Nieuwsflitsen is een periodiek van de heemkundekring Loon op ’t Sandt. Verschijnt 6 keer per jaar Pagina 1/12 Correspondentieadres redactie: Van Grevenbrouckstraat 38, 5175AV Loon op Zand. Tel. 06-44416825 e-mail: [email protected] Jaargang 05. Nr.01

Het bestuur van de heemkundekring Loon op 't Sandt wenst al haar leden mooie kerstdagen en een gezond en gelukkig 2012.

James Hannam Tiny van Iersel Sjeff Essens Jan van Hoof Ineke Leijtens André van Rijswoud Ad Vermeer

In dit nummer onder andere:

 Ledenmutaties Pag. 01  Dankwoord van de voorzitter Pag. 01  Schenkingen Pag. 02  Jaarprogramma 2012 Pag. 02  Voor u gelezen in de media Pag. 02-03  Nieuws uit de werkgroepen Pag. 04  Tentoonstelling in de bibliotheek Pag. 04

Ledenmutaties in de periode 1 september tot en met 15 december

Beëindiging lidmaatschap in de genoemde Als nieuw lid mogen wij verwelkomen: periode: Theo Schroemges Ad Stevens, Riet Kemmeren (overleden)

Dankwoord van de voorzitter

Graag wil ik alle leden bedanken, die op Verstappen, Sjeff Essens, Ria van Rijswoud, dinsdag 22 november 2011 vanaf half vier Erik Gelevert, Michel van Iersel. meegeholpen hebben bij het “vergaren” van het Jaarboek: Dank zij deze medewerkers was het jaarlijks karwei rond 20:00 uur geklaard. Wij hebben Ineke Leijtens, Tiny van Iersel, Rianne van den met zijn allen daardoor ongeveer € 500,- Hout, Theo Schroemges, Joke van Gils, Jan kunnen besparen. De gevulde koeken en Vera, James Hannam, Sonja Vera, Annie frisdrank laten we daarbij buiten beschouwing, Hamers, Ad Schellen, Marij van Gorkom, Jack want dat hebben de medewerkers dubbel en Barendse, Miriam van , Theo dwars verdiend! Schoenmakers, André van Rijswoud, Maria Schenkingen in de periode 1 september tot en met 15 december

Het archief van de Loonse Natuurverkenners, van Beers een aantal bidprentjes. Lauran behalve van de opheffingsvergadering, dit Toorians: Bidprentjes en geboortekaartjes. Jan hebben wij nog te goed. Annie Hamers: een Ligtenberg: bidprentjes. Mari v.d. Linden: aantal bidprentjes en foto's. Nel v. Gompel: bidprentjes. Sandra Termeer: bidprentjes. Ineke devotie- en bidprentjes. Ad Schellen: Leijtens: 2 dozen venster enveloppen voor het persoonsbewijs(afgegeven 10-11-1941) van zijn secretariaat. Ad de Rooij: foto van alle leerlingen zus Anna Maria Schellen (non), foto's en uit het jaar 1950 op de fraterschool St. Emilius. ansichtkaarten. Tevens devotionalia: een mini 3 Piet v.d. Wouw: foto van de molen zoals deze luik, een mini rozenkrans en twee Mariabeelden was in originele staat in de Loonse Molenstraat. in hulsjes (Alles van zijn zus), bidprentjes. Emile

Jaarprogramma 2012

15 dec. 2011 Verschijning Nieuwsflitsen 2012-1 13 augustus Bestuursvergadering 1 september 9 januari Bestuursvergadering Verschijning Nieuwsflitsen 2012-5 8 februari Jaarvergadering in De Kiosk 8 september Open Monumentendag 13 februari Jaarvergadering redactie Straet & 12 september Algemene ledenvergadering in De Vaert Kiosk 27 februari Bestuursvergadering 16 september Dag van Loon 1 maart Verschijning Nieuwsflitsen 2012-2 8 oktober Bestuursvergadering 14 maart Avond voor de leden in De Kiosk 13 oktober Excursie 31 oktober Avond voor de leden in De Kiosk 16 april Bestuursvergadering 1 november Verschijning Nieuwsflitsen 2012-6 1 mei Verschijning Nieuwsflitsen 2012-3 19 november Bestuursvergadering 9 mei Lezing voor leden in de Kiosk 21 november Lezing in de ServiceResidentie 21 mei Bestuursvergadering Molenwijck 30 mei Dia avond in de Venloene 15 december Verschijning Nieuwsflitsen 2013-1 20 juni Fietstocht / wandeling 7 jan. 2013 Bestuursvergadering 1 juli Verschijning Nieuwsflitsen 2012-4

Alle avondbijeenkomsten beginnen om 19:30 uur met uitzondering de lezing op 21 november, deze vangt aan om 20:00 uur.

Voor u gelezen in de media

“Kennis heemkunde wordt genegeerd” (Brabants Dagblad 20-10-2011) Nu de eindrapportage in beeld komt van alle Het gaat om dr. Sjef Hendrikx uit Rozendaal cultuurhistorische kaarten voor tien gemeenten (Gelderland). Gezamenlijk hebben deze in de regio , Langstraat en het gemeenten 100.000 euro uitgetrokken om Groene Woud, is er ongezouten kritiek voor , Loon op Zand, Oesterwijk, Son ontstaan in de cultuurhistorische hoek over de en Breugel, , Haaren, Best, Schijndel, aanpak van historicus Sjef Hendrikx. Met name en Sint-Michielsgestel dat werk uit te plaatselijke heemkundekringen steigeren, voeren. “Het werk van de uitvoerder is beneden omdat ze naar eigen zeggen nauwelijks of niet de maat. Heemkundekringen zijn niet te betrokken worden bij gemeentelijke spreken over de aanpak. Pas op het aller- cultuurhistorische kaarten, die straks de laatste moment worden deze clubs onderlegger gaan vormen voor het cultuur- ingeschakeld. Hiermee miskent Hendrikx de historisch beleid van deze gemeenten. kwaliteit en kennis van deze soms Prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld, hoogleraar professionele en vaak semi-professionele cultuur in Brabant aan de Universiteit van mensen”, zegt Bijsterveld. , maar ook Jan Franken, bestuurslid Jan Franken van Brabants Heem beaamt dat. Brabants Heem vrezen dat de genoemde “We hebben al flinke bijval gehad van gemeenten straks met een “waardeloze heemkunde-kringen, zoals die van Gestel en historische kaart in de maag zitten, waarmee Loon op Zand. In alle voorwerk van Hendrikx het cultuurhistorisch beleid jaren wordt staan volop fouten en omissies. En er is geen teruggeworpen”. Een aantal gemeenten in het recente literatuur verwerkt in de stukken”, Groene Woud, de Langstraat en de regio zegt Franken. Eindhoven hebben een externe historicus De heemkundekring De Ketsheuvel geeft aan ingehuurd om voor hen “de gemeentelijke dat Hendrikx namen op de lijst heeft staan cultuurhistoriekaart” te maken. van panden die allang gesloopt zijn. En rijksmonument De Eendragt (molen) is verwachtingen. En ik denk dat er zeer grote vergeten. verwachtingen zijn gewekt. Omdat ik anders De heemkunde in Dongen geeft aan dat werk, is het niet naar de zin van sommige Hendrikx eeuwen Dongense geschiedenis is heemkundigen die me zwart maken en dus is vergeten te beschrijven (veertiende eeuw en het ineens oorlog.” Hendrikx zegt laatste 200 jaar). onverstoorbaar verder te werken aan de Sjef Hendrikx is erg verbaasd over alle kritiek. “Ik kaarten, ondanks alle kritiek. “Ik werk heel zag bij de SRE-gemeenten zoals hoe methodisch. De kaarten moeten instrumenten het er aan toe ging. De heemkunde daar zijn voor gemeenten om afwegingen mee te kwam met 450 pagina's aan goedbedoelde maken. Het is geen beleid. Ik leg voor mijn werk informatie, voor-afgaand aan het samenstellen verantwoording af aan de Stichting Behoud van de kaart. Dat wilde ik niet. Brabantse Monumenten, dat is mijn Heemkundekringen hebben kundige mensen. opdrachtgever. Ook de provincie toetst mijn Maar van al die gedetailleerde informatie kan werk. Niet de heemkunde-kringen.” ik maar een tiende gebruiken. Dat schept

Zeven jaar welstandsvrij: “geen schending stadsbeeld” (bron: Erfgoedstem 5 december 2011)

Gemeenten mogen voortaan zelf bepalen of ze resultaat en vertrouwen erop dat mensen zelf een welstandstoets laten uitvoeren bij rekening houden met het straatbeeld. Na 7 jaar verbouwprojecten. Er zijn al positieve ervaringen wel-standsvrij bouwen komen wij geen met welstandsvrij bouwen, maar gemeenten schending van ons mooie stadsbeeld tegen”, moeten wel een kader hanteren, leert de zegt André van der Vleuten, senior medewerker ervaring. “Wij redeneren niet vanuit de angst dat VROM in Boekel, beslist. mensen hun huis verbouwen met een lelijk

Kroes wil meer cultureel erfgoed op internet (bron: nu.nl)

De lidstaten van de Europese Unie moeten veel dinsdag. Zij wees op de Europese culturele meer van hun cultureel materiaal digitaliseren. databank Europeana, die nu 20 miljoen objecten Dat is beter dan ons erfgoed te laten verstoffen online telt. Kroes streeft naar 30 miljoen items in in kelders en loodsen. Dat stelde Europees 2015. Commissaris Neelie Kroes (Digitale Agenda)

Nieuw nationaal archeologisch informatiesysteem moet ook burger bedienen (bron: Rijksdienst voor cultureel erfgoed)

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed werkt informatiesysteem voor het archeo-logisch veld. het komend jaar aan de vernieuwing van het Gegevens van de vindplaatsen, de vondsten en archeo-logisch informatiesysteem, Archis. Doel de archeologisch monumenten zijn aangeleverd is om ARCHIS 3.0 toegankelijk te maken voor door verschillende partners. Archeologische zowel de specialist als de belangstellende professionals kunnen de informatie raadplegen. burger. Archis is hét gemeenschappelijke

Van het Stadsmuseum (bron: HKK Tilborch)

Verhaal op Zaal. Vanaf 6 november wordt er in Peerke Donders Paviljoen iedere eerste zondag van de maand een verhaal verteld in het museum. Al wandelend langs de vitrines en door de museumruimtes vertelt iemand over het leven van Peerke, over een speciale reis naar de Cariben of over zijn of haar betrokkenheid bij naastenliefde. (Opgeven kan via [email protected] )

Nieuws uit de werkgroepen

Op 21 november is de werkgroep onderwijs en Bij de werkgroep fotoarchief is uitbreiding van educatie aanwezig geweest op basisschool de leden noodzakelijk door het wegvallen van twee Blokkendoos. Hier zijn de groepen 5 bezig zeer actieve deelnemers. Bij deze doet de geweest met een activiteitenles uit het project werkgroep een oproep aan u om op de Jet en Jan jong in 1910. Maria Verstappen en dinsdagochtend in de tweede en vierde week Willemien van Gorkom hebben ter van de maand van 09:00 tot 12:00 uur de ondersteuning meegeholpen met de activiteiten werkgroep te komen versterken. De sokken stoppen en koffie zetten. Het voornaamste werkzaamheden zijn: scannen en enthousiasme was groot in deze school, benoemen van foto's en dia's en deze te kinderen hadden ook flink wat oude archiveren. De fotowerkgroep zoekt dus gebruiksvoorwerpen opgehaald die gedurende deelnemers die aan de hand van oude foto's, het project in de klas opgesteld waren. Jet en inwoners uit Loon op Zand herkennen. Jan gaan ook nog naar de twee andere scholen. Daarnaast is een aantal keren per jaar Voor 2012 wordt een project over de oorlog in assistentie nodig bij de voorbereiding van Loon op Zand overwogen en mogelijk kunnen diapresentaties die extern worden gegeven en wij gebruik maken van de leskist uit het kamp het voorbereiden van fototentoonstellingen. Kom Vught. een langs in de Refter op bovengenoemde dagen, dan kunt u beoordelen of dit voor u interessant is.

Tentoonstelling in de bibliotheek.

U kent ze wel, die kleurige kaarten met vaak een mooie foto of tekening die de geboorte van een zoon of dochter aankondigen. In de loop van de tijd hebben ze wat verandering ondergaan en dit wil de heemkundekring u laten zien. In de vitrinekast van de bibliotheek is een uitgebreide verzameling geboorte- kaartjes te zien.

De kaartjes dateren van 1943 tot 1990 en geven een mooi overzicht van de verschillende stijlen die in de loop van de tijd werden gehanteerd.

Te bezichtigen tijden de openingstijden van de bibliotheek.

Excursie naar Haastrecht 8 oktober 2011 groot succes.

Zaterdagochtend 9:00 uur vertrok de bus met 30 Na een goed verzorgde lunch in cultureel leden naar de Noord-Hollandse plaats centrum Concordia, vertrokken we met de bus Haastrecht vlak bij Gouda. Hier zullen we wat naar Oudewater waar we de enige officiële meer te weten komen over Paulus van Heksenwaag van Europa bezochten. Nadat Haestrecht. verteld werd hoe het er vroeger aan toe ging als Rond 10:30 arriveerden we bij het cultureel je verdacht werd van hekserij, werden enkele centrum Concordia waar we werden ontvangen leden van de heemkundekring “gewogen”. En met koffie en gebak. Vervolgens werd door Dhr. hoewel er bij een enkeling twijfel was, kreeg Rob Anders verteld wie Paulus van Haastrecht ieder toch een certificaat dat men geen heks was en hoe hij in Loon op Zand terecht komt. In was. 1383 koopt hij Loon op Zand van zijn neef Na een drankje in Hotel- Restaurant Abrona, Zweder van Abcoude voor 2200 Franse waar mensen met een beperking werken, Schilden (goudstukken). Ook geeft hij opdracht vertrokken we weer naar Loon op Zand waar we voor de bouw van de voorloper van het Kasteel rond 17:30 uur arriveerden. De voorzitter van Loon op Zand. bedankte Lauran Toorians voor het idee om Na de lezing liepen we naar de hervormde kerk Haastrecht te bezoeken. De leden waren vol lof van Haastrecht (1611) waar we een over de dag en bedankten Jan van Hoof en Ad uiteenzetting kregen over de geschiedenis van Vermeer voor het organiseren van de excursie. de kerk, die vijf keer afbrandde en telkens weer werd opgebouwd.