Inhoud
Inleiding 3 Recapitulatie programmarekening 72
Paragrafen Programma’s Paragraaf 1 : Lokale heffingen 74 Programma 1 : Burger en bestuur 6 Paragraaf 2 : Weerstandsvermogen en Programma 2 : Veiligheid en regels 14 risicobeheersing 81 Programma 3 : Wonen en werken 22 Paragraaf 3 : Onderhoud kapitaalgoederen 97 Programma 4 : Leefomgeving 34 Paragraaf 4 : Financiering 100 Programma 5 : Sociaal domein 53 Paragraaf 5 : Bedrijfsvoering 107
Paragraaf 6 : Verbonden partijen 111 Overzichten Paragraaf 7 : Grondbeleid 120 Overzicht 1: Algemene Dekkingsmiddelen 64
Overzicht 2: Onvoorzien 67 Projectrapportages 126 Overzicht 3: Overhead 68 Overzicht 4: Vennootschapsbelasting 70 Bijlage : Toelichting op beleidsindicatoren 139
2 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Afgelopen jaar is uitvoering gegeven aan de pilot Inleiding Toekomst Gerichte Erven, waarin een samenloop van uitdagingen als asbest, sloop en nieuwe kansen In dit jaarverslag rapporteren wij over de door glasvezel moet leiden tot een erftransitie. ontwikkelingen en realisaties uit 2018. Dit gebeurt op Op gebied van wonen is er specifiek aandacht basis van de programmabegroting 2018 die getiteld besteed aan jongeren en is de starterslening was: “Naar een nieuw evenwicht”. vernieuwd.
Het jaar 2018 in vogelvlucht Er is sterk ingezet op de uitvoering van de 5 pijlers Het afgelopen jaar stond een aantal ontwikkelingen van de Sociaal Economische Visie (Centrum, op het gebied van samenwerking centraal. Zo is Hof vrijetijdseconomie, werken, duurzaamheid & van Twente actief lid van P10 en maakt zich hard innovatie). De bedrijventerreinvisie is geactualiseerd, voor de specifieke uitdagingen waar het platteland het aantal toeristische overnachtingen is toegenomen voor staat door middel van kennisdeling en lobby. en de organisatie HofMarketing is opgericht.
Er is een start gemaakt met de uitvoering van de Op het gebied van duurzaamheid is er een positief Agenda voor Twente 2018-2022. Besloten is om aan besluit genomen ten aanzien van de realisatie van vier projecten, waaronder het project “Mineral Valley vier zonneparken. Ook heeft de energiecoach 35 Twente”, financiële middelen uit de Agenda voor bedrijven bezocht en hebben de wooncoaches ruim Twente toe te kennen. Tevens zijn voorbereidingen 250 adressen geholpen met maatwerkadvies om getroffen voor de vorming van de Omgevingsdienst aanpassingen te doen in de woning. De derde editie Twente die per 1 januari 2019 van start is gegaan. van de duurzaamheidsprijs leverde maar liefst 550 inzendingen op voor de warme truienactie. Op het gebied van integrale veiligheid is samen met onze ketenpartners veel aandacht geschonken aan Op het gebied van bodem en astbest zijn in 2018 het thema ondermijning. Dit resulteerde onder andere duidelijke stappen gezet. Zo is het intergemeentelijke in vaststelling van het plan ‘Aanpak ondermijnende projectbureau Bodem Asbest Sanering (BAS) criminaliteit’. opgericht, gehuisvest in ons gemeentehuis. Ook is er 3 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht vanuit (Hof van) Twente, in nauwe samenwerking en ideeën zijn bij elkaar gebracht in een transformatie met de lobbyisten van de Regio Twente, een actieve en ombuigingsprogramma (TOP). De beleidsplannen asbestlobby gevoerd richting politiek Den Haag. In WMO en Jeugdzorg zijn opgenomen in het februari 2018 bracht een delegatie van Tweede Visiedocument Gezond Verbinden. Voor een Kamerleden een bezoek aan Hof van Twente en verdiepingslag hierbij is een werkgroep met buurgemeente Berkelland. De laatste fase van het raadsleden gevormd. bodemsaneringsproject Gijmink is van start gegaan. Verder is er voor ruim 113.000 m2 gesaneerd Verder is in 2018 fors ingezet op de samenwerking asbestdak subsidie toegekend en zijn dankzij de met scholen en andere partners rondom de IKC’s en Koppelpilot bijna alle asbestdaken in het Gijmink zijn financiële middelen beschikbaar gesteld voor de inmiddels verwijderd. (ver) bouw. Het kunstgrasveld in Diepenheim is in gebruik genomen en het meerjaren Voor de openbare ruimte zijn diverse plannen onderhoudsprogramma voor de Reggehof is vastgesteld, onder andere het beheerplan bomen, is vastgesteld. besloten tot het verbeteren van paden op begraafplaatsen en is geinvesteerd in het onderhoud Leeswijzer van de drukriolering. In het jaarverslag 2018 worden per programma de belangrijkste onderwerpen tekstueel toegelicht. Ook Door de samenwerking tussen wijkbeheer, Salut en is per programma een tabel opgenomen met daarin bewoners zijn een aantal participatieprojecten een overzicht van baten en lasten van dat opgestart. Deze hebben, ondanks de beperkte programma. Vervolgens hebben wij in de bekende middelen, een goede bijdrage geleverd aan de kleurentabel per activiteit inzichtelijk gemaakt wat de leefbaarheid in een kern of wijk. stand van zaken is met betrekking tot de realisatie van de beleidsagenda 2018. In samenwerking met gemeente Almelo zijn de Jeugdhulp en maatwerkvoorzieningen WMO opnieuw Na de beleidsmatige programma’s volgen de vaste, ingekocht. Ook is er gewerkt aan transformatie en wettelijk verplichte paragrafen. Tot slot wordt in de kostenbeheersing. Alle concrete acties, initiatieven 4 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht rapportages over de bestuurlijke projecten de voortgang van die projecten verantwoord.
Wij hopen u met dit document een goed en praktisch bruikbaar inzicht te geven als verantwoording over het jaar 2018.
Burgemeester en wethouders van Hof van Twente, de secretaris, de burgemeester,
Dennis Lacroix Ellen Nauta-van Moorsel
5 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
PROGRAMMA 1 1.1.2 Samenwerkingsverband P10 Hof van Twente is actief lid van P10, het BURGER EN BESTUUR samenwerkingsverband van 17 grotere plattelandsgemeenten in Nederland. P10 maakt zich hard voor de specifieke uitdagingen waar het 1.1 Samenwerking platteland voor staat en doet dit vooral door kennisdeling en lobby bij VNG, hogere overheden en Wat wilden we bereiken? ‘Europa’. Wethouder Scholten is in 2018 lid van het Een sterke en betrouwbare samenwerkingspartner Dagelijks Bestuur geworden met de portefeuille zijn die positief kritisch kijkt naar nieuwe uitdagingen. ‘Maatwerk Platteland’ bestaande uit financiële verhouding, omgevingswet en sanering 1.1.1 Omgevingsdienst Twente (ODT) asbest(daken). Burgemeester Ellen Nauta is lid van In 2018 hebben de veertien Twentse gemeenten en het Algemeen Bestuur van P10 en levert – mede de Provincie Overijssel samengewerkt aan de namens P10 – haar inbreng in de VNG-commissie vorming van de Omgevingsdienst Twente (ODT) die Europa en Internationaal. En heeft - in EU-verband - per 1 januari 2019 van start is gegaan. Dit betreft de als lid van de Commissie Natuurlijk Hulpbronnen Twentse uitvoeringsdienst waarbij medewerkers die (Commissie NAT) inbreng op onder meer uitvoerende taken verrichten op het gebied van gemeenschappelijk landbouwbeleid en vergunningverlening, toezicht & handhaving plattelandsontwikkeling. (milieutaken) fysiek over zijn gegaan naar deze nieuwe organisatie. De ODT is in de plaats gekomen In 2018 is de positie van P10 binnen de VNG van de netwerkorganisatie Regionale versterkt. Wethouder Harry Scholten heeft tijdens Uitvoeringsdienst (RUD). een bijeenkomst in Den Haag bestuurders en Kamerleden opgeroepen koers te houden in de aanpak asbestsanering. Daarnaast is het netwerk “in Brussel” verstevigd.
6 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Ook heeft de Wageningen University & Research in 1.1.4 Interbestuurlijk toezicht opdracht van P10 een rapport uitgebracht over In het kader van interbestuurlijk toezicht houdt de “Leefbaarheidsinitiatieven op het platteland”. Daaruit Provincie Overijssel toezicht op vijf beleidsdomeinen: is een zogenaamd vijfpuntenplan ontstaan. Tot slot Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), heeft Hof van Twente de workshops ‘De kunst van Wet ruimtelijke ordening (Wro), Financiën, het lobbyen’ en ‘Dag van het Omgevingsplan’ Huisvesting statushouders en Archief. Hof van georganiseerd. Twente heeft een goed totaalbeeld gescoord, waardoor er een mild toezichtregime van toepassing 1.1.3 Agenda voor Twente is. In 2018 is gestart met de uitvoering van de Agenda voor Twente 2018-2022. Doel van deze Agenda is het versterken van de sociaal economische structuur van Twente. In de tweede helft van dit jaar zijn de eerste aanvragen voor projecten in behandeling genomen en is er besloten aan vier projecten, waaronder het project “Mineral Valley Twente”, financiële middelen uit de Agenda voor Twente toe te kennen. De vier projecten waaraan middelen zijn toegekend zijn ook onderdeel van de Regio Deal Twente waarvoor Twente een bedrag van € 30 miljoen toegekend heeft gekregen van het Rijk. De Agenda voor Twente heeft als basis gediend voor deze Regio Deal, die tot doel heeft om samen met het Rijk een impuls aan de regio te geven.
7 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
1.2 Communicatie/Participatie 1.2.2 Hof van Twente als merk Het bouwen aan het merk Hof van Twente is de Wat wilden we bereiken? kerntaak van de HofMarketing. Als gemeente sluiten Door middel van een goed uitgedacht plan en met we hier zo goed mogelijk bij aan. In 2018 is gestart inzet van onder andere nieuwe communicatiekanalen met de ombouw van de website een goede dienstverlening voor en samen met onze www.hofvantwente.nl van een gemeentelijke website inwoners realiseren. naar een portal. Dit is in 2019 afgerond. Hier kunnen mensen kiezen voor ofwel de gemeentelijke website, 1.2.1 Visie op communicatie ofwel de toeristische/recreatieve website. In 2018 is de communicatievisie opgesteld. Hierin staat beschreven welke belangrijke thema’s er zijn in 1.2.3 Onderzoek medialandschap de communicatie tussen gemeente en inwoners, en Met onze communicatie willen wij ‘daar zijn waar hoe we daar als gemeente mee omgaan. De thema’s onze inwoners zijn’. Daarom is in 2018 een die in de visie zijn benoemd, zijn: verkennend onderzoek uitgevoerd om te zien van - Omgeving als uitgangspunt welke media onze inwoners (veel) gebruik maken. - Intern beginnen is extern winnen De belangrijkste uitkomsten zijn: - Faciliteren in vakmanschap - Hofweekblad is nog steeds een blad is dat veel - Online communicatie in relatie tot traditionele van onze inwoners bereikt media - Whatsapp en Facebook worden het meeste Vanuit deze thema’s is beschreven hoe we helder en - gebruikt in onze gemeente duidelijk kunnen communiceren, hoe we omgaan met - Lokale nieuwssites worden erg goed gelezen participatie en hoe medewerkers kunnen worden door inwoners uit diezelfde kern. toegerust, zodat zij goed kunnen communiceren over hun projecten. De visie is goed ontvangen in de Ook is er een start gemaakt met een organisatie. Er zijn al diverse actiepunten (zie 1.2.4 intensiever samenwerkingsverband met lokale en 1.2.5) opgepakt en uitgevoerd. nieuwssites. Dit wordt in 2019 verder uitgewerkt in het kader van het zorgen voor een lokaal toereikend media-aanbod. 8 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
1.2.4 Interactieve en social media 1.2.5 Interne communicatie en intranet In 2018 hebben wij gemiddeld 525 bezoeken per In 2018 is een nieuwe projectgroep aan de slag werkdag op onze website gehad. De drukste dag in gegaan met het social intranet. Dit zal in 2019 2018 was 22 maart (2172 bezoeken). Dit was de dag gestalte krijgen. Dit intranet moet een flinke impuls van de gemeenteraadsverkiezingen. gaan geven aan de interne communicatie. Met als doel: makkelijk met elkaar in gesprek gaan, online Op het gebied van social media zijn wij actief op samenwerken en functie-relevante informatie Facebook, Twitter, Whatsapp, Instagram, LinkedIn en makkelijk delen. Eind 2018 is begonnen met een YouTube. Sinds januari 2018 hebben wij ook een (interne) Newsroom. Drie ochtenden in de week Live Chat. Het media-onderzoek en gebruikscijfers wordt gewerkt aan een nieuwsbericht (TamTam) tonen aan dat dit de middelen zijn waar onze welke gedeeld wordt met de organisatie. Er wordt inwoners gebruik van maken. Als inwoners via deze gekeken naar online (website en social media) als kanalen vragen stellen, worden die beantwoord door offline (kranten) berichten. Door de TamTam wordt de webcaremedewerkers. In 2018 hebben wij 180% de hele organisatie in 2 minuten bijgepraat wat er meer berichten/vragen binnengekregen via social ‘buiten’ speelt en leeft. media dan in 2017. Gemiddeld kregen wij zo’n 64 vragen per week binnen via social media; de meeste 1.2.6 Heldere taal via WhatsApp en Live Chat. In 2018 is er gekeken naar het taalniveau van onze uitgaande brieven. Het taalniveau kwam gemiddeld Daarnaast monitoren we sinds november 2018 uit op B2. Het gewenste taalniveau is B1. Om daar te structureel het nieuws en social media. Dat betekent komen, is er een plan van aanpak opgesteld. Er zijn dat we actief bijhouden waar veel over wordt gepraat. schrijfcoaches opgeleid en in 2019 wordt het plan Als blijkt dat we daar op moeten inspelen, dan doen van aanpak verder uitgerold. Als organisatie sluiten we dat. Bijvoorbeeld door specifieke informatie op de we ons aan bij de landelijke campagne Direct website te plaatsen. Duidelijk.
9 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
bespreekt en samen bepaalt welke communicatiestrategie je daarvoor hanteert. Deze systematiek is in 2018 voor enkele projecten gebruikt, bijvoorbeeld communicatiestrategie projectbureau Bodem Asbest Sanering (BAS).
1.2.7 Collega’s helpen in hun communicatietaak In 2018 heeft team Communicatie diverse interne cursussen en trainingen gegeven. Deze waren erop gericht om medewerkers beter zelf hun communicatietaken uit te laten voeren. Denk bijvoorbeeld aan Piktochart, Prezi, social media en filmen/monteren met de iPhone. Daarnaast wordt er binnen de organisatie gebruik gemaakt van een ‘Strategisch Communicatieframe’. Dit is een hulpmiddel waarmee je met een breed samengestelde groep mensen een vraagstuk 10 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
1.3 Dienstverlening 1.3.2 Verschuiving werkzaamheden Al enige jaren neemt het aantal baliecontacten af. Wat wilden we bereiken? Aan de andere kant nemen de werkzaamheden bij de Optimale en klantgerichte dienstverlening waarbij backoffice toe. Het beheer van de Basisregistratie digitaal en persoonlijk contact elkaar versterken. Personen (BRP), opsporen van fraudezaken en andere taken nemen toe. Vandaar dat we afgelopen 1.3.1 Adreskwaliteit en mogelijke adres- en jaar gestart zijn met het programma “Team van de identiteitsfraude Toekomst” van de Nederlandse Vereniging Voor Het opsporen van mogelijke adres- en Burgerzaken (NVVB). Dit programma is er op gericht identiteitsfraude is afgelopen jaar verder medewerkers klaar te maken voor al deze geprofessionaliseerd. Er is een controleteam die veranderingen. Het programma loopt nog door tot de vanuit verschillende (gemeentelijke) disciplines de zomer van 2019 en zorgt voor een herverdeling van fraudeopsporing zo breed mogelijk oppakt. Dit de taken binnen het team Burgerzaken. controleteam voert “Gustos controles” uit. Gustos is Latijns voor bewaker, hoeder. Deze gecoördineerde 1.3.3 Verkiezing gemeenteraad 2018 controles worden in gezamenlijkheid uitgevoerd met In het voorjaar van 2018 zijn de gemeenteraads- de volgende ketenpartners: Politie, Sociale verkiezingen weer met succes georganiseerd. Recherche Twente, Vreemdelingenpolitie (AVIM) en Daarbij werd wederom deelgenomen aan de pilot Brandweer. ‘centraal tellen’. Daardoor werd het tellen van de Er zijn diverse controles op locatie uitgevoerd waarbij stemmen op kandidaatsniveau pas de volgende dag de meest uiteenlopende fraudegevallen zijn opgepakt. Deze manier van tellen krijgt bij de opgespoord. Naast fraudeopsporing zorgen de verkiezingen van 2019 een vervolg. Tevens werd via controles onder andere ook voor het herkennen van een bus een mobiel stemlokaal ingericht welke situaties waarbij extra zorg nodig is welke naderhand gedurende de dag op verschillende locaties in onze kan worden ingezet. gemeente heeft gestaan. Bereikbaarheid van ouderen en jeugd was hierbij de speerpunt.
11 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
1.3.4 Uitbreiding e-dienstverlening stijgt al jaren: in 2018 zijn er 10% meer e-formulieren Onze digitale dienstverlening (social media en op onze website ingevuld (in totaal 7580 stuks) dan website) groeit al jaren. Via onze website zijn steeds in 2017 (in totaal 6912 stuks). Ter vergelijk: in 2016 meer processen digitaal te regelen door middel van waren het 5241 stuks. In 2019 staat het verder een e-formulier waarop ingelogd kan worden met optimaliseren van bestaande e-formulieren op de DigiD. Het aantal inwoners dat hiervan gebruik maakt agenda.
Realisatie beleidsagenda 2018: PROGRAMMA 1: BURGER EN BESTUUR Nr. Bron1 Actiepunten Besluit Stand2 1 PB Cyclus: Kaderbrief/ programmabegroting / jaarstukken / berap’s vaststellen Raad 2 PB Doelmatigheidsonderzoek accommodatiebeleid College 20193 3 PB Verantwoording informatieveiligheid (ENSIA) College
1 De nummering komt overeen met de indeling van de programmabegroting 2018 (PB) en de beleidsagenda 2018 (BA2018) 2 Verklaring kleuren: Gerealiseerd Afdoening cf planning + Indicatie gereed Afwijking in planning + indicatie gereed
3 Voor de reden van dit uitstel wordt verwezen naar paragraaf 5 bedrijfsvoering 12 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening 1 Burger en Bestuur Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -1.843 -781 -878 -97 N -525 Baten -1.472 -1.599 -1.503 96 V -1.384 Saldo van baten en lasten -3.316 -2.380 -2.381 -1 N -1.909 Mutaties reserves 105 65 310 245 V - Resultaat na bestemming -3.211 -2.315 -2.071 244 V -1.909 4
4 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 13 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
PROGRAMMA 2: bewustzijn op het gebied van inbraakpreventie bij de burger via onze social media-kanalen. VEILIGHEID EN REGELS 2.1.2 aanpak ondermijnende criminaliteit
De eerste aanzet is gemaakt om de aanpak van 2.1 Integrale veiligheid en Openbare ondermijnende criminaliteit integraal op te pakken, Orde samen met onze ketenpartners. Dit resulteerde onder andere in vaststelling van het plan ‘Aanpak Wat wilden we bereiken? ondermijnende criminaliteit’ d.d. 12 juni 2018. De De lijn vasthouden om door samenwerking ervoor te gemeenteraad is hierover geïnformeerd tijdens een zorgen dat Hof van Twente een veilige gemeente is informerende raadsbijeenkomst op 20 juni 2018. en blijft. Als gemeente wilden wij onze regie- en netwerkpositie versterken. De activiteiten van het (interne) ‘integrale casusoverleg adressen’ leverden het afgelopen jaar 2.1.1 Integraal Veiligheidsbeleid 2017-2021 wederom goede resultaten op in de aanpak van Het college van B&W heeft in april het adresfraude. Ook hebben er controles uitvoeringsprogramma 2018 vastgesteld. Naast de plaatsgevonden op recreatieterreinen, in reguliere werkzaamheden binnen het horecabedrijven en huisvesting van veiligheidsdomein zijn meerdere zaken opgepakt. arbeidsmigranten. De controles werden gehouden in Onder andere de vaststelling van de sluitende samenwerking met o.a. brandweer, politie, sociale aanpak voor personen met verward gedrag. Ook is recherche, douane, RIEC, NVWA en integrale de nieuwe versie van het evenementenbeleid veiligheidszorg. De controles zijn een effectief geïmplementeerd. Om de domeinen Veiligheid en instrument ter bestrijding van ondermijnende Zorg meer te verbinden vond in mei een activiteiten in onze gemeente. gezamenlijke training plaats. In het kader van een ‘veilige buurt voor iedereen’ zijn meerdere activiteiten voortgezet waaronder de preventiebrieven en whatsapp-netwerken. En het stimuleren van 14 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
In regionaal verband is sprake van intensieve samenwerking met onze partners. Onze gemeente trekt het project Zorgfraude en mensenhandel voor onze regio. Tevens is er een intensieve samenwerking met het RIEC, een belangrijke partner in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Op ambtelijk niveau is er veel sprake van uitwisseling van expertise en ervaringen. Een lerend netwerk wat elkaar ondersteunt waar nodig.
15 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
2.2 Vergunningverlening In 2018 hebben we ook een begin gemaakt met het Wat wilden we bereiken? digitaliseren van de papieren Efficiënte vergunningverlening op basis van wetten omgevingsvergunningen (milieu). Dit en verordeningen, waarvoor de gemeente digitaliseringsproject wordt afgerond in 2019. verantwoordelijkheid draagt, en het reguleren van de 2.2.3 Onderzoek kwaliteit B-evenementen hiermee gemoeide algemene belangen. Het gaat hier om grote evenementen die overlast
kunnen veroorzaken of gevaar kunnen opleveren 2.2.1 Digitaal werken voor de omgeving. Wij zijn in 2018 gestart de Door burgers, bedrijven en verenigingen worden de vergunningverlening voor deze evenementen kritisch meeste aanvragen om vergunningen digitaal onder de loep te nemen en willen waar nodig een ingediend. Zowel APV- als omgevingsvergunningen kwaliteitsslag maken. Het is vooral gericht op de worden volledig digitaal behandeld en verleend. In veiligheid en openbare orde, de handhaafbaarheid 2018 zijn de omgevingsvergunningen nog niet en de juridische houdbaarheid van deze vergunning. volledig digitaal gearchiveerd vanwege een Het onderzoek wordt in 2019 afgerond. softwareprobleem. Dit probleem wordt in 2019 opgelost. 2.2.4 Omgevingswet
In programma 3.1 wordt de stand van zaken omtrent 2.2.2 Pilot ambtelijke toets welstand de omgevingswet beschreven. In het uitbreidingsplan De Marke III wordt de toets aan het welstandsbeleid in eerste instantie niet door 2.2.5 Wet kwaliteitsborging voor het bouwen professionals van Het Oversticht uitgevoerd, maar De AMvB die criteria geeft voor de uitvoering van ambtelijk in eigen huis. Dit project is nog in private kwaliteitsborging bij bouw- en woningtoezicht uitvoering. Als er voldoende gegevens zijn verzameld (BWT) is nog in procedure. De Eerste kamer heeft de om een conclusie over deze wijze van toetsing te stemming uitgesteld waardoor de verwachte datum kunnen trekken, zal de gemeenteraad hierover van invoering is verschoven naar 1 januari 2021, worden ingelicht. gelijktijdig met de invoering van de Omgevingswet. 16 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Helder is al wel dat de positie van de 2.2.7 Kwaliteit vergunningverlening bouwconsument wordt versterkt en dat de Het Team VTH wil met haar dienstverlening bij aansprakelijkheid bij niet voldoen aan regelgeving vergunningaanvragen beter voldoen aan de behoefte beter wordt geregeld. Ook is duidelijk dat private van burgers, bedrijven, verenigingen en adviseurs. In partijen gedeeltelijk taken van de gemeente oktober 2018 is er net als in 2017 een onderzoek overnemen, dat er andere taken voor de gemeente gedaan naar de ervaren kwaliteit van de bijkomen en dat de rol van BWT zal veranderen. dienstverlening. Gebleken is dat de meeste mensen tevreden zijn over onze dienstverlening. In 2019 2.2.6 VTH-beleid zullen we met voorstellen komen om de Op 18 december 2018 hebben wij het uniform dienstverlening verder te verbeteren. regionaal vergunningen, toezicht en handhavingsbeleid (VTH-beleid) vastgesteld. Dit 2.2.8 Milieueffectrapportage (m.e.r.) beleid gaat over de taken die uitgevoerd worden door Sinds 17 mei 2017 moeten alle aanvragen om de Omgevingsdienst Twente (ODT). Het betreft het vergunning voor de milieuactiviteit getoetst worden totale milieubrede takenpakket. Dit beleid borgt o.a. aan het gewijzigde Besluit m.e.r. Dit betekent dat wij de minimale uitvoeringsvereisten van taken die door vóór het behandelen van de aanvraag in een de ODT worden uitgevoerd. Voor de Twentse afzonderlijke procedure moeten motiveren en gemeenten blijft er de mogelijkheid om in het besluiten of er belangrijke nadelige milieugevolgen uitvoeringsprogramma (wat gaan we jaarlijks doen) zijn. In de Programmabegroting was ingeschat dat eigen keuzen te maken en prioriteiten te stellen. het om 18 zaken per jaar gaat. Wij hebben in 2018 Naast het regionale deel van het beleid wordt er 17 procedures gevolgd. De uitvoering van deze taak gewerkt aan het deel voor de lokale taken (bouw, is inmiddels opgenomen in het APV en overige wetten). Het regionale beleid zal als Uitvoeringsprogramma VTH-taken 2019. grondslag dienen voor het lokale VTH-beleid dat, zoals al is medegedeeld aan de raad, vastgesteld wordt in 2019.
17 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
2.3 Integrale handhaving Roestvast staal in zwembaden Op verzoek van het ministerie van BZK hebben we Wat wilden we bereiken? bij de 4 zwembaden onderzoek uitgevoerd naar de Toezicht houden op en Handhaven van regelgeving aanwezigheid van niet resistent roestvast staal. waar de gemeente verantwoordelijkheid voor draagt. Gebleken is dat bij 1 zwembad niet resistent RVS is Dit op basis van de door de raad vastgestelde Nota gebruikt. Daarom zijn bij dit zwembad maatregelen integrale handhaving en de prioriteiten uit het getroffen, zodat het zwembad nu aan de eisen jaarlijkse uitvoeringsprogramma VTH-taken voldoet. (vergunningverlening, toezicht-, en handhavingstaken). 2.3.2 Handhaving APV In 2018 is de inzet van gekwalificeerde buitengewone 2.3.1 Uitvoeringsprogramma VTH –taken opsporingsambtenaren (Boa’s) voor toezicht en In het uitvoeringsprogramma 2018 zijn voor toezicht handhaving op het gebied van APV voortgezet. en handhaving taken opgenomen op het gebied van Deze taken zijn ook vastgelegd in het milieu, bodem, bouwen en ruimtelijke ordening, APV “Uitvoeringsprogramma VTH-taken 2018”. en bijzondere wetten, brandweertoezicht c.q. brandveilig gebruik. 2.3.3 Multidisciplinaire acties
De raad is over het “Uitvoeringsprogramma VTH- Gustos taken 2018” in de raadsbrief van 5 december 2017 Op basis van uitkomsten van een multidisciplinair geïnformeerd. Hierin worden ook de taken genoemd overleg worden gecoördineerd diverse overtredingen die in samenwerking met de RUD worden uitgevoerd. van geldende wet- en regelgeving opgespoord en De resultaten van het uitvoeringsprogramma 2017 ongedaan gemaakt. Er zijn 5 controles uitgevoerd in zijn in het “Jaarverslag uitvoeringsprogramma VTH- 2018. Bij deze controles zijn de volgende disciplines taken 2017 en 1e helft van 2018” vastgelegd. De raad externe partijen betrokken: is daarover in de raadsbrief van 27 november 2018 geïnformeerd. • Politie • Vreemdelingenpolitie (AIVM) 18 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
• Sociale recherche Nevendoelen zijn onder meer het zicht krijgen op wie • Brandweer er verblijven op het terrein, onrechtmatige en onveilige woonsituaties terugdringen, openstaande Controle recreatieparken boetes en belastingaanslagen innen. Na een gedegen voorbereiding zijn er in 2018 integrale controles uitgevoerd op een tweetal Aan deze acties nemen naast de betrokken recreatieparken in Hof van Twente. Het hoofddoel gemeentelijke afdelingen de volgende partners deel: van deze controles is het verbeteren van de • Politie, en Afdeling Vreemdelingen Identificatie leefbaarheid en veiligheid op de parken. Dit en Mensenhandel (AVIM); hoofddoel wordt nagestreefd door uitvoering te geven • Belastingdienst – Toeslagen; aan: • Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen • Bestrijding van: onrechtmatige (woon)situaties (UWV); c.q. woon- resp. adresfraude; belasting- en • Sociale Verzekeringsbank (SVB); toeslagfraude; (diverse vormen van) • Openbaar Ministerie (OM). uitkeringsfraude; vormen van overlast en kleine criminaliteit; De controles op de parken en de resultaten hiervan • Beëindiging van de vestiging (inschrijvingen) worden in 2019 geëvalueerd. van ondernemingen, anders dan die gerelateerd zijn aan de uitoefening van het recreatiebedrijf; • Herstel van de bestemmingsplanconforme kwaliteit c.q. veiligheid; • Bieden van ondersteuning bij zorgmijders.
19 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Realisatie beleidsagenda 2018: PROGRAMMA 2: VEILIGHEID EN REGELS Nr. Bron5 Actiepunten Besluit Stand6 4 PB Effecten private kwaliteitsborging bouwtoezicht in beeld brengen College 2019 5 PB VTH-taken beleid Raad 2e kw 20197 6 PB Evenementenbeleid College 7 PB Overgang ODT College 8 PB APV Raad 20198 9 PB Reclamebeleid College 20199
5 De nummering komt overeen met de indeling van de programmabegroting 2018 (PB) en de beleidsagenda 2018 (BA18) 6 Verklaring kleuren: Gerealiseerd Afdoening cf planning + Indicatie gereed Afwijking in planning + indicatie gereed
7 Nu het regionale beleid is vastgesteld, wordt in 2019 een vervolg gegeven aan de afronding van het lokale beleid. 8 De herziening van de APV wordt in de 1e helft van 2019 afgerond. 9 In 2019 wordt in samenspraak met ondernemersverenigingen beoordeeld in hoeverre het reclamebeleid aangepast moet worden. 20 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening 2 Veiligheid en regels Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -4.341 -4.508 -4.411 97 V -4.262 Baten 690 901 1.185 284 V 1.132 Saldo van baten en lasten -3.652 -3.607 -3.226 381 V -3.129 Mutaties reserves - - - - - Resultaat na bestemming -3.652 -3.607 -3.226 381 V -3.129 10 We wilden de verkoop van bouwkavels stimuleren. PROGRAMMA 3:
WONEN EN WERKEN 3.1.1 Omgevingswet / omgevingsplan De inwerkingtreding van de omgevingswet is uitgesteld tot 2021. Deze wet heeft tot doel om 3.1 Omgevingswet ruimtelijke processen te versimpelen en versnellen. Dit jaar is ingezet om inzicht te krijgen in de wet en Wat wilden we bereiken? op welke wijze deze geïmplementeerd kan worden in We wilden initiatieven vanuit de bevolking initiëren, de gemeente. Gedurende het jaar is meer bekend aanjagen en faciliteren. Daarbij gold dat de kwaliteit geworden over de inhoud van de wet en ANVB’s. van de kernen richtinggevend is voor ontwikkelingsmogelijkheden. Juist door maatwerk te leveren en een goede planvoorbereiding zouden procedures verkort en kosten verlaagd kunnen 3.1.2 Kanpagne worden.
10 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 21 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Het project Kanpagne is dit jaar voortgezet waarbij de mogelijkheden voor ruimtelijke ontwikkeling onder de aandacht zijn gebracht via verschillende communicatievormen. Er zijn bijeenkomsten georganiseerd over de toekomst van het erf waarbij de mogelijkheden op het gebied van herontwikkeling, sloop en nieuwbouw zijn toegelicht.
3.1.3 Veegplan buitengebied Afgelopen jaar is het eerste veegplan afgerond. Met het veegplan worden meerdere individuele ruimtelijke initiatieven samengevoegd in één procedure. Dit heeft als voordeel dat de procedure sneller doorlopen kan worden en de kosten voor de deelnemers lager zijn. Door het succes van het eerste veegplan i.c.m. de bijeenkomsten over de toekomst van het erf is afgelopen jaar een tweede veegplan gestart. Hierbij worden ruim 70 initiatieven meegenomen.
22 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
3.2 Vitale Kernen sportcomplexen wordt bekeken of het mogelijk is om over te gaan naar clustering. Wat wilden we bereiken? Onze kernen hebben een belangrijke functie op het gebied van wonen, werken en leven. Dit met name door de combinatie tussen deze functies en de clustering van voorzieningen. Om onze kernen leefbaar te houden moesten we ruimte bieden om te ontwikkelen, flexibel zijn met regels en op sommige punten zelf de handschoen oppakken.
3.2.1 Compacte centra In de centrumgebieden is veel aandacht voor verbetering van de ruimtelijke kwaliteit en het voorkomen van leegstand. In Goor is een stadsarrangement aangegaan waardoor met co- financiering van de provincie de kwaliteit van het kernwinkelgebied is verbeterd. Het gevelfonds is hier een voorbeeld van. Daarnaast is het bestemmingsplan Goor in werking getreden waarin vele perifeer gelegen detailhandels-bestemmingen wegbestemd zijn.
3.2.2 Clustering van functies In de kernen Markelo en Delden worden integrale kind centra opgericht. In deze centra gaan scholen samen met verschillende gelieerde functies. Ook bij
23 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
3.3 Dynamisch buitengebied opgaven op het gebied van biodiversiteit, VAB, landschap en water. Wat wilden we bereiken? Uitvoering geven aan een programma om te komen Leader tot een sociaal en economisch sterk platteland, Voor kleinschalige projecten op sociaal en aansluitend bij de nieuwe werkelijkheid van economisch terrein nemen we deel aan het Leader demografische veranderingen. programma. In 2018 is onder andere het project Een kwalitatief goed planologisch regime voor het Beekstroom Hof van Twente goedgekeurd. Het buitengebied nastreven, waarin multifunctionaliteit project Beekstroom Twente legt een unieke zich kan ontwikkelen koppeling tussen oude elementen en nieuwe ontwikkelingen op het Twentse platteland. 3.3.1 Vitaal landelijk gebied Integrale erven aanpak Planmatige kavelruil In 2018 is uitvoering gegeven aan de pilot Toekomst Binnen onze gemeente hebben we een Kavelruil Gerichte Erven, waarin een samenloop van Commissie die zich structureel inzet voor vrijwillige uitdagingen als asbest, sloop en nieuwe kansen door kavelruil. Gemiddeld wordt er daardoor ongeveer 100 glasvezel moet leiden tot een erftransitie. Binnen hectare geruild. In 2018 is er onder andere gewerkt in deze pilot zijn 130 erfeigenaren door ervencoachen de gebieden Veldhoek en Zeldam. Deze vrijwillige begeleid bij het toekomstbestendig inrichten van het kavelruilprojecten worden grotendeels gefinancierd erf. De ervaringen in dit project hebben er in uit het Programma voor Plattelandsontwikkeling belangrijke mate toe bijgedragen dat de provincie 2014-2020 voor Nederland (POP3). Vrijwillige Overijssel de inzet van ervencoachen breed gaat kavelruil is gunstig voor de landbouw, de inzetten. verkeersveiligheid en het onderhoud van wegen en geeft de mogelijkheid voor meer koeien in de wei. De gebiedsmanager is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van de uitvoering van de integrale Mineral valley erven aanpak. Daarbij is ook aandacht gegeven aan Circulaire economie wordt meer en meer uitgangspunt in de landbouw. "Mineral Valley 24 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Twente” is hét netwerk voor een gezondere bodem De Groene Loper, Bees are Few en het en verwaarding van mest. Aan de hand van adoptieproject Hof voor de Steenuil. verschillende proeftuinen en pilots wil Mineral Valley Twente de regionale economie op een hoger niveau Platform Stil Leed brengen en nieuwe kansen bieden. In 2018 is een Agrariërs en andere bewoners van het buitengebied grootschalig congres georganiseerd en is een zijn vaak harde werkers, die hun problemen oplossen uitgebreid netwerk ontstaan en de eerste proeftuinen door nog een tandje bij te zetten. Ze zijn gewend hun zijn gestart. Een mooi voorbeeld is het in Markelo eigen problemen op te lossen en vinden het lastig om gestarte proefproject gericht op het gebruik van daarbij anderen in te schakelen. Bij de hulpverlening ‘dunne fractie varkensmest’ in plaats van kunstmest. komen mensen vaak pas binnen als het water hen tot aan de lippen staat. Het platform Stil Leed is Groene en blauwe diensten laagdrempelig en kan snel verbindingen leggen zodat Aandacht is er voor het landschap. Via Groene en mensen snel de juiste hulp krijgen. In 2018 is dit Blauwe diensten zijn er in totaliteit met ruim 150 programma verder voortgezet. deelnemers contracten gesloten met een totale verplichting van ruim €3,5 miljoen. Daarmee is Jonge agrariërs nagenoeg het gehele budget ingezet. Inmiddels In 2018 is er actief contact gezocht met de doelgroep wordt er nagedacht over een aangepaste vorm van jonge agrariërs in de Hof van Twente. Inmiddels zijn Groene en Blauwe diensten. Hiervoor zijn binnen de een aantal jongeren betrokken bij een proeftuin van provincie Overijssel een 7-tal pilots gestart. Eén van Mineral Valley en is samen met een aantal jongeren de pilots wordt uitgevoerd door Markelokaal. de bijeenkomst “Jonge boeren krachtig in de keten!” georganiseerd. Stadslandbouw en “groene projecten” Via stadslandbouw en kleinschalige projecten 3.3.2 Vrijetijdseconomie ondersteunt de gemeente initiatieven waar In 2018 is gestart met het vormen van HofMarketing samenloop is met haar belangen. We denken dan die als doel heeft de herkenbaarheid en aan participatie van inactieven, vitale buurtschappen, aantrekkelijkheid van Hof van Twente te vergroten op biodiversiteit en innovatie. Mooie voorbeelden zijn: het gebied van wonen, werken en recreëren. De 25 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht organisatie staat nu en draait met name op de sector Vrijetijdseconomie. De sectoren Werken en Wonen krijgen in 2019 een vervolg. De cijfers van 2018 qua overnachtingen zijn nog niet bekend, maar in 2017 hebben we met 372.500 overnachtingen ruim boven de doelstellingen gepresteerd. Tevens zijn er in 2018 twee nieuwe toeristische accommodaties gerealiseerd en hebben diverse ondernemers onderscheidingen verdiend voor het goede ondernemerschap.
26 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
3.4 Wonen Naast woningtoevoegingen in de kernen is er behoefte in de buurtschappen. Zo is er in Stokkum Wat wilden we bereiken? een initiatief voor woningbouw ontwikkeld. Een kwantitatief en kwalitatief gebalanceerde Ook in het buitengebied vindt er toevoeging van het woningmarkt, door middel van doelmatig beleid met aantal woningen plaats met toepassing van de rood- behulp van de Woonagenda Hof van Twente 2016- voor-rood regeling. Op basis van deze regeling vindt 2020, het woningbouwprogramma en afspraken met er forse sloop plaats en wordt een kwaliteitsslag op belangrijke stakeholders. Hierbij was aandacht voor de erven gemaakt. ontwikkelingen op de woningmarkt, speciale doelgroepen en nieuwe trends. 3.4.2 Dynamisch woningbouwprogramma De woningmarkt bevindt zich in een omgeving die 3.4.1 Woonlocaties constant in beweging is. De woningmarkt laat op Dit jaar zijn woonlocaties in procedure gebracht voor korte termijn een positieve ontwikkeling zien, terwijl diverse locaties in Goor, Delden en Markelo. de demografische ontwikkelingen over een langere Tevens zijn diverse gesprekken met stakeholders en periode lichte krimp weergeeft. Samen met de betrokkenen gevoerd over een aantal afspraken op het gebied van duurzaamheid, ligt er inbreidingslocaties zoals de A. ten Hovestraat een opgave voor het hanteren van een dynamisch (Markelo). woningbouwprogramma. Hierbij zijn de corporaties een belangrijke stakeholder voor het ontwikkelen van Er zijn marktverkenningen in Markelo en Delden een woningmarkt voor alle doelgroepen. Een gedaan om inzicht te krijgen in de doelgroepen en de doelgroep waar extra aandacht voor is, zijn de jonge benodigde woningtoevoeging. Daarnaast zijn er woningzoekenden. diverse inbreidings- en/of transformatielocaties zoals Overige afspraken met de corporatie zijn vertaald in bijvoorbeeld het TSB-terrein (Goor). Prestatieafspraken en het woningbouwprogramma is vastgesteld door het college.
27 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
3.4.3 Starterslening Voor de komende jaren (2018-2020) is er een vernieuwde starterslening beschikbaar. De regeling biedt starters meer mogelijkheden op de woningmarkt voor het kopen van een woning. Er zijn 9 leningen verstrekt en 1 geweigerd.
28 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
3.5 Werken Goor heeft afgelopen jaar het Stadsarrangement uitgerold samen met de provincie Overijssel, die hiervoor een bedrag van € 100.000,- heeft Wat wilden we bereiken? bijgedragen. In Delden heeft de Na vaststelling van de Sociaaleconomische visie lag ondernemersvereniging het initiatief genomen om het accent op de uitvoering daarvan. Wij zetten ons een actieplan voor het centrum op te starten. in voor een economisch klimaat met een sterke centrumstructuur, vergroting van de 3.5.3 Werkgelegenheid vrijetijdseconomie, een ondernemend buitengebied, Mede door de ruimte voor bedrijven is de banengroei hoogwaardige bedrijventerreinen, de versterking van in Hof van Twente fors gegroeid naar 16.066 banen, het duurzame karakter en verbetering van het hoogste aantal banen ooit. Tevens is de arbeidsparticipatie. Hierdoor blijft de gemeente werkloosheid verder gedaald naar 3.3%. aantrekkelijk voor bedrijven en inwoners, waardoor voorzieningen op peil kunnen blijven.
3.5.1 Bedrijventerreinen De bedrijventerreinenvisie is recent geactualiseerd waarbij Hof van Twente fors inzet op groeimogelijkheden voor lokaal gevestigde bedrijven. Zenkeldamshoek blijft beschikbaar voor groeiende en nieuw te vestigen bedrijven. Daarnaast is in Hengevelde en Markelo uitbreiding gerealiseerd voor lokaal gewortelde bedrijven.
3.5.2 Centrumgebieden In Markelo zijn forse stappen gezet met het Kaasplein, de Kaasfabriek en het proces rondom de herinrichting van de Grotestraat.
29 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
3.6 Duurzaamheid De tweede editie van de Duurzaamheidsprijs is gehouden waarop 28 inzendingen zijn binnengekomen. In oktober 2018 is Wat wilden we bereiken? de 3e editie gestart. De inzendingen worden gevolgd Verdere uitvoering geven aan de Routekaart naar en er wordt bekeken hoe deze een vervolg kunnen een energieneutrale gemeente in 2035. Dit gebeurde krijgen. door uiteenlopende projecten en initiatieven te starten, te faciliteren en te stimuleren. Zuiver In 2018 is besloten dat Zuiver wordt 3.6.1 Routekaart en bewustwording aangepast. Zuiver Hof van Twente BV richt zich nu Op het gebied van duurzaamheid is uitvoering als 100% dochter van de gemeente Hof van Twente gegeven aan de Routekaart naar een op het realiseren van concrete projecten. Uitvoering energieneutrale gemeente in 2035. van projecten zal in 2019 plaatsvinden. Belangrijk onderdeel van de uitvoering is de bewustwording van de noodzaak om te komen tot Hofpower verandering. Dit is de start van uitvoering van Het educatieprogramma voor scholen is uitgebreid concrete projecten. met het thema afval en biodiversiteit. De voorleesactie waaraan alle scholen deelnamen was Er zijn diverse groepen actief om de gewenste een groot succes. De warme truienactie heeft ook dit verandering tot stand te brengen. Daarbij is ingezet in jaar veel inzendingen gehad, ruim 550 tekeningen de communicatiewijze: praten met in plaats van zijn ingezonden. praten over. Ook is de onderlinge afstemming is verbeterd. Binnen de organisatie is een bredere 3.6.2 Werkgroepen duurzaamheid groep werkzaam op het gebied van duurzaamheid Er zijn diverse groepen die inzet plegen op het waarbij afstemming geoptimaliseerd is. Het gebied van duurzaamheid. Hofkracht zet zich als energieloket is omgezet naar een digitaal loket. inwonersplatform in voor het delen van kennis en ervaringen op het gebied van duurzaamheid. In buurtschappen is gestart met verkennende 30 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht gesprekken hoe omgegaan kan worden met maken van de zonne-energie van het dak van duurzaamheid. Zo is de werkgroep Energiek iemand anders en gebruik kunnen maken van de Elsenerbroek actief aan de slag. Regeling Verlaagd Tarief, waardoor er voor de leden een financieel voordeel ontstaat op de Energiecoach energierekening. Er zijn inmiddels meer dan 100 De energiecoach heeft 35 bedrijven bezocht in 2018. leden die deelnemen in het project. Daarbij zijn adviezen gegeven op welke wijze het bedrijf duurzaamheidsmaatregelen kan treffen. 3.6.4 Overige projecten Op Zenkeldamshoek is een biovergister opgeleverd Wooncoaches die aan ruim 2000 huishoudens warmte levert. De wooncoaches van Duurzaam (t)Huis Twente hebben ruim 250 adressen geholpen met Wonen Delden heeft inzet gepleegd om de woningen maatwerkadvies om aanpassingen te doen in de gemiddeld op energielabel A te brengen. woning. Woningbouwcorporatie Viverion werkt ook aan deze doelstelling en streeft naar dit doel voor 2025. 3.6.3 Zon In 2018 heeft de gemeenteraad een positief besluit Afgelopen jaar is forse inzet gepleegd op de genomen over 4 zonneparken (in totaal voor 41 ha). erventransitie. Deze heeft tot doel ontwikkelingen op Voor alle 4 is SDE aangevraagd (en in 2019 bekend: de erven mogelijk te maken. Door bedrijfsbeëindiging toegekend). hebben gebouwen hun functie verloren en is compensatie met nieuwbouw mogelijk. Met de In 2018 is het project Zon op bedrijfsdaken vervolgd verandering van het erf wordt inzet gepleegd op het wat heeft geresulteerd in ruim 4 ha (20 daken) zon op gebied van gasloos, energiebesparing en – dak. opwekking.
De gemeente staat garant voor de coöperatie Hof In de openbare ruimte is een groot project voorbereid van Twente op Rozen, waarbij middels een voor het vervangen van straatverlichting door led. De postcoderoos meerdere particulieren gebruik kunnen uitvoer is in 2019. 31 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Realisatie beleidsagenda 2018: PROGRAMMA 3: WONEN EN WERKEN Nr. Bron11 Actiepunten Besluit Stand 10 PB 3.1.1 Omgevingsvisie Hof van Twente vaststellen (incl. beleidsvisie leegstand BA15-60) Raad 2020 12 11 PB 3.1.4 Bestemmingsplan Spoorpark Goor vaststellen Raad 3e kw2019 13 12 PB Besluitvorming ontwikkelstrategie de Esch III College 2019 13 PB Besluitvorming integraal Kindcentrum Markelo en Magenta Delden Raad 14 14 PB Bestemmingsplan Bentelo Buiten (pilot cpo – wijkontwikkeling) Raad 2019
11 De nummering komt overeen met de indeling van de programmabegroting 2018 (PB) en de beleidsagenda 2018 (BA18) 12 In het programma omgevingswet komt een plan van aanpak hoe te komen tot een omgevingsvisie (omgevinsgwetproof) 13 Bestemmingsplan wordt opgesteld nadat de onderhandelingen met ondernemers zijn afgerond. 14 Besluitvorming heeft plaatsgevonden; aanvullende besluitvorming is voorzien eind 2018 32 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening 3 Wonen en werken Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -4.457 -6.613 -4.958 1.655 V -4.788 Baten 1.725 1.717 2.538 822 V 4.325 Saldo van baten en lasten -2.732 -4.897 -2.420 2.477 V -463 Mutaties reserves 835 2.837 360 -2.477 N -317 Resultaat na bestemming -1.897 -2.059 -2.060 -1 N -780 15
15 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 33 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
PROGRAMMA 4: In 2019 worden maatregelen getroffen (bijvoorbeeld gevelisolatie) waardoor het binnen stiller wordt hetgeen LEEFOMGEVING bijdraagt aan het woongenot.
4.1 Milieubeleid
Wat wilden we bereiken? Een gezonde veilige woon-/leefomgeving met ontwikkelingsperspectief voor economische activiteiten.
4.1.1 Milieubeleidsplan In 2018 is begonnen met de actualisatie van het milieubeleidsplan waarbij ook een visie voor de lange termijn is meegenomen. Het plan geeft aan inwoners, bedrijven en andere overheden duidelijkheid over door de gemeente te voeren milieubeleid.
4.1.2 Externe Veiligheid Met het oog op wijziging van regels voor omgevingsveiligheid is begonnen met het actualiseren van de bestaande nota externe veiligheid. Hierin wordt aangegeven hoe de gemeente initiatieven beoordeelt op externe veiligheidsaspecten bijvoorbeeld gevaarlijke situaties bij brand, explosiegevaar en ontploffing.
4.1.3 Sanering wegverkeerslawaai Er is onderzoek gedaan naar geluidshindersituaties door verkeerslawaai van een 80-tal woningen in Goor.
34 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.2 Bodem— en asbestbeleid
Wat wilden we bereiken? Een samenhangende aanpak van bodemverontreinigingen en het voorkomen van nieuwe verontreinigingen. Een duurzaam beheer van de bodem en ondergrond. Een asbestarme gemeente mede met het oog op het komende asbestdakenverbod in 2024.
4.2.1 Masterplan Asbest
Voor de gezamenlijke aanpak van asbest is tussen 7 gemeenten en de provincie Overijssel een Burgemeester Ellen Nauta is namens Twente de samenwerkingsovereenkomst gesloten. bestuurlijke kartrekker voor dit dossier. Eén van de Voor de uitvoering daarvan is het projectbureau Bodem speerpunten betreft het zorgdragen voor meer financiële Asbest Sanering (BAS) in 2018 opgericht en Rijksmiddelen om de saneringsopgave tijdig en organisatorisch ondergebracht bij de gemeente Hof van adequaat aan te kunnen pakken. Twente. Inmiddels zijn in onze gemeente de eerste bodemsaneringsprojecten uitgevoerd zoals In februari 2018 bracht een delegatie van Tweede Stokkumerweg Markelo, Oude Rijssenseweg Markelo, Kamerleden een bezoek aan Hof van Twente en Lintelerweg Goor en Hochtweg Markelo. Daarnaast zijn buurgemeente Berkelland. Tijdens dat bezoek is een er projecten opgestart die in 2019 een vervolg krijgen heldere boodschap aan de Kamerleden meegegeven: waaronder de aanpak van een aantal wegbermen. ‘het Rijk moet doorpakken met het verbod op asbestdaken’. Nu is die duidelijkheid er, doordat de Asbestlobby Tweede Kamer in oktober 2018 heeft ingestemd met het Vanuit (Hof van) Twente wordt in nauwe samenwerking wetsvoorstel waarin asbestdaken per 1 januari 2025 met de lobbyisten van de Regio Twente een actieve worden verboden. Naar verwachting wordt dit voorstel in asbestlobby gevoerd richting politiek Den Haag. het voorjaar van 2019 door de Eerste Kamer behandeld.
35 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Asbestdaken 4.2.3 Grootschalige bodemsaneringen Hof van Twente is deelnemer in provinciale en landelijke De grootschalige asbestbodemsanering van de overleggen als het gaat om de aanpak van de particuliere tuinen in het Gijmink is in 2018 bijna asbestproblematiek. In 2018 is de landelijke afgerond. In 2019 wordt de aanpak van de Gondalaan, subsidieregeling voor de sanering van asbestdaken Oude Haaksbergerweg en Haaksbergerweg opgepakt beëindigd. Van de gemeentelijke subsidie voor de (zie projectrapportage Nieuwe bodemsanering ’t verwijdering van asbestdaken is met 155 aanvragen in Gijmink). 2018 goed gebruik gemaakt. In totaal is voor 113.531 m2 gesaneerd asbestdak subsidie toegekend. 4.2.4 Onder Twente Daarvan zijn 11 aanvragen uit stedelijk gebied afkomstig In 2018 heeft ‘Onder Twente’ (netwerk- en met een totaaloppervlakte van 3.052 m2. kennisorganisatie van, voor en door Twentse gemeenten en ondersteunt door provincie) een verkenning Koppelpilot Gijmink B uitgevoerd naar kansrijke samenwerkingsprojecten. Doel In 2018 is de koppelpilot, met als doel om alle uitpandige is om samen projecten en acties uit te voeren die de asbest (vooral daken) uit de wijk het Gijmink te ondergrond raken of in de ondergrond spelen. verwijderen, succesvol voortgezet. Bijna alle asbestdaken in het Gijmink zijn inmiddels verwijderd. Hierdoor wordt herverontreiniging van de gesaneerde bodem voorkomen. In 2019 wordt de koppelpilot afgerond (zie ook projectrapportage Nieuwe bodemsanering ‘t Gijmink).
4.2.2 Bodem- en asbestbeleid In 2018 is afgesproken dat beleid voor grondverzet, bouwen, ruimtelijke ontwikkelingen en bodeminformatie in regionaal verband wordt opgesteld. Dit proces loopt en wordt in 2019 afgerond.
36 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.3 Wegen, mobiliteit en Markelo: en de vervangen verharding Pr. Beatrixstraat. Diverse locaties buitengebied: vervangen verkeersveiligheid verhardingslaag zandwegen door betonnen karrensporen. Wat wilden we bereiken? Ambt Delden: groot onderhoud Bollenweg. Een sobere, verkeersveilige instandhouding van het gemeentelijke wegennet, gemeentelijke havens en Het onderhoud aan de bermen en sloten is volledig vaarwegen met zorg voor bereikbaarheid, milieukwaliteit, ecologisch uitgevoerd. Het berm- en slootmaaisel is op leefkwaliteit en duurzaamheid. duurzame wijze in bokasiekuilen gebracht en verwerkt op landbouwpercelen. 4.3.1 Wegen Op een groot aantal locaties is het achterstallig onderhoud aan wegen weggewerkt door herstraten, asfaltreparatie en –vervanging. Onder andere de volgende projecten zijn gerealiseerd: Markelo: groot onderhoud Larenseweg en een deel van de Leusmansweg, vervanging verharding Roolfs Steegje Goor: aanleg fietspad en trottoir Deldensestraat na asbestsanering, verharding fietspad deel Lintelerweg Haaksbergerweg na sanering weg opnieuw aangelegd Delden: herstraten Oranjebuurt Diepenheim: herstraten en verbetering waterbeheersing De Akkers.
Daarnaast zijn een aantal projecten in voorbereiding genomen die in 2019 worden uitgevoerd: 4.3.2 Gemeentelijk Mobiliteitsplan (GMP) Goor: aanbrengen nieuwe verharding Lijsterstraat, In de zomer van 2018 is de planvorming voor de Delden: herstraten Cramerstraat inrichting van de Prinses Beatrixstraat in Markelo als 30
37 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht km weg opgestart. Er is informatie opgehaald bij de Besluitvorming ten aanzien van de financiële dekking zal inwoners. Het werk is aanbesteed en wordt, in in 2019 plaatsvinden. combinatie met rioleringswerkzaamheden, in 2019 uitgevoerd. Eind 2018 heeft de gemeente een stuk grond aangekocht dat zal worden gebruikt voor verlegging van In het najaar is de Stationsweg Markelo ingericht als 60 de Bunschotenstraat, zodat deze aansluit op de t- km/u zone en de komgrens verplaatst. Er is groen splitsing Molenstraat/Wheeweg. Daarnaast is besloten geplant, slechte rioolstrengen zijn vervangen, het om het oude deel van de Bunschotenstraat te gebruiken wegdek is vernieuwd en parkeerplaatsen zijn vervangen. om weer 2-richtingenverkeer in het resterend deel van In de voorbereiding en uitvoering is rekening gehouden de Molenstraat mogelijk te maken. met ideeën, wensen en tips van bewoners in de buurt. Bruggen Twentekanaal De Dorrebrug en Warmtinkbrug in onze gemeente zijn versterkt. Hiermee zijn alle bruggen in onze gemeente voor al het verkeer toegankelijk.
Duurzame mobiliteit Onze gemeente heeft meegedaan met een gezamenlijk aanbesteding voor het plaatsen en exploiteren van laadpalen in de openbare ruimte. Vanuit de concessie worden vanaf 2019 in alle kernen van onze gemeente openbare laadpunten geplaatst.
Samen met inwoners en ondernemers is participatief 4.3.3 Verkeersveiligheid een plan uitgewerkt voor de verbetering van de In samenwerking met onder andere Veilig Verkeer verkeerssituatie in de Grotestraat kern Markelo en Nederland, ANWB en politie zijn verschillende verfraaiing en verlevendiging van het dorpshart. verkeerseducatieprojecten uitgevoerd. Extra aandacht is uitgegaan naar onveiligheid in het verkeer door gebruik 38 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht van smartphonegebruik en toenemend gebruik van E- najaar 2018 is gestart met de voorbereiding van de bikes. Voor alle bovenbouwleerlingen van de vervanging. Het brugdek wordt gemaakt van duurzaam basisscholen in onze gemeente zijn online gastlessen composiet. De daadwerkelijke vervanging zal voorjaar Op de fiets? Even niets… georganiseerd. 2019 plaatsvinden.
Ook zijn op het voortgezet onderwijs groepssessies Openbare verlichting FIETS4SAFE en VERKEERSLAB georganiseerd. Dit De voorbereiding van de vervanging van 1000 door op een interactieve manier aan de hand van armaturen door LED-armaturen en de vervanging van praktijkvoorbeelden veilig en onveilig fietsgedrag na te 200 lichtmasten is afgerond. De daadwerkelijke bootsen en bewustzijn te vergroten. uitvoering hiervan zal in 2019 plaatsvinden. Met de vervanging wordt de openbare verlichting in onze Naast deze projecten zijn ook de jaarlijks terugkerende gemeente volledig duurzaam gemaakt. projecten als Streetwise, Verkeersexamen, Dode Hoek en de Theorie Opfriscursus georganiseerd.
4.3.4 Vaarwegen en havens Kunstwerken In 2017 is Rijkswaterstaat begonnen met Het brugdek en fundatie van de bruggen in de voorbereidende werkzaamheden voor de verruiming van Weddehoenlaan en het Zompepad in wijk het Twentekanaal. In verband met de verbreding van het Kevelhammerhoek zijn zodanig beschadigd dat in het kanaal zal de haven Delden verplaatst worden. In 2018 39 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht is de aanbesteding gehouden, maar dit heeft geen inschrijvers opgeleverd. Het werk wordt opnieuw aanbesteed in 2019 en de feitelijke uitvoering van de werkzaamheden zal vanaf 2020/2021 plaatsvinden.
Vanaf 2018 is vanuit de Binnenhavenvisie Twente begonnen met de uitvoering van het uitvoeringsprogramma 2018-2021. Acties hierbij zijn gelegen op het gebied van gemeenschappelijk beheer en onderhoud, centrale registratie en branding.
4.3.5 Aanleg glasvezel In 2018 is de aanleg van een glasvezelnetwerk in de gemeente Hof van Twente (vrijwel) afgerond, met uitzondering van een aantal percelen waar asbestverontreiniging speelt. Circa. 2% van de percelen in het buitengebied zijn nog steeds verstoken van een breedband-aansluiting. In januari 2019 start een proef met draadloos breedband in de gemeente Hardenberg. Wanneer de pilot in Hardenberg aanslaat kan dit verder worden uitgerold naar overig Cogas gebied. Dit met het doel om ook voor de laatste adressen in onze gemeente op korte termijn een (alternatieve) breedbandoplossing te bieden.
40 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.4 Groen De voorjaarsstorm heeft in 2018 onze gemeente voor Wat wilden we bereiken? veel overlast gezorgd. Door Gildebor is extra veel De groene ruimte speelt een belangrijke rol in het woon- mankracht ingezet om het hout op te ruimen en extra en leefklimaat van de inwoners van Hof van Twente. Het snoeiwerkzaamheden uit te voeren. De extra kosten juiste groen op de juiste plaats met de juiste bedragen € 102.000. beheerkwaliteit levert een belangrijke bijdrage aan het welbevinden en een prettige leefomgeving.
4.4.1 Openbaar groen Het groenonderhoud is uitgevoerd op beeldkwaliteit onderhoudsniveau B. Een aantal Participatie initiatieven van onze inwoners en instanties zijn met wijkbeheer opgepakt o.a.: - Vergroening Lijsterstraat Goor - Aanleg groenvakken (na asbestsanering) samen in overleg met bewoners Gijmink - Met initiatieven zoals de Groene Loper en bijdrages Op de nationale Boomfeestdag 14 maart 2018 hebben van derden, is het mogelijk geweest om invulling te leerlingen van verschillende scholen op een aantal geven aan thema’s zoals biodiversiteit en vergroening locaties bomen geplant. In de januaristorm zijn er op van openbare ruimte. diverse plekken in de gemeentebomen omgewaaid. Op een aantal locaties staan nu weer mooie nieuwe 4.4.2 Bomenbeheer exemplaren. Hiermee hebben de kinderen een mooie In 2018 is naast regulier onderhoud en bijdrage geleverd aan de natuur in onze gemeente en de snoeiwerkzaamheden extra budget € 125.000 ingezet lange traditie van het planten van bomen op de voor het wegwerken van een deel van het achterstallig Boomfeestdag. onderhoud. Verder is bomenbeheer uitgevoerd op basis van meldingen en incidenten. 41 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
De oproep uit de samenleving is nu om de bestrijding veel breder (meer locaties) aan te pakken. Dat is ook nodig om verdere verspreiding van de eikenprocessierups te beheersen. In 2019 wordt gekeken naar de mogelijkheden om preventieve maatregelen te treffen.
2018 was extreem droog en extreem lang warm. Het klimaat verandert sneller dan het groen / de natuur zich heeft kunnen aanpassen. Dat heeft tot gevolg gehad dat er veel groen is doodgegaan in de openbare ruimte, op begraafplaatsen en op de sportvelden. Uit inventarisatie blijkt dat de schade binnen onze kernen ca. € 570.000 bedraagt.
In 2018 is er onderzocht hoe we de taken en rollen van de commissie monumentale bomen duidelijker kunnen 4.4.4 Speelvoorzieningen vastleggen in de bomenverordening. Naast de jaarlijkse inspectie en keuring van speeltoestellen zijn beperkt reparaties uitgevoerd. In 4.4.3 Eikenprocessierups Goor is de ondergrond van het speeltoestel Wanyng De eikenprcessierups heeft in 2018 ook in onze hersteld en zijn speelgrasvelden in plantsoenen gemeente veel overlast voor de inwoners veroorzaakt. gerenoveerd. Alleen in gemeentelijke bomen bij risico-gevoelige In Markelo is het speelterrein Kuperskamp opnieuw locaties zijn de rupsen bestreden. ingericht.
42 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.4.5 Wijkbeheer Jij en wij(k) aan zet – bewonersinitiatieven Door de samenwerking tussen wijkbeheer, Salut en bewoners zijn een aantal participatieprojecten opgestart die ondanks de krappe middelen een goede bijdrage hebben geleverd aan de leefbaarheid in een kern of wijk. Bewoners hebben in hun eigen woonomgeving blad opgeruimd, gemeentegroen extra onderhouden en schoonmaak- en opruimwerkzaamheden verricht rondom scholen en sportcentra.
Verder - Is tijdens burendag op 22 september 2018 in samenwerking met de Groene Loper op verschillende locaties de Hof kleurrijker gemaakt door het planten van 30.000 bloembollen - Waren op 24 maart 2018 in de buurtschap Elsenerbroek en in Diepenheim bewoners en kinderen actief bezig om zwerfafval op te ruimen - Is door vrijwilligers van de Stadslandbouw het eerste mozaïekbankje gemaakt en geplaats op het Kerkplein in Goor - Is aan bewonersinitiatief Huygenstraat Goor een subsidie toegekend door de provincie voor de uitvoering van ‘proeftuin’ in Hof van Twente
43 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.4.6 Begraafplaatsen Naast het ruimen van graven zijn in 2018 op een aantal plaatsen nieuwe grafveldjes gemaakt. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de wensen van onze inwoners. Zo wordt in Diepenheim in navolging van Delden, in 2019 de start gemaakt met het realiseren van een groengrafveld. Daarnaast zijn in 2018 de voorbereidingen voor het verbeteren van paden op de begraafplaatsen Diepenheim en Markelo gestart. De uitvoering zal in 2019 plaatsvinden.
4.4.7 Digitalisering / dienstverlening Begrafenisondernemers maken vanaf 2018 eenvoudig een reservering voor een begrafenis via internet en smartphone-app zelfs ’s avonds en in het weekend. Hierdoor is de service verbeterd en de kans op dubbele reserveringen uitgesloten.
44 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.5 Riolering en water In het oog springende projecten zijn: Hengevelde: aanleg waterberging Slotsweg Wat wilden we bereiken? Markelo: vervangen riolering Roolfs Steegje en Een duurzame, toekomstbestendige- en infiltratievoorziening in Plan Mooi Markelo. klimaatbestendige voorbereiding op en uitvoering van Rioolrenovatie in Delden en Markelo. de zorgplichten voor grondwater, afvalwater, Diepenheim: Groot onderhoud plein Hidderskamp. hemelwater en bescherming van drinkwater. Per 1-1-2019 waren er 9 projecten in uitvoering met 4.5.1 Planvorming en onderzoek een investeringsvolume van €1,6 miljoen. De voorbereiding en uitvoering van rioolprojecten Dat zijn o.a. de projecten: volgens het gemeentelijk rioleringsplan 2017-2020 is Delden: rioolvervanging en grootonderhoud wegen in in 2018 slechts ten dele gelukt, omdat de Oranjebuurt, groot onderhoud sloot en groenwal De beschikbare formatie ontoereikend was. Dit wordt en Reigerstraat, rioolvervanging en aanleg drainage ingehaald in 2019. Er is een vervolg gegeven aan Torenvalkstraat en Talingstraat goed rioolgebruik door op ongewenste Goor: rioolvervanging i.c.m. asbestsanering Gijmink (hemelwater)lozingen te handhaven. Ook is een start B (Goor) gemaakt met de ‘verplichte’ stresstest en het Markelo: rioolvervanging Beatrixstraat i.c.m. groot opstellen van een waterplan voor de wijk Rupertserf. onderhoud verharding De temporisering van projecten heeft niet geleid tot noemenswaardige negatieve effecten voor de Per 1-1-2019 waren er 7 projecten in voorbereiding inwoners. Het inrichten van het Waterloket is met een investeringsvolume €2,0 miljoen, te weten: gestagneerd. In 2019 geven we hier een vervolg aan. Delden: rioolvervanging Cramerstraat en omgeving Goor: rioolvervanging Merelstraat, Kievitstraat, 4.5.2 Projecten Leeuwerikstraat, rioolvervanging Lijsterstraat in Er zijn 10 rioolprojecten gerealiseerd combinatie groot onderhoud wegen en vergroenen (prestaties: 1100 meter riolering vervangen, 9,45 ha straat (Steenbreek). afgekoppeld, 1945 meter gerenoveerd riool) Bij een 7-tal projecten is meegelift om versneld 45 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht klimaatopgaven te realiseren. Voorbeelden van vier B’s (Bescherming, Beleving, Bewustwording, klimaatbestendig inrichten is het hol leggen wegen en Bundeling). Eén van de gezamenlijke acties is het het verlagen van de terreinhoogte van het openbaar uitvoeren van de verplichte Stresstest in 2019. groen. Hiermee wordt de kwetsbaarheid van de openbare ruimte in beeld gebracht. 4.5.3 Beheer en onderhoud De extreme droogte heeft niet geleid tot afwijkingen ten opzichte van andere jaren. Het aantal meldingen (539) is ten opzichte van voorgaande jaren constant gebleven. De meeste riool-meldingen hadden betrekking op storingen drukriolering (406). Na marktverkenning is besloten om het onderhoud van de (mini)gemalen per 1-1-2019 onder te brengen bij Twente Milieu. Hiermee willen wij de kwaliteit en de uitgaven beheersbaar houden.
4.5.4 Samenwerking Er is deelgenomen aan het platform Twents waternet. Twents water verbindt voor de komende jaren de opgaven op gebied van water. Speerpunten zijn de
46 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
4.6 Afval In 2018 is er 4,5 % minder restafval ingezameld dan in 2017. Naast reguliere monitoring in 2018 wordt in Wat wilden we bereiken? 2019 de eerste 2 jaren Diftar geëvalueerd Een afvalloze leefomgeving waarbij afvalstoffen worden gezien als grondstoffen die geld genereren in Het totaal van alle afval(soorten) is te zien in de plaats van geld kosten door afvalstoffen in te zetten onderstaande grafiek. voor de opwekking van duurzame energie. …
600 totaal afval Metalen 4.6.1 Vermindering huishoudelijk restafval KCA 500 De ambitie van Hof van Twente is om in 2030 AEEA maximaal 50 kg restafval per inwoner te produceren. 400 Hout Vanaf 2017 is Diftar ingevoerd en betalen inwoners 300 Textiel voor restafval per aanbieding. Ze hebben zelf invloed Verpakkingsmateriaal 200
op de kosten en dit verloopt voorspoedig. per kg inwoner Glas 100 Oud papier en karton
0 Grof tuinafval Restafval per inwoner 2014 2015 2016 2017 2018 GFT 250,0 jaar Grof restafval 205,1 194,6 200,0 178,1
150,0 4.6.2 Versterken zwerfafvalaanpak 100,0 88,6 85,2 Vanuit NederlandsSchoon wordt jaarlijks aan onze
gemeente een zwerfafvalvergoeding toegekend. De kg per kg inwoner 50,0 vergoeding biedt de mogelijkheid om extra 0,0 maatregelen te nemen voor een schonere openbare 2014 2015 2016 2017 2018 ruimte. Op 26 november is door Hof van Twente jaar tijdens het landelijk zwerfafvalcongres Het
47 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Rendement van Schoon een workshop gehouden ‘Plastic is geen zwerfafval, maar grondstof.
Op 17 oktober is door Hof van Twente een pitch gehouden tijdens de VNG-bijeenkomst ‘Haal meer uit afval’. Hier heeft de Hof laten zien dat het mogelijk is om in één keer een grote slag te maken de hoeveelheid restafval per inwoner en terug te dringen en het scheidingspercentage huishoudelijk afval te vergroten.
4.6.3 Onvermijdbaar medisch afval Net als in 2017 hebben huishoudens in Hof van Twente waar sprake is van een chronische ziekte met als gevolg veel onvermijdbaar medisch afval, bij de gemeente een tegemoetkoming aangevraagd. In 2018 zijn 142 aanvragen ingediend. Hiervan zijn 138 aanvragen gehonoreerd. (2017: 146/128).
48 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
4.7 Gebouwen 4.7.3 Verduurzamen In 2018 zijn twee gemeentelijke gebouwen verder Wat wilden we bereiken? verduurzaamd. Onze eigen organisatie en andere gebruikers van In het gemeentehuis is LED-verlichting aangebracht gemeentelijke gebouwen doelmatig, veilig en en op het dak van de Reggehof zijn zonnepanelen duurzaam huisvesten. Het gemeentelijke aangebracht. voorzieningenniveau op peil houden en de gebouwen verduurzamen. Het beheer waar mogelijk over laten aan de maatschappij en hierin een faciliterende rol innemen. Overtollig vastgoed afstoten.
4.7.1 Onderhoud Het onderhoud is uitgevoerd volgens de meerjaren onderhoudsplannen die vastgesteld zijn in 2013. In 2018 zijn de volgende investeringen gedaan: Reggehof Goor - vervangen trekkenwand en vervangen stoelen in de grote zaal.
4.7.2 Verkopen en privatiseren Het gebouwenbestand van Hof van Twente is de laatste jaren flink afgenomen. Gebouwen worden verkocht omdat gebouwen leeg staan of omdat Hof van Twente niet langer de beheertaken op zich wil nemen. In 2018 is het gebouwenbestand verder afgenomen o.a. door verkoop voormalige burgemeesterswoning Delden, Laarschool Goor, aan- en verkoop woningen Goor.
49 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Realisatie beleidsagenda 2018 PROGRAMMA 4 LEEFOMGEVING Nr. Bron16 Actiepunten Besluit Stand17 15 PB 2018 Vaststellen Milieubeleidsplan 2018-2022 Raad 2e kw 2019 16 PB 2018 Vaststellen Nota Externe Veiligheid Raad 2019 17 PB 2018 Vaststellen Saneringsprogramma wegverkeerslawaai (80-tal woningen) College 2019 18 PB 2018 Informeren stand van zaken Masterplan asbest College 2e kw 2019 19 PB 2018 Afronding grootschalige bodemsanering Gijmink Uitvoering 2019 20 BA 2018 Vaststellen beleidsplan Wegen Raad 3e kw 2019 21 PB 2018 Vaststellen Beleidsplan Civieltechnische kunstwerken Raad 3e kw 2019 22 2017 Nader onderzoek eenrichtingsverkeer Molenstraat en maatregelen Raad 4e kw 2018 Verkeersvisie Goor 23 PB 2018 Vaststellen UVP 2018 GMP College 2e kw 201918 24 PB 2018 Vaststellen Plan verkeerssituatie Grotestraat Markelo Raad 2019 25 PB 2018 Afronding aanleg glasvezel buitengebied (afhankelijk van Cogas) Uitvoering 4e kw 2019 26 PB 2018 Vaststellen beheerplan Bomen College 27 PB 2018 Vaststellen bomenverordening Raad 3e kw 2019 28 Nieuw 2018 Vaststellen geactualiseerd beleid vermindering overlast eikenprocessierups College 1e kw 2019 29 PB 2018 Vaststellen verbeteren paden begraafplaatsen Raad 30 PB 2018 Vaststellen UVP 2018-2019 GRP College 31 PB 2018 Verkenning onderhoud drukriolering College 32 PB 2018 Evaluatie Diftar 2017-2018 Raad 33 PB 2018 Vaststellen geactualiseerde MeerJarenOnderhoudsPlannen gebouwen Raad 201919
16 De nummering komt overeen met het collegeprogramma 2014-2018 (CP), de programmabegroting 2018 (PB) en de beleidsagenda 2018 (BA18) 17 Verklaring kleuren: Gerealiseerd Afdoening cf planning + Indicatie gereed Afwijking in planning + indicatie gereed
18 In afwachting van besluitvorming onderzoek verkeer Molenstraat Goor is in 2018 geen UVP opgesteld, in 2019 wordt het UVP 2019 vastgesteld. 19 Als gevolg van personele mutatie wordt actualisatie in 2019 gestart 50 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Realisatie beleidsagenda 2018 PROGRAMMA 4 LEEFOMGEVING Nr. Bron16 Actiepunten Besluit Stand17 34 BA15-70 Leidraad Inrichting Openbare Ruimte vaststellen Raad 201920 35 BA15-67 Bodemkaart niet gesprongen explosieven vaststellen College 4e kw 201921 36 PB Actualisatie bodemkwaliteitskaart, bodembeheerplan en beleidsnota Raad 4e kw 201922 bodemonderzoek bouwen en ruimtelijke plannen 37 PB Besluitvorming oprichting PB-ABS (projectbureau asbestbodemsanering) College 38 PB 2018 Vaststellen Plan Aanpak Niet Actief Beveiligde Overwegen College 2019 39 PB 2019 Vaststellen visie op maaien bermen en sloten College 2e kw 2019
Wat heeft het gekost?
20 Agv ontwikkelingen rondom de omgevingsvisie en wetgeving en veranderende samenleving wordt dit onderwerp meegenomen in Visie Ontwerp & Aanleg en Beheer/Inrichting en Onderhoud Openbare Ruimte 21 De NGE-kaart is gereed. Door herprioritering bodemtaken is het opstellen van beleidsvoorstel vertraagd 22 Door herprioritering bodemtaken is het opstellen van beleidsvoorstel vertraagd 51 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Begroting Begroting na Rekening Rekening 4 Leefomgeving Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -16.064 -18.488 -18.683 -196 N -15.754 Baten 9.272 9.464 9.684 220 V 10.359 Saldo van baten en lasten -6.793 -9.024 -8.999 25 V -5.396 Mutaties reserves 1.582 3.600 3.457 -143 N 852 Resultaat na bestemming -5.211 -5.424 -5.543 -119 N -4.543 23
PROGRAMMA 5: 5.1.1 Subsidies SOCIAAL DOMEIN In 2018 zijn incidentele en structurele subsidies verstrekt. De basis vormt de Basisinfrastructuur Hof van Twente 2018-2022 (BIS). Met behulp van de 5.1 Algemeen welzijnsbeleid eenmalige subsidies zijn een aantal mooie activiteiten georganiseerd en opgestart zoals het Wat wilden we bereiken? Noaberconcert in Delden, het festival Heimland in Een samenleving waarin onze inwoners optimale Diepenheim en de New Passion in Goor. Deze kansen krijgen om zich te ontwikkelen en te activiteiten leverden een bijdrage aan de sociale ontplooien, waarbij zij zich op een waardevolle cohesie, participatie en betrokkenheid van de manier met elkaar kunnen verbinden en waarbij inwoners en aan de uitstraling van de gemeente Hof wederkerigheid van toepassing is; het versterken van van Twente. de kracht van de samenleving 5.1.2 Accommodaties
23 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 52 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
De voor 2018 geplande evaluatie van het conclusies worden meegenomen bij het verder accommodatiebeleid is doorgeschoven naar 2019. vormgeven van deze vorm van cliëntparticipatie in De reden hiervoor is dat accommodatiebeleid en een breed gemeentelijk perspectief. scholenvisie daarmee in één keer gezamenlijk geëvalueerd kunnen worden. In september is het nieuwe kunstgrasveld bij voetbalvereniging Diepenheim in gebruik genomen.
5.1.3 Lokaal Gezondheidsbeleid Voor 2018 was een nieuw lokaal gezondheidsbeleid aangekondigd. Dit heeft zijn beslag gekregen in het Visiedocument Gezond Verbinden dat in het najaar van 2018 aan de Raad is aangeboden. Na behandeling in een informatieve bijeenkomst en bespreking in een informerende raadsvergadering is een verdiepingsslag ingezet waarvoor een werkgroep met raadsleden is gevormd. We hebben het project “Jong leren eten” bij de scholen voor primair en voortgezet onderwijs gefaciliteerd.
5.1.4 Cliëntparticipatie Met een vernieuwende manier van cliëntparticipatie is ervaring opgedaan in 2016 en 2017. De ervaringen zijn geëvalueerd en de evaluatie is in het derde kwartaal 2018 aangeboden aan de gemeenteraad. Bespreking in een informerende raadsvergadering heeft geleid tot een verdiepend gesprek met een aantal raadsleden. De uit dit gesprek getrokken 53 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
5.2 Sport Hooijerinck, Albatros, De Whee – Wiekslag en Stedeke. Op basis van de in 2017 door alle Twentse Wat wilden we bereiken? gemeenten vastgestelde sportvisie is in 2018 verder Het inzetten van sport om een positieve bijdrage te gewerkt aan de uitwerking van de thema’s. De 14 leveren aan een gezond leefgedrag van mensen. Twentse gemeenten staan voor een leven lang sport Bestrijding van overgewicht en het terugbrengen van en bewegen en zorgen ervoor dat er voor iedere bewegingsachterstand, waarbij extra aandacht en inwoner in elke levensfase een passend kwalitatief ondersteuning uitgaan naar jeugd, ouderen en goed sport- en beweegaanbod is. gehandicapten.
5.2.1 Sport In 2018 zijn de buurtsportcoaches extra ingezet. De inzet was gericht op het ondersteunen van verenigingen en het opstarten van nieuwe activiteiten. Ook is in samenwerking met verenigingen en Salut de nieuwe website Hofactief.nl gerealiseerd. Dit is een combinatie van de al bestaande website voor alle sportactiviteiten en de sociale kaart. Hiermee is ook invulling gegeven aan de motie “Spoorboekje voorzieningen en voorliggende voorzieningen” die de raad heeft vastgesteld in de vergadering van 7 november 2018.
De provinciale projecten Sport, zorg en bewegen, Sociaal vitaal in kleine kernen en Schoolbuurtpleinen zijn afgerond. We hebben een viertal schoolbuurtpleinen ingericht bij de basisscholen Erve
54 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
5.3 Cultuur gewerkt wordt met doorgaande leerlijnen cultuureducatie en dat culturele instellingen een Wat wilden we bereiken? beleid voeren gericht op educatie en participatie van Cultuur geeft mensen de mogelijkheid zich te laten de jeugd. Het college heeft op 17 april 2018 een zien en horen, laten zien waar we vandaan komen, nieuw Meerjaren Onderhoudsprogramma voor de wie we zijn en wat ons heeft gemaakt. Cultuur geeft Reggehof vastgesteld. Met de Reggehof is uitgebreid Hof van Twente een gezicht. In de Hof van Twente gesproken over de toekomst. Voor de jaren 2018 en stellen we vast dat cultuur een belangrijke 2019 hebben wij 2 keer € 72.500 extra subsidie verbindingsfactor is in de samenleving. De cultuur verleend. bepaalt en vormt onze identiteit en draagt bij aan de economie en aan een aantrekkelijke woon- en 5.3.2 Hofstreek FM werkomgeving. Er zijn gesprekken gevoerd over de fusering van vier lokale omroepen, waaronder Hofstreek FM tot 5.3.1 Cultuur algemeen Reggestreek FM. Eind 2018 hebben wij even pas op De in Hof van Twente werkzame cultuurmakelaar de plaats gemaakt. Wij zullen in 2019 verder gaan heeft samen met Stichting CuBaHof de afstemming met de toekomst van de lokale media. tussen de scholen en het buiten- en binnenschools culturele aanbod versterkt. Daarbij is bijzondere aandacht besteed aan het versterken van het jeugdbeleid bij verenigingen en organisaties om hen toekomstbestendig te maken. Binnen de samenwerking met de CuBaHof is verder gewerkt aan het opzetten van structurele verbanden tussen scholen en het amateur-kunstenveld en het cultureel erfgoed. Op 31 december 2018 is het CMK project (cultuur met kwaliteit) afgesloten. Met de deelname aan dit programma is bereikt dat in de basisscholen
55 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
5.4 Maatschappelijke ondersteuning, vrijmaken van formatie en de aanstelling van lokale toezichthouders. Jeugdzorg en Onderwijs 5.4.2 Transformatie lokaal en Kostenbeheersing Wat wilden we bereiken? In 2018 is gewerkt aan transformatie en We wilden inwoners optimaal ondersteunen in kostenbeheersing. Alle concrete acties, initiatieven zelfredzaamheid en deelname aan de maatschappij. en ideeën zijn bij elkaar gebracht in een transformatie Hierbij werd een beroep gedaan op de eigen en ombuigingsprogramma (TOP). Dit is als bijlage bij verantwoordelijkheid, de eigen kracht en de sociale het visiedocument Gezond Verbinden aan de omgeving van mensen. Jongeren wilden we een leef- gemeenteraad aangeboden. Transformatie is een en leeromgeving met optimale ontwikkelingskansen cultuurverandering. Dit kost tijd. Ook te realiseren bieden, zodat ze veilig en gezond kunnen besparingen treden niet onmiddellijk op. In 2018 doorgroeien naar volwassenheid. namen we een omgekeerde ontwikkeling waar namelijk dat de kosten van met name jeugdzorg als 5.4.1 Inkoop en kwaliteit gevolg van autonome ontwikkelingen fors zijn We hebben in 2018 de Jeugdhulp en de toegenomen. Hierover is de gemeenteraad een maatwerkvoorzieningen Wmo opnieuw ingekocht per aantal keren geïnformeerd. Wij hebben samen met 1 januari 2019. Om de inkoop zo optimaal mogelijk te de andere Twentse gemeenten en in VNG verband laten aansluiten op onze doelstellingen en uitvoering een sterke lobby richting Den Haag ingezet, gericht hebben wij deze inkoop voor een belangrijk deel in op het verkrijgen van die middelen die nodig zijn om samenwerking met de gemeente Almelo en niet de taken in het sociaal domein op een fatsoenlijke samen met de overige Twentse gemeenten manier uit te voeren. uitgevoerd. Een actievere invulling van het toezicht op kwaliteit en rechtmatigheid bij deze inkoop heeft Een aantal in 2018 ingezette acties onder de noemer geleid tot het buiten de deur houden van een aantal transformatie zijn: aanbieders die niet aan onze eisen voldeden. Het - Ontwikkelen van het spel “Vraag maar” met planmatig invulling geven aan toezicht is eind 2018 Elma van Vliet, in het kader van verder voorbereid. Dit heeft inmiddels geleid tot het opvoedondersteuning; 56 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
- Intensiveren van de samenwerking met - Uitvoeren van een pilot in Delden naar huisartsen en de doorontwikkeling van de inzet voorliggende dagbesteding (arrangementen). van praktijkondersteuners; - Het inzetten van vrijwilligers van De Omslag - Afspraken met kinderopvanginstellingen en (Salut) voor begeleiding van inwoners bij het op gastouderbureaus over de opvang van orde houden van financiën en administratie. kinderen met een extra zorgbehoefte Hierdoor kan op de maatwerkvoorziening (gemeente betaalt een extra urenvergoeding begeleiding bespaard worden. maar deze inzet is vele malen goedkoper dan - Gesprekken met Stichting Franje over de jeugdhulp ); uitbreiding van de voorliggende dagbesteding - Inrichten van laagdrempelige inloopspreekuren (Kruispunt) in Delden, Goor en Markelo. voor ouders en leerkrachten door de jeugdgezondheidszorg en het 5.4.3 Beleidsplan Wmo en Jeugdzorg (school)maatschappelijk werk (Salut) Voor 2018 waren beleidsplannen Wmo en Jeugdzorg - Het stimuleren van Sportvoorziening in Delden aangekondigd. Deze hebben we opgenomen in het en Goor voor kinderen die zich niet thuis voelen Visiedocument Gezond Verbinden dat in het najaar bij reguliere sporten omdat er sprake is van van 2018 aan de Raad is aangeboden. Na aanpassingsmoeilijkheden. behandeling in een informatieve bijeenkomst en - We organiseren regelmatig bespreking in een informerende raadsvergadering is netwerkbijeenkomsten om de samenwerking te een verdiepingsslag ingezet waarvoor een werkgroep bevorderen tussen de organisaties. We met raadsleden is gevormd. investeren in het onderhouden van relaties en deskundigheidsbevordering. 5.4.4 Vervoer - Op het voortgezet onderwijs zijn in het kader In 2018 is door het Rode Kruis, per 1 juli de stichting van de week van respect door ons workshops Franje, het grootste deel van het georganiseerd die in het teken stonden van dagbestedingsvervoer binnen de gemeente sexting en social media. uitgevoerd. De ervaringen zijn positief. In het 3e - Terugbrengen van consultatiebureaus naar de kwartaal is aan de raad de notitie lokale vervoersvisie kernen. Bentelo is inmiddels gerealiseerd aangeboden. Omdat de Raad vooral op het 57 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht onderdeel aanvullend openbaar een vervoer een hebben de personele uitwisseling tussen scholen en andere inkleuring wenst, is een vervolgtraject ingezet voorschoolse voorzieningen gestimuleerd waarbij raadsleden betrokken worden. 5.4.7 Preventie middelengebruik 5.4.5 Onderwijskansenbeleid, Voor- en In 2018 hebben is uitvoeringsplan preventie Vroegschoolse Educatie (VVE) middelengebruik 2018-2022 vastgesteld. Er zijn in Zoals al een aantal keren eerder stelde het rijk de 2018 onder meer bijeenkomsten op scholen voorgenomen beleidsaanpassing VVE en georganiseerd door een ervaringsdeskundige waarbij herverdeling van budgetten opnieuw uit. De beoogde ook de ouders zijn betrokken en er zijn gesprekken invoeringsdatum is nu 1 januari 2020. Neemt niet gevoerd met organisatoren van tentfeesten over weg dat wij in 2018 zijn begonnen met de preventie en vermindering van alcoholgebruik. voorbereiding die wij participatief oppakken met de partners uit het onderwijsveld. In 2018 zijn extra middelen aan scholen en voorschoolse voorzieningen beschikbaar gesteld voor kinderen van buitenlandse afkomst (inburgeraars). De inzet was gericht op een snellere integratie en beheersing van de Nederlandse taal. We hebben in het kader van taalbevordering het boekje “Boris en Bella gaan naar buiten” verspreid onder de kinderopvangvoorzieningen en het onderwijs om het voorlezen te bevorderen.
5.4.6 Integrale kindcentra (IKC) In 2018 is fors ingezet op de samenwerking met scholen voorschoolse voorzieningen en andere partners rondom de IKC’s. Er zijn financiële middelen beschikbaar gesteld voor de (ver) bouw en wij 58 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
5.5 Ondersteuning bij werk en samenwerking met lokale ondernemers en ketenpartners zoals de SWB en het werkplein. De inkomen begeleiding van uitkeringsgerechtigden naar werk of activering naar vrijwilligerswerk is geïntensiveerd Wat wilden we bereiken? door de inzet van werkcoaches en Ieder mens heeft waarde en de drive erbij te horen, participatiecoaches. Ten laste van extra middelen om mee te tellen in de samenleving. Mee te doen. van het rijk hebben we ook een werkcoach voor de Wanneer het niet lukt om op eigen kracht te varen, begeleiding van statushouders ingezet. dan bieden we (financiële) ondersteuning. Binnen de regels van de Participatiewet vertrouwen we op de 5.5.2 Project Arbeidsparticipatie wil, motivatie en de eigen mogelijkheden van mensen Meer mensen aan het werk is een van de en streven we naar maximale participatie, het liefst in speerpunten van de Sociaaleconomische visie. betaalde arbeid. De mens staat daarbij centraal. De ambitie is hoog: in 2030 staan we in de top 10 Omdat het pad naar (zelf)redzaamheid per mens en van Nederland te staan qua netto-arbeidsparticipatie. per situatie verschilt, gaan we uit van eigen regie en De economie trok in 2018 verder aan en dit vertaalde maatwerk. zich ook in de cijfers. We doen het als gemeente goed, ook in vergelijking met landelijke cijfers. De 5.5.1 Participatiewet netto-arbeidsparticipatie (hoeveel mensen doen mee Het doel was om in 2018 het aantal inwoners in Hof op de arbeidsmarkt) is in 2018 doorgestegen naar van Twente met een bijstandsuitkering te stabiliseren 69,1% (in 2017 68,4%). Landelijk lag het percentage en zo mogelijk te verminderen. Verminderen is niet in 2018 op 67,8%. Het werkloosheidspercentage maar stabilisatie is wel gelukt. We zagen een goede daalde van 4,1% in 2017 naar 3,3% in 2018. uitstroom maar tegelijkertijd ook een behoorlijke instroom. De instroom wordt vooral veroorzaakt door Het project Arbeidsparticipatie zet in op het beëindiging Ww uitkering, nieuwvestiging in stimuleren en faciliteren van werkzoekenden en Nederland (statushouders), mensen die werkloos zijn werkgevers als het gaat om duurzame inzetbaarheid. geworden en het verbreken van de relatie. We Extra aandacht hebben we daarbij voor mensen die hebben in 2018 gewerkt aan het verbeteren van de als gevolg van een afstand tot de arbeidsmarkt of 59 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht arbeidsbeperking moeilijk aan de slag komen. In 2019 komen de resultaten beschikbaar. Verder zijn 2018 hebben we gewerkt aan het realiseren van 150 procedures onder de loep genomen om daarmee matches, variërend van een werkervaringsplaats tot aanvragen nog sneller te kunnen behandelen. een (parttime) plaatsing. Dat is gelukt en hiermee is een toename van ruim 50 matches gerealiseerd ten We zijn gestart met de voorbereiding van het opzichte van 2017. regionale project Vroegsignalering. Hierin werken Daarnaast is duurzame inzetbaarheid van woningcorporaties, energieleveranciers, medewerkers een thema. Een HRM-club van een zorgverzekeraars en gemeente samen om in een aantal middelgrote ondernemingen in Hof van vroeg stadium schuldensituaties op te sporen en Twente is op regelmatige basis bij elkaar gekomen samen met betreffende inwoner op te lossen. In om kennis en ervaringen te delen. Tot slot zijn via december 2018 heeft het college besloten aan deze website en social media lokale vacatures, pilot mee te doen, uitvoering vindt plaats in 2019. voorbeelden en ervaringen gedeeld. De extra middelen voor bestijding van armoede 5.5.3 Minimabeleid onder kinderen (Klijnsmagelden) zijn in 2018 ingezet In 2018 hebben we verder gewerkt aan het actieplan voor kleding (fashioncheque) en leermiddelen (lap Minimabeleid, met als doel het zoveel als mogelijk tops). Deze doelen zijn gekozen na een participatief voorkomen van armoede. Via de succesvolle Pilot traject met kinderen en scholen voortgezet onderwijs. Wanbetalers is samen met Menzis gewerkt aan een De aangekondige evaluatie minimabeleid hebben wij integrale aanpak van inwoners van onze gemeente doorgeschoven naar 2019. bij zorgverzekeraars. Na afloop van deze pilot in
60 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Realisatie beleidsagenda 2018: PROGRAMMA 5: SOCIAAL DOMEIN Nr. Bron24 Actiepunten Besluit Stand25 39 PB Evaluatie beleidsnotitie Accommodaties College 4e kw 201926 40 PB Beleidsplan lokaal gezondheidsbeleid Raad 4e kw 2018 41 PB Evaluatie cliëntparticipatie Raad 42 PB Transformatie agenda Raad 4e kw 2018 43 PB Beleidsplan Wmo 2018-2022 Raad 4e kw 2018 44 PB Beleidsplan Jeugd 2018-2022 Raad 4e kw 2018 45 PB Evaluatie actieplan minimabeleid Raad 4e kw. 201827 46 PB Beleid Voor- en vroegschoolse educatie vaststellen Raad 3e kw 201928
24 De nummering komt overeen met de indeling van de programmabegroting 2018 (PB) en de beleidsagenda 2018 (BA18) 25 Verklaring kleuren: Gerealiseerd Afdoening cf planning + Indicatie gereed Afwijking in planning + indicatie gereed
26 Doorgeschoven in verband met koppeling met de scholenvisie. 27 Dit actieplan is nog niet opgesteld, vanwege andere prioriteiten. 28 Beleid wordt opgesteld zodra de kaders vanuit het Rijk bekend zijn. 61 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening 5 Sociaal domein Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -41.538 -46.546 -44.447 2.100 V -43.029 Baten 7.865 8.858 9.582 724 V 8.993 Saldo van baten en lasten -33.674 -37.689 -34.865 2.824 V -34.036 Mutaties reserves 2.439 4.941 3.029 -1.912 N 4.076 Resultaat na bestemming -31.235 -32.748 -31.836 912 V -29.961 29
Overzicht 1: uitkering uit het gemeentefonds, de dividenden uit nutsbedrijven en andere deelnemingen en rente ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN eigen financieringsmiddelen. Deze inkomsten kennen in tegenstelling tot de rioolheffing of Het programma Algemene dekkingsmiddelen omvat afvalstoffenheffingen geen vooraf bepaald de lokale heffingen (OZB, baatbelasting, bestedingsdoel en zijn vrij besteedbaar. Ze worden forensenbelasting, toeristenbelasting), de algemene
29 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 62 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht ingezet ter dekking van de lasten en baten van de • Volume ontwikkelingen € 236.500 overige programma’s. • Taakmutaties € 32.000 • Sociaal Domein € 15.000 Lokale heffingen € -130.500 Een nadere toelichting wordt in de paragraaf lokale heffingen gegeven. Dividenden De gemeente ontvangt jaarlijks dividenduitkeringen Algemene uitkering gemeentefonds als rendement uit hoofde van haar deelname in De raming van de algemene uitkering uit het maatschappelijk kapitaal van instellingen en gemeentefonds is gebaseerd op de ondernemingen. Zie ook de paragraaf verbonden Meicirculaire 2018 en bedraagt € 42,2 miljoen, partijen. Op basis van de resultaten uit het verleden inclusief het Sociaal Domein. De effecten van de en afspraken over mogelijke winstuitkering september- en decembercirculaire 2018 zijn pas (dividendbeleid) is bij de deelnemingen een bekend geworden na de tweede bestuursrapportage structurele dividenduitkering opgenomen. De 2018. Over de ontwikkelingen zijn via afzonderlijke ontvangen bedragen zijn in 2018 conform de raadsmemo’s een toelichting verstrekt. De ontvangen bijgestelde begroting. Tegenover de dividendbaten bedragen uit de algemene uitkering zijn in 2018 staan enkele lasten in verband met de € 130.500 lager. Hiervan vloeit een nadeel van rentetoerekening door de activering van de € 350.000 voort uit de septembercirculaire 2018 en deelnemingen, ad € 40.000. een voordeel van € 210.000 uit de decembercirculaire 2018. De overige mutaties De dividendopbrengst 2018 is als volgt opgebouwd: bedragen € 10.000. Voor een nadere specificatie en Deelneming begroting werkelijk toelichting wordt verwezen naar de betreffende Vitens € 220.000 € 220.000 raadsmemo’s. Enexis € 290.000 € 291.000 Cogas € 1.338.000 € 1.338.000 Op hoofdlijnen is de lagere uitkering ten opzichte van BNG Bank € 398.000 € 398.000 de meicirculaire 2018 het gevolg van: Twence € 260.000 € 259.000 • Accresontwikkeling 2018 € -414.000 63 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Wadinko € 72.000 € 72.000 Rente eigen financieringsmiddelen Crematoria Twente € 13.000 € 23.000 Beginbalans Rente Twente Milieu € 33.000 € 33.000 Algemene reserves € 17.403.000 € 348.000 Totaal € 2.624.000 € 2.634.000 Bestemmingsreserves € 23.193.000 € 464.000 Afschrijvingsreserves € 52.478.000 € 1.564.000 Overige dekkingsmiddelen Voorzieningen € 5.128.000 € 102.000 De overige algemene dekkingsmiddelen betreft de Totaal € 98.202.000 € 2.478.000 rente eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen). Voor zover de rente niet wordt toegevoegd aan de reserves wordt het ingezet als dekkingsmiddel in de exploitatie. De rentetoevoeging aan de reserves in 2018 bedraagt € 357.000.
64 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Wat heeft het gekost?
Algemene dekkings- Begroting Begroting na Rekening Rekening Saldo V/N middelen prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -124 -124 -116 8 V -131 Baten 54.604 56.465 56.528 63 V 57.033 Saldo van baten en lasten 54.480 56.341 56.412 71 V 56.902 Mutaties reserves -306 -357 -357 0 V -3.318 Resultaat na bestemming 54.175 55.984 56.055 71 V 53.584 30
30 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 65 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Overzicht 2: ONVOORZIEN
In dit programma is een stelpost onvoorzien opgenomen voor uitgaven welke niet zijn begroot, ter grootte van € 25.000. Het college kan tot maximaal € 10.000 per keer van deze stelpost gebruik maken zonder goedkeuring vooraf van de raad. Wel wordt de raad hierover geïnformeerd.
In 2018 is het budget niet ingezet.
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening Onvoorzien Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -25 -25 - 25 V - Baten - - - - - Saldo van baten en lasten -25 -25 - 25 V - Mutaties reserves - - - - - Resultaat na bestemming -25 -25 - 25 V -
Overzicht 3: Overhead
66 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Het doel van dit overzicht Overhead is het op een Voor de rendabele activiteiten van de effectieve en efficiënte manier ondersteunen van de grondexploitaties is er nog wel sprake van een intra- beleidsprogramma’s. comptabele kostentoerekening. Daarbij is dezelfde verdeelsleutel als bij de heffingen en tarieven BBV-voorschriften 2017 gehanteerd. Eén van de veranderingen in het nieuwe Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) met ingang van de begroting 2017 is dat de kosten van overhead centraal begroot en verantwoord worden op het taakveld Overhead. De directe kosten en opbrengsten worden op de taakvelden in de programma’s inzichtelijk te worden gemaakt.
Toerekening overhead aan heffingen en tarieven Het aandeel overhead in de heffingen en tarieven wordt extracomptabel berekend. Conform de uitgangspunten van het BBV is een opslagpercentage gehanteerd als algemeen geldende verdeelsleutel voor overhead. De verdeling van de overhead wordt gemaakt op basis van de loonkosten en inhuur op de taakvelden. In de paragraaf lokale heffingen wordt de overhead meegenomen bij de berekening van de kostendekkendheid van de tarieven.
Grondexploitaties
67 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening Overhead Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -10.756 -12.394 -11.293 1.101 V -11.463 Baten 532 742 950 207 V 811 Saldo van baten en lasten -10.224 -11.651 -10.343 1.309 V -10.651 Mutaties reserves 1.319 1.885 1.026 -859 N 1.683
Resultaat na bestemming -8.905 -9.766 -9.316 450 V -8.969 31
31 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 68 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Overzicht 4: Voor 1 juni willen wij de definitieve aangifte Vpb indienen over de jaren 2016, 2017 en 2018. Vennootschapsbelasting De omzet uit huishoudelijke afvalactiviteiten (oud papier en elektrische apparatuur) dient volgens de Nederlandse overheidsondernemingen zijn vanaf nieuwe uitgangspunten eveneens te worden belast. 1 januari 2016 in principe belastingplichtig voor de Dit leidt tot een extra afdracht Vpb van enkele vennootschapsbelasting (Vpb). Onderliggende honderden euro’s per jaar. wetgeving beoogt een gelijk speelveld te creëren tussen overheidsondernemingen en private De vennootschapsbelasting over de eigen ondernemingen. gemeentelijke exploitaties komt ten laste van de Reserve grondexploitatie. De belasting die we In 2018 heeft Hof van Twente een voorlopige moeten afdragen over de fiscale winst van onze aangifte Vpb over 2016 en 2017 gedaan. Het deelneming in Zenkeldamshoek en over onze gemiddelde van deze twee aangiftes is € 29.000. afvalactiviteiten komt ten laste van de algemene Begin 2019 bleek dat de Belastingdienst middelen. uitgangspunten voor met gemeenten te sluiten Vaststellingsovereenkomst heeft vastgesteld. Een eerste cijferexercitie wijst uit dat onze gemeente daardoor minder belasting hoeft af te dragen dan eerder in de voorlopige aangifte opgenomen.
69 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Wat heeft het gekost?
Begroting Begroting na Rekening Rekening Vennootschapsbelasting Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
Lasten -40 -40 -21 19 V -27 Baten - - - - - Saldo van baten en lasten -40 -40 -21 19 V -27 Mutaties reserves - - - - - Resultaat na bestemming -40 -40 -21 19 V -27 32
32 Door afronding van de bedragen op een veelvoud van € 1.000 ontstaan kleine afrondingsverschillen in de tabellen. 70 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
RECAPITULATIE Overzicht van baten en lasten
RECAPITULATIE OVERZICHT VAN BATEN EN LASTEN
Begroting Begroting na Rekening Rekening Programmarekening Saldo V/N prim. 2018 wijziging 2018 2018 2017
1 Burger en bestuur -3.316 -2.380 -2.381 -1 N -1.909 2 Veiligheid en regels -3.652 -3.607 -3.226 381 V -3.129 3 Wonen en werken -2.732 -4.897 -2.420 2.477 V -463 4 Leefomgeving -6.793 -9.024 -8.999 25 V -5.396 5 Sociaal domein -33.674 -37.689 -34.865 2.824 V -34.036 Algemene dekkingsmiddelen 54.480 56.341 56.412 71 V 56.902 Onvoorzien -25 -25 - 25 V - Overhead -10.224 -11.651 -10.343 1.309 V -10.651 Vennootschapsbelasting -40 -40 -21 19 V -27 Saldo van baten en lasten -5.974 -12.972 -5.843 7.128 V 1.291 Resultaatbestemming 5.974 12.972 7.826 -5.146 N 2.976 Resultaat na bestemming - - 1.982 1.982 V 4.267
71 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
PARAGRAFEN BEHOREND BIJ HET
JAARVERSLAG 2018
72 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
PARAGRAAF 1: LOKALE HEFFINGEN Voor de groep “Belastingen” hoeft de gemeente geen individuele tegenprestatie te leveren. De opbrengsten Inleiding kunnen worden gebruikt als algemeen Voor de uitvoering van gemeentelijke taken heeft de dekkingsmiddel. gemeente middelen nodig om deze kosten te dekken. Voor de groep “Retributies” geldt dat de gemeente Lokale heffingen behoort tot één van de een individuele tegenprestatie moet leveren, zoals mogelijkheden om deze middelen te verschaffen. In het afvoeren van rioolafvalwater of het ophalen van deze paragraaf volgt een overzicht van de in onze huishoudelijk afval. De inkomsten moeten worden gemeente gehanteerde heffingen. Verder worden de gebruikt om de kosten hiervan te dekken. Een ander ontwikkelingen van de onroerendezaakbelasting belangrijk verschil tussen deze twee groepen is dat (OZB), afvalstoffenheffing en rioolheffing de opbrengsten van retributies de lasten niet mogen weergegeven in het perspectief van de lastendruk. overstijgen. Vervolgens worden de overige heffingen en de Voor 2018 zijn de tarieven van de heffingen uitvoering van het kwijtscheldingsbeleid belicht. doorgaans met een inflatoir percentage van 1,73 verhoogd. Lokale heffingen Heffingen kunnen worden onderverdeeld in Onroerende zaakbelasting (OZB) belastingen en retributies. In onze gemeente worden De grondslag voor de heffing van OZB in 2018 is de de volgende heffingen opgelegd. WOZ-waarde met peildatum 1 januari 2017. De tarieven 2018 zijn dusdanig vastgesteld dat de OZB- Belastingen Retributies opbrengst stijgt met de inflatoire verhoging. De - OZB - Rioolheffing feitelijke opbrengst over het belastingjaar 2018 is per - Toeristenbelasting - Reinigingsheffing saldo € 199.457,61 (3,01%) hoger dan geraamd. De - Forensenbelasting - Lijkbezorgingsrechten - Marktgelden reden hiervan is dat de gemiddelde WOZ-waarde - Scheepvaartrechten meer is gestegen dan verwacht. - Leges
73 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Afvalstoffenheffing Tarieven OZB 2017 2018 De afvalstoffenheffing is een heffing waarvan de - Eigenaar woning 0,1186% 0,1180% opbrengst dient ter dekking van de kosten van - Eigenaar niet-woning 0,2068% 0,2078% inzameling en verwerking van huishoudelijke - Gebruiker niet- 0,1807% 0,1816% afvalstoffen. woning Uit cijfers over het aanbiedgedrag van het eerste Rioolheffing halfjaar van 2018 was al gebleken dat de grijze De rioolheffing dient ter bekostiging van de containers minder vaak werden aangeboden ter instandhouding van de gemeentelijke riolering en het inzameling. In het tweede halfjaar heeft deze trend beheer van de grondwaterstand. zich voortgezet. Dit is een gewenste ontwikkeling die Voor de jaren 2017 t/m 2020 is er een rioleringsplan de gemeente graag verder stimuleert. vastgesteld: het Verbreed Gemeentelijk In tegenstelling tot de eerdere prognose heeft het Rioleringsplan 2017-2020 (VGRP). Volgens dit minder vaak aanbieden van restafval echter tot VGRP is voor het jaar 2018 € 25,00 korting verleend gevolg dat de begrote inkomsten niet zijn gehaald. op het oorspronkelijke tarief van € 310,80. Daarnaast Het tekort aan inkomsten ten opzichte van de is er voor 2018 geen inflatiecorrectie toegepast. De begroting 2018 is € 60.197 (2,06%). werkelijke opbrengst voor het belastingjaar 2018 valt Het saldo van de voorziening per 1-1-2019 wordt € 7.797 (0,17%) hoger uit dan geraamd. daarmee € 381.083. Het saldo van de voorziening per 1-1-2019 is € 1.716.235.
Tarief rioolheffing 2017 2018 Basistarief (t/m 500 m3) € 310,80 € 285,80
74 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Tarieven Afvalstoffen 2017 2018 2017 2017 2018 2018 Lastendruk Huish. Huish. Huish. Huish. Basisbedrag: 140 ltr. 240 ltr. 140 ltr. 240 ltr. - Vast bedrag per perceel € 105,30 € 88,96 - OZB-eigenaar (*) €268,85 €268,85 €273,76 €273,76 Containers: - Afvalstoffenhef: - Per inzamelmiddel(*) € 30,00 € 30,00 140ltr restafv(**) + GFT €203,70 - €182,56 - Aanbieding ter lediging: 240ltr restafv(***) + GFT - €239,55 - €214,96 - 140 liter grijze container € 4,80 € 4,80 - Rioolheffing €310,80 €310,80 €285,80 €285,80
- 240 liter grijze container € 8,25 € 8,25 Totaal €783,35 €819,20 €742,12 €774,52 - Ontgr. verz. cont 30 ltr. € 1,02 € 1,02 (*) Gemiddelde woningwaarde 2018 is € 232.000. - 140/240 liter GFT-container € 0,00 € 0,00 (**) Gemiddeld aantal aanbiedingen over 2018 is berekend op 7 - verpakkingencontainer € 0,00 € 0,00 (2017 is 8). (***) Gemiddeld aantal aanbiedingen over 2018 is berekend op 8 (*) Verpakkingen container is als inzamelmiddel gratis. (2017 is 9).
Lastendruk Hof van Twente Toeristenbelasting De lastendruk is over 2018 ten opzichte van 2017 Toeristenbelasting wordt geheven van degene die afgenomen. De reden hiervoor ligt in het gegeven dat gelegenheid biedt tot overnachting aan personen die er voor rioolheffingen over het jaar 2018 een korting niet in onze gemeente woonachtig zijn. op het tarief wordt verleend van € 25,00. Daarnaast De werkelijke opbrengsten in 2018 (belastingjaar is gebleken dat onze inwoners de restafval container 2017) vallen € 9.661 (2,37%) lager uit dan geraamd. minder vaak ter lediging hebben aangeboden dan Er is echter nog een aantal aangiften eerder is verwacht. toeristenbelasting die in onderzoek is. De verwachting is dat na afronding van dit onderzoek er nog inkomsten worden verwacht van tussen de € 20.000 en € 30.000.
Het is goed om te weten dat de aanslagen voor het
belastingjaar 2018 in 2019 zullen worden opgelegd.
75 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
De reden hiervoor is dat de verblijfsverstrekkers pas De reden hiervoor is dat er in 2018 minder na afloop van het jaar hun aangifte toeristenbelasting begrafenissen waren. Ook was het aantal verlopen kunnen indienen. grafrechten die in 2018 konden worden verlengd lager dan voorgaande jaren. Daarnaast zijn in de Forensenbelasting jaren 2015 t/m 2017 de achterstanden met betrekking Deze belasting wordt geheven van natuurlijke tot de verlenging van grafrechten ingelopen. Hierdoor personen die, zonder in onze gemeente hoofdverblijf zijn er in die betreffende jaren extra inkomsten te hebben, meer dan 90 dagen van het belastingjaar vergaard. voor zichzelf of hun gezin een gemeubileerde woning beschikbaar houden. De forensenbelasting is voor Marktgelden het belastingjaar 2018 vastgesteld op € 318,- (2017: Marktgelden zijn rechten voor het innemen van € 313,-). standplaatsen op de markt. De werkelijke opbrengsten in 2018 (over het De werkelijke inkomsten van marktgelden vallen belastingjaar 2017) zijn € 7.371 (9,20%) hoger dan € 1.640 (5,29%) lager uit ten opzichte van de de raming voor dat jaar. begroting. Net als voor de toeristenbelasting worden de Marktgelden zijn retributies. Hierdoor mogen de aanslagen forensenbelasting van het belastingjaar baten de lasten niet (structureel) overstijgen. In de 2018 pas in 2019 opgelegd. De reden hiervoor is dat afgelopen jaren zijn de inkomsten steeds te hoog we pas aan het einde van een belastingjaar weten of geweest. Om dit tegen te gaan is besloten de een vermoedelijk belastingplichtige aan het 90-dagen tarieven voor het belastingjaar 2018 te verlagen. criterium voldoet. Hierdoor is er een kleine afwijking ten opzichte van de begroting. Lijkbezorgingsrechten De lijkbezorgingsrechten worden in rekening gebracht om de kosten van instandhouding van de begraafplaatsen te dekken. De werkelijke opbrengst lijkbezorgingsrechten is in 2018 € 58.850 (-23,41%) lager dan de raming. 76 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Leges De tarieven marktgelden zijn als volgt vastgesteld: Leges worden geheven voor een op verzoek van de Marktgelden 2017 2018 burger verrichte dienst. Hierbij kan worden gedacht aan de uitgifte van een paspoort, rijbewijs, een
bouwvergunning en dergelijke. De legesverordening - per m1 per week, markten Delden en €1,37 €1,30 bestaat uit een algemeen deel en een deel waarin Markelo per dienst het tarief staat vermeld, namelijk de - per m1 per week, markt Goor €1,77 €1,69 tarieventabel.
Scheepvaartrechten Het totaal van de ontvangen leges zijn € 308.174 Scheepvaartrechten, ook wel havengelden genoemd, (21,35%) hoger dan begroot. De oorzaak van de kunnen worden geheven ter zake van het gebruik hogere inkomsten zijn voornamelijk leges voor van vaarwater, havens, kaden, sluizen, bruggen, bouwvergunningen. In de begroting van het kranen, dokken, enz. die in beheer of in onderhoud belastingjaar 2019 is al rekening gehouden met deze, zijn bij de gemeente of het genot van door de reeds verwachte, hogere inkomsten. Hierdoor zijn bij gemeente verleende havendiensten. het vaststellen van de legesverordening 2019 de De havengelden worden voor onze gemeente door tarieven niet verhoogd. Dit is van belang omdat voor het Gemeentelijk Belastingkantoor Twente (GBT) leges de baten de lasten niet mogen overstijgen. geïnd. In de loop van 2019 zal de ontwikkeling van leges in De werkelijke opbrengsten vallen € 20.561 (35,03%) de gaten worden gehouden. Eventueel zullen hoger uit dan de raming. De reden hiervan is dat het aanvullende maatregelen worden genomen om de gebruik van de havens jaarlijks (sterk) kan fluctueren. baten en lasten in evenwicht te houden. Dit zal te
zijner tijd bij de begroting van 2020 worden bekendgemaakt.
77 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Kwijtschelding In onderstaande tabel zijn het aantal verzoeken tot Kwijtschelding verlenen wij sinds de afschaffing van kwijtschelding opgenomen. de OZB voor gebruikers van woningen in principe Aantallen 2017 2018 alleen nog voor de afvalstoffenheffing en rioolheffing. Kwijtschelding
Ambtshalve verleende Elke gemeente heeft de autonome bevoegdheid om 225 256 kwijtschelding de hoogte van de normbedragen voor kwijtschelding, Toegewezen verzoeken binnen de grenzen die de wet stelt, vast te stellen. 305 212 Onze gemeente hanteert de meest ruime kwijtschelding mogelijkheid. Gedeeltelijk toegewezen 5 8 verzoeken kwijtschelding De burgers zijn onder andere middels de bijsluiter bij het aanslagbiljet en de gemeentelijke website Totaal toegewezen geïnformeerd over de mogelijkheden van kwijtschelding (incl. 535 476 kwijtschelding. gedeeltelijk) Afgewezen 133 124 Nog niet afgedaan per 0 29 31-12-2018
Bedrag € 283.058 € 243.703
78 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Baten en lasten van rechten die in onze gemeente in 2018 zijn geïnd
Directe Netto Totale Baten Dekkings- Rechten kosten Inkomsten kosten Overhead BTW kosten werkelijk percentage
Reinigingsheffingen € 3.049.443 € -866.496 € 2.182.947 € 151.747 € 521.485 € 2.856.179 € 2.856.179 100,00%
Rioolheffing € 4.003.264 € -39.820 € 3.963.444 € 408.487 € 204.559 € 4.576.490 € 4.576.490 100,00%
Lijkbezorgingsrechten € 249.828 € - € 249.828 € 72.039 € - € 321.867 € 192.495 59,81%
Marktgelden € 35.240 € - € 35.240 € 220 € - € 35.460 € 29.360 82,80%
Havengelden € 283.832 € - € 283.832 € 3.832 € - € 287.664 € 79.259 27,55%
Leges - Titel 1 - Burgerzaken € 284.505 € - € 284.505 € 40.969 € - € 325.474 € 350.456 107,68% Leges - Titel 1 - APV € 98.834 € - € 98.834 € 14.232 € - € 113.066 € 102.248 90,43% Leges - Titel 1 - Totaal € 383.339 € - € 383.339 € 55.201 € - € 438.539 € 452.703 103,23%
Leges - Titel 2 - Totaal € 1.120.893 € - € 1.120.893 € 161.409 € - € 1.282.302 € 1.268.201 98,90%
Leges - Titel 3 - Totaal € 50.830 € - € 50.830 € 7.320 € - € 58.150 € 30.360 52,21%
79 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
PARAGRAAF 2 :
WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING
2.1 Algemeen Volgens de BBV dient in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing een vaste set financiële kengetallen opgenomen te worden. De bedoeling is dat deze kengetallen meer inzichtelijk maken over hoeveel (financiële) ruimte de gemeente beschikt om extra structurele of incidentele lasten op te kunnen vangen. Ze kunnen door de gemeenteraad en externe toezichthouders, vanuit hun kaderstellende en controlerende rol, in hun beoordeling van de financiële positie van de gemeente betrokken worden. De tabel met de financiële kengetallen en de toelichting daarop is in onderdeel 2.2 opgenomen.
Naast de kengetallen wordt in deze paragraaf in onderdeel 2.3 het risicoprofiel opgenomen. In dit onderdeel wordt ook de weerstandscapaciteit beschreven en de ratio weerstandsvermogen bepaald.
80 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
2.2 Kengetallen
Kengetal Jaarrekening Jaarrekening Begroting 2017 2018 2018 Netto schuldquote 27% 34% 69% Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen 23% 30% 65% Solvabiliteitsratio 69% 67% 55% Kengetal grondexploitatie 12% 11% 14% Structurele exploitatieruimte 8% 2% 5% Belastingcapaciteit 115% 107% 102%
In de bovenstaande tabel zijn de kengetallen samengevat weergegeven. Een nadere toelichting op de betekenis van de kengetallen wordt in de komende pagina’s gegeven. De kengetallen hebben we beoordeeld aan de hand van de in de VNG uitgave “Houdbare Gemeentefinanciën” opgenomen normeringen. In deze uitgave wordt een beoordeling van de kengetallen in relatie tot de financiële positie van de gemeente aanbevolen. Dat hebben wij hieronder summier gedaan. Voor een uitgebreidere beoordeling wachten wij de ontwikkelingen af. Hierbij valt te denken aan vergelijking met andere gemeenten, normeringen door provincie Overijssel en ervaringscijfers over meerdere jaren.
81 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
82 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Netto Schuldquote (gecorrigeerd voor alle leningen) Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van de gemeente ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie.
Om inzicht te krijgen in hoeverre er sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote zowel in- als exclusief doorgeleende gelden weergegeven (netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen).
83 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Solvabiliteitsratio Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen.
84 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Grondexploitatie De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. Indien gemeenten of provincies leningen hebben afgesloten om grond te kopen voor een (toekomstige) woningbouwproject hebben zij een schuld. Bij de beoordeling van een dergelijke schuld is het van belang om te weten of deze schuld kan worden afgelost wanneer het project wordt uitgevoerd. Van de opbrengst van de woningen kan immers de schuld worden afgelost. Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten.
Grondexploitatie Hoe lager, hoe beter Rekening 2017 Rekening 2018 NIEG (Niet In Exploitatie + 1.352.104 1.352.104 Genomen gronden) In Exploitatie Genomen gronden + 8.560.987 6.945.449 Saldo = 9.913.091 8.297.553 Totaal baten / 80.614.000 78.964.126 12% 11%
85 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Structurele exploitatieruimte Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting OZB. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is. Daarbij wordt het saldo van de structurele baten en lasten (inclusief structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves) gedeeld door de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken.
86 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Belastingcapaciteit De OZB en de opcenten zijn voor gemeenten respectievelijk provincies de belangrijkste eigen belastinginkomsten. De belastingcapaciteit geeft inzicht in de mate waarin een financiële tegenvaller in het volgende begrotingsjaar kan worden opgevangen en of ruimte is voor nieuw beleid.
87 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Referentiewaarden De Rijksoverheid heeft een overzicht samengesteld waarin alle gemeenten, per kengetal, onderverdeeld zijn in drie categorieën. Categorie A is minder risicovol dan B, en B weer minder risicovol dan C. Tabel 1 toont bij welke percentages van een kengetal een gemeente in een bepaalde categorie komt. Tabel 1
Als voor alle kengetallen gekeken wordt naar de referentietabel, zoals gepubliceerd door de Rijksoverheid, kan geconcludeerd worden dat Hof van Twente met vier van de vijf kengetallen in de meest veilige A-Categorie valt. Enkel de Belastingcapaciteit valt hier al jaren buiten.
88 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
2.3 Risicoprofiel Nr. 2.1 Realisatie taakstellingen In het risicoprofiel, weergegeven in de tabellen op In de programmabegroting 2019 zijn, ten opzichte volgende pagina’s, worden de onderscheiden risico’s van eerdere bezuinigingen op het sociaal domein, onderverdeeld in de risicocategorieën: strategische aanvullende bezuinigingsmaatregelen opgenomen. risico’s, marktrisico’s, schaderisico’s en operationele Daarom is de omvang van het risico verhoogd. risico’s. Binnen het totaal van deze risico’s zijn 13 risicosoorten onderscheiden. Deze bestaan elk uit 1 Nr. 2.2 Realisatie bestuurlijke projecten of meerdere dossiers. Per dossier is het risico Bij een aantal projecten is de omvang van het risico geanalyseerd en beoordeeld. In het overzicht bestaat verminderd. Daar staat tegenover dat het risico de beoordeling uit het inschatten van de omvang van binnen het project nieuwe bodemsanering ’t Gijmink het risico. Dit wordt gedaan door de kans (25%, 50%, groter is geworden. Per saldo is de omvang van het 75%) te vermenigvuldigen met het gevolg (mogelijk totale risico voor de bestuurlijke projecten licht financieel effect). In enkele gevallen is de omvang gestegen. bepaald door gedifferentieerde percentages te gebruiken, voor bepaalde aspecten die betrekking Nr. 3.5 Zenkeldamshoek hebben op een risico. In de tabel is dit in de kolom Het risico op deze ontwikkeling is herberekend, kans aangegeven met G%. waarbij rekening is gehouden met de omvang van de Indien er al bestaande maatregelen zijn, zoals een verliesvoorziening Zenkeldamshoek en een Reserve voorziening die is getroffen of een verzekering die garantstellingsprovisie voorziening. Hierdoor is de geldt, dan wordt hier rekening mee gehouden. omvang van het het risico op Zenkeldamshoek gedaald. Ontwikkelingen Ten opzichte van het risicoprofiel ten tijde van de programmabegroting 2019 hebben zich enkele ontwikkelingen voorgedaan. De belangrijkste ontwikkelingen zijn (zie ook de tabel op de volgende pagina’s).
89 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Omvang risico’s De omvang van de gekwantificeerde risico’s Zoals in paragraaf 7 is aangegeven heeft de reserve (exclusief grondexploitaties) wordt per maart 2019 als grondexploitaties ultimo 2018 een omvang van circa volgt ingeschat: € 2,60 mln. Bij de vaststelling van de Strategische risico’s: c.a. € 2.706.500 programmabegroting 2019 is besloten hiervan Marktrisico’s: c.a. € 1.036.250 € 665.000 over te hevelen naar de algemene Schade risico’s: c.a. € 72.500 reserve. Daardoor daalt deze reserve naar circa Operationele risico’s: c.a. € 800.000 € 1,93 mln in 2023. Totaal risico’s: c.a. € 4.615.250 Ratio weerstandsvermogen De omvang van de gekwantificeerde risico’s De ratio weerstandsvermogen algemeen komt op betreffende de gemeentelijke grondexploitaties grond van het voorgaande eind 2018 uit op een ratio bedraagt circa €1.525.568. van 1,7 (€ 7,65 : € 4,62 mln) en per eind 2023 op 1,5 (6,93 : 4,62 mln). Omvang weerstandscapaciteit Voor de bepaling van de weerstandscapaciteit richten De ratio weerstandsvermogen grondexploitaties komt we ons op de stand van eind 2018 en 2023, omdat op grond van het voorgaande eind 2018 uit op een op die manier rekening wordt gehouden met de ratio van 1,7 (€ 2,60 : 1,53 mln) en per eind 2023 op onttrekkingen c.q. toevoegingen die in de 1,3 (1,93 : 1,53 mln). meerjarenbegroting worden voorzien. Hierdoor ontstaat een zo reëel mogelijk beeld. Risicoprofiel In de tabel op de volgende pagina is het risicoprofiel Het totaal van de weerstandscapaciteit is ultimo 2018 van de gemeente Hof van Twente weergegeven. De circa € 7,65 mln (Algemene reserve € 8,49 mln en cursieve risico’s vervallen. De bedragen tussen Reserve majeure projecten € – 0,84 mln). haakjes (in het blauw) betreffen de bedragen uit de Het totaal van de weerstandscapaciteit is ultimo 2023 programmabegroting 2019. circa € 6,93 mln (Algemene reserve € 6,87 mln en Reserve majeure projecten € 0, 06 mln). 90 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Strategische Risico’s Nr. Risicosoorten Dossiers Kans Netto omvang risico (P x G) minus Toelichting (P) getroffen financiële maatregel 1 RIJKSBEZUINIGIN- De uitkering uit het Gemeentefonds wordt beïnvloed 50% € 690.000 (Begroting 2019: € 690.000) Mutaties uitkering Gemeentefonds worden meegenomen GEN/ NIEUWE door meerdere ontwikkelingen, o.a. door: in budgetcyclus WETGEVING 1.1 Kortingen op uitkering gemeentefonds 1.2 Herijking verdeelmaatstaven gemeentefonds 1.3 Kortingen op specifieke uitkeringen 2 BESTUURLIJKE 2.1 Realisatie taakstellingen G% € 660.000 (Begroting 2019: € 472.500) Vanaf 1 januari 2019 gelden er taakstellingen binnen het DOELEN Sociaal Domein, waarvan nog niet zeker is of deze gehaald worden. 2.2 Realisatie bestuurlijke projecten33 G% € 1.032.500 (Begroting 2019: € 987.500) 3 VERBONDEN 3.1 Regio Twente (2% van € 1.500.000) 50% € 17.000 (Begroting 2019: € 17.000) (Re-) actief volgen verbonden partijen PARTIJEN 3.2 Veiligheidsregio Twente (2% van € 2.500.000) 50% € 24.000 (Begroting 2019: € 24.000) (Re-) actief volgen verbonden partijen 3.5 Zenkeldamshoek 25% € 118.000 (Begroting 2019: €447.000) (Re-) actief volgen verbonden partijen 3.6 Overige aandeelhouderschappen 25% € 165.000 (Begroting 2019: € 150.000) (Re-) actief volgen verbonden partijen 4 KRIMP 4.1 Op de lange termijn zal het voorzieningen/ p.m. p.m. Continu beleid evalueren en bijstellen. accommodatie niveau onder druk komen te staan Subtotaal Strategische risico’s € 2.706.500
33 Op basis van de projectrapportages van de bestuurlijke projecten wordt een inschatting gemaakt van de netto omvang van de risico’s. 91 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Marktrisico’s Nr. Risicosoorten Dossiers Kans Netto omvang risico (P x G) minus Toelichting % getroffen financiële maatregel 5 GROND- 5.1 MvA (voorheen NIEGG) G% € 1.171.584 (Begroting 2019: €1.171.584) Zie paragraaf grondbeleid en perspectiefnota EXPLOITATIES 5.2 Gronden in exploitatie G% € 353.984 (Begroting 2019 € 321.500) Totaal risico’s grondexploitaties € 1.525.568 6 RENTE/ TREASURY 6.1 Beleggingen/ uitzetting/aantrekken gelden. 25% € 50.000 (Begroting 2019: € 55.000) Gemeente loopt risico op ontwikkelingen marktrente over bedrag financieringsbehoefte. 6.2 Verstrekte leningen aan verenigingen en 25% € 60.000 (Begroting 2019: € 50.000) Periodiek evalueren stichtingen. 6.3 Gegarandeerde leningen. 25% € 102.500 (Begroting 2019: € 135.000 ) Periodiek evalueren 7 ECONOMISCHE 7.1 Dalende inkomsten bouwleges. 25% € 2.500 (Begroting 2019: € 12.500) Sturen op opbrengsten RECESSIE 8 OPENEINDE 8.1 Participatiewet (uitkeringen levensonderhoud): 25% € 155.000 (Begroting 2019: € 155.000) Geen wijziging in het theoretische uitgangspunt dat er een REGELINGEN Risico door volumegroei. risico is van volumegroei.
8. 2 Participatiebudget, onderdeel: 50% € 500.000 (Begroting 2019: €500.000) Geen wijziging in het theoretische uitgangspunt dat er een - reïntegratiekosten risico is van volumegroei. - Wsw Risico door volumegroei 8.3 WMO: Risico door volumegroei. 8.4 Jeugdwet: Risico door volumegroei. 8.5 Bijzondere bijstand: Risico door volumegroei 50% € 50.000 (Begroting 2019: € 50.000) Er kan een stijging van het aantal aanvragen ontstaan tgv stimuleringsmaatregelen om het niet-gebruik van regelingen tegen te gaan 8.6 Toename gebruik minimabeleid 50% € 50.000 (Begroting 2019: € 50.000) Er kan een stijging van het aantal aanvragen ontstaan tgv stimuleringsmaatregelen om het niet-gebruik van regelingen tegen te gaan 8.7 Stijging kosten Bijstands Besluit Zelfstandigen 50% € 25.000 (Begroting 2019: €25.000) 8.8 Stijging opvang statushouders. 25% € 25.000 (Begroting 2019: € 25.000) Daling van aantal statushouders in 2019 en hogere kosten voor opvang, betekent per saldo dat risico ongewijzigd blijftdat saldo gelijk blijft. 8.9 Leerlingenvervoer. 25% € 11.250 (Begroting 2019: € 11.250) Er wordt gerekend met 5% volumegroei. 8.10 Toename aantal lijkbezorgingen van 50% € 5.000 (Begroting 2019: €5.000) gemeentewege Subtotaal marktrisico’s (exclusief grondexploitaties) € 1.036.250
92 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Schade Risico’s Nr. Risicosoorten Dossiers Kans % Netto omvang risico (P x G) minus Maatregelen getroffen financiële maatregel 9 ASBEST- 9.1 Sanering bodemverontreiniging Nb Uit ervaringen van de afgelopen 8 jaar Projectbudget VERONTREINIGING blijken de gemeentelijke lasten van onverwachte saneringen/uitvoering asbestconvenanten binnen het beschikbare budget te blijven. 10 FRAUDE Nb Risico en omvang worden laag ingeschat. 11 EIGENDOM 11.1 Brand-, storm-, fraude- en diefstal Nb Risico en omvang worden laag - Verzekeringen ingeschat i.v.m. dekking door - Hufterproof investeren verzekeringen. - Watermanagement - Meerderjarige onderhoudsplannen 12 CONTRACTUELE 12. 1 Aansprakelijkheidstellingen/nadeelcompensatie G% € 72.500 (Begroting 2019: € 72.500 ) Voor veel situaties zijn we verzekerd. Voor situaties VERPLICHTINGEN/ waarvoor we niet verzekerd zijn wordt een bedrag AANSPRAKELIJK- opgenomen. HEIDSTELLINGEN Subtotaal schade risico’s € 72.500
93 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Operationele Risico’s Nr. Risicosoorten Dossiers Maatregelen Omvang Risico 13 BEDRIJFS- 13.1 Rechtmatigheid legesheffing - Interne controle/ VIC/ € 550.000 VOERING 13.2 Debiteurenbeheer - Functiescheiding (Begroting 2019: 13.3 Verplichte betaling dwangsommen bij niet tijdig beslissen. - Procesbeschrijvingen. € 500.000) 13.4 Oninbare vorderingen 13.5 Vergoedingen bijzondere begraafplaatsen 13.6 Stroomuitval, storing, hacken computersysteem - Er zijn inmiddels middelen gereserveerd voor structurele oplossing van het risico stromuitval en storing. - Beveiliging van website en versleuteling bij versturen van vertrouwelijke gegevens 13.7 Wegvallen medewerkers op kwetsbare posities - Afspraken taakoverdracht - formaliseren vervangingsmaatregelen 13.8 fouten - Interne controle/ VIC/ functiescheiding - Procesbeschrijvingen - Regionale samenwerking 13.9 Toename loonkosten (Fuwa, premiestijging) - Jaarlijks doorrekenen prijzen in tarieven leges - Periodieke rapportage - Budgetbeheer - Mobiliteitsbeleid 13.10 Stijging kosten door marktontwikkelingen - Voordelen gezamenlijk inkopen 13.11 Langdurige uitval ziekte (door o.a. Agressie burgers, - VCA certificering werkdruk, niet optimale werkplek) en uitstroom - Opleiding agressie en geweld - RIE - Aanpassing werkplekken aan Arbo-eisen 13.12 Niet afdragen van belasting waar dat wel had gemoeten Horizontaal toezicht (Loonheffing, BTW) 13.13 Extra personeel door o.a. herindicaties Opgevangen met reserves (o.a. reserve transities) 13.14 Beëindiging huurcontracten gemeentehuis en niet Contracten lopen nog enkele jaren. Continue contact met huurders. opnieuw kunnen verhuren. 13.15 Risico Niet Actief Beveiligde Overwegen Afhankelijk van besluitvorming 13.16 Risico’s AVG Voor boetes en schadeclaims rondom de Algemene Verordening € 250.000 (Begroting 2019: € 250.000) Subtotaal operationele risico’s (vast bedrag) € 750.000
94 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Doorrekening reserves in relatie tot weerstandscapaciteit
bedragen x € 1.000 Algemene Reserve Rek. 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Stand per 1 januari 10.477 8.485 7.287 6.870 6.870 6.870 Saldo onttrekkingen en toevoegingen -1.993 -1.198 -417 0 0 0 Stand per 31 december 8.485 7.287 6.870 6.870 6.870 6.870
Totaal risico's conform berekening weerstandsvermogen 4.615 4.615 4.615 4.615 4.615 4.615 Nader te besteden 3.870 2.671 2.255 2.255 2.255 2.255
bedragen x € 1.000 Reserve Majeure Projecten Rek. 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Stand per 1 januari 3.612 -842 68 59 56 57 Saldo onttrekkingen en toevoegingen -4.454 910 -9 -4 1 1 Stand per 31 december -842 68 59 56 57 58
bedragen x € 1.000 Reserve Grondexploitatie Rek. 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Stand per 1 januari 2.658 2.599 1.934 1.934 1.934 1.934 Saldo onttrekkingen en toevoegingen -60 -665 0 0 0 0 Stand per 31 december 2.599 1.934 1.934 1.934 1.934 1.934
Totaal risico's conform berekening weerstandsvermogen 1.526 1.526 1.526 1.526 1.526 1.526 Nader te besteden 1.073 408 408 408 408 408
95 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
PARAGRAAF 3: ONDERHOUD onderhoudskosten en verzoeken budgetoverheveling van 2018 naar 2019. Het betreft hier budgetten KAPITAALGOEDEREN waarvoor al verplichtingen zijn aangegaan. Voor een verdere analyse verwijzen wij u naar de toelichting in De paragraaf onderhoud kapitaalgoederen gaat in op de jaarrekening bij programma 4. de duurzame instandhouding van de gemeentelijke fysieke infrastructuur. De opzet is in overeenkomst Overzicht beleids-/beheerplannen 2018 met de eisen uit het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten en het Financieel Achter- overleg met de Provincie Overijssel. Uitgangspunt Plan Vast- Looptijd vertaald in stallig voor het begrotingsjaar 2018 was een sober en gesteld t/m begroting onderhoud doelmatige aanpak. Wegen 2014 2017 Ja Ja * Onderwerpen zijn hierbij: Kunstwerken 2019 2022 Nee Ja** 1. Wegen Bermen & 2. Civieltechnische Kunstwerken sloten 2017 2020 Deels Nee 3. Openbare verlichting Verlichting 2016 2026 Ja Nee 4. Groen Groen 2015 2025 Ja Nee 5. Riolering Bomen 2017 2027 Ja Ja *** 6. Gebouwen Riolering 2016 2020 Ja Nee Gebouwen 2013 2024 Ja Nee
Voor de verschillende deelterreinen zijn plannen * Door de extra investering van jaarlijks €1 miljoen in 2016, 2017, opgesteld waarin de beleidskaders openbare ruimte, 2019 en 2020 zal het achterstallig onderhoud naar verwachting functie en samenhang kwaliteitsniveau met financiële dalen tot 2,7 miljoen in 2020. Eén en ander is wel afhankelijk van consequenties zijn opgenomen. De financiële het resultaat van de inspecties komende jaren en werkelijke uitvoeringskosten. Bij de actualisatie van het beheerplan wegen in gevolgen zijn één op één vertaald in de begroting. 2019 zullen de kwaliteit van de wegen en bijbehorende financiële De bedragen genoemd in het financieel overzicht zijn middelen opnieuw in beeld worden gebracht. exclusief interne uren. Verschillen tussen begroting ** Betreft vervangingen. Wanneer dit aan de orde is worden en rekening 2018 worden veroorzaakt door lagere incidenteel middelen gezocht. Voor onderhoud zijn vanaf 2020 structureel middelen in de begroting opgenomen. 96 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
*** Door de extra investering van € 125.000 in 2018 en 2019 zal het 2. Beleidskader civieltechnische Kunstwerken achterstallig onderhoud afnemen. Bij de programmabegroting 2020 Onderhoud aan civieltechnische kunstwerken wordt zullen de gestelde kwaliteit in het bomenbeheerplan en de financiële middelen opnieuw in beeld worden gebracht. vanaf 2020 uitgevoerd op basis van de beleidsnotitie civieltechnische kunstwerken. In 2019 wordt een Beleidskader en Financieel overzicht beheerplan opgesteld. Onderhoud wordt vanaf 2020 volgens dit plan uitgevoerd. In 2018 is alleen het 1. Beleidskader Wegen noodzakelijk klein onderhoud verricht. Het wegenonderhoud is in 2018 uitgevoerd op basis van het wegenbeheerplan en wegeninspecties. Financiële consequenties rekening 2018 Een investering van één miljoen in 2016 en 2017 heeft bijgedragen aan de vermindering van het Onderwerp Omschrijving 2018 Begr 2018 Rek achterstallig onderhoud. Kunstwerken Klein onderhoud 9.907 9.901 Kunstwerken Vervanging 80.000 0 Totaal 89.907 9.901 Financiële consequenties rekening 2018 3. Beleidskader Openbare Verlichting Onderwerp Omschrijving 2018 Begr 2018 Rek Vegen/ Klein onderhoud 274.815 286.108 Onderhoud aan en vervanging openbare verlichting onkruidbestrijding is uitgevoerd op basis van beleidsplan en Bermen/sloten Klein onderhoud 601.916 532.132 beleidsnotitie ‘verduurzaming openbare verlichting’. Verharding/ Klein onderhoud 879.999 880.940 deklagen Verharding/ Groot onderhoud 770.901 614.630 Financiële consequenties rekening 2018 deklagen Verharding/ Vervanging 328.746 130.691 Onderwerp Omschrijving 2018 Begr 2018 Rek deklagen Verlichting Klein onderhoud 96.223 172.654 Totaal 2.856.377 2.444.592 Verlichting Vervanging 1.031.830 38.695 Totaal 1.128.053 211.349 Stand reserve Wegen 1-1-2018 € € 313.782; mutatie € 23.517; 31-12-2018 € 337.299. Stand reserve Openbare verlichting 1-1-2018 € 401.385 mutatie € 490.037 ; 31-12-2018 € 88.652.
97 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Het verschil tussen begroting en rekening 2018 op vervanging led- Stand voorziening Riolering armaturen wordt veroorzaakt door nog uit te voeren projecten. 1-1-2018 € 1.730.607 mutatie € -14.372; 31-12-2018 € 1.716.325. De kapitaallasten zijn geraamd en worden geboekt wanneer de projecten Het verschil tussen begroting en rekening 2017 op groot onderhoud wordt afgerond zijn. veroorzaakt door nog uit te voeren projecten. De kapitaallasten zijn geraamd en worden geboekt wanneer de projecten 4. Beleidskader Openbaar Groen afgerond zijn.
Het groenonderhoud is in 2018 uitgevoerd op basis 6. Beleidskader Gebouwen van het groenbeheerplan. Het onderhoud aan bomen In 2018 is het onderhoud uitgevoerd op basis van de is uitgevoerd volgens het bomenbeheerplan. gebouwenbeheervisie en Meerjaren Onderhouds Plan (MJOP). Financiële consequenties rekening 2018 Financiële consequenties rekening 2018 Onderwerp Omschrijving 2018 Begr 2018 Rek Groen Onderhoud 1.975.780 1.663.344 Totaal 1.975.780 1.663.344 Onderwerp Omschrijving 2018 Begr 2018 Rek Gebouwen Klein onderhoud 256.213 383.461 Gebouwen Meerjarig onderhoud 302.376 302.376 5. Beleidskader Riolering Totaal 558.589 685.837 Onderhoud, verbeter- en vervangingsmaatregelen zijn in 2018 uitgevoerd op basis van het Stand voorziening Gebouwen gemeentelijke rioleringsplan. 1-1-2018 € 973.362; mutatie € -393.257; 31-12-2018 € 580.105.
Financiële consequenties rekening 2018
Onderwerp Omschrijving 2018 Begr 2018 Rek Onderzoek Klein onderhoud 55.605 25.780 Afvalwater Klein onderhoud 641.543 611.168 Hemelwater Klein onderhoud 62.914 62.177 Grondwater Klein onderhoud 27.748 14.217 Riolering Groot onderhoud 4.225.032 1.754.403 Totaal 5.012.842 2.467.744
98 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
PARAGRAAF 4 : FINANCIERING negatieve prijsspiraal tot gevolg) geen realiteit werd en de inflatie toenam tot 1,8% in 2018.34 Voor de jaren tot Geldstroombeheer van de gemeente aan 2021 voorziet de ECB een inflatie van 1,7%, ruim beneden de doelstelling van maximaal 2%35. Inleiding In deze paragraaf wordt informatie verstrekt over de De ECB kan door een verhoging/verlaging van de financieringsfunctie van de gemeente Hof van Twente herfinancieringsrente de marktrente beïnvloeden. De voor het boekjaar 2018. Dit is opgedeeld in een daling in het driemaands-euribortarief36 van de afgelopen algemeen deel over de algehele ontwikkelingen en een jaren lijkt gestagneerd en het percentage is in 2018 rond specifiek deel, toegespitst op de gemeente Hof van de -0,30% blijven hangen. Een aanleiding tot stijgende Twente. In het algemene deel wordt ingegaan op de Europese geldmarkttarieven op korte termijn is er niet.37
(verwachte) renteontwikkelingen op de geld- en kapitaalmarkt. Het deel dat is toegespitst op de gemeente Ontwikkelingen Hof van Twente is bedoeld voor een toelichting op en inzicht in het risicobeheer, de algehele financiering en de feitelijke Treasuryfunctie geldstromen van de gemeente. De treasuryfunctie omvat alle activiteiten die gericht zijn op het besturen en beheersen van, het verantwoorden over en toezicht houden op financiële Algemene ontwikkelingen vermogenswaarden, geldstromen, posities en risico’s. Renteontwikkelingen Het beleid van Hof van Twente voor de treasuryfunctie is De Europese Centrale Bank (ECB) voert het monetaire vastgelegd in het Treasurystatuut. De gemeente voert, beleid voor het Eurogebied. Haar belangrijkste taak is het gelet op haar maatschappelijke taak om kapitaal te in de hand houden van de inflatie; het handhaven van de beheren, op centraal niveau een risicomijdend prijsstabiliteit. Het opkoopprogramma van treasurybeleid. Financieringen worden enkel staatsobligaties, waarmee de ECB in 2015 is gestart, is in aangetrokken en uitgezet ten behoeve van de uitoefening 2018 definitief ten einde gekomen. Met dit van de publieke taak. Financieringen met externe opkoopprogramma zorgde de ECB ervoor dat de middelen wordt zoveel mogelijk beperkt door primair de dreigende deflatie (inflatie onder de 0% met een beschikbare interne financieringsmiddelen aan te
34 NRC, 13/12/’18 36 Gemiddelde Europese rente voor een 3-maands lening. 35 NRC, 13/12/’18 37 Van Lanschot – Visie op de geld- en kapitaalmarkt, 11/1/’19 99 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht wenden, ten einde de renterisico’s en het renteresultaat Doel van het schatkistbankieren is het verlagen van de te optimaliseren. EMU-schuld. Voor 2018 is het drempelbedrag (0,75% van begrotingstotaal) € 620.000. Dit is in geen van de Risicobeheer kwartalen overschreden. Het verloop van de gemiddelde Het risicobeheer heeft als doel ‘het beheersen van de vlottende schuld is in de volgende tabel weergegeven. mogelijke risico’s die voortvloeien uit de afhankelijkheid Netto vlottende van de rentestand op moment van financieren.’ Er zijn schuld / Saldo Kasgeld- Onderschrijding (+) twee normeringen vastgesteld om het renterisico te Periode rekening courant limiet Overschrijding (-) kunnen becijferen die als richtlijnen gelden om de Q1 2018 1.466 7.384 8.850 renterisico’s te beperken. Dat zijn de kasgeldlimiet voor Q2 2018 1.641 7.384 9.025 de korte termijn financiering, en de renterisiconorm voor Q3 2018 -54 7.384 7.330 Q4 2018 -153 7.384 7.231 de lange termijn financiering.
Bedragen x € 1.000 Kasgeldlimiet De gemiddelde vlottende (kortlopende) schuld is voor Renterisiconorm gemeenten gelimiteerd tot 8,5% van het begrotingstotaal. De renterisiconorm heeft betrekking op het beperken van de gevolgen van een stijgende kapitaalmarktrente op de Kasgeldlimiet 2017: 7,0 miljoen rentelasten van de langetermijnfinanciering. De jaarlijkse Kasgeldlimiet 2018: 7,4 miljoen aflossingen en renteherzieningen mogen samen niet meer bedragen dan 20% van het begrotingstotaal; het Als de omvang van de vlottende schuld deze limiet renterisico. Voor 2018 is de norm vastgesteld op € 17,4 structureel benadert, wordt overgegaan tot het miljoen. In onderstaande tabel is het werkelijke aantrekken van een langlopende lening. Afhankelijk van renterisico weergegeven, afgezet tegen de norm. de geldbehoefte wordt eerst gekeken naar de mogelijkheden op de geldmarkt. Bij een positief saldo in rekening courant wordt het ‘automatisch’ bij de schatkist uitgezet. Sinds de invoering van het schatkistbankieren in 2014 dienen decentrale overheden hun tegoeden aan te houden bij het Ministerie van Financiën in plaats van bij een bank.
100 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Omschrijving 2017 2018 Leningenportefeuille 1. Begrotingstotaal 82.752 86.869 De omvang van de huidige leningenportefeuille bedraagt 2. Wettelijk percentage 20% 20% eind 2018 € 25,9 miljoen. Het gemiddelde rente- 3. Renterisiconorm (1x2) 16.550 17.374 percentage van de leningen is 4,61%. Op basis van de 4. Renteherziening - - financieringsbehoefte kan de omvang van de leningen- 5. Aflossing 1.445 1.445 portefeuille wijzigen. 6. Renterisico (4+5) 1.445 1.445
7. Ruimte vs. norm (3-6) 15.105 15.929 Koersrisicobeheer Bedragen x € 1.000 Vanwege het verplichte schatkistbankieren zijn er geen koersrisico’s in het kader van treasurybeleid. Aandelen Financiering van onder andere nutsbedrijven zijn uit hoofde van de publieke taak aangetrokken en worden niet als risicovolle Omschrijving Rekening 2018 beleggingen beschouwd. Het betreft aandelen van de Totaal vaste activa + 116 BNG Bank, Twente Milieu, Cogas, Enexis, PBE, Reserves & Voorzieningen - 92 Crematorium, Twence, Wadinko en Vitens. Te financieren met vreemd vermogen = 24 Lanlopende geldlening - 26 Kredietrisicobeheer Werkkapitaal (-=positief) = -2 Het uitzetten van middelen in het kader van treasury is Bedragen x € 1.000.000 alleen nog toegestaan binnen de kaders van de ‘Regeling Bovenstaande tabel toont dat de lopende investeringen schatkistbankieren decentrale overheden’. Hierdoor doen van de gemeente voor 79% (92/116) met eigen middelen zich geen (nieuwe) kredietrisico’s voor. zijn gefinancierd. Dit percentage is de afgelopen jaren redelijk constant gebleken. Bij het verstrekken van leningen, garanties of borg- Het werkkapitaal bevat de kortlopende schulden, stellingen uit hoofde van de publieke taak worden, indien voorraden (incl. grondexploitatie), debiteuren/crediteuren mogelijk, zekerheden of garanties gesteld. en overlopende activa/passiva. Het weerspiegelt onder Via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) andere de (goede) liquiditeit van de gemeente als het fungeert de gemeente als achtervang voor leningen die aankomt op de dagelijkse uitgaven. woningcorporaties hebben aangetrokken voor de financiering van hun activiteiten binnen de gemeente.
101 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Verstrekte leningen en garanties 1-1-2018 31-12-2018 Leningen verenigingen/stichtingen 2.032 2.420 Leningen aan financiële instellingen/ verbonden partijen 2.227 1.934 Hypotheek- en fietsprivéregeling 464 352 Deelnemingen 1.423 1.374 Totaal verstrekkingen 6.146 6.080
Garanties Woningcorporatie/stichting 5.708 4.022
Garanties WSW (achtervang) 30.971 31.086
Totaal garanties 36.679 35.108
Bedragen x € 1.000
Rente(resultaat)
In de begroting 2018 is voor de financieringsbehoefte gerekend met een gemiddeld rentepercentage van
2,13%. Voor de interne doorberekening van de netto rentelasten naar de investeringen wordt voor 2018 een omslagpercentage gehanteerd dat is vastgesteld op
2,98%.
Met de groeiende behoefte aan inzicht in de kosten op de taakvelden en de wijze waarop rente in de jaarrekening en begroting wordt verantwoord, is ervoor gezorgd dat de totale rentelasten en de daaraan gekoppelde financieringsbehoefte in onderstaande tabel inzichtelijk zijn.
102 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
103 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Kasstroomoverzicht Naast het plafond krijgt iedere gemeente een individuele Het kasstroomoverzicht (opgesteld conform de indirecte referentiewaarde voor het EMU-tekort in een jaar. Voor methode) is op de volgende pagina gepresenteerd. Het 2018 is de referentiewaarde van Hof van Twente kasstroomoverzicht geeft inzicht in de kasstromen uit: 1. vastgesteld op € 3,2 miljoen. operationele activiteiten (resultante van de bedrijfs- voering), 2. investeringsactiviteiten (vaste activa balans) waarbij de (des)investeringen in MVA inzichtelijk worden gemaakt en tenslotte 3. de financieringsactiviteiten (langlopende passiva) waarbij het gaat om de wijze van financiering van investeringen. Het kasstroomoverzicht is opgesteld conform de indirecte methode en op de volgende pagina gepresenteerd.
Wet HOF ‘In de wet HOF (Houdbare Overheidsfinanciën) worden de Europese normen verankerd voor de hoogte van de overheidsschuld en de jaarlijkse groei van de overheids- schuld. Deze normen raken ook gemeenten omdat schulden en financieringstekorten van gemeenten meetellen in de overheidsschuld van Nederland. Alle gemeenten samen krijgen een plafond voor het totale EMU-tekort van gemeenten in een jaar. Voor 2018 bedroeg het plafond voor de gezamenlijke gemeenten 0,34% van het bruto binnenlands product. Met het plafond wordt de groei van de netto schuld (volgens de definitie voor het EMU-saldo) van de gezamenlijke gemeenten in een jaar beperkt.’38
38 VNG – Financiële positie gemeente 104 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Kasstroomoverzicht ultimo 2017 Bedragen x € 1.000
KASSTROMEN UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN Exploitatieresultaat -5.685 Aanpassing voor: Afschrijvingen MVA en waardeverminderingen 7.112 Afschrijvingen IVA en waardeverminderingen 515 Mutatie voorzieningen -477 Mutatie vaste schulden (excl. Leningen og) - 7.150 Voorraden en onderhanden werk 1.456 Mutatie in werkkapitaal Kortlopende uitzettingen (excl. Liquide middelen) 3.201 Kortlopende schulden (excl. Rek.-couranten en kortlopende leningen) 383 Overlopende activa -612 Overlopende passiva -380 2.593 Kasstroom uit operationele activiteiten 5.513
KASSTROMEN UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN Investeringen en correcties -7.998 Desinvesteringen en bijdragen derden - -7.998 Verstrekking leningen ug (woningcorporaties en verbonden partijen) -100 Aflossingen leningen ug (woningcorporaties en verbonden partijen) 100 - Verstrekking overige leningen ug en uitzettingen > 1 jaar -467 Aflossingen overige leningen ug en uitzettingen > 1 jaar 484 17 Mutatie kapitaalverstrekkingen 49 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -7.932
KASSTROMEN UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Mutatie kortlopende geldleningen 4.000 Aangetrokken leningen og - Aflossingen leningen og -1.445 -1.445 Kasstroom uit financieringsactiviteiten 2.555
Mutatie liquide middelen 136
105 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
PARAGRAAF 5 : BEDRIJFSVOERING het gebied van Outlook, Word en Excel. Ook in het door ons gehanteerde personeelsinformatie- en Personeel en organisatie salarissysteem zijn in 2018 steeds meer digitale ODT werkprocessen opgenomen waarvan verwacht wordt Per 1 januari 2019 zijn 8 medewerkers van het team dat de medewerker deze gebruikt. Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH) van de afdeling Leefomgeving over gegaan naar de Strategische personeelsplanning ODT. Meer informatie over de ODT is te vinden in Vanuit het vastgestelde strategisch HRD-beleid is er hoofdstuk 1.1.1. in 2018 meer invulling gegeven aan strategische personeelsplanning door twee keer per jaar te kijken Organisatie Ontwikkeling naar onze kwantitatieve en kwalitatieve bezetting. In het kader van organisatieontwikkeling zijn in 2018 Centraal hierin staat de ontwikkeling van bijna alle teams op kuiertocht geweest. In januari medewerkers in onze organisatie. Hierbij is onder 2019 is de raad hierover bijgepraat. Met de andere de aandacht uitgegaan naar resultaatgericht opbrengst van de kuiertochten in het achterhoofd werken, opleiden en ontwikkelen én duurzame wordt door ieder team en individuele medewerker inzetbaarheid. gekeken waar men een bijdrage kan leveren aan het realiseren van de organisatiedoelen. Dit resulteert in Integriteit afdelings-, team-, cluster- en persoonlijke plannen. Jaarlijks staat het onderwerp integriteit op de agenda. Ook de resultaten van het medewerker In 2018 hebben naast alle nieuwe medewerkers ook tevredenheidsonderzoek en de zogeheten duurzame de medewerkers die al langer in dienst waren de inzetbaarheidstoets van 2017 worden hierin ambtseed of -belofte afgelegd. Ook is in het aanbod meegenomen. van de Hofacademie een training op het gebied van morele oordeelsvorming opgenomen. Verder is het Digitale ontwikkeling medewerkers formulier dat is ontwikkeld in het kader van Om de digitale vaardigheden van medewerkers te informatieveiligheid voor onder andere het verbeteren zijn er in 2018 cursussen aangeboden op vertrouwelijk omgaan met informatie voor ingehuurde 106 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
medewerkers geïmplementeerd. Bij nieuwe medewerkers een training gevolgd zodat de medewerkers wordt in alle gevallen een Verklaring bewustwording en kennis binnen de organisatie Omtrent Gedrag (VOG) opgevraagd. verder toeneemt. Tenslotte is er intern een integriteitsonderzoek • Verantwoording: In 2018 is er een zelfevaluatie geweest en is er in een aantal situaties van conflicten uitgevoerd en beoordeeld of wij voldoen aan de c.q. integriteitsschendingen gebruik gemaakt van de BIG. Met behulp van een raadsbrief in april is interne en externe vertrouwenspersonen. de raad geïnformeerd over de resultaten. In de bijlage bij dit jaarverslag is er een Informatieveiligheid & Algemene Verordening collegeverklaring ENSIA opgenomen waarin Gegevensbescherming (AVG) het college aangeeft te voldoen aan de Afgelopen jaar is er gewerkt aan een geleidelijke verplichte normen van Suwinet en DigiD. Dit uitvoering van de zogeheten Baseline gaat samen met het assurancerapport van de Informatiebeveiliging Gemeenten (BIG). Met ingang onafhankelijke IT-auditor. van 25 mei 2018 werd de Algemene Verordening • Ontwikkeling: Op gebied van privacy zijn er Gegevensbescherming, de AVG, van kracht. De AVG grote stappen gezet. De privacyverklaring & - brengt voor de gemeenten meer verplichtingen met beleid en datalekprotocol zijn vastgesteld, het zich mee en geeft de burgers meer rechten op het verwerkersregister is geïmplementeerd en het gebied van Privacy. eerste Privacy Impact Assessment (PIA) is uitgevoerd. Ook is er veel aandacht voor In 2018 is aan de hand van een ‘Stappenplan’ de bedrijfscontinuïteit en het verhogen van onze AVG binnen onze organisatie geïmplementeerd. In digitale weerbaarheid. 2018 waren onze acties op het gebied van informatiebeveiliging & Privacy met name gericht op: In 2018 zijn er zeven beveiligingsincidenten geweest. • Bewustwording: de mens is en blijft de meest Hiervan konden er drie als een datalek beschouwd cruciale schakel. Met behulp van een Quiz is er worden. Deze zijn ontstaan door een brief met aandacht geschonken aan de nieuwe persoonsgegevens naar een verkeerd adres te privacywetgeving. Ook hebben alle sturen. De autoriteit persoonsgegeven en de raad 107 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
zijn hiervan op de hoogte gesteld. Alle Inkoop- en aanbesteding beveiligingsincidenten zijn snel en adequaat In 2018 zijn alle lopende gemeentelijke opgelost. inkoopcontracten in het zaaksysteem ingevoerd. De verdere invoering van het digitale proces Inkoop en Huisvesting Aanbesteding wordt in verband met de aanbesteding Het Projectbureau bodemasbestsanering maakt en gunning van een nieuw zaaksysteem, inmiddels volop gebruik van het gemeentehuis. geïmplementeerd naar 2019. Daarentegen heeft Arcadis het contract in 2018 niet verlengd. De tweede verdieping boven de bibliotheek Het Twentse inkoop- en aanbestedingsbeleid, de is weer door gemeente Hof van Twente in gebruik Twentse inkoopvoorwaarden en de Twentse genomen. De derde verdieping in de vleugel boven klachtenregeling zijn in 2018 vastgesteld. de bibliotheek is tot en met 2023 verhuurd aan het Enkele bijzondere aanbestedingen in 2018 zijn: RIEC (Regionaal Informatie- en Expertise Centrum). Integraal KindCentrum d.m.v. de eerste innovatie partnerschap scholenbouw in Europa; nieuw Informatiemanagement Belastingpakket; nieuw zaaksysteem en de In 2018 is met beschikbaar gestelde incidentele- en deurwaardersdiensten. structurele middelen de basis van de informatiehuishouding verder op orde gebracht. In regionaal verband zijn de aanbestedingen WMO Diverse projecten zijn gestart en/of afgerond in 2018. en Jeugd uitgevoerd. Meer informatie hierover staat Bijvoorbeeld: verbetering Wifi en netwerkbeveiliging in hoofdstuk 5.4.1. en aanbesteding nieuw zaaksysteem. Deze projecten dragen bij aan een betere interne en externe Rekenkamercommissie dienstverlening. Ook aan de hand van In 2018 is er een nieuwe Rekenkamercommissie procesanalyses zijn dienstverleningsprocessen benoemd. De benoeming geldt voor 6 jaar. 2018 verbeterd en (verder) gedigitaliseerd. De uitvoering stond met name in het teken van oriëntatie. van het systeembeheer is na een aanbesteding De rekenkamercommissie is al wel aan de slag uitbesteed aan Switch B.V. gegaan met het gezamenlijke Twentse 108 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
rekenkameronderzoek van Twentse gemeenten naar de VRT.
Doelmatigheidsonderzoek Het voornemen was om het doelmatigheidsonderzoek te koppelen aan de geplande evaluatie van het accommodatiebeleid. Deze evaluatie is in 2018 niet uitgevoerd. Daarom is ook het doelmatigheidsonderzoek uitgesteld.
Rechtmatigheid In 2018 is over het boekjaar 2017 is een goedkeurende verklaring ontvangen, ook al werden er nog steeds onzekerheden waargenomen binnen het sociaal domein. In de komende jaren zal er weer veel aandacht worden besteed aan de controles in het sociaal domein, onder andere op basis van een specifiek controleplan. Dit alles in het streven om de omvang van de onzekerheden te verkleinen.
109 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
PARAGRAAF 6 : Over het algemeen gaat het bij verbonden partijen om vennootschappen waar de gemeente aandelen in VERBONDEN PARTIJEN heeft en gemeenschappelijke regelingen, zoals de Regio Twente en de Veiligheidregio, waarin bij wijze Deze paragraaf verschaft inzicht in de beleidsmatige van verlengd lokaal bestuur publieke belangen en financiële betrokkenheid van de gemeente bij worden gediend. verbonden partijen. Het beleid van overheden is over het algemeen niet Voor de uitvoering van een aantal taken heeft de gericht op het hebben van aandelen in gemeente Hof van Twente zich verbonden met vennootschappen, omdat beleggen nu eenmaal geen andere partijen. Daarbij kent de regionale publieke taak is. Hof van Twente heeft, net als samenwerking verschillende varianten. andere overheden, een aantal aandelen in bezit. De deelname in rechtspersonen is voor een deel Wat wordt verstaan onder verbonden partijen? historisch gegroeid. Dit is vooral ingegeven door het Verbonden partijen zijn, op basis van het Besluit feit dat private partijen in het verleden bepaalde Begroting en Verantwoording (BBV), die publieke belangen niet of onvoldoende konden rechtspersonen waarin de gemeente een bestuurlijk waarborgen. én een financieel belang heeft. Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: zeggenschap, hetzij uit Instellingen waar de gemeente door een hoofde van vertegenwoordiging in het bestuur hetzij subsidierelatie uitvoering van beleid tracht te uit hoofde van stemrecht. Onder financieel belang bereiken, behoren in dit kader niet tot de verbonden wordt verstaan: beschikbaar gestelde middelen, die partijen. Vormen van samenwerking die niet in kwijt zijn in geval van faillissement van de verbonden rechtspersonen zijn ondergebracht behoren partij of waarvoor aansprakelijkheid van de gemeente eveneens niet tot verbonden partijen. Uiteraard blijft bestaat als de verbonden partij haar verplichtingen de gemeente de beleidsmatige en financiële niet na kan komen. verantwoordelijkheden houden ten aanzien van deze partijen, direct dan wel indirect. 110 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
In paragraaf 2 wordt gekeken naar de risico’s en het Op 3 september 2018 vond een (benodigde) weerstandsvermogen van de verbonden introductiebijeenkomst voor de raad plaats met als partijen. onderwerp “Regionale samenwerking / verbonden partijen”. Tijdens de bijeenkomst is de afspraak Grip op verbonden partijen gemaakt dat de raad jaarlijks een aantal keren, naast De Nota verbonden partijen van 24 november 2015 is de normale informatievoorziening via begroting en een leidraad voor het beleid, structuur, sturing en grip jaarverslag, tijdens de raadsvergadering middels het op de verbonden partijen vanuit het college en de vaste agendapunt “actieve informatieplicht college” raad en hun afgevaardigde bestuursleden. mondeling wordt bijgepraat over de belangrijkste ontwikkelingen m.b.t. de verbonden partijen / Top X. Vanuit de 14 Twentse gemeenten vindt afstemming Voor het eerst is dit gebeurd in de raadsvergadering plaats om te komen tot jaarlijkse afspraken over van 18 december 2018. begrotingsrichtlijnen met de gemeenschappelijke regelingen. De gemeenschappelijke regelingen Ontwikkelingen verbonden partijen hebben deze richtlijn ook toegepast voor 2018. Per verbonden partij wordt kort het doel, de bijdrage aan de gemeentelijke beleidsdoelstellingen (BBV- Van alle verbonden partijen is een “top X” benoemd voorschriften) en, voor zover van toepassing, waarvan het wenselijk wordt geacht om die in 2018 relevante ontwikkelingen beschreven. nadrukkelijker te monitoren gezien de belangen die Daarna is op grond van de BBV een tabel hiermee kunnen spelen. opgenomen met de (minimale) financiële gegevens. 1. Regio Twente Deze zijn deels op basis van vastgestelde gegevens, 2. Zenkeldamshoek deels op basis van (afgegeven) indicaties. 3. Twente Milieu 4. Twence 5. Cogas 6. SWB 7. Zuiver Hof van Twente 111 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Gemeenschappelijke regelingen - Advisering met betrekking tot grensoverschrijdend werknemersverkeer Regio Twente - Het versterken van de economische structuur Regio Twente voert voor en met de Twentse via Interreg-fondsen gemeenten taken uit op het gebied van gezondheid, - Intergemeentelijke samenwerking in de meest economie, belangenbehartiging, zorg en jeugdhulp brede zin van het woord. en recreatievoorzieningen. SWB In 2018 is gestart met de uitvoering van de Agenda De SWB ontwikkelt mensen met een afstand tot de voor Twente 2018-2022. Meer informatie hierover is arbeidsmarkt tot waardevolle medewerkers. De SWB te vinden in hoofdstuk 1.1.3. voert voor de gemeente Hof van Twente de Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) uit en is de Veiligheidsregio Twente uitvoerende organisatie als het gaat om In de Veiligheidsregio Twente (VRT) werken de re-integratietrajecten. Onder de naam Gildebor wordt brandweer, geneeskundige hulpverlening (GHOR), het beheer en onderhoud van de openbare ruimte de politie en de 14 Twentse gemeenten samen aan voor de gemeenten Hengelo en Hof van Twente een veilig Twente. De VRT zet zich in voor effectieve uitgevoerd. voorbereiding op en bestrijding van crises en rampen In 2018 is de Strategienota 2018-2022 vastgesteld. (wettelijke verplichting). Stadsbank Oost Nederland Euregio De Stadsbank is een kredietbank en heeft tot doel De grensoverschrijdende gemeentelijke om vanuit bedrijfseconomische en maatschappelijke samenwerking die plaatsvindt in Euregio-verband optiek een verantwoord pakket van (financiële) kent belangrijke toeristische en economische pijlers. dienstverlening aan te bieden aan mensen die De Euregio houdt zich bezig met: financiële problemen ondervinden. Het gaat hier om - Belangenbehartiging deelnemen aan kredietverlening, budgetbeheer, - Samenwerking op sociaal-cultureel gebied 112 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
schuldhulpverlening en bij bewindsvoering vorming van de Omgevingsdienst Twente (ODT) die schuldsanering. per 1 januari 2019 van start is gegaan. Meer informatie hierover is te vinden in hoofdstuk 1.1.1. Voor een kwaliteitsimpuls van de schuldhulpverlening worden vanaf halverwege 2018 structureel extra Aandeelhouderschappen middelen beschikbaar gesteld om de mensen sneller uit de schuldhulpverlening te krijgen en de werkdruk Twence te verlagen. Met deze extra tijd kan er meer Het doel van Twence is de terugwinning van geïnvesteerd worden in mensen, zodat ze binnen de grondstoffen en energie uit afval door duurzame en huidige complexe samenleving een adequaat betaalbare verwerking van afval en bevordering van schuldhulpverleningsaanbod krijgen. de samenwerking op het gebied van innovatief afvalbeleid (circulaire economie). Crematoria Twente In het Strategisch beleidsplan 2016-2019 is de focus Crematoria Twente zorgt voor het in stand houden en meer gelegd op de bijdrage aan de circulaire exploiteren van crematoria in de regio. De deelname economie en aan duurzame oplossingen. In 2018 is wordt beschouwd als een publieke taak bij een brede gestart met de uitwerking van het strategisch invulling van de Wet lijkbezorging. beleidsplan 2020-2023. Deze zal eind 2019 worden Op basis van het strategisch meerjarenplan 2012 zijn vastgesteld door de aandeelhoudersvergadering na voor een betere spreiding en verbetering van de consultering van de gemeenteraden. dienstverlening nieuwe locaties in Oldenzaal en Borne gerealiseerd. De locatie in Almelo is De samenwerking met Stadt Münster is nu formeel gerenoveerd. Momenteel wordt uitvoering gegeven vormgegeven via een overeenkomst tot een aan de renovatie van de voorzieningen in Enschede. grensoverschrijdende Communale samenwerking.
Omgevingsdienst Twente i.o. Twente Milieu In 2018 hebben de veertien Twentse gemeenten en Twente Milieu is actief op het gebied van de Provincie Overijssel samengewerkt aan de afvalinzameling, om uitvoering te geven aan de 113 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
wettelijke zorgplicht van de deelnemende Vitens gemeenten. Daarnaast voert men het beheer van de Het waterleidingbedrijf wil op een duurzame basis openbare ruimte uit voor enkele van die gemeenten. een uitstekende kwaliteit drinkwater leveren met een Bij het inzamelen van afval richt Twente Milieu zich excellente dienstverlening (leveringszekerheid). op hergebruik van grondstoffen. Per 1 januari 2018 is Haaksbergen toegetreden als BNG Bank aandeelhouder. BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van Cogas de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor Cogas zorgt voor het beheren, onderhouden en de burger. De BNG biedt financiële diensten op maat verbeteren van infrastructuren in Oost-Nederland zoals kredietverlening, betalingsverkeer, advisering, voor gas en elektriciteit en stadsverwarming, elektronisch bankieren en beleggen. glasvezel voor kabel- en telecommunicatie en Gemeente Hof van Twente neemt deel om toegang duurzame energie. De ambitie van Cogas is om in de te behouden tot geld‐ en kapitaalmarkt (financiële energietransitie een belangrijke rol voor haar markten). De BNG Bank is tevens onze huisbankier. aandeelhouders en daarmee voor de regio te blijven vervullen. Wadinko Wadinko is een participatiemaatschappij, die vooral De wet VET (Wet Voortgang EnergieTransitie) legt in Overijssel actief is. Het voornaamste doel is beperkingen op aan de activiteiten die een bevordering van de regionale werkgelegenheid. netwerkbedrijf mag ontwikkelen. In relatie tot de impact en de (gewenste) versnelling van de Ontwikkelingsmaatschappij Zenkeldamshoek energietransitie wordt door Cogas gekeken naar een Het industrieterrein Zenkeldamshoek in Goor wordt in herijking van de eerder vastgestelde strategie 2017- het kader van een publiekrechtelijke 2021. samenwerkingsovereenkomst ontwikkeld door de gemeente en BNG Gebiedsontwikkeling. De verdere 114 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
ontwikkeling geschiedt vanuit de samenwerkings- € 158.000 ten laste van de gemeente komt. Hiervoor overeenkomst Ontwikkelingsmaatschappij is een voorziening afwaardering deelneming Zenkeldamshoek (OMZ) en een eind 2013 daaraan Zenkeldamshoek opgenomen. toegevoegde Allonge. De gemeente is voor 20% Het aandeel van de gemeente in het verlies bij het risicodragend in deze participatie. worst case scenario in het verloop van de grondexploitatie is € 558.000, de kans dat dit De belangstelling van ondernemers voor scenario zich voordoet wordt op hoogstens 50% Zenkeldamshoek is de laatste jaren toegenomen. Dit geschat, ofwel € 279.000 (zie ook paragraaf 2). heeft geresulteerd in de verkoop van 1 ha De gemeente heeft over 2018 een garantstellings- bedrijfsgrond in 2018, verdeeld over 6 ondernemers. provisie van circa € 26.000 ontvangen als vergoeding Hiermee was ook in de exploitatie gerekend. voor de gemeentelijke garantsstelling. Daarmee komt De procedure voor herziening van het het saldo van de Reserve garantstellingsprovisie uit bestemmingsplan voor de oostelijke kant van de op € 164.000. Zomerweg om de vestiging van Veal Fine mogelijk te maken loopt al bijna 2 jaar. De ondernemer kan Enexis overigens op ieder moment deze procedure stoppen Enexis beheert het energienetwerk in Noord-, Oost- en haar kavel terug leveren aan OMZ. Dat hoeft niet en Zuid-Nederland. De netbeheerderstaak is een nadelig te zijn voor de gemeente, omdat dat publiek belang, wettelijk geregeld met o.a. toezicht mogelijkheden creëert om de eerder met agrarische vanuit de Autoriteit Consument en Markt. bestemming verkochte grond bij de eventuele De vennootschap heeft ten doel het realiseren van verdere ontwikkeling 2e fase Zenkeldamshoek het te een duurzame energievoorziening en door regie te bestemmen als bedrijfsgrond. nemen in innovatieve oplossingen. Dit om de energietransitie te versnellen én excellent netbeheer De herziene grondexploitatie van 2019 komt uit op uit te voeren. een negatief resultaat van € 492.000, waarbij vanuit de gemaakte afspraken over de risicoverdeling tussen gemeente en BNG Gebiedsontwikkeling 115 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Overige deelnemingen naar aanleiding van projecten die gericht zijn op de lokale opwek van verkoop Essent duurzame energie. De vennootschappen PBE, Vordering Enexis, In 2018 is Zuiver getransformeerd tot een BV Verkoop Vennootschap, CBL Vennootschap, Extra waarvan de gemeente enig aandeelhouder is, Zekerheid Vennootschap, Claim Staat bovendien is de coöperatie Zuiver opgeheven. Vennootschap zijn opgericht bij de verkoop van Hierdoor kan Zuiver effectiever en doeltreffender Essent in 2008 ter afwikkeling van leningen, handelen en zich focussen op het uitvoeren van garanties, vrijwaring en juridische claims. In 2014 projecten die bijdragen aan de is daar de afwikkeling van de verplichtingen bij de duurzaamheidsdoelstelling van de gemeente. De verkoop van Attero aan toegevoegd. Naar achtergestelde lening die Zuiver BV in 2016 heeft verwachting worden deze deelnemingen in 2019 ontvangen van de gemeente is eind 2018 omgezet beëindigd. naar een aandelenkapitaal.
Zuiver Hof van Twente Een energieneutraal Hof van Twente in 2035. Zuiver BV beoogt dat te bereiken door het ontwikkelen van
116 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw evenwicht
Financiële gegevens verbonden partijen
Verbonden partij Indeling Aandeel Eigen Eigen Eigen Vreemd Vreemd Vreemd Resultaat Resultaat Resultaat Dividend / Dividend / Dividend / risico Hof van vermogen vermogen vermogen vermogen vermogen vermogen 2017 2018 2019 Bijdrage (-) Bijdrage (-) Bijdrage (-) Twente 31-12-2017 31-12-2018 31-12-2019 31-12-2017 31-12-2018 31-12-2019 2017 2018 2019
Gemeenschappelijke regelingen Regio Twente Hoog 5,57% 6,3 mln 6,4 mln 6,3 mln 14 mln 13,8 mln 13,7 mln - - - - 1,6 mln - 1,6 mln - 1,7 mln
Veiligheidsregio Hoog 5,57% 1,1 mln 1,5 mln 1,4 mln 57,2 mln 55 mln 59,6 mln - - - - 2,5 mln - 2,4 mln - 2,4 mln Twente Euregio Laag 0,76% 1,3 mln 1,6 mln 1,7 mln 34 mln 46,8 mln 46,9 mln 38.500 35.500 35.000 -10.000 -10.000 -10.000
SWB Gemiddeld/ 33,33% 5,9 mln 5,6 mln 4,8 mln 6,2 mln 6,2 mln 6,2 mln 489.000 -243.000 -676.000 - 3,9 mln - 3,7 mln - 3,7 mln Hoog Stadsbank Oost Gemiddeld 4,55% 1,3 mln 1,3 mln 1,3 mln 19,7 mln 19,5 mln 19,3 mln -113.000 - - -235.000 -256.000 -273.000 Nederland Crematoria Twente Laag 5,00% 1,6 mln 1,6 mln 1,6 mln - - - 359.000 359.000 358.000 17.000 23.000 13.000
Aandeelhouderschappen Twence Gemiddeld 5,46% 130,3 mln - - 147,5 mln - - 14,4 mln - - 195.000 259.000 130.000
Twente Milieu Gemiddeld 7,87% 9,4 mln - - 17,4 mln - - 448.000 - - - 33.000 -
Cogas Gemiddeld/ 13,15% 171,8 mln - - 95,8 mln - - 16 mln 13 mln - 3.967.000 1.338.000 1.338.000 Hoog Vitens Laag/ 1,16% 533,7 mln 537,1 mln 552,9 mln 1.194,4 mln 1.240 mln 1.294 mln 47,7 mln 20,5 mln 14 mln 224.000 220.000 65.000 Gemiddeld BNG Bank Laag/ 0,28% 4.953 mln - - 135.041 mln - - 393 mln - - 258.000 398.000 200.000 Gemiddeld Wadinko Laag 6,00% 67,6 mln 68 mln 68,5 mln 1,5 mln 1,5 mln 1,5 mln 3,2 mln 1,1 mln 1,25 mln 72.000 72.000 72.000
Ontwikkelings- Gemiddeld/ 20%/ 37.000 - - 9.000 - - 3.000 - - - - - maatschappij Hoog 50% Zenkeldamshoek BV Ontwikkelings- Gemiddeld/ 20%/ 4,7 mln - - 6,2 mln - - 88.000 - - - - - maatschappij Hoog 50% Zenkeldamshoek CV
117 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Verbonden partij Indeling Aandeel Eigen Eigen Eigen Vreemd Vreemd Vreemd Resultaat Resultaat Resultaat Dividend / Dividend / Dividend / risico Hof van vermogen vermogen vermogen vermogen vermogen vermogen 2017 2018 2019 Bijdrage (-) Bijdrage (-) Bijdrage (-) Twente 31-12-2017 31-12-2018 31-12-2019 31-12-2017 31-12-2018 31-12-2019 2017 2018 2019
Enexis Laag/ 0,28% 3.808 mln 3.804 mln - 3.860 mln 4.052 mln - 207 mln 200 mln - 290.000 291.000 275.000 Gemiddeld PBE Laag 0,28% 1,6 mln 1,6 mln 1,6 mln 123.000 113.000 93.000 -18.000 -10.000 -20.000 - - -
Vordering Enexis Laag 0,28% 9.000 - - 356,3 mln 356,5 mln - -15.000 -10.000 -20.000 - - -
Verkoop Laag 0,28% 151.000 138.000 125.000 20.000 7.500 7.500 -67.000 -12.500 -12.500 - - - Vennootschap CBL Vennootschap Laag 0,28% 148.000 135.000 125.000 16.500 5.000 5.000 -19.000 -10.000 -10.000 1.500 - -
Extra Zekerheid Laag 0,28% ------Vennootschap CSV Amsterdam Laag 0,28% 870.000 770.000 670.000 65.000 - - -110.000 -100.000 -100.000 - - -
Zuiver Gemiddeld 100,00% -94.000 - - 103.000 - - 3.000 - - - - - Hof van Twente
* Financiële informatie verbonden partijen voor zover (actueel) bekend opgenomen. * Het eigen en vreemd vermogen ultimo 2018 en 2019 is gebaseerd op het verwachte vermogen.. Dit geldt ook voor het resultaat 2018 en 2019. * Dividend betreft de uitkering over het jaar waarin het resultaat wordt uitgekeerd.
118 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
PARAGRAAF 7 : GRONDBELEID structuurvisie. In 2018 zijn geen strategische aankopen gedaan in het kader van actief Beleid grondbeleid. Wel is een perceel grond van 0,6 ha aan Uitgangspunt vormt de in 2015 vastgestelde Nota de Molenstraat/Wheeweg aangekocht ten behoeve Grondbeleid. Het uitgangspunt is hierbij dat de van verkeersdoeleinden. De overdracht van dit gemeente actief sturing wenst te geven aan perceel vindt in 2019 plaats. ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij past een actieve en regisserende rol waarbij, uitgezonderd de Particuliere Plannen ontwikkeling van eigen gronden, gemeente een Daar waar de keuze vanuit de situationele voorkeur heeft voor een faciliterend grondbeleid. benadering uitkomt op een faciliterend grondbeleid, Indien de gemeentelijke regie zeer gewenst is, kan wordt gebruik gemaakt van het daarbij behorende de gemeente een actieve rol innemen en gebruik instrumentarium. Dit kan middels (anterieure) maken van een budget voor strategische verwerving. overeenkomst of een exploitatieplan. Het exploitatieplan moet worden vastgesteld indien het Strategische verwerving kostenverhaal niet op een andere wijze (eigen uitgifte Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen geldt als beleid, of anterieure overeenkomst) is geregeld, waardoor dat een situationele benadering voorop staat. de financiële haalbaarheid van het project niet is Dit betekent dat afhankelijk van de situatie, een gegarandeerd. Op basis van een exploitatieplan is de keuze wordt gemaakt tussen faciliterend grondbeleid aanvrager van de bouwvergunning verplicht om een of actief grondbeleid. Wanneer een keuze is gemaakt exploitatiebijdrage te betalen. om een ruimtelijke ontwikkeling met actief In 2018 zijn de volgende exploitatieovereenkomsten grondbeleid te realiseren, kan het college gebruik gesloten: maken van een raamkrediet van 1 miljoen euro dat - Diepenheim, Haaksbergerstr 45, realisatie 2 jaarlijks bij de begroting door de gemeenteraad Woningen; beschikbaar wordt gesteld. Dit geldt bij een - Diepenheim, Peckedammerstr 10, uitbreiding kostendekkende grondexploitatie en een passende bedrijfsperceel; - Goor, Havezathe, realisatie 1 woning; 119 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
2018 is vanuit het bovengenoemde berekening - Goor, Hengevelderstr 29-37, realisatie 12 bepaald op € 450.000. appartementen; Dit vloeit met name voort uit winstnemingen voor de - Hengevelde, Goorsestr uitbreiding bedrijventerrein; complexen in exploitatie. Dit bedrag wordt aan de - Markelo, Potdijk 7, realisatie 3 woningen. reserve grondexploitatie toegevoegd. Het saldo grondexploitatie over het jaar 2018 ziet er Grondprijzen als volgt uit: In april 2015 heeft de gemeenteraad ingestemd met Voordelige saldi een tijdelijke verlaging van de grondprijs met € 10 per De Braak west € 25.000 m². Vanaf 2017 ligt het prijspeil van de kavels weer De Marke III € 160.000 op het prijspeil van voor de tijdelijke Noord II € 145.000 grondprijsverlaging tussen € 200 en € 250 per m². Dit Heeckeren 1a € 65.000 geldt ook voor 2018. Kievitstraat € 55.000 Totaal voordelig saldo € 450.000 Winstneming grondexploitaties Nadelige saldi In de vastgestelde nota Grondbeleid 2015 zijn ook de Raming VPB 2018 € 9.805 richtlijnen bij (tussentijdse) winstneming voor Positief resultaat 2018 € 440.195 grondexploitaties door de gemeenteraad vastgesteld. De belangrijkste richtlijn heeft betrekking op het Weerstandsvermogen (zie ook paragraaf 2) tijdstip van winstneming. Bij het nemen van De omvang van de Reserve grondexploitatie was per resultaten is gekozen om de “percentage of 1-1-2018: € 2.658.479. Door onttrekkingen completionmethode” toe te passen. Resultaten van voorgesteld bij de perspectiefnota 2018 (€ 500.000) winstgevende complexen worden genomen naar rato en bij de begroting 2019 (€ 665.000) is besloten in van de verwachte opbrengsten uit verkopen te totaal € 1.165.000 aan de algemene reserve toe te vermenigvuldigen met de rato van de verwachte voegen. kosten. Door het voordelig resultaat 2018 van € 440.195 Het voordelige saldo van de grondexploitaties voor wordt de omvang van de Reserve grondexploitatie 120 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
per einde 2018: € 2.598.674. Bij de vaststelling van name de opzet van en administratie rond de programmabegroting 2019 is besloten hiervan grondexploitaties. € 665.000 over te hevelen naar de algemene Eerdere berekeningen wijzen uit dat onze gemeente reserve. Daarna bedraagt deze reserve € 1.933.674. over haar grondexploitaties circa € 320.000 vennootschapsbelasting moet afdragen. Deze In de paragraaf Weerstandsvermogen en bedragen kunnen ten gevolge van een ander verloop risicobeheersing in dit jaarverslag zijn de risico’s die van de grondexploitaties dan nu geraamd uiteraard met de reserve grondexploitatie worden afgedekt nog veranderen. Ook over de deelneming in bepaald op € 1.525.568. Ontwikkelingsmaatschappij Zenkeldamshoek is de De ratio voor het weerstandsvermogen gemeente mogelijk een totaalbedrag in de orde van grondexploitatie (beschikbare capaciteit gedeeld door € 80.000 aan vennootschapsbelasting verschuldigd. de benodigde capaciteit) bedraagt, na de eerder In totaal wordt verwacht dat gemeente de komende genoemde onttrekking, hierdoor 1,3 10 jaar een bedrag van € 400.000 verschuldigd is en € 1.933.674/ € 1.525.568). De gemeenteraad heeft dat komt gemiddeld uit op € 40.000 per jaar. Per jaar bij het vaststellen van de nota risicomanagement wordt op basis van de meest actuele inzichten de last bepaald dat een ratio zich minimaal tussen de 1,0 en van het betreffende jaar opgenomen. Voor 2018 is dit 1,4 moet bevinden om als voldoende te worden € 9.805. beoordeeld. De ratio van 1,3 kan als voldoende Overigens is er nog bijzonder veel onzeker over de worden beoordeeld. Daarom wordt geen voorstel uitvoering van de vennootschapsbelastingplicht door gedaan om bedragen aan de Algemene Reserve toe gemeentelijke grondbedrijven en jurisprudentie zal op te voegen. een aantal punten nog duidelijkheid moeten scheppen. Invoering Vennootschapsbelasting 2016 en BBV- verslaggeving regels rondom grondexploitaties Voor een goede uitvoering van deze nieuwe Vanaf 1 januari 2016 is de invoering van de belastingplicht heeft de commissie Besluit Begroting vennootschapsbelasting voor overheidsbedrijven een en Verantwoording (BBV) in maart 2016 een Notitie belangrijke wijziging die veel gevolgen heeft voor met Grondexploitaties opgesteld. In deze Notitie 121 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Grondexploitaties worden richtlijnen gegeven over de naar verwachting in 2019 definitief worden afbakening van grondexploitaties en aan de afgesloten. grondexploitaties toe te rekenen kosten. De gevolgen hiervan zijn verwerkt bij de herzieningen Materiële Vaste Activa van de grondexploitaties en komen tot uiting bij de Strategische gronden en NIEGG jaarrekening. De gemeente Hof van Twente kende in 2018 nog slechts 1 NIEGG en dit betrof het plan de Esch gebied 3 in Markelo. Bouwgronden in Exploitatie (BIE) Tot het moment dat de gemeenteraad de In 2018 waren er 6 actuele plannen die in exploitatie grondexploitatie van dit complex heeft vastgesteld zijn genomen. Dat wil zeggen dat de exploitatieopzet valt dit complex onder de Materiële Vaste Activa met van deze plannen door de gemeenteraad is als aanduiding strategische gronden. vastgesteld. Deze exploitatieopzetten worden jaarlijks Medio 2019 zal naar verwachting gestart worden met herzien bij het vaststellen van de perspectiefnota de bestemmingsplanprocedure. grondexploitaties. In 2018 heeft dit geleid tot een De rentekosten bedragen jaarlijks ca. € 21.600 herziening van 6 grondexploitaties. In de tabel die (rentepercentage. 1,6%). opgenomen is in de jaarrekening wordt de stand van Deze mogen niet aan de boekwaarde worden zaken per complex in bedragen weergegeven. toegevoegd. De verkopen kwamen met 2,2 mln. iets lager uit dan Voor de begroting 2016 tot 2019 wordt rekening in 2017 (verschil van 0,3 mln). Er werden 25 kavels gehouden met deze rentelast. verkocht. Ten aanzien van de raming van de Mocht het complex de Esch gebied 3 niet (geheel) in exploitatieopzetten liggen genoemde complexen op exploitatie worden genomen dan dient de schema. Voor de complexen de Braak west, De boekwaarde uiterlijk eind 2019 afgeboekt te worden Marke III, Kievitstraat, Heeckeren 1a en Noord II was naar agrarische waarde. Bij de bepaling van de in 2018 sprake van een tussentijdse winstneming. weerstandscapaciteit is rekening gehouden met dit Binnen de complexen Kievitstraat en Hemmelweg risico. zijn alle kavels verkocht en deze complexen zullen 122 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Materiële Vaste Activa PPS-constructies en particuliere exploitaties Gronden en terreinen Het industrieterrein Zenkeldamshoek in Goor wordt in De complexen Bentinck, Enterseweg en Wheeweg het kader van een publiek private worden vanaf 2016 niet langer gezien als samenwerkingsovereenkomst Bouwgronden in Exploitatie maar vallen onder de ontwikkeld door de gemeente en Bank Materiële Vaste Activa. Het betreffen gronden met Nederlandse Gemeenten Gebiedsontwikkeling (een een vaste bestemming die geen onderdeel zijn van 100% dochteronderneming van de Bank een transformatieproces. Nederlandse Gemeenten). De verdere ontwikkeling geschiedt vanuit de samenwerkingsovereenkomst Materiële Vaste Activa OMZ (Ontwikkelingsmaatschappij Zenkeldamshoek) Overige verspreide (ruil)gronden en het eind 2013 overeengekomen allonge. Dit betreffen Waterlanden en de overige verspreide De gemeente is voor 20% risicodragend in dit gronden. Deze gronden zijn gewaardeerd tegen een complex. Inhoudelijk wordt op Zenkeldamshoek agrarische waarde. De rente mag ook hier niet ingegaan bij Paragraaf 6 Verbonden partijen. toegevoegd worden aan de boekwaarde. Voor de locatie Waterlanden worden plannen Resultaten ontwikkeld voor een zonnepark. Inmiddels is de Het eindresultaat van de actuele grondexploitaties, daarvoor benodigde wijziging van het zoals eerder genoemd, wordt geraamd op bestemmingsplan onherroepelijk. Tevens is een € 1.585.000 (exclusief effecten perceel aan de Entersestraat verworven ten behoeve vennootschapsbelasting, maar na tussentijdse van duurzame energieproductie. De rentelast van dit winstneming van € 450.000). perceel komt ten laste van de reserve Bij de Perspectiefnota grondexploitaties 2019 wordt grondexploitatie. Onder de overige verspreide ingegaan op de gerealiseerde en verwachte gronden bevindt zich ook het perceel van Bentelo resultaten van de grondexploitaties. buiten waarvoor een voorbereidingskrediet Geconcludeerd wordt dat de risico’s van de plannen beschikbaar is. die nu in exploitatie zijn of binnenkort in exploitatie worden genomen, beperkt zijn. 123 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
De complexen die op langere termijn in exploitatie worden genomen voorzien naar verwachting in een positief exploitatieresultaat. Er is sprake van een opverende woningmarkt. Het blijft echter zaak om de gevolgen van veranderende marktomstandigheden te blijven volgen. De gevolgen van de invoering van de Vennootschapsbelasting zijn indicatief in beeld, maar zekerheid is er pas na de eerste aangifte en instemming van de belastingdienst. De gevolgen zullen dan ook nadrukkelijk aan de orde komen bij de Programmabegroting 2020 en Perspectiefnota grondexploitaties 2019.
124 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Projectrapportages
In dit hoofdstuk wordt een beknopte weergave gegeven van de stand van zaken met betrekking tot de bestuurlijke projecten die Hof van Twente op dit moment kent.
Indien zich bij de uitvoering van de projecten afwijkingen ten opzichte van de planning of de beschikbaar gestelde budgetten hebben voorgedaan of worden verwacht, worden deze bij het betreffende project expliciet vermeld.
125 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 1: Herstructurering asbestcondities. De kosten die gemaakt zijn/worden voor genoemde asbest- en ’t Gijmink explosievenwerkzaamheden zijn opgenomen in het financiële overzicht. Door de afronding van de werkzaamheden in de Dr. Schaepmanstraat, Eikenweg, Meidoornstraat en Oude Haaksbergerweg is de aanleg van de riolering en wegen in het projectgebied nagenoeg afgerond. Eind 2018 is begonnen met de aanleg van de laatste aan te leggen groengebieden. Deze aanleg wordt in het voorjaar van 2019 afgerond. Daarbij wordt opgemerkt dat de aanleg van een door Viverion aan te leggen groengebied tussen de Meidoornstraat en Oude Haaksbergerweg is uitgesteld naar 2020, omdat dit gebied nog nodig is voor de uitvoering van het project Gijmink B. In een deel van het projectgebied Gijmink A is met speciale voorzorgsmaatregelen ontgraven vanwege de (mogelijke) aanwezigheid van niet gesprongen explosieven uit de Tweede Wereldoorlog. Bij de uitvoering van rioolwerkzaamheden zijn en worden nog werkzaamheden uitgevoerd onder
126 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Dekking In 2018 T/m 2018 Verplichtingen Verwacht Verwacht Aangegane C. Budget/krediet middels Uitgegeven/ Uitgegeven/ nog aan te totaal Tekort (-) of verplichtingen besluit Ingekomen Ingekomen gaan uitgaven overschot (+) Uitgaven onderdeel herstructurering infra Onderzoeks- en advieskosten € 791.104 € 2.836 € 781.313 € 0 € 1.500 € 782.813 € 8.291 Aanneemsommen € 5.534.299 € 1.030.156 € 5.583.821 € 129.437 € 49.667 € 5.762.924 € -228.625 Bijdrage aan Viverion € 541.316 € 541.316 € 541.316 € 0 Overige verrekeningen € 0 € 304.005 € 304.005 € -304.005
Totale uitgaven infra € 6.866.719 € 1.032.992 € 7.210.455 € 129.437 € 51.167 € 7.391.058 € -524.339
Inkomsten onderdeel herstructurering infra Bijdragen in onderzoeks- en advieskosten € 301.577 € 329.724 € 6.650 € 336.374 € 34.797 Bijdragen in aanneemsommen € 0 € 146.444 € 11.500 € 18.095 € 176.039 € 176.039 Bijdrage van Viverion € 941.316 € 952.908 € 952.908 € 11.592 Provinciale bijdrage (ISV) € 1.710.000 € 1.026.000 € 684.000 € 1.710.000 € 0 Overige verrekeningen € 3.367.400 € 246.087 € 3.576.733 € 94.672 € 0 € 3.671.405 € 304.005
Totale inkomsten infra € 6.320.293 € 246.087 € 6.031.809 € 796.822 € 18.095 € 6.846.726 € 526.433
Dekking vanuit algemene reserve € 546.426
Totale dekking infra € 6.866.719
Saldo infra Saldo uitgaven-inkomsten € 2.094
Uitgaven onderdeel bodemsanering Gemeentelijke bijdrage kosten sanering € 801.993 € 726.102 € 75.891 € 801.993 € 0 (wordt betaald uit regulier asbestbudget)
Totale uitgaven bodemsanering € 801.993 € 0 € 726.102 € 75.891 € 0 € 801.993 € 0 127 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 2: fasering aan te brengen in de uitvoering van het besluit van 12 juli 2018. Dit betekent dat binnen het Bodemsanering ’t Gijmink project sanering Gijmink alleen nog uitvoering
Deelproject bodemsanering Gijmink: gegeven wordt aan die werkzaamheden die geen Het college heeft op 12 juli 2018 (na consultatie van gevolgen hebben voor de bomen. de gemeenteraad) besloten om op basis van het In de 1e berap 2018 is al het risico gemeld, dat het interactieve participatieproces met bewoners, budget wordt overschreden, mede als gevolg van de belanghebbenden en deskundigen, in te stemmen vertraging door de problematiek bomen Gondalaan met de kap van 22 van de 94 monumentale bomen e.o. De kosten hiervoor zijn in beeld gebracht. Dit aan de Haaksbergerweg, Oude Haaksbergerweg en vormde de aanleiding om de gesprekken met de Gondalaan. Na dit besluit is er bij de provincie en de provincie over de kostenverdeling te hervatten. Uit minister een verzoek om schorsing en vernietiging onderstaand overzicht blijkt dat de extra kosten voor van het besluit van 12 juli ingediend. In het besluit het deelproject bodemsanering circa € 476.000 van de minister wekt zij de suggestie dat het bedragen, maar daarin zijn de nog te maken collegebesluit van 12 juli 2018 mogelijk als een afspraken met de provincie nog niet verwerkt. Zodra appellabel besluit kan worden aangemerkt. Dit heeft deze gesprekken zijn afgerond zullen wij u hierover tot gevolg dat er een proceduretijd gemoeid is met de informeren. Gelet op het voorgaande hebben wij voor behandeling van (eventuele) bezwaarschriften, dit deelproject het risico in paragraaf 2 beroepschriften en verzoeken tot voorlopige Weerstandvermogen en risicobeheersing van het voorziening. Dit zou onvermijdelijk een vertraging in jaarverslag 2018 verhoogd ten opzichte van de de uitvoering van de saneringswerkzaamheden tot Programmabegroting 2019. gevolg hebben. Aangezien dit naar de mening van de stuurgroep ’t Gijmink niet acceptabel is met het oog Deelproject koppelpilot: op de belangen van de betrokken bewoners is de De particuliere asbestverdachte schuren in de wijk Stuurgroep ‘t Gijmink tot de conclusie gekomen dat zijn nagenoeg allemaal geïnventariseerd en staan op het, gelet op de omstandigheden, nodig is een de planning om te worden gesaneerd. Van de 38 aanwezige asbesthoudende leidaken zijn er 128 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
inmiddels 30 gesaneerd, staan er 2 definitief op de planning in het voorjaar om te saneren en zijn wij nog met 4 mensen in gesprek. 2 eigenaren lijken definitief af te haken maar daar wordt nog een laatste kans aangeboden. Op het totale project (bodemsanering+koppelpilot) is er sprake van een tekort. Bij de start van de koppelpilot hebben wij aangegeven in een dergelijke situatie dekking te zoeken voor de kosten van de koppelpilot. In lijn hiermee zullen wij bij de 2e berap 2019 voorstellen de netto kosten van de koppelpilot ten laste te brengen van de reserve uitvoering masterplan asbest.
129 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Dekking In 2018 T/m 2018 Verplichtingen Verwacht Aangegane Verwacht C. Budget/krediet middels uitgegeven/ uitgegeven/ nog Tekort (-) of verplichtingen Totaal besluit ingekomen Ingekomen aan te gaan overschot (+) Uitgaven Bodemsanering Gemeentelijke bijdrage in kosten bodemsanering € 4.000.000 € 2.000.000 € 3.050.000 € 950.000 € 275.000 € 4.275.000 -€ 275.000,00 Overige kosten bodemsanering € 0 € 764.074 € 773.465 € 445.996 € 1.249.226 € 2.468.687 -€ 2.468.687 Subtotaal bodemsanering € 4.000.000 € 2.764.074 € 3.823.465 € 1.395.996 € 1.524.226 € 6.743.687 -€ 2.743.687
Koppelpilot Correctie op budget bodemsanering ivm koppel € -300.000 € -300.000 € -300.000 € 0 Koppelpilot asbestdaken € 600.000 € 215.810 € 395.595 € 54.705 € 20.000 € 470.300 € 129.700,00 Subtotaal koppelpilot € 300.000 € 215.810 € 395.595 € 54.705 -€ 280.000 € 170.300 € 129.700,00
Totaal uitgaven € 4.300.000 € 2.979.884 € 4.219.060 € 1.450.701 € 1.244.226 € 6.913.987 -€ 2.613.987 Inkomsten Bodemsanering Vergoeding provincie (uren ikv bodemsanering) € 70.000 € 99.980 € 180.236 € 234.335 € 0 € 414.571 € 344.571 Vergoeding provincie (overig) € 0 € 0 € 0 € 0 € 1.009.985 € 1.009.985 € 1.009.985 Overige inkomsten/dekkingen € 0 € 206.514 € 210.964 € 702.075 € 0 € 913.039 € 913.039 Subtotaal bodemsanering € 70.000 € 306.494 € 391.200 € 936.410 € 1.009.985 € 2.337.595 € 2.267.595
Koppelpilot Bijdrage provincie koppelpilot € 300.000 € 55.631 € 92.818 € 97.756 € 37.352 € 227.926 -€ 72.074 Subtotaal koppelpilot € 300.000 € 55.631 € 92.818 € 97.756 € 37.352 € 227.926 -€ 72.074
Totaal inkomsten € 370.000 € 362.125 € 484.018 € 974.018 € 1.132.485 € 2.590.521 € 2.220.521 Saldo project Saldo bodemsanering -€ 476.092 Saldo koppelpilot € 57.626 Saldo Uitgaven - Inkomsten -€ 418.466
130 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 3: Realisatie een DO vastgesteld en voor Kindcentrum Markelo een concept DO. De marktontwikkelingen hebben Kindcentrum Markelo en IKC Magenta, geleid tot een forse stijging van bouwkosten. Dit Delden (de Groene Droom) resulteert in een verhoging van de projectkosten met De werkzaamheden in 2018 stonden in het teken van 21%. Tevens is met de beoogde huur van het het marktconform ophogen van het budget en het Countuspand de tijdelijke huisvesting voor de locatie afronden van het definitief ontwerp (DO) van beide Markelo (kinderopvang en OBS de Zwaluw) ingevuld. kindcentra resulterend in een definitieve “go” Alle werkzaamheden zijn erop gericht dat de tijdelijke beslissing in januari 2019. Door de projectorganisatie huisvesting met ingang van 1 juni a.s. in gebruik kan is in nauwe samenspraak met het bouwconsortium, worden genomen. bestaande uit Klaassen Groep (aannemer), RoosRos Architecten en Rouweler Techniek voor IKC Magenta
C. Budget / krediet Dekking In 2018 T/m 2018 Aangegane Verplichtingen Verwacht Verwachte middels uitgegeven/ uitgegeven/ verplichtingen nog aan te gaan Totaal tekort (-) of Omschrijving soorten uitgaven besluit ingekomen ingekomen overschot (+) Uitgaven Kindcentrum Markelo meerjarenbegroting 2014-2017 ad € 3.900.000 + voorbereidingskrediet ad € 5.021.500 € 207.237 € 274.316 € 4.747.184 € 5.021.500 € 0 € 250.000 + indexering 1e berap 2018 ad € 69.000 + € 802.500 (21% index krediet) (kadernota 2019) IKC Magenta, Delden begroting 2018 ad € 3.450.000 + € 150.000 voorbereidingskrediet + € 4.456.000 € 188.831 € 217.419 € 4.238.581 € 4.456.000 € 0 € 135.000 + € 721.000 (21% index krediet) (kadernota 2019)
Totaal beschikbaar: € 9.477.500 € 395.333 € 491.735 € € 8.985.765 € 9.477.500 € 0
131 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 4: Spoorpark
De ontwikkelfase is in het 4e kwartaal van 2015 gestart en is in 2016, 2017 en 2018 vervolgd. Op 18 december 2018 heeft de raad een besluit genomen over de optimalisatie van de verkeersstructuur in Goor. Daarbij is besloten om de Van Kollaan niet op te waarderen.
In het voorjaar van 2018 is de exploitatieovereenkomst voor de verkoop van de gemeentewerf ten behoeve van nieuwbouw van de Jumbo-supermarkt ondertekend. In het najaar van 2018 is de aanbestedingsprocedure voor de sloop- en saneringswerkzaamheden van de gemeentewerf gestart. Daarnaast is in de 2e helft van 2018 de bestemmingsplanprocedure voor de herontwikkeling van de Jumbo voorbereid.
Er zijn gesprekken gaande over de aankoop van een perceel tussen de Van Kollaan en Roerdompstraat ten behoeve van een ruimtelijke kwaliteitsimpuls (het park). Zodra hierover duidelijkheid is, zal een projectplan met bijbehorende begroting voor de volgende fase worden opgesteld en aan de raad worden voorgelegd.
132 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
C. Budget/krediet Dekking In 2018 T/m 2018 Verplichtingen Verwacht Verwacht Aangegane middels uitgegeven/ uitgegeven/ nog aan te Totaal Tekort (-) of verplichtingen Omschrijving soorten uitgaven besluit ingekomen ingekomen gaan Uit/in overschot (+) Uitgaven Voorbereidingskrediet € 150.000,00 Uitgaven t.b.v. project € 63.447 € 99.321 € 10.951 € 49.795 € 160.067 - € 10.067
Totale uitgaven € 150.000 € 63.447 € 99.321 € 10.951 € 49.795 € 160.067 - € 10.067
Inkomsten Geraamde inkomsten € 150.000 Opbrengst grondverkoop / subsidies € 11.455 € 14.055 € 112.192 Opbrengst exploitatiebijdrage € 33.820 € 33.820
Totale inkomsten € 150.000 € 45.275 € 47.875 € 0 € 112.192 € 160.067 € 10.067
Saldo project Saldo uitgaven - inkomsten € 0
133 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 5: overgedragen aan de stichting De Kaasfabriek om deze te gaan beheren. Het doel voor 2019 is het Herinrichting Coberco-terrein vestigen van huurders in het gebouw. Er wordt een tekort voorzien van circa €75.000. Zodra de omvang In een eerder stadium zijn de beplanting en het plein van het tekort definitief is, zal dit worden aan de gemeente overdragen. In november 2018 zijn meegenomen in de eerst volgende de werkzaamheden aan het gebouw afgerond en in bestuursrapportage. december 2018 is de sleutel van het gebouw
C. Budget/krediet Dekking In 2018 t/m 2018 Verplichtingen Verwacht Verwacht Aangegane middels Uitgegeven/ Uitgegeven/ nog aan te Totaal Tekort (-) of verplichtingen Omschrijving soorten uitgaven besluit Ingekomen Ingekomen gaan Uit/in overschot (+) Uitgaven Aankoop € 500.000 € 500.000 € 500.000 € 0 Sloop / Realisatie € 1.046.500 € 262.627 € 1.068.979 € 1.427 € 50.000 € 1.120.406 -/- € 73.906
Totale uitgaven € 1.546.500 € 262.627 € 1.568.979 € 1.427 € 50.000 € 1.620.406 -/- € 73.906
Inkomsten Subsidie Provincie tbv sloop € 200.000 € 200.000 € 200.000 € 0 Subsidie Provincie tbv herinrichting € 50.000 € 50.000 € 50.000 € 0
Totale inkomsten € 250.000 € 250.000 € 250.000 € 0
Saldo project € 1.296.500 € 262.627 € 1.318.979 € 1.427 € 50.000 € 1.370.406 Saldo uitgaven - inkomsten -/- € 73.906
134 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 6: interne collega gekoppeld (bv Wilco Pasman aan voorzitter Bentelo, thema Buitengebied), zodat we Sociaal Economische Visie nog breder in onze organisatie aanwezig zijn als SEV. In 2018 heeft het programma naar tevredenheid gedraaid. Uiteraard profiteert ook Hof van Twente Daarnaast is HofMarketing in 2018 opgericht en heeft van de florerende economie, maar ook de integrale zich goed gepositioneerd. Voor 2019 zal de aandacht aanpak binnen de gemeente werpt zijn vruchten af. voor Wonen en Werken daar benadrukt worden. Er zijn meer banen bijgekomen, extra toeristische Vanuit het Ondernemersloket verspreiden we een overnachtingen gerealiseerd en diverse maandelijkse nieuwsbrief met alle ontwikkelingen, centrumplannen in ontwikkeling of uitvoering, zoals deze wordt goed gelezen en gewaardeerd. centrumplan Goor en Markelo. Daarnaast is er veel aandacht voor duurzaamheid en zijn er vele SDE subsidies binnengehaald door externe partijen voor onder andere zonneparken en biomassacentrale. Via het nieuwe dashboard ‘Hof van Twente Index’ zijn de ontwikkelingen live en openbaar te volgen (www.hofvantwente.nl/hvt-index). Tevens hebben we ons als gemeente vergeleken met omliggende gemeenten en/of regio’s, zodat we goed kunnen sturen en kijken of acties werken.
De samenwerking met de ondernemers is verder geoptimaliseerd, mede doordat de voorzitters in het Ondernemersplatform allemaal een specifiek thema hebben gekregen. Aan de voorzitters is dan weer een 135 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Dekking In 2018 Tm/ 2018 Verplichtingen Verwacht Verwacht Aangegane C. Budget/krediet middels uitgegeven/ uitgegeven/ nog aan te Totaal Tekort (-) of verplichtingen besluit ingekomen Ingekomen gaan overschot (+) Uitgaven 1. Centrum € 300.000 € 17.612 € 174.640 € 85.000 € 40.360 € 300.000 € 0
2. Vrijetijdseconomie € 300.000 € 55.801 € 281.225 € 5.000 € 13.775 € 300.000 € 0
3. Werken € 400.000 € 22.850 € 215.849 € 30.000 € 154.151 € 400.000 € 0
4. Duurzaamheid € 500.000 € 178.111 € 285.227 € 40.000 € 174.773 € 500.000 € 0 5. Innovatie (boeken op € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 Duurzaamheid)
Totaal uitgaven € 1.500.000 € 274.374 € 956.941 € 160.000 € 383.059 € 1.500.000 € 0
Inkomsten
Totaal inkomsten € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0 € 0
136 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Bestuurlijk project 7: Transformatie activiteiten gevonden worden om te komen tot de In 2018 is gewerkt aan het opstellen van het transformatie naar de goedkoopst-adequate zorg. Transformatie en OmbuigingsPlan (TOP). TOP is Daarnaast is in 2018 gewerkt aan het maken van een eind 2018 vastgesteld door het college en vervolgens bestuursopdracht. Deze is in februari 2019 gepresenteerd in een informerende bijeenkomst in de vastgesteld. Terwijl eind 2018 aan de opdracht gemeenteraad. In TOP kan de bundeling aan gewerkt werd, is het uitvoeren van de activiteiten uit TOP doorgegaan. Dekking In 2018 Tm/ 2018 Verwacht Aangegane Verplichtingen Verwacht C. Budget/krediet middels uitgegeven/ uitgegeven/ Tekort (-) of verplichtingen nog aan te gaan Totaal besluit ingekomen Ingekomen overschot (+) Uitgaven
Contract
regisseur jeugd Reserve van 2 jaar. In transities/ 2019 en 2020 a. personeel reserve - - €305.000 kost dit €145.000 sociaal Inzet Inzet programma domein medewerker voor manager controletaken €60.000 € 100.000 b. uitgave activiteiten idem - - € 4.000 €4.000 c. nog in te vullen komende periode(n): idem € 221.841 € 221.841 Totaal uitgaven € 530.841 € 530.841
Dekking van de uitgaven a. reserve sociaal domein €350.000 b. reserve transities €180.841
Totaal dekking €530.841
Saldo Uitgaven en Dekking SALDO 0
137 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
In de navolgende tabel wordt per indicator Bijlage: Toelichting op aangegeven van welke instantie (bron) de gegevens afkomstig zijn. Ook wordt een toelichting op de beleidsindicatoren indicator gegeven.
Algemeen Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is gewijzigd. Deze wijzigingen komen voort uit het BBV- vernieuwingstraject van de commissie-Depla. In het herziene BBV wordt voorgeschreven dat gemeenten een basisset van beleidsindicatoren opnemen in de begroting bij de programma’s. Doel hiervan is de begrotingen inzichtelijker te maken voor raadsleden die niet met financiën zijn belast en een betere onderlinge vergelijkbaarheid van de gemeentebegrotingen mogelijk te maken.
In de teksten van de programma’s of paragrafen zijn de betreffende beleidsindicatoren opgenomen. Hierbij wordt opgemerkt dat niet alle beleidsindicatoren even relevant zijn voor onze gemeente. De indicatoren zijn, met uitzondering van de indicatoren die betrekking hebben op de bedrijfsvoering, afkomstig van externe instanties. Dat is ook de reden dat de periode waarop de indicator betrekking heeft, varieert van 2012 tot 2018.
138 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Nr. Indicator eenheid periode Hof van Neder- periode Hof van Neder- Twente land Twente land 1 Formatie Fte per 1.000 inwoners 2017 5,74 - 2018 5,75 - 2 Bezetting Fte per 1.000 inwoners 2017 5,88 - 2018 5,85 - 3 Apparaatskosten Kosten per inwoner 2017 €535,6 - 2018 €533,90 - 4 Externe inhuur Kosten als % van totale 2017 15,3% - 2018 11,1% - loonsom + totale kosten inhuur externen 5 Overhead % van totale lasten 2017 14,4% - 13,5% - 6 Gemeentelijke woonlasten euro 2017 777 644 2018 748 649 éénpersoonshuishouden 7 Gemeentelijke woonlasten euro 2017 848 723 2018 790 721 meerpersoonshuishouden 8 Gemiddelde WOZ-waarde woningen dzd euro 2016 222 209 2017 225 216 9 Nieuw gebouwde woningen aantal per 1.000 woningen 2014 5,5 6 2015 1.8 6.4 10 Omvang huishoudelijk restafval kg 2015 196 200 2016 178 187 11 Hernieuwbare elektriciteit % 2015 7,6 11,8 2016 6.5 12.6 12 Winkeldiefstallen aantal per 1.000 inwoners 2015 0,7 2,4 2017 0,4 2,2 13 Geweldsmisdrijven aantal per 1.000 inwoners 2015 2,4 5,4 2017 2.9 5 14 Diefstallen uit woning aantal per 1.000 inwoners 2015 2,6 3,9 15 Vernieling en beschadiging (in de aantal per 1.000 inwoners 2015 4,4 6,1 2017 2.7 4.8 openbare ruimte) 16 Verwijzingen Halt per 10.000 inw. 2016 186 137 2017 111 131 17 Harde kern jongeren per 10.000 inw. 2014 0,8 1,3 18 Jongeren met een delict voor rechter % 12 t/m 21 jarigen - - - 2015 0.81 1.45 19 Ziekenhuisopname nav % 2014 15 7 2015 5 8 verkeersongeval met een motorvoertuig 20 Ziekenhuisopname nav % 2014 9 10 2015 13 9 vervoersongeval met een fietser 139 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
21 Demografische druk % 2017 85.6 69 2018 86,7 69,6 22 Niet-sporters % 2014 49,2 49,9 2016 44,2 48,7 23 Banen per 1.000 inw 15-64jr 2016 702 744 2017 746.4 758.2 24 Vestigingen (van bedrijven) per 1.000 inw 15-64jr 2016 147,9 134 2017 174.3 139.7 25 Netto arbeidsparticipatie % 2016 67.2 65.8 2017 68,6 66,7 26 Bruto gemeentelijk product index (verwacht/gemeten) 27 Functiemenging % 2016 49,8 52,1 2017 51.3 52.4 28 Personen met een bijstandsuitkering per 10.000 inw 18jr eo 2016 20,1 41,3 2017 21 41.9 29 Lopende re-integratievoorzieningen per 10.000 inw 15-65jr 2016 30,9 25,5 2017 33.2 27.1 30 Wmo-cliënten met een per 10.000 inw 2016 65 54 2017 66 54 maatwerkarrangement 31 Kinderen in uitkeringsgezin % 2012 2,91 5,66 2015 3,09 6,58 32 Achterstandsleerlingen % 2012 3,65 11,61 - - - 33 Werkloze jongeren % 2012 0,75 1,21 2015 1,12 1,52 34 Voortijdige schoolverlaters totaal % 2015 - - 2016 1 - (VO + MBO) % 35 Absoluut verzuim per 1.000 leerlingen 2016 0 2,01 2017 0 1,87 36 Relatief verzuim per 1.000 leerlingen 2016 8.98 - 2017 8,98 26,58 37 Jongeren met jeugdhulp % van alle jongeren tot 18 jaar 2016 9 10,7 2017 7.3 8.8 38 Jongeren met jeugdbescherming % 2016 1 1.2 2017 1,1 1 39 Jongeren met jeugdreclassering % 2015 0,2 0,4 2017 0,2 0,4
140 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
Toelichting op beleidsindicatoren
Nr. Indicator Programma Bron Toelichting of paragraaf Nr. Indicator Paragraaf 5 Gemeente Fte per 1.000 inwoners 1 Formatie Paragraaf 5 Gemeente Fte per 1.000 inwoners 2 Bezetting Paragraaf 5 Gemeente Kosten per inwoner 3 Apparaatskosten Paragraaf 5 Gemeente 4 Externe inhuur Paragraaf 5 Gemeente Kosten als % van totale loonsom + totale kosten inhuur externen 5 Overhead Overzicht 3 Gemeente % van totale lasten 6 Gemeentelijke woonlasten éénpersoonshuishouden Paragraaf 1 Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een éénpersoonshuishouden COELO, Groningen betaalt aan woonlasten. 7 Gemeentelijke woonlasten meerpersoonshuishouden Paragraaf 1 Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een meerpersoonshuishouden COELO, Groningen betaalt aan woonlasten. 8 Gemiddelde WOZ-waarde woningen Programma 3 CBS - Statistiek Waarde Onroerende Zaken De gemiddelde WOZ waarde van woningen. 9 Nieuw gebouwde woningen Programma 4 ABF - Systeem Het aantal nieuwbouwwoningen, per 1.000 Woningvoorraad woningen. 10 Omvang huishoudelijk restafval Programma 4 CBS - Statistiek Huishoudelijk De hoeveelheid restafval per bewoner per afval jaar (kg) 11 Hernieuwbare elektriciteit Programma 2 Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of RWS Leefomgeving biomassa. 12 Winkeldiefstallen Programma 2 CBS - Geregistreerde Het aantal winkeldiefstallen per 1.000 criminaliteit & Diefstallen inwoners.
141 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
13 Geweldsmisdrijven Programma 2 Het aantal geweldsmisdrijven, per 1.000 inwoners. Voorbeelden van geweldsmisdrijven zijn seksuele misdrijven, levensdelicten zoals moord en doodslag en CBS - Geregistreerde dood en lichamelijk letsel door schuld criminaliteit & Diefstallen (bedreiging, mishandeling, etc.). 14 Diefstallen uit woning Programma 2 CBS - Geregistreerde Het aantal diefstallen uit woningen, per criminaliteit & Diefstallen 1.000 inwoners. 15 Vernieling en beschadiging (in de openbare ruimte) Programma 2 CBS - Geregistreerde Het aantal vernielingen en beschadigingen, criminaliteit & Diefstallen per 1.000 inwoners. 16 Verwijzingen Halt Programma 2 Het aantal verwijzingen naar Halt, per 10.000 inwoners in de leeftijd van 12-17 Bureau Halt jaar. 17 Harde kern jongeren Programma 2 Korps Landelijke Politiediensten (KLPD) % 12 t/m 21 jarigen 18 Jongeren met een delict voor rechter Programma 4 Verwey Jonker Instituut- Het aantal hardekern jongeren, per 10.000 Kinderen in Tel inwoners in de leeftijd van 12-24 jaar. 19 Ziekenhuisopname nav verkeersongeval met een Programma 4 als aandeel van het totaal aantal ongevallen motorvoertuig VeiligheidNL die leiden tot ziekenhuisopnamen. 20 Ziekenhuisopname nav vervoersongeval met een Programma 3 als aandeel van het totaal aantal ongevallen fietser VeiligheidNL die leiden tot ziekenhuisopnamen. 21 Demografische druk Programma 5 De som van het aantal personen van 0 tot 15 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot CBS - Bevolkingsstatistiek de personen van 15 tot 65 jaar. 22 Niet-sporters Programma 3 Het percentage inwoners dat niet sport ten RIVM - Zorgatlas opzichte van het totaal aantal inwoners. 23 Banen Programma 3 Het aantal banen, per 1.000 inwoners in de LISA leeftijd van 15-64 jaar. 24 Vestigingen (van bedrijven) Programma 3 Het aantal vestigingen van bedrijven, per LISA 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar.
142 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
25 Netto arbeidsparticipatie Programma 3 Het percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de CBS - Arbeidsdeelname beroepsbevolking. 26 Bruto gemeentelijk product (verwacht/gemeten) Programma 3 Bruto gemeentelijk product (BGP) is het product van de toegevoegde waarde per baan en het aantal banen in een gemeente. De verhoudingswaarde tussen verwacht BGP en gemeten BGP geeft aan of er boven verwachting (<100) of beneden verwachting Atlas voor Gemeenten (>100) wordt gepresteerd. 27 Functiemenging Programma 5 De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als LISA banen. 28 Personen met een bijstandsuitkering Programma 5 Het aantal personen met een CBS - Participatie Wet bijstandsuitkering, per 10.000 inwoners. 29 Lopende re-integratievoorzieningen Programma 5 Het aantal lopende reintegratievoorzieningen, per 10.000 CBS - Participatie Wet inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar 30 Wmo-cliënten met een maatwerkarrangement Programma 5 Een maatwerkarrangement is een vorm van specialistische ondersteuning binnen het kader van de Wmo. Voor de Wmo gegevens geldt dat het referentiegemiddelde CBS - Monitor Sociaal Domein gebaseerd is op 137 deelnemende WMO gemeenten. 31 Kinderen in uitkeringsgezin Programma 5 Het percentage kinderen tot 18 jaar dat in Verwey Jonker Instituut - een gezin leeft dat van een Kinderen in Tel bijstandsuitkering moet rondkomen.
143 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht
32 Achterstandsleerlingen Programma 5 Het percentage leerlingen (4-12 jaar) in het Verwey Jonker Instituut - primair onderwijs dat kans heeft op een Kinderen in Tel leerachterstand. 33 Werkloze jongeren Programma 5 Verwey Jonker Instituut - Het percentage werkeloze jongeren (16-22 Kinderen in Tel jaar). 34 Voortijdige schoolverlaters totaal (VO + MBO) % Programma 5 Het percentage van het totaal aantal leerlingen (12 - 23 jaar) dat voortijdig, dat DUO - Dienst Uitvoering wil zeggen zonder startkwalificatie, het Onderwijs onderwijs verlaat. 35 Absoluut verzuim Programma 5 Het aantal leerplichtigen dat niet staat DUO - Dienst Uitvoering ingeschreven op een school, per 1.000 Onderwijs leerlingen. 36 Relatief verzuim Programma 5 Het aantal leerplichtigen dat wel staat ingeschreven op een school, maar DUO - Dienst Uitvoering ongeoorloofd afwezig is, per 1.000 Onderwijs leerlingen. 37 Jongeren met jeugdhulp Programma 5 Het percentage jongeren tot 18 jaar met jeugdhulp ten opzicht van alle jongeren tot CBS - Beleidsinformatie Jeugd 18 jaar. 38 Jongeren met jeugdbescherming Programma 5 Het percentage jongeren tot 18 jaar met een jeugdbeschermingsmaatregel ten CBS - Beleidsinformatie Jeugd opzichte van alle jongeren tot 18 jaar. 39 Jongeren met jeugdreclassering Programma 5 Het percentage jongeren (12-22 jaar) met een jeugdreclasseringsmaatregel ten CBS - Beleidsinformatie Jeugd opzichte van alle jongeren (12-22 jaar).
144 Jaarverslag 2018: Naar een nieuw eventwicht