatau ai e fai ai a’u ma sui o le Komiti Fa’atonu, e tu’uina atu ai le Lipoti Fa’aletausaga ale Pulega o Fela’auaiga i le Laueleele mo le Tausaga Fa’aletupe mai le Aso 1 Iulai 2012 e oo atu ia ile 30 Iuni 2013.

Ma le fa’aaloalo,

MINISTA O GALUEGA, FELAUAIGA MA ATINAE TETELE Manu’alesagalala Enokati Posala

i FA’ASINOTUSI

FA’ASOLOGA ITULAU

1. Tofa Mamao & Manulauti 1

2. Tala’aga o le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele 2

3. Komiti Fa’atonu & Pulega 3-4

4. Lipoti a le Taitaifono 5

5. Lipoti a le Pule Sili 6-14

6. Auivi a le Pulega 15

7. Faamatalaga o Tala o Tupe 16-32

ii Tofā Mamao

Ia fausiaina ni auala saogalemu e feso’otai ai femalaga’aiga.

Manulauti

Ia fa’aleleia atili auala e feso’ota’i ai femalaga’aiga, i se tulaga e o gatasi ai ma ālafua o le puleaina ma le fa’aaogaina o auala.

1 1. TALAAGA O LE PULEGA:

1.1 TALA’AGA O LE PULEGA:

O le fa’atuina o le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele ose tasi o suiga fou a le Malo Samoa e afua mai i polokalame o faataatitia mo le toe fetu’unaiga o Matagaluega a le Malo. O le Aso 1 Iulai 2009 na aloaia ai fa’aletulafono le fa’atuina o le amatalia o le Pulega fou. O le autu ina ia fuafuaina ma fa’atulafonoina femalaga’aiga i luga ole fogaeleele.

O le Pulega o Fela’uaiga sa i lalo o le fa’amalumaluga a le Matagaluega o Fela’uaiga ma Atina’e Eseese. O nisi o galuega ma matafaioi autu a le Matagaluega o Galuega ua fa’ase’e mai lona faagaioiga i le Pulega fou, e aofia ai le pulea lelei o aseta tau auala ma le puleaina o le fa’aaogaina o auala.

O nisi o sini autu fa’ata’atitia a le Pulega ua fa’atulafonoina o le Tulafono Autu a le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele 2007 e aofia ai le inisiniaina lelei o le feso’otaiga o auala o femalaga’aiga ma fa’atumauina le saogalemu• e aunoa ma le a’afia o le si’osi’omaga. O nisi matafaioi e aofia ai le; • Fausia ma fa’aleleia faifaipea auala mo femalaga’aiga • Fa’aleleia pea tulaga o femalaga’aiga mo le lautele • Fa’amalosia tulafono ma ta’iala mo le saogalemu o femalaga’aiga 1.2 MautinoaMatafaioi le gafatiaAutu: o tau o auaunaga e le mamalu ole atunu’u

Aoaoina• ma le puleaina o fa’amatalaga ina ia o gatasi ma le fa’aaogaina o auala ma galuega faifaipea; • Puleaina ma le fa’agaioia o tau o auaunaga ile fa’aaogaina o auala. • Puleaina ma le fa’avasegaina o fa’amatalaga i le fausiaina o auala. • Lagolagoina ma le fa’atautaia o auala mo le saogalemu i luga o auala. • Fa’amalosia o tulafono i le fa’aaogaina o auala. • Fa’ataunuuina o polokalame i galuega faifaipea o auala. • Fa’amautinoaina le mulimulitaia o aiaiga o galuega faifaipea o auala. 1.3 FesoasoaniFa’atupeina i polokalame o le Pulega: o galuega tau atia’e a le malo.

O loo fa’atupeina galuega ma auaunaga a le Pulega i vaega tupe mai Tala Fa’aletupe a le Malo, faapea 1.4tupe mauaAuivi mai Faatulagainale lesitalaina o ta’avale o le Pulega: afi, laisene ave taavale ma isi.

E lima (5) vaega autu ma vaega mo auaunaga lautele e tolu (3). O vaega autu e aofia ai le Vaega a le Ofisa Sili, Vaega o loo Va’ava’aia Galuega Tau Auala i Upolu, Vaega o Polokalame ma Tauofoga, Vaega Puleaina le Fa’aaogaina o Auala ma le Vaega o Auala ma Isi Auaunaga i Savaii. O vaega fesoasoani e aofia ai le Vaega o Tupe ma Auaunaga Lautele, Tulafono, ma le Vaega o Auaunaga Fa’atekonolosi.

2 2. KOMITI FAATONU:

Taitaifono/Pule Sili MWTI Vaaelua Nofo Vaaelua

Faatonu/Pule Sili LTA Faatonu Leasi Vainalepa Galuvao Aiono Afaese Toleafoa

Faatonu/Pule Sili ACC Faatonu Malaeulu Lose Niumata Su’a Kapeli Tevaga

Faatonu/Komesina MPP Faatonu Lilomaiava Fou Taioalo Moananu Ioane Filemu

3 2.2 Ofisa o Pulega:

Leasi Vainalepa Galuvao Mataafa Sepelini Poufa Pule Sili Pule Vaega o Auala ma Isi Auaunaga i Savaii

Namulauulu Lameko Viali Seimaleula Sinapati Ulberg Pule Vaega Va’ava’aia Galuega Tau Auala i Upolu Pule Vaega o Polokalame ma Tauofoga

Tauiliili Tamaseugogo Leo Bartley Fainuulelei James Ah Wai Pule Vaega Puleaina le Fa’aaogaina o Auala Pule Vaega o Auaunaga Fa’atekonolosi

Anoanoa’i Pepe Lafai Saveatama Virginia Tuatagaloa Pule o Vaega Tau Tulafono Pule Vaega o Tupe ma Auaunaga Lautele

4 3. LIPOTI TAITAIFONO:

O le Tausaga Faaletupe 2012/2013 o se tausaga taua i le tele o nisi o galuega faatino faapea polokalame ausia mo le Pulega. O loo agai pea le Pulega i le faaauauina o le faatinoga o faiga faavae ma alafua ua maea ona faataatia ina ia siitia ai pea le auaunaga aemaise lava i le tali atu i le mamalu o le atunuu, ina ia o gatasi ma ana tiute tauave ma matafaioi.

Ua ia te au le agaga faagaeetia e tuuina atu ai lenei Lipoti Faaletausaga o loo auiliili atu ai galuega faatino, tulaga aoaotetele taua ua matou ausia faatasi ai ma lu’itau o otootoga tau tupe sa matou feagai, faatasi ai ma fautuaga mo le agai i luma o le Pulega. • O le auiliiliga o galuega faatino a le Pulega mo lenei tausaga ua taua i lalo: • Galuega faaleleia faatino faanatinati mo afioaga ona o aafiaga o le Afa o Eveni ia Tesema 2012; • Faaleleia atili o alavai i se tulaga sili atu nai lo le tulaga o loo iai nei; Aloaia e le Pulega lana faailoga tauoloa o le “Tulaga Maoae ma le lelei o le faatautaia o faalauiloa • mo le Suiga o le Itu Auala”; Lagolagoina ma le faatautaia o Polokalame faatino mo le Malosiaga Faafouina i le vaega o • Femalagaiga; Faaauauina o Polokalame mo le faalauiloaina o le Saogalemu i Luga o Auala.

Ou te momoli le faafetai tele i le lagolagosua ma le galulue soosootauau o uo ma paaga i le faatinoina o nei suiga taua ua mafai ai ona ausia sini autu ma fuafuaga o loo naunau iai le Pulega.

O le taitaiga lelei a le Afioga i le Alii Minisita Manu’alesagalala Enokati Posala, faatasi ai ma le naunautaiga e faamalosia ma unaia le faatinoga o atinae a le Malo, e faaleoina ai le faafetai ma le faamalo aua ana le seanoa lau taitaiga atonu e le mafai ona faatino la matou auaunaga.

Mulia’i la’u faafetai i le mamalu o le Aufaigaluega aofia ai Konesale ma le mamalu o le Pulega. O la outou lagolago, galulue punoua’i ma le le faatuaoia e ala i auaunaga ua valaauina ai tatou, ua mafai ai ona faatino a tatou tiute tauave i le tausaga e pei ona talanoaina.

Vaaelua Nofo Vaaelua Taitaifono Komiti Faatonu

5 4. LIPOTI PULE SILI:

O le faaauauina pea o le faatinoga o galuega faatino a le Pulega o loo faamanuiaina ai le atunuu e pei ona lipotia i lenei tausaga faaletupe. O le faanaunautaiga lava ina ia mautinoa le faaleleia ma siitia le pulea lelei o le faaaogaina o luga o le auala tauala atu lea i avetaavale ma i latou e faaaogaina le auala faapea aseta i luga o auala ae ia o gatasi foi ma le finagalo a le Malo mo le faaleleia o le tulaga tau femalagaiga ma atinae tetele.

Ou te fiafia e tuuina atu le Lipoti Faaletausaga a le Pulega o Felauaiga i le Laueleele o loo auiliili atu ai 4.1ana galuegaAfā faatinoo Eveni mo lenei Tausaga Faaletupe Faaiuina Aso 30 Iuni 2013.

4.1.1 Galuega Faaleleia o le Afā o Eveni

O le masina o Tesema 2012 na aafia ai Samoa i le afā o Eveni. Ina ua maea le afā o Eveni na faatautaia se iloiloga e le Polokalame tau atia’e a Malo Aufaatasi (UNDP) ma le Pulega o Felauaiga i le Laueleele mo vaega ua faatamaiaina ma faaleagaina i auala faapea vaega o femalagaiga, e tusa ma le $62.2 miliona tala le tau aofai o vaega na faaleagaina i auala ma vaega mo femalagaiga, ae $18 miliona tala mo vaega ua faatamaiaina. O lenei iloiloga o loo aloaia ma faamauina i le Suesuega mo vaega moomia le faaleleia 4.1.2mai aafiaga Galuega i le faalavelave Faatino Faanatinati faalenatura moMati le 2013 Afā o (Post Eveni: Disaster Analysis, March 2013)

O galuega na faatinoina faanatinati e le Pulega o Felauaiga i Le Laueleele ina ua maea le afā o Eveni o le aoina lea o otaota tetele mai tafega i luga o auala faapea ma auala laupapa faatasi ai ma maota o aiga ma pisinisi, i vaega lata ane i le vaitafe i Vaisigano ma le vaitafe o Gasegase lea na telē se aafiaga i lologa ma tafega.

E luasefulu (20) Konekarate i Samoa nei na faatautaia galuega mo le tali atu i le faaleleia ma le faamamaina o vaega na faaleagaina I le Afā. O le aofaiga o le seleni na faaaluina e le Pulega i ia galuega e tusa ma le SAT$2.96 miliona.Konekarate Konekarate 1 11 2 12 Ah Liki Construction National Carrier Alafua Transport Ott Transport 4 14 3 Aldan Construction 13 PPG Engineering Bluebird Construction R & R Construction 5 Easy Boy Transport 15 Silva Transport 6 King Construction 16 SWEL

6 7 17

Lee Transport T & N Toleafoa 8 Lucky Construction 18 Tama ole Mau 10 20 9 Mana Industries 19 Ulia Construction May Construction Webster Works & Infrastructure 4.1.3 Galuega Faaleleia mo le auala Cross Island ma Tafitoala

O le mamafa ma le tetele o lologa mai le afā o Eveni na tele ai se aafiaga i auala e pei ona faaleagaina ai le tele o auala i Upolu. O le aafiaga tele na mafuli i le auala o le Cross Island, lea e amata mai i Vailima agai i Siumu faatasi ai ma le auala i Saute Sisifo i Tafitoala

Na vaevaeina galuega faaleleia mo le auala Cross Island i vaega e 3 ae vaevaeina Tafitoala i vaega e 2 ma amata loa ona faasafua i Konekarate uaGaluega taua i lalo. Faaleleia o Eveni

Galuega Faaleleia Auala Cross Island - Vaega 1 Ott Transport Galuega Faaleleia Auala Cross Island - Vaega 2 Lucky Construction Galuega Faaleleia Auala Cross Island - Vaega 3 Ulia Construction Galuega Faaleleia Tafitoala – Vaega 1 T & N Toleafoa Galuega Faaleleia Tafitoala - Vaega 2 Silva Transport 4.1.4 Fausiaina o Fale Faatali Pasi

E valu (8) fale faatali pasi i Savalalo na faaleagaina i le afā o Eveni ma o le Kamupani o le Poloa Builders 4.2Ltd na faatautaiaGaluega le mo galuega Atina’e e toe Tetele fausiaina ai.

4.2.1 Galuega Tetele mo Auala

O le polokalame mo galuega tetele o le tausaga faaletupe 2012/2013 e aofia ai le fausiaina o auala galue faapea taligalu i Upolu ma Savaii.Upolu Konekarate 1 2 Savaia-Uta Silva Transport Saanapu-Uta SWEL 4 3 Lealaalii, Faleasiu Webster Works & Infrastructure Fagaloa Bay ma le Taligalu King Construction Savaii Konekarate 5 Leusoalii, Luatuanuu Ah Liki Construction 1 2 Lelepa, Itu-o-Tane ON & Sons Faala, Palauli Apia Lua 3 Iva Savaii Civil Operations 4.2.2 Galuega Laiti:

O le polokalame mo Galuega Laiti e aofia ai galuega mo le tali atu i talosaga a le atunuu lautele e pei o le fausiaina lea o auala taavale, alavai, patupatu ma le toe faataina o auala. O galuega foi ia e taua o galuega faafuasei ma e itiiti se taimi e faaalu i le faatautaia lea o talosaga tuuofo a Konekarate poo le (RFQ) 7 Upolu Konekarate 1 2 Auala Taavale i Letogo Webster Works & Infrastructure Toe Faia o le Taligalu Auala Laupapa i Luatuanu’u Webster Works & Infrastructure 4 3 Auala Taavale EFKS, Vaivase Alafua Transport Auala Taavale Salua, Manono ATC Civil 5 Auala Taavale Vaiusu, Faleata Webster Works & Infrastructure 7 6 Aualatele Gataifale i Sasa’e Aleipata – Vaega 1 Ulia Construction Co. Ltd Aualatele Gataifale Sasa’e Aleipata - Vaega 2 Lucky Construction Co. Ltd 8 Aualatele Gataifale i Sasa’e Aleipata - Vaega 3 King Construction Co. Ltd 10 9 Aualatele Gataifale i Sasa’e Aleipata - Vaega 4 Ott Transport Co. Ltd 11 Toe Fausiaina o le auala o le Fuafua Ulia Construction Co. Ltd 12 Toe Fausiaina o auala o Fasa ma Laloataata Ott Transport Co. Ltd Toe Fausiaina o le auala a le aoga Lotopue Aleipata Lucky Construction Co. Ltd 14 13 Auala Lamosa, Vaoala Ott Transport Co. Ltd Auala i Lafo ma Tamaligi, Vaitele R & R Construction Co. Ltd 15 Auala Galue i Lalomauga Samoa Works & Engineering Ltd (SWEL) 17 16 Auala Calliope ma le Fetaulaiga ala i le RSA Ott Transport Co. Ltd Auala agai i le Seabreeze Resort Lee Transport Co. Ltd 18 Auala Fogaa Faleula - Vaega 1 Ulia Construction Co. Ltd 20 19 Auala Fogaa, Faleula - Vaega 2 Ulia Construction Co. Ltd 21 Auala Fogaa, Faleula - Vaega 3 Ulia Construction Co. Ltd 22 Aveesea o Patupatu Ulia Construction Co. Ltd Paipa o Alavai Tiavea Lucky Construction Co. Ltd 24 23 Galuega Faalelei, Satalo-Matautu, Falealili Ulia Construction Co. Ltd Galuega Faalelei, Vaovai & Poutasi, Falealili Ulia Construction Co. Ltd 25 Galuega Faalelei, Poutasi, Falealili Ulia Construction Co. Ltd 27 26 Galuega Faalelei, Poutasi & Siumu Ulia Construction Co. Ltd Galuega Faalelei i le Auala Gataifale i Sisifo Lucky Construction Co. Ltd 28 Galuega Faalelei ma Alavai i Lemafa Lee Transport Co. Ltd 29 Galuega Faaleleia ma Alavai i Fagaloa – Vaega 1 Lee Transport Co. Ltd 30 Galuega Faaleleia ma Alavai i Fagaloa - Vaega 2 National Carrier Co. Ltd 31 Toe Fausia o le Auala i Falelauniu Ott Transport Co. Ltd 32 Faataina o le auala i Talimatau Ott Transport Co. Ltd 33 Toe Faia o le Taligalu o le Auala Laupapa i Luatuanuu Webster Works & Infrastructure 34 Fausia o le Auala Taavale Vaiusu, Faleata Webster Works & Infrastructure 35 Fausiaina Auala Salimu, Fagaloa Ott Transport Co. Ltd 36 Toe Fausiaina o le AualaTapaga Nuu Faleula Ott Transport Co. Ltd 37 Toe Fausiaina Auala i Satalo-Sapunaoa Tai Lee Transport Co. Ltd 38 Toe Fausiaina Auala Gataifale i Sisifo No.2 Lucky Construction Co. Ltd 40 39 Toe Fausiaina Auala Alafaalalava, Aleisa Lucky Construction Co. Ltd 41 Toe Faataina o le Auala Gataifale i Sasa’e, Saleapaga King Construction Co. Ltd 42 Tapenaina o Faailoilo o Auala Sign Studio Co. Ltd Tusia o ata ma faamaumau vaega e faatafe ese ai le vai auala o le Tinai Gordon & Associates Cross Island 44 43 Fausiaina o le Auala i totonu lotoa Malifa (MESC-AP) Ulia Construction Co. Ltd Fausiaina o le Auala Taavale EFKS Vaivase-Uta Alafua Transport Co. Ltd 45 Fausiaina o alavai e le tapunia i Salua Manono ATC Civil Co. Ltd 46 Toe Fausiaina o le Auala Laufao, Vaitele fou Lucky Construction Co. Ltd

8 47

Toe Fausiaina o le Auala Vaiusu Road & faataina auala Elise-Fou Lucky Construction Co. Ltd Road 48 Toe Fausiaina o le Auala i Sasae (Fagalii, Vailele, Letogo) Lucky Construction Co. Ltd 49 Fausia ma faapipii tapuni o lua e iloa ai le poloka o alavai i le T & N Toleafoa Co. Ltd Sone 1 50 Toe suia tapuni o lua e iloa ai le poloka o alavai i le Taulaga T & N Toleafoa Co. Ltd Vaega 2 51 Tuuina i lalo o paipa sima ma isi vaega Vaivase-Uta Silva Transport Co. Ltd 52 Faataina o le auala i Malie-uta Silva Transport Savaii Konekarate 1 2 Toe Faataina o le taulaga i Salelologa Sakalafai Contractors Lua Maa Lapoa e Faalu ai le vai i Salelologa Sakalafai Contractors 4 3 Se Vaega o le Auala i Paia Apia Lua Auala Galue Sapapalii Apia Lua 5 Pa sima i Lano ON&Sons Construction 7 6 Vaega e Taula ai Vaa i Faga ON&Sons Construction 2 Patupatu i Manase Apia Lua 8 Moli Faasinoala Salelologa (Vaega 1) FICO Construction 10 9 Auala Gataifale Saute i Sasa’e – Sapulu/Saloga (Vaega 2) FICO Construction 11 Auala Gataifale Saute i Sasa’e – Foua Salelologa (Vaega 3) ON&Sons Construction 12 Auala Gataifale Saute i Sasae – Iva#1 (Vaega 4) ON&Sons Construction Auala Gataifale Saute i Sasae – Iva#2 (Vaega 5) Savaii Civil Operations 14 13 Auala Gataifale Saute i Sasae – Vai’afai/Lalomalava (Vaega 6) Savaii Civil Operations Auala Gataifale Saute i Palauli – Maota#1 (Vaega 1) ON&Sons Construction 15 Auala Gataifale Saute i Palauli– Maota#2 (Vaega 2) ON&Sons Construction 17 16 Auala Gataifale Saute i Palauli – Laufa’i Faala (Vaega 3) Big Island Construction Auala Gataifale Saute i Palauli – Faala#1 (Vaega 4) Apia Lua 18 Auala Gataifale Saute i Palauli – Faala#2 (Vaega 5) Apia Lua 19 Auala Gataifale Saute i Palauli – Vaitoomuli (Vaega 6) Big Island Construction 4.2.3 Galuega Faifaipea:

O le polokalame o galuega faifaipea o se auaunaga e faaauau i le piriota o le 12 masina. E sefulu lua (12) soneSone i Upolu ae sefulu (10)Sone Savaii i Upolu ma o ma konekarate ona Tuaoi nei na faatautaia tauofoga lautele.Konekarate 1 2 Saina - Sinamoga, Afiamalu - Moataa Ott Transport Vaimoso - Moamoa, Aleisa - Vaiusu Silva Transport 4 3 Vaitele - Faleula - Vaitele Lucky Construction Faleula - Saleimoa - Aleisa - Tanumapua T&N Toleafoa 5 Aleisa - Leulumoega, Leulumoega - Saleimoa Ulia Construction 7 6 Leulumoega - Lefaga agai i le Auala Gataifale i Sisifo Aana National Carrier Leulumoega - Vaiee agai i le Auala, Cross Island i sisifo V&W Construction 8 Vaiee - Satalo - Afiamalu Iakopo Developments 10 9 Satalo - Sapoe-Amaile agai i le Auala o le Richardson R&R Construction 11 Sapoe - Amaile agai i le Auala Gataifale i Saute i Aleipata Bluebird Construction 12 Vaipu - Manunu Webster Works Manunu - Moataa Lee Transport

9 Sone Sone i Savaii ma ona Tuaoi Konekarate 1 2 Maota - Lalomalava ON & Sons Lalomalava – Patamea agai i le auala o Tapueleele Sakalafai 4 3 Sapapalii – Patamea agai i le Auala tele autu Savaii Civil Operations Patamea – Paia FICO 5 Paia – Auala Sima i Aopo Tama o le Mau 7 6 Auala Sima i Aopo – Falealupo Tau’ae General Contractors Falealupo – Samata Transportation & Works 8 Samata – Auala Sima i Taga Salafai Construction 10 9 Auala Sima i Taga – Satufia Apia Lua Satufia – Maota Big Island 4.2.4 Galuega Faifaipea Moaina o le Vao

O Sonegaluega faifaipea moaina o le vaoSone ua i naUpolu o Upolu o loo faatautaia ai. Konekarate 1 2 Saina - Sinamoga, Afiamalu - Moataa Zero Management Vaimoso - Moamoa, Aleisa - Vaiusu Silva Transport 4 3 Vaitele - Faleula - Vaitele Alafua Transport Faleula - Saleimoa - Aleisa - Tanumapua SWEL 5 Aleisa - Leulumoega, Leulumoega - Saleimoa A & J Lawnmowing 7 6 Leulumoega - Lefaga agai i le Auaga Gataifale i Aana Lelata Enterprises Leulumoega - Vaiee agai i le i le Auala Cross Island i Sisifo Civil Care Works Ltd 8 Vaiee - Satalo - Afiamalu Iakopo Developments 10 9 Satalo - Sapoe - Amaile agai i le auala i Richardson East Coast Contracting 11 Sapoe - Amaile agai le Auala Gataifale i Saute Aleipata Paipai Schwenke 12 Vaipu - Manunu Webster Works Manunu - Moataa 3T’s 4.2.5 Galuega Faifaipea mo Alavai

O galuega faifaipea mo alavai i totonu o le talafatai o Apia o loo tumau lava le faatinoina o lea matafaioi i Sone e fa. O lea polokalame o loo faatupeina e le Iuni a Europa i le Komiti Tuufaatasi o le Vai ma le Tumama poo le Joint Water Sector and Sanitation Committee lea o loo aofia ai ma le Pulega o Felauaiga ileSone Laueleele. Sone i Upolu Konekarate 1 2 Alavai e le Tapunia Vaitele i Se’ese’e aofia ai ma le Faletaalo Tuanaimato T & N Toleafoa Alavai e le Tapunia Alafua i Matafele aofia ai ma Fugalei Webster Works 4 3 Alavai e le o Tapunia Matafele i Lauli’i aofia ai ma Vaivase ma Vailima Civil Care Alavai o loo tapuni i le talafatai o Apia T&N Toleafoa 4.3 Vaega mo le Faaogaina o le Auala

O se tasi lea o vaega autu a le Pulega i lana pitolaau tauave o le faatautaia lea o faalauiloa mo le saogalemu i luga o auala i le faatinoina lea o ni alafua lelei ma le atoatoa e mataituina ai le laiseneina

10 ma le resitalaina o le faaogaina o le auala, o taavale faapea ave taavale. O faamaumauga ia mo le faaiuga o4.3.1 le tausaga:- Resitalaina o Taavale

Ituaiga Fou Faafou Aofaiga Upolu Savaii Upolu Savaii 14,684 0 2,558 Taavale Tagata Taitoatasi 1,333 33 11,884 1,434 0 515 Taavale Laiti La’u Pasese 198 2,192 168 2 41 Pasi 5 413 97 Aofaiga 1,554 35 14,507 1,702 17,798 Pasika 18 18 3

Aofaiga 10,664 7,055 Taavale itu Taumatau Foeuli 79 Taavale itu Tauagavale Foeuli 17,798 Isi (pasika, taavale toso uta , masini mamafa etc)

4.3.2 Laisene Avetaavale

Fou Faafou Aofaiga Upolu Savaii Upolu Savaii 4,898 247 2,440 Tagata Taitoatasi (5 tausaga) 2,945 386 1,416 151 2 0 0 20 Faapitoa (1 tausaga) 36 2,032 125 Aofaiga 3,210 424 3,448 276 7,358 Pemita Aoao (3 masina) 18

4.3.3 Aoaoga Ave Taavale Faapitoa (DDC)

O le aoaoga mo avetaavale faapitoa e faatautaia mo latou e 21 tausaga ma sili atu, o i latou foi e tatau ona iai ni Laisene Avetaavale Taitoatasi (private drive license) i le sili atu ma le 6 masina. O le tepa taulai lava ina ia faamalosia le faalauiloa o le saogalemu i luga o auala aemaise lava avetaavale faapitoa (taavale laiti la’upasese,Vaega o Laisene pasi, taavale uta māmā ma masiniUpolu mamafa ma Savaiiisi). Aofaiga 21 22 Faapitoa – Taavale Laiti La’upasese 15 6 4 22 Faapitoa - Pasi 16 6 Aofaiga 49 16 65 Faapitoa – Taavale uta māmā ma isi 18

4.3.4 Faalauiloa o le Saogalemu i Luga o Auala

O se polokalame faaauau a le Pulega mo le silafia e le atunuu o le saogalemu i luga o auala. O polokalame faalauiloa o loo faatautaia ma aoga a le Malo e pei ona galulue soosootauau ai ma le Matagaluega o Aoga Taaloga ma Aganuu, o Aoga Tuma’oti, Aoga a Ekalesia. O talosaga na faapea ona tuuina atu i Faatonu o Aoga mo le faatinoina o lea faamoemoe.

11 Polokalame mo Upolu Aoga Fanau Aoga Faiaoga Aofaiga 1 78 2 44 Aoga Faataitai Mission Moamoa 73 5 28 Aoga Faataitai St John Bosco, Moamoa 38 6 4 7 41 3 Aoga Faataitai Mrs Gabriel, Alamagoto 23 5 34 Aoga Faataitai Holy Family, Taufusi 34 10 55 5 Aoga SISDAC, Sogi 25 9 7 24 12 36 6 Aoga Model, Sogi 45 679 Aoga Faataitai Nasareta, Ululoloa 61 8 Polokalame Faapitoa Koneferenisi Ekalesia Metotisi 10 26 9 Akiepikopo, Malololelei 45 16 11 21 4 25 Ekalesia Sekema Fou, Papauta 18 8 12 122 Aoga Faataitai Mrs Reed, Papauta 11 56 Aoga Faataitai Moataa 87 35 14 51 13 Aoga Faataitai Vaiala 45 11 39 Aoga Faataitai St Catherine, Vailele 46 5 46 15 Nightingale, Fagalii-Uta 28 17 12 37 16 Aoga Letogo 30 16 45 Aoga Faataitai Metotisi, Leusoalii 25 7 38 18 Aoga Faataitai Fusi Saoluafata 36 9 20 21 29 19 Aoga Faataitai Solosolo 31 21 18 Aoga Faataitai 8 22 22 21 43 Aoga Faataitai Saoluafata 13 5 7 23 Aoga Faataitai St Peters, Falefa 24 7 15 23 Kolisi Faafaifeau Piula 16 21 29 Aoga Faataitai Tiavea-Tai, Aleipata 8 48 25 Aoga Faataitai Saleaumua 8 27 10 28 26 Lalomanu 33 15 11 20 Saleapaga 18 11 27 28 Aoga Faataitai Lepa 9 11 36 29 Aoga Faataitai Aufaga 16 12 21 30 Aoga Faataitai Vavau 25 22 11 33 31 Aoga Faataitai Matatufu 9 36 32 Aoga Faataitai Salani 12 30 33 Aoga Faataitai Salesatele 31 5 22 12 34 34 Aoga Faataitai Vaovai 18 53 35 EFKS Poutasi 12 18 36 Saaga Siumu 37 16 11 19 37 Siumu i Sasae 6 22 30 38 Siumu i Sisifo 8 40 11 10 21 39 Saanapu Tai 8 41 11 10 21 Saanapu Uta 42 59 Fusi Safata 12 27 Nuusuatia 33 26 44 22 37 43 Sataoa Uta 15 12 27 Matafaa 15 10 7 17 45 Gagaifo Lefaga 15 46 Pata Falelatai 12 47 12 17 10 28 Siufaga 5 21 17 38 48 Samatau Falelatai 18 11 29 49 Salua Manono 7 16 50 Faleu Manono 18 17 30 51 Lepuiai 9 21 20 41 52 Fuailoloo Mulifanua 13 12 27 53 Mulifanua 22 12 34 54 Satapuala 15 54 55 Faleatiu 22 14 36 56 Vailuutai 28 26 21 44 57 Leulumoega 12 28 58 Fasitoo-Tai 23 22 38 59 Fasitoo-Uta 16 11 19 60 Nofoalii 16 22 40 61 Faleasiu 8 41 62 Utualii 18 12 18 63 Aoga Faataitai Malua 25 16 22 17 39 64 Aoga Faataitai Saleimoa 6 21 30 65 Leauvaa 11 19 66 Aoga Faataitai Tuanai 9 57 67 Malie 8 1,737 788 2,525 68 George Brown, Faleula 28 29

Polokalame mo Savaii

Aoga Fanau Aoga Faiaoga Aofaiga 1 4 56 2 39 Aoga Tulaga Lua Vaiola 52 42 4 46 Aoga Tulaga Lua Salelologa 36 3 4 61 3 Aoga Tulaga Lua Puapua 53 Aoga Tulaga Lua Iva 55 6 4 39 5 Aoga Tulaga Lua Sapapalii 48 5 7 2 30 6 Kolisi i Palauli 35 44 4 48 Kolisi Uesiliana 28 40 45 8 Kolisi Vaiola 10 4 50 9 Kolisi o Amoa 5 11 51 Kolisi o Asau 46 472 46 518 Kolisi o Alofi o Taoa 46 5

4.3.5 Faitiitia o Asu o Taavale

Faalauiloa auala mo le faaaoga tatau o le malosiaga faatasi ai ma le faaaogaina o Malosiaga Faafouina mo le Vaega o Femalagaiga.Polokalame Nuu Sui Auai

Faalauiloa o le Asu Tuanai 65 Faalauiloa o le Asu EFKS Samalaeulu, Savaii 126 Tufatufaina o Faailoilo mo Kolosi a le Fanau (Auala o 12 aoga i Upolu 24 Faailoilo Femalagaiga e le faaogaina ai se afi) 8 Aoga i Savaii 16 Faailoilo

13 4.4 Tala Faatatau o le Tupe:

O tupe maua na siitia mai le $33,863,241 ile 2012 ile $42,410,528 ile 2013, e 25% ua sii ai tupe maua. O tupe faaalu na siitia mai le $38,056,041 ile 2012 ile $42,713,281 ile 2013 ma e 12% le maualuga. Faamauina le faaitiitia o tupe pau mai le ($4,192,801) ile 2012 ile ($302,752) ile 2013, o faaitiitia o lea pau4.5 e tusaFaaiuga: ma le 92.8%.

O le aotelega o le faatinoga o le auauanga a le Pulega i le atoa ai o le fa tausaga talu ona faavaeina mai ua faamauina ai se tupe pau. O se luitau tele na feagai ma le Pulega i lenei tausaga faaiu o le tulimatai lea o tupe faaaalu i ana galuega mo auala ina ia o gatasi ma tala o le tupe. E faailoa atu o lea tupe pau ua faaitiitia e tusa ma le 92.8%.

E faaleo ai le faafetai tele i le Malo o Samoa faapea Matagaluega ma Faalapotpotoga ale Malo aemaise Kamupani ma Pisinisi faapea le mamalu o tagatanuu o Samoa mo le latou lagolagosua i lenei tausaga.

Faafetai tele lava.

Leasi Vainalepa Galuvao PULE SILI

14 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE AUIVI A LE PULEAG 2012/2013

!omi% Faatonu

!omi% Suetusi

Pule Sili 15

Vaega Vaavaai Pulega Ofisa Vaega o Vaega mo le Vaega e le Faa%noga o Vaega Pulea Sili & Vaega Vaega o Polokalame Saogalemu i Vaega o Pulea Galuega Fai 9eato%no Tau Tupe ma ma Tauofoga Luga o Ala Tau‐ Tulafono Taavale Afi Auala Tetele Auala i Savaii Auaunaga Tekonalosi Lautele

PULEGA O FELAUA’IGA I LE LAUELEELE 30 IUNI 2013

FAAMATALAGA O TALA O TUPE

16 TELEPHONE: 27751 P.O. BOX 13 FAX: 24167 APIA, SAMOA EMAIL: [email protected] Website: www.audit.gov.ws

Please address all correspondences to the Controller and Chief Auditor

AUDIT OFFICE LIPOTI A LE OFISA SUETUSI

FONO A FA’ATONU - PULEGA O FELA’UAIGA I LE LAUELEELE Ua mae’a ona matou su’eina le fa’amatalaga tau-tupe o lo’o fa’apipi’i fa’atasi atu a le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele e aofia ai le pepa o paleni e pei ona iai ile aso 30 Iuni 2013, ma faamatalaga o tupe maua ma tupe fa’aalu, fa’amatalaga o fesuia’iga o tupe fa’avae, ma faamatalaga o tupe fetafea’i mo le tausaga e pei ona faai’uina ai ma se otootoga o faiga fa’avae iloga faatausi tusi ma isi fa’ailo fa’amalamalama o iai.

O le Matafaioi a le Fono a Faatonu mo Fa’amatalaga Tautupe O le Fono a Faatonu, e fitoi tonu mo le saunia ma le tu’uina talafeagai mai o fa’amatalaga tautupe e tusa ai ma Aiaiga Faava-o-Malo i le Faalauiloaina o Tala Faale-tupe. O lenei matafaioi e aofia ai le fuafuaina, le fa’atinoina, ma le fa’aauauina o pulega fa’alotoifale talafeagai ma le saunia ma le tu’uina aloaia mai o fa’amatalaga tautupe e faapea ua sa’oloto mai ni faamatalaga sese e ono tupuga mai i le amio piopio po’o le sasi; le filifilia ma le faaaogaina o tuutuuga faatausi tusi talafetaui; ma le faia o tala faatatau faatausi tusi e faapea e talafeagai ma le tulaga ua iai.

Matafaioi a le Suetusi O la matou matafaioi o le faaalia lea o se manatu i luga o nei fa’amatalaga tau-tupe e faavae i luga o la matou su’ega. Sa faagasolo le matou su’ega e tusa ai ma Aiaiga Faa-Su’etusi Fa’ava-o-Malo. O nei Aiaiaga Faa-Su’etusi e manaomia lo matou tautu i manaoga amiotonu talafetaui e faatatau i le auaunaga Faa-Su’etusi ma fuafua ma faatino le suega ina ia maua ai se mautinoa talafeagai e faapea ai o fa’amatalaga tau-tupe e aunoa ma ni faamatalaga sese matuia o iai.

O se suega fo’i e aofia ai auala faatino e maua ai mau Faa-Suetusi e tusa ai ma aofaiga ma folasaga i totonu o fa’amatalaga tau tupe. O auala e filifilia e fua i le faamasinoga a le Suetusi, e aofia ai le auiliiliina o fa’afitauli mai faamatalaga sese matuia i fa’amatalaga tau-tupe, pe afua mai i amio piopio po’o le sasi. I le faiga o na auiliiliga o faafitauli, e aiaia e le Suetusi puipuiga faalotoifale e talafetaui ma le saunia ma le tuuina talafeagai mai ai o fa’amatalaga tau-tupe a le pisinisi ina ia faufau ai auala Faa-Suetusi e faapea e fetaui ma ia fesauaiga, peitai e le mo le faamoemoe e faaalia ai se manatu i le agavaa o puipuiga faalotoifale a le pisinisi. O se suega foi e aofia ai le lauliliuina o le fetaui o tuutuuga faatausi tusi o lo o faaaogaina ma le talafeagai o tala faatatau faatausi tusi sa faia e le Fono Faatonu, atoa ai ma le lauliliuina o le faataatiaga aotetele o fa’amatalaga tau-tupe.

Ua matou talitonu e faapea o mau Faa-Suetusi na matou maua ua lava ma fetaui e tuuina mai ai se faavae mo lo matou manatu Faa-Suetusi.

Manatu I lo matou manatu, o le faamatalaga tau-tupe ua aumai ai se vaaiga e tonu ma talafeagai le tulaga tau tupe a le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele, e pei ona iai i le aso 30 Iuni 2013, ma ana faatinoga tau tupe ma ana tupe fetafeai mo le tausaga e pei ona faaiuina ai e tusa ai ma Aiaiga Faavaomalo i le Fa’alauiloaina o Lipoti Faale-tupe fa’apea fa’amatalaga mo’omia e le Tulafono o Fa’alapotopotoga Tuma’oti a le Malo (Fa’atinoga o Galuega ma le Mafai ona Tali Atu) 2001.

Apia, Samoa Fuimaono Papali’i Camillo Afele 8 Ianuari 2014 PULE MA SUETUSI SILI

17 PULEGA O FELAUAIGA I LE LAUELEELE FAAMATALAGA O TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALE-TUPE FAAIUINA 30 IUNI 2013

FAATULAGAINA O MATAUPU Itulau

Lipoti a le Suetusi Sili 17

Faamaoniga a le Komiti Faatonu 19

Faamatalaga o Tupe Faavae, Aseta ma Aitalafu 20

Faamatalaga o Tupe Maua ma Tupe Faaaoga 21

Faamatalaga o Suiga o Tupe Faavae 22

Faamatalaga o Tupe Maua ma Tupe Totogi Atu 23

Faamatalaga Faaopoopo 24-32

18 PULEGA O FELA’UAIGA I LE LAUELEELE FAAMAONIGA A LE KOMITI FAATONU MO LE LIPOTI FAALE-TUPE FAAIUINA 30 IUNI 2013

Matou te talitonu ua maea ona suesueina Faamatalaga o Tala o Tupe a le Pulega o Felauaiga i le Laueleele e aofia ai le Lipoti o Tupe Faavae, Aseta ma Aitalafu, Tala o Tupe Maua ma Tupe Faaaoga, Faamatalaga o le Suiga o Tupe Faavae, Faamatalaga o Tupe Maua ma Tupe Totogi Atu, ma Faamatalaga Faaopoopo mo le Tausaga Faaiuina 30 Iuni 2013:

a) ia tonu ma talafeagai faaamatalaga tautupe; ma

e) ia saunia e tusa ai ma tulafono tau tausitusi faa-va-o-malo; ma

i) usitaia Tulafono o Pulega o Tupe a le Malo 2001 e tusa ai ma le sauniga o lipoti o tala o tupe e pei ona faailoa mai i le Tulafono o Faalapotopotoga a le Malo (Faatinoga o Galuega ma le Mafai ona Tali Atu) 2001.

Matou te le o iloaina ni tulaga e ono fesiligia ai le tonu ma le sao o mea ua aofia i totonu o nei faamatalaga tau tupe.

I lenei taimi e avea ai i ma ua e fai ma Sui o le Komiti Faatonu e talia aloaia ai Faamatalaga o Tala o Tupe mo le Pulega o Fela’uaiga i le Laueleele.

______Sainia Sainia Moananu I. Filemu Aiono A. Toleafoa

TAITAIFONO FAATONU Pulega Felauaiga i le Laueleele Pulega Felauaiga i le Laueleele Apia, Samoa Apia, Samoa / / / /

19 PULEGA O FELAUAIGA I LE LAUELEELE FAAMATALAGA O TUPE FAAVAE, ASETA MA AITALAFU MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

FAAMATALAGA 2013 2012 $ $ TUPE FAAVAE Tupe faavae ale Malo 3 988,602 988,602 Faaputuga o tupe paū ma tupe faasili 4 1,186,891 1,489,643 Aofaiga o tupe faavae 2,175,493 2,478,245

Ua faamatalaina faapea:

ASETA ILE TAIMI NEI Tino-i-tupe o loo umia ma o loo i faletupe 5 6,330,810 6,162,404 Aitalafu totogi mai 7 189,653 185,364 Faatupeina o le Afa o Eveni 8 11,657,363 - Isi aitalafu totogi mai ma tupe ua vave totogi atu 9 253,843 247,209 Oloa 10 209,418 311,277 Aofaiga o aseta ile taimi nei 18,641,088 6,906,254

Toese: AITALAFU I LE TAIMI NEI Aitalafu totogi atu 18,919 5 Tupe faaagaga ma aitalafu totogi atu 11 10,709,783 139,965 Tupe taofia mo galuega e lei maea 3,439,691 3,104,697 Lafoga totogi atu i le Malo 2,138,058 2,224,371 Lafoga o oloa ma auaunaga totogi atu 20 4,315,171 3,508,030 Aofaiga o aitalafu ile taimi nei 20,621,622 8,977,068

Faasiliga o (Aitalafu)/Aseta ile taimi nei (1,980,534) (2,070,814)

Faaopoopo: Aseta e le na ole taimi nei Fanua, fale, masini ma meafaigaluega 12 4,156,027 4,549,057

AOFAIGA O ASETA AVEESE AI AITALAFU 2,175,493 2,478,245

O faamatalaga faaopoopo ua tuuina atu ua avea ose vaega taua o faamatalaga o tupe faavae, aseta ma aitalafu

20 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE TALA O TUPE MAUA MA TUPE FAAAOGA MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

FAAMATALAGA 2013 2012 $ $

TUPE MAUA Tupe mai le Malo 13 30,878,355 23,558,092

Toese: Totogi o galuega tau auala 16 36,760,382 32,875,355 Tupe totoe mai le Malo ile Maea ai o tau o auala (5,882,027) (9,317,263)

Faaopoopo: Tupe maua mai galuega ma auaunaga 14 11,532,173 10,305,149 Totoe mai tupe maua 5,650,146 987,885

Toese: TUPE FAAAOGA Totogi o suetusi 32,000 35,088 Tau faaitiitia o aseta 12 713,949 766,842 Alauni ma tupe faaalu mo Komiti Faatonu 19 (i) 65,448 4,950 Totogi ole aufaigaluega 15 3,293,040 2,848,906 Tau o laisene (plates) mo taavale 10 141,816 364,521 Isi tau mo le faatautaia o galuega 17 1,706,646 1,160,380

Aofaiga o tupe faaaoga 5,952,899 5,180,686

TUPE (PAU)/FAASILI (302,752) (4,192,801)

O faamatalaga faaopoopo ua tuuina atu ua avea ose vaega taua o faamatalaga o tupe maua ma tupe faaaoga

21 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA O SUIGA O TUPE FAAVAE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

Faaputuga o Tupe Faavae Tupe Pa’u ma Faamatalaga mai le Malo Tupe Faasili Aofaiga $ $ $ 2012 Paleni ile Aso 1 Iulai 2011 3 988,602 5,682,444 6,671,046

Tupe pau 4 - (4,192,801) (4,192,801)

Paleni ile Aso 30 Iuni 2012 988,602 1,489,643 2,478,245

2013 Paleni ile Aso 1 Iulai 2012 3 988,602 1,489,643 2,478,245

Tupe pau 4 - (302,752) (302,752)

Paleni ile Aso 30 Iuni 2013 988,602 1,186,891 2,175,493

O faamatalaga faaopoopo ua tuuina atu ua avea ose vaega taua o faamatalaga o suiga o tupe faavae

22 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAAMATALAGA O TUPE MAUA MA TUPE TOTOGI ATU MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

FAAMATALAGA 2013 2012 $ $ TUPE MAUA MAI/(TOTOGI) I GALUEGA FAATINO Tupe maua mai le Malo 30,878,355 19,056,443 Tupe maua mai galuega ma auaunaga 11,378,821 9,977,351 Tupe totogi atu i konekarate fai auala (36,760,382) (42,015,295) Tupe totogi atu ile aufaigaluega ma isi auaunaga (5,287,335) (4,756,125) Toega o tupe maua/(totogi) i galuega faatino 209,459 (17,737,626)

TUPE MAUA/(TOTOGI) I GALUEGA FAAOLAOLA Tului mai tupe teu faavaitaimi i faletupe 199,124 132,116 Faatau mai o aseta tumau (653,747) (1,113,259) Tau mole faatau eseina o aseta tumau 413,570 - Toega o tupe maua/(totogi) i galuega faaolaola (41,053) (981,143)

TUPE MAUA/(TOTOGI) I GALUEGA TAUTUPE Toega o tupe maua/(totogi) i galuega tautupe - -

TOEGA O TUPE MAUA/(TOTOGI) 168,406 (18,718,769)

Tino-i-tupe ile amataga ole tausaga faaletupe 6,162,404 24,881,173

TINO-I-TUPE ILE FAAIUGA OLE TAUSAGA FAALETUPE 6,330,810 6,162,404

Faailoaina atu:

AOFAIGA ATOA TINO-I-TUPE 5 6,330,810 6,162,404

O faamatalaga faaopoopo ua tuuina atu ua avea ose vaega taua o faamatalaga o tupe maua ma tupe totogi atu

23 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

1. MATAUPU LAUTELE

O le Pulega o Felauaiga ile Laueleele na faavaeina ile Aso 1 Iulai 2009 ma avea ai ma Pulega tumaoti mai le Matagaluega o Galuega, Felauaiga ma Atinae Tetele.

O galuega ma auaunaga autu ale Pulega o loo faailoa atu ile Vaega 5 ole Tulafono ale Pulega o Felauaiga ile Laueleele 2007, ma o nei galuega taua ole faaleleia lea o auala uma ale Malo ma le vaavaaia ma le faatonutonuina o soo se femalagaina i luga ole laueleele.

O le Pulega o loo faafoeina ele Komiti Faatonu e toa fitu ona sui ma e taitaifono ai le Ofisa Siliole Matagaluega o Galuega, Felauaiga ma Atinae Tetele.

2. OTOOTOGA O FAIGA FAAVAE FAATAUSITUSI FAAPITOA

O faiga faavae faatausitusi faapitoa ua faaaogaina ile sauniga o faamatalaga tuufaatasi o tala o tupe, o loo ua faataatitia atu i lalo ifo.

a. Faamatalaga e tusi ma taiala O nei faamatalaga o tala o tupe ua saunia mo lona faaaogaina faalauaitele ma o loo mulimulitai i Tulafono a le Pulega o Felauaiga ile Laueleele 2007, Tulafono Puleaina o Tupe a le Malo 2001, Tulafono o Faalapotopotoga ale Malo (Faatinoga o Galuega ma le Mafai ona Tali Atu) 2001 ma Taiala Faatausitusi Faava-o-Malo.

e. Fua faatatau o lona sauniaina O nei faamatalaga o tala o tupe ua saunia i luga o tau muamua o oloa sei vagana ai nisi vaega e ese mai ai ae ole a faailoa pea.

i. Tupe Faaaoga ma Fefaatauaiga e faaaoga ai tupe a isi atunuu O faamatalaga uma o tala o tupe a le Pulega ua faaaogaina ai le tupe Samoa poo le tala (SAT$). O fefaatauaiga ua faia i tupe a isi atunuu ua faaliliuina ile tala Samoa e tusa ai ma fua faatatau o tupe faaliliu o aso na faatino ai nei fefaatauaiga. O aseta ma aitalafu o loo faaalia o latou tau i tupe mai fafo ole a faaliliuina ile Tala Samoa ile faaiuga ole tausaga ile tau e faaliliuina ai tupe e tulai mai i lea aso faaletupe. O se eseesega e tulai mai ole a avea loa ma tupe faasili poo se tupe gau.

o. Auiliiliga o tupe maua O tupe uma o loo faamatuu mai ele Malo o Samoa e faagaioioi ai le Pulega e faamauina o tupe maua ile taimi lava e maua ai. O le isi alagatupe maua ole levi lea e maua mai ile penisini/kiso o loo faaaoga e taavale afi ile tau e 35sene ile lita.

O tupe maua e faatoa faamauina pe a mautinoa le aofaiga, ua atagia foi le faaaogaina mo galuega ale Pulega ile faamalieina o tuutuuga.

24 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

2. OTOOTOGA O FAIGA FAAVAE FAATAUSITUSI FAAPITOA (Faaauauina)

u. Fanua, fale, masini ma meafaigaluega O fanua, fale, masini ma meafaigaluega o loo faamauina ile tau ua toesea ai le aofaiga o tau faaitiitia. O faaitiitiga o tau o aseta tumau e fuafua mai i o latou tau na faatauina mai ai ma le umi fuafuaina e faaaoga ai.

O pasene e faaitiitia ai aseta o loo taua i lalo. Ituaiga Fua ile tausaga Fale 2.5% Meafale 20% Masini 20% Taavale afi 20% Meafaigaluega 20% Fanua 0%

f. O galuega tetele ua le aofia o ni aseta tumau a le Pulega O galuega tetele uma ua le faamauina o ni aseta tumau ae ua faamauina o tupe faaalu faale-tausaga i lalo o Faamatalaga o Tupe Maua ma Tupe Faaalu. E mafua ona e le o maoti le umia saoloto ai e le Pulega le pulea poo le malosiaga o fanua o loo fausiaina ai galuega poo auala.

g. Aitalafu totogi mai i luga o oloa ma auaunaga O aitalafu totogi mai o loo faamauina i luga o tau o fefaatauai toese ai se faaagaga o ni aitalafu e ono le mafai ona aoina.

l. Aitalafu totogi atu O aitalafu totogi atu o loo tau aofia uma ai aitalafu e le i totogiina talu le aso mulimuli o le tausaga faale-tupe.

m. Faaagaga mo aitalafu e lei totogiina poo aitalafu ua le mafai ona aoina mai i) Faaagaga mo galuega tetele ma galuega faaleleia faifaipea ae lei totogiina Ua fuafuaina se faaagaga mo galuega tetele ma galuega faifaipea ua maea ona faatinoina mai le faaiuina ole tausaga faaletupe ae peitai e lei totogiina ona e le o maoti mai aofaiga ma le taimi tonu e totogiina ai. O lenei la sa fuafuaina ai lenei faaagaga ina ia mafai ona tauaofai uma nei galuega i se tulaga faaaitalafu e le i totogiina i totonu o lenei tausaga faaletupe.

ii) Faaagaga mo aitalafu totogi mai I le maea ai ole iloiloga o aitalafu taitasi, ua fuafuaina ai se faaagaga mo aitalafu ua faamaonia ua le mafai ona toe faaola mai.

n. Tino-i-tupe O tino-i-tupe e aofia ai tupe ile faletupe ma tupe teu faavaitaimi e matutua pe faagata i totonu o le tausaga.

25 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

2. OTOOTOGA O FAIGA FAAVAE FAATAUSITUSI FAAPITOA (Faaauauina)

p. Lafoga faaopoopo i tau o oloa ma auaunaga O tupe maua ma tupe faaalu i le resitalaina o taavale ma laisene avetaavale ua agavaa lea mo lafoga faaopoopo i tau o oloa ma auaunaga. O isi tupe maua ma tupe faaalu o le a le toesea mai ai se lafoga faaopoopo ma o loo faamauina i tau e aofia ai ma lafoga.

s. Lafoga o tupe maua O loo aiaia ile tulafono a le Pulega e le totogia ni lafoga mo tupe maua.

t. Faamanuiaga a tagata faigaluega O nisi nei o faamanuiaga o loo faatulafonoina e maua e le aufaigaluega uma e pei:- i) 5% saofaga mole NPF ii) 1% saofaga mo le ACC iii) Aso malolo ma isi

v. Oloa O oloa o loo fua faatatau ile tau talafeagai maualalo e tusa ma le tulaga o loo iai oloa faaaogaina ai le FIFO. O le tau atoa o oloa o loo aofia ai le tau atoa na faatau ai ma le momoliina o oloa i lona nofoaga ma lona tulaga o loo iai i le taimi nei.

3. FESOASOANI MAI LE MALO

O le aofaiga lenei o aseta ma aitalafu ua faamauina lona faamatuu mai i le Pulega o Felauaiga ile Laueleele mai tausaga i tua atu ao lei tutoatasi mai le Matagaluega o Galuega, Felauaiga ma Atinae Tetele i le Aso 1 Iulai 2009. O tupe faavae na faamatuu mai e le Malo e amata ai le Pulega ua faamauina ma o vaega tai tasi nei:-

2013 2012 $ $ Laisene o taavale e lei totogiina mai 158,508 158,508 Fale 705,000 705,000 Meaafale ma isi 105,899 105,899 Meafaigaluega 6,795 6,795 Taavale afi 499,129 499,129 Masini mo ofisa 163,974 163,974 Faamanuiaga ale Aufaigaluega (88,703) (88,703) Tau o galuega taofia e le Pulega mo galuega ua maea (562,000) (562,000) Aofaiga atoa 988,602 988,602

4. FAAPUTUGA O TUPE PAU MA TUPE FAASILI

O le tupe pa’u na maua mai i faamatalaga o tupe maua ma tupe faaalu ua tuuina lea i Faaputuga o tupe pa’u ma tupe faasili.

26 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

5. TINO-I-TUPE 2013 2012 $ $ Tupe mo mea laiti - Savaii 300 300 Tupe mo mea laiti - Upolu 1,000 1,000 Tupe faaagaga mo sui 500 500 Faletupe ANZ 1,138,418 1,127,600 Faletupe Westpac 768,631 755,746 Teugatupe Faavaitaimi (Tagai Faamatalaga 6) 4,421,961 4,277,258 6,330,810 6,162,404

6. TEUGATUPE FAAVAITAIMI

Aofaiga i le faaiuga o le tausaga 4,421,961 4,277,258 O teugatupe pei o loo taua i lalo o loo teuina ile faletupe ole Samoa Commercial Bank ile Aso 30 Iuni 2013. 101376310-401 - 2.50% 3 masina 2,221,812 101376310-402 - 3.50% 6 masina 2,200,149

7. AITALAFU E LEI TOTOGIINA MAI

Aitalafu e lei totogiina mai 192,277 187,988 Aitalafu tausaga ua mavae mai le resitaraina o taavale 166,649 166,649 358,926 354,637 Toese: Tupe faaagaga aitalafu ele mafai ona toe totogi mai (Faamatalaga M(ii)) (169,273) (169,273) 189,653 185,364

8. FAATUPEINA O GALUEGA - AFA O EVENI

O le faamatalaga lenei o tau o galuega manaomia mai le Afa o Eveni, e aofia ai galuega na tauaveina ile taimi ole afa ole faamama ma aveese laau na pauu ma poloka ai auala, faamama laau ma lapisi mai vaitafe ma alavai aemaise ai le toe fausia o auala, ala savali ma alavai i nofoaga aupito i mafatia e iai le Itumalo o Vaimauga, Safata faapea le auala ui atu i Tiavi. O loo faamoemoe e toe faaolaina mai Vaegatupe a le Pulega na faaaluina ile faalavelave faalenatura o Eveni ile isi Tala Faatatau o Tupe ale Malo mo le tausaga o lumanai nei.

Aofaiga Atoa o Pili e lei totogia Aofaiga Tau o galuega manaomia ile taimi ma le maea ole afa o Pili ua Totogi Aso 30/06/13 Atoa Aofaiga atoa (tagai Itulau 32) 3,436,881 - 3,436,881

Tau o galuega tetele mo le toe faaleleia o auala Ott Transport Co Ltd 1,242,749 2,045,773 3,288,522 Lucky Construction 1,258,896 1,307,787 2,566,683 Ulia Construction 1,803,013 447,370 2,250,383 T N Tolefoa - 498,042 498,042 Silva Transport 313,490 303,363 616,853 4,618,148 4,602,335 9,220,483

Aofaiga Atoa o Galuega ile Afa o Eveni 8,055,028 4,602,335 12,657,363 Toese: Fesoasoani mai le Malo (1,000,000) - (1,000,000) Tau Aofai Atoa 7,055,028 4,602,335 11,657,363

27 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

9. ISI AITALAFU TOTOGI MAI 2013 2012 $ $ Tupe faaalu ua vave ona totogi atu 41,418 2,237 Inisiua vave totogi 7,253 - Tului maua ae lei totogiina mai - Tupe Teu Faletupe 36,417 30,168 Tupe aitalafu mo le Pisinisi Vilimaa - 116,374 Tupe toe faaolaina mai Faletupe ole Lalolagi 12,411 97,909 Isi aitalafu 156,344 521 Aofaiga 253,843 247,209

10. OLOA

Laisene o taavale 209,418 311,277

Aofai o oloa Oloa ile amataga - 1 Iulai 2012 5461 311,277 148,827 Faaopoopo: Oloa faatau mai 701 39,957 526,971 Aofaiga o oloa o loo iai 6162 351,234 675,798

Oloa ile faaiuga - 30 Iuni 2013 3674 209,418 311,277 Aofaiga atoa o oloa na taulia/Tau o oloa na faatau 2488 141,816 364,521

11. TUPE FAAAGAGA MO GALUEGA TETELE MA GALUEGA LAITI

a) Tupe Faaagaga: (tagai faamatalaga m(i)) Tupe Faaagaga mo le Afa o Eveni 7,102,335 - Tupe Faaagaga mo Galuega Tetele ma Galuega Faifaipea 3,379,577 - 10,481,912 - e) Aitalafu e lei totogiina Totogiina o faamanuiaga mo auaunaga umi 481 481 Oloa ma auaunaga e lei totogiina 62,683 10,082 Totogi o suetusi 32,000 36,000 Totogi ole aufaigaluega 54,432 56,392 Totogiina o livi mo le aufaigaluega 15,266 - Totogi o le lisi 26,000 - Isi faamanuiaga mo le aufaigaluega 37,010 37,010 227,871 139,965 AOFAIGA 10,709,783 139,965

12 ASETA MA MEA TOTINO Taavale Fale Meafale Masini Afi Meafaigaluega Fanua Pa Aofaiga $ $ $ $ $ $ $ $ TAU 2013 Paleni 1 Iulai 2012 1,984,294 158,284 6,795 2,374,121 975,745 477,785 - 5,977,024 Faaopoopoga 284,967 - - 78,056 249,703 - 41,021 653,747 Faatau ese - - - (543,983) - - - (543,983) Paleni 30 Iuni 2013 2,269,261 158,284 6,795 1,908,194 1,225,448 477,785 41,021 6,086,788

TUPE TOESE MO LE FAAAOGAINA O ASETA 2013 Paleni 1 Iulai 2012 150,462 36,423 4,068 827,389 409,625 - - 1,427,967 Faaopoopoga 63,409 21,038 1,356 414,240 213,906 - - 713,949 Faatau ese - - - (211,155) - - - (211,155) Paleni 30 Iuni 2013 213,871 57,461 5,424 1,030,474 623,531 - - 1,930,761

TAU FAAMAUINA Paleni 1 Iulai 2012 1,833,832 121,861 2,727 1,546,732 566,120 477,785 - 4,549,057

Paleni 30 Iuni 2013 2,055,390 100,823 1,371 877,720 601,917 477,785 41,021 4,156,027

28 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

2013 2012 13 TUPE MAI LE MALO $ $ Aofaiga Tupe mai le Malo 29,878,355 23,558,092 Tupe mo le Afa o Eveni 1,000,000 - 30,878,355 23,558,092 14. TUPE MAUA MAI GALUEGA MA AUAUNAGA Resitala ma le laiseneina o taavale afi 9,240,412 8,142,658 Tupe mai faasalaga 114,932 99,919 Laisene ave taavale 1,179,307 947,068 * Isi tupe 997,522 1,115,504 11,532,173 10,305,149 * Isi Tupe Maua Galuega faakonesale 28,060 Tului mai Faletupe 199,124 Tupe mai Lisi 1,515 Tupe faasili mai le faatauina o aseta 16,838 Tupe totogi mai le Samoa Quarry (Vilimaa) 439,646 Tupe maua mai isi auaunaga lautele 312,339 997,522

15. TOTOGI O TAGATA FAIGALUEGA Totogi o tagata faigaluega tumau 2,688,909 2,436,797 Totogi o tagata faigaluega faavaitaimi 16,502 9,944 Totogi o ovataimi 84,231 - Faamanuiaga mo tagata faigaluega 99,713 2,898 Totogi o tagata faigaluega konekarate 21,302 31,582 Alauni o ofisa sinia o loo sui tulaga 15,176 42,615 Ponesi mo le aufaigaluega ile faaiuga ole tausaga 101,299 100,396 Saofaga Faalapotopotoga o Faaputuga Tupe mo le Lumanai Manuia o Tagata 120,920 125,916 Saofaga Faalapotopotoga o Taui ma Faalavelave Faafuasei 24,160 25,203 Totogi Komiti Faufautua Minisita o Galuega, Felauaiga ma Atinae Tetele 109,541 61,575 Isi alauni 11,286 11,979 Aofaiga Totogi o tagata faigaluega 3,293,040 2,848,906

16. TAU O GALUEGA O AUALA Galuega Tetele - Upolu 8,565,068 10,421,427 Galuega Tetele - Savaii 4,169,492 4,534,767 Galuega Faavaitaimi - Upolu 6,888,760 1,775,401 Galuega Faavaitaimi - Savaii 460,975 611,710 Galuega Faifaipea - Upolu 9,259,296 10,660,900 Galuega Faifaipea - Savaii 3,395,198 3,789,316 Galuega Moavao - Upolu 517,121 - Tatalaga Auala 4,473 - Galuega faaleleia ole Afa o Eveni 2,500,000 - Galuega faaleleia ole Afa o Eveni - Maea ona totogi mai ele Malo 1,000,000 - Galuega faaleleia o alavai - 318,453 Galuega toe faaleleia o le Malae i Tiafau - 763,381 Aofaiga Galuega o Auala 36,760,382 32,875,355

O galuega masani nei ale Pulega o loo faatino mo Upolu ma Savaii aua le faaleleia o auala.

29 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

2013 2012 17. ISI TAU MO LE FAATAUTAIA O GALUEGA $ $

Totogi mo faasalalauga 72,164 90,391 Faalauiloa 11,923 6,160 Meaai ma faleie 3,511 8,130 Tupe fesoasoani mo galuega faatino a le Ofisa ole Minisita 2,179 - Faameaalofa 6,400 48,030 Faamamaina ole ofisa/lotoa 16,626 19,404 Pili o faletupe 9,909 23,008 Meafaigaluega 574 2,608 Soifua ma le puipuiga ole aufaigaluega 34,812 11,079 Inisiua o aseta 83,048 46,468 Lisi o fanua 26,000 19,494 Feoaiga o taavale ma le faaleleia 185,950 159,398 Totogi o resitara ma lafoga 16,000 87,007 Lolomiina o tusi ma pepa 223,409 149,456 Totogi o lisi o isi meafaigaluega 21,369 9,375 Lipea ma le faaleleia o masini 75,428 79,455 Puipuiga/saogalemu i luga o auala 6,191 12,799 Totoga mo masini ma isi 9,416 42,793 Aoaoga ma isi 4,327 15,958 Femalagaina i totonu ole atunuu 52,077 35,456 Femalagaina i atunuu mamao 25,804 23,893 Eletise, vai, telefoni (Tagai Faamatalaga 18) 352,875 240,249 Tupe faaaaoga ele Samoa Quarry 442,395 - Faatotogaina o le ofisa 24,257 29,767 Aofaiga o isi tau mo le faatautaia o galuega 1,706,646 1,160,380

18. VAEGA O LOO FAAGAIOIOA LE OFISA Eletise 174,245 116,514 Telefoni, fesi ma selula 124,768 67,060 Initaneti 45,208 51,755 Vai 8,656 4,920 Aofaiga o vaega o loo faagaioioa le ofisa 352,875 240,249

30 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

19. FEFAATAUAIGA MA NISI E IAI SOOTAGA

i) Alauni mo Komiti Faatonu O sui ole Komiti Faatonu o loo faigaluega i Matagaluega ma Faalapotopotoga ale Malo e le toe maua ni a latou alauni faaletausaga ma alauni mo le auai i fonotaga. I lalo o tulafono a le Malo o loo aiaia ai alauni faaletausaga e $6,500 ma le alauni mo le auai i fonotaga ile $250 ile fonotaga.

I le amataga ole tausaga faaletupe 2013 faatoa amatalia ai suiga fou ile tofiaina o Komiti Faatonu, o le mafuaaga lena o le siitia o alauni faaletausaga ale Komiti Faatonu. 2013 2012 $ $ Alauni faaletausaga ale Komiti Faatonu 25,710 - Alauni mo fonotaga ale Komiti Faatonu 18,514 800 Meaai ma mea laiti mo fonotaga 11,707 700 Meaalofa ma isi fesoasoani 9,517 3,450 Aofaiga atoa 65,448 4,950

ii) Totogi o Faauluuluga ole Pulega Totogi ma faamanuiaga ale Pule Sili ma Pule o Vaega taitasi mo le tausaga faaletupe:

Totogi ma faamanuiaga 652,760 704,742

Sao ole Pulega ile: Faalapotopotoga o Faaputugatupe mo le Lumanai Manuia o Tagata Samoa 32,638 35,235 Faalapotopotoga o Taui ma Faalavelave Faafuasei 6,528 7,047 Aofaiga 691,926 747,024

20. LAFOGA O OLOA MA AUAUNAGA TOTOGI ATU

O lafoga atoa e lei totogiina atu o le a iloiloina lea ele Matagaluega o Tupe Maua ise taimi oi luma e faamaonia atoa ai le aofaiga e totogi atu.

21. GALUEGA FAAVAE

O loo faaauau pea galuega faaleleia o auala, galuega tetele aofia ai ma auala galue i Upolu ma Savaii. O ia galuega o loo aofia uma ai le toe faaleleia o auala na faaleagaina ile Afa o Eveni, e iai le Cross Island Road, Tiavi i Siumu, Itumalo o Safata ma isi galuega toe faamama ma faaleleia.

22. AITALAFU E ONO ALIAE MAI

E leai ni aitalafu e ono aliae mai ile faaiuga o le tausaga o silafia e le Komiti Faatonu.

31 PULEGA O FELAUAIGA ILE LAUELEELE FAAMATALAGA FAAOPOOPO I TALA O TUPE MO LE TAUSAGA FAALETUPE FAAIUINA ASO 30 IUNI 2013

GALUEGA MANAOMIA VAVE FAATINOINA ILE AFA O EVENI $ East Coast Contracting 1,400.00 Big Island Co Limited 5,761.70 Apia Lua Construction 9,036.70 National Carrier 49,535.20 ID Company Ltd 22,641.78 Iakopo Development Company 6,364.75 FICO Construction 7,400.00 Lee Transport 75,616.17 Zero Management 19,065.99 Lucky Construction 18,415.96 Webster Works and Infrastructure 14,149.60 R & R Construction Ltd 24,387.33 Aldan Construction Co Ltd 26,120.60 May Construction Ltd 44,059.72 Mana Industries 45,887.30 Easy Boy Transport 44,053.24 National Carrier 60,571.15 Lucky Construction 83,088.71 Ulia Construction 36,669.76 Silva Transport 83,001.37 Webster Works and Infrastructure 69,875.80 R & R Construction Ltd 94,616.25 SWEL 93,542.73 Bluebird Construction 54,495.34 PPG Engineering 40,203.46 Tama ole Mau 20,890.90 Taua’e General Contractor 13,330.80 Sakalafai Contractor 5,755.20 King Construction 112,312.45 May Construction Ltd 11,500.00 Webster Works and Infrastructure 72,463.65 Ah Liki Construction 149,087.73 T & N Toleafoa 128,821.98 Ott Transport 317,044.56 Silva Transport 129,224.65 Ulia Construction 444,708.60 Alafua Transport 95,960.89 Silva Transport 112,047.78 King Construction 110,391.95 Lucky Construction 252,974.70 Bluebird Construction 1,744.90 R & R Construction Ltd 7,728.34 Ott Transport 146,449.45 Lee Transport 196,282.29 Silva Transport 78,200.00 AOFAIGA ATOA 3,436,881.43

32