159 FEDERAAL ONTWIKKELINGSPLAN VAN HET TRANSMISSIENET 2020-2030

5.2 PROVINCIE ANTWERPEN

5.2.1 NOORDERKEMPEN In een latere fase zal het nodig zin om het verouderde 70 kV onderstation van Rikevorsel te verlaten. Hiertoe zal de voeding De komst van grote hoeveelheden decentrale productie (vooral van het middenspanningsnet voorzien worden vanuit 150 kV door windmolens en WKK-eenheden gebonden aan glastuinbouw) ver- de installatie van een 2de transformator 150/15 kV in Rikevorsel. eisten de ontsluiting van de Noorderkempen van Rikevorsel tot Enkel de reservevoeding zal dan nog betrokken worden uit het boven met een transformatie vanuit het 150 kV-net. 70 kV-net door één transformator 70/15 kV in aftakking te plaat- Rikevorsel werd reeds voorzien van een bikomende transforma- sen op de 70 kV lin St ob - . tor 150/15 kV en in Hoogstraten werd een transformatiestation 150/36/15 kV gebouwd dat gekoppeld is met het hoogspannings- net door de ondergrondse kabel 150 kV naar Rikevorsel te verlen- 5.2.2 HERSTRUCTURERING ANTWERPEN gen tot in Hoogstraten. De verouderde voedingsnetten 70 kV en 6 kV in en rond Antwer- pen werden stelselmatig vervangen door respectievelik 150 en De bouw van een luchtlin 150 kV naar Meer die opgenomen was 15 kV (zie 5.1.1.). in het dossier voor aanpassing van het Provinciaal Ruimtelik Uit- voeringsPlan “Glastuinbouw” werd afgevoerd bi de stopzetting Wanneer de distributienetbeheerder de overheveling van 6 kV door de provincie van dit plan. In functie van de ontwikkeling van naar 15 kV heeft uitgevoerd, kunnen de onderstations Moonstraat, het overige potentieel aan decentrale productie rond Hoogstra- Oever, Hovenierstraat en Belliardstraat volledig ontmanteld wor- ten en Meer wordt deze lin vervangen door de mogelikheid om in den, inclusief de 70 kV verbindingen naar deze onderstations. Dit een volgende fase een tweede ondergrondse verbinding 150 kV te geldt evenzo voor de vier transformatoren 70/6 kV van Zurenborg realiseren van Rikevorsel naar Hoogstraten om zodoende aldaar en de vier transformatoren 70/6 kV van Merksem. bikomende transformatiecapaciteit 150/36 kV en 150/15 kV te ontwikkelen en aansluitingsmogelikheden te creëren op Hoog- De transformatie 150/70 kV in Merksem zal enkel nog nodig bli- straten via een hub 36 kV in Meer. ven voor de voeding van Tabaksvest en de reservevoeding van de Noorderkempen via de 70 kV verbindingen naar St-ob, Rikevor- Hiertoe is een onderstation 150 kV in Rikevorsel nodig en zal sel, en Beerse. De transformatie 150/70 kV in Zuren- vanuit Rikevorsel dan weer een 150 kV verbinding aangelegd borg blift met 1 transformator nog bestaan voor de 2de voeding worden tot in Beerse. Voor een verdere ontsluiting van de Noor- van Tabaksvest en de voeding van Infrabel. derkempen op 150 kV zal de lin 70 kV Beerse - - Mol opgewaardeerd worden naar 150 kV, in combinatie met een volle- Verder drong de vervanging van het onderstation Schelle 70 kV dig onderstation 150 kV in Beerse, een bikomende transformator zich op en was ook een lange verbinding 70 kV tussen Schelle en 150/70 kV in Turnhout en een bikomende 150 kV kabelverbinding aan vervanging toe. Een herstructurering en vereen- tussen Massenhoven (vanaf het aftakpunt Guut), Rikevorsel en voudiging van dit 70 kV-net was mogelik mits de verplaatsing Beerse. Dit scenario heeft als twee grote voordelen dat enerzids van een 150/70 kV transformator van Schelle naar Malderen. Deze de Noorderkempen op een volwaardige wize worden ingelust in aanpassing zal in de loop van 2018 uitgevoerd zin. het 150 kV-net en anderzids dat de dringende vervanging (om reden van ouderdom) van de dubbele 150 kV lin van Massenho- Verdere ontwikkelingen in Antwerpen wizen op een toekomstige ven via Poederlee naar Mol kan vermeden worden. Deze lin kan transformatorversterking 150/15 kV in de nieuwere onderstations immers afgebroken worden nadat de verbinding Massenhoven - Damplein en Petrol. Rikevorsel - Turnhout - Beerse volledig gerealiseerd zal zin.

Tenslotte werden er nog pistes onderzocht om de vernieuwing 5.2.3 OPRICHTING TRANSFORMATIE van het onderstation Mol 70 kV en een aantal 70 kV linen in de NAAR MIDDENSPANNING IN regio Kempen te vermiden door het plaatsen van een 150/70 kV Omwille van de belastingstoename in de kanaalzone nabi Heze transformator in gevoed vanuit Heze 150 kV. en -Oevel is het voorzien om in het bestaande onderstation Voor de evacuatie van het bikomende vermogen dat opgewekt Meerhout 380-150 kV een transformatie 150/15 kV op te richten wordt door de decentrale productie in de Noorderkempen rich- d.m.v 2 transformatoren 150/15 kV 50MVA. Met deze cabine zal het ting de verbruikscentra wordt een bikomende 150 kV kabelver- mogelik zin om een groot deel van de belasting van Heze en zelfs binding van Poederlee naar Heze voorzien. Hierbi wordt gebruik van Mol vanuit Meerhout te kunnen voeden. De belasting en injec- gemaakt van de reeds voorziene 150 kV-kabel tussen Heze en tie van decentrale productie van het onderstation van Geel-Oevel Herentals. 70/15 kV kan dan op zin beurt verschoven worden richting Heze zodat onderstation Geel-Oevel, dat volledig aan vervanging toe is, kan verlaten worden. Het verschuiven van belasting van Mol naar Meerhout vermidt dan weer grote investeringen in transforma- tieversterking in de omgeving van Mol-. 160 FEDERAAL ONTWIKKELINGSPLAN VAN HET TRANSMISSIENET 2020-2030

5.2.4 HERSTRUCTURERING 70 KV-NET De vervangingsprojecten van de linen Merksem-Massenhoven en Lint- die vermeld zin in 5.2.6 zullen een langdurige MECHELEN – HEIST-OP-DEN-BERG – onbeschikbaarheid van de transformatoren 380/150 kV van Meer- AARSCHOT - DIEST hout en Lint met zich meebrengen. Een 3de transformator in Lillo wordt nodig om deze onbeschikbaarheid voor het havengebied De 70 kV lin Mechelen - Heist-op-den-Berg - Aarschot heeft haar op te vangen samen met een verdere opsplitsing, een herstruc- einde levensduur bereikt voor wat betreft zowel de masten als turering van het net tussen 7de Havendok en Ekeren en een ont- de geleiders en de uitrustingen. Deze lin vormt een verbinding dubbeling van de as 150 kV tussen Zwindrecht en Zurenborg. tussen de transformatoren 150/70 kV in Mechelen en in Diest en verzorgt de reservevoeding van Heist-op-den-Berg en de voe- ding van Aarschot. 5.2.6 VERVANGINGSPROJECTEN Om de vervanging te vermiden van deze 35 km lange lin werd Het geliktidig bereiken van het einde van de levensduur van eerder gedacht aan de ontmanteling ervan. Hiertoe zal het nodig zowel hoogspanningsschakelmateriaal als laagspanningsma- zin om de transformatie in Heist-op-den-Berg volledig te voor- teriaal genereert heel wat vervangingsprojecten, waaronder de zien vanuit het 150 kV-net. Voor de zone rond Diest wordt aan een belangrikste: het vervangen van hoog- en laagspanningsmate- netversterking 70 kV gedacht door het installeren van een biko- riaal in de onderstations (150 kV) van Zandvliet, Lint (ook 380 kV), mende trafo 150/70 kV in Diest aangesloten op een kabelverbin- Massenhoven, Schelle, Merksem, Scheldelaan, Mortsel, Zwin- ding 150 kV vanuit Meerhout. drecht, Burcht, 7de Havendok, Lillo, Sidal, Amoco, Heist-op-den- Berg, Ekeren, Meerhout, Mol, Balen, , Oelegem, 5.2.5 VERSTERKING VAN DE en . ANTWERPSE HAVEN Voor wat betreft de verbindingen zin er vooral de vervangingsno- den voor de hoogspanningslinen uitgerust met geleiders van het Het Brabo project, meer specifek BRABO II-III, met de bouw van type ALST(3) op volgende 150 kV linen: een 380 kV lin vanuit Zandvliet via Lillo naar Mercator versterkt de 380 kV backbone (zie 4.2.2.1) en voorziet tevens in de ontsluiting à Massenhoven - Poederlee - Mol (deze vervanging wordt ech- van het volledige havengebied op 380 kV. Vooral met de bouw van ter vermeden door de projecten in de Noorderkempen, zoals een 380 kV onderstation in Lillo is de installatie van bikomende beschreven in sectie §5.2.1); transformatorcapaciteit 380/150 kV mogelik. Een eerste trans- à Merksem - Mortsel; formator 380/150 kV werd reeds voorzien in Lillo ter vervanging à Lint - Mortsel; van de transformatie in Mercator die door de ombouw van de lin Kallo-Mercator van 150 kV naar 380 kV niet meer beschikbaar zal à Lint - Schelle; zin voor het havengebied. à Massenhoven - Merksem.

Omwille van het aanwezige kortsluitvermogen en de vraag naar Voor sommige bovengrondse linverbindingen zin de uitrustin- aansluiting van toenemende belasting moet het 150 kV-net gen voor de ophanging van de geleiders te vervangen. Dit is het gesplitst worden. Hiervoor zin enkele netstructuurwizigingen geval voor de 150 kV lin van Lint naar Putte, evenals de lin van noodzakelik en moet in een aantal onderstations de vervanging Lint naar Verbrande Brug. voorzien worden van vermogenschakelaars 40 kA door 50 kA. Ondergrondse verbindingen uitgevoerd met oliegevulde kabels Daarenboven betekent dit dat bikomende transformatoren zin te vervangen op volgende 150 kV trajecten: 380/150 kV nodig zin zowel op linkeroever als op rechteroe- ver. Concreet zal er in eerste instantie een 2de transformator à Petrol - Zurenborg; 380/150 kV in Lillo worden geïnstalleerd en een transformator à Zurenborg - Mortsel. 380/150 kV in Kallo of Ketenisse. In Lillo vraagt dit de uitbreiding van de bestaande onderstations 380 kV en 150 kV. Omwille van de voorbereidende werken die gestart zin voor de Oosterweelverbinding aan de Antwerpse Ring, werd er een ver- Ter verzekering van de redundantie zal een bikomende kabel- plaatsingsopdracht ontvangen voor de kabels Merksem-Dam- verbinding 150 kV van Kallo via Ketenisse naar Lillo noodzake- plein. Daardoor moeten deze kabelverbindingen gedeeltelik lik zin en de versterking van een bestaande verbinding tussen vervangen worden en omgeleid via een nieuwe leidingentunnel Scheldelaan en Zwindrecht. In de zone Zandvliet - Noordland onder de ring. zullen de vermogenschakelaars van het AIS onderstation ver- vangen moeten worden door schakelaars met een onderbre- kingsvermogen van 50 kA.

3 ALST: Aluminium Staal (ALAC – Aluminium Acier) 161 FEDERAAL ONTWIKKELINGSPLAN VAN HET TRANSMISSIENET 2020-2030

GEERTRUIDENBERG

BORSSELE

RILLAND HOOGSTRATEN

ZANDVLIET

RIJKEVORSEL BEERSE DOEL E 7 HAVENDOK TURNHOUT LILLO EKEREN MALLE KETENISSE SCHELDELAAN KALLO LOMMEL MERKSEM POEDERLEE DAM- WOMMELGEM MOL BEVEREN- WAAS PLEIN OELEGEM BALEN ZWIJNDRECHT BURCHT HERENTALS MASSENHOVEN PETROL HEIMOLEN MERCATOR MORTSEL HEZE ZURENBORG AMOCO MEERHOUT LINT

SCHELLE ZELE SIDAL INDUSTRIE HEIST-OP-DEN-BERG BERINGEN TIP PUTTE HERCULES ST.-GILLIS-DENDERMONDE MALDEREN

WESPELAAR DIEST

Figuur 5.1: Overzichtskaart netinvesteringen provincie Antwerpen