DOOR UW DOOR UW FDN & NVBF AANGEBODEN FILMTHEATER, PHILIP PHILIP VENETIË 2018 EEN TOPEDITIE OPENINGSFILM NFF VENETIË HUFF OVER DE STAD NIEMAND IN ZICH BLOOT GEEFT GAGA LADY

SEPTEMBER/OKTOBER 2018 #413 A STAR IS BORN IS A STAR EEN ANTWOORD OP ALLEMAN EEN ANTWOORD FILMLAND? SPREKEND NEDERLAND IN WIE HEERST FILMBONZEN ZIEN VERDIEPEN DOEN EREN Bekijk - met meer dan 250 titels Verruim je blik op cinema met Beleef het festival met de NFF Bekijk en bespreek in de Gouden - het beste van Nederlandse film, de masterclass van Martin Interactive Expo, dans op het Kanshebbers-vertoningen de voor televisie en interactive Koolhoven, de nagesprekken Filmfeest en kom voor de een Gouden Kalf genomineerde bij het Forum van de Regisseurs dagelijkse livemuziek naar films samen met de makers en de NFF Talkshow het NFF Festivalhart INFORMATIE EN TICKETS: FILMFESTIVAL.NL

Filmkrant advertentie.indd 1 05-09-18 18:19 DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 3

REDACTIONEEL Toen Michael Moore afgelopen zomer zijn nieuwe film Fahren- heit 11/9 aankondigde stond meteen de IRS, de Amerikaanse belastingdienst, op de stoep, ver- telde Moore tijdens de wereldpremière van de film op het Filmfestival Toronto. Een truc zou oud als Al Capone. Moore sprak met overslaande stem. Want al heeft hij van de belastingen niets te vrezen omdat hij naar eigen zeggen steevast teveel heeft betaald - alleen Trump schijnt boven de belastingen te staan - hij was hoorbaar bezorgd of de film na de vertoningen in Toronto über- haupt wel de Amerikaanse bioscopen zou berei- ken. Omdat Fahrenheit 11/9 op het laatste ZIEN VERDIEPEN DOEN EREN moment aan het Nederlandse releaseschema is Bekijk - met meer dan 250 titels Verruim je blik op cinema met Beleef het festival met de NFF Bekijk en bespreek in de Gouden toegevoegd, leest u er in deze papieren versie van de Filmkrant helaas nog niets over, maar - het beste van Nederlandse film, de masterclass van Martin Interactive Expo, dans op het Kanshebbers-vertoningen de voor dat gaan we online uitgebreid goed maken. Het televisie en interactive Koolhoven, de nagesprekken Filmfeest en kom voor de een Gouden Kalf genomineerde is namelijk niet zomaar een film, zoals zijn bij het Forum van de Regisseurs dagelijkse livemuziek naar films samen met de makers informele voorganger Fahrenheit 9/11 over de aanslagen op de Twin Towers in september en de NFF Talkshow het NFF Festivalhart 2001, het presidentschap van George W. Bush en belangenverstrengeling van de familie Bush INFORMATIE EN TICKETS: FILMFESTIVAL.NL en de Amerikaanse regering met dubieuze regi- mes en internationale wapenhandel. Die film werd gehaat en geprezen, ondanks een legertje researchers en advocaten feitelijke onjuisthe- den verweten, en won in 2004 na een van de langste staande ovaties in de geschiedenis van het festival de Gouden Palm in Cannes. Moore heeft nooit een geheim gemaakt van zijn linkse politiek, zijn kritiek op het Ameri- kaanse establishment en de macht van grote bedrijven. Zijn thuisstad Flint in Michigan heeft daarbij steeds meer de rol gekregen van de beroemde nederzetting in Gallië uit Asterix en Obelix. Niet alleen als oord van verzet overigens, maar ook als cynische testcase van wat er alle- maal mis kan gaan als er geen heldere scheids- lijnen zijn tussen bedrijfsleven en politiek. Fahrenheit 11/9 is een activistische film. Moore betoogt in zijn bekende montagestijl met gevatte voice-over en ironisch muzikaal com- mentaar wat er allemaal niet deugt aan Trump, en dat bezorgde Amerikanen tijdens de Con- gresverkiezingen van 6 november aanstaande moeten gaan stemmen. Dan liever ook niet op het Democratische establishment, maar op een van de vele nieuwe kandidaten die Moore in zijn film voorstelt. Mensen die de politiek in zijn gegaan als reactie op de vele schandalen onder Trump, het toenemende racisme, misogynie en geweld in de samenleving, en pleiten voor eer- lijke en betaalbare toegang tot gezondheidszorg en andere sociale vangnetten. Moore’s agenda is helder. Maar zijn film is dat niet. Het is een verkiezingsspot op bio- 'JE MOET NIET HEEL HARD DENKEN DAT ER IETS scooplengte, die gebruik maakt van technieken die dicht tegen propaganda aanliggen. In zijn IS, MAAR JUIST VERGETEN DAT HET ER NIET IS. eerdere films was dat amusant en effectief. IETS WAT BRANDT, ZIT PRECIES TUSSEN Maar nu de grens tussen beeldmanipulatie, fakenieuws en mediakritiek steeds diffuser DAT ZIJN EN NIET-ZIJN IN' wordt, wordt het voor filmmakers en toeschou- wers ook belangrijk om zich af te vragen met welke filmische wapens ze willen strijden als het risico bestaat dat ze zo bijdragen aan het BURNING 4 20 verspreiden van desinformatie. DANA LINSSEN @DANALINSSEN

Filmkrant advertentie.indd 1 05-09-18 18:19 DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 4

STEUN DE DE VOLGENDE FILMKRANT VERSCHIJNT OP DONDERDAG 25 OKTOBER FILMKRANT: WORD #413 ABONNEE Word nu abonnee van de Filmkrant en ontvang The Death of Stalin op dvd.

Als u nu abonnee wordt van de Filmkrant, dan ontvangt u als welkomstgeschenk het absurdistische The Death of Stalin op dvd. NEDERLANDS FILM Bent u al abonnee maar brengt u een nieu- we abonnee aan? Dan ontvangt u allebei het welkomstgeschenk.* FESTIVAL Als Josef Stalin op een ochtend in maart 1953 bewusteloos wordt aangetroffen, reageert de top van de Communistische Partij als verlamd. Plus Hollandse Nieuwe: Zes makers met een Een dokter kan er niet bijgehaald worden, want première op het NFF 4 vanaf 6 Stalin heeft al zijn dokters laten verbannen. GIRLHOOD 4 40 Twee dagen later wordt hij doodverklaard. In het daaropvolgende machtsvacuüm probeert ieder- NIEMAND IN DE STAD 4 6 een vooral zijn eigen hachje te redden. “Kijken naar The Death of Stalin is een vervreemdende ervaring”, aldus Jos van der Burg in de Filmkrant. “De film gaat over de duistere gruwelperiode van THE THINKING VIDEO het stalinisme, maar doet vooral aan de Britse (politieke) humortraditie denken. De gedachte #22 ESSAY filmkrant.nl aan Monty Python en Spitting Image, om maar MACHINE iets te noemen, verdwijnt nooit. Begrijpelijk, want regisseur Armando Iannucci parodieerde DE KLEERMAKER EN DE KOK | Paul Thomas Andersons met de tv-series The Thick of It en Veep het Brit- Phantom Thread (2017) won onlangs de Fipresci Grand Prix se en Amerikaanse politieke gekonkel achter de en was een van de meest spraakmakende films van het afge- schermen.” The Death of Stalin is vanaf 19 sep- lopen jaar. Toch gaan veel van de reacties op de personages tember verkrijgbaar op dvd, blu-ray en vod. en de wereld waarin zij geplaatst zijn voorbij aan de gedetail- leerde constructie en vervaardiging van de film. In hun au- * Stort € 39,75 (meer mag ook, dan steunt u de diovisuele essay, dat een scherpzinnige recensie door Alain Filmkrant extra als donateur) op rekeningnum- Masson in Positif als uitgangspunt neemt, gaan Cristina Ál- mer NL28 INGB 0005 3933 95 t.n.v. Stichting varez López en Adrian Martin in op het intieme mysterie en Fuurland te Amsterdam, o.v.v. ‘nieuwe abonnee’ de artisticiteit van Phantom Thread. en uw adresgegevens. Deze aanbieding is geldig tot 25 oktober. Met dank aan September Film. CRISTINA ÁLVAREZ LÓPEZ EN ADRIAN MARTIN DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 5

4 13 Filmbonzen top 20 Wie bepalen het NIET TE MISSEN ARTIKELEN beeld in de Neder- Ga deze maand in ieder geval naar: landse film? 4 20 Burning (van Lee Chang-dong) en het 1 Burning 4 20 beeld van het brandende huis door de filmgeschiedenis DE MERKFILM 2 Tesnota 4 24 4 27 Previously Unreleased Maar toch, David Safarian 3 First Man 4 37 4 32 75ste editie Filmfestival Venetië Een topjaar Er is een genre video’s dat puur gemaakt wordt 4 Transit 4 22 4 34 VR uit Venetië Je eigen scheppingsverhaal vertellen om mensen bij grote bedrijven een warm gevoel 5 Living the Light – Robby Müller 4 16 over zichzelf te geven: de merkfilm. Dit is geen commercial voor een specifiek product, maar een algemeen verhaal dat ongeacht over welk HUMANS OF FILM bedrijf het gaat een vast stramien volgt. Kies een willekeurige compositie van Philip Glass voor het achtergrondgeluid, druk op play en AMSTERDAM beeld je de volgende beelden in. Gewoonlijk begint de film met beelden van de moderne Wat voor invloed hebben films op het leven van gewone samenleving. Wolkenkrabbers uitstekend boven Amsterdammers? Een serie straatfoto’s in samenwerking­ de mist, verkeer op fly-overs dat strepen van met Humans of Film Amsterdam. licht trekt, mensen in de metro turend naar het scherm van hun smartphone, wetenschappers “Ik ben, dat moet ik toegeven, iemand die liever boeken in een lab. Een vaderlijke voice-over maakt een leest. Dat is al zo sinds ik een klein kind was. Totdat ik films openingsstatement, meestal iets over ‘de ver- begon te kijken op de Belgische publieke omroep Canvas. De anderingen in de wereld die steeds sneller gaan’. films die ik daar zag, gaven me een breder perspectief. Toen We zien ontwapenende gezichten van echte mensen in beeld, een collage van wereldburgers TESNOTA 4 24 ik veertien was, zag ik Camille Claudel uit 1988. Die gaat over de Franse beeldhouwer en kunstenaar Camille Claudel, ge- die verwachtingsvol in de camera kijken. Hier 4 3 Redactioneel speeld door Isabelle Adjani. Zij is een indrukwekkende zie je al dat er goed gelet is op diversiteit. Oud, 4 4 The Thinking vrouw, haar tijd ver vooruit. Ze leefde van 1864 tot 1943 en jong, verschillende huidtinten, sproeten, lande- RUBRIEKEN Machine 4 5 Niet te had de kracht om voor zichzelf te kiezen, zonder zich druk te lijk en stedelijk, rebelse haarstijlen en conser- missen 4 5 Humans of Film Amsterdam 4 5 Het nieuwe maken om wat de maatschappij vond dat vrouwen wel en vatieve kledingkeuzes schieten voorbij. kijken Ebele Wybenga over de universele merkfilm 4 36 niet mochten doen. Daarom werd ze niet gesteund door haar Filmkort Alle andere films 4 44 Agenda en evenementen moeder, maar wel door haar vader. De beroemde beeldhou- 4 53 Boeken Showing and Telling 4 55 Thuiskijken­ Anne+, wer Auguste Rodin was onder de indruk van haar en huurde Picnic at Hanging Rock, Fixed Bayonets, Matangi/ haar in als zijn assistent. Ze maakte werken voor zichzelf en Maya/M.I.A. 4 58 Actie! Op de set van Ode aan Mies voor Rodin, en ze werd zijn muze en zelfs zijn maîtresse. Op dat punt is er een verschuiving in de film: je merkt hoe Rodin 4 6 Philip Huff alles opslokt wat van haar is – haar schoonheid, haar emo- over Niemand ties, haar lichaam, haar talent – zonder haar bijdrage te be- INTERVIEWS in de stad noemen. Het eindigt tragisch, want ze komt in een gekken- Onge­hoord hoe weinig jongeren van literatuur weten’ huis terecht. Ze probeerde zichzelf te blijven, maar werd gek 4 9 John Appel over Sprekend Nederland ‘We leven niet omdat ze alles wat ze had deelde met Rodin, zonder dat hij tegen, maar naast elkaar’ 4 16 Claire Pijman over Living iets teruggaf. Haar keuze voor zichzelf maakte grote indruk Precies op dit moment wordt een probleem the Light en Robby Müller ‘Hij had nul ego’ 4 22 Christian op me. Dat is feminisme voor mij, en ik ben zo blij dat ik de geïntroduceerd. Hoe zorgen we dat we dit tempo Petzold over Transit ‘Films geven ons een transitvisum voor film op een vroege leeftijd zag. Hij heeft een sociaal-histori- bijhouden? Hoe kunnen we voldoen aan steeds de ziel’ 4 24 Kantemir Balagov over Tesnota ‘Een sche kern die vandaag de dag nog altijd van groot belang is hogere verwachtingen van onze klanten? Na de omhelzing die pijn doet’. En hoe staat het met de nieuwe voor vrouwen. Ik kom uit een cultuur waar vrouwenrechten mensenstroom volgt weer een vogelvluchtper- generatie Russische filmmakers 4 28 Babis Makridis over niet vanzelfsprekend zijn. Daarom heb ik het gevoel dat ik spectief. Een moment van rust en reflectie. The Pity ‘Ik ben het liefst een soort poppenspeler’ alle kansen die ik nu krijg moet benutten. Er zijn vrouwen bigger picture. Een wolkendek bekeken vanuit 4 30 Rohena Gera over Sir ‘Het systeem is verrot,maar we gestorven om ons onze rechten te geven, en er zijn nog altijd een vliegtuig. Een uitgestrekt, wuivend graan- kunnen eraan werken’ vrouwen die niet dezelfde rechten hebben, die worden be­ veld. Een hardloper op een bospad. Individuele knot door religie, het land waarin ze leven, hun cultuur. Dat verwachtingen en technologische vooruitgang 4 7 Niemand in de moet veranderen.” moeten in balans gebracht worden met tijdloze stad Achter mooie FEARGAL AGARD waarden. Gelukkig is één bedrijf dat dit als geen ander kan. Dit is het punt waarop je voor eerst RECENSIES poses schuilt de HUMANSOFFILMAMSTERDAM.COM eenzaamheid 4 19 Catacombe Hier en daar tergend goed iets ziet van het bedrijf zelf. De productielijn met Vechtmeisje Kickboksen als zelfontplooiing 4 29 Pity feilloze robots. Het blinkende hoofdkantoor. Een Zwelgen in de slachtofferrol 4 31 Sir Dromen in een glazen hoopvolle jonge manager presenterend in een kooi 4 36 Todos lo saben Farhadi’s overbodige Spaanse boardroom. Een busje met het bedrijfslogo dat thriller 4 37 A Star is Born Wervelwind-romance die de poort uit scheurt. nergens heen gaat First man Astronaut in sardineblikje Net voordat het een eenzijdige promoshow 4 38 I Am Not a Witch De weg naar bevrijding The Children dreigt te worden gaat de verhaallijn weer een Act De last van een god zijn 4 39 Rafaël Gevalletje ware maatschappelijke richting op. “We doen dit niet liefde Sobibor Russisch eerherstel 4 40 The Ancient alleen”, zegt de voice-over. “Maar met elkaar.” Woods Vlooiende ooievaars The Sisters Brothers Geen Een nieuwe stroom kleurrijke mensen komt in zwijgzame cowboys maar kletskoppen 4 41 Le prière beeld, nu niet langer individueel maar in sociale Arbeid en geloof als laatste redmiddelen Leaning into the situaties. “Nu en in de toekomst. Wij zijn er klaar Wind Regen is ook kunst 4 43 Studio 54 Over de voor.” Het logo zweeft boven een weidse horizon, legen­darische New Yorkse disco Los bando Rockers in een de laatste noten pianomuziek sterven weg. schots en scheve wagen . EBELE WYBENGA

DE FILMKRANT IS EEN UITGAVE DIJKSTERHUIS (NIEUWS), ERIK SCHUMACHER,­ LAU­RA BELINDA VAN DE GRAAF, FRITZ DE JONG, IVO RECHTEN BEZIT OP EEN VAN DE GEBRUIKTE COLOFON VAN STICHTING FUURLAND, VAN ZUYLEN | FILMKRANT.LIVE GERLINDA­ HEYWEGEN, DE KOCK, SASJA KOETSIER, OMAR LARABI, BEELDEN, NEEM CONTACT OP MET DE PRIN­SEN­GRACHT 770, 1017 LE AMSTERDAM, 020 623 [email protected] | BUREAU & AGENDA ILONKA ADRIAN MAR­TIN, MARTIJN MEIJER, JANNA UITGEVER VIA [email protected]­ | DE 0121, [email protected], WWW.FILMKRANT.NL | BUNDA, [email protected] | VORMGEVING BART REINSMA, GUUS SCHULTING, BERI SHALMASHI, FILM­KRANT WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT OPRICH­TERS JAN HEIJS & HENK RABBERS | ZAKELIJKE OOSTER­HOORN & ROLF HERMSEN | BEHEER WEBSITE ANDRÉ WAARDENBURG, EBELE WYBENGA,­ ALEXANDER DOOR FINAN­CIËLE BIJDRAGEN VAN DE NEDER­­­LANDSE LEIDING & ADVER­TENTIE-ACQUISITIE JAN DOENSE, HENK RABBERS | COVER A STAR IS BORN | FOTOGRAFIE ZWART | DRUK RODI ROTATIEDRUK,­ DIEMEN | OPLAGE VERENIGING VAN BIOSCOOP­­­­­­­­EXPLOI­TAN­TEN EN JAN@FILM­KRANT.NL | HOOFDREDACTIE DANA LINSSEN | BOB BRONS­HOFF, MARCO KRÜGER, MARGARITA 25.000 | ©2018 STICHTING FUURLAND/DE FILMKRANT, FILMTHEATERS (NVBF), FILM DISTRIBUTEURS­ EIND­REDACTIE MARISKA GRAVELAND, RONALD ROVERS NIKITAKI, VINITA SALOME, CLAIRE WITTEVEEN, AMSTER­DAM | ISSN 01698109 | DE FILMKRANT­ HEEFT NEDERLAND (FDN) EN HET NEDERLANDS­ FILM­FONDS | REDACTIE JOS VAN DER BURG, HUGO EMMER­ZAEL, ANGELIQUE VAN WOERKOM | VERDER WERKTEN MEE GEPRO­BEERD DE RECHTHEBBEN­ ­DEN VAN HET EN WORDT U MEDE AANGE­ ­BODEN SACHA GERTSIK, JOOST BROEREN-HUITENGA FEARGAL AGARD, CRISTINA ÁLVAREZ LÓPEZ, LEO GEBRUIKTE BEELDMATERIAAL­ TE ACHTERHALEN­ EN IN DOOR UW FILMTHEATER­ REDACTIE@FILM KRANT.NL | WEB­REDACTIE EDO BANKER­SEN, EDO DIJK­STERHUIS, JAN PIETER EKKER, TE LICH­TEN. MOCHT U DESONDANKS­ MENEN DAT U DE FILMKRANT PORTRET CLAIRE WITTEVEEN #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 6

PHILIP HUFF OVER NIEMAND IN DE STAD ‘ONGEHOORD HOE WEINIG JONGEREN VAN

LITERATUUR WETEN’ PHILIP HUFF Niemand in de stad van Michiel van Erp opent op 27 september zien. Hij houdt een dagboek bij en dat gebruiken ze als een soort voice-over. Het blijft een truc, maar ik vond het Nederlands Film Festival. Het scenario is van Philip Huff die het daar goed werken. Bij Niemand in de stad wilde ik zijn roman over de melancholie en eenzaamheid van studenten geen voice-over omdat het studentenleven een wildwa- terbaan is. Dat moet je ervaren, voelen. Een voice-over samen met Marnie Blok bewerkte. ‘Ik wilde geen voice-over is vaak reflecterend dus dat past niet. Alle scènes die omdat het studentenleven een wildwaterbaan is. Dat moet je geen handeling of dialoog waren, gingen eruit en Mi- chiel van Erps filmische verbeelding deed de rest. Zodat voelen.’ DOOR RONALD ROVERS we de verliefdheidsachtige vriendschappen of de een- zaamheid van studenten in de grote stad konden laten Brallerige ballen zijn er genoeg in de Nederlandse film plichten om dan maar over mensen te schrijven waar zien.” dus waarom hebben we nog een film over het studen- ze niks van weten. Je moet een veel diverser auteurs- tenleven nodig? Niemand in de stad, naar de roman bestand opbouwen. Uitgeverijen moeten niet alleen Was jij je als relatief nieuwe filmschrijver bewust van van Philip Huff, speelt zich weliswaar af in het Am- auteurs met een dubbele achternaam uit Oud-Zuid clichés in de Nederlandse film? Er zit bijvoorbeeld best wat sterdamse studentenleven, maar laat het zuipen en aannemen. seks in het boek. Dat zie ik in de film nauwelijks terug. Was lallen snel achter zich. Het is een verhaal over jezelf “Maar het begint al veel eerder. Ik ben de afgelopen dat omdat we wel genoeg borsten en billen hebben gezien? proberen te worden door jezelf eerst te verliezen. Een tien jaar zonder overdrijven op wel driehonderd mid- “Laat ik het zo zeggen: ik schreef een boek over studen- tragisch, melancholisch verhaal over Philip Hofman en delbare scholen geweest om over mijn boeken te praten ten. Daar moest dus seks in. Michiel van Erp vond de beste vrienden Matt en Jacob, die samen in het Wees- en het is ongehoord hoe weinig jongeren van litera- seks in het boek ook goed en geil, zei hij. Dat moest dus huis wonen, een studentenhuis aan de Amsterdamse tuur weten. Ook 4-havo of 5-vwo. Dan bedoel ik niks ook in de film. Die studenten leren samen kijken hoe Prinsengracht. Jonge goden die hun eigen sterfelijkheid hoogdravends maar gewoon dat ze leren hoe leuk en hun lichamen werken. Toch hebben mensen daar uit- zullen leren zien. vervoerend een verhaal kan zijn. Zo krijg je vanzelf een eenlopende meningen over. Sommigen zeiden dat ze de diverser auteursbestand.” seksscènes hadden overgeslagen. Anderen vonden ze Je schreef onlangs een opiniestuk in Trouw waarin je rea- juist fantastisch. Toen ik op een kwaaie dag uit m’n hu- geerde op kritiek dat jouw boek alleen over witte mensen Vond je het moeilijk om van Niemand in de stad een verhaal meur was, heb ik het geteld: vijftien bladzijden seks op ging. “Ik klink soms feller dan ik ben, best goedlachs na- in beelden te maken? “Valt mee. Als ik schrijf zie ik het 350 bladzijden boek. Ik vind dat wel meevallen. In de melijk, maar ik vind dat veel mensen hun werk niet goed verhaal als een film in mijn hoofd gebeuren. Het verschil film is het misschien vijf, zes minuten seks.” doen. Dan staat er dus een groot stuk in Trouw van San- is dat mijn boeken eerste-persoonsvertellingen zijn. Als der Becker onder de titel ‘Romanfiguren bezwijken on- je leest dat het personage naar z’n hand kijkt zie je al- Ik moet mezelf preciezer uitdrukken. Toen ik in het begin der uniformiteit’, waarin hij in gesprek gaat met een leen je hand, je ziet dan niet het lijf van het personage. van de film studenten zag, schoot me meteen dat beeld van promovendus. Dat stuk staat vol denkfouten. Die pro- Als je daar een filmscenario van wilt maken moet je op- Rutger Hauer en Jeroen Krabbé te binnen in die slipjassen in movendus heeft een kleine databank aangelegd over ro- eens beschrijven waar dat lijf zich bevindt. Bij Niemand Soldaat van Oranje. Ik vroeg me gewoon af of je je bewust manfiguren waarvoor vervolgens iedereen willekeurig in de stad bleek bijvoorbeeld dat de hoofdpersoon vaak was van wat je het idioom van de Nederlandse film zou boeken kan aandragen. Zo krijg je geen representatief niet zoveel doet. Hij is er wel, maar hij is typisch de toe- kunnen noemen? “Jawel. Ergens in een van de verfilmin- beeld. schouwer, de persoon die een paar centimeter verder gen van mijn scenario’s komt de moeder van een bekakt “En toen zeiden ze ook nog iets over mijn boek. van het leven af lijkt te staan dan de andere mensen.” jongetje in beeld met van die neppareloorbellen en d’r ‘Philip Huff introduceert zijn vrouwelijke personages haar in een deftig model. Maar zo ziet een bekakte moe- steevast met de mooie of de aantrekkelijke. Ik heb mijn Ik vraag het omdat die overgang van boek naar film in der er niet uit! Die draagt geen parels van de Blokker. In boek doorgebladerd en dat is gewoon nul keer zo. En Nederland nog wel eens een hobbel wil zijn en dan wordt een film ligt het gevaar op de loer dat je met stereotypen het meest vermoeiende is: ik zit er ook mee. Dat het het opgelost met een voice-over. Ik wilde wel eens van een en karikaturen gaat werken in plaats van met persona- koor van stemmen in de Nederlandse media zo wit is. schrijver horen hoe die de overgang van boek naar film er- ges van vlees en bloed. Ik was me daar bewust van en Maar de oplossing is niet om witte schrijvers te ver- vaart. “Ik heb net First Reformed met Ethan Hawke ge- Michiel ook. Kom maar bij de doorpas van de kleding, DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 7

Ik wilde ik geen voice-over, om- dat het studen- tenleven een wildwaterbaan is. Dat moet je er- varen, voelen. Een voice-over is vaak reflecterend dus dat past niet. Alle scènes die geen handeling of dialoog waren, gingen eruit en Michiel van Erps filmische ver- beelding deed de rest. Zodat we de zei hij dus. Kom maar kijken of het klopt. Of die jongens verliefdheids- eruitzien als studenten en niet zoals mensen denken dat NIEMAND IN DE STAD studenten eruitzien. Maar dat had de kostuumontwer- achtige vriend- per zelf ook al prima begrepen. Die pakken waren ge- schappen of de woon helemaal af. Het waren echt corpsballen. Omdat Achter al die mooie poses eenzaamheid van ze net te lullige, goedkope pakken aan hadden met vlek- ken. Hetzelfde gold voor het studentenhuis. Michiel schuilt de eenzaamheid studenten in de wilde een echt studentenhuis. ‘We komen woensdag- middag om twee uur filmen’, zei hij tegen die jongens Gerenommeerd documentairemaker Mi- levenswijsheden. Het zal een tragische pose grote stad konden toen hij een geschikt huis had gevonden. “Zorg dat je chiel van Erp had met de veelgeprezen mi- blijken te zijn. Philips andere vriend is de niserie Ramses al bewezen ook goed met zorgeloos van meisjes en drugs genietende laten zien. weg bent en ruim niks op.’” acteurs overweg te kunnen. Met zijn eerste Matt (Smulders). In veel opzichten houdt speelfilm Niemand in de stad heeft het Ne- iedereen een soort schijnwereld in stand. Nog één ding. Want ik zat weer te huilen toen verteld werd derlands Film Festival een stevige opening. Tot de altijd vol bravoure orerende Jacob vol- dat een van de personages van een rots was gesprongen. komen onverwacht iets oneindig droevigs Dat thema, dat ouders niet zien wie hun kinderen zijn, is Hoewel dit schurende coming-of-age-ver- op de piano speelt. Een moment waarbij de haal voor een groot deel gesitueerd is in het tranen me in de ogen sprongen. Achter al dat iets wat nog steeds veel voorkomt? “Ik weet in ieder milieu van het Amsterdamse studenten- die mooie poses schrijnt de eenzaamheid. geval zeker dat het veel voorkomt in het milieu waar ik corps, is volgens regisseur Michiel van Erp Het corpsleven verdwijnt dan naar de uit kom. Bij een van de eerste versies van het boek, een het corpsleven niet het onderwerp. Toch zet achtergrond, om plaats te maken voor ern- lange versie nog van 500 bladzijden, zei mijn redacteur die hilarische scène met 23 borrelnootjes in stiger zaken. Bijvoorbeeld wanneer Matt, die bij De Bezige Bij: ‘Ik vind het allemaal goed. Er is alleen een voorhuid je bijna op het verkeerde been. heeft gebroken met zijn vader, toch met Phi- Gaat het toch een romantisering van stu- lip naar Spanje reist om hem nog een keer te één ding wat ik fundamenteel niet geloof: al die vaders dentikoze egotripperij worden? Nee, geluk- zien. De man is stervende, maar de ontmoe- van die jongens zijn klootzakken. Ik zei: ‘Kom maar eens kig niet. Eigenlijk verscherpt het juist het ting blijft stug en moeizaam. De woorden die een keer langs bij een studentenhuis en ga maar eens contrast met de tragiek die zal volgen. Matt zou willen zeggen krijgt hij niet over praten met die jongens.’ Ik denk dat het veel gebeurt. Niemand in de stad is gebaseerd op de ge- zijn lippen. Philip moet ze uitspreken, en als Een van mijn vriendinnen is getrouwd met Dirk uit Oss. lijknamige roman van Philip Huff, die ook hij dat doet begrijpen we dat hij ze aan zijn meeschreef aan het scenario. Een verhaal eigen vader richt. En hij zei: ‘Het is net de carnavalsvereniging.’ Dus het is over vriendschap, maar vooral over de on- Gaandeweg doemt zo de problematische hopelijk zo, als je het heel persoonlijk beschrijft, dat het handige, pijnlijke ervaringen die horen bij vader-zoonverhouding op als misschien wel universeel wordt. Sommige ouders zien hun kinderen het volwassen worden, overtuigend neerge- het belangrijkste thema van de film. Want als een soort projecten in plaats van als mensen met ei- zet door drie voortreffelijke jonge acteurs: ook Jacob voelt zich in dat opzicht afgewezen gen voorkeuren met seksualiteit.” Minne Koole, Chris Peters en Jonas Smul- of in ieder geval onbegrepen. Vooral het ders. tweede deel van de film, waarin dit allemaal Koole is de goedwillende, maar betrekke- aan het licht komt, is aangrijpend, ontroe- Die redacteur, is die naar het studentenhuis gegaan? lijk onervaren student Philip. Mooie meta- rend en oprecht. De aanvankelijk nog wat “Nee. Want dan krijg je weer de discussie over de vraag foor is de scène in een seksclub waar Philip vrijblijvende impressies van een vrijbuiters- of echt gebeurd goed genoeg is voor een verhaal. Of er wordt beroofd van het horloge dat hij kreeg milieu maken plaats voor een ontnuchterend voor de balans dan niet toch een vader in moet die wel van zijn vriendinnetje Elizabeth. Zij is de scherpe schets van twijfels, onvermogen om jeugdliefde die hij eigenlijk niet wil loslaten, met verwarrende gevoelens om te gaan, en sympathiek is. Kijk, waar het mij om gaat, is dat duide- maar intussen weet hij niet goed wat te doen door schade en schande verworven inzicht. lijk is dat de verwachtingen van ouders beklemmend en met het verleidingspel van een medestu- verstikkend kunnen werken voor hun kinderen. Met dente. De gevolgen zijn ingrijpend. “Laffe LEO BANKERSEN ernstige gevolgen soms. Als ik het zo zeg, klinkt het zak”, zal ze hem nog toebijten. misschien als een tegeltjeswijsheid. Maar daarom hou NIEMAND IN DE STAD NEDERLAND, 2018 | REGIE Schijnwereld MICHIEL VAN ERP | 102 MINUTEN | MET MINNE KOOLE, ik zo van dit werk: omdat je die wijsheid met een verhaal Intussen kijkt Philip met veel bewondering JONAS SMULDERS | DISTRIBUTIE SEPTEMBER FILM | TE en een film echt kunt laten zien.” op naar Jacob (Chris Peters), een ogenschijn- ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL (OPENINGS- lijk stoere ouderejaars boordevol dichterlijke FILM) EN VANAF 4 OKTOBER IN DE BIOSCOOP  EEN FILM VAN MATTEO GARRONE ‘Even vertederend (GOMORRA) als komisch’ Volkskrant  ‘Een geweldige rol van Marcello Fonte’ NRC  ‘Keihard en confronterend, betoverend en hilarisch’ VPRO Gids

‘Alleen al het decor is minstens twee bioscoop- kaartjes waard’ HET PAROOL

www.cineart.nl /cineartnederland /cineartnl /cineartnl /cineart_nl 4ght NU IN DE BIOSCOOP

DOGMAN FILMKRANT.indd 1 07-09-18 17:31

WINNER FIPRESCI INTERNATIONAL CRITICS PRIZE BERLINALE 2018

vanaf 27 september in de filmtheaters vanaf 25 oktober in de filmtheaters DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 9

JOHN APPEL OVER SPREKEND NEDERLAND

‘ONS LAND BESTAAT UIT CLUBJES DIE ELKAAR NOOIT BEREIKEN’ Documentairemaker John Appel vangt in Is het toeval dat deze kleurrijke verjaardag wordt opgevolgd mand die ik ken. Die scène verwijst overigens ook naar Sprekend Nederland de Nederlandse tijdgeest door een Pegida-demonstratie? “De film is niet zwart- Alleman: een bevolkingsregister-achtig begin van de zoals Bert Haanstra dat in 1963 deed met wit gemonteerd; het is niet zo dat elke scène onmiddel- film waarin je met Nederlanders in aanraking komt. Alleman. Het resultaat is een afwisselend lijk reageert op de volgende. Ze haken wel op elkaar in. Maar over die scholieren: het bleek een hele hoopvolle ontroerende en pijnlijke ervaring: Nederland op Pegida heeft één item, dat is anti-islam, maar deze An- scène te zijn, maar ik heb er niet bewust naar gezocht. z’n mooist en Nederland op z’n lelijkst. John tilliaanse mensen zijn geen moslims. Dat zie je in hun Andere dingen heb ik wel doelbewust uitgezocht, zoals Appel: ‘We leven niet tegen, maar naast elkaar.’ katholieke rituelen en in het gospel dat ze zingen. Ei- Pegida. Die beweging kende ik, dat vind ik wel een feno- DOOR OMAR LARABI genlijk probeert de film een beetje aan te geven dat er meen. Dat ze elke maand demonsteren, en het maakt mensen zijn die elkaar opzoeken à la Alleman en mensen eigenlijk geen verschil. Ze staan voor hun eigen clubje te Sprekend Nederland vangt hedendaags Nederland in die zich tegen elkaar afzetten.” prediken.” een aaneenschakeling van los van elkaar staande toe- spraken die samen een geheel vormen: een naturalisa- Heeft u daar lang over nagedacht? Over die opeenvolging De film bevat ook een scène waarin Willem-Alexander en tieceremonie, een Pegida-demonstratie, een verjaar- van scènes? “Ja, dat is best moeilijk. Op het moment dat Maxima 150 burgers feestelijk ontvangen op het Paleis op dag in een bruine kroeg, een bijeenkomst van politieke je zwart-wit gaat monteren, dan geef je kritiek. Eerst de Dam. De veelzijdige opzet van uw film memoreert ook partij Bij1, een diploma-uitreiking. In de geest van Bert heb je de ene kant, dan de andere kant. De bedoeling is aan Maxima’s uitspraak dat de Nederlandse identiteit niet Haanstra’s Alleman (1963) verbeeldt de film een dwars- dat de film op zichzelf die kanten laat zien. Eigenlijk is zou bestaan. “Dat vond ik een mooie uitspraak. Daar is doorsnede van ons land. Op een terras aan de Amster- Sprekend Nederland net zo caleidoscopisch als Alleman, ophef over geweest omdat de suggestie werd gewekt dat damse Amstel vertelt John Appel (André Hazes – Zij alleen bestaat Nederland nu uit meer culturen. Bij wij een soort slappelingen zouden zijn, maar Nederland gelooft in mij, Wrong Time Wrong Place) over zijn inspi- Haanstra was er één cultuur, die de hele film lang aan heeft niet één identiteit, het heeft vele identiteiten. De raties, intenties en over hoe Nederlanders verenigd zijn het genieten is van het strand, het water en de dingen film laat er een aantal zien, en een aantal andere niet in hun verdeeldheid. waar Nederland goed in is.” eens. Er zijn ook afwezige identiteiten.”

In de openingsscène van Alleman beschrijft Simon Carmig- Het fragment in een Amsterdams bruin café, waar ook een Is dat ook de insteek? Dat de film een confrontatie met de gelt in voice-over Nederlanders als ‘het meest verdeelde verjaardag wordt gevierd, doet weer denken aan het ‘nos- Nederlander is? “De bedoeling is niet dat je wegzakt en volk ter wereld’ en ’twaalf miljoen individualisten’. Is Ne- talgische’ Nederland van Alleman. “Net als het fragment denkt: 17 miljoen Nederlanders, wat een leuk landje derland sindsdien veranderd? “Ja, enorm. Voor mij is van de schutterij. Dat is trouwens heel erg gekozen naar hebben wij. Dat gevoel zit er totaal niet in, maar ook niet Sprekend Nederland echt een antwoord op die film.Al - Fanfare (de in 1958 verschenen komedie van Bert Haan- het tegenovergestelde, dat we een kutland hebben.” leman laat volgens mij een Nederland zien dat al niet stra, OL). Het is zo traditioneel: die mensen geloven in meer bestond toen de film gemaakt werd. Het valt me het behoud van traditie. In dat opzicht is Nederland na- Is Nederland, zoals Carmiggelt zegt in Alleman, dan toch bijvoorbeeld op dat het Nederland dat daar gepresen- tuurlijk niet veranderd, dat geloof in traditie is onveran- het meest verdeelde volk ter wereld? En zijn we eensgezind teerd wordt volkomen blank is. Zo zag Nederland er derd en soms sterker geworden, vanwege de komst van in onze verdeeldheid? “Ik denk dat Carmiggelt het heel toen al niet uit. Ik noem het maar een beetje het Natio- nieuwe tradities. Voorafgaand aan de scène met de ironisch bedoelt. Zo van: we zijn wel verdeeld, met ieder nale Nederlanden-gevoel dat Haanstra overbrengt. schutterij zie je het moment van de inhuldiging van z’n eigen plekje, ieder z’n eigen handdoekje van waar- Misschien klopte dat wel: dat we ondanks al onze ver- nieuwe Nederlanders die de taal nog niet machtig zijn achter men zich uitkleedt. Maar eigenlijk zijn we één, 12 deeldheid de schouders eronder zetten, na de wederop- en de retorische vraag krijgen voorgelegd of ze wel zeker miljoen Nederlanders verenigd. Zo verdeeld was Ne- bouw. In die zin is Nederland veranderd. De Tweede weten of ze Nederlander willen zijn.” derland niet, in de ogen van Carmiggelt.” Wereldoorlog is allang voorbij en we hebben veel nieu- we oorlogen gezien die niet de onze zijn: van Joegoslavië ‘Wie zou geen Nederlander willen zijn?’ is de vraag van de En nu? “Ik denk dat Nederland wel verdeeld is, maar tot Syrië. Er komen vluchtelingenstromen op ons af, ambtenaar van dienst. “Natuurlijk, hoe kan je nee zeggen niet zozeer dat iedereen voortdurend met elkaar aan daar worstelen we enorm mee.” tegen een van de meest welvarende en gelukkigste lan- het vechten is. Nederland bestaat gewoon uit allemaal den ter wereld. Daar kan je geen nee tegen zeggen, als je clubjes. Pegida is een clubje, maar die mensen die een Het lijkt alsof u in Sprekend Nederland – bewust of onbe- uit Syrië komt.” verjaardag vieren in dat café, dat is ook een clubje. wust – probeert te definiëren wat in het heden typisch Die twee clubjes bereiken elkaar nooit, die komen Nederlands is. Zoals de viering van de honderdste verjaar- Tegen het einde van de film dient zich opnieuw een feno- nooit op elkaars pad. Die leven niet tegen, maar naast dag van mevrouw Richardson, geboren op Sint-Maarten en meen aan dat je zou kunnen zien als typisch Nederlands: de elkaar.” woonachtig in Brunssum. “Ze is meertalig, en is onder- diploma-uitreiking op een middelbare school. Een nieuwe, deel van een hoogopgeleide familie met internationale diverse generatie stelt zich voor aan de wereld. Was zo’n SPREKEND NEDERLAND NEDERLAND, 2018 | REGIE JOHN APPEL | 82 MINUTEN | DISTRIBUTIE optimistische boodschap de intentie? banen die Engels spreekt. Dat is een beetje zoals Neder- “Nee, van tevoren CINEM­A DELICATESSEN | TE ZIEN OP HET NEDERLANDS land er nu ook uitziet. En ze is Antilliaans: Nederland- kon ik hooguit iets zeggen over de openingsscène, de FILM FESTIVAL EN VANAF 4 OKTOBER IN DE BIOSCOOP ser dan dat wordt het niet.” naturalisatieceremonie. Die had ik meegemaakt bij ie- DE FILMKRANT PORTRETTEN ANGELIQUE VAN WOERKOM #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 10 HOLLANDSE NIEUWE De ene speelt zich af in de laadruimte van een vrachtwagen, de ander in de virtuele werkelijkheid. De ene onderzoekt hoe een bekende een vreemde kan worden, de ander laat zien hoe een vreemde een bekende wordt. De een kijkt naar zwervers, de andere naar geliefden. De Filmkrant sprak met negen makers wier film op de 38ste editie van het Nederlands Film Festival in première gaat (drie makers vind je op filmkrant.nl). MARISKA GRAVELAND

HOLLANDSE NIEUWE OP NFF: Ramón Gieling over The Disciples - Een straatopera Waar gaat je film over? “In The Disciples met de schilderijen van Jeroen Bosch als de- zien we de daklozen van het koor De Straat- cor en met als hoofdpersoon een hedendaag- klinkers tijdens de repetities van The Disci- se Sisyfus, de man die eindeloos een rots de ples, een straatopera die componist Boude- berg op moest duwen. Als hij te horen krijgt wijn Tarenskeen en ik voor hen schreven. dat hij nog maar negen maanden te leven Daarin speelt het koor een groep daklozen op heeft, vlucht hij in zijn verbeelding en geeft de rand van criminaliteit, in de verte geba- hij alle mensen uit zijn omgeving een rol in seerd op Los olvidados van Luis Buñuel. Ik zijn exuberante fantasiereis op weg naar het verwerkte gebeurtenissen uit hun eigen le- einde.” HOLLANDSE NIEUWE OP NFF: ven in de rollen. Een aantal van hen leren we kennen buiten de repetitieruimte, tot we de Dit zou de Nederlandse film nodig studio ingaan waar de dramatische opera ge- hebben... “Behoudens mooie uitzonderin- Mustafa Duygulu over de stalte krijgt. De plaats van handeling is een gen heeft de Nederlandse film avontuur no- groteske set van een viaduct onder een snel- dig, risico, onbehagen, grootse mislukkin- weg waar ‘de discipelen’ in vochtige slaap- gen. Alle films uit de filmgeschiedenis die we One Night Stand Zomerbroeders zakken hun bivak hebben. Het Bijbelse nu meesterwerken noemen, waren projecten woord discipelen betreft de volgelingen van vol avontuur en risico’s. Film is een veel te Waar gaat je film over? “Zomerbroeders voor schaamt. Maar er zit ook een schoon- Jezus. In onze vertelling zijn zij de verkondi- rijk medium om er producten voor de verge- gaat over zoeken naar je plek in de wereld. In heid verscholen in de mislukte pogingen om gers van het absolute Niets.” telheid mee te maken. Laten we vooral daar- de film volgen we Bora, een Turks-Neder- je identiteit te vinden. Ik denk dat ik met Zo- op inzetten in de toekomst.” landse jongen van zeventien die zijn zomer- merbroeders deze ‘mislukkingen’ wil vieren.” Waarom wilde je deze film maken? “Toen vakanties doorbrengt in het zomerhuis van Mick Jagger tijdens een concert uit het pu- 5. Dit was een bepalend filmmoment in zijn vader. In het kustdorpje heeft Bora in de Mijn volgende film wordt nu eens... “Ik bliek werd toegeroepen waarom hij dat sme- mijn leven... “Ik had net mijn eerste speel- loop der jaren een onvoorwaardelijke werk op dit moment aan een misdaadtrage- rige lange haar niet afknipte, riep hij terug: filmAssefeest gemaakt en ging op reis naar vriendschap opgebouwd met twee broertjes die over een vader die na de liquidatie op zijn ‘Dan zie ik er net zo uit als jij, dacht je dat ik Mexico. In Oaxaca zag ik vlak bij mijn hotel en zijn levendige buurmeisje. Samen met zoon wordt opgeslokt door zijn wraaklust.” daar zin in had?’ Dat is zo’n beetje waarom ik drie enorme Amerikaanse trucks met film- hen staat hij op het punt om de laatste dag The Disciples – Een straatopera wilde ma- licht, kleding en catering staan. Op de stoep van zijn vakantie te vieren. Dit zou de Nederlandse film nodig ken: ik hou van mensen die anders zijn dan hield een Amerikaanse blondine me aan met “Alleen door de moeizame relatie met zijn hebben... “Meer rust om scenario’s te laten anderen. de vraag of ik ‘extra [figurant] in their great vader begint Bora die dag te twijfelen aan rijpen.” “Je maakt dingen, films, omdat er de movie’ wilde zijn en ze zei ook nog dat ik er zichzelf. Hij begint harder zijn best te doen noodzaak van een hartstocht is. Als het goed ‘great’ uitzag. Ik sloeg haar van me af, ik was om iets te zijn wat hij niet is, en raakt hier- Dit was een bepalend filmmoment in mijn is valt die drang samen met de tijdgeest. ‘De nota bene zelf filmregisseur geworden en door verwijderd van zijn vrienden en van leven... “De Italiaanse film La meglio dakloze’ is een icoon van de onrechtvaardige ging lekker een Azteekse ruïne bezichtigen. zichzelf.” gioventù heeft een diepe indruk op me ach- samenleving. Ik voel me aangetrokken tot de Maar diezelfde avond stond ik op de Zócalo tergelaten. In de film volg je twee broers bin- levens van verloren zielen die de contradic- met flanerende ouders en kinderen zo’n Waarom wilde je deze film maken? “Ik nen een tijdspanne van veertig jaar en tegen ties van het menselijk bestaan verbeelden. beetje naast Gene Hackman en Nick Nolte luisterde naar Summer Friends van Chance de achtergrond van een politiek veranderend Mij interesseren mensen die een onverant- op het plein naar een mariachi-band te kij- The Rapper en dat nam me onverwachts te- Italië. Doordat het verhaal zich afspeelt over woordelijk leven leiden: zwervers, zigeuners, ken en toen wist ik genoeg. Het is het enige rug naar mijn zomers in Turkije. Een aantal zoveel jaren krijg je de kans om te zien waar ballingen en daklozen. De dakloze laat niets in mijn leven waar ik spijt van heb: ik had rijke herinneringen kwamen naar boven en we allemaal tegenaan lopen in een mensen- achter; behalve de lucht op de plaatsen waar godbetert als figurant kunnen sterven in een ik voelde dat er een universeel verhaal in zat leven. Het is een tragisch verhaal, maar het hij heeft gezworven.” scène met Gene Hackmann en Nick Nolte in over opgroeien, vriendschap en erachter laat ook zien hoe we ons kunnen verzoenen het steengoede Under Fire!” willen komen wie je wilt zijn. Ik ben zelf vaak met ons grootste verdriet.” Mijn volgende film wordt nu eens... “Mijn op mijn bek gegaan terwijl ik een antwoord volgende project, Poor Boy, gaat over een TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL EN VANAF probeerde te vinden op de vraag ‘wie ben ik?’. TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL EN OP 6 man die zijn nieuwe muziekfilm wil situeren 13 DECEMBER IN DE BIOSCOOP Momenten waar je op terugkijkt en waar je je OKTOBER OP NPO3 DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 11 HOLLANDSE NIEUWE

HOLLANDSE NIEUWE OP NFF: Rosanna Pel over Light as Feathers Waar gaat je film over? “Light as Feathers Waarom wilde je deze film maken? “Sek- gaat over misbruik tussen jongeren. Het sueel misbruik en seksueel geweld komen speelt zich af in een Poolse dorpsgemeen- voor in elke maatschappij, maar er wordt te schap omringd door ganzenplukboerderijen. eenzijdig over gesproken. Het is in het leven De film draait om Eryk, een jongen die we geworteld en zal daardoor niet als fenomeen een aantal jaar volgen van tiener tot jongvol- uit een samenleving verdwijnen. Het is daar- wassene. Hij woont bij zijn moeder en groot- om van belang dat we naar de condities kij- moeder in huis. Het zijn beide sterke en do- ken waarbinnen bepaald gedrag wordt ont- minante vrouwen. De jongen zit in een be- wikkeld. Ik wil niet het gedrag van de jongen nauwde en te intieme relatie met zijn moe- in de film vergoelijken, maar ik wil de ver- der. Eryk wordt verliefd op een buurmeisje, schillende lagen en voorwaarden laten zien maar hij kent het verschil tussen liefde en die naar bepaalde daden kunnen leiden. misbruik niet. De film laat zien hoe een pa- “In Light as Feathers is de oorzaak niet troon van geweld binnen een familie tot eenduidig omdat vele factoren meespelen. stand komt én in stand wordt gehouden.” Dat is wat mij als maker interesseert. De per- “Het verhaal is fictief maar alle acteurs zijn sonages zijn tegenstrijdig in hun gedragin- debutanten en dragen hun eigen naam. Ook gen. Deze tegenstrijdigheden zijn niet altijd zijn er veel scènes in de film te vinden die makkelijk om naar te kijken, maar wel be- zich op dat moment afspeelden. Het echte langrijk omdat het iets menselijks laat zien.” leven mengde zich soms met fictie, wat leid- de tot onverwachte momenten.” Mijn volgende film wordt nu eens... “Ik geloof dat ik nog niet helemaal klaar ben met het uitpluizen van de moeder-kindproble- matiek. Ik heb een paar ideeën die ik nog op de plank heb liggen. Mijn volgende film HOLLANDSE NIEUWE OP NFF: wordt een soort kruising tussen La grande bouffe en Festen. Klinkt spannend toch? Of misschien iets totaal anders. Zoals een Scan- Douwe Dijkstra over dinavische krimiserie. We zullen zien.” Dit zou de Nederlandse film nodig Life in a Virtual Panopticon hebben... “Verhalen die minder eenduidig zijn. We willen te vaak een hard statement Waar gaat je film over? “Mijn werk is een mezelf ook nog korte films maken. Daarbin- over iets horen, duidelijkheid. Maar volgens interactieve video-installatie en gaat over nen zou ik verder willen in het documentaire mij wordt een film rijker als het allemaal wat sociale media en de mix van realiteiten die genre. Voor beide dingen geldt dat ik op zoek complexer in elkaar steekt en je wordt ver- daarin te vinden is. Ik maak het in samen- ben naar ontmoetingen met anderen. Daar- ward als kijker. Dat betekent ook dat je de werking met mediakunstenaar Dries De- naast zoek ik met mijn collectief 33 1/3 de film soms uitloopt met het gevoel dat je nog poorter en het is onderdeel van de expositie combinatie op tussen video en theater.” niet weet wat je ervan moet vinden. Per- Life in a Virtual Panopticon.” soonlijk denk ik dat film zich daar bij uitstek Dit zou de Nederlandse film nodig goed voor leent.” Waarom wilde je deze film maken? “Het hebben... “Minder formules, er wordt naar onderwerp fascineert me enorm, de bizarre mijn idee te veel naar Amerika gekeken. Ik Dit was een bepalend filmmoment in mijn cocktail van reclame, wereldnieuws, enter- zou graag meer risico’s en eigen karakter wil- leven... “Ik geloof dat ik rond de elf moet tainment, persoonlijke berichten en alle hy- len zien. Ook in historische films bijvoor- zijn geweest. Ik had een fascinatie voor witte bride bijproducten zoals fake news, product beeld, die volgens mij veel meer zouden kun- haaien. Op vrijdag mocht ik een film bij de placement, personal branding en clickbait. nen bijdragen aan een kritische verwerking videotheek lenen. Als ik zeurde dan mocht ik Sociale media laten in mijn ogen vaak onbe- van ons verleden.” soms kijken naar een film van 12 jaar en ou- doeld en op een heel mooie manier de para- der. Ik weet niet hoe het kon gebeuren dat ik doxale kanten van de mens zien. Daar waar ik Dit was een bepalend filmmoment in mijn Jaws meekreeg maar het is wel gelukt. Zater- met mijn werk Démontable (2014) beeldend leven... “In mijn eigen werk was dit het ma- dagochtend zat ik in alle vroegte in mijn een- reageerde op de media die je consumeert, wil ken van Démontable. Een project dat begon tje met een beschuitje hagelslag op mijn ik nu met een interactief werk reageren op de als doorlopende driekanaals video-installa- schoot Jaws te kijken. Doodeng vond ik het. media waarmee je interacteert. Deze inter- tie die ik later monteerde tot een korte film Tot het moment dat de haai uit het water actieve kant is nieuw terrein voor mij. Ik zoek met een begin en een eind. Dit organische kwam. Toen heb ik hem teruggespoeld en op dat op door samen te werken met Dries, een proces en de resulterende film hebben voor stil gezet. Bekocht voelde ik me door dit pa- kunstenaar die met zijn installaties en appli- mij veel bepaald. Evenals de ronde die de film pier-maché monster. Maar het leerde me caties op een participerende wijze commen- maakte op filmfestivals. Het liet me ook zien wel, als je iets van dichtbij goed observeert, taar levert op technische ontwikkelingen.” dat ik met weinig geld en middelen iets kon is het minder eng… soms dan.” maken wat voor mij en anderen betekenis Mijn volgende film wordt nu eens... “Ik heeft.” TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL EN OP ben geïnteresseerd in het maken van interac- HET FILMFESTIVAL VAN TORONTO tief werk zoals deze installatie, maar ik zie TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 12

HOLLANDSE NIEUWE OP NFF: Willem Timmers over Aan de andere kant Waar gaat je film over? “Aan de andere blijft. Financiering vinden voor films blijft kant gaat over twee dorpen met precies de- lastig, zeker wanneer je nog geen uitgebreid zelfde dorpsnaam: Bakel in Brabant en Bakel portfolio hebt en de juiste mensen niet kent in Senegal. Via een mozaïek aan dorpelingen bij de fondsen. Mijn producent Ilja Kok en ik uit beide Bakels worden de twee werelden zijn momenteel alternatieve wegen aan het aan elkaar gespiegeld. Je komt er geleidelijk verkennen voor filmfinanciering.” aan achter dat de twee meer gemeen hebben dan alleen hun dorpsnaam. Ze worden el- Dit zou de Nederlandse film nodig kaars parallelle universum. hebben... “Hoewel ik niet snel zou spreken “Uiteindelijk gaat de film ook over onze van ‘de Nederlandse film’, mis ik flink wat lef blik op en onze vooroordelen over de ander. in het Nederlandse filmlandschap. Dit geldt Door de spiegelingen vormt het ook juist een zowel voor financiers als voor makers. Bij universeel portret van de mens, waarbij ik de fondsen voelt het vaak alsof je je idee eerst heersende clichés over de twee plekken als volledig doorgedacht en uitgekauwd moet uitgangspunt heb genomen. Beide Bakels hebben voordat die camera eenmaal aan worden geteisterd door vooroordelen die mag. Vooral in de documentaire is dat soms heersen over Afrikaanse en Brabantse dor- best paradoxaal en frustrerend, omdat er pen. Juist door ze voortdurend door elkaar dan minder ruimte is voor spontaniteit en heen te weven, gaan deze plekken en perso- mooie ongelukjes voor je lens. Ook mis ik het nen een andere betekenis krijgen en ontstij- lef om jonge makers met een eigenzinnig, gen ze de clichés. Het Brabantse is niet meer gekkig filmplan een kans te geven. alleen Brabants, het Afrikaanse niet meer al- “Ook zou ik lef bij makers willen aanmoe- leen Afrikaans.” digen om buiten categorieën en genres te HOLLANDSE NIEUWE OP NFF: denken. Filmisch experiment en het zoeken Waarom wilde je deze film maken? “Op- naar meer hybride vormen zou wat mij be- gegroeid in een dorp dat ook een naamge- treft meer gestimuleerd moeten worden. Ik Nelleke Koop over noot elders op de wereld heeft, ben ik vaak zou het tof vinden als bijvoorbeeld fictie- nieuwsgierig geweest naar die andere kant. films wat meer verteltechnieken van de do- Hoe zou dat andere dorp anders en tegelij- cumentaire zouden gebruiken, of vice versa. Moeder aan de lijn kertijd ook hetzelfde zijn? En wiens leven op Alleen al om die reden kan ik films van Ulrich die plek zou het dichtst bij het mijne staan? Seidl zo waarderen.” Waar gaat je film over? “Moeder aan de lijn crew van Moeder aan de lijn, en het is heel Het leek me interessant om een parallel uni- is een observerende film die laat zien hoe waardevol om met hen al in een vroeg stadi- versum af te dwingen, op basis van slechts Dit was een bepalend filmmoment in mijn drie vrouwen, Elien, Carin en Hanna, voor um ideeën te ontwikkelen voor de nieuwe één enkele overeenkomst. De film moest een leven... “Mijn jeugd bracht ik door op een hun moeder zorgen. In de relatie met moe- film. Ik verlang ernaar dat meer te kunnen experiment worden in het geforceerd verge- Amerikaanse legerbasis. Af en toe draaiden ders draaien de rollen om als zij verandert in doen, en als makers samen in geluid en beeld lijken van leefwerelden en in het stoïcijns ze in de lokale bioscoop films onder de noe- een afhankelijk kind. Bij alle dagelijkse zorg- schetsen te maken.” negeren van het toeval. mer ‘world cinema’. Toen ik elf was nam mijn taken groeit het dilemma wie de regie heeft “Er bestaan veel dorpen en plekken die moeder me mee naar de film Zusje van over moeders leven en waar de loyaliteit ligt Dit zou de Nederlandse film nodig qua naam ook elders op de wereld voorko- Robert Jan Westdijk. Daar, te midden van een binnen een druk gezin en een veeleisende hebben... “In aansluiting daarop: die ruim- men, en ik wilde de twee plekken kiezen die overwegend Amerikaans publiek, keken we baan. De vraag rijst: Is er een grens in het te dus, om in een ontwikkelingsfase meer te op het eerste gezicht het meest contrasteren. naar ongemakkelijke scènes met ondeugen- zorgen voor je moeder?” kunnen samenwerken en filmend te kunnen Ik wilde zwart tegenover wit stellen, om de acteurs en onorthodoxe verhaallijnen. schetsen. En ook, een open deur natuurlijk: vervolgens de grijze gebieden ertussen te Halverwege de film verlieten we, als een van Waarom wilde je deze film maken? “Ik geld en beleidsvisie die staan voor kwaliteit. kunnen duiden. Overeenkomsten zoeken de laatsten, de zaal. Mijn moeder zei dat ze vind de relatie tussen moeders en dochters We zijn afhankelijk van subsidies, waar daar waar enkel verschillen lijken te zijn, de film te saai vond, maar dat betwijfel ik tot erg interessant. Hij kan soms zo ingewikkeld steeds meer op wordt bezuinigd. Tegelijk zijn leek me uitdagender dan verschillen vinden op heden. Ik had de film graag afgekeken, zijn. In mijn ogen is het een onverbrekelijke we, met name bij televisiefilms, gebonden in quasi-kopieën. Na flink gegoogle leken maar misschien niet met mijn moeder aan band; ook al heeft een dochter een slechte aan veel bepalingen en is er weinig ruimte de twee Bakels het meest geschikte strijd- mijn zijde. Nederlandse films kregen vanaf relatie, dan nog komt ze niet van haar los. om op een andere manier te financieren en te toneel.” dat moment de stempel vrijzinnig, zeker in Misschien omdat ze veel op haar lijkt. ondernemen.” vergelijking met de blockbusters uit Holly- “De eerste trigger voor deze film was een Mijn volgende film wordt nu eens... “Ik wood die ik daar zag. Het bleek echter een uitspraak van Renate Dorrestein, die ik Dit was een bepalend filmmoment in mijn heb een drietal films in de startblokken stempel die in de jaren na mijn jeugd lang- hoorde terwijl ik mijn pasgeboren dochter op leven... “Mijn gedachten gaan dan naar ont- staan. Al die films hebben een soortgelijke zaamaan is weggevaagd.” schoot had. Ze zei zoiets als: ‘de grote tragiek moetingen met een aantal mensen: de sleutel thematiek, ze gaan allemaal over vooroorde- van een kind is de loyaliteit aan de ouders’. Ik naar de mogelijkheid om documentairefilm- len en de blik op de ander. Het is een thema- TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL EN wilde in de film onderzoeken wat dit bete- maker te kunnen worden gaf Heddy Honig- tiek die ik belangrijk vind en die ook actueel TEGELIJKERTIJD IN HET SENEGALESE BAKEL kende en koos voor de fase waarin heel veel mann mij met haar film Metaal en melancho- van de dochters gevraagd wordt. Een periode lie en de research die ik voor haar een jaar lang waarin de hoofdpersonen hun eigen leven deed. Mijn debuutfilm mocht ik monteren opzij moet zetten. Nederland leeft in een tijd met Danniel Danniel, die in het voorjaar van van maatschappelijke verandering omdat de 2017 overleed, juist toen we in gesprek waren overheid door bezuinigingen veel meer zorg- over deze film. Die montageperiode met hem taken op onze eigen schouders legt. Terwijl was bijzonder rijk door wat hij me allemaal we daar niet aan gewend zijn door onze indi- vertelde en leerde. Peter en Petra Lataster heb vidualistische levensstijl. Is dit een te zware ik op de Filmacademie leren kennen. En het is last, of juist een heel waardevolle fase om fantastisch dat ik nog steeds advies aan ze kan verbonden te zijn met het leven?” vragen als ik in mijn regiekeuzes ergens te- genaan loop. En uiteindelijk eigenlijk al die Mijn volgende film wordt nu eens... gesprekken met collega-filmmakers/matties “Haha…niet ‘nu eens’ alsof ik het roer om waarin we elkaar aanscherpen, opbeuren, uit wil gooien. Maar toch: ik werk nu aan een de put trekken, met de neus op de feiten film over hoe wij ons laten overheersen door drukken, inspireren. Kortom: al die schitte- ‘tijd’. En meer nog dan in mijn vorige films, rende ontmoetingen dus eigenlijk.” wil ik vanuit geluid en vanuit ritme werken. Ik heb met veel plezier samengewerkt met de TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 13

BOBO’S EN DE 18DE FILMBONZEN TOP 20 BEELDBEPALERS

Welke bobo’s, acteurs en filmmakers zijn de smaakmakers van LEGENDA 1 = positie 2018 de Nederlandse filmindustrie?­ De selectie van Het Parool en de m = stijger ten opzichte van 2017 Filmkrant, met veel meer mannen dan vrouwen en schrikbarend o = onveranderd ten opzichte van 2017 q = daler ten opzichte van 2017 1 weinig kleur. DOOR JAN PIETER EKKER EN DANA LINSSEN = positie 2017 * = nieuw 1 = aantal keer in de lijst sinds 1999 inzending voor de Oscar eerst zelf diverser worden als zij bij makers voor beste niet-Engelstalige pluriformiteit willen afdwingen.” film. Het is niet onopge- land, de grootste bioscoopketen van Neder- merkt gebleven. Op het In- 3m* Ingrid van Engelshoven 1 land – hij werd opgevolgd door Dertje Meijer, ternationaal Filmfestival Minister van Onderwijs, Cultuur en voorheen algemeen directeur van Havenbe- Assen kreeg Den Hamer dit Wetenschap drijf Amsterdam. In april keerde Nielsen, die voorjaar uit handen van Ingrid van Engelshoven (D66) werd binnen als adviseur aan Pathé verbonden was geble- Commissaris van de Koning een mum van tijd geroemd als ‘minister met ven, zeer verrassend terug, nadat Meijer en Jetta Klijnsma de IFA Trofee, kennis, kunde, realiteitszin en visie’, een ver- financieel directeur Edwin Slutter op die jaarlijks wordt uitgereikt ademing in een kabinet met ministers die non-actief waren gesteld door de eigenaar aan een vrouw die zich ver- cultuur een hobby noemen en het Concert- van Pathé, de Franse familie Seydoux (de dienstelijk heeft gemaakt in gebouw alleen kennen omdat de begrafenis- twee zouden een miljoen euro hebben over- de filmsector. ‘Wat heb jij dienst voor de Amsterdamse burgemeester gemaakt naar een fishing mail ‘van het deze prijs verdiend. Sandra Van der Laan er plaatsvond. Van Engelsho- Franse hoofdkantoor’). Nu is Nielsen weer den Hamer heeft een staat ven, die op Film by the Sea de Grand Acting het vertrouwde, onverstoorbare rustpunt in van dienst om u tegen te Award uitreikte aan de Italiaanse filmdiva een branche in beweging. Hij lijkt zich nau- zeggen,’ aldus Klijnsma. Sophia Loren, neemt iedere gelegenheid te welijks druk te maken over de toenemende baat om duidelijk te maken dat dit kabinet concurrentie; bang dat Netflix de branche 2q1 Doreen kunst en cultuur wél belangrijk vindt en er zal opblazen is hij evenmin. “De beleving in Boonekamp !8 ook in wil investeren. Ze maakt zich hard de bioscoop is toch anders.” Directeur Nederlands voor een ‘Fair Practice Code’, Filmfonds ‘zodat alles wat kostbaar is, Het Filmfonds is met een kan blijven voortbestaan’. budget van 48,9 miljoen Met de filmbranche heeft ze euro de belangrijkste finan- afspraken gemaakt om de cier van Nederlandse films productie van de Neder- en documentaires; als landse film te bevorderen: in Doreen Boonekamp en haar ruil voor een laag btw-tarief consulenten het niet in je op bioscoopkaartjes steken film zien zitten, kun je het de filmdistributeurs en bio- SANDRA DEN HAMER (foto Eye) wel vergeten. Wat ze ook scoopexploitanten meer geld doet, er wordt altijd gemord. in de productie van Neder- 1m2 Sandra den Hamer !0 De afgelopen editie waren er opnieuw geen landse publieksfilms. “Door Directeur EYE Filmmuseum Nederlandse films te zien op het festival van deze afspraken hoop ik het Sandra den Hamer laat haar stem horen waar Cannes, het belangrijkste podium voor de filmklimaat in Nederland te ze maar kan; ze ondertekende een brief kunstzinnige film. Met de Nederlandse pu- versterken waarbinnen waarin werd aangedrongen op een vrouwe- blieksfilms gaat het ook niet bijster goed; ruimte blijft voor publieks- lijke burgemeester voor Amsterdam; ook na vooral Redbad, waarvan veel werd verwacht, films en artistieke films. Ik de opening van de Noord/Zuidlijn blijft ze was een enorme tegenvaller. Koren op de zet in op kwaliteit, zodat we lobbyen voor een voetgangerspassage onder molen van de website Afdeling Filmzaken – kunnen blijven genieten van het IJ. Onder leiding van Den Hamer is EYE een van de vele luizen in de pels van het onderscheidende en herken- uitgegroeid tot een instituut van jewelste. fonds –die concludeerde dat ‘een inhoude- bare films van eigen bodem.” EYE speelt een belangrijke rol op het gebied lijke goedkeuring van het filmfonds geen ga- van filmrestauratie, filmonderzoek en film- rantie is voor een volle zaal’. 4m* Lauge Nielsen educatie. Afgelopen zomer was er een groot Volgend jaar zit Boonekamps maximale !7 retrospectief van alleskunner Alex van War- termijn bij het Filmfonds erop. Op de valreep Directeur Pathé Nederland merdam, op het jaarlijkse filmbal gaf een jury kondigde de directeur aan iets te willen doen Lauge Nielsen werd begin dit van zwaargewichten, onder leiding van Den aan het gebrek aan diversiteit in de Neder- jaar onderscheiden met de Hamer, de EYE Art & Film Prize (25.000 landse filmwereld. Het leverde haar de hoon Jan Nijland Zilveren Roos, pond) aan de Belgisch-Mexicaanse kunste- op van regisseur Martin Koolhoven: “De Ne- nadat hij na 21 jaar afscheid naar Francis Alÿs. EYE International selec- derlandse film is diverser dan het fonds zelf. had genomen als managing teerde Bankier van het verzet als Nederlandse De Nederlandse cultuurfondsen moeten director van Pathé Neder- DOREEN BOONEKAMP (foto Yvonne Witte) DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 14

5o5 Bero Beyer 4 staat Thüringen de subsidieaanvraag heeft 9q8 Jules van den Steenhoven en !1q9 Pim Hermeling 5 Directeur International Film Festival afgewezen, zijn de opnamen echter een jaar Sytze van der Laan 2 Directeur September Film Rotterdam doorgeschoven. Marc van Warmerdam, die Initiatiefnemers/bestuurders Dutch De Topkapi-productie Gek van Oranje was Voormalig filmproducent Bero Beyer zet het tevens coproducent is van films als Donbass Academy For Film een zeperd van jewelste, toch blijft distribu- IFFR steeds meer naar zijn hand; hij be- van Sergei Loznitsa en Angel van Koen Mor- Omdat er altijd gedoe was met eigenzinnige teur September Film focussen op Neder- noemde met Marjan van der Haar een tier, liet ook van zich horen toen Eric Wiebes jury’s worden de nominaties en winnaars lands product. Dit najaar brengt September nieuwe zakelijk directeur, haalde de banden in Zomergasten kunst wegzette als hobby van de Gouden Kalveren voor speelfilms en Michiel van Erps Niemand in de stad uit, de met de Nederlandse distributeurs aan, en waarvoor de regering geen subsidie zou lange documentaires sinds 2015 bepaald openingsfilm van het Nederlands Film Festi- maakte de programma-indeling overzichte- moeten uitrekken. Hij twitterde direct dat door de 397 stemgerechtigde leden van de val, Johan Timmers jeugdfilm Vechtmeisje en lijker – al blijft de kans klein dat bezoekers diens keuzefilm De Noorderlingen ook ‘zwaar Dutch Academy For Film (DAFF). Maar er is Heinz, Piet Kroons animatiefilm over de het verschil zien tussen Voices, Perspectives, gesubsidieerd’ was. #zijlstrarevisited nog altijd gedoe. Ruim voordat zijn epische stripkat die jarenlang in Het Parool stond. Signatures en Deep Focus. De daadkracht Redbad flopte in de biosco- Volgend jaar staan onder meer Shit Happens van Beyer – die in NRC een ‘soort Obama’ pen, stelde regisseur Roel van Anna van der Heide, De beentjes van Sint werd genoemd, ‘een insider in de filmwereld, Reiné in een boze open brief Hildegard van Johan Nijenhuis, met Herman charmant, open, enthousiast, goedlachs, dat het merendeel van de Finkers in de hoofdrol, en Halina Reijns met flux de bouche’ – is ook buiten de lands- DAFF-stemmers publieks- speelfilmdebuut Instinct op de rol. Herme- grenzen opgemerkt: hij was een serieuze films structureel negeert. ling was mede-initiatiefnemer van het onli- kandidaat voor de Berlinale, maar het nóg “Toen ik mijn Kalf-nomina- ne-platform Cinemember, ‘de grootste qua- gerenommeerdere, grotere filmfestival van tie kreeg voor The Delivery lity film collection van Nederland en België’, Berlijn stelde ten langen leste Carlo Chatrian zat er een boe-roeper in het en voegde een sales-tak toe aan zijn bedrijf, en Mariette Rissenbeek aan. publiek, een beroemde col- Nine Film, dat onder meer de nieuwe, nog lega-regisseur,” schreef naamloze film van Alex van Warmerdam in- 6o6 Paul Verhoeven !4 Reiné onder meer. Het stak ternationaal gaat verkopen. Filmmaker hem ook dat ‘producent De eerste still van zijn nieuwste film zorgde Marc van Warmerdam in !2q!0 Martin Koolhoven 6 onlangs al voor ophef, terwijl er helemaal DWDD zei dat hij niet eens Regisseur, scenarist en producent niks aanstootgevends op te zien was. De de moeite had genomen Mi- Zijn claim to fame Brimstone dateert alweer 80-jarige Paul Verhoeven is nu eenmaal ‘hot’ chiel de Ruyter te bekijken van 2016, maar Martin Koolhoven blijft sinds hij het in 2016 met Elle tot de Gouden voor zijn selectie van de Kal- voortdurend in het nieuws. In het VPRO-te- Palm-competitie van het festival van Can- veren, waarbij instemmend levisieprogramma De kijk van Koolhoven zal nes schopte. De opnamen van de opvolger, geknikt werd door zijn an- hij vanaf vrijdag 5 oktober op typisch aan- Benedetta, zijn inmiddels in volle gang in dere collega’s.” Reiné pleit stekelijke manier zijn favoriete filmmakers Umbrië. Het is een verfilming van Judith C. ervoor dat er voortaan drie en films bespreken én analyseren; op het Ne- Browns boek Immodest Acts: The Life of a Kalveren worden uitgereikt: derlands Film Festival geeft hij een master- Lesbian Nun in Renaissance Italy, over de eentje voor de beste au- class. Koolhoven twittert over duizendeneen 17e-eeuwse lesbische non Benedetta Carlini. teursfilm, eentje voor de onderwerpen; hij gaat er met gestrekt been De hoofdrollen van de Frans-Nederlandse beste kinderfilm en eentje in als iemand stelt dat een homo­seksueel al- coproductie (Frans van Gestels Topkapi voor de beste publieksfilm. leen door een homoseksueel kan worden ge- Films is de Nederlandse coproducent) wor- “De uitreiking van de Kalve- speeld en deinst er niet voor terug het Film- den gespeeld door Virginie Efira, Charlotte ren moet weer een publieks- fonds op de vingers te tikken als dat met veel Rampling en Lambert Wilson. Als alles vol- spektakel worden. Ik ben poeha laat weten het gebrek aan diversiteit in gens planning verloopt, is de film klaar voor bang dat de Nederlandse fil- de Nederlandse filmwereld te gaan aanpak- de volgende editie van Cannes. Opwinding BERO BEYER (foto Angelique van Woerkom) mindustrie nu steeds dieper ken. “Er werken daar ook alleen maar 41 verzekerd: “Ik ga geen bewuste link leggen zakt en in de schaduw zal roomblanke medewerkers.” Die 41 room- naar zaken als #MeToo en Trump, maar ik 8m* Willem Pruijssers 1 staan van onze omringende landen.” blanke medewerkers beslissen ook over zijn vertel het verhaal natuurlijk wel door mijn CEO Dutch FilmWorks nieuwste project: Batavia, ‘een spannende, eigen filter.” Het Filmfonds draagt 250.000 Dutch FilmWorks, de grootste onafhankelijke !0m!1 Frans van Gestel !0 sexy thriller, met femmes fatales, duivelse euro bij en heeft inmiddels ook al geld toege- filmdistributeur in de Benelux op gebied van Producent-directeur Topkapi Films verraders, corrupte politie en imperfecte kend voor de ontwikkeling van Verhoevens bioscoop, home entertainment, Video On Topkapi Films scoorde het afgelopen jaar helden’ over de onafhankelijkheidsstrijd van volgende project: Het geheim van een goed Demand en Pay TV, bracht het afgelopen jaar vooral als coproducent van Girl, het speel- Indonesië na de Tweede Wereldoorlog. huwelijk, een kleine, Nederlandstalige film onder meer De Matchmaker, de gedramati- filmdebuut van Lukas Dhont, dat op het fes- naar een scenario van Robert Alberdingk seerde natuurfilm Wild en Joram Lürsens tival van Cannes werd overladen met lof én !3q!2 Esmé Lammers en Dick Thijm. Bankier van het verzet uit, met bijna 400.000 prijzen, op de shortlist van de European Film Maas 2 bezoekers de best bezochte Nederlandse film Awards staat en de Belgische inzending is Beiden regisseur/scenarist 7m!5 Alex en Marc van van dit jaar, met 12 nominaties de grote favo- voor de Oscar voor beste niet-Engelstalige Soof 2-regisseur Esmé Lammers won een Warmerdam 6 riet bij de Gouden Kalveren én de Neder- film. De vooruitzichten zijn ook goed: in- rechtszaak tegen de producenten van haar Scenarist/regisseur en producent landse inzending voor beste niet-Engelstalige middels zijn de opnamen begonnen van kaskraker, die 900.000 bezoekers naar de Afgelopen zomer had alleskunner Alex van film. Vanaf vorige week wordt Bankier van het Bumperkleef, een actiethriller van Lode- Nederlandse bioscopen trok en zo’n 8 mil- Warmerdam in EYE een alom geroemde ten- verzet wereldwijd gestreamd door Netflix. wijk Crijns met Jeroen Spitzenberger en An- joen euro opbracht. Ze vond haar royaltyver- toonstelling waarin de nadruk lag op zijn Later dit jaar staat All You Need Is Love nog op niek Pheifer in de hoofdrollen, en Benedetta, goeding van 7 procent niet voldoende. En beeldende kunst en filmoeuvre. Ondertus- de rol, de door Job Gosschalk geïnitieerde de nieuwe film van Paul Verhoeven, waarvan kreeg gelijk: de producenten, die 50 procent sen werkte hij aan zijn eerste schilderijen- kerst-feelgoodfilm van regisseur Will Koop- het in Amsterdam gevestigde Topkapi de van de royaltyvergoeding ontvingen, werden tentoonstelling, bij de Amsterdamse galerie man. De filmdistributeur haalde het afgelo- Nederlandse coproducent is. De opnamen gedwongen om 12 procent aan Lammers af te Grimm, en was hij met editor Job ter Burg pen jaar ook het nieuws doordat het individu- van een ander prestigieus Topkapi-project dragen. Lammers is oprichter en eindredac- bezig met de hermontage van Grimm, zijn ele, illegale downloaders van hun in zijn inmiddels afgerond: Instinct, het speel- teur van Afdeling Filmzaken, een site die in- film met Jacob Derwig en Halina Reijn uit Amsterdam opgenomen bioscoopsucces The filmdebuut van actrice/schrijfster Halina formeert over de veranderende filmpraktijk 2003. Broer Marc trof tegelijkertijd de voor- Hitman’s Bodyguard een schadeclaim van 150 Reijn, met Carice van Houten en Marwan en wil bijdragen aan een zelfbewuste film- bereidingen voor Alex’ volgende film (werk- euro wilde sturen. Door het illegale downloa- Kenzari in de hoofdrollen. Er wordt gehoopt sector, en dit voorjaar door het Netwerk titel: Nummer Tien). Het was de bedoeling den en streamen zegt Pruijssers jaarlijks tien- op een wereldpremière in Cannes. Scenarioschrijvers werd onderscheiden met dat de film klaar zou zijn voor het volgende tallen miljoenen euro’s mis te lopen. “Het is de Zilveren Pen. Ook haar partner Dick Maas festival van Cannes. Omdat de Duitse deel- gewoon ordinair jatten.” zet zich in voor een zelfbewuste filmsector, DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 15

!5m!8 Carice van ment – een grote verrassing, maar volgens @0m* Roel Reiné 1 Houten !1 bestuursvoorzitter Ruurd Bierman brengt Regisseur Redbad Actrice Van der Heiden, die sinds 2008 deel uit- Zestien jaar geleden verhuisde Roel Reiné Lange tijd was het belangrijk maakte van het Management Team van de naar Hollywood, waar hij doorbrak met rela- nieuws als Carice van Hou- VPRO, “niet alleen veel kennis mee over de tief goedkope actiefilms. Drie jaar geleden ten haar benedenhuis in grote veranderingen waarmee de Neder- keerde hij terug om het historische epos Mi- hartje Amsterdam te koop landse filmsector wordt geconfronteerd, chiel de Ruyter te maken. Het werd een grote zette, een foto van baby maar ook de ervaring hoe je als organisatie hit; het spektakelstuk trok meer dan Monte deelde, of met vriend daarop inspeelt.” “Dat maakt haar bij uitstek 800.000 bezoekers en bracht ruim 5,7 mil- Guy Pearce op een première geschikt om leiding te geven aan het festival, joen euro op. Vervolgens zette hij zich aan verscheen. Maar intussen in zijn verdere ontwikkeling als showcase Redbad, een nóg duurder epos (budget: 8 acteert ze ook weer. Van voor de Nederlandse producties en als sup- miljoen euro), dat in álle opzichten ‘een grote Houten, internationaal porter van een industrie die relevant wil blij- stap voorwaarts’ had moeten worden. Dat doorgebroken door haar rol ven.” De eerste wapenfeiten: het kalfje in het werd het niet. De film flopte finaal, er kwa- van Melisandre­ in de hitserie festivallogo kreeg een andere look en het men nog geen 40.000 bezoekers. ‘De groot- Game Of Thrones, is te zien contract met koffiemerk L’OR werd ver- ste filmflop uit de Nederlandse filmgeschie- in Brian De Palma’s thriller lengd, de hoofdsponsor van het Gouden Kal- denis’, kopte Algemeen Dagblad. Bij de Domino, in de Amerikaanse veren Gala. Gouden Kalf-nominaties werd Redbad gene- thriller I Am Not a Bird en in de boekverfilming The Glass !8m* Orwa Nyrabia 1 Room van de Tsjech Julius Directeur International Sevcík. In de Britse thriller- Documentary Film Festival serie Temple speelt ze een amsterdam medisch onderzoeker met De in Syrië geboren Orwa Ny- schuldgevoelens; in Instinct rabia is de opvolger van Ally van hartsvriendin Halina Derks, de oprichter van IDFA Reijn is ze een psychologe in die in 2016 na 30 jaar haar een tbs-kliniek, die valt voor vertrek aankondigde, en ook serieverkrachter Idris (Mar- een beetje van Barbara Visser, wan Kenzari). Reijn is en- die in 2017 als interim-artis- thousiast: “Carice en Mar- tiek directeur verantwoorde- SILVIA VAN DER HEIDEN (foto Angelique van Woerkom wan hebben een lijk was voor het festivalpro- ongelofelijk sterke chemie. gramma. Bij zijn aanstelling middels Twitter en een column in Het Pa- Het zijn twee magistrale­ acteurs die zich de vertelde Nyrabia dat hij door rool. Toen hij aan de slag ging bij de Amster- laatste jaren in het buitenland hebben ont- de jaren heen ook aardig wat damse krant moest Maas beloven dat hij op wikkeld en ik ben trots en dankbaar dat zij in Nederlandse films heeft ge- positieve wijze het wel en wee van de Neder- mijn eerste film spelen.” zien. “In Damascus zat tot landse film zou belichten. En dat hij niet te 2011 een heel actief Neder- veel over het Filmfonds zou schrijven. “Maar !6o!6 Marina Blok !0 lands centrum, dat films en nood breekt wetten. Het is helaas nu een- Eindredacteur NTR documentaires vertoonde. maal zo dat de Nederlandse film in een diep Speelfilms als In Blue (6 Gouden Kalf-nomi- (…) Er komen grote filmma- dal zit en dat het Filmfonds daar een van de naties), de Telefilm Billy (1) en Het leven is kers uit dit land: Johan van der belangrijkste oorzaken van is”. vurrukkulluk (0) zijn tot stand gekomen met Keuken heeft mijn kijk op film steun van de NTR en eindredacteur drama zeer beïnvloed. Ik volg regis- !4m!9 Barry Atsma 2 Marina Blok. Hetzelfde geldt voor het één seurs als Ester Gould, Aliona Acteur week voor het Nederlands Film Festival uit- van der Horst, Coco Schrijber, Bankier van het verzet maakt kans op twaalf gebrachte Catacombe, een drama over gok- John Appel, Heddy Honig- Gouden Kalveren – een record. Het drama schulden en matchfixing in de voetbalwereld mann... Nederlandse filmma- over verzetsheld Walraven ‘Wally’ van Hall is van Victor D. Ponten, die in 2011 debuteerde kers pushen IDFA en IDFA genomineerd voor het Kalf voor de beste film met het veelgeprezen Rabat. Blok is ook de pusht de Nederlandse makers. en de Publieksprijs, Joram Lürsen is genomi- drijvende kracht achter Kort!, een serie korte Dat blijft zo, natuurlijk.” ORWA NYRABIA (foto Angelique van Woerkom neerd voor beste regie. Het camerawerk is films die jaarlijks wordt gemaakt voor televi- genomineerd, het scenario, de montage, de sie. Een van de Kortjes die op het filmfestival !9q!3 Matthijs van Nieuwkerk !2 geerd, zelfs bij de technische onderdelen. muziek, het sounddesign en het production in première gaan, de animatiefilm Emily van Presentator De Wereld Draait Door Dat had Reiné al zien aankomen; voordat zijn design. Fockeline Ouwerkerk is genomineerd Marlies van der Wel, is de Nederlandse in- Tijdens de eeuwigdurende zomerstop van De film in première ging spuwde hij zijn gal dat voor beste vrouwelijke bijrol; Pierre Bokma zending voor de Oscar voor beste korte film. Wereld Draait Door presenteerde Matthijs er in Nederland altijd al is neergekeken op voor beste mannelijke bijrol, en Jacob Der- De nieuwe One Night Stands, een ander ta- van Nieuwkerk een nieuw boekenpro- ‘niet-artistieke films’. Zijn volgende project wig is genomineerd als beste acteur. Alleen lentontwikkelingsprogramma, in samen- gramma, en hij schijnt, zoals iedereen bij de is weer in Hollywood; Reiné gaat twee afle- hoofdrolspeler Barry Atsma maakt geen kans werking met de VPRO en BNNVARA, verra- Publieke Omroep, ook aan een nieuw reis- veringen regisseren van de nieuwe Net- op een Kalf. Atsma heeft waarschijnlijk wel den ook een fijne neus voor talent: Free Fight programma te werken. Een filmprogramma flix-serieWu Assassins. wat anders aan zijn hoofd; samen met Noor- van Sven Bresser én Tom Adelaar van Gonza- staat helaas niet op de rol, maar het ligt in de tje Herlaar verwachtte hij een ‘klein won- lo Fernandez zijn beide genomineerd voor lijn der verwachtingen dat Van Nieuwkerk dertje’ (op Instagram toonde het acteurs- een Gouden Kalf. vanaf 24 september, als DWDD eindelijk te- koppel de babyspulletjes waarmee ze zijn rugkeert in de vroege vooravond, weer de lo- overspoeld). Hij is ook te zien in de Neder- !7m* Silvia van der Heiden 1 per zal uitrollen voor acteurs, actrices en een landse krimiserie Klem, de BBC-advocaten- Directeur Nederlands Film Festival enkele regisseur om hun nieuwste productie serie The Split, de Amerikaanse scifi-serie Na een ellenlange zoektocht en een editie te promoten (al dan niet in een filmpitch van The Rook en in de Duitse bankiersserie Bad met een interim-directeur werd afgelopen 30 seconden). Zoals tafeldame Halina Reijn Banks – in het Duits én nagesynchroniseerd voorjaar Silvia van der Heiden aangesteld als alle ruimte zal krijgen om haar speelfilmde- in het Nederlands. algemeen directeur van het Nederlands Film buut Instinct aan te prijzen. “Aan tafel!” Festival. Het was – en dat is een understate- DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 16

CLAIRE PIJMAN OVER ROBBY MÜLLER ‘HIJ HAD NUL EGO’

staan. Zo ben ik documentairemaker geworden, maar mijn passie is het draaien.”

BRANDENDE ZON Zo kort samengevat, lijkt het alsof Pijman snel carrière maakte in de filmwereld, maar zo ging het niet. Om brood te verdienen, deed ze allerlei baantjes. Bij Rudolf van den Bergs horrorfilm De Johnsons (1992) was ze clapperloader. Vier jaar later stond ze als focuspuller op de set van Paula van der Oests Always Yours, For Never. Op de set van die laatste film werkte ook Müllers vrouw Andrea als kostuumontwerper. Pijman: “Zij kwam uit Duitsland en was net naar Nederland verhuisd, maar ik wist niet dat zij Robby’s vrouw was. Ik denk dat zij mijn naam aan hem doorgaf. Hij zocht namelijk een came- CLAIRE PIJMAN ra-assistent en vroeg mij. Het klikte, maar omdat ik net besloten had dat ik geen camera-assistent meer wilde Geen obligate hommage, maar echt inzicht in zijn – ik wilde zelf draaien – deed ik het niet.” leven en werk. Dat stond Director of Photo­ Toch nodigde Müller haar uit eens langs te komen. graphy en documentairemaker Claire Pijman “Dat is waar mijn vriendschap met Andrea en Robby met Living the Light - Robby Müller voor ogen. begon. Robby betrok mij als een van de cameramensen Müller was cameraman van onder andere bij Wim Wenders’ Cubaanse muziekfilm Buena Vista Dancer in the Dark, Breaking the Waves, Dead Social Club (1999). Ook vroeg hij mij als second unit bij Man, Down by Law en Paris, Texas. ‘Achter een een grote commercial. Ik ging vaak langs om raad als ik camera staan, geeft je een plek in de wereld. een project ging doen. Het was leuk om met hem over Een soort bestaansrecht.’ DOOR JOS VAN DER BURG camerawerk te praten.” Bijna tien jaar later, Müller leed toen al aan vascu- Ze bevindt zich in een rollercoaster, zegt Claire Pijman laire dementie, zou Pijman meegaan als standby voor kort voor het filmfestival van Venetië, waar haar docu- Müller bij de Indonesische speelfilm Jermal. “Het bleek leven en wordt duidelijk wat voor man hij was.” mentaire Living the Light- Robby Müller is opgenomen te zwaar voor Robby in de brandende zon en ik werd Hoe vrij was ze om te maken wat ze wilde maken? in het programma Venezia Classici. Dat daarin ook een gevraagd om de film helemaal te draaien.” In de jaren “Ik kreeg alle vertrouwen. Andrea kon Robby tot het documentaire is te zien van Peter Bogdanovich (over erna werd Müller vaak benaderd door mensen die een laatste moment heel goed ‘lezen’. Daardoor wist ik dat Buster Keaton) en een film over regisseur William Fried- film over hem wilde maken. Ook Pijman werd gevraagd het goed was wat ik deed. Andrea was zelf bezig met kin, is bijna te mooi om waar te zijn, zegt Pijman, die dat of het iets voor haar was, maar ze hield de boot af. een boekje over Robby’s polaroids en daardoor voelde graag even uitlegt. “Robby’s eerste Amerikaanse film als “Ik heb veel films over cameramensen gezien, waar- het maken van de film ook echt als een samenwerking.” cameraman was Saint Jack (1979) van Bogdanovich. En in iedereen zegt dat hij zo goed was en fijn om mee te Pijmans enthousiasme werd vier jaar geleden niet met Friedkin maakte hij To Live and Die in L.A. (1985). werken, maar waarin niemand zegt wat er dan precies door iedereen gedeeld. De financiering van Living the Volgens sommigen is Los Angeles nooit mooier gefilmd zo goed was. Omdat ik het Robby niet meer kon vragen Light – Robby Müller ging niet van een leien dakje. Eye dan in die film. Beter gezelschap is moeilijk denkbaar – hij kon niet meer praten – zag ik geen goede ingang Filmmuseum haakte als eerste aan, omdat het de home- voor Robby in Venetië.” Dat Pijman geregeld nog in de voor een film.” movies uitstekend kon gebruiken voor de expositie twee tegenwoordige tijd over Müller praat, is geen toeval. jaar geleden over Robby Müller. Ook stuurde Eye Pijman Haar vriendschap met Robby en zijn vrouw Andrea ont- POLAROIDS op pad om met Müller bevriende cameramensen en re- stond al in de jaren 90. Pijman studeerde in 1990 af aan Dat veranderde toen Pijman Müllers homemovies, on- gisseurs, onder wie Wim Wenders en Jim Jarmusch, te de Filmacademie als cameravrouw. Een vrouw achter geveer vijftig uur Hi8-filmpjes, digitaliseerde. “Andrea interviewen. Het leverde zoveel uitstekend materiaal op de camera kwam in die tijd nog niet veel voor, merkte zei te hopen dat het me zou inspireren voor een film dat ook het Filmfonds inzag dat er in de homemovies en Pijman. “Tijdens mijn studie stond ik er niet bij stil dat over Robby. Ik zag de filmpjes en was verkocht. Daarin de interviews een prachtfilm over Müller zat. het een mannenberoep was, maar na mijn afstuderen zie je precies hoe hij kijkt, de camera gebruikt als mid- kwam ik er snel achter. Camerajongens konden meteen del om contact te maken, de lichtval vastlegt en film als HOLLYWOODMACHINERIE aan de slag, maar meisjes niet. Men vroeg zich af of het een schetsboek gebruikt. Allemaal zaken waar wij het Het beeld dat uit Living the Light opdoemt is dat van werk niet te zwaar en te ingewikkeld voor je was. Wat is altijd over hadden. Ik hoefde het nu niet meer te vra- een man die aan de camera vastgeplakt zit. Niet alleen jullie probleem?, dacht ik. Omdat ik moeilijk werk vond, gen, maar kon het laten zien. En omdat het privébeel- op de set, maar ook thuis. Pijman herkent het. Lachend: ging ik zelf films maken. Regisseren én achter de camera den zijn, vertellen ze ook meteen het verhaal van zijn “Soms vragen ze bij mij thuis of ik even echt kan kijken DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 17

in plaats van door een lens. Achter een camera staan, niet zijn meest gelukkige en beste werk opleverde. als het niets oplevert, vond hij dat eigenlijk verschrik- geeft je een plek in de wereld. Een soort bestaansrecht. “Hollywood paste slecht bij hem, want daar word je in- kelijk. Die visie gaf mij een enorme rust. Ik besloot Je hoeft je nooit ongemakkelijk te voelen, want je doet gehuurd om te doen wat anderen willen. Robby was ie- om mijn eigen dingen te doen en trouw te blijven aan iets zinnigs. Ik denk dat Robby dat ook zo voelde.” mand die samen dingen wilde ontdekken en ontwikke- mezelf.” Als Pijman Müllers filmbenadering in een paar len. Als je voor hem koos, moest je ook open staan voor Müller was een mensenmens, zegt Pijman. “Robby woorden moet samenvatten, zijn dat eenvoud en intu- zijn ideeën. Hij hield van eenvoud en improviseren. Als hield echt van mensen. Rüdiger Vogler (acteur in veel ïtie. “Hoe eenvoudiger de dingen waren, hoe beter hij jonge hond ergens in springen vond hij aantrekkelijker films van Wim Wenders) zegt niet zomaar in de film het vond. Hij was een briljante cameraman, die trouw dan een kant en klaar supergefinancieerd project doen.” dat hij je het gevoel gaf dat je geliefd was. En Nastas- was aan zichzelf en zijn intuïtie. Intuïtie is een dubi- sja Kinski (in Living the Light te zien in haar iconische euze term, want wat is het precies? Maar toch past hij GEEN BEWIJSDRANG rol in Paris, Texas) komt speciaal naar de première in bij Robby. Hij werkte echt vanuit zijn gevoel en aardde Naast vriendschap kreeg Pijman van Müller levensles- Venetië, ‘omdat ze zo dol op Robby was’.” Robby had daarin het beste.” sen. “Robby blijft altijd op mijn schouder zitten. Ik heb nul ego. Ook had hij een enorme hekel aan het woord Wat niet wil zeggen, dat Müller maar wat aanrom- ontzettend veel van hem opgestoken. Toen ik hem leer- ‘uitdaging’. Ik heb nooit kunnen achterhalen waarom melde. “Hij wist precies wat hij deed. Kijk maar naar de kennen, was ik nog niet lang van de Filmacademie af precies, maar ik denk omdat in dat woord iets zit van hoe secuur hij alles belichtte. Hij hield niet van tech- en piekerde ik over hoe ik me staande moest houden in competitie en bewijsdrang. Robby had dat niet. Hij niek, maar wist er alles van. Het ging hem erom dat de competitieve filmwereld. Robby zei dat je in de film- vond het leuk om iets nieuws te ontdekken en te doen, de techniek congruent was met wat hij voelde. Dat is wereld alleen moet werken met mensen die jou kiezen maar niet als uitdaging of om iets te overwinnen.” wat ik bedoel met intuïtie.” Het verklaart dat de keren en projecten moet doen die je interessant vindt. Als je dat Müller in de Hollywoodmachinerie terechtkwam, dat niet doet, kun je misschien wel veel werken, maar THE LIGHT - ROBBY MÜLLER NEDERLAND, 2018 | REGIE CLAIRE PIJMAN | 86 MINUTEN | MET WIM WENDERS, JIM JARMUSCH | DISTRIBUTIE CINEMA DELICATESSEN | TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM LIVING THE LIGHT – ROBBY MÜLLER FILMSCHUUR HAARLEM, 22 SEPTEMBER 11.15 UUR | FESTIVAL ALS OPENINGSFILM VAN HET FORUM VAN DE GERLINDA HEYWEGEN REGISSEURS EN VANAF 20 SEPTEMBER IN DE BIOSCOOP EN ONLINE VIA picl.nl EN de nieuwe film van tweevoudig Oscarwinnaar Asghar Farhadi (A SEPARATION, THE SALESMAN) penélope cruz

OFFICIËLE SELECTIE javier bardem COMPETITIE OPENINGSFILM ricardo darÍn CANNES FILMFESTIVAL

★★★★ ‘POWERFULLY ACTED’ THE GUARDIAN Todos lo saben VANAF 4 OKTOBER IN DE BIOSCOOP 3at

www.cineart.nl /cineartnederland /cineartnl /cineartnl /cineart_nl

® Academy Award Winner Academy Award® Nominee E M M A STA NLEY FION N THOMPSON TUCCI WHITEHEAD  Screen ‘Emma Thompson gives one of the most moving performances of her entire career’ The Hollywood Reporter The Children Act VANAF 20 SEPTEMBER IN DE BIOSCOOP 9at Gebaseerd op de bestseller DE KINDERWET van IAN McEWAN

FILMKRANT Todos TCA.indd 1 07-09-18 11:32 de nieuwe film van tweevoudig Oscarwinnaar Asghar Farhadi (A SEPARATION, THE SALESMAN) DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 19 penélope cruz CATACOMBE OFFICIËLE SELECTIE javier bardem OPGEKROPTE WOEDE COMPETITIE Hier en daar tergend goed En vallen doet Jermaine. Willem de Bruin (bekend als OPENINGSFILM ricardo darÍn rapper van The Opposites) speelt hem met een overtui- CANNES FILMFESTIVAL gende dosis opgekropte woede. Zoals in de misdaad- epossen van Nicolas Winding Refn (Drive, Only God Forgives) verwacht je in meerdere scènes een meedo- genloze geweldexplosie. De symmetrische enscenering van Ponten en strakke cameravoering van Lennart Ver- ★★★★ stegen (Wolf, Mammal) versterken dit beklemmende gevoel des te meer. Wat Catacombe soms tergend goed ‘POWERFULLY ACTED’ maakt is dat al die opgekropte spanning maar niet los- THE GUARDIAN gelaten wordt. Zo makkelijk komen wij er met Jermaine niet vanaf. Hij moet nog verder vallen, totdat hij pre- cies is waar de schaduwspelers van de voetbalwereld hem hebben willen.

GELIKT JASJE Catacombe biedt een bijzonder cynische kijk op Neder- lands meest geliefde volkssport, verpakt in een gelikt jasje dat past bij een wereld waarin het geld mag rollen. CATACOMBE Het enige dat Pontens scenario misschien aangerekend kan worden is dat alles wat we in Catacombe zien ook Todos Victor D. Pontens film werpt een cynische blik 2011 met Jim Taihuttu) in zijn eerste eigen film de voet- echt uit de onderwereld lijkt te komen: een Belgische op de voetbalwereld waar match fixers achter balwereld zien voorbij de knusheid van Voetbal Interna- teamgenoot heeft al een keer toegegeven aan de mani- de schermen de touwtjes in handen hebben. tional, de leeuw van Oranje en biertjes met bitterballen. pulatieve allure van internationaal geld, de gangsters Willem de Bruin (van The Opposites) is de Dat brengt ons in China, waar Catacombe opent met die Jermaine lastigvallen hebben een keer te vaak naar wanhopige voetballer die ten prooi valt aan de arrestatie van een Chinese profspeler. Verborgen The Godfather gekeken en Jermaines vader al helemaal deze koelbloedige financiële marionetten- in de schaduw ziet een rokende zakenman toe hoe zo te vaak naar Marlon Brando. Dat gebrek aan subtiliteit lo saben spelers. een gat ontstaat in het kernteam van FC White Tigers. maakt van Catacombe niet een Nederlandse thriller. Al Zulke steenrijke zakenlieden, match fixersen brokers zit er genoeg potentie in. 3at VANAF 4 OKTOBER IN DE BIOSCOOP Op zijn tenue staat ‘Waar een wil is is een weg’, maar azen wereldwijd op net zo getalenteerde als hopeloze HUGO EMMERZAEL profvoetballer Jermaine Slagter van het fictionele FC spelers om het Chinese voetbal te verbeteren. Met zijn www.cineart.nl /cineartnederland /cineartnl /cineartnl /cineart_nl Barkas weet al lang niet meer wat hij wil. Hij is van het gokschulden en huwelijksperikelen blijkt Jermaine CATACOMBE NEDERLAND/BELGIË 2018 | REGIE kaarsrechte pad richting de top afgezakt naar dat van Slagter die speler te zijn. In het door Mustafa Duygulu VICTOR D. PONTEN | 94 MINUTEN | MET WILLEM DE BRUIN, KEVIN JANSSENS, LILIANA DE VRIES, WERNER schimmige cafés, achterafkamertjes van gangsters en meegeschreven scenario verbeeldt Ponten de sport ® KOLF | DISTRIBUTIE PARADISO ENTERTAINMENT | TE ® Academy Award Winner Academy Award Nominee anonieme snelweghotels met bijhorend wegrestaurant. als ontgoocheling: wie de weg naar de top bereikt, kan ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL EN FILM BY E M M A STA NLEY FION N Victor D. Ponten laat na het co-regisseren van Rabat (in daarna alleen maar harder vallen. THE SEA EN VANAF 13 SEPTEMBER IN DE BIOSCOOP THOMPSON TUCCI WHITEHEAD VECHTMEISJE mensen) met de scepter zwaait. Vechtmeisje wordt dan een hedendaagse variant van die klassieke jaren-tach-  tigsportfilm, inclusief opzwepende trainmontage, Screen Kickboksen als maar dan met een aangename twist. Johan Timmer heeft er een bedachtzame jeugdfilm van gemaakt die ‘Emma Thompson zelfontplooiing bijna alleen maar bestaat uit inspirerende, vechtende gives one of the vrouwen. most Vechtmeisje laat de positieve kant van het moving performances kickboksen zien. In Johan Timmers bedacht­ UITVERKORENE of her entire career’ zame jeugdfilm leert Bo zichzelf pas kennen Er wordt genoeg gevochten, maar er is niets nodeloos The Hollywood Reporter wanneer ze voor het eerst in de ring stapt. agressiefs aan Vechtmeisje. Sterker nog: als Bo haar Daarna beseft ze dat ze zich ook een weg uit nieuwe vechttechnieken wil gebruiken om haar gepeste haar problemen kan slaan. broer te helpen, wordt daar op neergekeken binnen de boksgemeenschap. Vechten doe je binnen de ring. In de voice-over van Vechtmeisje legt Bo (Aiko Beem- Daarbuiten neem je de verbeterde versie van jezelf mee. The sterboer) haar woedeproblemen uit. Als het te veel Sport is hier dan ook een vorm van zelfontplooiing die wordt moet ze hardop in haar hoofd tellen om te kalme- Bo helpt om beter door haar complexe familieleven te ren. Omgeven door puberende broer Dani (Bas Keizer navigeren. Zo is haar vooruitgang een inspiratiebron die een vereenvoudigde versie van zijn rol in Cobain voor Dani om zijn droom als eigenzinnige muzikant te VECHTMEISJE speelt) en de huwelijkscrisis van haar ouders werkt dat verwezenlijken. tellen echter steeds minder goed. Het liefst wil ze het Dat tellen aan het begin van de film heeft Bo tegen – de uitverkorene voor de finale. Vechtmeisje zou een Children uitschreeuwen, maar wie hoort Bo nou echt? het einde van Vechtmeisje niet meer nodig. Timmer nog bedachtzamere film zijn als Bo af en toe ook aan de Op een nieuwe middelbare school en op de kleinere vindt wel een mooi beeldrijm door het tellen te laten zijlijn zou staan. flat van haar inmiddels alleenstaande moeder moet Bo afspelen in het belangrijke grote, laatste gevecht waar HUGO EMMERZAEL een nieuwe manier vinden om haar opgekropte woede Bo aan meedoet. Wat enigszins afdoet aan Vechtmeis- ergens in te steken. Een paar toevallige ontmoetingen je is dat zij en niet Chellina dit gevecht mag doen. Bo VECHTMEISJE NEDERLAND, 2018 | REGIE JOHAN Act TIMMERS | 84 MINUTEN | MET IMANUELLE GRIVES, met Chellina (geweldig spel van MMA-vechter Mighty moet in Vechtmeisje leren dat de wereld niet alleen om AIKO BEEMSTERBOER, BAS KEIZER | DISTRIBUTIE 9at VANAF 20 SEPTEMBER IN DE BIOSCOOP Mika) brengen haar bij de lokale kickboksvereniging, haar problemen draait en toch is zij – duidelijk een SEPTEMBER FILM | TE ZIEN OP HET NEDERLANDS FILM waar Cecilia (Imanuelle Grives van Alleen maar nette minder goede vechter dan haar vriendin/sparpartner FESTIVAL EN VANAF 18 OKTOBER IN DE BIOSCOOP Gebaseerd op de bestseller DE KINDERWET van IAN McEWAN

FILMKRANT Todos TCA.indd 1 07-09-18 11:32 DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 20

BURNING HET GROTE VERDWIJNEN

De vergelijking die mijn Britse collega Jessica Kiang maakte in Sight & Sound is te mooi en raak om hem niet te herhalen: Burning is op het verhaal van Murakami gebaseerd op dezelfde manier waarop ‘een enorme ei- kenboom is gebaseerd op een piepklein eikeltje’. De problemen en uitdagingen van hedendaags Zuid-Korea kruipen continu rond op de achtergrond van de liefdesdriehoek. Zo is er het verhaal van Jong- soo’s vader, die terechtstaat vanwege een gewelds- delict. Daardoor is Jong-soo opgezadeld met de ver- antwoordelijkheid over diens boerderij. Die ligt aan het grensgebied tussen Noord- en Zuid-Korea – de propaganda die uit Noord-Koreaanse speakers schalt is er vagelijk te horen. Zo sluipt ook die pijnlijke afwezigheid, het plotse verdwijnen van een half land achter slot en grendel, BURNING de film in. Een nieuwsbericht op tv plaatst de film -ex pliciet op het moment dat de Amerikaanse president Acht jaar wachten was het sinds Lee Chang- Trump zijn eerste honderd dagen in het Witte Huis dongs vorige film Poetry, maar dan heb je ook achter de rug heeft, dus nog voor de recente, voorzich- wat: het dromerige mysterie Burning is een tige toenadering tussen Noord en Zuid. ongekend rijk werk, dat via een ongrijpbare liefdesdriehoek de temperatuur van RIJKELUISKIND hedendaags Korea opneemt. Diezelfde televisieberichten reppen ook over de hoge DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA jeugdwerkloosheid. Ook Jong-soo lijkt geen werk te THE MAN WHO SHOT LIBERTY VALENCE hebben – hij vertelt mensen dat hij schrijver is, maar Er is een sleutel tot een echt goede mimespeler zijn, legt heeft nog niets gepubliceerd, en schrijft eigenlijk ook de energieke Hae-mi aan de timide Jong-soo uit in bar weinig. Het staat in schril contrast met de rijkdom Burning. Ze vertelt het hem terwijl ze mimet dat ze een van Ben, waar hij nooit iets voor heeft hoeven doen. mandarijn pelt, en dat doet ze zo doeltreffend dat Jong- Jong-soo vergelijkt hem op een gegeven moment met soo het fruit bijna kan proeven – het water loopt hem in de Great Gatsby – hij is rijk, maar je hebt geen idee wat de mond. De sleutel is: “Probeer niet om je voor te hij doet. “Er zijn zo veel Gatsby’s in Korea”, verzucht stellen dat er een mandarijn is, maar vergeet gewoon dat hij. er geen mandarijn is.” Rijkeluiskind Ben is uiteindelijk ook degene die de Op het eerste gezicht is het gewoon een flirterig film zijn titel geeft: na een lange nacht doorhalen biecht moment tijdens de toenadering tussen Jong-soo en hij aan Jong-soo op dat het zijn hobby is om schuurtjes Hae-mi. Wanneer zij vervolgens op reis gaat naar Afri- in de fik te steken. Andermans schuurtjes, vanzelf- ka, hem vraagt om op haar kat te passen en dat beest sprekend. “Het neemt hooguit tien minuten in beslag”, nogal schichtig en mensenschuw blijkt, grapt hij zelfs: stelt Ben vergenoegd. “Daarna is het alsof ze er nooit “Zal ik gewoon vergeten dat er geen kat is?” Maar wat geweest zijn.” Na die nacht verdwijnt Hae-mi spoorloos als een grapje begint, krijgt al snel een schrijnende – maar ze blijft het kloppende hart van de film.

lading in deze overdonderende film, op het afgelopen Voor mindere filmmakers zouden al die elementen THE HOMESMAN filmfestival Cannes winnaar van een Fipresci-prijs van op zichzelf al genoeg zijn om een film omheen te bou- de internationale filmpers. Kort nadat Hae-mi met het wen – voor sommigen zelfs te veel. Maar Lee weet die rijkeluisjong Ben in haar kielzog terugkeert uit Afrika, vele lijnen te verweven tot een nog rijker geheel, ver- verdwijnt ze van de aardbodem – alsof ze in rook is bonden rond een ongrijpbare afwezigheid in de kern. opgegaan. Na het verdwijnen van Hae-mi raakt Jong-soo ge- vangen in een neerwaartse spiraal van paranoia en ver- EIKENBOOM twijfeling. Hij begint Ben te bespioneren, die door zijn Burning is gebaseerd op het korte verhaal Schuurtjes in rijkdom onaantastbaar lijkt. Het centrale mysterie van brand steken van de Japanse schrijver Haruki Murakami Burning ambigu noemen, is nogal een understatement. (in het Nederlands uitgegeven in de bundel De olifant Dromerig komt er misschien dichterbij, enigmatisch, verdwijnt). Lee gaat met dat kleine narratief (het ver- glibberig. Misschien is de sleutel tot Burning om niet te haal telt slechts enkele tientallen pagina’s) aan de haal denken dat er een mysterie is, maar te vergeten dat er en weeft er zijn eigen ongekend rijke vertelling omheen. geen mysterie is.

BURNING ZUID-KOREA, 2018 | REGIE LEE CHANG- BURNING FILMSCHUUR HAARLEM, DONG | MET YOO AH-IN, JEON JONG-SEO, STEVEN YEUN 13 OKTOBER 16.00 UUR | 148 MINUTEN | DISTRIBUTIE IMAGINE | TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER EN ONLINE VIA picl.nl BARTON FINK DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 21

BRANDBAAR MATERIAAL BURNING DOWN THE HOUSE

LOST RIVER SKYFALL STRAW DOGS

Sommige beelden reizen door de film- ciaal als een terloops beeld, een klein element in een De jonge schrijver Lee Yong-su in Burning vreest geschiedenis. Of makers ze nu bewust of groter verhaal over rijkdom en klasse, obsessie, schijn die vernietiging, dus rijdt hij in zijn gammele busje onbewust oproepen. In Burning van Lee en wezen. Het vuur als onontkoombaar symbool voor manisch heen en weer door het landelijke gebied Chang-dong draait het zelfs om zo’n beeld: vernietiging van de oude orde. rondom Seoul waar hij vandaan komt, om in de gaten het brandende huis. DOOR DANA LINSSEN te houden of de gefortuneerde Ben (een nihilist die MACABER SILHOUET het zich veroorloven kan) niet weer ergens een kas Er brandt niets zo goed als film. Dat komt niet alleen Het brandende huis is een van die sterke beelden die laat affikken. Voordat Lee zijn jeugd kan vernietigen omdat film ooit van brandbaar materiaal was gemaakt. door de filmgeschiedenis reizen. Oorlogen, bliksemin- en er misschien over kan schrijven moet hij eerst met Denk maar aan de beroemde bioscoopbrandscène uit slagen, brandstichters en verzekeringslichters... als het zijn herinneringen (en zijn identiteit) in het reine ko- Quentin Tarantino’s Inglourious Basterds. Ik zal nooit huis eenmaal brandt, is er geen verschil meer tussen men. vergeten dat ik ooit een bioscoop in Turijn heb moeten kwade wil en noodlot. Als je in Burning het macabre ontvluchten omdat in een belendend depot een ver- silhouet van zwartgeblakerde ribben van de kas in de BRANDEND GEHEUGENPALEIS zameling Egyptische nitraatfilms ontvlamd was. De vlammen ziet dansen, dan zie je daardoorheen als een Er is waarschijnlijk geen filmmaker in wiens oeuvre elk vlammen sloegen uit tot aan de overkant van de straat. hittezinsbegoocheling ook andere bouwsels in vlam- huis zozeer een geheugenpaleis is, en waarin er zoveel Maar ook bij een brand die zich alleen maar op het men opgaan. Het is een radicale verbeelding van wat huizen afbranden, als de Russische cineast Andrei filmscherm afspeelt kun je vaak de warmte op je armen eerder in de film het ongrijpbare (echte Murakami-) Tarkovski. In zijn apocalyptische film The Sacrifice is voelen. Alsof je eigen huid tegelijkertijd met de huid meisje Shin Hae-mi aan de schrijver heeft proberen schrijver Alexander zo bang voor de aanstaande ‘nu- van de film, het witte doek, verschroeit. Overweldi- uit te leggen over haar pantomimelessen: “Je moet niet cleaire holocaust’ dat hij in een vlaag van waanzin en gend. Verwoestend. Onomkeerbaar. Je wilt weg, heel hard denken dat er iets is, maar juist vergeten dat angst zijn zomerhuis op Gotland in brand steekt. Net maar je kunt het niet, gevangen in het donker van de het er niet is.” Iets wat brandt zit precies tussen dat zijn als John Wayne in western The Man Who Shot Liberty bioscoopzaal. en niet-zijn in. Valance van John Ford brengt hij een offer door zijn In het korte verhaal Barn Burning van de Japanse Barton Fink van de gebroeders Coen is net zoals huis, dat behalve voor het geheugen ook een symbool schrijver Haruki Murakami, dat in 1992 voor het eerst Burning een verhaal over een schrijver die voortduren- voor de teloorgang van de westerse beschaving is, te gepubliceerd werd in The New Yorker en dat de basis de dingen meemaakt waarvan hij niet zeker weet of ze vernietigen. Over Liberty Valance wordt gewoonlijk vormt van Burning van de Zuid-Koreaanse filmmaker echt gebeuren of in zijn hoofd aan het ontstaan zijn als gedacht dat het personage van Wayne zijn huis in de Lee Chang-dong (Secret Sunshine, Poetry), draait al- het scenario dat hij schrijft. Als aan het einde van de brand steekt uit dronken frustratie, omdat het meisje les om een gesprek tussen een succesvolle jongeman film het hotel waarin hij zich heeft teruggetrokken om waarvan hij houdt toch voor zijn rivaal heeft gekozen. die aan een aspirant-schrijver vertelt dat hij soms de zijn werk te voltooien uitbrandt, vernietigt hij daarmee Maar ook hij brengt in de brand een offer: hij ruilt onbedwingbare behoefte voelt om schuurtjes in brand als het ware ook zijn eigen fantasie. Net zoals vorig jaar ‘the law of the land’ in voor de algemeen geldende re- te steken. De schuurtjes van Murakami zijn in de film in de film Mother! van Darren Aronofsky, ook een film gels van wetsboeken en rechtspraak. De film viert die vervangen door immense plastic plantenkassen, die over een schrijver, in dit geval met diabolisch goddelij- vooruitgang, maar betreurt ook het verlies. En als het soms vervallen en verlaten in het landschap staan. Ze ke kwaliteiten, die in eindeloze cycli van schepping en brandt, in die film in zwart-wit, dan spatten de vonken branden goed en snel. destructie gevangen zit. Zijn huis is zijn creatie, maar in je gezicht. Hier worden niet alle schepen, maar alle In Burning zijn die brandende kassen zowel een cru- om te scheppen moet hij ook vernietigen. huizen achter hen verbrand. DE FILMKRANT PORTRET MARCO KRÜGER #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 22

CHRISTIAN PETZOLD OVER TRANSIT ‘FILMS GEVEN ONS EEN TRANSITVISUM VOOR DE ZIEL’ Filmfestival Berlijn waar de film zijn wereldpremière en matrozenliederen wordt bezongen. Dat is het mo- beleefde. ment waarop het eten begint te rotten, waarop mensen Georg is een man op de vlucht op vele fronten. Voor scheurbuik krijgen en sterven. Maar ook de Duitse de nazi’s. Voor de gevolgen van wat half-illegale hand- communist Georg K. Glaser die in de periode waarin en spandiensten die hij hier en daar verleent. Voor Anna Seghers roman Transit zich afspeelt in ballings- zijn geweten dat tijdens die klusjes op de proef wordt schap in Marseille leefde, heeft dat begrip in zijn auto- gesteld. Maar ook voor zichzelf. Of misschien lijkt dat biografie gebruikt om te beschrijven hoe je je als vluch- alleen maar zo, omdat hij zichzelf onderweg steeds teling voelt. Je hebt geen verleden en geen toekomst meer is kwijtgeraakt. Dat hij de identiteit aanneemt van meer, omdat niemand zich meer voor je interesseert. Je de schrijver die hij eigenlijk met zijn vrouw zou vereni- wilt weer deel gaan uitmaken van de geschiedenis. Van gen, en vervolgens een bijna kosmische liefde voor die de geschiedenis van je eigen leven.” vrouw opvat, die geheel wederzijds is, alsof hij altijd al iemand anders was dan hij dacht te zijn, is de eenzame HEDENDAAGSE VLUCHTELINGEN ziel van de film. Ze kennen elkaar en ze kennen elkaar Niet alleen de hoofdpersonen die in Transit in een niet. En opeens is hun lot voor altijd verbonden en havenstad zijn gestrand zijn ‘in transit’ of in die ‘Ge- moeten ze kiezen tussen weggaan en blijven. schichtstille’ terechtgekomen. De film zelf is dat ook. Petzold vertelt een verhaal over de Tweede Wereldoor- CHRISTIAN PETZOLD SPOKEN log, maar doet dat in een geheel contemporaine setting, Transit is de eerste film die Petzold zonder zijn mentor in modern Marseille. Door een paar simpele ingrepen Twee mensen zijn gestrand in Marseille. en co-auteur, de in 2014 overleden Harun Farocki heeft (kostuums, geen mobiele telefoons) kijken we zowel Ze kennen elkaar niet en toch kennen ze elkaar. gemaakt. Maar zijn geest is overal. Zo baseerde hij het naar een film over het verleden, als over het heden. Het Hun lot is verbonden. Het is oorlog en ze willen scenario op een van Farocki’s lievelingsboeken. “Ik is ingenieus. Het verhaal neemt ons mee naar de Duitse naar Amerika. Maar de schepen zijn vol. heb tijdens het schrijven van Transit veel terug moeten bezetting, naar het Vichy-regime van collaborateurs, Christian Petzolds nieuwe film Transit is een denken aan Die innere Sicherheit, mijn eerste speelfilm, naar politiepatrouilles en razzia’s en wat we zien zijn ingenieuze, aangrijpende en roman-tische die ik achttien jaar geleden met Harun heb ontwik- hedendaagse agenten in hedendaagse straten met he- puzzel van geschiedenis en identiteit, de keld. Ik realiseerde me dat die film, die over twee linkse dendaagse wapens, en soms zelfs hedendaagse surveil- Tweede Wereldoorlog en hedendaagse terroristen en hun tienerdochter gaat, eigenlijk een lancebeelden. vluchtelingen. DOOR DANA LINSSEN spookverhaal is, zoals vele van mijn films. Een verhaal Het is een tijdmachine die twee kanten opwerkt: over mensen die voor de maatschappij onzichtbaar alsof de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog “Wie vergeet sneller? De verlatene, of degene die ver- zijn, en als het ware weer moeten materialiseren om nooit afgelopen zijn, omdat ons hedendaagse Europa laten heeft”, vraagt de Mexicaanse consul aan Georg, verder te kunnen leven. De eerste keer in mijn leven op die wonden is gebouwd. De problemen beginnen op de hoofdpersoon van Christian Petzolds nieuwe film dat ik me zoiets bewust was, was toen mijn vader tij- het moment dat we dat deel van onze geschiedenis en Transit. Dat is het moment waarop Georg besluit om de dens mijn jeugd een bepaalde periode werkeloos was. identiteit ontkennen. Ook in hedendaags Marseille le- identiteit aan te nemen van de man waarvoor de con- We woonden met z’n allen in een tamelijk klein huis, ven, net zoals overal in Europa, migranten, vluchtelin- sul hem al die tijd toch al aanziet, de schrijver Weidel, en ’s ochtends ging mijn vader in de auto voor de deur gen, mensen zonder papieren, die onzichtbaar zijn voor wiens manuscript hij door omstandigheden bij zich zitten, en daar bleef hij dan de hele dag in zitten naar de rest. Petzold: “De film zit als een droom tussen twee draagt en in Marseille aan diens vrouw terug hoopte te klassieke muziek te luisteren. Alsof hij er niet was. La- tijden in. Het verleden gaat voorbij, en het heden gaat geven. Het is niet eens een actieve beslissing. Meer een ter heeft hij me wel verteld dat hij het gevoel had met ook voorbij. En er is een dialoog tussen die twee tijden. schaduw waar hij even in kan schuilen. Een schutkleur. zijn werk ook zijn plek in het leven te zijn kwijtgeraakt. Als Georg bij Driss aanbelt, het zoontje van een man “Gaat u een boek schrijven over uw ervaringen?”, Alsof hij in een soort wachtkamer, een transitruimte die onderweg is omgekomen, dan verwacht je dat hij of vraagt de consul. “Nee”, zegt hij. Niet omdat hij geen was terechtgekomen. zijn moeder opendoen. Maar in plaats daarvan kijken schrijver is. Want als hij deze schrijver kan worden, kan “Later bedacht ik me dat cinema, het soort films dat we in een hedendaags appartement met Somalische en hij dan ook niet een schrijver worden? Maar: “Alsof ik wil maken, eigenlijk altijd over dit soort spooklevens Syrische vluchtelingen. Daar had hij er ook eentje van het leven van schrijvers er alleen maar uit bestaat om gaat. Over mensen die iets verloren zijn: hun werk, een kunnen zijn.” materiaal te verzamelen uit hun eigen leven om boeken geliefde, hun verleden, hun identiteit. Over mensen die Maar het geeft je ook het idee dat die vluchtelingen over te schrijven.” weer van vlees en bloed moeten worden, een lichaam uit de toekomst naar het verleden zijn getransporteerd. Na Phoenix, een film over Holocaust-overlever Nel- moeten krijgen, die hun sensualiteit moeten terugvin- Het gezicht van de geschiedenis kan ook van identiteit ly, is Transit wederom een film van Petzold Gespen( - den.” wisselen. Op onnadrukkelijke wijze wekt Petzold de in- ster, Yella, Barbara) over het verlies van je identiteit op druk dat er meerdere tijden tegelijk in dezelfde ruimte dramatische knooppunten van geschiedenis en indi- WINDSTILTE kunnen bestaan - ook via het camerawerk met spiegel- viduele levens. Het verhaal over Georg werd geschre- Er zijn wel meer parallellen tussen Die innere Sicherheit shots, of dubbelshots van Georg en Marie waarin we de ven door de Duitse schrijfster Anna Seghers die op de en Transit denkt hij. Ze gaan niet alleen over mensen een op de rug zien en de ander net langs de ander zien vlucht voor de nazi’s dezelfde tocht onderneemt als die spoken zijn geworden, maar ook over mensen op de kijken, alsof ze eigenlijk niet samen zijn. haar hoofdpersonen. Petzold maakte er een film van die vlucht, over dislocatie en vervreemding. “Tijdens het “Ik heb Georg in de film niet teveel backstory willen naadloos in zijn eigen oeuvre past en vol referenties zit werken aan Die innere Sicherheit kwam ik een woord te- meegeven. Je vermoedt dat hij joods is, maar er kunnen naar klassieke oorlogsfilms als Casablanca en To Have gen uit de scheepvaart, ‘Geschichtsstille’ (de windstilte ook politieke redenen zijn waarom hij uit Duitsland is and to Have Not, die liefdesgeschiedenissen vertellen van de geschiedenis) dat het moment beschrijft waarop gevlucht. Iedere vluchteling is een vluchteling met een in rumoerige tijden. “Films geven ons een transitvisum het windstil is en een schip geen kant meer op kan. reden. Maar net zoals je weinig bagage kunt meene- voor de ziel”, zei regisseur Petzold in februari op het Dat is een angsttoestand die in veel zeemansverhalen men, kun je ook maar weinig emotionele bagage mee- DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 23

‘FILMS GEVEN ONS EEN TRANSITVISUM VOOR DE ZIEL’

‘We woonden in een tamelijk klein huis en ’s och- tends ging mijn vader in de auto voor de deur zit- ten en daar bleef hij de hele dag naar klassieke muziek luisteren. Alsof hij er niet was’

nemen, en raak je onderweg steeds meer kwijt. Georg is de stad neemt z’n hele geschiedenis mee, als een per- trauma en ‘Geschichtsstille’ kunnen zijn. Dat verhaal iemand die zijn ballast heeft afgeworpen. Gedurende de sonage. Er zitten zoveel lagen aan die stad. De Duitsers wordt ons verteld door iemand wiens identiteit pas laat film begint hij zich door kleine dingen - het repareren hebben hem gebombardeerd, er zijn enorme opstanden in de film wordt onthuld. “De voice-over heeft in de van een radio, een lied - weer te herinneren wie hij was. geweest onder de havenarbeiders, er is misdaad en film, net als de eerste persoon waarin het boek van Transit is niet alleen het verhaal van iemand die zich- corruptie, maar op een bepaalde manier is iedereen ook Anna Seghers is geschreven, de neiging om het publiek zelf verlaten heeft en weer terugvindt, maar ook over reuze relaxed. De producenten stelden nog even voor een objectieve werkelijkheid voor te schotelen, en in de melancholie van de survivor. Een overlever kan het om het in Le Havre te doen, omdat dat goedkoper is, dit geval is hij wel erg alwetend en begrijpend. Met het zich niet permitteren om sentimenteel of nostalgisch maar daar was ik mordicus tegen. Marseille heeft een camerawerk laat ik een andere, meer subjectieve te zijn. complexiteit, een gelaagdheid, waardoor je het gevoel werkelijkheid zien. We weten niet eens of we onze ogen “Er zijn nu zoveel mensen die films maken over hebt dat het verleden er voortdurend door het opper- of oren moeten geloven. Wat de status is van de vluchtelingen. Ik weet niet of ik dat zou kunnen. Ik vlakte heen schemert. Maar ook alsof je al getuige bent mensen die we zien. Bestaan ze wel? Voor zichzelf of weet niet of ik me echt zou kunnen voorstellen wat het van een nog ongewisse toekomst. En dat is precies waar voor elkaar?” betekent om uit Syrië hierheen te komen. Het is na- Transit over gaat.” tuurlijk wel het grote thema van onze tijd en wil ik me Dan wordt hij cryptisch, want hij wil niet spoilen – daar als filmmaker ook toe verhouden. Maar met dit “Maar de vraag van het perspectief is wel belangrijk”. verhaal en met deze aanpak, kan ik het verhaal vertellen De film is niet alleen een film over een schrijver en aan de hand van een geschiedenis die ik ken.” roman, en hoe iets wat gedrukt is identiteit kan geven, óók als dat een verhaal en geen paspoort is. Maar het is TRANSIT DUITSLAND, 2018 | REGIE CHRISTIAN PETZOLD | MET FRANZ ROGOWSKI, PAULA BEER, MARSEILLE door het gebruik van een voice-over ook een film over GODEHARD GIESE | 101 MINUTEN | DISTRIBUTIE Zonder Marseille was de film niet mogelijk geweest. hoe het verzinnen van een verhaal, en het ordenen via IMAGINE | TE ZIEN OP FILM BY THE SEA EN VANAF 27 Het is niet zomaar een havenstad, het is Marseille. En ervaringen en gebeurtenissen via kunst een uitweg uit SEPTEMBER DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 24

KANTEMIR BALAGOV OVER TESNOTA EEN OMHELZING DIE PIJN DOET De veelbelovendste leerling van Russisch meesterfilmer Aleksander Sokoerov is Kantemir Balagov uit Nalchik, Kabardië-­ Balkarië. Zijn filmdebuut Tesnota is een verstikkend, historisch portret van zijn geboorteplaats. ‘Ik moest laten zien wat Kabardië in de ban hield.’ DOOR HUGO EMMERZAEL

“Mijn naam is Kantemir Balagov. Ik ben een Kabard. doet,” maakt Balagov er van. Dat is wat de stoere Ilana Ik ben geboren in Nalchik in de Noord-Kaukasusregio (een bewonderingswaardig acteerdebuut van Darya van Rusland. Dit verhaal gebeurde in Nalchik in 1998.” Zhovnar) ervaart in haar joodse familie. Wanneer haar Die tekst vergezelt de opening van Tesnota, het speel- broer en zijn aanstaande vrouw na een een verlovings- filmdebuut van een van de meest veelbelovende jonge feest ontvoerd worden (vermoedelijk door moslims), regisseurs uit Rusland. Een leerling van filmmaker dreigt Ilana de vrijheid te verliezen waar ze hard voor Aleksander Sokoerov die zo’n sterke connectie voelt heeft moeten vechten. Om het losgeld van de kidnap- met zijn eerste film, dat hij – ondanks dat het verhaal ping te betalen wil Ilana’s moeder haar uithuwelijken. over vreemden gaat – de noodzaak voelt zichzelf erin De vrijheid van de dochter wordt ingewisseld voor de voor te stellen. Tesnota gaat namelijk niet alleen over vrijheid van een zoon. de hoofdpersonages, een Joodse familie die door een ontvoering wordt opgebroken, maar ook over de regio TWEE STAMMEN waar regisseur Balagov vandaan komt. Ontvoeringen als deze gebeurden vaker in Nalchik. “Een familie heeft dit in 1998 meegemaakt,” legt Ba- KANTEMIR BALAGOV OMHELZING lagov uit over de relatie tussen feit en fictie in Tesnota. Die regio gaat Balagov aan het hart. Hij was een de “Ik heb ze alleen niet gekend. De misdaad is echt en CLAUSTROFOBISCHE ERVARING weinigen die de eenmalige filmcursus van Sokoerov de uitkomst ook; de rest is fictie.” Om Ilana’s joodse Inspiratiebronnen te over, maar Tesnota lijkt op geen op de Universiteit van Kabardië-Balkarië kon vol- familie te kunnen verbeelden putte Balagov dus uit zijn enkele manier op de films van Balagovs mentor. gen. Als mentor van twaalf aanstormende regisseurs eigen verleden. Joodse vriendinnetjes die hij vroeger Sokoerovs werk is formalistisch, didactisch en wide- moedigde de chroniqueur van Rusland en Europa had vormden een basis voor Ilana. “Ik heb een intieme screen. “Het ging mij juist om Ilana’s claustrofobische (van Russian Ark tot Francofonia) zijn leerlingen aan blik kunnen krijgen in het joodse familieleven. Ik moet ervaring,” vertelt Balagov over de visuele stijl van zijn om als regisseur-etnografen hun omgeving in kaart erbij zeggen dat hoewel de joden en Kabarden verschil- debuut: krappe shots in beeldformaat 4:3, veelal bin- te brengen. Wie de wereldbol erbij pakt kan Balagovs lend zijn qua religie en etniciteit, ze veel tradities en nenshuis gefilmd in opgepompte kleuren. Al is die be- geboortegrond vinden in het zuiden van Rusland, aan familieregels delen. Deze twee ‘stammen’ zijn eigenlijk klemming niet Ilana eigen. Het slaat ook op de familie de noordelijke kant van de Kaukasus en ten westen van even orthodox.” die niet geholpen wordt door de joodse gemeenschap. Tsjetsjenië, waar in de jaren negentig een gruwelijke Het is die orthodoxe levensstijl die Ilana probeert te Het heeft volgens Balagov ook betrekking op de hele onafhankelijkheidsoorlog woedde. Dat conflict tussen ontvluchten. Haar vriendje is van de andere stam. Een regio: “binnen onze stad waren er twee kampen: de de Russische staat en Islamitische vrijheidsstrijders Kabard van de categorie ruwe bolster blanke pit. Wan- pro-Russen en de pro-Tsjetsjenen. Iedereen kon de na- sluimert in het slaperige Nalchik, waar orthodoxe neer blijkt dat er geen ruimte meer is voor Ilana’s auto- burige oorlog in de lucht voelen en dat heeft zijn sporen Joden en Kabarden (voornamelijk islamieten) binnen nomie binnen de familie vlucht ze het huis uit, de straat nagelaten.” Het maakt van Tesnota een rauwe, onheils- dezelfde stadsmuren wonen. Dat zorgt voor de nodige op, naar haar vriendje en zijn Kabardische vrienden die zwangere film die ook de kijker bijna geen ruimte laat etnische spanningen. eigenlijk helemaal niet van joodse meisjes houden. Ila- om te ademen. “Het is belangrijk dat mensen deze geografische na sluit zo aan in een filmtraditie van vrouwen die zich Helemaal verdrukkend wordt Tesnota ergens hal- context snappen wanneer ze kijken naar het verhaal ondanks hun lijden niet laten wegzetten als slachtoffer. verwege, wanneer Ilana met haar vriendje en wat van Ilana,” legt Balagov uit in de bioscoopzaal van de Balagov volgt haar met debuterend cameraman Artem gabbers en op de drugs per ongeluk een tape ziet van historische Lenfilmstudio in Sint-Petersburg, waar Emelianov op de voet zoals de gebroeders Dardenne dat de beruchte ‘Dagestan onthoofding.’ Onder die druk vorig jaar oktober een lichting nieuwe Russische films met hun daadkrachtige vrouwelijke hoofdpersonages begint Tesnota echt pijn te doen. Via de tape – opgeno- werd gepresenteerd. “Die gespannen verhoudingen deden in films als Rosetta (1999) en La Fille inconnue men over een concertregistratie van Tsjetsjeense pro- sijpelen door in het dagelijkse familieleven.” Het Russi- (2016) of Lars von Trier dat deed in zijn door Robby testzanger Timur Mutsurayev - worden we met Ilana sche woord Tesnota betekent in het Nederlands zoiets Müller gedraaide Breaking the Waves (1996). meegenomen naar Dagestan, waar Russen en Tsjetsj- als dichtheid of strakheid. “Een omhelzing die pijn enen met elkaar in een grensconflict verwikkeld zijn. DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 25

en tegen islamitische terroristen. Het benauwende Tes- chroniqueur van een ambivalent Rusland. Niet voor nota barst zowat uit zijn voegen. Balagov heeft met zijn niets concludeert Balagov zijn film zoals hij die inleid- ijzingwekkende debuut een werk gemaakt dat niet al- de, met tekst. Terwijl Ilana en haar moeder verstrikt leen reflecteert op zijn eigen regio, maar ook op heden zijn in een omhelzing die pijn doet, schrijft Balagov: en verleden en de onzekere toekomst van het hele land. “Ik weet niet wat er hierna met deze mensen is ge- Zo treedt hij in de voetsporen van Sokoerov als mede- beurd.”

NIEUWE RUSSEN WAT HOLLYWOOD DOET, DOEN WIJ VOOR EEN FRACTIE VAN DE KOSTEN

Kantemir Balagov gaat voorop bij een nieuwe naar een verzorgingstehuis rijdt om voorgoed van hem af te lichting Russische regisseurs. Of ze onafhan- zijn zodat hij zijn appartement in de stad kan inpikken. Hoe kelijke arthouse of commerciële blockbusters verder “The Garlic” en zijn vader “The Stud” het platteland maken, al deze regisseurs moeten in het com- inrijden, hoe groter hun problemen lijken te worden. Het is petitieve Rusland vindingrijk blijven om het een opzet die je vaker ziet in Russische films, van Parade of hoofd boven water te houden. the Planets (1984) tot Bimmer (2003), maar die werkt hier DOOR HUGO EMMERZAEL uitstekend door Khants zelfverzekerde vertelstijl. Hij com- bineert een rijk kleurenschema met moderne popmuziek en Tesnota, het ambitieuze debuut van Kantemir Balagov, theatraal acteren om zijn variatie op de comedy of errors kwam tot stand dankzij het ‘Example of Intonation’ fonds, van een aanstekelijk mainstreamjasje te voorzien. opgericht door cineast Aleksander Sokoerov om filmmakers in de periferie van Rusland een kans te geven. Sint-Peters- Die mainstream in Rusland is op dit moment zeer compe- burg en Moskou zien we volgens hem vaak genoeg in film, titief. Zo zagen we vorig jaar twee Russische blockbusters terwijl de rest van Rusland haast vergeten lijkt. Balagov kon die te maken hadden met ruimteschepen en oorlog: Attrac- met name dankzij Sokoerov, de Russische overheid en de tion in de vorm van een Michael Bay-achtige young adult in Sint-Petersburg gesitueerde filmstudio Lenfilm zijn -de sciencefiction­ en Salyut-7 als waargebeurd ruimteavontuur We zien hoe een Russische soldaat smeekt zijn leven te buutfilm realiseren in de Noord-Kaukasus. à la Apollo 13 en Gravity. Die Amerikaanse films worden niet sparen voordat hij met een akelig bot mes wordt ont- Tesnota is een goed voorbeeld van hoe in het Russische voor niets vermeld. Deze Russische regisseurs concurreren hoofd. “Die video zag ik voor het eerst toen ik dertien filmlandschap ruimte ontstaat voor verhalen uit de regio. namelijk graag met de dominante Hollywoodfilm. “Wij kun- of veertien was,” vertelt Balagov over de waargebeurde Tijdens het Russische filmcolloquium dat vorig jaar in nen hier wat Hollywood doet voor een fractie van het geld,” moord die Tesnota’s fictionele bubbel penetreert. “Hij Sint-Petersburg werd gepresenteerd, zagen filmjournalis- aldus Klim Shipenko die voor grofweg zes miljoen dollar zijn circuleerde bij ons op school op een cd. Iedereen heeft ten van over de hele wereld een nieuwe lichting Russische meeslepende Salyut-7 maakte. Fedor Bondarchuk maakte die video toen gezien. Ik moest hem in mijn film ver- films. Veel daarvan speelden zich af buiten de grote stad. Attraction voor een miljoen dollar minder. Dat leverde hem werken om te laten zien wat Kabardië vroeger in de ban nét niet een plek op in de top-tien best bezochte films in hield.” Kostas Marsans My Murderer is een film noir die zich Rusland van 2017. Bovenaan die lijst (voorbij de nieuwe afspeelt in de indrukwekkende natuur van Jakoetsk. As- Pirates of the Caribbean, Thor en The Fast of the Furious) ZINGEND sociaties met Insomnia (zowel het Noorse origineel als pronkt Dvizhenie Vverh, een Russische basketbalfilm over Die moordvideo in de film slaat alle krappe kaders van Christo­pher Nolans remake) zijn onvermijdelijk in deze mis- een historische wedstrijd tussen de Sovjet-Unie en Amerika Tesnota stuk. Ineens gaat de film niet meer over Ila- daadfilm waar de zon maar niet onder wil gaan. “We hadden tijdens de Olympische spelen van 1972. na, over haar familie, de kidnapping of over Nalchik. die prachtige omgeving nodig,” vertelt Marsan in Sint-Pe- Tesnota gaat dan over macht, ongelijkheid en conflict. tersburg. “Er was geen budget om elders mooie beelden Hoewel al deze films extreem van elkaar verschillen, delen Tussen de seksen, generaties, familieleden, staten, reli- vandaan te toveren.” Marsan heeft zijn debuut moeten hun makers één ding: het is bikkelen in Rusland om een film gieuze kampen en etnische groepen. Mutsurayev haalt crowdfunden, wat uitdraaide op een onvoorzien succes. “Dit gemaakt te krijgen. Mainstream films kunnen alleen reke- op de tape zingend uit naar post-Sovjetpresident Yelt- is de eerste film uit de Jakoetsk-regio die distributie krijgt in nen op overheidssteun als ze de politie of het leger op een sin, maar de film gaat net zozeer over president Poe- de grote stad.” Momenteel is Marsan bezig met een poten- respectabele manier laten zien. Dat verklaart het halfbakken tin. De ‘Dagestan Onthoofding’ circuleert nog steeds tieel veel interessantere film: een indiehorror gebaseerd op protestnarratief in Attraction (waarin aliens als allegorie online als propagandamiddel voor de Krim-annexatie traditionele spookverhalen uit de regio. voor vluchtelingen gezien kunnen worden), een film die volkomen pro-Poetin is. Voor geëngageerde arthousemakers Een van de beste films nieuwe Russische films die zich is het filmen nog lastiger. Dat Balagov in aanmerking komt TESNOTA FILMSCHUUR HAARLEM, afspeelt in de kronkelwegen van het Russische landschap is voor subsidie is een unicum. Misschien verklaart dit waarom 29 SEPTEMBER 16.30 UUR | HUGO How Viktor “the Garlic” Took Alexey “the Stud” to the Nursing alle bovengenoemde regisseurs een extreme nadruk leggen EMMERZAEL Home, een trippy roadmovie-komedie van Aleksandr Khant op stijl: wanneer het geld voor hun films eindelijk vrijkomt over een jongen van white trash-afkomst die zijn vader willen ze er het meeste van maken. Internationaal Filmfestival Berlijn Competition WINNAAR ZILVEREN BEER

Exhibition 15 Sep – 2 Dec 2018 LA PRIÈRE EEN FILM VAN CÉDRIC KAHN

NU IN DE BIOSCOOP en ONLINE op

www.cherrypickersfilm.nl facebook.com/cherrypickersfilm

Key figure of electronic music and visual art

Eye Filmmuseum DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 27

PREVIOUSLY UNRELEASED

HOT COUNTRY, COLD WINTER DAVID SAFARIAN MAAR TOCH, DAVID SAFARIAN In het kader van het EYE-programma creëert Safarian met die persoonlijke verhalen een meta- legt Safarian in Jerevan uit, waar hij dit jaar een ereprijs Previously Unreleased vergezelt een uitgebreid foor voor iets veel groters: het trauma van het Armeense voor zijn werk mocht ontvangen. retrospectief de vertoning van David Safarians volk na de genocide van 1915, een land onder druk – Dankzij deze ‘montage van energie’ maakte hij een langverwachte Hot Country, Cold Winter. Tijd eerst van het communisme en daarna van het oprukken- uniek portret van Khokhlova die als eerste actrice op om kennis te maken met deze erfgenaam van de kapitalisme - en een diasporavolk zonder toekomst. de zwarte lijst van de Sovjet-Unie terecht kwam. Daar- de belangrijkste Russische en Armeense naast is However Odd, But Khokhlova ook een toepas- filmmakers. DOOR HUGO EMMERZAEL NIEUWSGIERIGHEID selijk eerbetoon aan montagetheoreticus Kuleshov van De context is grimmig, maar Hot Country, Cold Winter wie Khokhlova de weduwe is. Voor deze vooruitstre- “Voor zo’n klein, geïsoleerd land kent Armenië een is verre van neerslachtig. De film viert juist de veer- vende metadocumentaire over film en filmsterren won uitzonderlijk rijke filmcultuur,” aldus Brits filmconser- krachtige, creatieve mens, iets wat Safarian zelf ook Safarian de FIPRESCI-filmkritiekprijs op het filmfesti- vator Daniel Bird tijdens een lezing over filmpreserve- kenmerkt. Geboren in 1953 in Jerevan in een familie van val van Moskou en de hoofdprijs op het kortfilmfestival ring op het Golden Apricot International Film Festival kunstenaars voelde hij op jonge leeftijd al de artistieke van Oberhausen. afgelopen zomer in de Armeense hoofdstad Jerevan. aantrekkingskracht. Zijn grootvader Sargis was de art- “Weinig landen van deze grootte produceren niet één, director van Pepo (1935), de eerste geluidsfilm van Bek­ NAVOLGING VAN PARADJANOV niet twee, maar zelfs drie meesters: Hamo Beknazari- nazarian en de medeoprichter van de nationale film- Safarians voorliefde voor metaforisch gelaagde ver- an, Artavazd Peleshian en Sergei Paradjanov.” studio Armenfilm. Toen Safarian vier was, kwam hij halen en intelligente montage uit zich het best in zijn In sneltreinvaart hun belangrijkste bijdragen: Be- daar voor het eerst over de vloer. Decennia later vroeg speelfilmdebuut Lost Paradise (1993). Net als opvolger knazarian was een pionier van de stille en de vroege een bejaarde man hem in diezelfde studio: “Herinner je Hot Country, Cold Winter put die film uit het verleden geluidsfilm. Peleshian gaf met zijn poëtische docu- je mij nog?” Toen je vier was vroeg je mij van welk ma- en heden van Armenië om te reflecteren op een onze- mentaires in de jaren zestig een update aan montage­ teriaal de nepmuren op onze decors worden gemaakt.” kere toekomst. De Sovjet-Unie is net gevallen, kapita- theorieën van Sovjetmakers als Sergei Eisenstein en Die nieuwsgierigheid kenmerkt de rest van Safarians listische projectontwikkelaars liggen op de loer om de Vsevolod Pudovkin. Paradjanov schetste met De kleur carrière. Toen hij elf was, zag hij de komedie Tri plyus huizen in een bergdorp op te kopen. De meesten over- van granaatappels (1969) filmtableaus die verheven dva (1963) van de Armeense regisseur Genrikh Oga- wegen een nieuw leven in een flat in de grote stad, maar worden tot esoterische beeldkunst. nisyan en zei tegen z’n vader: “Ik wil dat ook doen.” Met sommigen geloven dat deze bergstreek een connectie een omweg (via een studie industrieel ontwerpen en heeft met het haast mythische oud-Armenië van voor ELEKTRICITEITSRANTSOEN theater) kwam hij bij film terecht. Hij studeerde af met de Sovjet-Unie en van voor de genocide. De esoterische Inmiddels maken deze meesters deel uit van de Ar- een lang theaterstuk en de korte documentaire Vocation muziek, mysterieuze belichting en indrukwekkende meense filmgeschiedenis. De enige overgebleven Ar- (1975), een experimenteel portret van drie buitengewone beelden maken van Lost Paradise een van de weinige meense cineast die aanspraak kan maken op die traditie Armenen: beeldhouwer Levon Tockmadjian, violo- navolgingen van Parajanovs cinema. is David Safarian, een filmmaker die jarenlang onder nist Rouben Aharonian en schaakgrootmeester Rafael Safarian bekleedt dan ook een unieke plek in de de radar is gebleven. Zo heeft zijn tweede speelfilm Hot Vahanian. Het onzichtbare vierde personage is David Armeense filmgeschiedenis. Zijn mentors waren Sov- Country, Cold Winter (2016) hem bijna vijfentwintig Safarian, de virtuoze filmmaker die met ongebruikelijke jetfilmlegendes als Pawel Filonov (avant-garde kunste- jaar gekost. Dat voel je in dit persoonlijke werk, dat zich beeldvoering en excentrieke montage de unieke kwaliteit naar en editor van Eisensteins Bronenosets Potemkin) afspeelt tijdens de donkere en koude dagen in Jerevan van zijn onderwerpen probeert te vangen. en Ludmila Volkova (editor van Peleshians Wij). Zijn begin jaren negentig toen net na de val van de Sov- spirituele leermeesters: Beknazarian, Peleshian en Pa- jet-Unie het land op een stevig elektriciteitsrantsoen MONTAGE VAN ENERGIE radjanov. Waar zijn dan zijn opvolgers? Nieuw Armeens werd gezet. Kunstenaarsstel Katya (Safarians vrouw De montagetechnieken van Vocation perfectioneer- talent is nog niet te bespeuren op het filmfestival in Yana Druz) en Tigran (Ashot Adamyan) overleven de hij in 1986 voor zijn filmacademie-afstudeerfilm Yerevan. Door een gebrek aan overheidsfinanciering dankzij water uit de put, kaarslicht, brandhout – of However Odd, But Khokhlova. Puttend uit de mon- en ondermaatse filmeducatie valt van Armeense film inmiddels waardeloze, maar brandbare bankbiljetten – tagebeginselen van Lev Kuleshov, de dialectische überhaupt amper te spreken. In de hedendaagse Ar- en herinneringen aan vroegere, warmere dagen. montage van Sergei Eisenstein en Peleshians ‘montage meense filmcultuur dreigt waardevolle historische Safarian blikt met dit door Druz meegeschreven van afstand’ formuleerde Safarian voor dit portret van filmkennis verloren te gaan. En toch is er Safarian die scenario ook terug op zijn eigen jeugd: het zoeken van Sovjetfilmster Alexandra Khokhlova zijn eigen mon- net als in zijn films een brug blijft slaan tussen het oude plekken om buiten te spelen in het Jerevan van de Sov- tagetheorie gebaseerd op energie. “Shots hoeven niet Armenië en de onzekere toekomst van het land. Wie in jet-Unie, het vinden van liefde, de eerste kennismaking qua beeld, afstand of kleur op elkaar aan te sluiten als zijn voetsporen treedt legt direct contact met de rest met kunst en met film. Zoals in de rest van zijn oeuvre de energie van de persoon voor de camera maar klopt”, van de rijke Armeense filmgeschiedenis. DE FILMKRANT PORTRET MARGARITA NIKITAKI #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 28

BABIS MAKRIDIS OVER PITY ‘IK BEN HET LIEFST EEN SOORT POPPENSPELER’ "Melancholie kan best een prettig gevoel zijn, daar kun je in blijven hangen. Daar zijn we allemaal mee besmet. Onze held heeft het in extremis, maar daar is het fictie voor."

BABIS MAKRIDIS

De Griekse regisseur Babis Makridis laat in Pity Na uw absurdistische debuut L, over een man en de innige meedogenloos zien hoe een zelfzuchtige relatie met zijn auto, is Pity uw tweede samenwerking met behoefte aan compassie steeds sinisterder schrijver Efthimis Filippou. Waar komen jullie bizarre per- vormen aan kan nemen. Makridis: ‘Melancholie sonages vandaan? “Het begint met naar mensen kijken, kan best een prettig gevoel zijn, en daar kun je en naar onszelf. We kenden iemand die een beetje zo is, in blijven hangen. Onze held heeft het in en dat motiveerde ons om die kant van medelijden ver- extremis.’ DOOR SASJA KOETSIER der te verkennen. Zelf luisterde ik als tiener veel naar donkere, melancholische new-wavemuziek. Op feestjes “Mijn Engels is een beetje… poëtisch”, zegt Babis waar iedereen vrolijk aan het dansen was, stond ik aan Makridis tijdens ons gesprek op het Filmfestival Rot- de kant, droevig naar de grond te staren. Soms kwam terdam, bij wijze van verontschuldiging. Onnodig, een meisje vragen of ik wel oké was en met een beetje want met zijn vocabulaire is weinig mis; zeker is wel geluk was dat dan het begin van iets. Melancholie kan dat alleen een Griek zo nonchalant het woord oxymoron best een prettig gevoel zijn, en daar kun je in blijven in de mond kan nemen, een woord waarmee hij ver- hangen. Ik denk dat we er allemaal in meer of mindere wijst naar de muziekscore maar dat misschien wel het mate mee besmet zijn. Onze held heeft het in extremis, basisconcept van zijn hele film beschrijft. Vertaal je het maar daar is het fictie voor.” in het Nederlands, dan kom je uit op zoiets als ‘scherp- zinnige nonsens’ – wat zelf weer een oxymoron is: een Strakke interieurs, strenge symmetrische kaders en een koppeling van twee elementen die in letterlijke zin te- uitbundige klassieke score scheppen een ironische afstand zijde heeft maar zich daar juist dieptreurig bij voelt, gengesteld zijn, maar die in hun figuurlijke gebruik best tot het tamelijk uitdrukkingsloze hoofdpersonage. Wat be- klinkt Mozarts Requiem.” een samenhangende betekenis opleveren. paalde uw esthetische keuzes voor deze film? “Als voor- Het naamloze hoofdpersonage van Pity is een goed- beeld voor het hoofdpersonage hield ik Buster Keaton in Oxymoron… dat kun je eigenlijk toepassen op de hele film. verdienende advocaat die zijn levensgeluk ontleent aan gedachten. Een man die een enigma is; je weet niet wat “Je kunt het een ‘oxymoronische’ film noemen, ja. De zijn grootste – en enige – ongeluk: de comateuze toe- hij denkt of voelt en wat hij het volgende moment gaat grootste uitdaging in de regie was om die tegenstrijdig- stand van zijn vrouw. De film gaat niet in op de oorzaak doen. Ik denk dat zo’n personage voor een kijker inte- heid te laten zien.” van die treurige situatie, maar laat in genadeloos cleane ressanter is. En juist omdat hij zo hunkert naar treurig- beelden zien hoe de man zijn verdriet heeft gecultiveerd heid wilden we hem in een omgeving plaatsen die zon- Had u tijdens het schrijven ook al deze acteur, Yannis Dra- tot een act waarmee hij overal in zijn omgeving medelij- nig en opgewekt is, bij wijze van contrast. Om de stem- kopoulos, in gedachten? “Nee, ik kende hem niet, we den oogst in de vorm van aandacht, respect, bezorgde ming van het personage over te brengen, gebruiken we vonden hem via een casting agent, een maand voordat blikken, zelfgebakken sinaasappelcake en korting bij de wat ik noem oxymoron music. In het eerste deel van de we gingen draaien. Hij is stand-up comedian en dat zijn stomerij. Dus wanneer de bron van zijn leed dreigt op te film is het hoofdpersonage gelukkig met zijn ongeluk. vaak bijzonder depressieve types. Omdat zijn personage drogen is dat voor deze tragische antiheld verwoestend Daar hoor je de Ode to Joy uit Beethovens negende, wat in de film veel huilt vroeg ik hem: ‘Kun jij dat?’ Hij keek nieuws; en vanaf dat moment neemt zijn zelfzuchtige tegengesteld lijkt aan wat er feitelijk in zijn leven aan de me aan en zei: ‘Babis, ik huil met regelmaat.’ Toen wist behoefte aan compassie steeds sinisterder vormen aan. hand is. In het tweede deel, waarin hij het geluk aan zijn ik: dit is hem.” DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 29

PITY Zwelgen in de slachtofferrol Heerlijke Griekse gekte: een advocaat ge- niet zozeer van het medelijden dat hij ont- vangt wanneer zijn vrouw in een coma ligt, dat hij het ook nadat zij onverwachts ont- waakt in stand probeert te houden. ‘IK BEN HET LIEFST EEN SOORT POPPENSPELER’ “Ik kan niet zonder haar”, zegt de advocaat tegen zijn vader. “Het verdriet is ondrage- lijk.” De vrouw van de advocaat ligt in een coma, en hij en zijn tienerzoon kijken mach- teloos toe. Maar zo ondragelijk is dat mis- schien eigenlijk niet. Sterker nog: de advocaat (Yannis Dra- kopoulos) lijkt ergens ook te genieten van het medelijden dat hij met zijn lot weet te oog- sten in Pity, de tweede speelfilm van de Griekse regisseur Babis Makridis. Dat brengt hem in een lastig parket wanneer zijn vrouw, tegen alle medische verwachtingen in, weer wakker wordt. Weg is zijn bron van eindeloos sentiment. Hoe ver zal hij gaan om dat terug te winnen? In het medelijden dat hij zoekt, zijn de tastbare giften die de advocaat krijgt niet het belangrijkst, al zijn die er ook – dagelijks brengt een buurvrouw hem een versgebak- ken sinaasappelcake, en de man van de sto- merij levert extra snelle service. Maar be- langrijker dan dat is het medelijden zelf. ‘De gezichtsuitdrukking die mensen krijgen als ze medelijden voor iemand voelen, kunnen ze onmogelijk naspelen’, meldt een titelkaart die in beeld komt tijdens de eerste huilbui die we de advocaat zien hebben. Hij zit alleen in zijn slaapkamer, en toch voelt zijn huilen performatief, een act. Die titelkaarten blijft Makridis inzetten, schijnbaar als een manier om de gedachten van de advocaat weer te ge- ven – ogenschijnlijk objectief en toch uiterst intiem. Op dat slappe koord danst Pity constant. Het zit in het gebruik van muziek (Mozart, Beethoven, metal), waarmee Makridis je soms om de oren slaat. Het zit in de strak ge- kadreerde beeldvoering, waarin alles (net als het altijd scheef hangende schilderij in de woning van de advocaat) nét uit het lood voelt. En het zit in de abstractie van de naamloze personages – de advocaat is ge- woon de advocaat, tot en met de eindcredits; zijn zoon noemt hij consequent ‘de jongen’. De enige die een naam krijgt is de hond van het gezin: Cookie. En toch zijn alle personages mensen van vlees en bloed, dwars door het afstandelijke Het lijkt alsof elk oogknipperen is gescript. Hoeveel ruimte kenland een golf van activiteit op het gebied van film- acteren heen dat we al kennen uit wat inmid- heeft een acteur bij u? “Het acteren kreeg eigenlijk pas productie in het algemeen – ook realistische drama’s en dels de ‘Greek Weird Wave’ wordt genoemd. vorm tijdens de opnamen, want ik hou er niet van om commerciële komedies. Onze films ziet haast niemand Zoals ook voor eerdere films in die stroming veel te repeteren. Ik laat acteurs liever onvoorbereid op in Griekenland, wij zijn vooral in het buitenland popu- geldt, van Makridis’ collega’s Yorgos Lanthi- mos en Athina Rachel Tsangari, ligt een poli- de set komen, zodat ik simpelweg kan zeggen: Doe dit. lair. We zijn als makers natuurlijk bevriend, bespreken tieke lezing voor de hand, een commentaar Doe dat niet. En: actie! Zonder van alles uit te leggen onze projecten met elkaar, vragen elkaar soms ook om op het onproductieve zwelgen in een slacht- over wie het personage is en waar hij vandaan komt. feedback. Maar het is niet zoals de Dogma-scene, waar offerrol van een deel van Griekenland. Hoe- Een acteur vraag ik vooral om zijn fysieke aanwezig- verschillende regisseurs dezelfde esthetische principes wel Makridis die lezing resoluut van de hand heid. Acteurs worden daar soms een beetje nerveus van aanhingen op het gebied van cameragebruik, belichting wijst, is hij wel degelijk onderdeel van de textuur van zijn film. Maar het doet Makri- omdat ze zelf niet goed weten wat ze aan het doen zijn, et cetera. Efthimis is een verbindende factor, hij schreef dis’ enorm gelaagde werk tekort om het tot maar voor mij is dat perfect. Als regisseur ben ik het de scenario’s voor drie films van Yorgos, twee films van die lezing te reduceren. liefst een soort poppenspeler.” mij en een van Athina. Dus misschien zijn wij wel zijn poppen en is hij de eigenlijke poppenspeler…” JOOST BROEREN-HUITENGA U wordt wel geschaard onder de Greek Weird Wave. In hoe- PITY GRIEKENLAND/POLEN, 2017 | REGIE BABIS verre voelt u zelf verwantschap met makers als Yorgos MAKRIDIS | MET YANNIS DRAKOPOULOS | 97 MINUTEN | Lanthimos en Athina Rachel Tsangari? “Er is nu in Grie- DISTRIBUTIE FILMFREAK | TE ZIEN VANAF 20 SEPTEMBER EN ONLINE VIA picl.nl DE FILMKRANT PORTRET VINITA SALOME #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 30

ROHENA GERA OVER SIR ‘HET SYSTEEM IS VERROT,MAAR WE KUNNEN ERAAN WERKEN’ haar eerste speelfilm, Sir. Een film over die onover- brugbare afstand, tussen de bediende Ratna en Ash- win, de man die zij bedient. Zij een kordate vrouw uit een dorp in de binnenlanden. Hij de zoon van een rijke familie met een leven dat niet loopt zoals hij had ge- hoopt. Sir werd afgelopen voorjaar geselecteerd voor de Se- maine de la Critique op het filmfestival Cannes. De film won de Gan Foundation Award for Distribution, een prijs die helpt bij de distributie in Franse filmtheaters, en sindsdien reist Gera van festival naar festival, nog steeds lichtelijk verbaasd: “Deze film is niet voor het Westen gemaakt. Het verraste me dat zo’n kleine film, gemaakt voor een doelgroep met een specifieke cultu- rele context, hier werd opgepikt. Ik zie nu dat mensen die het onderwerp niet van binnenuit kennen er toch door geraakt worden, daar ben ik erg door vereerd. Het spreekt ze aan op een menselijk niveau.”

Ik kan me voorstellen dat u vooral benieuwd bent naar de reactie in India. Is de film daar al uitgekomen? “Nee, nog niet, maar ik ben inderdaad erg benieuwd. Ik hoop dat hij aanslaat en dat mensen zich erin herkennen, zodat het een gesprek over dit onderwerp op gang brengt. Ik denk dat mensen daar nu wel klaar voor zijn. In de film verbeeld ik het zonder iemand te veroordelen. Ik zeg ROHENA GERA nergens: dit is een goed mens en dat een slecht. Ik voel me immers ook verantwoordelijk.” Rohena Gera dacht met Sir een typisch Indiase gelijk maakt, bijvoorbeeld iemand die bij een filmstudio film te maken, over de totaal scheve verhouding Simpelweg door in dit systeem geboren te zijn? “Precies. werkt en ze een kaartje geeft. Mijn film wordt hoogst- van inwonende bedienden en hun werkgevers. Ik woonde recent nog in India en had zelf ook personeel waarschijnlijk als arthouse gekwalificeerd, wat het las- Maar tot haar eigen verbazing slaat hij ook in mijn huis. Desondanks heb ik in al die jaren niks kun- tiger maakt omdat filmtheaters in India exclusiever en internationaal aan: ‘Ik ben vereerd dat mensen nen veranderen. Ik voelde me niet in staat om te zeggen: duurder zijn. Het ligt dus moeilijk. Waar ik op hoop is die het onderwerp niet van binnenuit kennen er ‘Laten we allemaal samen aan tafel gaan om te eten.’ Ik dat mensen met een vaste baan hun moeders die als be- toch door geraakt worden. DOOR ALEXANDER ZWART weet ook niet hoe ik dat had moeten aanpakken want dienden werken meenemen naar de film. het systeem zit zo vast. Die onmogelijkheid is voor mij “Tegelijkertijd kan ik me voorstellen dat als ze al Al sinds ze klein was had Rohena Gera door dat er iets waar de film over gaat. Via dit verhaal stel ik mezelf de naar de film gaan, ze een zang-en-dans-Bollywood- vreemds aan de hand was. De vrouw die haar in bed vraag: waar zijn we mee bezig en hoe kunnen we het film willen zien. Dat is uiteindelijk echt escapisme. stopte, die bij hen in huis woonde en waar ze super- veranderen? Het systeem is in sommige opzichten ver- Het beste kan ik erop wachten tot ze de film ooit op tv hecht mee was, hoorde wel bij het huishouden maar rot, maar we kunnen eraan werken.” te zien krijgen en dat het dan de aanleiding voor een niet bij het gezin. Als kind kon ze daar maar moeilijk gesprek is. Zelf ben ik heel benieuwd hoe de persoon vat op krijgen. Pas toen ze ging studeren in de Verenig- Nu u dit zegt lijkt het me vooral interessant als de bedien- erop zou reageren die heeft geholpen voor mijn dochter de Staten en af en toe terugkeerde naar huis kon ze er den de film ook te zien krijgen. Is dat een mogelijkheid in In- te zorgen, of de vrouw die voor mij zorgde toen ik een met gepaste afstand naar kijken. dia of is filmbezoek vooral iets voor de hogere klasse? “Dat klein meisje was. Zouden zij zich er ongemakkelijk bij Nu, na twintig jaar in verschillende functies in de is de strijd die ik nu met distributeurs heb. Het gebeurt voelen, zouden zij verward zijn?” film- en tv-industrie te hebben gewerkt, maakte ze alleen wanneer de werkgever van een bediende dat mo- DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 31

Veel Indiase films SIR die gericht zijn op de internationale Dromen in een markt tonen glazen kooi moedwillig Sir is een tragisch liefdesverhaal dat ook een mooi inkijkje geeft in het leven van In- beelden van ar- diase rijkeluiskinderen die vastzitten in hun moede, om maar rollen. te voldoen aan Ratna is een jonge weduwe die na de dood van haar man naar de stad trekt om een het beeld dat al nieuw leven te beginnen. Ze gaat in dienst bij Ashwin, een dromerige rijkeluiszoon die met bestaat. Vreselijk zijn handen in zijn zakken zijn vader helpt bij vind ik dat, en het bouwbedrijf van de familie. Ashwin en Ratna blijven alleen in de flat nadat het aan- met mij het gekondigde huwelijk tussen Ashwin en zijn geliefde al voor de ceremonie stukloopt. Het merendeel van de zou logisch zijn voor Ratna om te vertrekken nu blijkt dat ze alleen met Ashwin in zijn huis mensen in India. moet wonen, maar ze blijft. En dan gebeurt er iets dat zij misschien wel heimelijk hoopte, of vreesde. Ashwin wordt verliefd op haar. Ja, Sir is een film uit India. Nee, het is niet het Bollywood-spektakel waar je aan denkt. Sir is een ingetogen film van regisseur Ro- hena Gera die met deze film, net als in veel bombastische Bollywoodverhalen, inzoomt op een tragisch liefdesverhaal. Ze geeft een mooi inkijkje in het leven van de elite met het herkenbare gelanterfant van een generatie die zichzelf entertaint met huisfeestjes in de luxe flats die ze bewonen. Zo nodigt Ashwin ook zo nu en dan zijn vrienden uit die in dure kleren op de bank bij hem thuis van een wijntje nippen. De vrou- wen zijn een beetje cliché-snobs, maar het helpt het drama wel vooruit als Ashwin keer op keer Ratna verdedigt tegen hun botte neerbuigende gedrag jegens haar. Ashwin kan immers veel leren van Ratna, die na de dood van haar man besloot niet bij de pakken neer te zitten en haar eigen toe- komst te bepalen. Na lang aarzelen ver- trouwt ze hem haar droom toe: Ratna wil modeontwerpster worden. Ashwin wilde schrijver worden, maar is daar ergens hal- verwege zijn eerste boek zomaar mee ge- stopt. Prima als twee jonge mensen elkaar kunnen helpen hun dromen in leven te hou- den, toch? Niet in India, waar Ashwin de baas is en Ratna zijn bediende. Het zijn die rollen die de maatschappij ze heeft toegewezen en die ze niet kunnen ontlopen, helaas ook niet in hun spel. Zelfs niet in de glazen kooi hoog Veel Indiase films die ons de afgelopen jaren hebben be- van de commissie verdedigde zich door te zeggen dat boven in een toren in Mumbai waar ze haast als twee doodgewone huisgenoten langs el- reikt gaan over de meer volwassen rol van vrouwen in India de film ‘vrouw-georiënteerd’ was en daar bepaalde kaar heen leven. Het had misschien wat meer — zie bijvoorbeeld Parched (Leena Yadav, 2015) en Angry bevolkingsgroepen mee kon schofferen. Het was een kunnen schuren, dat je even had geloofd dat Indian Godesses (Pan Nalin, 2015). Speelt dat ook in India belachelijk oordeel. Wat betekent dat überhaupt, er een kans zou zijn voor het stel. zelf of is dat het verhaal dat wij westerlingen vooral willen ‘vrouw-georiënteerd’? Er volgden enorme protesten Sir is daarmee niet zozeer feel-good, maar zien? “Interessante vraag. Ik herken wel wat je zegt. en de filmmaker, een vrouw, stapte zelfs naar de rech- wel feel-better. Omdat Ratna al zo veel over- wonnen heeft. En omdat ze ook in Ashwin Veel Indiase films die gericht zijn op de internationale ter. En ze won! Ik denk dat die film binnen India wel de iets katalyseert waardoor hij keuzes maakt markt tonen bijvoorbeeld moedwillig beelden van ar- trend heeft gezet.” die hem uiteindelijk gelukkiger zullen ma- moede, om maar te voldoen aan het beeld dat al be- ken. En wij mogen even meekijken hoe deze staat. Vreselijk vind ik dat, en met mij het merendeel Heeft dat voor u als vrouwelijke filmmaker ook voordelen? mensen elkaar een duw de goede richting van de mensen in India. “Ik weet niet of het mij aangaat. Ik opereer buiten het geven, op weg naar de rest van hun leven. Zo vaak krijg je niet de kans om India op deze “Wat betreft die meer volwassen rol van de vrouw: studiosysteem en heb zelf voor de financiering van mijn manier te mogen bewonderen. dat is ook in India zelf een onderwerp. Een paar jaar film gezorgd. Waar volgens mij de echte verandering uit geleden was er Lipstick Under My Burkha [Alankrita voort zal komen is als er meer vrouwelijke producenten BERI SHALMASHI Shrivastava, 2016], een film die draait om vrouwen en en distributeurs komen. We kunnen zo veel willen ver- seksualiteit. Zoals iedere film in India moest die voor anderen, maar wie hebben uiteindelijk de macht om SIR INDIA/FRANKRIJK, 2018 | REGIE ROHENA GERA | MET TILLOTAMA SHOME, VIVEK GOMBER, GEETANJATI uitbreng langs de censuurcommissie en tot iedereens beslissingen te maken? Wie beslist of een actiefilm leu- KULKARNI | 96 MINUTEN | DISTRIBUTIE SEPTEMBER verbazing werd de hele film afgekeurd! De voorzitter ker is dan een romantisch verhaal?” FILM | TE ZIEN OP FILM BY THE SEA EN VANAF 20 SEPTEMBER DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 32

‘Een programma zoals je dat maar eens in de tien jaar ziet’, VENETIË 75 noemde artistiek directeur Alberto Barbera de selectie van de 75e editie van ‘zijn’ JE ONDERDOMPELEN filmfestival Venetië op voorhand. Hij kreeg gelijk op IN VENETIË een editie vol sterren voor én Bij de opkomst van het nieuwe medium virtual reality ogen doen. Vervolgens trakteert Chazelle ons op een achter de camera, en een wordt tot nu toe vooral de vraag gesteld: hoe is dit een langzame camerazwenk die 360 graden ronddraait, zo- hoofdrol voor subjectieve aanvulling op cinema en andere bestaande kunstvor- dat we de immense leegte van het maanlandschap goed men? Maar nu de 360-graden-werken langzaam maar in ons opnemen. cinema. DOOR JOOST BROEREN-HUITENGA zeker hun eigen vormprincipes beginnen te krijgen, Die eerste-persoons-blik bleef het hele festival een wordt misschien een interessantere vraag hoe die weer rode draad. Hij was er in Sunset, waarin László Nemes’ terugsijpelen naar de media die eraan vooraf gingen. de tot in het extreme doorgevoerde subjectiviteit die hij Die gedachte drong zich op uit het filmprogramma met het gevierde Son of Saul in het leven riep verder van de 75e editie van het filmfestival Venetië. Het oud- uitkristalliseert voor een verhaal over het chaotische ste filmfestival ter wereld is tot nu toe het enige dat VR Boedapest van kort voor de Eerste Wereldoorlog. En (misschien ietwat prematuur) als volwaardige nieuwe het was er in Peterloo, Mike Leighs teleurstellend di- vorm heeft omarmd: net als vorig jaar presenteerde het dactische weergave van een vrijwel vergeten slachting festival een uitgebreide selectie in een eigen competitie van een groots arbeidersprotest door Britse rege- (zie pagina 52). En iets daarvan lijkt terug te vloeien ringstroepen in het Manchester van 1819. Verreweg de naar de films in het ‘traditionele’ hoofdprogramma van beste scènes in het langdradige epos zijn die van de cli- de ‘Mostra del Arte Cinematografica’. Alsof filmmakers mactische strijd op het St. Peterplein. Juist door niet de nog maar even willen bewijzen dat hun plat geprojec- gigantische mensenmassa te tonen, maar de kleine, teerde beelden toch echt óók een enorm gevoel van on- persoonlijke momenten binnen die chaos, benadrukt derdompeling kunnen bewerkstelligen. Leight de grootsheid van de gebeurtenissen: van de toeschouwer die klaagt dat ze de speeches niet kan ho- UIT DE EERSTE PERSOON ren tot de individuele soldaat die zijn reserves opzij zet Zie bijvoorbeeld Damien Chazelle’s First Man, de ope- en op mensen begint in te hakken. ningsfilm van het festival (recensie op pagina 35). Keer op keer plaatst de maker zijn publiek letterlijk in de MEDELEVEN VOOR DOMHEID schoenen van astronaut Neil Armstrong, de eerste man Nog een voorbeeld: de vernederingen die Clare (Aisling die voet op de maan zette. Die strategie kiest hij vooral Franciosi) ondergaat in The Nightingale van Jennifer in de enerverende beelden van de testvluchten, lan- Kent (The Babadook), de enige vrouwelijke regisseur ceringen en ruimtereizen die de rust van het normale met een film in de competitie. Dat feit kwam de orga- leven op aarde keer op keer bruut doorbreken. nisatoren van het festival op een terechte stroom aan Wanneer Armstrong in de cockpit zit, zet Chazelle kritiek te staan, en artistiek directeur Alberto Barbera ons in zijn hoofd, met een wirwar van chaotische kwam in zijn reactie daarop niet verder dan de aloude point-of-view-shots (knipperende alarmlichten, los- riedel dat “de kwaliteit voorop staat” en hij “vrouwen rammelende schroefjes) en een uiterst subjectief ge- niet zou voortrekken”. Het zijprogramma Venice Days luidsontwerp waarin de kalme stemmen van ‘ground stuurde een ronkend persbericht uit over het feit dat in control’ vaak overstemd worden door de rusteloze hun programma wél een significant deel van de selectie ademnood die de bovenmenselijke inspanning bij de door vrouwen was geregisseerd, en in het Venetiaanse buitengewoon gewone man Armstrong veroorzaakt. En straatbeeld verschenen als stil protest diverse t-shirts wanneer Armstrong uiteindelijk die beroemde eerste met de namen van gevierde vrouwelijke makers, van THE NIGHTINGALE stap op de maan zet, zien we zijn voet dat door zijn Agnès Varda tot Greta Gerwig. DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 33

Het lijkt wel alsof filmmakers nog maar even willen bewijzen dat hun plat geprojec­ teerde beelden toch echt óók een enorm gevoel van onderdompeling kunnen bewerk­ stelligen

SUNSET

In de tweede helft van het festival tekende de orga- VISSENOOG rende politieke en maatschappelijke realiteit: Olivier nisatoren schoorvoetend alsnog een document van de Het point-of-view shot was niet de enige techniek die Assayas’ personages blijven heerlijk kabbelend babbe- organisatie 50/50x2020, als laatste grote festival in Eu- aan VR deed denken. Her en der doken ook beelden op len in zijn verrassend lichtvoetige Doubles vies. ropa. Niet dat dat heel veel voeten in de aarde heeft: de die met een fish-eye-lens leken te zijn gedraaid. Met enige concrete beloftes die eraan vast zitten, zijn om hun bollende vervorming lijken die beelden je, net als LANCEERPLATFORM vanaf nu ‘openheid van zaken’ te geven over het per- de VR-omgevingen, een klein beetje te omarmen. Yor- Dat Reygadas en Assayas relatief kleine namen waren in centage inzendingen van vrouwelijke makers en over de gos Lanthimos presenteerde de meest extreme vormen deze competitie, spreekt boekdelen over de kracht van genderverdeling in hun selectiecommissies. Maar het is daarvan in The Favourite, zijn meedogenloze satire op het programma. De competitie telde een ongekende een begin. het zeventiende-eeuwse Britse hof van Queen Anne. reeks films van regisseurs van naam, van Julian Schna- Die kleine stap vooruit kreeg een staartje bij de pers- Hij gebruikt de vervormde beelden vooral om het gro- bels Vincent van Gogh-biopic At Eternity’s Gate via het vertoning van The Nightingale, waar een Italiaanse cri- teske te benadrukken van de elitaire wereld waarin hij regiedebuut van acteur Brady Corbet met Vox Lux tot ticus iets als “Ga je schamen, teef!” naar het scherm ons onderdompelt. aan Luca Guadagnino’s remake van Suspiria. En maar riep toen tijdens de aftiteling Kents naam in beeld Maar vaker was de blik door het vissenoog een sig- weinig van die films vielen tegen. kwam. De regisseur reageerde tijdens haar persconfe- naal van realisme, en lijkt het daarmee een uitloper van Venetië had profijt van de ruzie tussen Netflix en het rentie de volgende dag bewonderenswaardig kalm: de reputatie die VR heeft om je écht in een andere we- festival van Cannes: de streamingdienst werd geweerd “Het is van het grootste belang dat we met medeleven reld te kunnen plaatsen. Het geldt bijvoorbeeld voor op de Franse Croisette, maar bracht zes titels naar het en liefde reageren op dit soort domheid. Dat is onze enkele concertbeelden uit A Star Is Born (zie pagina 35), Italiaanse Lido, waaronder drie in competitie: Paul enige optie.” Uiteindelijk werd de film beloofd met de Bradley Coopers vierde versie van het in Hollywood Greengrass’ 22 July, een reconstructie van de terroristi- Speciale Juryprijs. zeer geliefde verhaal rond een verlopen ster en de geta- sche aanslagen in Oslo en op het eiland Utøya in 2011; Iets vergelijkbaars bepleit ook de film zelf, een in de lenteerde ontdekking die hem voorbijstreeft. En al ge- de western-anthologie The Ballad of Buster Scruggs Australische wildernis gesitueerde western waarin bruikt Carlos Reygadas niet letterlijk een fish-eye in van de broers Coen, die naar huis ging met de scenario- Clare de achtervolging inzet op de soldaten die haar zijn rijke relatiedrama Nuestro tiempo, ook de met ana- prijs; en Alfonso Cuaróns autobiografische epos Roma, hebben verkracht en haar man en pasgeboren kind om- morfe lenzen gedraaide en daardoor aan de randen ver- over zijn jeugd in Mexico in de jaren zeventig. brachten. Maar wat in eerste instantie lijkt af te steve- vagende breedbeeld-shots die hij veelvuldig inzet Kers op de taart voor de streaminggigant: die laatste nen op een bruut wraakverhaal, wordt gaandeweg vele schreeuwen: dit is echt. Dat gevoel werd nog versterkt film won de Gouden Leeuw en lijkt hard op weg naar malen complexer en gelaagder. En ook deze regisseur door het feit dat Reygadas, zijn echtgenote en hun kin- een zegetocht bij de Oscaruitreikingen in januari. Met kiest op strategische momenten voor het point-of- deren zelf de hoofdrollen spelen. zijn gunstige timing in het najaar heeft Venetië zich de view van haar hoofdpersonage: tijdens de twee ver- Reygadas was opvallend genoeg in de minderheid als afgelopen jaren steeds steviger gepresenteerd als lan- krachtingen waarvan Clare slachtoffer wordt, kijken we regisseur die een in het heden gesitueerde film maakte. ceerplatform voor Oscarkandidaten – in elk van de af- door haar ogen op precies de momenten dat ze wegkijkt Van de 21 titels in de competitie speelde (afhankelijk gelopen vijf jaar begon een winnaar van het beeldje van haar onafwendbare noodlot, en haar ogen weg- van waar je de grens tussen ‘heden’ en ‘verleden’ pre- voor Beste Film en/of Beste Regie zijn weg in Venetië. draait naar het plafond of een haardvuur. Een overle- cies legt) driekwart tot tweederde zich ergens ‘vroeger’ Dat werpt nu zijn vruchten af. Wat betreft artistieke vingsstrategie die niet uitgelegd hoeft te worden, om- af. En juist veel van de schaarse in het nu gesitueerde kracht wint Cannes het nog altijd, maar qua sterren- dat je hem meevoelt. films hielden zich, zoals Reygadas, verre van de schu- kracht is Venetië op dit moment de baas. DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 34

VR-COMPETITIE VENETIË JE EIGEN SCHEPPINGSVERHAAL VERTELLEN

SPHERES L'ÎLE DES MORTS

Het virtual reality programma van het Filmfestival Venetië VR van Chuck Chae (Best VR Experience Interactive), bracht geen hoogtepunten zoals vorig jaar toen filmmakers en de game-achtige belevenissen van een muis in een pretpark, waarin je als speler kaas uit een muizenval kunstenaars van naam als Tsai Ming-liang en Laurie Anderson steelt en via nonverbale tekens met de muis leert com- met het medium experimenteerden. In plaats daarvan veel municeren; en L’île des morts van Benjamin Nuel (Best VR Story Linear) waarin je met veerman Charon een werken die geobsedeerd waren door hun eigen mogelijkheden. schilderij van de Zwitserse symbolist Arnold Böcklin En de vraag of verhalen vertellen wel het interessantste aspect binnenvaart. Van bijna veertig werken waren het de drie die zich van VR is. DOOR DANA LINSSEN het minste bezighielden met hun eigen technische mo- gelijkheden, met de vraag wat VR allemaal kan. Want Nadat hij haar virtual reality-film Collisions had ge- in een staat van verhoogd of verruimd bewustzijn door als een ding opviel aan de selectie is het dat VR nog zien werd de Australische filmmaker en kunstenares een magisch bos te dwalen waarin elke boom en elke steeds een medium is op zoek naar z’n eigen identiteit. Lynette Wallworth door Yawanawa-opperhoofd Tash- bloem bezield is. De technische mogelijkheden zijn geavanceerder dan ka uitgenodigd om een film te maken over zijn volk. Het is een van de vele voorbeelden van hoe VR vaak de narratieve verworvenheden. En de pogingen die Hij zag grote paralellen tussen de nieuwe technologie wordt omschreven als een via techniek opgeroepen worden gedaan om verhalen in VR te vertellen doen en de traditionele initiatierite van het grotendeels in droom, eentje die je met de maker van het werk kunt je serieus afvragen of traditionele lineaire verhalen Brazilië levende volk, die onder meer een ritueel met delen, maar die toch inherent privé en intiem is. Je zou vertellen wel de interessantste mogelijkheid van VR uni-thee omvat (beter bekend als het hallucinogeen je dus kunnen afvragen waarom je dat, als het in VR is. Simpel gezegd: ben je net lekker om je heen aan het ayahuasca). Maar het nieuwe medium zou ook kunnen goed werkt, nog eens in een film zou willen herhalen. kijken in een VR-omgeving, en de mogelijkheden van worden ingezet om een grote verandering voor zijn volk Behalve dat VR een individuele ervaring is, en film een die wereld aan het onderzoeken, komt er weer iemand te documenteren: de bij de andere Amazone-volken collectieve, maar dat zou met AR ook kunnen worden via spelregels of een verhaal sturing aan je ervaringen omstreden initiatie van de eerste vrouwelijke sjamaan bewerkstelligd. Of is het de reflex van de media-in- geven. Toch een beetje alsof je een reisgids bij je hebt Hushahu, die de taken van de 100-jarige Tata gaat dustrie om van alles wat succesvol is een film te willen die de hele tijd in je oor fluistert wat je moet doen. overnemen. maken? Pretparkattracties, stripboeken, bordspelen? Geen wonder dat de vertelstructuur van de reis zo Het resultaat is de mixed reality-film Awavena, Dus ja, waarom niet een ayahuasca-trip? goed werkt in L’île des morts, maar ook in vergelijkbare bestaande uit documentaire beelden, augmented re- psychische geografieën als Mindpalace, The Unknown ality (AR) en 360graden film, die afgelopen maand REISGIDS Patient, The Roaming: Wetlands: je stapt in, laat je zijn première beleefde in de competitie van het Venice Dat is een relevante vraag. Want aan de ene kant kun vervoeren, maar je hebt aan een opeenvolgende reeks Virtual reality-programma, dat dit jaar voor de tweede je zeggen dat VR het afgelopen jaar op grote schaal gebeurtenissen genoeg. keer parallel aan het Filmfestival Venetië werd geor- is doorgebroken, maar aan de andere kant is het nog Het binnenvaren in een schilderij was een procedé ganiseerd. Na het festival werd bekend dat het werk is steeds een medium dat op zoek is naar een eigen jargon dat ook werd gebruikt in het geavanceerdere Trail of opgepikt om er een lange animatiefilm van te maken. om het erover te kunnen hebben. Afgelopen maand or- Angels, gebaseerd op het werk van de Litouwse schilder Awavena is niet alleen een document, maar ook een ganiseerde het Filmfestival Venetië voor de tweede keer Mikalojus Konstantinas Ciurlionis, waarin je dwars ervaring. Niet alleen word je naar het regenwoud ge- een VR-programma, met twee competities (interactief door de in elkaar vervloeiende landschappen van zijn transporteerd, maar tijdens het tweede deel van de film en lineair) en drie prijzen. Die werden uitgereikt aan de schilderijen een spirituele reis naar de oorsprong van wordt ook de spirituele trip van het ritueel gerecon- al veelgehypte driedelige reis door de kosmos Spheres het universum maakt. Wat ik opvallend vond was dat strueerd en heb je als toeschouwer werkelijk het gevoel van Eliza McNitt (Best VR Immersive Story); Buddy de schilderstijl me niet per se aansprak, maar dat het DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 35

JE EIGEN SCHEPPINGSVERHAAL VERTELLEN Als een ding op- viel aan de selec- tie is het dat VR nog steeds een medium is op zoek naar z’n ei- gen identiteit. De technische mo- gelijkheden zijn geavanceerder dan de narratieve verworvenheden

MINDPALACE VR_1

een van de weinige werken was waarin ik op de beperk- zijn, vereisen dat je meedoet of ondergaat, en dat levert mengvorm van VR en echte sets en acteurs wilt gaan te speelvloer van een paar vierkante meter volkomen op hun beurt weer andere ervaringen en criteria op. werken, dan zul je ook meer aandacht moeten besteden mijn ruimtelijke oriëntatie kwijtraakte (meestal weet je Bij veel van de in Venetië tentoongestelde werken aan vormgeving, dramaturgie en acteursregie dan de wel of je een stapje heen of weer hebt gezet) en dat mijn ben je bovendien bezoeker en proefkonijn tegelijkertijd. amateuristische kermisattractie die het nu is. Maar de ogen na afloop nat waren van de tranen, terwijl ik geen De meeste VR gaat over individuele immersieve erva- potentie is enorm. enkel bewustzijn had gehad dat ik tijden de ervaring ringen. Je zet je headset op en bent weg van de wereld. Een beter geslaagd voorbeeld van interactie is VR_1, had moeten huilen. Dat controleverlies is niet anders Maar toch zijn steeds meer werken geschikt voor meer- een Finse dansproductie, waarin je als toeschouwer dan bij een overweldigende of ontroerende film: je dere deelnemers/toeschouwers, en de toekomst zou dankzij motion capture technieken en markers op je huilt, of je schrikt, maar dat je daar op het moment zelf best wel eens in dat sociale aspect kunnen liggen. Net handen en voeten een compleet lichaam hebt (en niet niet op reflecteert (of kunt reflecteren, wat gebeurt er zoals het in de begindagen ook tussen de eenpersoons gek opkijken als je opeens een ander gender of etnici- ondertussen in je brein?) was nieuw voor mij. Kinetoscoop van Edison, en de collectieve bioscooper- teit hebt), en fysiek met virtuele aanwezigheden kunt varing van de Lumières leek te gaan. (Met de komst van interacteren. De setting is een nederzetting in de woes- PROEFKONIJN televisie, computer, en smartphones lijkt Edison trou- tijn, waar je als een moderne Gulliver zowel een reus als Met een medium dat volop in ontwikkeling is, zijn al wens weer aan de winnende hand). een minuscuul mens kunt zijn. Het werk gaat niet al- die dingen denk ik ook een kwestie van persoonlijkheid leen over beweging, maar ook over schaal, en over hoe en affiniteit. Hou je van gamen dan vind je het spelen SAMEN DANSEN we als mensen ruimte innemen of zelfs koloniseren. De met controlers in Spheres (geproduceerd door Darren Het team achter de mixed media-installatie The Hor- reuzen bouwen een huis over de deelnemers, zetten ze Aronofsky) om op aanwijzing van Jessica Chastain, rifically Real Virtuallity, een theatraal parcours over gevangen in een VR-wereld, en uit het raam kun je in Milly Bobby Brown of Patti Smith planeten als per- een filmset en bioscoopvertoning van cultregisseur Ed de verte kijken hoe jouw situatie zich elders in het klein cussie-instrumenten te bespelen of op het geluid van Wood, bestudeert de bezoekers om te inventariseren herhaalt. je stem te laten reageren vast grappig. En je zou er met hoe ze reageren op de interactie met echte acteurs. Ook VR_1 is extreem zelfreflexief. Het gaat onder- goede wil ook nog de ervaring uit kunnen halen dat In andere gevallen kijken de makers via een compu- tussen ook over de mogelijkheden van VR, net zoals de alles in het universum een samenspel tussen de klein- terscherm mee hoe lang je ergens naar kijkt, en of je beroemde scène van de filmoperateur die in slaap valt ste deeltjes en de verste verten van de zwarte gaten is. vooral op visuele of auditieve prikkels reageert om een in Sherlock Jr. van Buster Keaton niet alleen uitsteken- Dat wordt je bovendien ook nog eens via voice-over volgend level van een verhaal in te gaan. Iedereen zegt de cinema was, maar ook al een groot inzicht bood in verteld, wat het werk ergens tussen entertainment en geen trackers in de headsets op te nemen om deze data de mogelijkheden van het nieuwe medium. Net zoals educatie situeert. Maar het doet allemaal af aan de op te slaan. Maar dat is maar een kleine stap, waarvan de droom voor de surrealistische filmmakers een ma- betovering van de vorm. Wat dat betreft zijn sommige je je ook moet afvragen of het uit het oogpunt van pri- nier was om de cinema al in een vroeg stadium van de VR-werken meer als een schilderij, waarbij je zelf wilt vacy verdedigbaar is dat iemand met je meekijkt. Ter- dwang van het verhaal te bevrijden, lijkt het mentale bepalen hoe lang je erin ronddwaalt en ernaar kijkt. wijl VR nog een flinke klus heeft aan het definiëren van landschap dat voor VR. Stel je voor dat elke recensie van een schilderij of zijn eigen esthetische criteria, dringen ook de ethische Misschien is het niet zo vreemd dat Laurie An- ballet zich de vraag zou moeten stellen wat schilder- kwesties zich al op. derson vorige maand in de Filmkrant zei dat VR en kunst of dans nu eigenlijk zijn, en hoe het anders is dan Met headset en rugzak met computer en GPS kun je meditatie niet zoveel van elkaar verschillen. Of dat de fotografie of theater. Dat is de situatie waarin VR zich vrij door de set van The Horrifically Reallopen, maar Yawanawa overeenkomsten herkennen tussen de mo- bevindt. Om te beginnen zijn de dertig werken die in kunnen ze ook precies tracken of elke stap die je zet wel gelijkheden van VR en de ayahuasca-ervaring. Dat is Venetië waren opgesteld weer onder te verdelen in VR, precies is hoe ze hebben gecalculeerd. Het is een fas- alvast een manier om over de realiteit van het virtuele AR (augmented reality), MR (mixed reality) en hun vele cinerend concept, maar geeft ook meteen aan hoezeer na te denken die VR bevrijdt van filmische criteria en mengvormen, die dan weer interactief of lineair kunnen alles nog in de kinderschoenen staat. Als je met een conventies. DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 36

TODOS LO SABEN FARHADI’S OVERBODIGE SPAANSTALIGE THRILLER het blijkt om een diametraal tegenovergesteld verhaal te gaan. Maar we beginnen bij het begin, namelijk een trouwfeest. Een gezellig trouwfeest, want dit is ten- slotte Spanje, dus dansen mensen zwoel op Spaanse muziek. Het is de bruiloft die je voor je ziet als je ooit ergens een Spaanse bruiloft in een film hebt gezien. Drank en dans dus en hier en daar een kus. En dan ver- dwijnt er iemand. Een ontvoering. De zoektocht en de wanhoop brengen vervolgens geheimen aan het licht die iedereen wist, beweert de titel tenminste, maar die het leven van alle betrokkenen toch behoorlijk op z’n kop zetten. Ergens halverwege doet het personage dat Cruz speelt trouwens een onthulling die de hele bio- scoopzaal tegen die tijd zelf al had bedacht, dus mis- schien slaat de titel daar op. Sowieso dringt zich bij het kijken de vraag op waar- om Farhadi deze film moest maken, maar misschien is dat niet de meest relevante vraag. Niet elke film hoeft iets wezenlijks toe te voegen aan iemands oeuvre. De meest relevante vraag is: werkt de film? Het antwoord is: nauwelijks, ondanks een paar slimmigheidjes met de camera. Achteraf, als je de ontknoping kent, voelt de hele constructie bovendien nodeloos gecompliceerd. Welke regisseur weigert als hij met het konings­ di een vervelend soort zelfgenoegzaamheid uitstraalt. Maar dat is Farhadi. Ondanks die Gouden Beer voor A koppel Javier Bardem en Penelope Cruz kan Maakt niet uit, dacht men bij het Festival de Cannes dit Separation blijft de Iraniër meer een schrijver dan een werken? Toch had Asghar Farhadi dat beter wel jaar, dit is een prima openingsfilm. filmmaker. kunnen doen. DOOR RONALD ROVERS Todos lo saben (Everybody Knows) is Farhadi’s Voorspel is naar de bekende weg vragen, zei Freek de Spaanse project, zoals Le passé (2013) zijn Franstalige Jonge ooit, en als je dan op de plaats van bestemming Hoewel Asghar Farhadi nog steeds een geliefde gast is project was. Helemaal onbegrijpelijk is die keuze voor bent aangekomen, doen alsof je verbaasd bent. Zo’n op filmfestivals, worden zijn films sinds het gecompo- een Spaanstalige film niet want Farhadi kreeg de kans indruk maakt Todos lo saben ook. neerde A Separation (2011) alleen maar minder. Ook al om te werken met Javier Bardem en Penelope Cruz, blijven ze van de daken schreeuwen dat hier wel even het koningskoppel van de internationale filmwereld, TODOS LO SABEN | SPANJE/FRANKRIJK/ITALIË, 2018 | REGIE ASGHAR FARHADI | 132 MINUTEN | MET kunstig drama gemaakt wordt. Goochel wat met Art- nu Brangelina in een vechtscheiding ligt. Het verhaal PENÉLOPE CRUZ, JAVIER BARDEM, RICARDO DARÍN | hur Miller, zoals in The Salesman (2016), en de toon is moest iets luchtiger worden dus hier moesten mensen DISTRIBUTIE CINÉART | TE ZIEN OP FILM BY THE SEA EN gezet. Het voorkomt alleen niet dat elke film van Farha- nou eens niet in een scheiding liggen. En inderdaad, VANAF 4 OKTOBER

sen een remake en een nieuwe verfilming van Papillon (‘vlinder’), naar een brute strafkolonie maakte naam als regisseur van videoclips voor dezelfde bron – de naar eigen zeggen waarge- in Frans-Guyana gestuurd, waar hij een verbond onder meer Jay Z, Drake en Kanye West, en beurde (al is dat wat omstreden) memoires van sluit met de rijke medegevangene Luis Dega deinst ook hier niet weg voor de clichés van de KORT crimineel Henri Charrière. In de vroege jaren (Rami Malek). Samen broeden de twee op een hiphop-clip. 1930 wordt Charrière (Charlie Hunnam), alias plan om te ontsnappen. De Nederlandse acteur TE ZIEN VANAF 13 SEPTEMBER MARIA BY CALLAS Yorick van Wageningen mag lekker schmieren Tom Volf | Een intiem portret van de beroemdste als de gevangenisdirecteur. THE PREDATOR sopraan uit de twintigste eeuw. Het levensver- TE ZIEN VANAF 13 SEPTEMBER Shane Black | Actie-specialist Shane Black haal van de bekende Amerikaans-Griekse opera- (nog altijd vooral bekend als schrijver van de zanges Callas wordt verteld in haar eigen woor- SUPERFLY Lethal Weapon-films) duikt in het Preda- den, terwijl we in beeld vele nooit eerder ver- Director X. | Hoewel er een spatie uit de titel is tor-universum voor deze zesde film in de reeks. toonde beelden zien: persoonlijke Super 8-films, verdwenen, houdt regisseur Director X. zich ver- Opnieuw wordt de aarde het jachtgebied voor Callas’ eigen live-opnames en intieme brieven. der trouw aan het plotverloop van het origineel de buitenaardse geweldenaren, hier groter en TE ZIEN VANAF 13 SEPTEMBER in deze remake van de blaxploitation-klassieker sterker dan ooit. Het enige wat tussen hen en Super Fly (1972): ook hier zoekt drugsdealer de vernietiging van de wereld staat, is een PAPILLON Priest naar één grote laatste ‘score’ zodat hij ongeregeld zooitje huurmoordenaars en een Michael Noer | Deze nieuwe versie van de gelijk- deze gewelddadige wereld achter zich kan laten. wrokkige docent natuurkunde. namige klassieker uit 1973 zweeft ergens tus- PAPILLON Stilistisch is het wel een ander verhaal: X. TE ZIEN VANAF 13 SEPTEMBER DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 37

simpelweg: “Ik ben geland.” First Man een meer onderkoeld werk – op de FIRST MAN Met die openingsscène zet regisseur Da- explosieve scènes van testvluchten en ruim- mien Chazelle de toon voor First Man, zijn tereizen na. Daar benadrukt hij in hectische portret van de Amerikaanse astronaut Neil close-ups – een oplichtend alarmlampje, Astronaut in Armstrong, de eerste mens die een stap op een trillend rijtje schroeven – hoe precair het de maan zette. De film blijft heen en weer be- allemaal is. Armstrong en zijn collega’s wor- wegen tussen het kalme, gewone leven op de den de stratosfeer in gestuurd in ramme- sardineblikje grond en de oorverdovende chaos daarbo- len­de sardineblikjes die boven op een explo- ven, zonder dat daarbij een van de twee be- sie worden gezet, en kort voor de lancering Na de dans onder het maanlicht van La La langrijker wordt dan de ander. nog even met een Zwitsers zakmes worden Land dansen regisseur Damien Chazelle en Die tweedeling typeert ook Armstrong aangeschroefd. acteur Ryan Gosling mét de maan in dit on- zelf, in ieder geval in de vertolking van Ryan Chazelle richt zich op het vallen en op- FIRST MAN derkoelde maar aangrijpende portret van Gosling: zijn nuchtere oppervlak verhult een staan op weg naar de maan – de vele kleine, astronaut Neil Armstrong. turbulent innerlijk. Wanneer kort na die bij- pijnlijke, soms fatale stappen die voorafgin- wekkender. We weten allemaal wat er gaat na-fatale testvlucht Armstrongs dochtertje gen aan die “one giant leap for mankind”. En komen, kennen die beroemde eerste zin die “Neil, je stuitert op de atmosfeer.” Droogjes Karen aan kanker overlijdt, trekt hij zich nog gelukkig houdt hij zich verre van de helden- Armstrong spreekt op de maan. Dat Chazelle komt de mededeling van ‘ground control’ op verder terug. Naar buiten toe is hij sterk, een verering die dit soort films maar al te vaak met precies dat moment tóch een brok in de de headset van Neil Armstrong binnen. Fei- steun voor zijn vrouw Jan (Claire Foy, impo- uitstraalt (en die het waarschijnlijk ook had keel weet te geven, toont zijn grote kunde als telijk, emotieloos. En ondertussen vecht sant in een cruciale rol), maar in de cockpit bevat als Clint Eastwood met het scenario filmmaker. Armstrong wanhopig om zijn op hol gesla- van zijn hoofd gaan onophoudelijk de alarm- aan de haal was gegaan, waar even sprake van JOOST BROEREN-HUITENGA gen toestel in het gareel te krijgen, zijn cock- bellen af en dreigen de schroeven eruit te was). Armstrong en zijn collega’s zijn geen pit vol met het oorverdovend geraas van rammelen. superhelden maar een gewoon stel piloten en FIRST MAN VERENIGDE STATEN, 2018 | REGIE alarmen en rammelend metaal. Wanneer Vergeleken met Chazelles twee voor- ingenieurs, die samen het wiel aan het uitvin- DAMIEN CHAZELLE | MET RYAN GOSLING, CLAIRE FOY | Armstrong zijn toestel met grote moeite aan gaande films, het spetterende Whiplash den zijn. Juist die nuchtere blik maakt wat ze 138 MINUTEN | DISTRIBUTIE UNIVERSAL | TE ZIEN de grond heeft weten te krijgen, meldt hij (2014) en het energieke La La Land (2016), is voor elkaar kregen uiteindelijk des te indruk- VANAF 11 OKTOBER

A STAR IS BORN Wervelwind-romance die nergens heen gaat Hollywood kijkt graag naar zichzelf en dus feite staat hij dichter bij de versie uit 1976, maakt acteur Bradley Cooper zijn regiede- waarin Barbara Streisand en Kris Kristoffer- buut met een vierde versie van A Star Is son de hoofdrollen speelden. Ook hier speelt Born, het tragische verhaal van een oude de film zich af in de muziekwereld. En ook rockster en de opkomende popsensatie hier is gekozen voor een (relatief) realistisch (Lady Gaga) die hem voorbijstreeft. register, tegenover het onversneden melo- drama van de eerste twee films. In de jaren negentig heeft Hollywood ver- Nog een verschil is de behandeling van die zaakt, maar met deze vierde versie van A ster die geboren wordt. Waar eerdere versies A STAR IS BORN Star Is Born liggen we weer op schema: zo hun hoofdrolspelers steeds glamoureuzer ongeveer elke twintig jaar verschijnt een maakten en ‘larger than life’ lieten worden, daarmee keurig op schema voor de Oscar- Het levert enerverende scènes op, en de nieuwe versie van dit rags-to-riches-ver- doet Lady Gaga hier iets omgekeerds. De ar- uitreikingen van begin volgend jaar. chemie tussen de twee hoofdrolspelers cre- haal. De eerste versie uit 1937 draaide om een tiest die bekend werd met haar extravagante De authenticiteit die de film uitstraalt, is ëert een zeldzame sprankeling. Maar geen jonge aspirant-actrice en de verlopen Holly- uitdossingen en spectaculaire shows, toont vooral een kwestie van stijl. Het zit in échte van beide personages maakt een ontwikke- woodster die voor haar valt, haar op weg zich hier letterlijk zonder mode en make-up. concerten, waar Cooper en Lady Gaga écht ling door, zoals ook de muziek al vanaf het helpt en vervolgens door haar wordt over- Ook in het echt is daarmee waarschijnlijk met elkaar zingen – van de travestietenbar begin te opgepoetst perfect is. Het maakt de schaduwd. In 1954 werd het een musical, een filmster geboren. waar Jackson voor het eerst op Ally stuit tot de film uiteindelijk wat zielloos – hoe zuiverder over een zingende actrice en een Holly- Maar ondanks de naturalistische filmstijl gigantische stadions waar ze niet zo heel veel de zang, hoe valser de emoties. woodster, en in 1976 volgde een nog muzika- is het melodrama nooit ver weg. De wervel- later samen optreden (gefilmd tijdens diverse lere versie, over een jonge folkzangeres en wind-romance tussen de oudere, alcoholis- muziekfestivals en met liedjes waar Cooper en JOOST BROEREN-HUITENGA een oudere rockster. tische rockster Jackson Maine (Cooper zelf) Lady Gaga zelf aan meeschreven). En het zit in De versie van acteur Bradley Cooper, die en zijn ontdekking Ally (Lady Gaga) zet vol in de realistisch aanvoelende scènes achter de A STAR IS BORN VERENIGDE STATEN, 2018 | met de film debuteert als regisseur en co­ op Grote Emoties. Afgaand op de laaiend en- schermen van de popindustrie, als Ally’s REGIE BRADLEY COOPER | MET LADY GAGA, BRADLEY scenarist, noemt de bedenkers van het origi- thousiaste reacties na de première in com- groeiende succes haar steeds verder bij Jack- COOPER | 135 MINUTEN | DISTRIBUTIE WARNER BROS | nele verhaal uit 1937 in de aftiteling. Maar in petitie op het filmfestival Venetië ligt de film son vandaan voert, met tragische gevolgen. TE ZIEN VANAF 4 OKTOBER

wordt deze zwoele dansfilm uit 1987 opnieuw JOHNNY ENGLISH STRIKES AGAIN een-scifi-twist Kin, waarin tiener Eli na het vin- uitgebracht. In de lange, saaie zomer van 1963 David Kerr | Mr. Bean mag dan nog altijd het den van een futuristisch ogend wapen al snel valt de lethargische tiener Frances, alias Baby, meest beklijvende personage van de Britse wordt opgejaagd door vele machtige vijanden. als een blok voor haar viriele maar verveelde komiek Rowan Atkinson zijn, maar ook zijn TE ZIEN VANAF 20 SEPTEMBER dansleraar Johnny Castle. John­ny English gaat inmiddels al een flinke tijd TE ZIEN VANAF 14 SEPTEMBER mee. Vijftien jaar na de eerste film rond de WHAT WILL PEOPLE SAY stuntelende spion is hij terug voor zijn derde (en Iram Haq | Haq baseerde haar tweede speelfilm DORIS naar verluidt laatste) avontuur. Na een op gebeurtenissen uit haar eigen leven. De zes- Albert Jan van Rees | Ook in deze opvolger van cyberaanval is de resoluut digibete English de tienjarige Nisha speelt bij haar ouders thuis de de gelijknamige, achtdelige Net 5-serie uit 2013 enige die de wereld kan redden. perfecte Pakistaanse dochter, maar in het heeft Tjitske Reidinga (die met scenarist Roos TE ZIEN VANAF 20 SEPTEMBER dagelijks leven in haar kleine Noorse woon- Ouwehand zelf de serie bedacht) het als de plaats is ze een doorsnee tiener. Wanneer haar titelfiguur flink te stellen met het leven. Doris is KIN vader haar betrapt met haar vriendje, besluiten DORIS nog altijd de gescheiden moeder van twee kin- Jonathan & Josh Baker | Met hun even groeze- haar ouders Nisha te kidnappen naar familie in deren. Op de vooravond van haar vijfenveertig- lige als lyrische korte film Bag Man toonden de Pakistan. Maar Nisha zal zich niet zonder slag of DIRTY DANCING ste verjaardag maakt ze de balans op: is dit broers Baker in 2014 genoeg belofte om een lan- stoot aanpassen aan de traditionele cultuur. Zie Emile Ardolino | Ter gelegenheid van de vijfde waar ze uit had willen komen? gere versie van dat verhaal van de grond te krij- bij release filmkrant.nl voor de recensie sterfdag van hoofdrolspeler Patrick Swayze TE ZIEN VANAF 20 SEPTEMBER gen. Het resultaat is de misdaadthriller-met- TE ZIEN VANAF 20 SEPTEMBER DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 38

de solide regie van oudgediende Richard THE CHILDREN ACT Eyre (Iris, 2001; Notes on a Scandal, 2006). De film werkt vooral in een wijdere context, die om een paar stappen afstand vraagt: een De last van een kinderloze vrouw die over het lot en de le- vens van kinderen oordeelt, alsof alle kinde- ren de hare zijn, alsof ze boven alle partijen God zijn staat. Maar hoe moet je daarmee omgaan, als je die rol hebt? Houdt dat in dat je wie en Door het rechtbankdrama The Children Act waar je over oordeelt niet te dichtbij kunt la- stroomt een religieus thema. Enerzijds een ten komen, omdat je anders bezwijkt onder jonge terminaal zieke Jehova’s getuige die alle emoties? En hoe oordeel je in die rol over een bloedtransfusie weigert. Anderzijds de de religie van een ander? Om er nog niet van kinderrechter die als een God moet oorde- te spreken dat je geen tijd hebt voor een eigen len of dit rechtvaardig is. leven omdat je in dienst staat van de wereld. In een simpele lezing kan The Children Act I AM NOT A WITCH Rechtbankdrama’s zijn er genoeg, maar gezien worden als een film over een worka- wanneer staat de rechter centraal? En wan- holic, maar in feite draait het om de last van het lot van deze groep ‘heksen’ over de posi- neer is die rechter een vrouw? Alleen al wat een God zijn. I AM NOT A WITCH tie van de vrouw? Deze vrouwen zitten ieder dat betreft heeft The Children Act, naar een De houdbaarheid van zo’n leven wordt vast aan een koord dat moet voorkomen dat roman van Ian McEwan (het is na On Chesil aan het wankelen gebracht in de tweede ze weglopen en ondertussen worden ze als Beach de tweede verfilming van een van zijn helft. De plot voelt hierin weliswaar schu- De weg naar slaven van hot naar her getransporteerd om romans binnen drie maanden), een scoop: rend en rommelig, maar dat is juist het mo- klusjes te doen. Wat moet er gebeuren om geen gekibbel van rivaliserende advocaten, ment waarin het leven dit drama binnensij- dat koord door te snijden en hun levens maar de afwegingen van een enkele rechter pelt. Het zorgt voor aangename barsten in bevrijding voorgoed een andere wending te geven? in zowel haar zakelijke als haar privéleven. het stijve, te verheven personage van de Shula, zoals ze het meisje gaan noemen, Fiona May (Emma Thompson) is een ge- rechter, met al haar controledrang. Dat is Een Zambiaans meisje belandt in een hek- veroorzaakt uiteindelijk de weg naar die be- zaghebbende kinderrechter. Ze beslist over met name de verdienste van Thompson, die senkamp in deze film die verwondert en vrijding. De jonge hoofdpersoon levert een het lot van kinderen in de meest uiteenlo- vaak enkel via gezichtsuitdrukkingen en li- raakt. De jonge hoofdpersoon levert een su- subliem en subtiel spel waar je uren naar pende zaken. Net wanneer haar echtgenoot chaamstaal de strijd van deze gesloten bliem en subtiel spel waar je uren naar kunt kunt kijken. Tot tranen aan toe, als je haar (een bescheiden rol van Stanley Tucci) haar vrouw verbeeldt, en haar langzaamaan laat kijken. ziet breken omdat ze zelf ook niet snapt hoe wijst op hoezeer haar werk haar opslokt en openbreken. Waar het script soms al te dui- ze opeens een heks is. Een opvallende scène hoe hun huwelijk daaronder lijdt, wordt ze delijk zijn constructie verraadt, houdt Het hele dorp in Zambia staat om een negen- is de televisieshow waar ze met de ambte- benaderd voor een van haar moeilijkste za- Thompsons spel het verloop toch nog boei- jarig meisje heen en verzint van alles om haar naar in terechtkomt. De moderne dames in ken ooit: een spoedprocedure omtrent de end. te veroordelen tot heks. De niet-zo-over- het publiek en de presentator wijzen op de 17-jarige Adam (Fionn Whitehead), die op ALEXANDER ZWART tuigde plaatselijke politieagente belt toch absurditeit van het leven van het jonge sterven ligt. Hij kan gered worden door een maar het meldpunt van de overheid; een meisje. Die scène is simpel doch geniaal, bloedtransfusie maar als Jehova’s getuigen THE CHILDREN ACT VERENIGD KONINKRIJK, man die lekker in bad ligt als het telefoontje omdat het je even uit de mooie beelden van weigeren zowel zijn ouders als de jongen zelf 2017 | REGIE RICHARD EYRE | 105 MINUTEN | MET EMMA binnenkomt. Hij vindt dat ze met spoed naar een bijna stereotiep ‘Afrika’ haalt en je zegt: hieraan mee te werken. Moet May tegen zijn THOMPSON, FIONN WHITEHEAD, STANLEY TUCCI | de heksenverzamelplaats moet komen, waar deze mensen weten ook wel beter. Het is niet wil ingaan of zijn geloof respecteren? DISTRIBUTIE CINÉART | TE ZIEN VANAF 20 SEPTEMBER hij er wel mee zal dealen. En zo haast hij zich normaal dat Shula verkleed als een soort Dit morele dilemma pakt interessant uit in uit bad. Duty calls. oude spirituele leider allerlei rituelen uit Het meisje wordt naar een plek gebracht moet voeren. waar allemaal vrouwen die er wat lamgesla- De regisseur ging voor haar research af op gen bijzitten naar haar staren. Het blijkt een verhalen die ze had gehoord over heksen- heksenkamp waar ze ook af en toe, alsof het kampen en verbleef er zelfs in één. Het re- een dierentuin is, door toeristen worden be- sultaat is een integere film, die verwondert, zocht die er vrij op los fotograferen. Een béee doet lachen – een film die raakt. En een film tje bizar is het wel. Is zij een van hen? Ze mag met in de hoofdrol een meisje dat hopelijk het zelf bepalen. “Je bent een geit of een hierna nog meer van dit soort prachtige pro- heks. Laat het morgenochtend maar weten.” jecten mag doen: Margaret Mulubwa, ont- Ze kiest ervoor een heks te zijn, met alle ge- houd die naam. volgen van dien. BERI SHALMASHI I Am Not a Witch is een film waar je gebio- logeerd naar kijkt. De maker gaat respectvol I AM NOT A WITCH | ENGELAND, 2018 | REGIE om met de lokale tradities in Zambia, maar RUNGANO NYONI | 92 MINUTEN | MET MARGARET stelt er ook vragen over. Wie bepaalt immers MULUBWA, HENRY PHIRI, NANCY MULILO | DISTRIBUTIE het lot van een ander? Wie wijst er aan wie er SEPTEMBER FILM | TE ZIEN OP FILM BY THE SEA EN speciale krachten heeft en wie niet? Wat zegt VANAF 14 SEPTEMBER THE CHILDREN ACT

ELVY’S WERELD: SO IBIZA! vlog-fans in om haar spoor te volgen. BRANDWEERMAN SAM – KLAAR VOOR In deze als “provocerende komedie” aangekon- Erwin van den Eshof | De makers van tienerko- TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER ACTIE! digde docu stelt Moore zich de twee vragen medie Misfit, met de Nederlandse YouTube-ster Gary Andrews | De stop-motionpoppen van waar velen mee worstelen in het Trump-tijd- Djamila in de hoofdrol, zijn terug met een weleer zijn inmiddels vervangen door glim- perk: hoe zijn we hier beland, en hoe komen we zomerse nieuwe komedie. Elvy zet alles op alles mende computeranimatie, maar ook wanneer er weer uit? Zie bij release filmkrant.nl voor de om op Ibiza de Future Fashion Award te winnen een video van een reddingsactie viraal gaat, en recensie en stuit daarbij op een hoop bijzondere figuren. een Hollywoodproducer hem strikt voor zijn TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER TE ZIEN VANAF 26 SEPTEMBER eigen film, blijft het bijna dertig jaar oude per- sonage Brandweerman Sam allereerst de held- FINAL SCORE A SIMPLE FAVOR haftige vuurvechter. Scott Mann | Na glorieuze bijrollen in onder Paul Feig | Komedie-specialist Paul Feig stapt TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER meer de superheldenfilms rond de Guardians of over op serieuzer werk met deze misdaadthril- the Galaxy en de grimmige misdaadfilm Hotel ler. De ‘simpele gunst’ uit de titel is nog FAHRENHEIT 11/9 Artemis heeft voormalig worstelaar Dave Bau- onschuldig genoeg: vloggende moeder Stepha- Michael Moore | Veertien jaar na zijn opruiende tista hier zijn eerste hoofdrol te pakken. Hij nie (Anna Kendrick) wordt door haar beste documentaire Fahrenheit 9/11 draait Michael speelt een voormalig soldaat die voor de taak vriendin Emily (Blake Lively) gevraagd om een Moore de cijfers om. Zo wordt 11 september nu 9 wordt gesteld om eigenhandig een compleet middag op dier zoon te passen. Als Emily ver- november, de datum dat Donald Trump werd voetbalstadion vol gijzelaars te bevrijden. volgens spoorloos verdwijnt, zet Stephanie haar BRANDWEERMAN SAM – KLAAR VOOR ACTIE verkozen tot President van de Verenigde Staten. TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 39

Nazir en Kimmy waren in werkelijkheid de makers het de kijker ook niet al te moeilijk toch wat doorgeschoten in hun drang er een RAFAËL Nizar en Winny. Omdat de film het authen- maken de goede kant te kiezen. Gevalletje aansprekende film voor de goede zaak van te tieke verhaal niet letterlijk volgt zijn de na- ware liefde immers, en een immigrant die maken? men veranderd. Wel zijn de makers met Ni- met zijn huwelijk al een streepje voor heeft LEO BANKERSEN Gevalletje zar en Winny teruggegaan naar de plaatsen op de meeste vluchtelingen. waar het zich afspeelde. Ook Christine Otten Nazir en Kimmy verwachten ook geen RAFAËL NEDERLAND/BELGIË/KROATIË, 2018 | REGIE was daarbij uitgenodigd. Zij schreef het ge- problemen. Hij moet toch gewoon met haar BEN SOMBOGAART | 105 MINUTEN | MET MELODY ware liefde lijknamige boek, dat onafhankelijk van het mee naar Nederland kunnen? Helaas blijkt KLAVER, NABIL MALLAT | DISTRIBUTIE PARADISO filmscript van Tijs van Marle tot stand er toch iets mis met de papieren. Uit wan- FILMED ENTERTAINMENT | TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER Hoe lastig kan het zijn voor een Tunesische kwam. hoop waagt Nazir ten slotte, samen met zijn EN OP HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL man om zich bij zijn zwangere echtgenote Rafaël gooit de kijker zonder veel omhaal vriend Rafaël, in zo’n bootje de overtocht in Nederland te voegen? Nou, behoorlijk, midden in de roerige taferelen tijdens de over de Middellandse Zee, om op Lampedusa zoals blijkt in dit op ware gebeurtenissen Arabische Lente – die overigens zelf onbe- als illegale vluchteling te worden opgesloten. gebaseerde drama van Ben Sombogaart. sproken blijft. Het vluchtgevoel, de paniek in Het begin van een kafkaëske nachtmerrie. de taxi waarin Nazir en Kimmy samen met Kimmy is zijn enige hoop. Hoogzwanger Het kan moeilijk actueler. De jonge Tunesiër anderen het vliegveld proberen te bereiken. vertrekt ze naar Italië om daar bijna letterlijk Nazir die bij zijn zwangere echtgenote Chaos en onzekerheid, ook later in het aan de hekken van het kamp te rammelen. Kimmy in Nederland wil zijn maar in plaats vluchtelingenkamp, dat is het gevoel dat de Een schrijnend, spannend en emotioneel daarvan op Lampedusa in de hel van het film onder regie van Ben Sombogaart sterk geladen drama dat jammer genoeg wel eens vluchtelingenkamp en de Europese bureau- en overtuigend overbrengt. De verdere uit- onnodig naar doorzichtige effecten grijpt. cratie belandt. Dat de ware gebeurtenissen werking leunt meer aan tegen romantischer Zie bijvoorbeeld het nadrukkelijke contrast waarop Rafaël is gebaseerd al in 2011 plaats- en gemakkelijk het gemoed beroerende za- tussen de trouwhartige Nadir en de naïeve, vonden doet daar weinig aan af. Fort Europa ken. Geliefden die het moedig opnemen te- obsessief rokkenjagende Rafaël. Of de moe- staat nog steeds, en de mensenrechtentekst gen de boze buitenwereld. der van Kimmy. Eerst koud en onverschillig. bij de aftiteling betekent natuurlijk dat we Als het niet een waar gebeurde zaak betrof Om later heel voorspelbaar om te slaan en Rafaël in een breder perspectief moeten zien. had ik hier waarschijnlijk ook opgemerkt dat vol vuur mee te strijden. Zijn de makers dan RAFAËL

komen. Was er behoefte aan nieuwe natio- SOBIBOR nale helden? Een eerste teken was in 2007 een plaquette aan het huis waarin Petsjerski woonde in Rostov aan de Don. Twee jaar ge- Russisch leden kende Poetin hem postuum per de- creet de Orde voor Dapperheid toe. En om- dat 75 jaar geleden de opstand in Sobibor eerherstel plaatsvond is er nu het door de staat gesub- sidieerde, prestigieuze drama Sobibor met Met Sobibor is er eindelijk een Russische Christopher Lambert. Dat er niet op een roe- speelfilm over de opstand in Sobibor. Het bel meer of minder is gekeken, is af te zien echte politieke verhaal erachter is opmer- aan de film, die geen wreedheid buiten beeld kelijker dan het ontsnappingsdrama. laat. Aan de ethische discussie vijfentwintig jaar geleden over de gaskamerscène in Tot voor kort wisten de meeste Russen niet Schindler’s List hebben de makers van Sobi- dat op 14 oktober 1943 een groepje gevange- bor geen boodschap, want zij tonen uitvoerig nen in het vernietigingskamp Sobibor in op- de vergassing van een groep vrouwen. Ook stand kwam tegen de nazi’s. Ze doodden elf zijn er volop gruwelscènes met sadistische SS’ers en tien nazihulpen, onder wie Joodse SS’ers, die Joden treiteren, vernederen, mis- Kapo’s, waarna 300 van de ongeveer 600 ge- handelen en willekeurig doodschieten. vangenen die op dat moment in het kamp SOBIBOR Daarmee mist Sobibor de gruwelijker waar- waren, vluchtten. De 300 achterblijvers, die heid dat de Holocaust niet het werk was van niet wilden of durfden ontsnappen, werden dat Petsjerski en de opstand prominent in gelofelijk, maar Stalin verbood hem om in het sadisten, maar van gewone brave burgers. allemaal geëxecuteerd. Van de gevluchte ge- alle naoorlogse Russische schoolboeken Proces van Neurenberg te getuigen. Tijdens Het goede nieuws is dat er met Sobibor ein- vangenen overleefden slechts 53 de oorlog. zouden staan, want wat is er heroïscher in Stalins antisemitische campagne in 1948 ver- delijk een Russische film over Petsjerski en De bijna 250 anderen werden doodgeschoten Rusland dan een Rus die met doodsverach- loor Petsjerski, die Joods was, zijn baan en ‘zijn’ opstand is, het slechte dat hij zoals zo- tijdens hun vlucht of later verraden door ting de strijd aanbond met de nazi’s? belandde zelfs korte tijd in de gevangenis. veel Holocaustfilms een onvoorstelbare wer- Poolse antisemieten en alsnog vermoord. Fout gedacht, want Petsjerksi, die de op- Slechts dankzij internationale druk kwam hij kelijkheid in clichés denkt te kunnen vangen. In de opstand in Sobibor, waar ten minste stand overleefde – hij sloot zich aan bij Poolse vrij. Na Stalins dood kwam het niet tot een 170.000 Joden, onder wie ruim 34.000 Ne- partizanen – had naar Stalins mening al lang eerherstel. Integendeel: nog in 1987 kreeg JOS VAN DER BURG derlandse, zijn vergast, speelde de Russische dood moeten zijn. De gruwelman met de snor Petsjerski geen visum om in Polen tegen oor- Rode Legerluitenant Aleksander Petsjerski vond krijgsgevangen Russische soldaten per logsmisdadigers te getuigen. In 1990 overleed SOBIBOR RUSLAND, 2018 | REGIE KONSTANTIN een cruciale rol. Deze krijgsgevangene be- definitie lafaards. Een Russische soldaat gaf hij op tachtigjarige leeftijd. CHABENSKI | 156 MINUTEN | MET KONSTANTIN reidde de opstand met een paar legervrien- zich nooit over, maar vocht zich dood. Pet- Het is onduidelijk waarom het onder Poe- CHABENSKI, CHRISTOPHER LAMBERT | DUTCH den voor en voerde hem uit. Je zou denken sjerski was in zijn ogen een zwakkeling. On- tin alsnog tot eerherstel van Petsjerski is ge- FILMWORKS | TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER

MCQUEEN Judith Vanistendael. Wanneer Rosie met haar SMALLFOOT Ian Bonhôte & Peter Ettedgui | Een intiem por- moeder naar de andere kant van Brussel ver- Karey Kirkpatrick | Deze animatiefilm zet de tret van het leven en werk van de radicale Britse huist, wordt bovenbuurjongen Moussa haar gebruikelijke legendes over Big Foot op zijn kop. modeontwerper Alexander McQueen (1969- gids door een kleurrijke nieuwe wereld. Hier begeven we ons in de maatschappij van de 2010). Via interviews met vrienden en familie, TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER yeti’s, waar verhalen rondgaan over raadselach- archiefbeelden, schitterende visuals en muziek tige wezens met kleine voeten en een keurig zingt McQueen een lofzang op de bevlogen maar THE HOUSE WITH A CLOCK IN ITS WALLS gebit. En dan vindt de verschrikkelijke sneeuw- gekwelde mode-vernieuwer. Eli Roth | Het is een onverwachte wending in de man Migo ineens écht zo’n mythisch mens­ TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER carrière van Eli Roth: de maker die naam wezen. maakte met horrorfilms als Cabin Fever en de TE ZIEN VANAF 3 OKTOBER ROSIE & MOUSSA Hostel-reeks maakte een Spielbergiaanse Dorothée Van Den Berghe | Met haar speelfilms jeugdfilm. Wanneer de jonge wees Lewis onder REGAINED MEMORY Meisje (2002) en My Queen Karo (2009) koos de de vleugels wordt genomen van zijn excentrieke Stijn Bouma | “Zonder een vorm van liefde voor Vlaamse regisseur Van Den Berghe al voor het oom Jonathan (Jack Black) en diens buurvrouw een personage kun je er geen film over maken”, perspectief van jonge mensen op een volwas- Zimmerman (Cate Blanchett) blijkt er al snel leerde regisseur Bouma op de filmschool van sen wereld. Met Rosie & Moussa maakt ze nu van alles niet pluis in Jonathans magische huis. cinema-legende Béla Tarr. Regained Memory, de een onvervalste kinderfilm, gebaseerd op de Zie bij release filmkrant.nl voor de recensie eerste speelfilm waarin Bouma de geleerde les- bekroonde jeugdboeken van Michael De Cock en TE ZIEN VANAF 27 SEPTEMBER sen toepast, draait om weduwnaar Amir in REGAINED MEMORY DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 40

THE SISTERS BROTHERS Geen zwijgzame cowboys maar ongelooflijke kletskoppen Vol bloedvergieten, maar ook de leukste én bloedvergieten, maar is ook de leukste én fijngevoeligste western in tijden. John C. fijngevoeligste western in tijden. John C. Reilly en Joaquin Phoenix zijn Eli en Charlie Reilly en Joaquin Phoenix zijn de broers uit Sisters, die als huurmoordenaars door het de titel, Eli en Charlie Sisters, die als huur- wilde westen trekken. moordenaars door het wilde westen trekken. Het is midden negentiende eeuw. Ze zijn in THE ANCIENT WOODS Het afgelopen Filmfestival Venetië toonde zo deze wereld opgegroeid, weten niet beter. veel variaties op de western, dat je gerust van Als ze van de mysterieuze Commodore (een werkte in totaal tien jaar aan zijn film, opge- een opleving kunt spreken. Jennifer Kent, de verrassende cameo van Rutger Hauer) de op- THE ANCIENT WOODS nomen met klimtuigen en duikapparatuur enige vrouw in competitie, maakte met The dracht krijgen om een zekere Warm op te om de dieren uit alle hoeken te kunnen fil- Nightingale de gewelddadigste variant: een sporen en om te leggen, gaan ze op pad om men. Soms zijn ze alleen voor een deel te Australische western annex feministische het zaakje te regelen. Vlooiende zien: een pauwachtige spreidt zijn veren wraakfilm vol verkrachting en moord, Tegelijkertijd druist Audiard in tegen be- achter een boom, een arend toont alleen zijn waarin ze in één grandioze beweging koloni- kende westernregels. Zijn broers zijn geen machtige klauwen. Het zijn esthetische ka- alisme, racisme en seksisme aan de kaak zwijgzame helden maar ongelooflijke klets- ooievaars dreringen, als contrast met het ‘natuurlijke’ stelt. De Coen Brothers kwamen met The koppen. Reilly en Phoenix ontpoppen zich beeld dat zonder onze tussenkomst in pure Ballad of Buster Scruggs, een in westernsfe- als een droogkomisch duo, galopperend in In een van de laatste stukken oerbos in Li- vorm zou bestaan. The Ancient Woods doet ren gedrenkt zesluik. Zelfs Carlos Reygadas, een plensbui. Phoenix is hilarisch als de touwen is het leven tot de essentie terugge- juist door die esthetisering beseffen dat we hoofdrolspeler in zijn eigen fascinerende, drankzuchtige, meedogenloze Charlie en bracht. Elke galm, knisper, hoefstap hoor je. onze blik op de natuur, op het leven om ons drie uur durende relatiedrama Nuestro Reilly, die de film ook produceerde, is even heen, kunnen veranderen, net zoals de ca- Tiempo, bleek uitgedost als hedendaagse innemend als de oudere Eli die hem continu De natuur is iets geworden om van een af- mera zijn invalshoek verplaatst en ineens de cowboy een Mexicaanse ranch te runnen met uit de brand helpt, of andersom. standje te bekijken. Zo zijn ook de dieren on- wortels van de boom ziet. een gedenkwaardig woeste stier. The Sisters Brothers is daarmee vooral een derworpen aan onze blik. We willen iets van Het zijn filmmakers met verschillende film over broederliefde en kameraadschap. ze. Maar in de schitterende documentaire MARISKA GRAVELAND humeuren en temperamenten die allemaal Een verhaal ook dat in het teken staat van The Ancient Woods gebeurt dat kijken zon- op de een of andere manier reflecteren op een geleidelijk ontwaken, alsof het afscheid der oordeel, analyse, les of commentaar. En THE ANCIENT WOODS LITOUWEN, 2018 | REGIE geweld. De Franse regisseur Jacques Audiard van die oude, wilde, vijandige wereld dat is een verademing. MINDAUGAS SURVILA | 85 MINUTEN | DISTRIBUTIE idem. The Sisters Brothers, terecht bekroond aanstonds is. Op hun reis van Oregon naar Voor The Ancient Woods dook Mindaugas AMSTELFILM | TE ZIEN VANAF 18 OKTOBER met de prijs voor de beste regie, zit vol Californië ontdekt Eli de tandenborstel, en Survila onder in een van de laatste stukken in San Francisco zit hij voor het eerst op een oerbos in Litouwen. Vuurvliegjes dansen echt toilet. De civilisatie is in zicht. hier voor een onbeweeglijke sterrenhemel. In een parallel verhaal volgen we een an- Wat je eerst voor sterren hield blijken dier- der duo, de gezochte Warm (Riz Ahmed) die tjes in water. Groot is klein en klein is groot. optrekt met een zekere Morris (Jake Gyllen- Een wolf komt kalmpjes aangelopen tussen haal). Als de vier elkaar uiteindelijk ontmoe- de bomen. De toppen kraken in de wind. Een ten, is dat geen eindpunt, maar een nieuw spin bekruipt de sneeuw. Ooievaars vlooien. begin. En zo zit deze feestelijke western, op- Keverpantsers spiegelen. Alles is met geduld genomen in Spanje en Roemenië, en geba- en aandacht gefilmd. Het een is niet belang- seerd op de gelijknamige roman van Patrick rijker dan het ander. DeWitt uit 2011, vol wendingen en verras- In strakke kaders en haarscherpe clo- singen. Het slot, waarin de broers doodmoe se-ups is het leven tot de essentie terugge- thuis komen bij hun moeder, is van een zeld- bracht: de slang eet het knaagdier, de mieren zame schoonheid. eten de slang. Door het kraakheldere omge- BELINDA VAN DE GRAAF vingsgeluid kun je in je hoofd de ruimte bui- ten de kaders zelf aanvullen. Elke galm, knis- THE SISTERS BROTHERS FRANKRIJK/BELGIË, per, hoefstap hoor je – het geluidslandschap SPANJE/ROEMENIË, 2018 | REGIE JACQUES AUDIARD | roept hier uiteindelijk de meeste sensatie op. 121 MINUTEN | MET JOHN C. REILLY, JOAQUIN PHOENIX, De ruimte is zo opgerekt dat de mens uit het JAKE GYLLENHAAL, RIZ AHMED, RUTGER HAUER | centrum verdwijnt. DISTRIBUTIE THE SEARCHERS | TE ZIEN VANAF 18 Bioloog/filmmaker Mindaugas Survila THE SISTERS BROTHERS OKTOBER

hedendaagse Bosnië. Hoe meer in het verleden VENOM hij eenzelfde strategie toe op het Waddenge- duikt op zoek naar sporen van zijn overleden Ruben Fleischer | Het begint wat uit de hand te bied, het enige Nederlandse natuurgebied met vrouw, hoe meer hij lijkt te vergeten dat hij ook lopen met de rechtenkwesties in superhelden- de status Unesco Werelderfgoed. nog een jonge dochter heeft om voor te zorgen. land: deze op zichzelf staande film rond Spider-­ TE ZIEN VANAF 4 OKTOBER Zie bij release filmkrant.nl voor de recensie Man-slechterik Venom heeft dankzij een tus- TE ZIEN VANAF 4 OKTOBER sentijdse verkoop van wat filmrechten niets DE DOLLE TWEELING - MEER DAN BESTE meer met de huidige incarnatie van Spider-Man VRIENDINNEN STALKER te maken. Wat eigenlijk wel weer passend is Isabell Suba | Vierde in de reeks van (oorspron- Andrei Tarkovski | Over grootmeesters uit het voor een film over een anti-held met een kelijk Duitse maar Nederlands nagesynchroni- oosten gesproken: de klassieker Stalker van gespleten persoonlijkheid. seerde) jeugdfilms gebaseerd op de klassieke Tarkovski wordt opnieuw vertoond in een lumi- TE ZIEN VANAF 4 OKTOBER boeken van Enid Blyton. Dit keer zijn Hanni en neuze nieuwe restauratie. Een mysterieuze gids Nanni het voor het eerst in hun jonge levens leidt een wetenschapper en een schrijver door WAD, OVERLEVEN OP DE GRENS VAN niet met elkaar eens. de ‘verboden zone’, een hermetisch afgesloten WATER EN LAND TE ZIEN VANAF 10 OKTOBER terrein vol afval, waar de regels van het gezond Ruben Smit | In 2013 was Smit een van de verstand niet gelden, in deze metafysische con- makers van De nieuwe wildernis, de natuurdo- SUPERJUFFIE templatie over de staat van de moderne mens. cumentaire over vier seizoenen op en rond de Martijn Smits | Filmversie van de jeugdboeken TE ZIEN VANAF 4 OKTOBER STALKER Oostvaardersplassen. In deze nieuwe film past over schooljuf Josje, die dankzij een mysterieus DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 41

LA PRIÈRE Afkicken in de Alpen Spartaanse arbeid en het katholieke geloof. maar beschouwt van afstand de manier In Cédric Kahns sober geobserveerde af- waarop gebed en religieuze devotie een rol kickdrama La Prière zijn het de laatste red- kunnen spelen in iemands leven. Daarmee middelen voor de heroïneverslaafde twinti- vraagt hij impliciet ook naar de rol die religie ger Thomas. speelt in een moderne maatschappij. Anders dan Paul Schrader die onze wereld in First Als een beest in het nauw, zo zit de twintigja- Reformed inmiddels zo failliet voorstelde dat rige Thomas (Anthony Bujon) erbij aan het elke hoop iop iets hogers uiteindelijk vals en begin van Cedric Kahns afkickdrama La Pri- twijfelachtig is, bekijkt La Prière het geloof ère. Onrustig briesend met een hoofd vol meer pragmatisch. Dat de meeste van de schrammen en klieven, terwijl hij naar een jongens in het kamp niet echt geloven, daar katholieke afkickkliniek in de Franse Alpen gaat het niet om. Ze zoeken oplossingen om wordt gereden. Dat Thomas er liever niet naar zich te wapenen tegen een lege, gebroken toe wil is duidelijk uit zijn vijandige houding, wereld. Als dat niet via drugs kan, dan maar maar wat is het alternatief? Terug naar een door iets anders. Dat gevecht voeren ze elke leven op straat vol heroïne en onzekerheid? dag, zonder dat er een oplossing komt. Hoe langer veteraanregisseur Kahn (o.a. Lange tijd weet Kahn die eindeloze strijd L’Ennui en Une vie Meillure) het openingsshot invoelbaar te maken, tot hij naar het slot van aanhoudt, hoe meer je de veiligheidsriem de film toch op een concluderend einde af- rondom Thomas’ borst voelt knellen. Zijn ra- stuurt. Thomas overweegt na een wonder- LEANING INTO THE WIND deloosheid groeit met de seconde. lijke ervaring op een bergtop priester te wor- La Prière, een sober vertelde en uitge- den. Een besluit dat botst met de gelijktijdig beende film over religie en de wonderen die ontluikende gevoelens voor Sybille (Louise LEANING INTO THE WIND het kan verrichten, zit vol met dit soort zorg- Grinberg), een meisje dat hij in de buurt heeft vuldig geobserveerde momenten. In de ka- ontmoet. Voor welke verlossing kiest hij? Het tholieke kliniek waar Thomas naartoe gaat, is een levensbepalend dilemma dat in de con- Regen is ook kunst zal hij weg van de wereld van drugs, uitgaan text van het ervoor getoonde net te geknut- en alcohol, een nieuwe toekomst moeten vin- seld aan doet. Want verslaafd, weten we in- Deze speelse documentaire over de goed- als het regent op een willekeurige plek op de den. Ditmaal door middel van gebed, fysieke middels, blijf je altijd. gemutste Britse landschapskunstenaar grond liggen. Als hij opstaat is zijn afdruk arbeid en vertrouwen in een hogere macht. GUUS SCHULTING Andy Goldsworthy zit vol met vondsten en nog droog zodat zijn silhouet voor even de Vooral dat laatste is een struikelblok voor levenslust. stoep siert. Een paar regendruppels later is Thomas, die rust vindt in de routine van het LA PRIÉRE FRANKRIJK, 2018 | 107 MINUTEN | REGIE de vorm alweer verdwenen. Net als het stuif- gebed, maar door de leiding wordt gewan- CÉDRIC KAHN | MET ANTHONY BAJON, DAMIEN Zijn speelse land art bestaat soms maar en- meel dat hij in een wonderlijke wolk uit de trouwd over de oprechtheid van zijn devotie. CHAPELLE, ALEX BRENDEMÜHL, LOUISE GRINBERG | kele seconden. De Britse landschapskunste- fruitbomen schudt. Dit is kunst die de om- Vooral die spagaat maakt La Prière een in- DISTRIBUTIE CHERRY PICKERS | TE ZIEN OP FILM BY naar Andy Goldsworthy struint met een geving als vorm gebruikt. teressante film. Kahn probeert de kijker niet THE SEA EN VANAF 13 SEPTEMBER, OOK ONLINE VIA goed gevoel voor humor door bossen en heu- In weloverwogen woorden, maar nooit te bekeren of van wonderen te overtuigen, picl.nl vels en werkt met wat hij tegenkomt. Soms zwaar op de hand, vertelt Goldsworthy over vervliegt dat ter plekke, maar altijd weet hij de natuur als toevluchtsoord – net als dieren je aandacht te verleggen. Zo zijn de gele en hebben we een holletje nodig. De speelse do- rode bladeren die hij met veel geduld op bo- cumentaire zit vol met vondsten en levens- men, handen en traptreden plakt, na een lust, maar de titel levert de indrukwekkend- zuchtje wind verdwenen. Ook gaat hij regel- ste scène op. Goldsworthy staat op een rots matig even kijken bij een omgevallen boom in een briesende storm en probeert zich met een scherpe breuklijn, een “agressie” staande te houden door op de wind te leu- die hij met mooie felgele verf accentueert. Of nen. Hij zoekt ook in de rest van zijn leven hij zaagt stenen doormidden en plaatst ze naar zo’n moment van balans in een chaoti- een stukje uit elkaar zodat je ertussendoor sche situatie, een moment van helderheid. kan lopen. Ook kruipt Goldsworthy soms Dat moment duurt maar enkele seconden. dwars door een heg in plaats van de naastge- Bij Goldsworthy beklijft niet wat blijft maar legen weg te nemen. Al struikelend door het wat verdwijnt. struikgewas maakt hij ineens deel uit van die MARISKA GRAVELAND heg, die eerst dienstdeed als muur maar door Goldsworthy’s goedgemutste blik ineens een LEANING INTO THE WIND ENGELAND/ doorgaande route wordt. DUITSLAND, 2017 | 97 MINUTEN | REGIE THOMAS Ook in de stad ziet hij overal natuur, alleen RIEDELSHEIMER | DISTRIBUTIE PERISCOOP | TE ZIEN OP LA PRIÈRE niet op de aangewezen plekken. Zo gaat hij FILM BY THE SEA EN VANAF 11 OKTOBER

BAD TIMES AT THE EL ROYALE dens Halloween de monsters nu eens écht tot geheugenpaleis) vrijwilliger in de instelling Drew Goddard | Het vervallen hotel El Royale in leven. Monnikenheide, waar mensen met verstande- Lake Tahoe blijkt een magneet voor vreemde TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER lijke en fysieke beperkingen wonen. In het laat- snuiters met duistere verledens. In de loop van ste jaar begon ze te filmen, wat resulteerde in één noodlottige nacht krijgen zeven personages GORDON & PADDY EN DE ZAAK VAN DE dit warme portret in tijdloos zwart-wit van een laatste kans op verlossing, voordat de hel GESTOLEN NOOTJES zeven mensen die helemaal niet zo ‘beperkt’ losbreekt. Regisseur Drew Goddard (The Cabin Linda Hambäck | In deze Zweedse kinderani- blijken te zijn. in the Woods) baseerde de locatie van zijn matie wordt de pientere muis Paddy de baas TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER tweede speelfilm op het beruchte Cal Neva van het politiebureau in het Dierenbos. Maar als Resort en Casino, waar Frank Sinatra ooit eige- er twee jonge dieren vermist worden en de ZWAAR VERLIEFD! naar van was. geruchten over een gevaarlijke vos weer de kop Jamel Aattache | Een nieuwe maand, een BAD TIMES AT THE EL ROYALE TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER opsteken, vraagt ze haar voorganger, de pad nieuwe Nederlandse romcom. Dit keer worstelt Gordon, om hulp. de succesvolle dierenarts Isa met de kilo’s en beeldje verandert in een superheld die met dieren GOOSEBUMPS 2: HAUNTED HALLOWEEN TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER haar gevoel voor eigenwaarde – tot ze op hon- kan praten. Als de kinderen van haar groep 6 haar Ari Sandel | In deze tweede film gebaseerd op denbaasje Ruben stuit en besluit om voor hem geheim ontdekken, helpen zij haar om een uit de R.L. Stine’s komische jeugd-horror-boeken, ZIE MIJ DOEN het gevecht met de extra grammetjes aan te dierentuin verdwenen tijgerwelp terug te vinden. waar wereldwijd honderden miljoenen exem- Klara Van Es | Drie jaar lang was de Vlaamse gaan. TE ZIEN VANAF 10 OKTOBER plaren van over de toonbank gingen, komen tij- filmmaker Klara Van Es (Verdwaald in het TE ZIEN VANAF 11 OKTOBER FILM EVENTS & KRITERION PRESENTEREN OPENINGSFILM “ R I G O R M O RT I S ” IN AANWEZIGHEID VAN DICK MAAS, CAST & CREW HOMMAGE BRIAN DE PALMA “PHANTOM OF THE PARADISE” “RAISING CAIN” RECUT “FEMME FATALE” KLASSIEKER “NOSFERATU” MET LIVE MUZIEK CUTTING EDGE GENRE“SUSPIRIA” FILMS “HOUSEWIFE” “ANNA AND THE APOCOLYPSE”E.A. MERCHANDISE, BIER & MUZIEK!

De Filmkrant steunt het

vakantiepark

AMSTERDAMNEDFILMFESTIVAL.NL FILMTHEATER KRITERION · ROETERSSTRAAT 170 · 1018 WE AMSTERDAM · 020 623 1708 Bio Vakantieoord jij toch ook?

sms BIO naar 4333 en doneer 2 euro In het Bio Vakantieoord kunnen gezinnen met kinderen met een complexe handicap onbeperkt genieten. Jouw hulp is onmisbaar! www.stichtingbio.nl HE’S OUT THERE BOARDING SCHOOL ? THE LODGERS

ONE NIGHT ONLY ALL ACROSS THE COUNTRY 27 OKTOBER 2018

HORRORSHOW.NL GOREHOUND DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 43

STUDIO 54 historisch beeldmateriaal? Hoe dan ook: ter- Terwijl de filmmakers stevig uitweiden wijl de filmmaker melodramatisch toewerkt over exorbitante shows en seksuele uitspat- De zakenman en de starfucker naar de onthulling dat Rubell in 1989 aan tingen komt de muziek er maar bekaaid af. aids bezweek, rept hij vrijwel niet over ’s Schrager komt uit de verf als een inhoudelijk Studio 54 was eind jaren zeventig de be- Zelden zag ik zo’n leugenachtige documen- mans drugsgebruik: en dat terwijl hij in niet zo geïnteresseerde zakenman terwijl Ru- roemdste nachtclub ter wereld. Na de mis- taire als Studio 54. Het is evident dat disco- praktisch ieder archiefbeeld stijf lijkt te bell overkomt als een vooral op uiterlijkheden lukte speelfilm 54, uit 1998, is er nu een do- theekeigenaar Ian Schrager jokkebrokt, als staan van de coke en de peppillen. Die drugs gespitste starfucker. Het is zonder meer waar cumentaire over de drie roemruchte jaren hij zich zogenaamd niet meer kan herinneren zouden uiteindelijk bijdragen aan de onder- dat gay hedonisme en grootsteedse discocul- waarin de New-Yorkse discotheek open wie precies verantwoordelijk was voor het gang, maar diezelfde narcotica speelden ook tuur tussen april 1977 en december 1979 een was. Helaas overheerst het gevoel dat we inrichten van een dubbele boekhouding, be- een belangrijke rol in het succes van de club. knallend slotakkoord vonden in de (vooral op zijn best het halve verhaal horen en zien. doeld om miljoenen dollars winst te verber- Tussen neus en lippen door meldt de film dat door een blank en rijk publiek gefrequen- gen voor de fiscus. Al net zo onwaarachtig is in de dubbele boekhouding ook minutieus teerde) Studio 54. Maar deze bewegingen wa- een toenmalige bedrijfsleider die opschept werd bijgehouden hoeveel drugs verstrekt ren veel eerder in de seventies al in gang gezet dat Studio 54 zo inclusief was: gay, hetero, werd aan welke beroemde bezoekers. Het in zwarte en latino-­buurten in Philadelphia, zwart of wit, iedereen mocht naar binnen, lijkt aannemelijk dat celebrities als Mick en Miami en Brooklyn. Tyrnauer en zijn pra- horen we hem beweren. Alleen zien we en- Bianca Jagger, Andy Warhol, Truman tende hoofden maken er nauwelijks een kele scènes daarvoor hoe de extraverte me- Capote, Liza Minnelli, Grace Jones en nog woord aan vuil. Door dat aperte gebrek aan de-eigenaar Steve Rubell iedereen de deur een hele waslijst aan vips de club graag be- culturele context overtuigt Studio 54 ook al wijst die niet mooi, extravagant of bekend zochten vanwege de ampele hoeveelheden niet als tijdsdocument. genoeg is. Juist die willekeurige exclusiviteit gratis drank en drugs die Rubell hen ver- FRITZ DE JONG in het toegangsbeleid was een belangrijk strekte. Marketingtechnisch een ijzersterke handelsmerk van Studio 54. Ook documen- zet van de op beroemdheden geilende disco- STUDIO 54 VERENIGDE STATEN, 2018 | REGIE MATT tairemaker Matt Tyrnauer grossiert in vaag- theekbaas: door die aanhoudende stroom TYRNAUER | 98 MINUTEN | MET IAN SCHRAGER, STEVE heden en halve waarheden – wellicht omdat A-list-sterren werd en bleef Studio 54 de ul- RUBELL | DISTRIBUTIE AMSTEL FILM | TE ZIEN VANAF STUDIO 54 hij anders geen beschikking kon krijgen over tieme place to be. 18 OKTOBER

denkt aan nummers als Kill, Death, Destroy, in duigen kan vallen. Op een kalme manier teloos samengaan met emoties die altijd LOS BANDO een moeilijk gezicht trekt. Tot onverstoor- ontroerend is Thilda, die, zo jong als ze is, realistisch en geloofwaardig zijn. Een kleur- bare Thilda volkomen onverwacht iets doet haar eenzaamheid al dapper onder ogen ziet. rijk coming-of-age-verhaal dat drijft op on- waar ze zeer van opkijken. Vanaf dat mo- Het vierde wiel aan deze schots en scheve verwoestbaar optimisme, de kracht van Rockers in een ment kon Los Bando wat mij betreft niet wagen is Martin, een zeventienjarige rallyrij- vriendschap en uiteraard een paar solide meer stuk. der zonder rijbewijs wiens muzikale ambi- rocknummers. Want het is niet op voorhand duidelijk dat ties door zijn vader in de kiem werden ge- LEO BANKERSEN schots en het zo hartveroverend uit zal pakken. Een smoord. Hij is bereid het stel naar het bandje, een talentenjacht, een roadtrip met concours in het hoge noorden te rijden. LOS BANDO NOORWEGEN/ZWEDEN, 2018 | REGIE hindernissen, jongelui die thuis kampen met Dat is het begin van een trip waarin ener- CHRISTIAN LO | 94 MINUTEN | MET TAGE HOGNESS, scheve wagen problemen, dat lijkt op een afgekloven for- verende en hilarische verwikkelingen – poli- JAKOB DYRUD | DISTRIBUTIE TWIN FILM | TE ZIEN mule. Dat dit avontuur zo fris en aanstekelijk tie en ouders zitten hen op de hielen – moei- VANAF 11 OKTOBER Wie leeft er niet mee met tieners die een uit de hoek komt zit hem niet alleen in de ab- bandje beginnen? En dat is niet de enige surdistische voorvallen en vrijmoedigheden, charme van dit energieke avontuur. zoals een satirisch neergezette religieuze fa- naticus, de opvliegende broer van een van de Het moment waarop ik viel voor deze Noorse hoofdpersonen. Of het ongezochte gastop- roadmovie voor de jeugd kan ik vrij precies treden van de band op een vreemde bruiloft. aanwijzen. De tieners Grimm (drums) en De aantrekkingskracht is vooral te danken Axel (leadgitaar en zang) dromen er al jaren aan het enthousiasme en de overtuigings- van de beste rockband van Noorwegen te kracht van de jonge acteurs onder leiding van worden. Maar als ze mee mogen doen met regisseur Christian Lo. Deze had al eerder een belangrijk rockconcours beseffen ze dat laten zien (De superheld, Rafiki) dat hij licht een tweemansband wat mager is. Ze hebben en serieus in het jeugdgenre uitstekend weet een zanger nodig die niet vals zingt, maar dat te combineren. durft Grimm niet te zeggen. Dus zoeken ze De ruzies van Grimms ouders zijn tragi- een bassist. De enige die auditie doet is de komisch, maar herkenbaar genoeg om het negenjarige Thilda met haar cello. Een ongemak van de schuchtere Grimm te be- meisje dat op school wordt uitgelachen om- grijpen. De ogenschijnlijk stoere Axel, met dat ze klassiek speelt. Saai! op zijn T-shirt ‘Music is my religion’, is een Voor Grimm en Axel begint ze ook met mooie tegenhanger met zijn naïef-onschul- klassiek. We snappen dat het tweetal, dat dig wereldbeeld dat, vrees je, ieder moment LOS BANDO

SINTERKLAAS EN DE VLUCHT DOOR DE zevende bioscoopavontuur, waarin hij wordt jachtgebied voor een gretige seriemoordenaar: Peter Berg werken voor de vierde keer samen LUCHT ontvoerd door een rijke stinkerd die niet kan iedereen denkt dat zijn gruweldaden bij de show aan een testosteronrijke adrenalinerush. Dit Armando de Boer | Liggen de pepernoten verkroppen dat de goedheiligman zijn verwende horen. maal speelt Wahlberg de leider van een elite- alweer in de winkels? Sinterklaas is in ieder dochter haar hartenwens ontzegde. TE ZIEN VANAF 18 OKTOBER team van de CIA, dat de opdracht krijgt om een geval met roetsnoet-pieten en al toe aan zijn TE ZIEN VANAF 17 OKTOBER informant 22 mijl te vervoeren naar het vlieg- KOM EN ZIE veld van een onbenoemde Aziatische stad. BELLEVILLE COP Elem Klimov | Deze klassieker uit 1985 ging de TE ZIEN VANAF 18 OKTOBER Rachid Bouchareb | Met een vette knipoog naar boeken in als de anti-oorlogsfilm die de Tweede Beverly Hills Cop presenteert de Franse regis- Wereldoorlog bijna fysiek ervaarbaar maakt. NIGHT SCHOOL seur Bouchareb zijn eigen versie van de ‘bud- Elem Klimovs schildering van de naziterreur in Malcolm D. Lee | Komedie rond sterkomiek dy-cop-movie’, waarin de Frans ‘flic’ Baaba Wit-Rusland, gezien door de ogen van de vijf- Kevin Hart, die meeschreef aan het scenario en (Omar Sy) naar Miami trekt om de moord op een tienjarige partizaan Forja, wordt net als Stalker de hoofdrol speelt als de leider van een stel vol- jeugdvriend op te lossen. (zie eerder) in een nieuwe restauratie van stu- wassen nietsnutten die terug de schoolbanken TE ZIEN VANAF 18 OKTOBER dio Mosfilm uitgebracht. in worden gestuurd om eindelijk alsnog hun TE ZIEN VANAF 18 OKTOBER middelbare-schooldiploma’s te halen. HELL FEST TE ZIEN VANAF 18 OKTOBER Gregory Plotkin | Een pretpark met Halloween-­ MILE 22 HELL FEST thema blijkt in deze tiener-horror een ideaal Peter Berg | Acteur Mark Wahlberg en regisseur JOOST BROEREN-HUITENGA DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 44

Premières & Nieuw Burning vanaf 11 meer zonder jou wo 19 sep, 20.00 | 4 Kriterion okt | A casa tutti bene vanaf 27 sep | The Rape of Recy Taylor ma 22 okt, Roetersstraat 170 | 020‑623 1709 | The Children Act vanaf 20 sep | I Am 20.00 kriterion.nl | Raadpleeg de website Not a Witch vanaf 13 sep | Maria by 4 Filmhuis Cavia voor het reguliere programma Callas vanaf 13 sep | McQueen van- Van Hallstraat 52-1 | 020-681 1419 Verwacht Catacombe vanaf do 13 af 27 sep | Niemand in de Stad van- | filmhuiscavia.nl | Aanvang: 20.30 sep | Mandy vanaf do 20 sep | La af 4 okt | Pity vanaf 20 sep | La Prière Special Spotlights On The Brick Wall prière vanaf do 13 sep | The Sister vanaf 13 sep | Rafaël vanaf 11 okt | Sir - The Films of Alee Peoples & Mike Brothers vanaf do 18 okt | Moder- Agenda vanaf 20 sep | Tesnota vanaf 27 sep Stoltz do 13 sep, 20.30 | Cult Epics ne Klassiekers: Masters of Reven- | Todos lo saben vanaf 4 okt | Tran- J’irai comme un cheval fou vr 14 sep, ge Lady Vengeance vr 21 sep, 22.00 | Programmagegevens voor de Filmkrant #414 moeten vóór vrij- sit vanaf 27 sep | What Will Peop- 20.30 | The Pink House do 20 sep, Oldboy wo 19 sep, 22.00 | Sympathy dag 12 oktober (schriftelijk of per e-mail [email protected]) le Say vanaf 20 sep | Nog te zien 3 20.30 | Un prophète do 27 en vr 28 for Mr. Vengeance ma 17 sep, 22.00 | bij de redactie zijn ingeleverd. De Filmkrant is niet verantwoor- Days in Quiberon | 3 Faces | Chave- sep, 20.30 | Snow Pirates do 11 en Kriterion After Midnight Mysterious delijk voor onjuiste vermeldingen of programmawijzigingen. la | Dogman | Figlia Mia | Journey- vr 12 okt, 20.30 | Videophilia (and Skin za 15, za 22 en za 29 sep, 00.15 De volgende Filmkrant verschijnt op donderdag 25 oktober. man | My Big Gay Italian Wedding | Other Viral Syndromes) do 18 en vr 4 Lab111 Plaire, aimer et courir vite | Rabot | 19 okt, 20.30 | Vixen Velvet’s Zombie Arie Biemondstraat 111 | 020-616 famille ma 15, do 18, za 20 en di 23 The Reports on Sarah and Saleem | Massacre vr 21 sep, 20.30 | Scree- 9994 | [email protected] | lab111.nl Alkmaar okt, 20.00 | zo 21 okt, 15.00 | Don’t Den skyldige | Film & Architectuur ning Brazil Ava Yvy Vera - A Ter- The Films of Alfred Hitchcock The 4 Filmhuis Alkmaar Worry, He Won’t Get Far On Foot vr Smart City. Op zoek naar de Slimme ra do Povo do Raio vr 5 okt, 19.00 | 39 Steps wo 19 sep, 16.00 | The Birds Pettemerstraat 3 | 072-520 2022 | 21, za 22 en wo 26 sep, 20.00 | di 25 Burger wo 19 sep, 19.00 | Klassieker The Cambridge Squatter vr 5 okt, ma 24 sep, 19.00 | zo 30 sep, 16.00 | filmhuisalkmaar.nl | Raadpleeg de sep, 13.30 | Homecoming (1945) vr Stalker vanaf do 4 okt | Movies that 21.00 | Cinema Novo ma 1 okt, 20.00 Frenzy do 13 sep, 21.30 | wo 26 sep, website voor het actuele program- 19 en ma 22 okt, 20.00 | di 23 okt, Matter Thank You for the Rain ma 8 | Entranced Earth zo 7 okt, 20.00 | 19.00 | The Lady Vanishes do 20 sep, ma 13.30 | Lean on Pete do 4, vr 5 en di okt, 19.15 | ICFF fietsfestival Diver- Desmonte do Monte za 6 okt, 18.00 18.30 | Marnie za 15 sep, 16.00 | ma O.a. te zien Dogman do 13 sep, 15.00 9 okt, 20.00 | zo 7 okt, 14.30 | The se films met de fiets in de hoofdrol. | Queer City do 4 okt, 20.00 | Short 17 sep, 19.00 | North By Northwest en 21.00 | vr 14 sep, 13.00 en 19.10 | Mercy wo 10 en vr 12 okt, 20.00 | do do 11 okt en zo 14 okt | Cinesingle Ra- Matters wo 3 okt, 20.00 | They Don’t do 13 sep, 19.00 | do 27 sep, 18.30 | za 15 sep, 21.20 | zo 16 sep, 15.45 en 11 okt, 13.30 | On Chesil Beach do 11, faël zo 14 okt, 12.00 | The Royal Bal- Wear Black Tie za 6 okt, 21.00 | Film Psycho zo 16 sep, 19.00 | za 22 sep, 21.20 | Escher: Het oneindige zoe- za 13 en wo 17 okt, 20.00 | di 16 okt, let Mayerling ma 15 okt, 20.15 | di 23 en Filosofie Terra Incognita za 20 Wij kijken naar 21.30 | Rear Window vr 14 sep, 19.00 ken za 15 sep, 17.00 | Maria by Callas 13.30 | Tully do 27 sep, za 29 sep en okt, 12.00 | Gay Film My Big Gay Ita- okt, 20.30 | zo 23 sep, 16.00 | Rebecca za 15 do 13 sep, 13.15 en 19.00 | vr 14 sep, wo 3 okt, 20.00 | di 2 okt, 13.30 | La lian Wedding verwacht 4 Cinecenter haar — alles draait sep, 19.00 | Rope zo 16 sep, 16.00 | 21.00 | za 15 sep, 18.50 | zo 16 sep, villa do 27 sep, 13.30 | vr 28 sep, ma 1 Lijnbaansgracht 236 | 020-623 Shadow of a Doubt wo 19 sep, 21.30 11.15 en 21.05 | La prière do 13 sep, okt en di 2 okt, 20.00 | De wilde stad 6615 (vanaf 15.45) | cinecenter.nl | om Romy en haar | vr 21 sep, 16.00 | di 25 sep, 19.00 | 18.50 | vr 14 sep, 15.20 en 21.15 | za 15 do 20, ma 24 en di 25 sep, 20.00 | zo Amsterdam Programmering is onder voorbe- Vertigo vr 14 en za 22 sep, 16.00 | zo sep, 19.10 | zo 16 sep, 18.50 | Rabot 23 sep, 15.00 4 Cinema De Balie houd stemmingswisse- 23 sep, 21.30 | Bergman 100: A Cen- vr 14 en za 15 sep, 19.00 | zo 16 sep, Kleine-Gartmanplantsoen 10 | Verwacht The Children Act do 20 tennial Retrospective (Alle films 15.25 | The Reports on Sarah and Informatie: 020-553 5151 | Reserve- sep | De dirigent do 25 okt | Dir- lingen — door be- met Engelse ondertiteling) Autumn Saleem do 13 sep, 19.00 | za 15 sep, Amersfoort ring: 020-553 5100 | debalie.nl ty Dancing vr 14 sep | Maria By Cal- Sonata ma 24 sep, 21.30 | di 23 okt, 13.15 | Arts in Cinema Botticelli In- 4 Filmtheater De Lieve Vrouw Verwacht I Am Not A Witch do 13 sep las do 13 sep | McQueen do 27 sep slagen ramen en 19.00 | Cries and Whispers wo 3 en ferno zo 16 sep, 16.00 Lieve Vrouwestraat 13 | 033‑422 | Living the Daylight – Robby Mül- | Todos lo saben do 4 okt | Wad- ma 22 okt, 19.00 | vr 12 okt, 16.30 | 6555 | lievevrouw.nl | Programma ler do 20 sep | Maria by Callas do 13 denfilm do 4 okt | What Will Peop- doorschijnende ma 29 okt, 21.30 | Persona vr 28 sep wordt wekelijks aangevuld, zie sep | De Balie Kijkt Maya Angelou – le Say do 20 sep | Cine Expat Dog- en wo 24 okt, 19.00 | wo 10 okt, 16.30 Almelo website And Still I Rise di 23 okt, 20.00 | Niet man zo 16 sep | Tesnota do 27 sep | gordijnen, zoals ze | The Seventh Seal za 22 sep en ma 4 Filmhuis Almelo Specials BlacKkKlansman di 25 sep 15 okt, 19.00 | Summer With Moni- Elisabethhof 4 | Informatie/reser- (i.s.m. Blendin en Cineville waarbij al haar hele leven ka ma 8 okt, 19.00 | wo 31 okt, 16.30 veren 0546-850 264 | filmhuisal- na afloop van de film Amsterdamse | Through a Glass Darkly ma 29 okt, melo.nl | Aanvang: 20.15 nieuwkomers en Amsterdamse lo- is bekeken. Ze wil 19.00 | The Virgin Spring do 11 okt, Au revoir là-haute vr 12 okt | Be- cals elkaar kunnen ontmoeten) | Girl 19.00 | wo 24 okt, 16.30 | Wild Stra- ast vr 28 sep | The Bookshop vr 19 vr 26 okt (met Q&A met de regisseur) bevrijd worden wberries wo 26 sep, 16.30 | za 6 okt, okt | Don’t Worry, He Won’t Get Far 4 Eye Filmmuseum 19.00 | di 16 okt, 21.30 | Winter Light on Foot vr 14 sep | The Guernsey Li- IJpromenade 1 | 020-589 1400 | eye- van die blik, van de ma 1 okt, 19.00 | za 27 okt, 16.30 terary Society vr 21 sep | Der Haupt- film.nl 4 The Movies mann vr 26 okt | Katie Says Goodbye Verwachte premières Hot Coun- manipulaties van Haarlemmerdijk 161 | 020-638 wo 17 okt | Marjorie Prime vr 5 okt | try, Cold Winter vanaf do 20 sep | I 6016 | themovies.nl Tully wo 24 okt Am Not A Witch vanaf do 13 sep | Le- anderen, van haar O.a. verwacht The Children Act do aning into the Wind: Andy Golds- 20 sep | McQueen do 27 sep | La pri- THUNDER ROAD worthy wo 3 okt | Living the Light – eigen dienstbaar- ère do 13 sep | The Sister Brothers Almere Robby Müller vanaf do 20 sep | Man- do 18 okt | A Star is Born do 4 okt | 4 Het nieuwe filmhuis/De nieuwe dy za 15 sep (met inleiding) | Mc- heid — ‘altijd blij- Todos lo saben do 4 okt | What Will bibliotheek Queen zo 16 sep | Pity vanaf do 20 People Say do 20 sep | Arts in Ci- Stadhuisplein 101 | 036-548 6000 | Boze witte schlemiel sep | Tesnota vanaf do 27 sep | Tran- ven lachen’, leerde nema Botticelli: Inferno zo 16 sep denieuwebibliotheek.nl/hetnieu- sit vanaf do 27 sep | David Safari- | Raphael: The Lord of the Arts zo wefilmhuis Er zijn veel films te zien in Neder- de toon van de film. De hakkelend an-special Nothing’s Lost ma 17 haar moeder haar 19 aug | Klassieker Otto e mezzo do 2001: A Space Odyssey (50th Anni- land, maar toch glippen er interes- uitgesproken, in emoties verdrin- sep, 19.15 | Notwithstanding di 18 20 sep | The Royal Ballet Mayerling versary) vr 14 en di 18 sep, 19.30 | wo sante, boeiende, amusante, leuke kende woorden doen niet aan ge- sep, 19.15 | Gerestaureerde klassie- al vroeg. ma 15 okt | 19 sep, 10.00 | Book Club vr 21 en di en aangrijpende films door het net. likt Hollywooddrama denken, ker Stalker vanaf do 4 okt | KLIK Ani- Mariska Graveland over The Royal Opera Die Walküre zo 25 sep, 19.30 | za 22 sep, 14.00 | wo Sommige worden alsnog opgevist maar aan een ontroerend authen- matie Festival wo 10 t/m zo 14 okt | 28 okt 26 sep, 10.00 | The Tale of Princess door Chasing Reels, waarachter tiek rouwbeklag. Maar er speelt Nobuo Nakagawa, Master of J-hor- 3 Days in Quiberon in de 4 Rialto Kaguya za 15 sep, 12.00 | Your Name Cedric Muyres schuil gaat. Deze thematisch meer in de film. De ror The Adventures of Tobisuke | Filmkrant Ceintuurbaan 338 | 020‑676 8700 | za 15 sep, 14.00 filmfanaat vertoont sinds een paar agent, een witte conservatieve Black Cat Mansion | The Ghost of rialtofilm.nl jaar regelmatig in ’t Hoogt in dertiger, heeft een goed hart, maar Yotsuya | Jigoku vr 5 t/m zo 7 okt | Premières I Am Not a Witch vanaf do Utrecht een verborgen pareltje. voelt zich achter zijn niets-aan- 4 FC Hyena 13 sep | Maria By Callas vanaf do 13 Almere Haven Sinds enige tijd doen ook Kino in de-hand-uitstraling slecht thuis Aambeeldstraat 24 | 020-363 8502 | vanaf do 18 okt | Rafaël vanaf do 11 sep | Pity vanaf do 20 sep | Sir vanaf 4 Corrosia Theater, Expo & Film Rotterdam en Het Ketelhuis mee. in de veranderende wereld. Hij be- fchyena.nl okt | Sprekend Nederland vanaf do 4 do 20 sep | Tesnota vanaf do 27 sep | Markt 43 | 036-521 5929 | corrosia. Een jubileum is een groot woord, grijpt niet dat de wereld, waaron- Verwacht Baraka vanaf zo 16 sep okt | Wad vanaf do 4 okt | What Will Cracking the Frame An Art That Na- nl maar Chasing Reels is toe aan zijn der de regels tussen mannen en | Catacombe vanaf do 13 sep | Kin People Say vanaf do 20 sep | First ture Makes wo 19 sep, 19.30 The Black Balloon di 23 okt, 20.00 tiende film. Die film is de Ameri- vrouwen, zijn veranderd. Voor hem vanaf do 20 sep | Mamma Mia! Here Ladies Night Doris wo 19 sep, 19.30 | 4 Filmtheater De Uitkijk | Call Me By Your Name vr 14 sep, kaanse festivalhit Thunder Road. hoeft er nooit iets te veranderen. We Go Again vanaf ma 24 sep | Mc- Speciaal voor de Beatles fans Ima- Prinsengracht 452 | 020-223 2416 | 11.00 en 20.00 | Foxtrot vr 19 okt, Het in de Amerikaanse Midwest Zijn starheid leidt tot een echt- Queen vanaf do 27 sep | Niemand gine wo 19 en wo 26 sep, 21.15 | Ne- uitkijk.nl 11.00 en 20.00 | Jeune femme vr 26 spelende bitterzoete drama van re- scheiding. Sommige recensenten in de stad vanaf do 4 okt | The Sis- derlandse Filmnacht vr 28 sep | Pa- Trois Couleurs: Rouge ma 17 sep, okt, 11.00 en 20.00 | Tiere vr 12 okt, gisseur, coscenarist en hoofdrol- zien in de agent een schlemielige ter Brothers vanaf do 18 okt | Spe- rool Film Festival wo 10 t/m zo 14 okt 21.00 | De Uitkijk X Oedipus Short- 11.00 en 20.00 speler Jim Cummings voert een representant van de boze witte ciaal Baraka zo 16 sep, 17.00 (met | Amongst Friends Sneak Preview bus do 13 sep, 21.00 | Klassiekers La politieagent op die worstelt met de man en de film als een schets van live muziek) ma 17 sep en ma 15 okt, 21.15 | Gay belle et la bête zo 16, zo 23 en zo 30 dood van zijn moeder. Als we de zijn wereldbeeld. Dat klinkt socio- 4 Het Ketelhuis Film Night My Big Gay Italian Wed- sep, 21.00 | Daisies zo 7, zo 14, zo 21 Alphen a/d Rijn Amerikaanse recensenten moeten logisch en dramatisch, maar Westergasfabriekterrein | Pazza- ding wo 19 sep, 21.00 | za 29 sep, en zo 28 okt, 21.00 | Uitkijk Specials 4 Filmhuis Parkvilla geloven, en waarom zouden we dat Thunder Road bevat volgens hen nistraat 4 | 020-684 0090 | ketel- 17.00 | wo 24 okt, 19.15 | Deutsches Big Fish di 25 sep, 22.00 | The Sweet Cornelis Geellaan 2 (Park Rijn- niet, zet de tien minuten durende ook veel schurende komische scè- huis.nl Kino Sommerhäuser di 25 sep, 19.15 Hereafter di 18 sep, 22.00 | Vrien- stroom) | 0172-493 737 | parkvilla. openingsscène, waarin de agent op nes. Te zien in Kino (21 sept), ’t Premières Ancient Woods vanaf do | Het Schimmenrijk Eerbetoon aan den van de Uitkijk Paris, Texas wo 19 nl/filmhuis/ de begrafenis van zijn moeder een Hoogt (26 okt) en het Ketelhuis (29 11 okt | Los Bandos vanaf do 18 okt overleden filmpersoonlijkheden zo sep, 21.00 | UITKORT Een avond met The Bookshop za 6, ma 8 en di 16 okt van de hak op de tak springend okt). | Catacombe vanaf do 13 sep | Do- 7 okt, 17.00 | Psychoanalyse & Film korte films gemaakt door beginnen- , 20.00 | di 9 okt, 13.30 | La ch’tite toespraakje houdt, meteen de goe- CHASINGREELS.NL ris vanaf do 20 sep | Gordon & Paddy Gluckauf wo 17 okt, 20.00 de makers do 27 sep, 21.00 | Poë- DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 45

ADVERTORIAL | La prière vanaf do 13 sep | Spre- | vr 21 sep, 13.00 | za 22 sep, 13.00 | Apeldoorn kend Nederland vanaf do 4 okt | Te- zo 23 sep, 20.00 | ma 24 sep, 20.00 Rialto in oktober 4 Filmtheater/Podium Gigant snota vanaf do 27 sep | What Will | wo 26 sep, 20.00 | 3 Faces do 13 Nieuwstraat 377 | 055‑521 6346 | People Say vanaf do 20 sep | Zie mij sep, 20.30 | vr 14 sep, 19.00 | za 15 La Riot presenteert: Girl uur van start. Het is de eerste van gigant.nl doen vanaf do 11 okt | Focus Op Het sep, 21.15 | vr 21 sep, 13.15 en 19.00 | 11 oktober | De jongeren van La Riot acht bijeenkomsten, met telkens Verwachte premières en nieuwe Dak – Openlucht Cinema The Big za 22 sep, 15.45 | zo 23 sep, 20.30 | organiseren een voorpremière van een fonkelnieuwe film op het pro- films 3 Days in Quiberon vanaf do 13 Sick do 13 en vr 14 sep, 20.45 | La La Benzinho di 20 sep, 16.15 | vr 21 sep, Girl van debuterend regisseur Luk- gramma. Rialto trapt af met de sep | Benzinho (Loveling) vanaf do Land za 15 sep, 20.45 | Cursus Boek 21.30 | za 22 sep, 13.15 en 19.00 | zo as Dhont. De film werd in Cannes World Cinema Amsterdam Jury 13 sep | Book Club vanaf do 27 sep | A & Film The Children Act ma 1 en di 2 23 sep, 13.15 | Book Club do 13 sep, bekroond met de prestigieuze Ca- Award-winnaar Las herederas, casa tutti bene vanaf do 13 sep | The okt, 19.15 | Déjà-Vu Klassiekerreeks 15.45 | vr 14 sep, 21.15 | za 15 sep, mera d’Or en gaat over het leven een bijzondere coming-of-age- Children Act vanaf do 20 sep | Dog- Otto e mezzo ma 1 en ma 8 okt, 19.00 13.00 en 19.00 | zo 16 sep, 20.00 | van de 15-jarige Lara, wier grootste film uit Paraguay over een vrouw man vanaf do 27 sep | First Reformed | Movies That Matter Thank You for ma 17 sep, 20.00 | vr 21 sep, 16.00 | droom het is om carrière te maken van middelbare leeftijd. De film vanaf vr 21 sep | Ideal Home vanaf do the Rain wo 24 okt, 19.00 | Cracking za 22 sep, 21.30 | zo 23 sep, 15.30 | als ballerina. Maar haar lichaam wordt voorzien van een inleiding. 27 sep | De inspirator vanaf do 27 sep the Frame An Art That Nature Ma- ma 24 sep, 20.30 | wo 26 sep, 14.30 stribbelt tegen, want Lara is gebo- Na afloop worden de leden ge- | Mandy za 15 en wo 19 sep, 20.00 | zo kes: The Work Of Rosamond Purcell | A casa tutti bene do 13 sep, 20.00 ren als jongen. trakteerd op een kop koffie/thee 16 sep, 20.30 | Maria by Callas van- wo 24 okt, 19.15 | Jaar, Lament of | vr 14 sep, 13.15 en 18.45 | za 15 sep, én iets lekkers. Ook toegankelijk af vr 14 en za 15 sep, 15.00 | zo 16 sep, The Images wo 26 sep, 19.15 | Gel- 16.00 | zo 16 sep, 13.15 | do 20 sep, Rialto Filmclub: Las herederas met Cineville-pas. 13.15 | wo 19 sep, 19.30 | Pity van- ders Doek Elke maand een verras- 16.00 | vr 21 sep, 18.45 | za 22 sep, 19 oktober | Het achtste seizoen af do 20 sep | La prière vanaf do 27 sende melange aan (korte) Gelder- 15.30 | wo 26 sep, 20.30 | Chavela za gaat vrijdag 19 oktober om 11.00 RIALTOFILM.NL sep | What Will People Say vanaf do se films, na afloop een gesprek met 15 sep, 13.30 | ma 17 sep, 20.30 | di 20 sep | Apeldoorn Fotostad Ida zo de makers di 18 sep, 19.30 | Bridge to 18 sep, 14.15 | wo 19 sep, 20.30 | Fig- 16 sep, 15.30 (met inleiding) | Arts in the Future Disturbing the Peace do lia mia vr 14 sep, 13.00 | za 15 sep, Cinema Botticelli: Inferno zo 16 sep, 20 sep, 19.00 (aansluitend: zaalge- 15.45 en 18.45 | zo 16 sep, 15.45 | wo 13.00 | di 18 sep, 15.00 | wo 19 sep, sprek) | A Stranger Came to Town do 19 sep, 14.30 | do 20 sep, 20.00 | za 20.15 | Ontbijt & Film Filmopties: 13 sep, 19.00 (aansluitend: zaalge- 22 sep, 21.15 | Juliet, Naked do 20 Book Club zo 23 sep, 11.00 | What sprek) | Film & Live Muziek The Ge- sep, 20.30 | vr 21 sep, 21.15 | za 22 Will People Say zo 23 sep, 11.00 | To- neral wo 17 okt, 19.00 | Voyage of Terwijl we met sep, 18.45 | zo 23 sep, 13.00 | di 25 dos lo saben zo 23 sep, 11.00 | Film Time vr 5 okt, 19.45 | Special Living sep, 20.00 | Den skyldige vr 14 sep, + Cinemaal The Lunchbox di 25 sep, the Light: Robby Müller zo 23 sep, Panahi de plot van 16.00 | za 15 sep, 21.30 | zo 16 sep, 20.00 | Nederlandse Filmnacht vr 13.45 | ma 24 sep, 19.25 | Gay Film 16.00 | wo 19 sep, 20.00 | Verwacht 28 sep, 21.00 | Movies that Mat- Special My Big Gay Italian Wedding zijn verhaal pro- in Oktober BlacKkKlansman | The ter Thank You For the Rain di 9 okt, di 7 okt, 19.00 Children Act | Dirty Dancing | Dog- 20.00 | Boek & Film The Children Act beren op te los- man | Journeyman | Maria by Callas di 23 okt, 23.00 | McQueen | La prière | Sir | Sprekend Assen sen, grijpt “het Nederland | Tesnota | Todos lo sa- 4 Bioscoop De Nieuwe Kolk ben | Wad, overleven op de grens van Arnhem Weiersstraat 1 | 088-012 8560 | ware leven” water en land | What Will People Say zie in de Stad Der Himmel über Ber- ke Grond) Awaiting water za 22 sep, 4 Focus Filmtheater asserfilmliga.nl | Aanvang: 20.30 | Zie mij doen | Arts in Cinema Botti- lin ma 1 okt, 21.00 (met inleiding van 17.00 | Ellen (de Ellen Pakkies Sto- Audrey Hepburnplein 1 | 088‑190 Disobedience ma 29 en di 30 okt voortdurend in. celli: Inferno (verwacht in okt) | Rap- K. Schippers) rie) za 22 sep, 15.00 | Fonteine in die 0666 | focusarnhem.nl | Film Stars Don’t Die in Liverpool hael- The Lord of the Arts do 13 sep, 4 Zuid-Afrikahuis Dorsland zo 23 sep, 15.00 | Die Re- Premières The Children Act vanaf do ma 24 en di 25 sept | Lean on Pete Daarom is film bij 16.00 | vr 14 sep, 21.30 | zo 16 sep, Keizersgracht 141-C | 020-624 bellie van Lafras Verwey zo 23 sep, 20 sep | Leaning into the Wind: Andy ma 22 en di 23 okt | A Man of Inte- 20.30 | di 18 sep, 20.00 | Openlucht- 9318 | Reserveren: evenementen@ 17.00 | Maand van de Geschiedenis Goldsworth vanaf do 11 okt | Maria grity ma 1 en di 2 okt | On Chesil Be- hem altijd gevaar- voorstelling The Battle of the Sexes zuidafrikahuis.nl | zuidafrikahuis. Amandla! do 11 okt, 19.30 (muziek- by Callas vanaf do 13 sep | McQueen ach ma 8 en di 9 okt | The Third Mur- vr 14 sep, 20.30 | Sneak Preview di nl docu met inleiding) vanaf do 27 sep | Niemand in de stad der ma 15 en di 16 okt | Western ma lijker dan je denkt. 18 sep, 20.30 | di 25 sep, 20.30 Festival voor het Afrikaans (Brak- vanaf do 4 okt | Pity vanaf do 20 sep 17 en di 18 sept Ongetwijfeld de Brazilianen en vluchtelingen in een Capelle a/d IJssel vervallen pand in São Paulo. En O Bergen echte reden dat de 4 Isalatheater Braziliaanse crisis desmonte do monte (Sinai Sganzer- 4 Fth CineBergen/Zwarte Schuur Stadsplein 5 | 010-458 6300 | isa- la, 2018) biedt inzicht in de perver- Eeuwigelaan 7 | 072-581 5914 | autoriteiten niet latheater.nl | Raadpleeg de website Wie tien jaar geleden zou hebben de Braziliaanse democratie onder- se speculatie met onroerend goed. cinebergen.nl voor het complete programma gezegd dat Brazilië nu in een diepe mijnen. De opbrengst van de Ook op het programma: de klas- 3 Faces zo 23 t/m di 25 sep | Benzin- zo dol op hem zijn. The Guernsey Literary Society di economische crisis zou verkeren, kaartjesverkoop wordt gedoneerd sieke speelfilmEntranched Earth ho (Loveling) di 18 sep | Book Club Dana Linssen over 3 Faces in 18 sep, 13.30 en 20.00 | Den skyl- zou raar zijn aangekeken. Het land aan de campagne #FreeLula. (Glauber Rocha, 1967). Daarin zo 16 en di 18 sep | A casa tutti bene dige (The Guilty) di 25 sep, 13.30 was de trotse aanvoerder van de Het filmprogramma bestaat uit staat een journalist bij verkiezin- zo 23, di 25 en wo 26 sep | Dogman de Filmkrant en 20.00 BRIC-landen (Brazilië Rusland, nieuwe en oude films. In Cinema gen in een fictief Latijns-Ameri- vr 28 t/m zo 30 sep | Figlia mia zo 16 India en China). Dit waren de eco- Novo gaat het om de Braziliaanse kaans land (lees: Brazilië) voor een en wo 19 sep | Journeyman vr 28 en nomische tijgers van de toekomst. sociale cinema uit de jaren zestig dilemma: zal hij een linkse popu- zo 30 sep | Juliet, Naked za 15, zo 16, Delft In Brazilië, maar ook in Rusland, is en zeventig. Short Matters bevat list steunen of een elitaire conser- vr 21 en za 22 sep | Plaire, aimer et ben vanaf do 4 okt | What Will Peo- 4 Filmhuis Lumen daar weinig van over. Misschien is een verzameling recente korte vatief? De klassieker They Don’t courir vite do 20, za 22 en zo 23 sep ple Say vanaf do 20 sep | Nog te zien Doelenplein 5 | 015‑214 0226 | film- de economische wetenschap toch films. In Queer City draait het om Wear Black Tie (Leon Hirzsman, | Den skyldige (The Guilty) za 15 en 3 Faces | A casa tutti bene | Dog- huis-lumen.nl | Raadpleeg de web- veredeld koffiedik kijken. Of mis- films die sekse-identiteit aan de 1981) toont de ideologische kloof ma 17 sep | Tampopo zo 30 sep | Film man | Figlia mia | Juliet, Naked | The site voor de exacte data en tijden schien speelt een rol dat conserva- orde stellen. Daarnaast staan er tussen een zoon en zijn vader, bei- & Food Tampopo do 27 sep (reserve- Reports on Sarah and Saleem | Den Verwachte premières en nieu- tieve politieke elites in beide lan- veel documentaires op het pro- den handarbeiders. De vader heeft ren vóór 25 sep) | Verwacht 3 Days skyldige | Special Imagine by John we films 3 Days in Quiberon | Burn- den zichzelf al jaren verrijken. gramma. Zoals het door een col- een strijdbaar verleden en organi- in Quiberon | BlacKkKlansman | The & Yoko ma 17 sep, 19.20 | Gay Film ing | The Children Act vanaf do 20 Naast een economische crisis ver- lectief gemaakte Ava yvy vera - A seert een staking, waaraan de Children Act | La prière | Todos lo sa- My Big Gay Italian Wedding di 18 sep | Figlia mia | I Am Not a Witch | keert Brazilië in een slopende poli- terra do povo do raio (Land van de zoon, die niet in sociale vooruit- ben | Transit| sep, 19.20 | za 13 okt, 16.30 | Woens- Imagine | Kom & zie | Maria by Cal- tieke crisis. Twee jaar geleden bliksemmensen, 2016), over de gang gelooft, niet wil meedoen. De dagdocu An Art That Nature Ma- las | Piscine | Stalker | Todos lo sa- werd president Dilma Rousseff af- strijd van een groep oorspronkelij- film won de juryprijs op het film- kes: The Work of Rosamond Purcell ben | Transit | Whitney | Sneak Pre- gezet en haar voorganger Lula da ke Braziliaanse inwoners voor hun festival van Venetië. Bolsward wo 24 okt, 19.20 | Jaar, Lament of view Elke zo | Weekfilms Benzin- Silva zit in de gevangenis. Het Am- land. Cambridge Squatter (Eliane 4 Filmhuis the Images wo 19 sep, 19.20 | Living ho in de week van do 20 sep | Chave- sterdam Collective For Democracy Caffé, 2016) portretteert dakloze FILMHUISCAVIA.NL Broereplein 7/8 | filmhuisbolsward. the Light – Robby Müller wo 26 sep, la in de week van do 13 sep | Jeannet- in Brazil noemt Rousseffs afzetting nl 19.20 | Zie mij doen wo 17 okt, 19.20 | te in de week van do 13 sep | Tiere in een staatsgreep en Da Silva’s ver- Aus dem nichts do 27 sep, 20.00 | Ontbijtfilm Todos lo saben zo 23 de week van do 27 sep | Billy Wilder oordeling het resultaat van een po- Ladybird do 11 okt, 20.00 | On Body sep, 10.45 | Arts in Cinema Botticel- Retrospectief Ace in the Hole ma 24 litiek gemotiveerd proces. And Soul do 25 okt, 20.00 | Three li: Inferno zo 23 sep, 10.30 | ma 1 en sep | The Lost Weekend ma 17 sep | Wat dat met film te maken Billboards Outside Ebbing, Missouri di 9 okt, 19.20 | Boek in Beeld ma 24 Deutsches Kino Magical Mystery do heeft? Het Collectief presenteert do 13 sep, 20.00 sep en ma 22 okt, 19.30 | Royal Ope- 18 okt | Sommerhäuser do 20 sep | onder de titel Screening Brazil van ra House Mayerling (Ballet Live) ma Arts in Cinema Caravaggio: The Soul 1 t/m 7 oktober in filmhuis Cavia 15 okt, 20.10 | Filmcollege Jan Sal- and the Blood zo 30 sep (met ont- Braziliaanse politiek geladen films. Breda den Crimson Peak ma 15 okt, 19.15 bijt) | Hitler versus Picasso and the Door de ogen van filmmakers zien 4 Chassé Cinema Others zo 28 okt | Klassieker Julie- we een land, waarin democratie Claudius Prinsenlaan 8 | 076-530 ta ma 1 okt | FilmkrantLive Jeannet- nooit hoog in aanzien stond, met 3131 | chasse.nl Bussum te di 18 sep | Specials Menashe do 27 als dieptepunt de militaire dicta- Premières The Children Act vanaf do 4 Filmhuis Bussum sep (met Eng. ondertitels) Tampopo tuur tussen 1964 en 1984. Naast 20 sep | Maria by Callas vanaf do 13 Brediusweg 1 | 035-693 8694 | zo 16 okt (met Ramen eten) | Mo- films zijn er debatten over de crisis sep | McQueen vanaf do 27 sep | La filmhuisbussum.nl vies that Matter Thank You for the en het verzet tegen de krachten die AVA YVY VERA - A TERRA DO POVO DO RAIO prière vanaf do 13 sep | Todos lo sa- 3 Days in Quiberon di 18 sep, 14.00 Rain do 11 okt DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 46

Hoe lees ik een film #5 wo 19 sep, 20.30 | The Mercy do 20 sep, 20.30 wo 24 okt | A Quiet Place ma 15 t/m Den Bosch 19.00 | De Nederlandse Filmnacht Doetinchem | On Chesil Beach vr 5, za 6 en wo 10 wo 17 okt | Utøya 22.Juli ma 8 t/m 4 Verkadefabriek Niemand in de stad vr 28 sep, 19.30 | 4 Filmhuis/Gruitpoort okt, 20.30 | he Place vr 28 sep, za 29 wo 10 okt Boschdijkstraat 45 | 073-681 8160 | iAfrica Film Festival 3 Korte films en Hofstraat 2 | 0314-340 943 | gruit- sep en wo 3 okt, 20.30 | Den skyl- verkadefabriek.nl een Q&A za 6 okt, 15.00 | Five Fingers poort.nl dige do 18 en do 25 okt, 20.30 | The Arts in Cinema Botticelli: Inferno do for Marseilles zo 7 okt, 17.00 | Some- 3 Days in Quiberon vr 5, ma 8 en Trip to Spain vr 21, za 22 en wo 26 Emmen 13 sep, 13.30 | ma 17 sep, 18.30 | zo body Clap for Me zo 7 okt, 14.30 | zo 14 okt, 20.30 | za 6 en za 13 okt, sep, 20.30 | Foodspecial Construc- 4 Filmhuis Emmen 23 sep, 12.00 | Citytrips Niemand The Train of Salt And Sugar zo 7 okt, 13.30 | ma 15 okt, 16.00 | A casa tutti ting Albert do 11 okt, 19.00 | Ra- Westeinde 70 | 0591-668 250 | in de stad ma 22 okt, 19.30 | Victo- 16.45 | Black Achievement Month bene do 25, zo 28 en di 30 okt, 20.30 men Heads do 4 okt, 19.00 | Schu- filmhuisemmen.nl ria ma 17 sep, 19.30 | Film & Filoso- The Gospel According to André za 13 | di 30 okt, 14.00 | Chavela ma 1, zo mann’s Bar Talks do 27 sep, 19.30 | Foxtrot ma 17 sept, 20.15 | wo 19 fie The Insult wo 10 okt, 19.30 | Jus- okt, 13.30 | Winnie za 13 okt, 11.00 | 7 en vr 12 okt, 20.30 | wo 3 en ma 8 Lunchspecial Book Club do 25 okt, sept, 19.00 | Gods Own Country ma qu’a la garde wo 26 sep, 19.30 | Una Yamada zo 28 okt, 15.00 okt, 16.00 | Figlia mia vr 12 okt, 16.00 10.30 | Crazy Rich Asians zo 28 okt, 8 okt, 20.15 | wo 10 okt, 19.00 | Der wo 24 okt, 19.30 | za 13, di 16 en ma 22 okt, 20.30 | di 15.00 | Mamma Mia! Here we go Hauptmann ma 24 sept, 20.15 | wo 16 okt, 14.00 | Gabriel e a montan- again zo 30 sep, 15.00 | On Chesil 26 sept, 19.00 | Have a Nice Day di Den Helder ha di 2 okt, 10.00 | The Leisure See- Beach do 4 okt, 10.30 18 sept, 19.00 | La Holandesa ma 15 4 Cinema Zevenskoop ker ma 1 okt, 16.00 | Den Skyldige okt, 20.15 | wo 17 okt, 19.00 | Jean- Julianaplein 43 | 0223‑610 941 | (The Guilty) do 4, za 6, di 9, ma 15 nette, L’enfance de Jeanne d’Arc di http://cinemazevenskoop.wix. en zo 21 okt, 20.30 | di 9 okt, 14.00 Eindhoven 9 okt, 19.00 | A Man of Integrity ma com/recent | Aanvang: 20.30 | za 13 okt, 16.00 | di 16 okt, 10.00 | 4 Plaza Futura/Natlab 22 okt, 20.15 uur | wo 24 okt, 19.00 Nog meer over film weten? L’atelier do 13 t/m ma 17 sep | BlacK- Whitney do 18, za 20, di 23 en ma 29 Kastanjelaan 500 | 040‑294 6848 | | Mountain di 2 okt, 19.00 | Novem- De Filmkrant komt live in de kKlansman do 25 t/m ma 29 okt | A okt, 20.30 | di 23 okt, 14.00 | di 30 natlab.nl | Raadpleeg de website ber di 23 okt, 19.00 | The Rider ma 1 filmtheaters bij u in de casa tutti bene do 27 sep t/m ma 1 okt, 10.00 | Zagros di 2 okt, 14.00 en voor het volledige programma okt, 20.15 | wo 3 okt, 19.00 | Tully di buurt. Filmkrantmedewer- okt | Figlia mia do 4 t/m ma 8 okt | La 20.30 | Speciale première Het Ca- Premières Burning vanaf do 11 okt | 25 sep, 19.00 | Under the Tree di 17 kers verzorgen elke maand prière do 11 t/m ma 15 okt | The Re- deau za 6 okt, 16.00 | Exhibition on The Children Act vanaf do 20 sep | I ok,t 19.00 intro’s bij speciaal geselec- ports On Sarah And Saleem do 18 Screen Cézanne, Portraits of a Life Am Not A Witch vanaf do 13 sep | Li- teerde films en daarnaast t/m ma 22 okt | Den skyldige (The wo 3 okt, 20.30 | vr 5 okt, 16.00 | di ving the Light – Robby Müller van- inleidingen, lezingen, Q&A’s Guilty) do 20 t/m ma 24 sep | Dins- 9 okt, 10.00 af do 20 sep | Maria by Callas van- Maar de onder- Enschede en workshops bij andere dagavonddocu Grace Jones: Blood- af do 13 sep | McQueen vanaf do 27 4 Concordia Film Theater films uit het actuele aanbod light And Bami di 2 okt, 20.30 sep | Niemand in de stad vanaf do 4 huidse woede en Expositie en filmprogramma’s (op al- Dordrecht okt | La prière vanaf do 13 sep | Ra- Oude Markt 15 | 053-430 0999 | fabetische volgorde stad). 4 Cinema The Movies faël vanaf do 11 okt | Sir vanaf do de tomeloze ener- concordia.nl | Raadpleeg de website Deventer Nieuwstraat 60-62 | Info & reser- 20 sep | The Sisters Brothers van- voor het programma 4 Lumen | Delft 4 Filmhuis De Keizer veren: 078-720 0777 (vanaf 11.00) | af do 18 okt | Stalker vanaf do 4 okt gie van de film, die œ Jeanette, l’enfance de Jeanne Keizerstraat 78 | 0570‑618 822 | themoviesdordrecht.nl | Raadpleeg | A Star is Born vanaf do 4 okt | Stu- d’Arc | 18 september, 19.30 uur | filmhuisdekeizer.nl de website voor exacte data en dio 54 vanaf do 18 okt | Tesnota van- bij vlagen is gesti- Goes Gerlinda Heywegen Premières Burning vanaf do 11 okt aanvangstijden af do 27 sep | Todos lo saben van- 4 ’t Beest 4 Studium Generale | Eindhoven | The Children Act vanaf do 20 sep af do 4 okt | Transit vanaf do 27 sep leerd als een blax- Beestenmarkt 3 | 0113‑228 142 | œ 2001: A Space Odyssey | 26 sep- | I Am Not a Witch vanaf do 13 sep | | What Will People Say vanaf do 20 tbeest.nl tember, 19.30 uur | Joost Broeren Life Itself vanaf do 25 okt | McQueen Drachten sep | Gay Film Night My Big Gay Ita- ploitation-film uit The Bookshop di 18, do 20 en di 25 4 Filmhuis | Gouda vanaf do 27 sep | Niemand in de stad 4 Schouwburg De Lawei lian Wedding zo 23 sep en zo 14 okt | sep, 20.00 | wo 19, vr 21 en wo 26 œ The Reports on Sarah and Sa- vanaf do 4 okt | Rafaël vanaf do 11 Laweiplein 1 | lawei.nl/film | Reser- Arts in Cinema Botticelli: Inferno zo de jaren zeventig, sep, 13.30 | Ceres wo 3 en vr 5 okt, leem | 18 september, 20.30 uur | okt | Sir vanaf do 20 sep | Todos lo veer via de website of bel 0512 335 23 en do 27 sep en ma 1 okt | Movies 13.30 | wo 10 okt, 20.00 | The Man Sasja Koetsier Saben vanaf do 4 okt | Wad vanaf do 050 that Matter Thank You For the Rain houden je de volle Who Killed Don Quixote vr 21 en wo 4 GroningerForum | Groningen 4 okt | What Will People Say vanaf BlacKkKlansman vr 26, za 27 en wo wo 10 okt | Filmspecial Cliff Richard 26 sep, 20.00 | Mektoub, My Love vr œ Otto e mezzo | 16 september, do 20 sep | The Wild Pear Tree vanaf 31 okt, 20.30 | Book Club vr 12, za 13 Live: 60th Anniversary Tour vr 12 okt twee uur en een 28 sep en di 2 okt, 20.00 | Den skyl- 16.00 uur | Laura van Zuylen do 18 okt | Sneak Preview di 11 sep en en wo 17 okt, 20.30 | The Children (livestream) en zo 14 okt (encore) | dige do 27 sep, wo 3 okt, vr 5 okt en 4 Filmschuur | Haarlem di 9 okt, 20.30 | Nog te zien Dogman Act vr 19, za 20 en wo 24 okt, 20.30 | CinemAsia on tour vr 12 t/m zo 14 okt kwartier bij de les. di 9 okt, 20.00 | vr 28 sep, 13.30 œ Living the Light – Robby Müller | Journeyman | The Reports on Sarah La ch’tite famille za 15 en wo 19 sep, | Royal Ballet Mayerling ma 15 okt | 22 september, 11.15 uur | Gerlin- and Saleem | Arts in Cinema Botti- Een les die we als in de week van 13 sep | Gouda da Heywegen celli – Inferno maatschappij nog œ Tesnota | 29 september | 16.30 Klassieker Ace in the Hole ma 24 sep Japanse cinema 4 Filmhuis uur | Hugo Emmerzael en ma 1 okt, 20.30 | Kom en zie ma Lethmaetstraat 45 | 0182‑522 200 | œ Stalker | 8 oktober, 19.30 uur | 22 en ma 29 okt, 20.30 | The Lost altijd te leren heb- filmhuisgouda.nl Hugo Emmerzael Weekend ma 17 sep, 20.30 | Stalker Wie inzicht wil in de Japanse cine- met zijn daad. Jheronimus Bosch is 3 Days in Quiberon vr 28 sep, 15.30 | œ Burning | 13 oktober | 16.00 uur ma 8 en ma 15 okt, 20.30 | Rondeel ma kan Camera Japan niet over- niet ver weg. ben, zoveel is wel zo 30 sep, 11.00 | za 6 okt, 21.15 | di 9 œ The Wild Pear Tree | 20 okto- Cinema How Much Does Your Buil- slaan. Ruim veertig lange en korte Een recente horrorfilm in het okt, 14.00 | vr 12 okt, 21.15 | wo 17 okt, ber, 15.15 uur ding Weight, Mr. Foster? di 18 sep | films zullen vertoond worden op programma is Tokyo Vampire Hotel duidelijk wanneer 20.30 | zo 21 okt, 20.00 | Benzinho œ Kom en Zie | 22 oktober, 19.30 Gay Film Special My Big Gay Italian het festival, dat vanaf 26 t/m 30 (Sion Sono, 2017), over de avontu- (Loveling) vr 5 okt, 15.30 | ma 8 en uur | Hugo Emmerzael Wedding di 25 sep, 20.30 | sept wordt gehouden in Lantaren- ren van een door vampiers ont- Lee zijn film aan do 18 okt, 20.30 | vr 12 okt, 19.00 | di 4 Filmhuis Rijswijk Venster en van 4 t/m 7 okt in Krite- voerde tiener. Wie wil weten hoe 16 okt, 14.00 | zo 21 okt, 16.00 | Fig- œ The Post | 29 september, 13.00 rion en EYE. Omdat het de der- een in Tokio spelende verfilming het eind opdraagt lia mia ma 1 en do 11 okt, 20.30 | za uur | Jos van der Burg Diemen tiende editie is, staat het festival in van Kafka’s Het proces eruitziet, 6 okt, 18.30 | zo 14 okt, 11.00 | vr 19 4 Filmtheater De Omval het teken van bijgeloof, mysterie moet The Trial van veteraanregis- aan de bij de rellen okt, 15.30 | First Reformed za 13 okt, Raadpleeg ook de agenda van uw Ouddiemerlaan 104 | 020-600 en het bovennatuurlijke. Zoals al- seur John Williams niet overslaan. in Charlottesville 18.30 | ma 15 en di 23 okt, 20.30 | za filmtheater. Voor meer informa- 1897 | theaterdeomval.nl tijd zijn alle genres vertegenwoor- Uiteraard ontbreekt ook het ani- 20 okt, 21.15 | The Happy Prince ma BlacKkKlansman vr 19 en di 23 okt, digd: van documentaire tot rom- 17 sep, 20.30 | di 18 sep, 14.00 | Hos- tie en boekingen FILMKRANT.NL/ megenre niet. Twee klassiekers omgekomen FILMKRANTLIVE 20.00 | Book Club do 11 en di 16 okt, koms, van drama tot anime. staan op het programma: Pom Poko tiles do 20 sep, wo 3 okt, 20.30 | za 14.00 en 20.00 | Given do 4 okt, Naast een overzicht van recente (Takahata Isao, 1994) en A Letter to 22 sep, 21.15 | zo 30 sep, 20.00 | Jeu- 14.00 en 20.00 | di 9 okt, 20.00 | films is er een vier films tellend re- Momo (Okiura Hiroyuki, 2011). Heather Hayer — ne femme vr 14 sep, 19.00 | wo 19 Den Haag Den skyldige (The Guilty) do 27 sep, trospectief van Nakagawa Nobuo Zoals altijd kan er op het festival sep, di 25, 20.30 | za 22 sep, 18.30 4 Filmhuis Den Haag 20.00 | di 2 okt, 14.00 en 14.00 | (1905-1984), de grondlegger van ook Japans worden gegeten, is er ‘Rest in Power’. | zo 23 sep, 11.00 | Juliet, Naked vr 5 Spui 191 | 070‑365 6030/345 9900 Mamma Mia! Here We Go Again di de op volks- en spookverhalen ge- een sake-proeverij, zijn er culinai- Joost Broeren-Huitenga over okt, 21.15 | di 9 en ma 22 okt, 20.30 | | Programma is onder voorbehoud, 25 sep, 14.00 | McQueen do 25 okt, ïnspireerde Japanse horror. In The re workshops en is er een filmquiz. vr 12 okt, 15.30 | zo 14 okt, 20.00 | vr raadpleeg ook de website | filmhuis- 20.00 | di 30 okt, 14.00 en 20.00 | Adventure of Tobisuke (1949) moet BlacKkKlansman in de 19 okt, 19.00 | zo 21 okt, 11.00 | Ma- denhaag.nl Ladies Night Mamma Mia! Here We een jongen een gouden vrucht vin- CAMERAJAPAN.NL Filmkrant ria by Callas vr 19 okt, 21.15 | di 23 Film & Debat De rode ziel do 13 sep, Go Again do 20 sept, 20.00 den om zijn herinneringen terug te okt, 16.00 | Marvin ou la belle édu- 19.00 | Arts in Cinema Botticelli: In- krijgen. In Black Cat Mansion cation do 13 en wo 26 sep, 20.30 | ferno za 15 en za 29 sep, 16.00 | wo (1958) blijkt verhuizing weer eens za 15 sep, 18.30 | zo 16 sep, 11.00 | zo 19 sep en wo 3 okt, 18.45 | Klassie- Doesburg geen goed idee, omdat het nieuwe (live) en zo 21 okt (encore) 23 sep, 16.00 | Pity vr 5 okt, 19.00 | kers- Herfstherinneringen Dres- 4 Filmhuis Doesburg huis vervloekt is. In The Ghost of 4 Filmhuis De Zwarte Doos zo 7 okt, 20.00 | za 13 okt, 21.15 | di sed to Kill zo 14 okt, 14.15 | Herfst- Het Arsenaal 1309, Kloosterstraat Yotsuya (1959) keren twee geesten TU/e terrein | 040-247 5348 of 16 okt, 20.30 | The Reports on Sa- sonate zo 16 sep, 14.00 | vr 26 okt, 15 | 0313‑482 336 | filmhuis-does- terug naar de aarde om een moor- 040-2474900 (ma t/m wo) | tue. rah and Saleem za 15 sep, 21.15 | di 19.00 | In the Mood for Love wo 26 burg.nl denaar een lesje te leren. De film nl/sg | Aanvang: 20.00 18 sep, 20.30 | vr 21 sep, 15.30 | zo sep, 19.00 | wo 26 sep en wo 17 okt, Les Gardiennes zo 16 en wo 19 sep | I, wordt beschouwd als het het 2001: A Space Odyssey wo 26 sep (+ 23 sep, 20.00 | Den skyldige (The 19.00 | Love Story vr 21 sep, 19.00 | Tonya zo 23 en wo 26 sep | On Body hoogtepunt van Nakagawa’s bijna inleiding) | The Cleaners di 25 sep (+ Guilty) vr 21 en za 29 sep, 21.15 | di zo 21 okt, 14.00 | Ordinary People vr and Soul zo 7 en wo 10 okt | Ôtez-moi honderd films tellende oeuvre. In inleiding) | Der Hauptmann ma 24 25 sep, 14.00 | vr 28 sep, 19.00 | di 12 okt, 19.00 | zo 28 okt, 14.00 | The d’un doute vr 5 okt | Thelma vr 21 sep Jigoku (1960) wordt een student sep (+ inleiding) | Hereditary ma 1 2 okt, 20.30 | zo 7 okt, 16.00 | wo 10 Right Stuff zo 23 sep, 14.00 | wo 31 | Una zo 30 sep en wo 3 okt | Vincent die een dodelijk ongeluk heeft ver- t/m wo 3 okt | Isle of Dogs ma 17 t/m okt, 20.30 | Tiempo compartido vr okt, 19.00 | zo 14 en wo 17 okt oorzaakt in de hel geconfronteerd TOKYO VAMPIRE HOTEL wo 19 sep | Lean on Pete ma 22 t/m 14 sep, 21.15 | zo 16 sep, 16.00 | vr 21 DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 47

sep, 19.00 | ma 24 sep, 20.30 | Tie- wezig) | La La Land zo 23 sep, 20.00 20 sep | Figlia mía vanaf do 13 sep | re vr 14 sep, 15.30 | zo 16 sep, 20.00 | Manchester by the Sea zo 21 okt, Living the Light – Robby Müller van- | What Will People Say zo 14 okt, Ingmar Bergman is jarig 20.00 | Mektoub, My Love: Canto af do 20 sep | Maria by Callas vanaf 16.00 | za 20 okt, 18.30 | wo 24 okt, Uno zo 7 okt, 14.00 | ma 15 okt, 20.00 do 13 sep | Specials Art Beyond Es- 20.30 | Whitney vr 28 sep, 21.15 | zo Als Ingmar Bergman nog geleefd zijn overgebracht, zijn ze niet Ne- | Park vr 19 en ma 22 okt, 20.00 (Eng cher: Labyrinth ma 17 sep | Imagine 30 sep, 16.00 | do 4 okt, 20.30 | zo 7 had, was hij dit jaar honderd ge- derlands maar Engels ondertiteld. ondertiteld) | Que Dios nos perdone di 18 sep | Vertel het me alsjeblieft okt, 11.00 | Zagros do 27 sep, 20.30 | worden. In veel landen wordt dit Bijna alle films komen uit Berg- zo 23 sep, 14.00 | do 27 en za 29 sep, wo 19 sep | Mandy za 22 sep | za 29 sep, 18.30 | di 2 okt, 14.00 gevierd met retrospectieven, mans vroege en middenperiode. 20.00 | The Road to Mandalay vr 12 Dovenfilmfestival 170Hz zo 30 sep | waardoor de discussie over zijn Vroege films zijnZomer met Moni- okt, 20.00 | Den skyldige (The Guil- Baby Driver vr 28 sep | Doof Kind za films zeker weer zal oplaaien. Was ka (1953), Het zevende zegel (1957), ty) do 4, za 6, ma 8, do 11 en za 13 okt, 29 sep | La Famille Bélier do 27 sep | Groningen zijn thematiek van geloofstwijfel, Wilde aardbeien (1957), The Virgin 20.00 | vr 19 okt, 14.00 | Tesnota za A Quiet Place za 29 sep | Senioren- 4 Groninger Forum man-vrouw perikelen en schuld en Spring (1960), Als in een donkere 20 okt, 20.00 | Time Trial vr 5 okt, film The Guernsey Literary Socie- Hereplein 73 | 050-312 0433 | gro- boete uitsluitend relevant in de vo- spiegel (1961), Winter Light (1961) 20.00 | Ubiquity vr 21 sep, 20.00 ty do 13 sep ningerforum.nl | Raadpleeg de rige eeuw? De invloedrijke Ameri- en Persona (1963). Van iets recen- website voor exacte data en aan- kaanse filmcriticus Jonathan Ro- ter datum zijn Cries and Whispers vangstijden senbaum vindt van wel. Ruim tien (1972) en Herfstsonate (1978) te Helmond Lelystad Premières Burning do 11 okt | Child- jaar geleden schreef hij naar aan- zien. Jammer dat twee van Berg- 4 De Cacaofabriek 4 Filmtheater/Agora ren Act do 20 sep | Maria By Callas leiding van Bergmans dood dat zijn mans beste latere films/miniseries Cacaokade 1 | 0492‑529 009 (di Agorabaan 12 | 0320-239 239 | do 13 sep | McQueen do 27 sep | Nie- films “te naar binnen gekeerd zijn ontbreken. Scènes uit een huwelijk t/m do van 9.00 tot 17.00) | cacao- agora-lelystad.nl mand in de stad do 4 okt | The Sis- om iets te kunnen zeggen over de (1973) is met zijn huwelijksperike- fabriek.nl/film | Raadpleeg de The Guilty di 25 sep, 19.45 | The ters Brothers do 18 okt | Todos lo sa- grotere wereld, wat de relevantie len en emotionele uitbarstingen website voor het programma Place di 23 okt, 19.45 | Plaire, aimer ben do 4 okt | Tesnota do 27 sep | beperkt die zijn bewonderaars vaak vintage Bergman en de schitteren- et courir vite di 9 okt, 19.45 | Tam- Wad do 4 okt | Sneak Preview zo 16 voor hem claimen.” De even in- de autobiografische miniserieFan - popo di 2 okt, 19.45 | The Third Mur- sep en zo 14 okt | Botticelli: Infer- vloedrijke, vijf jaar geleden overle- ny & Alexander (1982) mag eigen- Hengelo der di 18 sep, 19.45 | Tiempo com- no zo 16 sep | Dawson City: Frozen den Amerikaanse filmcriticus Ro- lijk in geen enkel Bergmanretros- 4 Filmhuis Hengelo partido di 16 okt, 19.45 Time wo 19 sep | Imagine ma 17 sep ger Ebert liet dat niet op zich zit- pectief ontbreken. Beursstr 44 | 074-255 6789 | film- | Living the Light wo 26 sep | Mandy ten. Hij beschuldigde Rosenbaum LAB111.NL huishengelo.nl Zo laat Pizzi zien vr 14 en di 18 sep | Marvin ou la belle ervan dat hij “filmvorm belangrij- Cold War do 18 okt, 19.30 (voorpre- Leusden éducation di 25 sep | Otto e mezzo zo ker vindt dan een verhaal, emotio- mière met inleiding) | The Death of hoe snel een fami- 4 De Filmtuin 16 sep | La prière di 9 okt | Sprekend nele inhoud en acteren.” Stalin wo 19 okt, 16.00 | wo 24, do 25 De Smidse 1b | 033-495 3107 | de- Nederland (met inleiding) wo 10 okt Wie zelf wil beoordelen wie van okt en vr 26 okt, 20.15 | Don’t Wor- liesysteem uit el- tuininleusden.nl | Vertoning van | Stalker zo 7 okt | Spot on: Nicolas de twee gelijk heeft, kan tot eind ry, He Won’t Get Far on Foot vr 5 en sept t/m mei Cage wo 26 sep | Throne of Blood zo november terecht bij het negen za 6 okt, 20.15 | zo 7 okt, 15.00 | Fin- kaar kan vallen en Bacalaureat di 16 okt | The Leisu- 7 okt | Zie mij doen wo 17 okt | Cine- films tellendeBergman 100 retros- ding Your Feet do 13 en za 15 sep, re Seeker zo 23 sep | Loveless ma maDiner The Trip to Spain di 25 sep pectief in Lab111. Op het program- 20.15 | vr 14 sep, 16.00 | Foxtrot do 27 hoe moeilijk het 15 okt | On Body And Soul zo 7 okt | Royal Opera House Live Mayerling ma staat een door het Zweedse en za 29 sep, 20.15 | vr 28 sep, 16.00 | The Other Side op Hope ma 17 en ma 15 okt Film Instituut samengestelde se- | Gabriel and the Mountain wo 10 en loslaten kan zijn di 18 sep 4 RKZ Bios lectie. Omdat de films uit Zweden ZOMER MET MONIKA do 11 okt, 20.15 | vr 12 okt, 16.00 | La Emmastraat 15-s101 | 050‑526 Holandesa vr 28 sep, wo 3 en do 4 voor hardwerken- 2482 | rkzbios.nl vanaf do 27 sep | Eenmalig op maan- Aus dem Nichts di 2 en wo 3 okt | The okt, 20.15 | Isle of Dogs do 20 sep, Lisse L’atelier za 15 en ma 17 sep, 20.30 | dag I Am Not A Witch ma 17 sep, Post di 16 en wo 17 okt 20.15 | vr 21 sep, 16.00 | zo 23 sep, de ouders. In die 4 Filmhuis Lisse – Floralis-Huis The Cakemaker za 22 en ma 24 sep, 19.15 | Mandy ma 17 sep, 21.15 | Pity 15.00 | Jeune femme vr 21, za 22 en van Cultuur 20.30 | Revenge za 29 sep en ma 1 ma 24 sep, 21.00 | Filmkrant.Live Li- wo 26 sep, 20.15 | My Generation zin is Benzinho — Floralisplein 69 | 0252‑213 458 | okt, 20.30 ving the Light - Robby Müller za 22 Harderwijk vr 12 en wo 17 okt, 20.15 | On Ches- filmhuis-lisse.nl | Aanvang: 20.00 sep, 11.15 (met inleiding) | Tesnota za 4 Filmhuis Harderwijk/ il Beach zo 30 sep en zo 14 okt, 15.00 een liefkozend Aus dem Nichts di 2 okt | The Guern- 29 sep, 16.30 | Cracking the Frame Catharinakapel | vr 5 okt, 16.00 | za 13 okt, 20.15 | sey Literary Society di 25 sep | My Haarlem Jaar el lamento de las imagenes ma Klooster 1 | 0341-419 500 | film- The Rider vr 14 en wo 19 sep, 20.15 | woord uit een kin- Generation di 18 sep 4 Filmschuur 24 sep, 19.00 Docu op zondag Spre- huisharderwijk.nl zo 16 sep, 15.00 | Den skyldige (The Lange Begijnestraat 9 | 023-517 kend Nederland zo 7 okt, 11.15 3 Faces zo 14 okt, 20.15 | di 16 okt, Guilty) zo 21 okt, 15.00 | Utøya, 22. derrijmpje — Piz- 3910 | filmschuur.nl 14.00 | The Bookshop ma 17 sep, juli za 20 en za 27 okt, 20.15 | vr 26 Maastricht Verwacht The Children Act van- 20.15 | 18 sep, 14.00 | The Cake- okt, 16.00 (za 20 okt met inleiding) zi’s liefdevolle ode 4 Lumière Cinema af do 20 sep (zo 16 sep voorpremiè- Hardenberg maker za 6 en ma 8 okt, 20.15 | On | Western vr 19 en wo 31 okt, 20.15 Bassin 88 | 043‑321 4080 | lumiere. re) | Maria by Callas vanaf do 13 sep | 4 Filmhuis Hardenberg Chesil Beach ma 1 okt, 20.15 | di 2 | zo 28 okt, 15.00 (vr 19 okt met in- aan het ouder- nl McQueen za 29 sep, 14.00 | ma 1 okt, Badhuisplein 3 | 0523-280 353 | okt, 14.00 | La Holandesa za 20 okt, leiding) Los Bando vanaf do 11 okt | Burn- 19.00 | Niemand in de stad vanaf do filmhuishardenberg.nl | Aanvang: 20.15 | di 23 okt, 14.00 | Klanken van schap. ing vanaf do 11 okt | The Children 4 okt | Sir vanaf do 20 sep | Tesnota 20.00 oorsprong 13 en 15 okt, 20.15 | Love, Hugo Emmerzael in de Act vanaf do 20 sep | Gordon & Pad- Simon 18 en 22 okt, 20.15 | The Place Hilversum dy vanaf do 11 okt | I Am Not A Witch ADVERTORIAL 29 en 30 sep, 20.15 | Robot & Frank 4 Filmtheater Filmkrant vanaf do 13 sep | Journeyman van- ma 24 sep, 20.15 | di 25 sep, 14.00 Herenplein 5 | 035‑623 5466 | af do 20 sep | Kom en zie vanaf do 18 Thank You for the Rain | Den skyldige do 20 en za 22 sep, filmtheaterhilversum.nl | Raad- okt | Living the Light di 25 sep, 19.00 20.15 | Utøya, 22. juli za 15 en zo 16 pleeg de site voor het programma | Maria by Callas vanaf do 13 sep | in MtM on tour sep, 20.15 | Western zo 7 okt, 20.15 | 16 okt | Escher: Het oneindige zoe- McQueen vanaf ma 1 okt | Niemand di 9 okt, 14.00 ken di 2 okt | Figlia mia di 23 okt | Fill in de Stad vanaf do 4 okt | La prière In oktober start het nieuwe Movies silu filmt zijn gezin, het dorp waar- Hoogeveen the Void wo 3 okt | Foxtrot di 18 sep vanaf do 13 sep | Sir vanaf do 20 sep | that Matter On Tour-seizoen met in hij woont en de steeds extremere 4 Filmhuis | On Chesil Beach do 13 en vr 14 sep The Sisters Brothers vanaf do 18 okt | het prachtige Thank You for the weersomstandigheden in zijn land. Heemskerk VUE Hoogeveen, van Echtenplein | | The Place do 20, vr 21 sep | Sir do Stalker vanaf do 4 okt | Tesnota van- Rain. Vijf jaar geleden begon de Aanvankelijk is er enorme droogte 4 Filmhuis Heemskerk 0528-234 000 | filmhuishoogeveen. 11 en vr 12 okt | wo 17 okt 10.30 | Den af do 27 sep | Thank You for the Rain Keniaanse boer Kisilu met het en wacht de gemeenschap met Vrijburgtlaan 2 | filmhuisheems- nl | Aanvang: 20.15 skyldige do 4, vr 5 okt | Tampopo di 9 ma 8 okt, 19.30 | Todos Lo Saben vastleggen van zijn leven met de smart op regen. Maar als deze een- kerk.nl | The Death of Stalin op di 18 en ma okt | Under the Tree di 25 sep vanaf do 4 okt | Transit vanaf do 27 camera die hij kreeg van de Noorse maal komt, zijn de gevolgen niet te A casa tutti bene zo 14 okt, 20.00 24 sep | Les Gardiennes op di 16 okt | sep | The Wild Pear Tree vanaf do 18 filmmaker Julia Dahr. Het resultaat overzien. Na afloop van de verto- | Disobedience zo 28 okt, 20.00 | L’insulte op di 2 en ma 8 okt okt | Previously Unreleased Dawson is een opmerkelijke documentatie ningen is er een nagesprek. Time Trial zo 21 okt, 20.00 | Utøya Kampen City: Frozen Time do 13 sep, 19.00 | over de gevolgen van klimaatver- 22. juli zo 7 okt, 20.00 4 Filmhuis zo 16 sep, 12.00 | Gay Cinema My Big andering in zijn leefomgeving. Ki- MOVIESTHATMATTER.NL Hoorn Burgwal 84 | Reserveren via website Italian Wedding wo 26 sep, 19.00 | 4 Cinema Oostereiland | filmhuiskampen.nl Musica Sacra Once Upon A Time do Heerlen Krententuin 25 | 0229-232 296 | Lucky vr 12 en za 13 okt, 20.15 | Que 20 en zo 23 sep, 19.15 | Manches- 4 Filmhuis De Spiegel cinemaoostereiland.nl | Raadpleeg dios nos perdone za 6 okt, 20.15 | ter By The Sea vr 21 sep, 14.15 | za 22 De Bongerd 18 | 5e verdieping Glas- de website voor het actuele pro- The Road to Mandalay vr 28 en za 29 sep, 21.15 | A Short Film About Killing paleis | 045‑577 2209 | filmhuisde- gramma sep, 20.15 | Utøya 22. Juli vr 21 en za vr 21 sep, 17.00 | za 22 sep, 19.15 | Die spiegel.nl 22 sep, 20.15 Marquise von O.vr 21 sep, 19.15 | Me- L’ atelier zo 21 okt, 14.00 | Bewaren – dea vr 21 sep, 21.15 | za 22 sep, 14.15 | of hoe te leven do 18 okt, 20.00 | The Houten The Look Of Silence zo 23 sep, 17.00 Bookshop za 15 en do 20 sep,, 20.00 4 Film Aan de Slinger Leeuwarden | Remco Campert Event Met lezing, | zo 16, vr 21 en zo 30 sep, 14.00 | De Slinger 40 | 030-635 1024 | 4 Slieker Film muziek, literaire wandeling, boek- Charlie en Hannah gaan uit ma 1 okt, aandeslinger.nl | Aanvang: 20.30 Wilhelminaplein 92 | Reserveringen verkoop en de documentaire Verloop 20.00 | Dawson City: Frozen Time Benzinho di 30 okt | The Bookshop 058‑205 0320 (tijdens kassa-uren) van jaren: dichter bij Remco Cam- vr 14 sep, 20.00 | Dhogs ma 24 sep, do 27 en vr 28 sep | A casa tutti bene | sliekerfilm.nl | Raadpleeg de web- pert za 6 okt | Nederlandse Dansda- 20.00 | Klanken van oorsprong za 22 do 18 en vr 19 okt | The Children Act site voor het volledige programma gen Girl wo 10 t/m vr 12 okt, 19.00 | za THANK YOU FOR THE RAIN en vr 28 sep, 20.00 (regisseur aan- do 25 en vr 26 okt | Dicobedience di Premières The Children Act vanaf do 13 en zo 14 okt, 13.00 DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 48

Het festival opent 10 oktober rade of Roses di 9 okt | Tokyo Fist za Middelburg overigens niet in LantarenVenster, 20 okt | Tokyo Story di 2 en di 23 okt 4 Cinema Middelburg Kritische stedenplanners maar in het Hofpleintheater in | Wolfguy: Enraged Lycanthrope za Achter de Houttuinen 30 | 0118‑613 Rotterdam met The Experimental 13 okt | Youth of the Beast (+ ope- 482 | cinemamiddelburg.nl Laat het formuleren van utopische bereikbaar of liggen er kansen voor City (Chad Freidrichs, 2017). De ning expo 48 hrs in Tokyo) za 6 okt | 3 Faces vr 28 sep, 21.30 | zo 30 sep, statements maar aan architecten iedereen?” Een fijne kluif om over documentaire gaat over het groot- Eastern Neighbours on tour festi- 15.00 | ma 1 okt, 14.00 | wo 3 okt, over. Sommigen zijn daarin beter na te denken, vinden de organisa- se, volgens sommigen megaloma- val zo 23 sep | KINO Filmklub van- 20.00 | Book Club vr 28 t/m zo 30 dan in het ontwerpen van leefbare toren, die huiswerk voor hun vak- ne, plan in de jaren zestig om op af vr 28 sep | IFFR KINO #17 Dagen sep, za 6 en zo 7 okt, 19.00 | wo 3 okt, gebouwen. Dat zal ook weer te genoten hebben: “Welke scena- het platteland van Minnesota de Zonder Lief wo 3 okt | KINO Live #4 15.15 | do 4 en wo 10 okt, 15.30 | vr 5 merken zijn op het Architecture rio’s zijn er te bedenken voor een stad van de toekomst te bouwen. A Star is Born wo 3 okt | Wereld Die- okt, 15.00 en 21.30 | wo 10 okt, 20.00 Film Festival Rotterdam (AFFR), sociaal gelijkwaardige samenle- Wat is ervan terecht gekomen? Na rendag The Lion King do 4 okt | Mo- | A casa tutti bene do 20 sep, 15.30 | dat met een kritische blik naar het ving en welke rol spelen filmma- afloop is er een Q&A met de maker. vies that Matter Thank You For the vr 21 en zo 23 sep, 19.00 | za 22 sep, werk van stedenplanners en archi- kers, ontwerpers, planners, we- De rest van het programma is op Rain wo 17 okt 21.30 | wo 26 sep, 20.00 | Ceres do tecten kijkt. De tiende editie, die tenschappers en politici hierin?” dit moment van schrijven nog niet 4 Lantaren Venster 13 sep, 15.30 | vr 14 sep, 15.00 | zo 16 van 10 t/m 14 oktober in Lantaren- Wie nieuwsgierig is naar de ant- bekend. Wel is bekend dat het Otto Reuchlinweg 996 (Gebouw sep, 19.00 | ma 17 en wo 19 sep, 14.00 Venster in Rotterdam wordt ge- woorden, moet het festival bezoe- tienjarige jubileum wordt opge- New Orleans, Wilhelmina Pier) | | Chavela vr 21 sep, 21.30 | zo 23 sep, houden, staat in het teken van ken, dat vooral kritische docu- luisterd met een terugblik op de 010‑277 2277 | lantarenvenster.nl | 15.00 | wo 26 sep, 15.15 | Figlia mia ‘Building Happiness’. De gedachte mentaires vertoont over de invloed beste films uit de festivalgeschie- Raadpleeg de website voor het do 13 en di 18 sep, 20.00 | vr 14 sep, erachter is dat het roer om moet. In van stedenbouwkundige ontwik- denis. programma 21.30 | za 15 sep, 19.00 | Grace Jo- de woorden van de organisatoren: kelingen op de samenleving. AFFR.NL nes: Bloodlight and Bami do 27 sep “De toeristenindustrie draait op en di 2 okt, 20.00 | za 29 sep, 21.30 | volle toeren en steden met aan- Schagen The Happy Prince vr 14 en za 22 sep, sprekende architectuur worden 4 Fth De Luxe/Scagon Theater 19.00 | za 15 sep, 21.30 | zo 16 sep, overspoeld door een miljoenenpu- Torenstraat 1B (Cultuurhuis M18) | 15.00 | do 20 sep, 20.00 | ma 24 sep, bliek. Ondertussen groeit het besef 0224-213 162 | filmtheaterdeluxe.nl 14.00 | Stormvloed in De Schelp- dat ons vooruitgangsdenken niet The Death of Stalin do 13 en vr 14 hoek vr 5 okt, 19.30 | za 6 okt, 16.00 meer is los te zien van destructieve sep, 20.00 | First Reformed do 18 en Hoewel het rede- | ma 8 en wo 10 okt, 14.00 | The Trip neveneffecten: klimaatverande- vr 19 okt, 20.00 | Gabriel e a Mon- to Spain do 4 okt, 20.00 | za 6 okt, ring, sociale ongelijkheid, culture- tanha do 20 en vr 21 sep, 20.00 | lijk duidelijk is 21.30 | zo 7 okt, 15.00 (Middelburg le conflicten en terreur.” My Generation zo 7 okt, 14.00 | Tie- Wijnstad) | Avond van de Franse film De hamvraag op het festival is re do 4 en vr 5 okt, 20.00 | Utøya, 22. waarop wordt L’apparition wo 19 sep, 20.00 | Cine- een sociale: “Is het maakbaar geluk juli do 27 en vr 28 sep, 20.00 | Jubi- ma Filmcollege Invloedrijke Regis- en de leefbare stad slechts voor een leumfilmfestival 40 jaar De Luxe A aangestuurd, lukt seurs vr 28 sep, 15.00 | De filmkeuze klein deel van de wereldbevolking THE EXPERIMENTAL CITY Gentle Creature zo 14 okt, 14.00 (pu- van Joyce Pijnenburg Mary Magda- bliekskeuze) | Howards End do 11 okt, het over het alge- lene di 25 sep, 20.00 | Movies that 4 Lux groene-engel.nl Murder za 27 en di 30 okt, 20.30 | 20.00 (publiekskeuze) | Klanken van Matter on Tour Thank You for the Mariënburg 38-39 | 024-381 6859 | L’atelier zo 7 t/m di 9 okt | Beast zo Tully di 25 sep, 13.30 en 20.30 Oorsprong zat 13 okt, 16.00 en 20.00 heel niet het ma- Rain di 9 okt, 20.00 lux-nijmegen.nl 14 t/m di 16 okt | Don’t Worry, He (na afloop Q&A met regisseuse) | Premières Catacombe vanaf do 13 Won’t Get Far On Foot zo 23 t/m di Otto e mezzo vr 12 okt, 20.00 (me- teriaal te laten sep | Maria by Callas vanaf do 13 sep 25 sep | Imagine wo 19 sep | Pity zo Roermond dewerkerskeuze) | Over Canto za 13 Middelharnis | I Am Not a Witch vanaf do 13 sep | 21 t/m di 23 okt | The Road to Man- 4 ECI Cultuurfabriek okt, 14.00 (met dans) sprankelen. Maar 4 Fh Middelharnis (Het Diekhuus) La prière vanaf do 13 sep | What Will dalay zo 16 t/m di 18 sep | Den skyl- ECI 13 | 0475-317 171 | ecicultuurfa- Beneden Zandpad 7 | 0187-482 400 People Say vanaf do 20 sep | Sir van- dige (The Guilty) zo 28 t/m di 30 okt briek.nl net zoals homo- | hetdiekhuus.nl af do 20 sep | Living the Light van- | Zagros zo 30 sep t/m di 2 okt | Bui- Majorie Prime ma 17 sep, 19.00 | di Schiedam Huisvrouwen bestaan niet wo 3 okt, af do 20 sep | The Children Act vanaf tenbios The Light Between Oceans 18 sep, 20.15 | wo 19 en do 20 sep, 4 Wenneker Cinema seksualiteit onop- 20.00 | The Killing of a Sacred Deer do 20 sep | McQueen vanaf do 27 sep do 13 sep, 20.30 20.00 | vr 21 sep, 14.35 en 19.35 | Vijgensteeg 2 | 010-473 3000 | wen- do 20 sep, 20.00 | Visages Villages | Double Bill The Johnsons & Xanga- za 22 sep, 19.35 | zo 23 sep, 16.00 | nekercinema.nl | Raadpleeg de gemerkt de offici- do 13 sep, 20.00 | Wonderstruck do dix Lives! Vr 14 sep, 21.00 | FilmOnt- Miss You Already ma 15 okt, 19.00 | website voor het programma 27 sep, 20.00 | Wonder wo 10 okt, bijt Elke zo, 11.00 | Gelders DOEK Oudenbosch The Place do 13 en wo 19 sep, 20.15 ële competitie van 20.00 | Lunchvoorstelling Tulipani Korte films van lokale makers wo 19 4 Filmtheater Fanfare | za 15 sep, 21.30 | Stonebricks za 6 ma 8 okt, 11.00 sep | Filmkring Premièrefilms met Utopiazaal (Markland College) | okt, 15.30 | Gay Special My Big Gay Schijndel Cannes binnen is korte inleiding do 20 en di 25 sep, Pagnevaartweg 7 | 0165‑314 503 | Italian Wedding do 4, di 9 en wo 10 4 Filmclub Schijndel/City Theater 12.00 | Cursus Première met inlei- filmtheaterfanfare.nl | Aanvang: okt, 20.15 | vr 5 en za 6 okt, 19.35 | zo Hoofdstraat 145 | 073-547 4837 | geslopen, zo gaan Neerijnen ding en nagesprek ma 24 sep, 19.30 | 20.15 7 okt, 16.00 schijndelfilm.nl | Aanvang: 20.30 | 4 Stroomhuis Neerijnen Film & gesprek The Children Act ma Halderbergse Cultuurmaand: In Eu- Raadpleeg de website voor het ook de sterkste Van Pallandtweg 1 | 06-1347 3992 | 24 sep, 19.30 | De Nederlandse Film- ropa Klanken van oorsprong do 27 programma stroomhuisneerijnen.nl | Aanvang: nacht vr 28 sep sep, 20.15 (met Q&A met regisseur) Rotterdam 4 Het Gasthuis momenten in deze 19.30 | The Place do 13 sep, 20.15 | Rafaël 4 KINO Rotterdam Lidwinahof 70 | Reserveren ver- The Remains of the Day do 13 sep, do 4 okt, 20.15 (voorpremière) | Den Gouvernestraat 129-133 | 010 268 plicht film over het scha- 19.30 (met toelichting) Oirschot skyldige do 20 sep, 20.15 | En verder 1160 | kinorotterdam.nl Themafilms Oscar 2 di 18 sep, 20.00 4 Filmclub/Rabotheater De Enck te zien Benzinho (Loveling) do 11 okt, O.a. verwacht Bad Times at the El | Rusland di 25 sep, 20.00 | Recht en duwleven dat De Loop 67 | 0499-572 691 | deenck. 20.15 | BlacKkKlansman do 18 okt, Royale vanaf do 11 okt | Burning van- wraak di 9 okt, 20.00 | Nijmegen nl 20.15 | Van Gogh, Of Wheat Fields af do 11 okt | First Man vanaf do 11 okt wordt geleid. 4 Filmhuis O42 Lion ma 24 sep | Loveless ma 22 okt And Clouded Skies zo 7 okt, 13.30 | McQueen vanaf do 27 sep | The Pre- Alexander Zwart over Plaire, Oranjesingel 42 | 024 303 1111 | (met lezing en muziek) dator vanaf do 13 sep | Sir vanaf do Sittard filmhuiso42.nl 20 sep | The Sisters Brothers van- 4 Filmhuis De Domijnen aimer et courir vite in de Premières Hot Country, Cold Win- Oldenzaal af do 18 okt | Smallfoor vanaf wo 3 Ligne 3 | 088-599-5587 | dedomij- Filmkrant ter do 20 sep | Kom en Zie do 18 okt 4 Filmhuis/Stadstheater De Bond Purmerend okt | A Star is Born vanaf do 4 okt | nen.nl | Stalker do 4 okt | Tesnota (Close- Molenstraat 25 | 0541-511 094 | 4 Filmhuis Purmerend Studio 54 vanaf do 18 okt | Voopre- La Ch’tite Famille vr 14 sep, zo 16 ness) do 27 sep | Nog te zien 3 Days filmhuisoldenzaal.nl Kerkstraat 11 | 0299-416 506 (re- mière McQueen vr 21 sep | Specials sep, za 22 sep, zo 23 sep en wo 26 in Quiberon | Disobedience | Nina Foxtrot wo 17 okt, 20.00 | The Guern- serveringen via internet) | film- Dirty Dancing vr 14 sep | John Len- sep | Dawson City: Frozen Time zo | Exhibition on Screen Rembrandt vr | Tampopo | Under the Silver Lake sey Literary Society di 18 sep, 20.00 huispurmerend.nl non’s Imagine ma 17 sep | Juras- 16 sep en wo 19 sep | Don’t Worry, He 21 sep, zo 23 sep en za 29 sep | Western | Verwacht Las Herede- | wo 19 sep, 15.00 | Jusqu’à la gar- 2001: A Space Odyssey zo 14 okt, sic Park vr 28 en zo 30 sep | Kom en Won’t Get Far On Foot do 13 sep, zo ras do 25 okt | Otto e Mezzo do 25 de di 25 sep, 20.00 | Lean on Pete 13.30 | Aus dem Nichts di 16 okt, zie do 18 okt | The Predator & Preda- 16 sep, za 29 sep, zo 30 sep en wo okt | Tegenlicht Meet-Up De stilte di 2 okt, 20.00 | My Generation di 16 13.30 en 20.30 | The Bookshop di tor (1987) do 13 sep + za 15 sep | Yel- 3 okt | Jeune femme do 13 sep, vr 14 Stadskanaal voor de Cra$h di 18 sep | Romy Sch- okt, 20.00 | wo 17 okt, 15.00 | Sweet 23 okt, 13.30 | The Cakemaker za 13 low Submarine do 20 sep | Expat Ar- sep, za 15 sep, wo 19 sep, vr 21 sep, 4 Filmliga Stadskanaal neider Weekend za 22 en zo 23 sep Country wo 19 sep, 20.00 | Under the okt, 20.30 | The Death of Stalin vr 14 thouse Dogman do 13 sep | Two- zo 23 sep en wo 26 sep | Klanken van Menistenplein 9 | 0599‑610 777 | | JO42 Filmclub voor en door jonge- Tree wo 3 okt, 20.00 | Filmhuis extra sep, 20.30 | zo 16 en di 18 sep, 13.30 | weeks-only Mandy vanaf vr 14 sep oorsprong vr 28 sep en wo 3 okt | The smoky.nl | Aanvang: 20.15 ren vr 28 sep | Queer Art Festival ma Betere dagen (voorfilm) +Tuut zo 14 Foxtrot vr 28 sep, 20.30 | Gabriel e a | Your Name vanaf vr 21 sep | Cha- Leisure Seeker do 20 sep, vr 21 sep, Aus dem Nichts di 25 sep | The Gar- 1, do 4 en ma 8 okt | Sneak Preview okt, 14.00 | Opera La Bohème zo 21 montanha vr 21 en za 22 sep, 20.20 sing Reels Thunder Road vr 21 sep | A zo 23 sep, vr 28 sep, za 29 sep, zo 30 diennes di 9 okt | God’s Own Country di 2 okt | Dutch Sustainable Fashion okt, 14.00 | Overijssels FilmFesti- | La Holandesa vr 12 okt, 20.30 | Summer With Studio Ghibli The Red sep en wo 3 okt | The Man Who Killed di 16 okt | Jusqu’à la garde di 23 okt | Week 100% Reblend, River Blue en val Aus dem Nichts wo 31 okt, 20.00 Homecoming (1945) za 15 en di 18, Turtle di 18 sep | The Tale of Prin- Don Quixote vr 28 sep, za 29 sep en Phantom Thread di 30 okt | The Ri- The True Cost vr 5 okt | Mondial Sis- | Der Hauptmann di 30 okt, 20.00 20.30 | Isle of Dogs vr 26 okt, 20.30 cess Kaguya vr 14 sep | When Marnie wo 3 okt | Mektoub, My Love: Can- der di 2 okt | Sweet Country di 18 sep terhood za 13 en zo 14 okt met o.a. de (met inleiding) | di 30 okt, 13.30 | A Man of Integrity Was There zo 16 sep | Back to Black to Uno do 27 sep en zo 30 sep | The filmsAquarius , Bar Bahar, Frances za 29 sep, 20.30 | My Generation di Foxy Brown za 15 sep en wo 19 sep | Mercy vr 14 sep, za 15 sep en wo 19 Ha en Sonita | English language or 2 okt, 13.30 en 20.30 | Oh Lucy! di 9 Truck Turner za 22 sep en wo 26 sep sep | The Place vr 14 sep, zo 16 sep, Tiel English subtitled film Every Sunday Oss okt, 13.30 en 20.30 | Den skyldige vr | Tokyo Stories Akira di 25 sep, za 29 do 20 sep, vr 21 sep en zo 23 sep | 4 Filmtheater Agnietenhof | Kies je eigen film! Elke maandag 4 Cultuurpodium Groene Engel 19, za 20 en di 23 okt, 20.30 | Sweet sep, zo 7 okt, ma 15 okt en wo 24 okt | Que dios nos perdone vr 21 sep, za 22 St. Agnietenstraat 2 | 0344-673 Kruisstraat 15 | 0412-405 504 | Country vr 5 okt, 20.30 | The Third Enter the Void di 16 okt | Funeral Pa- sep, do 27 sep, vr 28 sep en zo 30 sep 500 | agnietenhof.nl | Raadpleeg de DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 49

website voor actuele informatie okt | Todos lo saben do 4 okt | Vecht- Vredesplein 12 | 0416-337-746 | BlacKkKlansman di 23 en wo 24 meisje do 18 okt | Special release deleest.nl | Raadpleeg de website Mondial Sisterhood in O42 okt, 20.30 | Book Club zo 23 sep, Mandy zo 16 sep voor het programma ADVERTORIAL 11.00 | The Bookshop di 25 en wo 26 sep, 20.30 | A casa tutti bene zo Vrouwen schudden ketens af vaak niet accepteert – met soms 7 okt, 11.00 | The Children Act do 11 Veendam Wageningen 13 en 14 oktober | Filmhuis O42: grote sociale en economische con- okt, 20.00 | La ch’tite famille vr 21 4 Filmhuis vanBeresteyn 4 Filmhuis Movie W nieuw, tegendraads filmhuis in sequenties. sep, 20.30 | Crazy Rich Asians vr 5 Museumplein 5a | 0598-317 730 | Generaal Foulkesweg 42a (‘t Ven- Nijmegen, Oranjesingel 42. Koes- Presentaties: Caroline Essers, okt, 20.30 | The Guilty di 2 en wo 3 vanberesteyn.nl | Aanvang: 20.00 ster) | moview.nl | Raadpleeg de tert de juweeltjes van de internati- Universitair Hoofddocent Rad- okt, 20.30 | Klanken van oorsprong Beast ma 29 okt, 20.00 | The Mer- website voor het programma onale filmkunst. Ook een plek voor boud Universiteit, gespecialiseerd zo 14 okt, 11.00 | Maria by Callas zo cy ma 17 sep, 20.00 | My Generati- discussie en debat. in gender en diversiteit binnen or- 14 okt, 14.00 | The Mercy di 2 okt, on di 2 okt, 20.00 | Redbad ma 24 ‘Mondial Sisterhood’: speciaal ganisaties, en wetenschappers van 20.30 | The Place di 9 en wo 10 okt, sep, 20.00 | Den skyldige ma 22 okt, Weesp vrouwenweekend met mix van universiteiten in Rusland, Iran en 20.30 | La prière di 16 en wo 17 okt, 20.00 | The Trip to Spain zo 14 okt, 4 Theater City Of Wesopa films, debatten en presentaties Engeland. 20.30 | Que Dios nos perdone za 22 15.00 | Utøya 22.juli ma 8 okt, 20.00 Herengracht 23 | 0294-458 093 | over vrouwenemancipatie en han- Films: Sonita over het Afghaans sep, 20.30 | Western ma 15 okt, 20.00 | Zagros wesopa.nl delingsruimte. Hoe veroveren tienermeisje Sonita dat rapper wil ma 1 okt, 20.00 Marvin ou la belle éducation do vrouwen anno 2018 wereldwijd de worden (Iran), Aquarius (Brazilië), 13 sep, 20.00 | The Place do 4 okt, controle over hun levens? Daarbij Bar Bahar (Israël) en Frances Ha Tilburg 20.00 | The Road to Mandalay do 20 maken ze keuzes die hun cultuur (VS). FILMHUISO42.NL 4 Cinecitta Venlo sep, 20.00 | Den skyldige (The Guil- Willem II straat 29 | 085-902 2996 4 Filmtheater De Nieuwe Scene ty) zo 7 okt, 20.00 | Utøya 22.juli do | cinecitta.nl | Raadpleeg de website Nieuwstraat 13 | 077‑351 8183 | 27 sep, 20.00 | Soul/Jazz Film & Mu- voor exacte tijden en data nieuwescene.nl ziek Miles Ahead (gevolgd door mu- Verwacht BlacKkKlansman | Book L’atelier do 18 okt t/m wo 31 okt | La ziek) vr 12 okt, 20.00 Club | Chavela | The Children Act | ch’tite famille 20 sep t/m wo 3 okt Dogman | Leaning into the Wind | | The Cleaners do 25 okt t/m wo 31 Maria by Callas | McQueen | The Re- Want het verhaal okt | Festival Express do 30 aug t/m Winterswijk ports on Sarah and Saleem | Todos wo 5 sep | Foxtrot do 6 sep t/m wo 19 4 Filmhuis/Servicetheater los Saben | Filmsalon met nagesprek is wel vernuftig, sep | The Happy Prince do 18 okt t/m Skopein vanaf di 4 sep | Filmclub vanaf do 27 wo 31 okt | Klanken van oorsprong Meddosestr 4-8 | 054-352 1515 | sep | Filmcursus: Filmanalyse do 4, maar eigenlijk do 30 aug t/m wo 12 sep | The Last filmhuiswinterswijk.nl do 11, do 18 en do 25 okt Son do 30 aug t/m wo 5 sep | My Ge- Au revoir là-haut di 18 sep, 18.30 haast te rond en neration do 30 aug t/m wo 12 sep | en 21.00 | The Cakemaker di 25 sep, Oh Lucy! do 13 sep t/m wo 26 sep | 18.30 en 21.00 | Lean on Pete di 2 Uden netjes binnen de Once upon a time in the West do 18 okt, 18.30 en 21.00 | Utøya, 22. juli di 4 Filmhuis De Pul okt t/m wo 24 okt | On Chesil Beach 16 okt, 18.30 en 21.00 | Western di 9 Jan Sijbrandsteeg 12 | 075‑631 1993 Kapelstraat 13 | 0413-265 091 | lijntjes. Boven- do 6 sep t/m wo 19 sep | La Piscine okt, 18.30 en 21.00 | Filmzondag zo | Reserveren via belbios | de-fa- Zeist filmpul.com | Aanvang: 20.00 do 30 aug t/m wo 5 sep | The Place 14 okt met Homecoming (1945) om briek.nl | Raadpleeg de website voor 4 Hotel Theater FIGI The Guernsey Literary Club do 27 dien is het won- 20 sep t/m wo 3 okt | Western 20 10.30, een lunch om 12.15 en I, Tonya het programma Het Rond 2 | 030-692 7497| figi.nl/ sep | Lean on Pete do 13 sep | Utøya sep t/m wo 3 okt | De Wilde Stad do om 13.15 (reserveren verplicht) bioscoop | Het programma wordt 22. Juli do 20 sep derlijk dat een film 11 okt t/m wo 24 okt | IMBISS: Food wekelijks aangevuld, raadpleeg de en Film Boer Peer do 4 okt t/m wo 17 Zaltbommel website voor het complete pro- die een lans lijkt te okt | The Cakemaker do 4 okt t/m wo Woerden 4 Filmtheater Cinemaarten gramma Utrecht 17 okt | Ceres do 4 okt t/m wo 17 okt | 4 AnnexCinema In Theater de Poorterij Nieuw- 4 ’t Hoogt breken voor de Ramen Heads do 4 okt t/m wo 17 okt Rosmolenlaan 1 | 0348-436 510 | straat 2 | cinemaarten.nl | Reserve- Hoogt 4 | 030‑232 8388 | hoogt.nl | Shumann’s Bar Talks do 4 okt t/m annexcinema.nl | Raadpleeg de ren via e-mail cinemaarten@pla- Zevenaar Verwacht Burning vanaf do 11 okt | grootsheid om bo- wo 17 okt | Exhibiton on Screen Ce- website voor het programma net.nl | Aanvang: 20.15 4 Filmhuis Zevenaar Las herederas vanaf do 25 okt | Hot zanne do 25 okt t/m wo 31 okt | Da- Marvin ou la belle éducation di 25 Wittenburgstr 14 | 0316-331 527 | Country, Cold Winter vanaf do 20 ven jezelf uit te vid Hockney do 13 sep t/m wo 19 sep sep, 20.15 | The Mercy di 18 sep, Reserveringen 0316-344 250 (na sep | Het Hut Syndicaat vanaf do 25 Zaandam 20.15 19.15) | filmhuiszevenaar.nl okt | I Am Not A Witch vanaf do 13 stijgen en iets 4 Filmtheater De Fabriek 7 Days in Entebbe do 4, za 6, zo 14 sep | Kom en zie vanaf do 18 okt | Le- Vlaardingen okt 20.15 | di 9, vr 12 okt 14.30 | Be- aning into the Wind – Andy Golds- voor een ander te 4 Filmtheater Het Zeepaard ast do 13, za 15, di 18 en zo 23 sep, worthy vanaf do 11 okt | Living the Veerplein 134e (Vue Vlaardingen) 20.15 | ma 17 , do 20, di 25, vr 28 sep Light – Robby Müller vanaf do 20 doen, zelf weinig | hetzeepaard.nl | Reserveren via Vallende bladeren en wo 3 okt 14.30 | The Bookshop ma sep | Maria by Callas vanaf do 13 sep website 24 sep, 14.30 | di 25 sep, 20.15 | The | Niemand in de stad vanaf do 4 okt | emotionele be- Don’t Worry, He Won’t Get Far on Filmhuis Den Haag presenteert Geen herfst als metafoor voor Children Act do 11 okt, 19.15 | Diso- Pity vanaf do 20 sep | La prière vanaf Foot do 20 sep, 20.30 | zo 23 sep, van 16 september t/m 14 oktober sterven, maar ruimtevaartnostal- bedience vr 5, di 9 en za 13 okt, 20.15 do 13 sep | Sprekend Nederland van- trokkenheid weet 16.15 | Figlia mia do 11 okt, 20.30 | zo onder de titel Herfstherinneringen gie is te vinden in The Right Stuff | zo 7 en ma 8 okt, 14.30 | di 9 okt, af do 4 okt | Stalker vanaf do 4 okt 14 okt, 16.15 | The Happy Prince do 4 zes klassiekers. Prachtige films, die (Philip Kaufman, 1983), over de 10.30 | Don’t Worry, He Won’t Get | Studio 54 vanaf do 18 okt | Tesno- op te wekken, om- okt, 20.30 | zo 7 okt, 16.15 | Leaning je altijd kunt zien, maar waar we in zeven Amerikaanse testpiloten, die Far On Foot ma 1, wo 10 en do 11 okt, ta vanaf do 27 sep | Transit vanaf do into the Wind do 18 okt, 20.30 | zo de herfst net even gevoeliger voor in 1959 als eerste astronauten de 14.30 | di 2 okt, 10.30 | do 27, za 29 27 sep | Het voorval – Armando en dat de personages 21 okt, 16.15 | Lean on Pete do 6 sep, zijn. Toegeven, bij Brian De Pal- ruimte verkenden. Deze pioniers sep, zo 7, di 16 okt, 20.15 | Key House de mythe vanaf do 25 okt | What Will 20.30 | zo 9 sep, 16.15 | Den skyldige ma’s Dressed To Kill (1980) krijgen maakten het mogelijk dat tien jaar Mirror vr 21, ma 24 sep, 20.15 | di 25 People Say vanaf do 20 sep vrij eendimensio- (The Guilty) do 27 sep, 20.30 | zo 30 we niet meteen een weemoedig ge- later Neil Amstrong op de maan sep, 10.30 | do 27 sep, 14.30 | Klan- 4 Louis Hartlooper Complex sep, 16.15 | La villa do 13 sep, 20.30 | voel, maar het filmhuis lost dat op stond. Natuurlijk kan in een ken van Oorsprong zo 14 okt, 14.00 | Tolsteegbrug 1 | 030‑232 0452 | nale figuren blij- zo 16 sep, 16.15 door het moorddrama een ‘herf- herfstfilmprogramma Ingmar ma 15 okt, 20.15 | Lean on Pete di 18 hartlooper.nl | onderstaande films stige hommage’ aan Hitchcock te Bergmans Herfstsonate (1978) niet sep, 14.30 | Love, Simon vr 14, zo 16 gaan óf in Louis Hartlooper óf ven zonder echt noemen. Zo’n kunstgreep is niet ontbreken. In het intense drama, en wo 26 sep, 20.15 | di 18 sep, 10.30 Springhaver draaien | Raadpleeg de Vlissingen nodig bij Love Story, de tearjerker waarin het woord emotioneel een | Mamma Mia! Here We Go Again ma website voor het wekelijkse pro- interessante be- 4 Cine City uit 1970, waarin een verliefd stel understatement is, slingert een 17 en wo 19 sep, 20.15 | Den skyldi- gramma Spuikomweg 1 | cinecity.nl | Raad- zich plotseling in de herfst van het volwassen dochter haar moeder de ge vr 12 okt, 20.15 | di 16 okt, 10.30 | Bad Times at the El Royale do 11 okt | weegredenen. pleeg de website voor het program- leven bevindt. Zakdoeken meene- waarheid over hun verhouding in Utøya 22. Juli do 20 sep, za 22 sep en Catacombe do 13 sep | The Children Janna Reinsma over The ma men, adviseert het filmhuis. Ook in het gezicht. Ingrid Bergman en Liv di 2 okt, 20.15 | vr 21 sep, wo 26 sep Act do 20 sep | First Man do 11 okt | Robert Redfords Ordinary People Ullman op hun allerhevigst. Onbe- en do 4 okt, 14.30 | Vertigo ma 8 en Maria by Callas do 13 sep | McQueen Reports on Sarah and Saleem (1980) slaat de dood diepe won- twist de mooiste herfstfilm is In wo 10 okt, 20.15 | Whitney vr 28 sep do 27 sep | Niemand in de Stad do 4 in de Filmkrant Voorschoten den, in dit geval in een familie. the Mood for Love (2000) van en ma 1 okt, 20.15 | di 2 en vr 5 okt, okt | Papillon do 13 sep | Rafaël do 11 4 Filmtheater Voorschoten Wong Kar-wai . In het subtiele re- 14.30 | Exhibition on Screen The Girl okt | Sir do 20 sep | The Sisters Bro- Prinses Marijkelaan 4 | 071-561 latiedrama, worstelen een man en With a Pearl Earring zo 7 okt, 11.00 | thers do 18 okt | A Star Is Born do 4 2566 | filmtheatervoorschoten.nl | een vrouw, die beiden door hun wo 17 okt, 20.15 okt | Todos lo saben do 4 okt | Vecht- gramma Raadpleeg de website voor het echtgenoten worden bedrogen, meisje do 18 okt | Special release Bad Times at the El Royale do 11 okt | volledige programma met verliefde gevoelens voor el- Mandy zo 16 sep Catacombe do 13 sep | The Children 3 Days in Quiberon do 13 en vr 14 sep, kaar. Juist het ontbreken van emo- Zierikzee 4 Springhaver 1 en 2 Act do 20 sep | First Man do 11 okt | 20.00 | zo 16 sep, 15.30 | 3 Faces do tionele explosies bezorgt de film 4 Filmtheater Zierikzee Springweg 50 | 030‑231 3789 | Maria by Callas do 13 sep | McQueen 20 sep, 20.00 | zo 23 sep, 15.30 een grote emotionele kracht. Met Kerkhof 3 | 0111-410 202 | Program- springhaver.nl | onderstaande films do 27 sep | Niemand in de Stad do 4 geweldige muziek van Shigeru ma wijzigingen voorbehouden | fizi. gaan óf in Louis Hartlooper óf okt | Papillon do 13 sep | Rafaël do 11 Umebayashi en Michael Galasso. nl Springhaver draaien | Raadpleeg de okt | Sir do 20 sep | The Sisters Bro- Waalwijk Beast ma 17 en do 20 sep, 20.00 | website voor het wekelijkse pro- thers do 18 okt | A Star Is Born do 4 4 Filmtheater De Leest IN THE MOOD FOR LOVE FILMHUISDENHAAG.NL Benzinho di 2 okt, 14.00 | zo 7 okt, DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 50

20.00 | Book Club di 25 sep, 14.00 | Benzinho do 25 okt, 15.00 | zo 28 (Rolf van Eijk), het ijzingwekkend 26 okt, 13.30 | De koningin van Nien- | za 29 sep, 20.00 | The Bookshop okt, 20.00 | Brokeback Mountain Cold War (Pawel Pawlikowski) en dorf 9+zo 21 okt, 13.30 | vr 26 okt, vr 14 sep, 14.00 | A casa tutti bene zo 14 okt, 11.00 | Disobedience wo 3 Parool Film Festival Werk ohne Autor, waarmee Florian 15.00 | Peuterfilm Beestenboel 3+ di 18 sep, 14.00 | zo 23 sep, 20.00 okt, 20.00 | Figlia mia do 18, zo 21 en Henckel von Donnersmarck terug- ma 22 okt, 15.00 | wo 24 okt, 13.30 | | Ceres wo 26 sep, 20.00 | Chave- zo 28 okt, 15.00 | di 23 en do 25 okt, Drie jaar geleden begonnen als ex- films, waaronder openingsfilm en keert naar het onderwerp van zijn la wo 24 okt, 20.00 | Dogman ma 20.00 | Grace Jones: Bloodlight and periment, maar van 10 t/m 14 ok- Gouden Palmwinnaar Shoplifters imponerende debuutfilm Das Le- 22 okt, 20.00 | Figlia mia za 20 okt, Bami vr 19 okt, 20.30 | The Happy tober toe aan de derde editie: het van Hirokazu Kore-eda. Daarin ben der Anderen. Amersfoort 20.00 | di 23 okt, 14.00 | De film van Prince do 27 sep, 15.00 | vr 28 sep, Parool Film Festival (Paff). De ver- ontfermt een familie van kruimel- Geen festival zonder Q&A’s en 4 Filmtheater De Lieve Vrouw Dylan Haegens zo 7 okt, 14.00 | Gar- 17.00 | di 2, do 4 en di 9 okt, 20.00 | toning van voorpremières van ar- dieven zich over een straatkind. dat geldt ook voor het Paff, waarin Los bando 6+ vanaf do 11 okt | Gor- den of Life wo 19 sep, 20.00 | vr 21 za 6 okt, 18.30 | The Man Who Killed thousefilms blijkt aan te slaan bij Ook verder ontbreekt het niet aan makers en acteurs hun films ko- don & Paddy en de zaak van de ge- sep, 14.00 | The Happy Prince zo Don Quixote vr 19 okt, 17.00 | zo 21 filmliefhebbers. Veel van de fictie- auteursfilms. Een kleine greep. Het men toelichten. Het festival, dat stolen nootjes 6+ vanaf do 11 okt | 16 sep, 20.00 | Jurassic Park: Fal- okt, 20.00 | Mektoub, My Love: Can- films, documentaires en animaties Tsjechoviaanse The Wild Pear Tree een samenwerkingsverband is tus- Peuterfilm Rita & Krokodil 2 len Kingdom vr 19 okt, 20.00 | zo 21 to Uno za 13 okt, 19.00 | zo 14 okt, waren eerder te zien op de festivals (Nuri Bilge Ceylan), broeierig sen Het Parool en distributeur okt, 14.00 | Mamma Mia! Here We 20.00 | The Mercy do 13 sep, 15.00 | van Venetië, Cannes, Berlijn en dorpsleven in Wildlife (Paul Dano), September Film, vindt plaats op Go Again do 13 sep, 20.00 | Maria by za 15 en za 22 sep, 21.00 | di 18, do 20 Toronto, maar nog niet in Neder- de western die geen western mag vier Amsterdamse locaties: Het Amsterdam Callas wo 10 en ma 15 okt, 20.00 | en di 25 sep, 20.00 | Morisot - Moed, land. Ronald Ockhuysen, hoofdre- heten The Sisters Brothers (Jacques Ketelhuis, Cinecenter, Studio/K 4 FC Hyena Mission: Impossible - Fallout za 6, storm en liefde ma 1 okt, 20.00 | Oa- dacteur van Het Parool, heeft hoge Audiard), de Nederlandse Chet en FC Hyena. Smallfoot 6+ vanaf wo 3 okt | Super- do 11 en zo 14 okt, 20.00 | Que Dios sis: Supersonic vr 21 sep, 20.30 | verwachtingen van het festival en Baker-biopic My Foolish Heart PAFF.NL juffie 6+ vanaf wo 10 okt Nos Perdone za 15 sep, 20.00 | The Pretpark Nederland zo 30 sep, 15.00 film in het algemeen. “Net als seri- 4 Het Ketelhuis Road to Mandalay vr 5 en ma 8 okt, | Den skyldige do 11 okt, 15.00 | di 16 euze journalistiek is film in staat Smallfoot 6+ vanaf do 4 okt | Super- 20.00 | Den skyldige vr 21 sep, 20.00 okt, 20.00 | Submarino ma 17 sep, om inzichten te bieden en grote juffie 6+ vanaf do 11 okt | ma 1 okt, 20.00 | di 9 okt, 14.00 | 20.00 | Tampopo do 18 en ma 22 verhalen behapbaar te maken. Paff 4 Rialto Stalker zo 21 okt, 20.00 | Stormvloed okt, 20.00 | Vision - Aus dem Leben moet een plek worden waar het Brandweerman Sam – Klaar voor in de Schelphoek za 22 en ma 24 sep, der Hildegard von Bingen ma 8 okt, publiek de hectiek van alledag kan actie! 4+ vanaf wo 26 sep 20.00 | vr 28 sep, 14.00, 19.00 en 20.00 | Zagros vr 14 sep, 17.00 | zo 16 ontvluchten en waar tegelijk ant- 21.00 | Tampopo do 27 en zo 30 sep, sep, 20.00 | Previously Unreleased woorden worden gegeven op vra- 20.00 | Tiempo Compartido za 13, Park wo 26 sep, 20.00 | Takara, la gen over onbekende werelden en Arnhem 20.00 | di 16 okt, 14.00 | Under The nuit où j’ai nagé vr 5 okt, 17.00 | Win- overtuigingen.” Film als wegwijzer 4 Focus Filmtheater Silver Lake vr 12 en di 16 okt, 20.00 | ter Brothers vr 26 okt, 20.30 | ma 29 en baken in de chaotische wereld? Dikkertje Dap 4+ vanaf 22 sep t/m La villa vr 14 sep, 20.00 okt, 20.00 | 100 jaar in 50 films L’a- Hoog gegrepen, maar waarom ook 7 okt | Pluk van de Petteflet 4+ van- talante wo 31 okt, 20.00 | M - Eine niet. af za 22 sep t/m zo 14 okt | Wiplala Stadt sucht einen Mörder wo 24 okt, Het programma telt twintig THE WILD PEAR TREE 6+ vanaf za 22 sep t/m zo 7 okt | Het Zoetermeer 20.00 | Pantserkruiser Potemkin zakmes 6+ vanaf za 22 sep t/m ma 4 Filmhuis Cameo wo 17 okt, 20.00 | Toen ‘t licht ver- te vinden in het eerste deel Ballerina 6+ do 25 okt, 15.00 | Coco 22 okt | Peuterfilm Beestenboel wo Theaterplein 10 | filmhuiscameo.nl dween wo 10 okt, 20.00 | 100 jaar Zwolle van deze agendarubriek. 6+ wo 24 okt, 15.00 | Otto is een 3 okt, 9.45 | Raadpleeg de website voor het Luxor Boekpresentatie van ‘Prikke- 4 Filmtheater Fraterhuis neushoorn 6+ za 27 okt, 15.00 programma lend in hoge mate : Een geschiedenis Blijmarkt 25 | Reserveren via web- 4 /Het nieuwe filmhuis/De van de bioscopen in Zutphen’, ter ge- site | filmtheaterfraterhuis.nl | Alkmaar nieuwe bibliotheek Breda legenheid van het 100-jarig bestaan filmtheaterfraterhuis.nl 4 Filmhuis Alkmaar Peuterfilm Rita & Krokodil 2 do 27 4 Chassé Cinema Zutphen van Luxor vr 12 okt, 17.00 | Neder- De kleine heks 6+ zo 16 sep, 13.05 sep, 9.30 Gordon & Paddy en de zaak van de 4 Filmtheater Luxor landse Filmnacht vr 28 sep, 20.30 | Pieter Konijn 6+ zo 16 sep, 11.00 gestolen nootjes 6+ ma 15 en vr 19 Houtmarkt 64 | 0575‑513 750 | | Fotofilmconcert I Compani za 20 Jeugdfilm en 13.15 okt, 14.00 | di 16 okt, 10.40 | Peuter- luxorzutphen.nl okt, 21.00 | Exhibition on Screen Ho- Overzicht van vertoningen Alphen a/d Rijn film Rita & Krokodil 2 ma 15 en vr 19 3 Faces vr 26 okt, 17.00 | di 30 okt, kusai: Beyond the Great Wave zo 28 van kinder‑ en jeugdfilms in 4 Parkfilmhuis okt, 10.30 | Kids Only Filmmarathon 20.00 | L’apparition do 4 en zo 14 okt, 11.00 (met inleiding) de Nederlandse filmtheaters Almere De buurtspion 6+ di 23 okt, 10.30 | Dummie de mummie 6+ vr 19 okt okt, 15.00 | za 6 okt, 21.00 | do 11 en en filmhuizen. Adressen van 4 Corrosia Stad/Theater, Expo & wo 24 okt, 15.00 | De grote boze vos vanaf 11.00 | Cinekid on Tour Beeld- ma 15 okt, 20.00 | vr 12 okt, 20.30 de betreffende theaters zijn Film en andere verhalen 6+ ma 22 en vr spraak 3+ di 16 okt, 14.00 | wo 17 en Bor Beekman de Volkskrant Jan Berend Bockting de Volkskrant Basje Boer De Groene Amsterdammer der Burg van Jos Het Parool Busch Gerhard Cinema.nl/VPRO de Belinda van Graaf Trouw Dana Linssen Handelsblad NRC Rovers Ronald De Filmkrant/Trouw Floortje Smit de Volkskrant André Waardenburg Handelsblad NRC Ab Zagt Dagblad Algemeen Zwol Coen van Handelsblad NRC

3 Days in Quiberon 11111 11111 11111 11111 11111 111231 111231 11111 11111 11111 11111 11111 3 Faces 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Benzinho 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 BlacKkKlansman 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 Book Club 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 11111 11111 Catacombe 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 Chavela 11111 11111 11111 11111 11111 111231 112311 11111 11111 11111 11111 11111 A casa tutti bene 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 11111 11111 11111 11111 11111 Dogman 11111 11111 11111 11111 111123 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Figlia mia 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 I’m Not a Witch 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Journeyman 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 Juliet, Naked 11111 11111 111231 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Mandy 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Maria by Callas 11111 11111 11111 111231 112311 11111 11111 11111 11111 11111 11111 112311 Nina 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Papillon 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 Plaire, aimer et courir vite 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 La prière 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Rabot 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 The Reports on Sarah and Saleem 11111 11111 11111 111231 11111 111231 11111 11111 11111 11111 11111 11111 Searching 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 What People Will Say 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 11111 111231

11111 is zeer goed | 11111 is goed | 11111 is redelijk | 11111 is matig | 11111 is slecht | 11111 is niet gezien DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 51

van Erp, die na de film ook te horen te zien Rita & Krokodil 2 (peuterfilm) is in een Q&A. In De Gigant in | Het ongelooflijke verhaal van de Filmnacht Apeldoorn en later in Concordia in mega grote peer 6+ | Cinekid in de Lezersacties sept/okt Aandacht voor de Nederlandse Enschede wordt Perquisite geïn- herfstvakantie (zo 21 t/m zo 28 okt) film, maar dan in een leuke, net terviewd, die de muziek schreef Beestenboel 3+ | De buurtspion 6+ | MEKTOUB, MY LOVE: weemoed en optimisme. Hij beziet even andere sfeer. Dat is het idee voor Niemand in de stad. Lanta- De grote boze vos en andere verha- CANTO UNO deze wereld vanuit de jeugdige on- achter de Filmnacht. Drie jaar ge- renVenster vertoont Niemand in de len 6+ Koningin van Niedorf 9+ Anno 1994 schuld van Charley, zonder de leden begonnen en op 28 septem- stad in de tuin van het Rotterdam- hoopt Amin pijnlijke tragiek van de levens van ber toe aan de derde editie. De tien se jazzpodium Bird. Naast de film- in Parijs een bijpersonages als Del en Bonnie, deelnemende filmtheaters doen vertoning is daar ook een perfor- Doesburg bestaan als die zonder uitzondering rijk en in- allemaal iets bijzonders, maar wat mance van Ko de Kok samen met 4 Filmhuis scenario­ geleefd aanvoelen, te verdoezelen.” ze gemeen hebben is Michiel van de Duitse degenslikkende freak- Casper en Emma: beste vriendjes 5+ schrijver op te Lean on Pete is vanaf 9 oktober ver- Erps speelfilmdebuut Niemand in show-performer Lisa Chudalla. za 13 okt, 14.00 kunnen bou- krijgbaar op dvd en vod. Imagine de stad. Een dag eerder opent de Wablief? Dat de performance The wen. In de zo- Film Distributie stelt vijf dvd’s be- film het Nederlands Film Festival, Sword of New Identity heet, ver- mer keert hij schikbaar voor lezers van de Film- maar in de bioscoop is hij pas vanaf heldert de boel ook niet echt. Op Doetinchem terug naar het krant. 4 oktober te zien. De Filmnacht is naar Bird dus! Of naar de andere 4 Filmhuis/Gruitpoort Zuid-Franse dus een mooie gelegenheid om de filmtheaters: naast de genoemde Cinekid on Tour Beestenboel 3+ di Sète, om va- THE THIRD MURDER film eerder te zien. Een aantal zijn dat Luxor (Zutphen), ’t Hoogt, 23 en do 25 okt, 10.00 | De buurtspi- kantie te vie- Advocaat filmtheaters organiseert grappige Lux, Red Carpet Lounge (Leiden), on 6+ za 20 okt, 16.00 | wo 24 okt, ren met zijn familie en zijn jeugd- Shigemori evenementjes rond de film. Zo kun Natlab en Filmhuis Den Haag. 10.00 | De grote boze vos en andere vrienden. Mektoub, My Love: Can- neemt de ver- je in het Ketelhuis vijf minuten verhalen 6+ za 20 okt, 13.30 | do 25 to Uno is de nieuwe film van Ab- dediging op ‘speedtherapie’ volgen bij Michiel FILMNACHT.NL okt, 16.00 | Koningin van Niendorf dellatif Kechiche, die voor zijn vo- zich van 9+ ma 22 okt, 13.30 rige film La vie d’Adèle de Gouden moordver- Palm won op het filmfestival van dachte Misu- Cannes. “Zijn plotloze vakantie- mi. Aange- Het sterkst is Eindhoven verhaal bevat — eigenlijk best radi- zien Misumi 4 Plaza Futura/Natlab caal — geen echt drama. Ook houdt bekend heeft Journeyman in de Los Bando 6+ vanaf do 11 okt | Gor- hij zich niet aan de ongeschreven en al eerder don & Paddy en de zaak van de ge- schrijfwet dat personages een of voor moord intieme momen- stolen nootjes 6+ vanaf do 11 okt | andere ontwikkeling moeten veroordeeld Superjuffie 6+ vanaf wo 10 okt doormaken”, schreef Mariska Gra- werd, wacht hem de doodstraf. ten tussen Matty veland in de Filmkrant. “Kechiche Shigemori kan eigenlijk niet veel doet wel meer dingen die tegen- meer voor hem doen. Maar dan en Emma in hun Gouda draads zijn in hun ‘oppervlakkig- brengen de getuigenissen van de 4 Filmhuis heid’. Hij zoomt heerlijk schaamte- familie van het slachtoffer en die spartaans inge- Cinekid Beestenboel 3+ zo 21 en wo loos in op voluptueuze billen, bor- van Misumi hem aan het twijfelen NIEMAND IN DE STAD 24 okt, 13.30 | De buurtspion 6+ ma sten en heupen, filmt bij laag- over de eerdere bekentenis van zijn richte luxewo- 22 okt, 13.30 | Koningin van Niendorf staande zon, gebruikt klassieke cliënt. “Meestal beginnen moord- do 18 okt, 10.30 | Buurtspion 6+ di Op het Fort: Het Molletje zo 16 sep, 9+ di 23 okt, 13.30 muziek en tegenlicht om de sfeer te mysteries met een raadsel en een 16, wo 17 en do 18 okt, 10.30 | De gro- 9.30 | Verwacht in okt Brandweer- ning, waarin Con- verhogen.” Mektoub, My Love: reeks verdachten, om vervolgens te boze vos & andere verhalen 6+ man Sam – Klaar voor Actie 4+ | Jan- Canto Uno is vanaf 12 oktober ver- onvermijdelijk toe te werken naar di 16 en do 18 okt, 13.15 | wo 17 okt, neman Robinson & Poeh 4+ | Trio – sidine en Whitta- Groningen krijgbaar op dvd en vod. Cinéart een eenduidige oplossing”, aldus 10.40 | Koningin van Niendorf 9+ di De jacht op de legendarische schat 4 Groninger Forum stelt vijf dvd’s beschikbaar voor le- Joost Broeren-Huitenga in de 16, wo 17 en do 18 okt, 13.00 9+ | Cinekid on Tour ker fantastisch Cinekid ma 22 t/m vr 26 okt zers van de Filmkrant. Filmkrant. “De Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda zet die trech- klein kunnen spe- LEAN ON PETE tervormige structuur in The Third Bussum Delft Heemskerk De vijftienja- Murder (Sandome no satsujin) op 4 Filmhuis Bussum 4 Filmhuis Lumen len. Maar als 4 Fh Heemskerk/Gebouw de Cirkel rige Charley is zijn kop. De film opent met de Hotel Transsylvanië 3 6+ vr 14 sep, Verwacht Gordon & Paddy 6+ vanaf De IJslandbende 8+ zo 28 okt, 14.00 op zoek naar moordscène, waarin we duidelijk 15.45 | wo 19 sep, 14.45 | zo 23 sep 11 okt | Cinekid 18 okt | Nog te zien De Whittakers perso- vastigheid in zien wie de dader is en hoe hij de 15.45 | Incredibles 2 6+ zo 16 sep, kleine heks 6+ tot 18 okt | Peuterfilm zijn leven. Als moord pleegt. Vervolgens wordt 13.00 | Pluisje 6+ vr 21 sep, 15.45 | Mini en de muggen tot 11 okt nage halverwege Hengelo zoon van een alles langzaam maar zeker steeds wo 26 sep, 14.45 | Peuterbioscoop 4 Filmhuis Hengelo alleenstaande minder duidelijk.” The Third Mur- de film naar de Het ongelooflijke verhaal van de vader die der is vanaf 19 oktober verkrijgbaar mega grote peer 6+ ma 22 en wo 24 moeite heeft op dvd en vod. Cinéart stelt vijf ADVERTORIAL achtergrond ver- okt, 14.00 zijn eigen le- dvd’s beschikbaar voor lezers van ven op de rails de Filmkrant. Licht, camera, actie! schuift, en de na- te houden, is hij vaak op zichzelf Middelburg aangewezen. Wanneer ze naar INTERESSE? Wil jij jouw verhaal over Europa œ twee video’s van zestig secon- druk komt te lig- 4 Cinema Middelburg Portland verhuizen, hoopt hij op Stuur een email met naam en vertellen? Ga jij de uitdaging aan den, gefilmd met je telefoon, waar- Rita en Krokodil 2 (peuterfilm) vr 21 een nieuwe start. “Na de intieme adres naar [email protected] en om samen met een bekroonde Eu- in je het principe achter jouw fil- gen op Matty’s sep, 15.00 | zo 23 en zo 30 sep, 13.30 relatiedrama’s Weekend en 45 Years geef daarin aan voor welke actie u ropese regisseur hier een korte film midee uitlegt (Engelse en Neder- | wo 26 sep en wo 3 okt, 14.00 | do 27 zet Andrew Haigh met Lean on Pete belangstelling hebt. N.B. Slechts over te schrijven en te regisseren? landse versie). verzoening met sep, 15.30 | een zelfverzekerde stap naar een één actie per inzender en wie het Doe mee aan de #EUandME Jonge œ een link naar een korte film die je grootser canvas, zonder zijn scher- eerst komt, die het eerst maalt. Filmmakers Wedstrijd en wie weet in de afgelopen vijf jaar hebt ge- zijn oude bokska- pe oog voor de intimiteit van men- Deze actie loopt tot 25 oktober. win jij een beurs van € 7.500. maakt Oldenzaal selijke relaties te verliezen”, schreef Winnaars ontvangen bericht en Meedoen kan tot 31 oktober 2018. meraden, verliest 4 Filmhuis/Stadstheater De Bond Joost Broeren-Huitenga in de Film- over de uitslag kan niet gecorres- Om mee te doen, heb je drie dingen Meer weten? Interesse? Meer in- Coco 6+ wo 24 okt, 15.00 krant. “Net als in zijn eerdere films pondeerd worden. nodig: formatie over de Jonge Filmmakers de film zijn urgen- balanceert Haigh op de grens van œ twee synopses van je film van Wedstrijd kun je vinden op: 500 woorden (Engelse en Neder- tie. Veendam landse versie). EUROPA.EU/EUANDME/NL/YFC/ Joost Broeren-Huitenga in de 4 Filmhuis vanBeresteyn Kleine Heks 6+ ma 15, di 16, wo 17 Zutphen Janneman Robinson en Poeh 4+ okt 14.30 4 Filmtheater Luxor Filmkrant wo 24 okt, 14.00 | Op stap met Dirk Beeldspraak 3+ wo 3 en wo 24 okt, Scheele 4+ zo 16 sep, 10.30 15.00 | De buurtspion 6+ wo 10 en di Zierikzee 23 okt, 15.00 | De grote boze vos & 4 Filmtheater Zierikzee andere verhalen 6+ vr 26 okt, 15.00 Venlo Hotel Transsylvanië 3 6+ zo 16 sep, | Koningin van Niendorf 9+ wo 17 en Den Haag 4 Filmtheater De Nieuwe Scene 14.00 | Janneman Robinson & Poeh wo 31 okt, 15.00 | Pluisje 6+ wo 26 4 Filmhuis Den Haag Kinderboekenweek Gilbert 6+ do 27 4+ zo 14 okt, 14.00 | wo 17 en wo 24 sep, 15.00 | Trio - De jacht op een le- Cinekid za 20 t/m za 27 okt sep t/m wo 17 okt okt, 14.30 | De kleine heks 6+ wo 19 gendarische schat 9+ wo 19 sep, en wo 26 sep, 14.30 | Pluisje 6+ ma 15.00 15 en vr 19 okt, 14.30 | Teen Titans Deventer Zevenaar GO! at the Movies 6+ wo 3 en wo 10 4 Filmhuis De Keizer 4 Filmhuis Zevenaar okt, 14.30 Los Bando 6+ vanaf do 11 okt | Gor- Casper en Emma maken theater don & Paddy 6+ vanaf do 11 okt | Nog 5+ zo 16, wo 19, zo 23 sep 14.30 | De UPCOMING IMPAKT EVENTS 16 september 15:00 POST-TRUTH CINEMA Een wereld waarin de waarheid er niet meer toe doet, een lezing van Dan Hassler-Forest in de Winkel van Sinkel

10 oktober 19:00 OUR NEW PRESIDENT (2018) met een introductie door Rusland-correspondent Laura Starink, in Filmtheater ‘t Hoogt 24 — 28 oktober IMPAKT FESTIVAL 2018 Algorithmic Superstructures in Het Huis Utrecht 24 oktober — 11 november ALGORITHMIC SUPERSTRUCTURES Tentoonstelling in IMPAKT Centrum voor mediacultuur en Casco/Fotodok 4 november 15:30 HIGH TECH, LOW LIFE (2012) Met een introductie door documentairemaker Yan Ting Yuen, in Filmtheater ‘t Hoogt

13 — 15 november BELLINGCAT WORKSHOP in IMPAKT Centrum voor mediacultuur 23 november — 30 december A WORLD WITHOUT US Een tentoonstelling met werken over het post-Anthropoceen in IMPAKT Centrum voor mediacultuur 12 december 19:00 TRUTH IN NUMBERS? EVERYTHING ACCORDING TO WIKIPEDIA (2010) Met een introductie door schrijver Maxim Februari, in Filmtheater ‘t Hoogt Hou onze website www.impakt.nl in de gaten voor updates en kaartjes

THE 31st EUROPEAN FILM AWARDS

IEDEREEN KAN HE I FILM 15 Decemberhet gouden 2018Paul Ruven - & MarianSevilla Batavier T! DEE Genomineerd zijn:

PEOPLEZIN ’S BORG/MCENROE hoe verkoop hoe verzin je het? je het? CHOICE C’EST LA VIE! AWARD CALL ME BY YOUR NAME

en speciale adressen. Als extra een hoofdstuk over Nederlandse gouden film-ide ë testen en omwerken tot een gouden film-idee. GEHEIM VANboek HET HOLLYWOOD deze unieke handleiding over hoe je idee kunt baar maken. film-idee bestaat. Dan kun je het ook zelf verzinnen, heel eenvoudig en daarna verkoop - THE FLOWER GUY en verkocht het voor 2,5 miljoen dollar. discreet aan maitresses bloemen aflevert van overspelige filmsterren. Hij noemde het 1985 per ongeluk is ingevroren in ijs, ontdooit nu en denkt dat alles nog als in 1985 is zinnetje maar goud is. doen. En het maakt ook niets uit of je nog nooit iets in de film gedaan hebt. Als dat te kopen, vaak voor miljoenen dollars. hebt is een gouden film-idee.Dan staat Hollywoodom dat ene zinnetje in de rij van je DARKEST HOUR RIJK DOOR 1 ZIN: HET GOUDEN FILMIDEE staat volRIJK DOOR 1 ZIN: HET metsucces-voorbeelden, tips, trucs, Hollywood-kenners Paul Ruven en Marian Batavier schreven na hun succesvolle als je weetHet uit welke lijkt simpel, en dat is het ook, elementen een gouden Dezelfde man las in de krant over een artikel een bloemen-man, die in het geheim Een man verkocht het volgende zinnetje voor 600.000 dollar: “Een die politieagent, er niets Je eens voor hoeft naar Hollywood, je kunt het gewoon vanuit je luie stoel Iedereen kan door 1 zinnetjeworden. schatrijk Vandaag nog. Het enige dat je nodig Nederlands Fonds de Film. voor De werd mogelijk gemaakthet van door een bijdrage uitgave Deze European €19,95. baar voor september daar verkrijg - half vanaf de Theatrebookshop; van Een uitgave FilmHet gouden filmidee”. “Rijk door 1 zin. en Marian Batavier: Academy Paul boek van Ruven Het nieuwe DUNKIRK nodigt u uit te stemmen

voorSTUDENTENFILM WON. OSCAR VOOR BESTE BUITENLANDSE O.A. MEE AAN ‘ALASKA’, DAT EEN EN MARIAN BATAVIER WERKTEN BEKENDE FILMMAKERS PAUL RUVEN de PEOPLE’S CHOICE IN THE FADE AWARD 2018 voor uw favoriete

LEES HET VANDAAG! Europese film van het jaar. THE DEATH OF STALIN en. in Doe mee en win .” een reis voor VALERIAN AND THE CITY OF twee personen naar Sevilla

A THOUSAND PLANETS

en toegangskaartenFILMIDEE voor de Paul Ruven & Marian Batavier Marian & Ruven Paul European Filmgouden Awards!het VICTORIA & ABDUL

31ste EUROPEAN FILM AWARDS STEM ONLINE: 15 December 2018 www.europeanfilmawards.eu Sevilla

Alle stemmen moeten uitgebracht zijn De European Film Academy verenigt voor 1 november 2018. Verantwoordelijk 3.500 Europese filmprofessionals met voor het tellen van de stemmen is Ernst als gemeenschappelijk doel de promotie & Young GmbH, waar ook op aanvraag van de Europese filmcultuur. het officiële verkiezingsreglement verkrijgbaar is.

MrMOVIE EN DE FILMKRANT PRESENTEREN DE COMPLETE FILMAGENDANU DIRECT TOEGANKELIJK VIA FILMKRANT.NL EN MrMOVIE.NL VAN NEDERLAND DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 53

SHOWING AND TELLING DE FILMGESCHIEDENIS VERSMALT ‘De introductie op het re- concludeert dan ook: ‘Het trospectief van de popu- is duidelijk dat state-of- KORT laire Amerikaanse acteur the-art onderzoek en BEYOND THE WITNESS - HOLOCAUST Al Pacino zegt weinig over kennis, ofwel binnenshuis REPRESENTATION AND THE TESTIMONY de acteur – een gebrek gedaan, dan wel afkom- OF IMAGES aan precisie dat karakte- stig van autoritaire bron- Rebecca Katz Thor ristiek is voor portretten nen opvallend afwezig ART AND THEORY PUBLISHING, € 25,30 van acteurs en wat ze pre- zijn.’ Het gaat De Klerk Terwijl nog maandelijks films verschijnen waarin de cies doen. Waaruit Paci- vooral om de versmalling Tweede Wereldoorlog een rol no’s talent bestaat wordt die er ontstaat. Film- speelt, betreden we lang- niet gedefinieerd.” archieven draaien veel zaam aan een tijd waarin er Deze dodelijke evalu- films die ook in gewone geen getuigen van de Holo- atie van de begeleidende filmtheaters rouleren, caust meer in leven zijn. Beyond The Witness - Holo- tekst van het British Film programmeren de geijkte caust Representation And Institute bij hun Pacino- meesterwerken uit de The Testimony Of Images, retrospec­ tief­ in februari canon, onderscheiden stelt de complexe vraag hoe deze geschiedenis 2014 komt uit de gerevi- zich niet in de tekstuele via beeldmateriaal toch blijvend herinnerd en seerde en bewerkte versie toelichtingen – terwijl de herdacht kan worden. Rebecca Katz Thor onderzoekt hierbij hoe de herinterpretatie van van Showing and Telling, instituten wél de kennis visueel archiefmateriaal, waarbij gekeken wordt het proefschrift van Nico AL PACINO IN THE GODFATHER in huis (horen te) heb- naar de context waarin de beelden zijn ontstaan de Klerk. Hij promoveerde ben – en van de films die en de manier waarop zij iets representeren, in 2015 aan de Universiteit Utrecht en en is inmiddels vertoond worden, is slechts een heel klein percentage beelden opnieuw tot ons laten spreken. Ze doet als postdoc researcher verbonden aan diezelfde univer- afkomstig uit het stille-filmtijdperk. Waarbij De Klerk dit aan de hand van drie praktijkgevallen, de films: Respite (2007) van Harun Farocki, A Film siteit. De Klerk werkte tussen 1992 en 2012 bij het Ne- fijntjes opmerkt dat dit waarschijnlijk komt omdat hun Unfinished (2010) van Yael Hersonski en The derlands Filmmuseum/Eye als researcher en curator. lengte afwijkt: ze passen niet in het vertoningsschema. Specialist: Portrait of a modern criminal (1999) Een deel van de onderzoeksprojecten die hij daar initi- En het samenstellen van een programma met korte van Eyal Sivan. Vooral de film Respite is voor de eerde, duikt op in zijn proefschrift als case study. stille films kost moeite. Er is met andere woorden ook Nederlandse context van groot belang, zij De handelseditie van zijn proefschrift gaat over de gemakzucht en luiheid in het spel. bestaat namelijk uit een onderzoek naar de film die kampcommandant Rudolph Breslauer in manier waarop filmarchieven publiekelijk verantwoor- Het belangrijkste punt dat De Klerk maakt, betreft 1944 van Kamp Westerbork liet maken. Door de ding afleggen over hun programmering, waarvan ook de consequenties van die zowel inhoudelijke als pro- fragmenten van deze ‘kampfilm’ te tonen, de ondertitel getuigt: Film Heritage Institutes and Their grammatische versmalling. De in de loop der jaren op- waaronder het scenario en het ontwerp van Performance of Public Accountability. De Klerk onder- gedane kennis die de filminstituten dankzij onderzoek tussentitels, toont Farocki in Respite de gelijke- zocht systematisch hoe 24 filmarchieven in februari opdoen, sijpelt niet meer door naar een breder publiek. nissen met de hedendaagse bedrijfsfilm. Een bedrijfsfilm die moest tonen hoe effectief het er 2014 hun programma’s toelichtten. Daarbij viel zijn Daardoor krijgt dit publiek een beperkt idee van de in Westerbork aan toeging. voormalig werkgever Eye helaas af, omdat het niet mo- filmgeschiedenis en wat cinema is. Terwijl er zoveel gelijk was via hun website teksten over filmvertoningen moois in die archieven verborgen ligt, dat je vrij een- ISLE OF DOGS, THE SCREENPLAY of al afgelopen programma’s terug te lezen – iets wat voudig kunt voorzien van filmhistorische context en Wes Anderson inmiddels veranderd is. met een beetje moeite publiekelijk kunt presenteren. FABER AND FABER, €19,99 Mening hart is het afgelopen Bij het analyseren van de toelichtende teksten keek De Klerks vijf case studies laten zien hoe het wel kan, jaar veroverd door de film De Klerk naar permanente en tijdelijke tentoonstellin- waarbij (film)historisch onderzoek gepaard gaat met Isle of Dogs van Wes Ander- gen, ‘one-off’-screenings, uitbreng, retrospectieven, esthetische evaluatie. De Klerk hamert voortdurend op son. Het scenario vormt series en evenementen. Het resultaat stemt niet vrolijk. het belang van context. Context die nu meestal schit- daarbij een niet te missen De filmarchieven lichten nauwelijks toe welke kopie zij tert door afwezigheid, en dat terwijl deze instellingen onderdeel van de beginnende of vergevorderde Anders- draaien, welk beeldformaat deze heeft of waarom zij de schatbewaarders zijn van ons filmisch erfgoed. on-collectie. Niet alleen kunt dat in een bepaald format doen – tegenwoordig meest- Erfgoed dat er momenteel nogal bekaaid afkomt en/of u de droge humor van Chief al als DCP. Daardoor krijgt de toeschouwer geen infor- armzalig geduid wordt. Wat wil je ook, als er veel be- en Boss nog eens teruglezen, matie over de restauratie- of vertoningsgeschiedenis zoekers moeten komen omdat anders de ‘targets’ niet vooral de regieaanwijzingen van die kopie. Daarnaast valt op dat de teksten over de worden gehaald, waardoor de huur van de dure panden en inleidingen geven een interessant kijkje in de manier waarop Anderson zijn gestileerde films vertoonde films grosso modo vrij nietszeggend zijn, niet meer kan worden betaald. in elkaar zet. Achterin het scenario wordt daar- met een minieme plotbeschrijving, obligate informatie ANDRÉ WAARDENBURG naast een overzicht gegeven van de mooiste over acteurs of opvallende stijlkenmerken en meestal storyboards die tijdens de filmproductie zijn voorzien van uit andere media overgenomen overdre- gemaakt - waarbij de invloed van de Japanse SHOWING AND TELLING: FILM HERITAGE prentkunst sterk naar voren komt. ven aanprijzingen. INSTITUTES AND THEIR PERFORMANCE NICO DE KLERK Ook zijn de filminstituten traditioneel, in de zin OF PUBLIC ACCOUNTABILITY SAMENSTELLING JORIK AMIT GALAMA, INTERNATIONAL | VERNON PRESS, 2017 | 322 PAGINA’S, € 45 dat zij film voornamelijk als kunstvorm zien. De Klerk THEATRE & FILM BOOKS, LEIDSEPLEIN 26, AMSTER­ DAM, T 020 6226489, THEATREANDFILMBOOKS.COM CHARLIE HUNNAM RAMI MALEK YORICK VAN WAGENINGEN

THE GREATEST ESCAPE ADVENTURE EVER TOLD

NU IN DE BIOSCOOP

ADV_PAPILLON(260x320).indd 1 22-08-18 13:16 DE FILMKRANT PORTRET ANGELIQUE VAN WOERKOM #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 55 Thuiskijken

Wat hierin ook opvalt is dat al deze voorbeelden over de liefde tussen twee mannen gaat. Maar hoe zit het met de vrouwen? Een terechte vraag. Met de L in LGBTQ+, ‘Lesbisch’, is het op tv nog iets treuriger gesteld. De nieuwe zesdelige (web)serie Anne+ brengt daar verandering in met een dubbele dosis lesbian fun. In elke aflevering wordt de relatie van Anne (Hanna van Vliet) en een van haar oude liefdes behandeld. De ideologie van meer diversiteit op het kleine scherm speelde zelfs achter de schermen van deze serie. Scenarist Maud Wiemeijer en regisseur Valerie Bisscheroux stelden samen een crew (en cast) samen van voornamelijk niet-heterovrouwen. In Bisscheroux’ woorden: “Omdat het gewoon niet vanzelfsprekend zou moeten zijn dat mannen de overhand hebben in een project. Maar ook omdat we als LGBTQ+’ers allemaal dezelfde motivatie hadden: om de content te maken die we vroeger zelf misten.”

PLEZIER Twee meisjes in plaats van een jongen en een meisje. Het meest verfrissende aan Anne+ is dat het geen ni- cheserie is geworden voor de lesbische markt, maar dat het gewoonweg over relaties gaat. De grootste ver- nieuwing zit daarbij in de vorm. Voor internet niet heel speciaal maar voor tv des te meer: een dramaserie van 10 minuten per aflevering. Oplossing van NPO3: twee afleveringen per keer uitzenden. Hoe dat uitpakt is een kwestie van afwachten. Wat hoe dan ook zal opvallen is het plezier dat hier is ingestoken. Het levendige straat- beeld, het dito camerawerk maar ook het production design dat met posters van Todd Haynes’ Carol (2015) en schrijfster Lieke Marsman tot zelfs met regenboog- sportsokken inside lesbian jokes in dit passieproject VALERIE BISSCHEROUX EN MAUD WIEMEIJER heeft verstopt. Het zijn dit soort details die luchtig onderstrepen waar het hier om te doen is: het echte verschil zit in de nuance, maar vergeet niet hoeveel die ANNE+ ertoe doet.

ANNE+ NEDERLAND, 2018 | REGIE VALERIE BISSCHEROUX | 6 X CA. 10 MINUTEN | MET HANNA VAN VLIET, ELINE VAN GILS, KIRSTEN MULDER | TE ZIEN OP PASSIEPROJECT MET HET NEDERLANDS FILM FESTIVAL, VANAF 30 SEPTEMBER OP HET YOUTUBE-KANAAL VAN ANNE+ EN REGENBOOGSOKKEN VANAF 30 OKTOBER OP NPO3 Het is tragisch gesteld met de representatie Mond, 2018): met de representatie van homoseksuele van lesbische vrouwen op de Nederlandse hoofdpersonen in Nederlandse Telefilms en miniseries televisie. Vernieuwing komt uitgerekend van lijkt het de laatste jaren steeds beter te gaan. Toege- een webserie die door BNNVARA en 3LAB ook geven, afgezien van Ramses is homoseksualiteit ook op tv wordt uitgezonden. Met het zesdelige steevast het onderwerp van een film of serie wanneer Anne+ stijgt het quota lesbiennes tijdelijk de hoofdpersoon op zijn eigen geslacht valt. Wat voor- onevenredig: elke uitzending staat naast uitgang betreft is het dus zo treurig gesteld dat we voor hoofdpersoon Anne een van haar ex- een Nederlandse serie met homoseksuele hoofdperso- vriendinnen centraal. DOOR ALEXANDER ZWART nen die niet per se over hun homoseksualiteit handelt, terug moeten naar begin jaren negentig: de komediese- Van Ramses (Michiel van Erp, 2014) tot Jongens (Mischa rie In de Vlaamsche pot over het koppel Luciën en Karel Kamp, 2014) en Gewoon vrienden (Annemarie van de en hun restaurant. ANNE+ DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 56

FIXED BAYONETS Overleven in Samuel Fullers hel “Wanneer je niet van Sam Fullers films voldoende budget voor een film over een mi- houdt, dan hou je gewoon niet van cinema”, litaire zelfmoordmissie. Fixed Bayonets volgt wist Martin Scorsese. Als bewijsmateriaal een peloton dat bij de Noord-Koreaanse op- geldt de blu-ray restauratie van Fixed Bayo- mars geïsoleerd achterblijft om de aftocht nets, een oorlogsfilm waarmee de actiefil- van hun eenheid te dekken. mer heroïsme doorprikt. Fuller toont geen lang uitgesponnen ge- vechten maar korte geweldexplosies en duikt ‘In Fixed Bayonets is het belangrijkste motief vooral in het lichaam en de geest van de sol- voor actie overleven en niet heroïek’, schrijft daten. Daarbij heeft hij oog voor fysieke uit- Samuel Fuller (1912-1997) in zijn autobio- putting en mentaal lijden. Maar ook voor grafieA Third Face. ‘Ik wilde de futiliteit van verveling, angst en twijfel. Oorlog is voor militaire gevechten en het tragische mense- Fuller een afwisseling van lange wachtperio- lijke verlies onderstrepen.’ De maker van The des en korte geweldserupties. De dood komt Steel Helmet, Merrill’s Marauders en The Big uit het niets en is verbonden met toeval. Zo Red One die stelde “film is een slagveld”, was wordt een soldaat in een ‘veilige’ grot fataal als ex-soldaat geobsedeerd door de zinloos- getroffen door een weerkaatsende kogel. heid van oorlog en het heldendom dat Holly- Oorlog voeren is constant balanceren op een wood eraan verbond. De onafhankelijke ci- dunne lijn tussen leven en dood. Een dode neast streefde als verhalenverteller bewaart zijn gelaatsuitdrukking en blik emotioneel realisme na. “Het leven is in waardoor het besef van zijn overlijden maar kleur maar zwart-wit is veel realistischer”, met vertraging doorsijpelt. PICNIC AT HANGING ROCK antwoordde Fuller toen hem werd gevraagd Terwijl een korporaal worstelt met angst waarom zijn zwart-witte Koreaverhaal Fixed voor verantwoordelijkheid, ontdekken an- Bayonets zo’n nazinderende mokerslag is. deren de zinloosheid van heroïek. Bij een PICNIC AT HANGING ROCK “Een film van Fuller is meteen herken- poging een gewonde kameraad te redden baar”, zegt criticus Frank Lafond in het bo- sterft een soldaat terwijl een andere alleen nusmateriaal van de blu-ray. Dat klopt. De een stoffelijk overschot terugbrengt. “Voor Preutse exploitatie: kan dat? rauwe energie die van het scherm spat, de het Amerikaanse leger was deze blik op oor- onvoorspelbaarheid van het verhaal, de ner- log vanuit soldatenstandpunt te somber, te Op Valentijnsdag 1900 verdwijnen vier jon- De sfeer wil graag op gothic horror lijken veuze camerabewegingen, de excentrieke begaan met de slachtoffers en te respectvol ge vrouwen in deze remake-serie naar de maar het is slechts imitatie. Alsof men alleen personages, de afwisseling van lange takes voor de vijand”, aldus Lafond, “maar bij het klassieker van Peter Weir uit 1975. de klok heeft horen luiden. Wel zitten er ge- en snelle montage: vintage Fuller is 100 pro- publiek sloeg hij aan.” lukkig aanmerkelijk minder panfluiten in cent herkenbaar. Het is de handtekening van IVO DE KOCK Gek genoeg wordt deze Amazon-bewerking dan in Weirs versie. In plaats daarvan moe- iemand die een directe emotionele impact van de gelijknamige klassieker van Peter ten beats en tussentitels – ‘De tweede dag na nastreeft, die wil verrassen en entertainen, FIXED BAYONETS VERENIGDE STATEN, 1951 | Weir uit 1975 over het algemeen lovend ont- de verdwijning’ –het geheel meer vaart ge- die een waarheid tracht te onthullen en pro- REGIE SAMUEL FULLER | 92 MINUTEN | MET RICHARD vangen. Weinig mensen storen zich blijkbaar ven. Dat doen ze ook, maar dat gaat ten koste beert “to grab audiences by the balls!” In BASEHART, GENE EVANS, MICHAEL O’SHEA, RICHARD aan het mooie-meisjessyndroom en de van de emotionele intensiteit van de serie. 1952 kreeg regisseur-scenarist Fuller van HILTON, CRAIG HILL | + INTERVIEW FRANK LAFOND | zweem van exploitatie waar de serie aan Het overheersende gevoel is dat je langs het Fox-baas Darryl Zanuck creatieve ruimte en DISTRIBUTIE RIMINI ÉDITIONS lijdt. Want oh ja, het voyeurisme zat ook al in verhaal en de personages scheert maar ze Weirs gelijknamige film uit 1975 en in Joan nooit echt aanraakt. Alsof de makers naar Lindsays roman uit 1967. Sofie Coppola’s Marie Antoinette (2006) Het verhaal speelt zich af rond Valentijns- hebben gekeken maar het punt hebben ge- dag 1900 ergens in de bush buiten Mel- mist. bourne waar vier jonge vrouwen van Appley- Daarom stoort het mooie-meisjessyn- ard Ladies College tijdens een picknick droom en de driestuiver-erotiek des te meer. spoorloos verdwijnen. Twee ervan zullen te- In dit soort series moeten de hoofdpersonen rugkeren/worden gevonden maar het mys- – als het jonge vrouwen zijn – altijd adem- terie zal nooit worden opgehelderd. Waar de benemend mooi zijn want anders houden we film vooral speurde naar het hoe van hun onze aandacht er blijkbaar niet bij. Dat de verdwijning, is de serie meer geïnteresseerd camera als het ware handel drijft met hun in het waarom. schoonheid voelt al als bedrog. Maar het Want terwijl via flashbacks elk van de wordt nog erger als ze op een avond in een nimfachtige personages meer backstory soort nimfenspel in hun slaapkamer hun ge- krijgt – mensen van vlees en bloed worden waden uittrekken en we naar hun billen mo- het helaas niet – wordt ook duidelijk dat gen kijken. Want dat is wat u, de kijker de geen van hen vrij was. Zelfs de diabolische hele tijd wilde, lijkt de serie te willen zeggen. Hester Appleyard – een zoals altijd tegenval- Het is preuts en exploitatief tegelijk en dat lende Natalie Dormer (Game of Thrones) – nekt de serie. Ook al is het echte onderlig- die het enorme landhuis in de openingsscène gende thema van Picnic at Hanging Rock – koopt met geld dat ze duidelijk op dubieuze achter beschaving heerst wildernis en rot – wijze heeft verkregen, blijkt een verleden te wel interessant. willen ontvluchten. Want dit was de tijd dat RONALD ROVERS Australië nog aan de andere kant van de we- reld lag, toen mensen nog echt van de aard- PICNIC AT HANGING ROCK AUSTRALIË, 2018 | bodem konden verdwijnen. De verdwijning DIVERSE REGISSEURS | 6 X 50 MINUTEN | MET NATALIE van de vrouwen, met alle media-­aandacht DORMER, LILY SULLIVAN, LOLA BESSIS | TE ZIEN OP van dien, komt haar dus bijzonder ongele- FILM BY THE SEA EN VIA AMAZON PRIME EN BBC FIRST gen. FIXED BAYONETS DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 57

STEPHEN LOVERIDGE EN M.I.A. OVER MATANGI/MAYA/M.I.A. ‘GEEN AMERIKAANSE DROOM’ zogenaamde controverses zorgt met Madonna’s Super Bowl Halftime Show als absoluut hoogte-/dieptepunt. Toen gaf Arulpragasam op prime time television een middelvinger naar de camera, wat haar bijna haar ge- hele carrière heeft gekost. “Ik maak vergissingen,” legt Arulpragasam uit over hoe ze terugkijkt naar zulke mo- menten in de film, “maar wat kan ik anders doen? Ik reageer op reacties. Wat moet ik dan doen? Zwijgen?” Zwijgen deed ze nooit. Gevoed door de turbulente energie van Sri Lanka ontwikkelde Arulpragasam al op vroege leeftijd een bijzondere, anarchistische esthetiek die ze kwijt kon in haast elk medium: graffiti, film en uiteindelijk muziek. Matangi/Maya/M.I.A. gaat dan toch stiekem in traditionele muziekdocumentairemo- BIJSCHRIFT dus, wanneer vroeg materiaal van een musicerende Arulpragasam achter elkaar wordt gezet. En ook dat is enerverend om te zien en horen. Wat M.I.A. aan het begin van de eenentwintigste eeuw deed was namelijk behoorlijk baanbrekend. Haar toentertijd unieke com- binatie van punk, hip hop en ‘wereldmuziek’ is pas veel later doorgedrongen tot mainstream popmuziek.

BEVRIJDEND “Het was zo verslavend,” vertelt Arulpragasam in Ber- lijn over haar eerste aanraking met drumcomputers en Wie liever naar de film dan naar de club gaat cumentaires gezien,” vertelt Loveridge over wat zijn samplers. “Ik werkte in een winkel in Londen. Ik had kan tijdens Amsterdam Dance Event ook naar debuut onderscheidend maakt. “Ze gaan allemaal als geen geld om materiaal voor mijn kunst te kopen. Ik de Nederlandse première van een enerverende volgt: een onwaarschijnlijk persoon wordt beroemd, had alleen een microfoon die je kon aansluiten op een muziekdocumentaire. Al heeft popicoon M.I.A. lijkt de Amerikaanse Droom te behalen en drukt dan op Roland 505 sampler. Elk geluid dat ik met die micro- liever niet dat je Matangi/Maya/M.I.A. in het de zelfvernietigingsknop. Ze krijgen een overdosis, een foon in die zwarte machine stopte kon ik gebruiken hokje van die wat doorsnee documentaires tragisch ongeluk of verbreken al het contact met hun en kostte me niets. Ik hoefde geen producten meer te stopt: ‘In deze film zie ik een een vluchteling vorige leven.” kopen voor mijn kunst. Ik hoefde ze ook niet te stelen. die de beste baan in de wereld krijgt.’ “Dit is niet die film. Hier is geen Amerikaanse Het kwam direct uit mijn mond. Dat was zo bevrijdend. DOOR HUGO EMMERZAEL droom. Dat is de verkeerde droom om te hebben.” Ineens was ik van niets of niemand meer afhankelijk.” “Die droom is het probleem,” vult Arulpragasam aan. Precies dat idee vat het verdere verloop van Ar- Mathangi “Maya” Arulpragasam tolereert geen hokjes- Zij ziet haar documentaire dan ook liever niet als een ulpragasams carrière samen. Als hybride tussen een denken. Haar muziek als rapper, zangeres en producer muziekdocumentaire. Een flashback: Arulpragasam muziek- en vluchtelingdocumentaire toont Matangi/ M.I.A. is te eclectisch, brutaal en geëngageerd om vast was in 1975 geboren in Londen, maar in datzelfde jaar Maya/M.I.A. vooral hoe zij in een steeds grotere pu- te pinnen op een stijl of genre. Buiten het prisma van emigreerde het gezin naar het noordelijk deel van Sri blieke arena haar onafhankelijkheid heeft geprobeerd de popcultuur weigert ze vooral om verward te worden Lanka, waar haar vader een sleutelfiguur werd bij de te houden om haar eigen verhaal te vertellen. Niemand met haar M.I.A.-persona. En waar het kan verzet ze Tamils tijdens de burgeroorlog. Op haar elfde nam haar kan dat namelijk voor haar doen, zelfs Loveridge niet. zich ook nog tegen haar eigen afspiegeling in docu- moeder haar weer mee terug naar Londen. Deze keer Al schemert in het gesprek tussen Arulpragasam en de mentaireportret Matangi/Maya/M.I.A. van jeugd- kwamen ze er terug naar als vluchteling. “De mees- regisseur van haar levensportret door dat haar kritiek vriend Stephen Loveridge. “Ik wil nog steeds die hele te documentaires over vluchtelingen eindigen op dit op de film vooral te maken heeft met hoe confronte- film opnieuw monteren,” vertelt Arulpragasam aan een punt. De vluchteling bereikt nieuw land en krijgt mis- rend Matangi/Maya/M.I.A. voor haar is om te zien. groep filmjournalisten in Berlijn, terwijl Loveridge er schien een baan,” vertelt Arulpragasam over Matangi/ “In deze film zie ik een vluchteling die de beste baan enigszins gekrenkt naast zit. Maya/M.I.A.. “Deze film begint daar juist en laat in de wereld krijgt, wat een lading nieuwe problemen vervolgens zien hoe die vluchteling een internationaal met zich meebrengt. Dat touwgetrek tussen mij en de SLEUTELFIGUUR gerespecteerde popster wordt.” industrie kan ik nog niet onder ogen zien, omdat het Arulpragasam laat zich niet inkaderen. Dat blijkt uit aantoont hoe raar mijn leven eigenlijk is. Die extremen Matangi/Maya/M.I.A. en uit dit interview waarin ze REACTIONAIR in mijn leven kan ik eigenlijk nog niet verwerken.” meerdere keren uithaalt naar de regisseur die jaren in Matangi/Maya/M.I.A. viert die roem niet. Integen- haar schaduw – en in de montagekamer – heeft ge- deel, een groot deel van de documentaire gaat juist over sleuteld aan deze unieke muziekdocumentaire. Uniek hoe Arulpragasams kraakheldere boodschap – over MATANGI/MAYA/M.I.A. VERENIGDE STATEN/ GROOT-BRITTANNIË, 2018 | REGIE STEPHEN LOVERIDGE omdat Matangi/Maya/M.I.A. verdergaat waar de vluchtelingen, kapitalisme en mensenrechten - door de | 96 MINUTEN | MET M.I.A. | TE ZIEN OP 20 OKTOBER IN meeste muziekdocumentaires ophouden. “Ik heb de mangel van de popcultuur wordt gehaald. Zonder sen- MELKWEG CINEMA TIJDENS AMSTERDAM DANCE afgelopen jaren zo’n beetje alle populaire muziekdo- sationeel te worden laat Loveridge zien hoe M.I.A. voor EVENT, VANAF 7 JANUARI OP DVD, BLU-RAY EN VOD DE FILMKRANT #413 SEPTEMBER/OKTOBER 2018 58

Kamperfoelieweg 160, 1032 HV Amsterdam 13 augustus 2018, 14.42 uur

“Volgens buienradar zou het nu droog moe- ten zijn”, zegt Robin de Puy’s assistent Daan de Jager, terwijl hij bij de voordeur van het Turkse restaurant Hanimeli in Amster- dam-Noord naar de grijze lucht staart. “Maar het miezert en dat zie je direct op die effen stof. Dus ik ga paraplu’s kopen.” Binnen treft De Puy de laatste voorbereidingen voor haar gefilmde ode aan de begin dit jaar over- V.L.N.R. ROSWITHA COMMANDEUR, COSIMA BAS, ANNA LUYTEN, NINA FOKKER, leden tv-presentatrice Mies Bouwman. ANNA DRIJVER EN ANNEKE STEENHUIZEN De ode is een idee van De Wereld Draait | OP DE ACHTERGROND DE VAN STRAAT Door, geïnspireerd op een rubriek van het in GEPLUKTE FIGURANT RONALD, PRODUCTIE- ASSISTENT ANNELOES BAKKER, REGISSEUR de jaren zestig door Mies Bouwman gepre- ROBIN DE PUY EN – ACHTER DE CAMERA – senteerde praatprogramma Mies en scène. MAARTEN VAN ROSSEM Destijds bewerkten kunstenaars als Jan Wol- kers, André Volten en Wim T. Schippers naar eigen inzicht een kubus, die op elkaar gesta- Timp, en van een veld met bloemen, want grijs en beige – en bijpassend colletje op de zijn beginpositie. Even later draait de camera peld een soort totempaal vormden. Als eer- “Mies had een prachtige tuin en ze was dol ‘set’ arriveren. Voor de roze huisjes op de weer. Een passerende Noorderling grapt dat betoon aan Mies vroeg Matthijs van Nieuw- op bloemen”. Vandaag staat in het teken van hoek van de Sneeuwbalweg en Kalmoestraat, hij niet in beeld wil; hij moet nog zes jaar ge- kerk cum suis een aantal kunstenaars, onder het broekpak – in de vroege jaren zeventig, pal naast het Noorderparkbad, staat het be- vangenis uitzitten. wie Gerti Bierenbroodspot, Maarten Baas, toen ze de populaire tv-quiz Eén van de acht stelbusje van De Jager geparkeerd. Als hij de “Die beweging is leuk, toch?” zegt De Puy Ans Markus, Marte Röling en De Puy om een presenteerde, zo ongeveer het handelsmerk paraplu’s heeft uitgedeeld en Van Rossem na nog een take – het lijkt Les parapluies de kubus te maken. Het eindresultaat zal worden van Mies Bouwman. zijn camera onder de opengeklapte achter- Cherbourg wel, Jacques Demy’s klassieker getoond bij Beeld en Geluid in Hilversum. Terwijl voor in het restaurant twee man- klep heeft geposteerd, sommeert De Puy de met Catherine Deneuve. “En dat gedoe met De Puy (Oude-Tonge, 1986) studeerde in nen een potje backgammon spelen en in de dames in broekpak om op een rijtje te gaan de paraplu’s ook, toch?” Het is dan al gestopt 2009 af aan de Fotoacademie Rotterdam, keuken de voorbereidingen voor het avond- staan, hun rug naar de camera. met regenen, maar Van Rossem is het met was in 2016 Fotograaf des Vaderlands en maal worden getroffen, hijsen een aantal Een buurtbewoner die ze drie minuten eer- haar eens; de paraplu’s blijven. “Die zorgen maakte samen met cameraman Maarten van vrouwen zich in hun broekpak. Het zijn der van straat heeft geplukt (“Ik vond ’m er voor een kolderieke shizzle.” Rossem – die ook het camerawerk deed voor vrienden en bekenden van De Puy, opge- leuk uitzien”) krijgt de opdracht voorbij te lo- Simone de Vries’ documentaire over De Puy trommeld via Facebook en andere sociale pen; de dames moeten zich vervolgens een JAN PIETER EKKER – al een aantal commercials en een videoclip media. “Ik wilde eerst tweehonderd vrou- voor een omdraaien. “Oké, Ronald, loop maar FOTO BOB BRONSHOFF voor Wende. Aanvankelijk wilde ze vier fo- wen hebben, maar bedacht me net op tijd dat naar mij toe. Maar niet naar mij kijken,” zegt to’s maken voor haar kubus, maar daar dat veel te veel tijd zou gaan kosten. Zoveel De Puy, die naast de camera staat. “Heel ODE AAN MIES (ONDERDEEL VAN DE TOTEMPAAL kwam ze snel op terug. “Mies is televisie. broekpakken heb ik ook helemaal niet. Ik heb goed.” GEMAAKT DOOR 7 KUNSTENAARS) | NEDERLAND, 2018 | Daar móet bewegend beeld bij.” alleen nog wat samples maatje 34, 36 over, Als ze even later nog een take willen opne- REGIE ROBIN DE PUY | CAMERA MAARTEN VAN ROSSEM | Ze nam al filmpjes op (“Ik zie het als be- maar daar past geen normale vrouw in.” men, blijkt de figurant te zijn verdwenen. “O MONTAGE BJORN MENTINK | BNNVARA (DE WERELD wegende foto’s”) met verstrengelde licha- Het miezert nog steeds als alle dames in fuck, hij is doorgelopen”, zegt De Puy. Ze DRAAIT DOOR) | TE ZIEN VANAF OKTOBER BIJ BEELD EN men, als ode aan Mies en haar man Leen broekpak – streepje, ruit, wit, grijs, donker- snelt achter hem aan en leidt hem terug naar GELUID OP HET MEDIAPARK IN HILVERSUM

DE FILMKRANT #414 VERSCHIJNT OP DONDERDAG 25 OKTOBER Volgende maand TOUCH ME NOT LEAVE NO LA TERRA DELL’ABBASTANZA TRACE THE WILD PEAR TREE DE DIRIGENT THE FRONT WIDOWS SUSPIRIA GIRL RGB RUNNER THE KING LIFE ITSELF ALL ALONE MY LAS HEREDERAS LORO GRÄNS FOOLISH HEART ROBIN MARY SHELLEY IN DEN GÄNGEN HOOD HUNTER KILLER HET HUT SYNDICAAT I STILL SEE YOU HALLOWEEN THE WIFE RAMEN SHOP WELCOME HOME NIET SCHIETEN MONKY EEN FILM VAN MINDAUGAS SURVILA THE ANCIENT WOODS

VANAF 18 OKTOBER IN DE FILMTHEATERS VANAF 20 SEPTEMBER IN DE FILMTHEATERS EN OP PICL 1

adv_FK_Living the light.indd 1 24-08-18 10:40 STAY SAD

PITY 2o september in de bioscoop td3 van de auteur van DOGTOOTH, THE LOBSTER en THE KILling of a sacred deer een uitgave van DE filmfreak Vanaf 4 oktober in de filmtheaters en op Picl

adv_FK_sprekendNed.indd 1 04-09-18 11:14 FRANZROGOWSKI PAULABEER

“INTENSE AND MESMERIZING” EENFILMVANCHRISTIANPETZOLD THE HOLLYWOOD REPORTER

“PETZOLD’S MOST CONCEPTUALLY DARING FILM TO DATE” GEBASEERDOPHETGELIJKNAMIGEBOEKVANANNASEGHERS VARIETY F B I BIC

www.imaginefi lm.nl 4a

I FIPRESCI AWARD #### “MASTERFULLY CRAFTED MURAKAMI ADAPTION” I ##### “ONWEERSTAANBAAR”

F B I BIC ©2018 PINEHOUSEFILM CO., LTD. ALL RIGHTS RESERVED

WWW.IMAGINEFILM.NL

FilmkrantCombi-Transit-Burning_1-1_v2.indd 1 05-09-18 17:00