DZIENNIK URZ ĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO Olsztyn, dnia 21 czerwca 2005 r. Nr 76

TRE ŚĆ : Poz.:

UCHWAŁA RADY MIEJSKIEJ W GOŁDAPI:

1096 - Nr XXXI/197/05 z dnia 31 maja 2005 r. w sprawie przyj ęcia Programu Ochrony Środowiska oraz Planu Gospodarki Odpadami...... 4371

1096 UCHWAŁA Nr XXXI/197/05 Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 31 maja 2005 r.

w sprawie przyj ęcia Programu Ochrony Środowiska oraz Planu Gospodarki Odpadami.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia § 1. 1. Przyjmuje si ę Program Ochrony Środowiska 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. 2001 r. Gminy Gołdap, stanowi ący zał ącznik Nr 1 do uchwały Nr 142, poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. oraz Plan Gospodarki Odpadami Gminy Gołdap, 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 213, poz. stanowi ący zał ącznik Nr 2 do uchwały. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203), art. 18 ust. 1, art. 2. Zadania inwestycyjne zawarte w Programie 84 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Ochrony Środowiska i Planie Gospodarki Odpadami środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, Nr 115, poz. 1229, z Gminy Gołdap, o których mowa w ust. 1 b ędą realizowane 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. w miar ę posiadanych przez Gmin ę środków finansowych. 1271, Nr 233, poz. 1957, z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80, poz. 717, Nr 80, poz. 721, Nr 162, poz. 1568, Nr 175, poz. § 3. Wykonanie uchwały powierza si ę Burmistrzowi 1693, Nr 190, poz. 1865, Nr 217, poz. 2124, z 2004 r. Gołdapi. Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, poz. 631, Nr 91, poz. 875, 92, poz. 880, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. § 4. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od 1263) oraz art. 14 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa o odpadach (Dz. U. 2001 r. Nr 62, poz. 628, z 2002 r. Warmi ńsko-Mazurskiego. Nr 41, poz. 365, Nr 113, poz. 984, Nr 199, poz. 1671, z 2003 r. Nr 7, poz. 78, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 116, Przewodnicz ący Rady Miejskiej poz. 1208, Nr 191, poz. 1956) uchwala si ę, co nast ępuje: Remigiusz Karpi ński

Dziennik Urz ędowy - 4372 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XXXI/197/05 Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 31 maja 2005 r.

BURMISTRZ GOŁDAPI

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY GOŁDAP NA LATA 2004-2007 Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2008-2011

GOŁDAP 2004 BURMISTRZ GOŁDAPI Pl. Zwyci ęstwa 14, 19-500 Gołdap,

SPIS TRE ŚCI 1. WST ĘP 2. Podstawa opracowania 3. Cel i zakres opracowania 4. Wykorzystane materiały 5. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY 6. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE 7. Polityka Ekologiczna Pa ństwa 8. Program Ochrony Środowiska Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego 9. Program Ochrony Środowiska Powiatu Gołdapskiego 10. Polityka ochrony środowiska zawarta w dokumentach gminnych 11. OCHRONA I RECJONALNE U śYTKOWANIE ZASOBÓW NATURALNYCH 12. Zachowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej 13. Szata ro ślinna 14. Flora 15. Fauna 16. Gospodarka le śna 17. Stan degradacji lasów 18. Gospodarka łowiecka, rybactwo, w ędkarstwo 19. Ziele ń urz ądzona 20. Formy ochrony przyrody 21. Ochrona zasobów wodnych 22.Wody powierzchniowe 22.1.1 Stan czysto ści wód powierzchniowych 22.1.2 Wody podziemne 23. Stan czysto ści wód podziemnych 24. Gospodarka wodno-ściekowa 25. Ochrona powietrza 26. Ocena stanu sanitarnego powietrza 27. Emisja zanieczyszcze ń do powietrza 28. Jako ść powietrza (imisja) 29. Ocena stanu jako ści powietrza ze wzgl ędu na zdrowie ludzi 30. Ocena jako ści powietrza ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin 31. Monitoring chemizmu opadów atmosferycznych i depozycji zanieczyszcze ń do podło Ŝa 32. Podsumowanie 33. Ochrona powierzchni ziemi i gleb 34. Rolnictwo 35. Gleby 36. Eksploatacja kopalin 37. Gospodarka odpadami 38. Ochrona przed hałasem

Dziennik Urz ędowy - 4373 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

39. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 40. Racjonalne wykorzystanie materiałów, wody i energii 41. Uwarunkowania zewn ętrzne 42. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych 43. Ruch turystyczny 44. Informacje ogólne 45. Atrakcje turystyczne 46. Ruch turystyczny i baza noclegowa 47. EDUKACJA EKOLOGICZNA 48. WSPÓŁPRACA PRZYGRANICZNA 49. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA 50. HARMONOGRAM I SZACUNKOWE NAKŁADY REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ 51. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 52. Fundusze krajowe 53. Fundusze Unii Europejskiej 54. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 55. Fundusz Spójno ści 56. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU 57. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU

1. WST ĘP Środowiska Powiatu Gołdapskiego. Zadania uj ęte w programie powiatowym zostały wykorzystane jako 2. Podstawa opracowania podstawa wyj ściowa przy wytyczaniu celów operacyjnych i działa ń słu Ŝą cych ich realizacji na szczeblu gminy. Podstaw ę prawn ą niniejszego opracowania stanowi ą W programie uwzgl ędniono równie Ŝ obowi ązuj ące zapisy artykułów 17 i 18 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. regulacje prawne w zakresie ochrony środowiska oraz - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z dokumenty wyznaczaj ące kierunki polityki ekologicznej pó źn. zm.), zgodnie z którymi: szczebla krajowego okre ślone w nast ępuj ących dokumentach: 1) zarz ąd gminy sporz ądza gminny program ochrony - II Polityce Ekologicznej Pa ństwa przyj ętej przez Sejm środowiska uwzgl ędniaj ący wymagania polityki w dniu 23 sierpnia 2001 r., ekologicznej pa ństwa, - „Programie wykonawczym do II Polityki ekologicznej pa ństwa” - przyj ętym przez Rad ę Ministrów w dniu 2) gminny program ochrony środowiska uchwala rada 10 grudnia 2002 r., gminy po uprzednim zaopiniowaniu jego projektu - „Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2003-2006 z przez zarz ąd powiatu, uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” przyj ętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w maju 3) zarz ąd gminy co dwa lata sporz ądza raporty z 2003 r. wykonania gminnego programu ochrony środowiska, Analiz ę stanu środowiska w Gminie Gołdap które przedstawiane s ą radzie powiatu. przeprowadzono w oparciu wyniki bada ń oraz informacje i dane udost ępnione przez instytucje i organy administracji 3. Cel i zakres opracowania samorz ądowej. Przy opracowywaniu programu wykorzystano tak Ŝe dane statystyczne GUS oraz Raporty Gminny program ochrony środowiska jest o stanie środowiska województwa warmi ńsko- dokumentem słu Ŝą cym realizacji polityki ekologicznej mazurskiego opracowane przez Inspekcj ę Ochrony pa ństwa, wskazuj ącym kierunki rozwoju polityki ochrony Środowiska. środowiska na szczeblu regionalnym. Program okre śla Wyniki analizy naniesiono na map ę gminy w skali cele ekologiczne i priorytety ekologiczne, rodzaj i 1:50 000, która stanowi uzupełnienie programu. harmonogram działa ń proekologicznych oraz środki W opracowaniu wykorzystano ustalenia i wnioski ze niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy spotkania, które odbyło si ę w dniu 8 sierpnia 2004 r. z prawno-ekonomiczne i środki finansowe. przedstawicielami: Urz ędu Miejskiego w Gołdapi, Zakres niniejszego programu obejmuje: Starostwa Powiatowego, Parku Krajobrazowego Puszczy - okre ślenie aktualnego stanu środowiska w gminie Rominckiej, nadle śnictw, Przedsi ębiorstwa Wodoci ągów i Gołdap, Kanalizacji w Gołdapi, Zakładu Melioracji i Urz ądze ń - prognozowane zmian w zakresie ochrony środowiska, Wodnych w Olsztynie. W spotkaniu wzi ęli tak Ŝe udział - działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie przedstawiciele firm prowadz ących działalno ść w zakresie ochrony środowiska, gospodarki odpadami komunalnymi i wywozem - okre ślenie instrumentów finansowych słu Ŝą cych nieczysto ści. realizacji zamierzonych celów, Uwzgl ędniono równie Ŝ informacje zawarte w ankietach - omówienie systemu monitoringu i oceny realizacji przygotowanych dla uczestników powy Ŝszego spotkania zamierzonych celów. oraz miejscowej ludno ści. Przy realizacji niniejszego programu wzi ęto pod uwag ę W toku prac nad programem korzystano z wiedzy i cele i zadania realizacyjne zawarte w programach ochrony do świadczenia przedstawicieli: Starostwa Powiatowego w środowiska wy Ŝszego szczebla: wojewódzkim i Gołdapi, Urz ędu Miejskiego w Gołdapi, Przedsi ębiorstwa powiatowym. Jako podstaw ę metodyczn ą i merytoryczn ą Wodoci ągów i Kanalizacji w Gołdapi, Powiatowej Stacji niniejszego opracowania przyj ęto Program Ochrony Sanitarno-Epidemiologicznej w Gołdapi, O środka

Dziennik Urz ędowy - 4374 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Doradztwa Rolniczego w Gołdapi, Centrum Promocji - „Wytyczne do sporz ądzania programów ochrony Regionu Gołdap, Sanatorium Uzdrowiskowego „Wital”, środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” przedsi ębiorców prowadz ących działalno ść na terenie Warszawa 2002, gminy Gołdap oraz Stowarzysze ń: „Alternatywa”, „Mazury - dokumenty i informacje przekazane przez: Urz ąd Garbate” i „Osada Ekologiczna”. Miejski w Gołdapi, Starostwo Powiatowe w Gołdapi, Powiatow ą Stacj ę Sanitarno-Epidemiologiczn ą w 4. Wykorzystane materiały Gołdapi, Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji w Gołdapi, WIO Ś w Olsztynie, Przy opracowaniu niniejszego programu wykorzystano - wyniki ankiet, nast ępuj ące materiały źródłowe: - obowi ązuj ące akty prawne dotycz ące ochrony - „Program ochrony środowiska województwa środowiska. warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” 5. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY Olsztyn 2002, - „Program Ochrony Środowiska Województwa Gmina Gołdap poło Ŝona jest w północno-wschodniej Warmi ńsko-Mazurskiego Zasoby i zagro Ŝenia cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego przy granicy środowiska Diagnoza” Olsztyn 2002, z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Od - „Program Ochrony Środowiska Powiatu Gołdapskiego” wschodu graniczy z gmin ą Dubeninki. Północn ą granic ę Gołdap 2003, gminy wyznacza granica pa ństwa. Na zachodzie graniczy - „Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego”, z gmin ą Banie Mazurskie, granic ę południow ą w okolicach - „Program gospodarki ściekowej na terenie miasta i miejscowo ści Pogorzel wyznacza granica z gminą Kowale gminy Gołdap (oraz miejscowo ści Kociołki i Oleckie. W ramach granicy administracyjnej gminy Pluszkiejmy, gm. Dubeninki)” opracowan ą w maju znajduje si ę 31 sołectw: Babki, Bałupiany, Barkowo, 2003 r. przez EKO-EFEKT Sp. z o. o., Bitkowo, Botkuny, Dunajek, Dzi ęgiele, Galwiecie, Główka, - „Program Ochrony Przyrody Nadle śnictwa Gołdap” Grabowo, Górne, Jabło ńskie, Jany, Jeziorki Wielkie, Białystok 2000, Juchnajcie, Konikowo, Ko śmidry, Kowalki, Kozaki, - „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- Łobody, Marcinowo, Nasuty, Osowo, Pietraszki, Pogorzel, mazurskiego w latach 1999-2000” Olsztyn 2001, Ro Ŝyński Wielki, Siedlisko, Skocze, Suczki, Wiłkajcie, - „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- Zatyki. mazurskiego w roku 2001” Olsztyn 2002, Powierzchnia gminy wynosi 361,7 km 2, w tym - „Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- powierzchnia miasta Gołdap 17,2 km 2. mazurskiego w 2003 roku” Olsztyn 2004, - „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gołdap” Gołdap 2000,

Tabela 1. Powierzchnia i ludno ść gmin powiatu gołdapskiego

Ludno ść przyrost saldo Gmina Powierzchnia Miejsco- kobiety 2 Sołectwa 2 naturalny migracji Gołdap w km wo ści ogółem na 1 km na 100 w na 100 męŜ czyzn osobach ludno ści Ogółem 361,7 31 75 19756 54,5 42 -6,9 1,02 W tym: 17,2 x x 13534 786,9 13 -3,4 1,04 miasto wie ś 344,5 31 74 6222 18,1 29 -3,5 0,98 Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2002 r.

Dziennik Urz ędowy - 4375 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Gmin ę zamieszkuje 19,7 tys. osób, co stanowi 72,7 % zlodowace ń. Wzgórza Szeskie oddzielone s ą dolin ą rzeki ogółu ludno ści powiatu. G ęsto ść zaludnienia wynosi Jarki od Pojezierza Zachodniosuwalskiego. 54 osób/km 2 i jest ponad półtora razy wy Ŝsza od średniej Północna cz ęść Pojezierza Zachodniosuwalskiego to w powiecie gołdapskim. Jedynym o środkiem miejskim w pagórkowata wysoczyzna polodowcowa, usiana licznymi gminie jest Gołdap, licz ący 13,5 tys. mieszka ńców. Liczba wzgórzami kemów oraz moren martwego lodu. Wyst ępuje ludno ści miejskiej i wiejskiej w gminie wynosi tu kilka rynien jeziornych. odpowiednio: 13,5 tys. oraz 6,2 tys. mieszka ńców. Ostatni z opisywanych obszarów to Puszcza Wska źnik urbanizacji wynosi 68,5% i świadczy o miejskim Romincka, która została podzielona na dwa mikroregiony: charakterze gminy. Nieck ę Gołdapsk ą oraz Lasy Rominckie. Powierzchnia Struktura demograficzna gminy jest korzystna, chociaŜ Puszczy jest bardzo zró Ŝnicowana. Jej wi ększa, centralna obserwuje si ę wyst ępowanie stałych i nieodwracalnych cz ęść le Ŝy w obni Ŝeniu morfologicznym na wysoko ści od procesów depopulacyjnych. Ich przyczyn ą jest około 81 m n.p.m., natomiast jej południowa cz ęść wznosi utrzymuj ąca si ę od kilku lat tendencja spadkowa si ę do wysoko ści ponad 260 m n.p.m. wska źnika przyrostu naturalnego oraz ujemne saldo Omawiany teren pod wzgl ędem geologicznym migracji. Według prognozy GUS w najbli Ŝszym zbudowany jest z utworów czwartorz ędowych. Według dziesi ęcioleciu liczba ludno ści gminy Gołdap b ędzie Mapy Geologicznej Polski w skali 1:200 000 - arkusz ulega ć stałemu zmniejszaniu. Suwałki mi ąŜ szo ść utworów czwartorz ędowych w gminie Gołdap jest bardzo zmienna i waha si ę od 150 m w dolinie Tabela 2. Struktura ludno ści w gminie Gołdap według rzeki Gołdapy do ponad 300 m na szczycie Gołdapskiej wieku ekonomicznego Góry. Starszym podło Ŝem jest Kreda Górna przejawiaj ąca si ę w postaci wyst ępuj ących margli i wapieni. Czwartorz ęd Struktura ludno ści w % reprezentowany jest przez osady zlodowacenia wiek wiek produkcyjny wiek poprodukcyjny południowopolskiego, środkowopolskiego, interglacjału przedprodukcyjny eemskiego oraz zlodowacenia północnopolskiego, a tak Ŝe 1997 2002 1997 2002 1997 2002 przypowierzchniowe utwory holoce ńskie. 32,9 27,8 56,2 60,0 11,0 12,2 Charakterystyczn ą jednostk ą morfologiczno-geologiczn ą Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2002 r. jest dolina rzeki Gołdapy, która wypełniona jest piaszczysto-Ŝwirowymi utworami rzecznymi oraz utworami Gmina Gołdap nale Ŝy do obszaru funkcjonalnego fluwioglacjalnymi zlodowacenia północnopolskiego. Wśród „Zielone Płuca Polski”, na którego obszarze dominuje tych utworów zalega u Ŝytkowa warstwa wodono śna polityka maj ąca na celu zachowanie i wzmocnienie funkcji stanowi ąca podstaw ę zaopatrzenia w wod ę miasta ekologicznej. Dodatkowo Gmina Gołdap jest gmin ą Gołdap. Został tu wydzielony Główny Zbiornik Wód uzdrowiskow ą. Fakt ten nakłada na gmin ę podj ęcie Podziemnych - Sandr Gołdap (GZWP nr 202), który jest szczególnych zada ń maj ących na celu ograniczenie emisji uznawany za Obszar Najwy Ŝszej Ochrony. Kolejn ą zanieczyszcze ń środowiska. charakterystyczn ą jednostk ą jest wysoczyzna morenowa Teren gminy uformowany został w wyniku zbudowana w przewa Ŝaj ącej mierze z glin, glin zlodowacenia bałtyckiego. Znaczna cz ęść jego piaszczystych, glin pylastych, piasków pylastych, piasków powierzchni (wysoczyzny) pokryta jest plejstoce ńskim gliniastych oraz mułków i iłów zastoiskowych. materiałem zwałowym (gliny, piaski, Ŝwiry) i Według Podziału Hydrograficznego Polski (1983) wodnolodowcowym (piaski, Ŝwiry, pyły). Utwory gmina Gołdap znajduje si ę w dorzeczu Pregoły holoce ńskie osadziły si ę w dolinach i zagł ębieniach odprowadzaj ącej swoje wody do Bałtyku. Elementem bezodpływowych (torfy, namuły, gytie). determinuj ącym kierunek odpływu wód powierzchniowych Obszar ten charakteryzuje si ę rze źbą wysokofalist ą i jest ukształtowanie terenu. Obszar gminy odwadnia ciek o wysokopagórkowat ą o du Ŝych deniwelacjach. W takich szczególnym znaczeniu - rzeka Gołdapa stanowi ąca warunkach wykształciły si ę dominuj ące tu gleby brunatne i najwa Ŝniejsz ą arteri ę wodn ą obszaru. Taras zalewowy bielicowe wysoczyzn oraz gleby hydrogeniczne (czarne rzeki jest najw ęŜ szy w cz ęś ci wschodniej, ma zaledwie ziemie, torfy, gleby murszowe) dolin i obni Ŝeń kilka metrów, a najszerszy jest w cz ęś ci zachodniej, gdzie bezodpływowych. osi ąga ponad 500 m szeroko ści. Rzeka Gołdapa jest silnie Gmina Gołdap poło Ŝona jest w obr ębie kilku jednostek meandruj ąca. W niektórych miejscach w sposób naturalny fizycznogeograficznych. Zgodnie z podziałem doszło do podci ęcia szyi meandru co sprawiło fizycznogeograficznym Kondrackiego poło Ŝona jest w zawieszenie odci ętego zakola i przejawia si ę obecno ści ą podprowincji Pojezierza Wschodniobałtyckiego. w terenie charakterystycznych starorzeczy oraz Zachodnia cz ęść gminy nale Ŝy do makroregionu podmokłych obni Ŝeń w kształcie podkowy. Pojezierze Mazurskie, wschodnia za ś do makroregionu Obszar ten zaliczony został do środowiska wód Pojezierze Litewskie. Gmina le Ŝy ponadto w obr ębie podziemnych regionu mazurskiego. Jego zasobno ść wód nast ępuj ących mezoregionów: Puszczy Rominckiej, podziemnych głównie pierwszego poziomu u Ŝytkowania Krainy W ęgorapy, Wzgórz Szeskich i Pojezierza jest przewa Ŝnie znaczna, średnia lub zmienna. Na Zachodniosuwalskiego. badanym obszarze wody podziemne wyst ępuj ą w postaci Krajobraz tego regionu ukształtował si ę około 10 tys. wód porowych w warstwach odkrytych (gruntowe) i lat temu, na pocz ątku holocenu. Obszar ten jest bardzo warstwach izolowanych od podziemnych powierzchni zró Ŝnicowany wysoko ściowo. Najni Ŝej poło Ŝona jest (wgł ębne). Zaliczany jest on do ni Ŝowego obszaru Kraina W ęgorapy. Jej strefa zewn ętrzna jest piaszczystym hydrogeologicznego. tarasem jeziornym. Najni Ŝej poło Ŝone miejsca wypełnione Pojezierze Mazurskie charakteryzuje klimat do ść są torfami. Na wschodzie Krainy W ęgorapy le Ŝą chłodny, wilgotny o wzrastaj ącym ku północnemu- morenowe wzgórza zbudowane z piasków i Ŝwirów. wschodowi wpływie kontynentalizmu. Średnie sumy Najwy Ŝej na opisywanym terenie poło Ŝone jest pasmo roczne opadów wahaj ą si ę w okolicach 700 mm. Wzgórz Szeskich. Wysoko ści osi ągaj ą tu 309 m n.p.m. W półroczu zimowym średnie sumy opadów si ęgaj ą 250 Jest to najwy Ŝsze wzniesienie we wschodniej cz ęś ci mm, a w półroczu letnim 400 mm. Średni udział opadów Mazur. Wzgórza Szeskie s ą du Ŝym i wysokim garbem stałych w ogólnej sumie rocznej wynosi 16 %. Przeci ętna morfologicznym, zbudowanym z osadów glacjalnych wielu liczba dni z opadem na danym obszarze waha si ę od 170

Dziennik Urz ędowy - 4376 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 do 190 w roku. Najmniejsze opady notuje si ę w maju i Tabela 4. Struktura u Ŝytkowania gruntów w gminie Gołdap kwietniu natomiast najwi ększe w pa ździerniku, listopadzie i grudniu. Pierwsze opady śniegu notowane pod koniec Rodzaj terenu Struktura gruntów w % pa ździernika, a ostatnie pod koniec kwietnia. Zima trwa w UŜytki rolne 60,5 tym regionie ponad 120 dni. W tym: grunty orne 35,1 Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 6,5°C. sady 0,03 W półroczu zimowym średnia temperatura wynosi - 0,5°C, łąki i pastwiska 25,3 a w półroczu letnim 13°C. Wzgórza Szeskie maj ą klimat Lasy 25,9 chłodniejszy od s ąsiednich regionów o około 1°C. W Inne 13,6 półroczu zimowym objawia si ę to dłu Ŝej (kilka tygodni) Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2001 r. zalegaj ącą pokryw ą śnie Ŝną w stosunku do s ąsiednich 6. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE regionów.

Średnia roczna wilgotno ść powietrza wynosi 9,0 hPa. W 7. Polityka Ekologiczna Pa ństwa półroczu zimnym średnia ta wynosi 5,0 hPa, a w letnim

11,5 hPa. Zgodnie z art. 13 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - W gminie Gołdap zaznaczaj ą si ę wyra źne cechy klimatu Prawo ochrony środowiska polityka ekologiczna pa ństwa kontynentalnego, co w poł ączeniu z warunkami ma na celu stworzenie warunków niezb ędnych do fizjograficznymi, wpływa na typy zbiorowisk ro ślinnych i realizacji ochrony środowiska. specyfik ę przyrodniczo-krajobrazow ą. Dominuj ącym Polityka ekologiczna Pa ństwa została okre ślona w typem zbiorowisk le śnych jest wykształcaj ący si ę na glinie nast ępuj ących dokumentach rz ądowych: morenowej i utworach piaszczysto gliniastych, las li ściasty - II Polityce Ekologicznej Pa ństwa przyj ętej przez Sejm - odmiany subborealnej ze świerkiem. Dominuje on w w dniu 23 sierpnia 2001 r., lasach Wzgórz Szeskich, Pojezierza Wschodnio i - „Programie wykonawczym do II Polityki ekologicznej Zachodniosuwalskiego, oraz w Lasach Rominckich i pa ństwa” - przyj ętym przez Rad ę Ministrów w dniu 10 Pagórkach Rogalskich. grudnia 2002 r., Cech ą charakterystyczn ą tutejszego krajobrazu, jest - „Polityce ekologicznej pa ństwa na lata 2003-2006 z wyst ępowanie bardzo licznych naturalnych i uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” antropogenicznych zbiorników retencji takich jak: jeziora przyj ętej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w maju polodowcowe, stawy, oczka wodne, sztuczne torfianki, 2003 r. glinianki, oraz obni Ŝenia terenu zalane przez bobry. II Polityka Ekologiczna Pa ństwa okre śla cele do Jest to obszar o niespotykanej czysto ści powietrza, osi ągni ęcia (krótkookresowe do 2002 r. oraz bogactwa środowiska naturalnego i zielonych terenów, nie średniookresowe do 2010 r.), zasady polityki ekologicznej tkni ętych przekształceniami przemysłowymi. Urozmaicona oraz narz ędzia i instrumenty realizacyjne, nie ustala rze źba, wyst ępowanie wy Ŝej wymienionych jezior i lasów, natomiast konkretnych zada ń do wykonania. gęsta sie ć dróg, du Ŝa ilo ść pomników przyrody oraz W II Polityce Ekologicznej Pa ństwa wyznaczono zabytków kultury jest atrakcyjnym walorem turystycznym nast ępuj ące wa Ŝniejsze limity krajowe (do osi ągni ęcia gminy, niestety nie w pełni wykorzystywanym. Istniej ą tu najpó źniej do 2010 r.), zwi ązane s ą z racjonalnym doskonałe warunki do uprawiania eko i agroturystyki, wykorzystaniem zasobów naturalnych i popraw ą stanu daj ącej mo Ŝliwo ść świadomego kontaktu człowieka z środowiska: przyrod ą. Gospodarstwa oferuj ące mo Ŝliwo ści takiego - zmniejszenie wodochłonno ści produkcji o 50 % w wypoczynku s ą „pomostem” ł ącz ącym turystów z stosunku do stanu w 1990 r. (w przeliczeniu na PKB i bioró Ŝnorodno ści ą przyrody. Odpowiednio zaplanowana warto ść sprzedan ą w przemy śle), działalno ść turystyczna oparta na zasadach rozwoju - ograniczenie materiałochłonno ści produkcji o 50 % w zrównowa Ŝonego jest szans ą rozwoju gminy. stosunku do 1990 r. w taki sposób, aby uzyska ć co Do głównych zasobów przyrodniczych gminy Gołdap najmniej średnie wielko ści dla pa ństw OECD (w nale Ŝą : gleby, lasy i wody. przeliczeniu na jednostk ę produkcji, warto ść produkcji Struktura u Ŝytkowania ziemi w gminie przedstawia si ę lub PKB), nast ępuj ąco: - ograniczenie zu Ŝycia energii o 50 % w stosunku do - uŜytki rolne - 60,5%, 1990 r. i 25 % w stosunku do 2000 r. (równie Ŝ w - lasy - 25,9%, przeliczeniu na jednostk ę produkcji, warto ść produkcji - pozostałe grunty - 13,6%. lub PKB), Wśród u Ŝytków rolnych przewa Ŝaj ą grunty orne, które - dwukrotne zwi ększenie udziału odzyskiwanych i stanowi ą 35,1%. Ł ąki i pastwiska zajmuj ą 25,3% u Ŝytków, ponownie wykorzystywanych w procesach natomiast sady 0,03%. produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu

ze stanem z 1990 r., Tabela 3. U Ŝytkowanie gruntów w gminie Gołdap - odzyskanie i powtórne wykorzystanie co najmniej 50

% papieru i szkła z odpadów komunalnych, Rodzaj terenu Powierzchnia w ha - pełna (100 %) likwidacja zrzutów ścieków UŜytki rolne 21879 nieoczyszczonych z miast i zakładów przemysłowych, w tym: grunty orne 12697 - zmniejszenie ładunku zanieczyszcze ń sady 12 łąki i pastwiska 9170 odprowadzanych do wód powierzchniowych, w Lasy 9366 stosunku do stanu z 1990 r., z przemysłu o 50 %, z Inne 4928 gospodarki komunalnej (na terenie miast i osiedli Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2001 r. wiejskich) o 30 % i ze spływu powierzchniowego - równie Ŝ o 30%, - ograniczenie emisji pyłów o 75 %, dwutlenku siarki o 56 %, tlenków azotu o 31 %, niemetanowych lotnych zwi ązków organicznych o 4 % i amoniaku o 8 % w stosunku do stanu w 1990 r.,

Dziennik Urz ędowy - 4377 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- do ko ńca 2005 r. wycofa ć z u Ŝytkowania etylin ę i dokumentach, strategiach i programach uchwalonych przej ść wył ącznie na stosowanie benzyny przez Sejmik Województwa, bezołowiowej. - cele i działania średniookresowe do 2010 r., Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej pogrupowane w nast ępuj ących rozdziałach: Pa ństwa jest dokumentem o charakterze operacyjnym. W - ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów dokumencie tym zostały okre ślone sposoby osi ągania przyrodniczych, celów polityki ekologicznej w formie zada ń inwestycyjnych - poprawa jako ści środowiska, i pozainwestycyjnych (działa ń w sferze prawa, - edukacja ekologiczna, programowania, instrumentów ekonomicznych, - cele i zadania programu na lata 2003-2006, planowania przestrzennego, kontroli i innych) na lata 2002 - instrumenty i narz ędzia, niezb ędne do realizacji - 2010. programu, Wy Ŝej wymienione limity krajowe, zwi ązane z - zasady oceny realizacji programu, racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i - nakłady finansowe na realizacj ę programu w latach popraw ą stanu środowiska nie zostały skorygowane przy 2003-2006. sporz ądzaniu „Polityki ekologicznej pa ństwa na lata 2003- 2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”. Cel strategiczny Programu Ochrony Środowiska Układ tego dokumentu zbli Ŝony jest do struktury II Polityki Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego brzmi Ekologicznej Pa ństwa oraz „Programu wykonawczego do nast ępuj ąco: II Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2002-2010”. „Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006 z „Dobry stan środowiska umo Ŝliwiaj ący zrównowa Ŝony uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010” zawiera rozwój ”. cele średniookresowe do 2010 r. oraz priorytetowe W cz ęś ci dotycz ącej ochrony i racjonalnego działania do wykonania w latach 2003-2006, wykorzystania zasobów przyrodniczych Program pogrupowane w nast ępuj ących rozdziałach: wyszczególnia nast ępuj ące obszary: - cele i zadania o charakterze systemowym, - ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej i krajobrazowej - ochrona dziedzictwa przyrodniczego, regionu, - zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, materiałów, - rozwój lasów i ich racjonalne wykorzystanie, wody i energii, - ochrona gleb, - dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa - kopaliny, ekologicznego, - racjonalizacja zu Ŝycia wody, materiałów i energii, - przeciwdziałanie zmianom klimatu, - wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych. - ocena realizacji polityki ekologicznej i nakłady finansowe. W cz ęś ci dotycz ącej poprawy jako ści środowiska Program wyszczególnia nast ępuj ące obszary: 8. Program Ochrony Środowiska Województwa - jako ść wód powierzchniowych i podziemnych, Warmi ńsko-Mazurskiego poprawa stosunków wodnych i ochrona przed powodzi ą, Program Ochrony Środowiska Województwa - stan sanitarny powietrza, Warmi ńsko-Mazurskiego na lata 2003-2006 z - gospodarka odpadami, uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010 został - gospodarka wodna i ściekowa, uchwalony przez Sejmik Województwa Warmi ńsko- - nadzwyczajne zagro Ŝenia środowiska, Mazurskiego uchwał ą Nr XI/128/03 z dnia 30 czerwca - hałas, 2003 r. - promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące. Głównym celem wojewódzkiego programu ochrony W cz ęś ci po świ ęconej tendencjom rozwoju środowiska jest realizacja polityki ekologicznej pa ństwa i województwa, przedstawiono jego umiejscowienie w regionu. Ponadto zapisy Programu powinny zosta ć „Koncepcji polityki przestrzennego zagospodarowania wykorzystane do: kraju” w aspekcie osadnictwa, transportu drogowego i - podejmowania wspólnych działa ń przez administracj ę kolejowego, energetyki i gazownictwa, a tak Ŝe kierunki wszystkich szczebli, tj. wojewódzkiego, powiatowego i rozwoju województwa. gminnego, do rozwi ązywania wa Ŝnych problemów i W cz ęś ci dotycz ącej edukacji ekologicznej wskazano eliminowania zagro Ŝeń środowiska w województwie, szereg działa ń słu Ŝą cych wzrostowi świadomo ści - podejmowania decyzji w zakresie przedsi ęwzi ęć w ekologicznej oraz zwi ększaj ących skuteczno ść edukacji dziedzinie ochrony środowiska i finansowania ekologicznej. inwestycji ekologicznych, - kreowania regionalnej polityki ochrony i racjonalnego 9. Program Ochrony Środowiska Powiatu wykorzystania walorów przyrodniczo-krajobrazowych, Gołdapskiego - wykorzystania przez samorz ądy powiatowe i gminne jako podstawy metodycznej i merytorycznej przy Program Ochrony Środowiska Powiatu Gołdapskiego opracowaniu powiatowych i gminnych programów na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata ochrony środowiska, 2008-2010 został uchwalony przez Rad ę Powiatu w - koordynowania i intensyfikowania działa ń na rzecz Gołdapi uchwał ą Nr XV/92/04 z dnia 26 lutego 2004 r. ochrony środowiska, realizowanych przez Struktura tego dokumentu nawi ązuje do struktury administracj ę wszystkich szczebli, jak i jednostki „Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2003-2006 z gospodarcze, instytucje oraz organizacje społeczne. uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010”. Program Ochrony Środowiska Województwa Cele i zadania Programu Ochrony Środowiska Warmi ńsko-Mazurskiego zawiera: Powiatu Gołdapskiego zostały uj ęte w nast ępuj ących - opis uwarunkowa ń zewn ętrznych, wynikaj ących z rozdziałach: polityki ekologicznej pa ństwa oraz zapisów, - ochrona i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów dotycz ących ochrony środowiska, zawartych w naturalnych, - poprawa jakości środowiska,

Dziennik Urz ędowy - 4378 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- współpraca przygraniczna. Program składa si ę z dwóch zasadniczych elementów. - przy planowanych inwestycjach gospodarczych nale Ŝy Pierwszym z nich jest tzw. ochrona przestrzenna i przestrzega ć zasady ochrony siedlisk nie le śnych gatunkowa, drugim za ś ochrona techniczna. okre ślonych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z Na konstrukcj ę Programu Ochrony Środowiska dnia 14.08.2001 (Dz. U. 92 z 3.09.2001, poz. 1029), Powiatu Gołdapskiego składają si ę: - zwi ększenie liczby u Ŝytków ekologicznych na gruntach Analiza prawnych wymogów i zalece ń w zakresie ochrony okre ślanych dawniej, jako nieu Ŝytki (oczka wodne, środowiska torfianki, śródpolne zbiorniki okresowe, torfowiska, - w zakresie ochrony przestrzennej (nadrz ędne systemy bagienne ł ąki u Ŝytkowane oraz nie u Ŝytkowane itd.), ochrony przestrzennej - Natura 2000, ECONET, - istniej ącą sie ć szlaków migracyjnych nale Ŝy Zielone Płuca Polski, parki krajobrazowe, rezerwaty uwzgl ędni ć przy rozbudowie infrastruktury drogowej, przyrody, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, obszary przez budow ę odpowiednich przej ść dla zwierz ąt i chronionego krajobrazu, u Ŝytki ekologiczne, ochrona barier ograniczaj ących swobodne przemieszczanie gatunkowa, ochrona bioró Ŝnorodno ści), si ę, a tym samym wpływaj ących na zmniejszenie - w zakresie ochrony technicznej (gospodarka wodno- śmiertelno ści zwierz ąt, ściekowa, ochrona atmosfery, ochrona gleb, ochrona - rozwa Ŝenie obj ęcia ochron ą naturalnych siedlisk bobra przeciwerozyjna, gospodarowanie odpadami, obiekty (u Ŝytki ekologiczne), uci ąŜ liwe i niebezpieczne). - zmniejszenie populacji bobra na terenie powiatu, Ochrona przestrzenna i gatunkowa - analiza stanu - aby w pełni zachowa ć ró Ŝnorodno ść biologiczn ą przyrody, w tym: Lasów Pa ństwowych i lasów nie stanowi ących - analiza zasobów przyrody (charakterystyka cech własno ści Skarbu Pa ństwa, nale Ŝy prowadzi ć przyrody ze wskazaniem elementów i obszarów gospodark ę le śną zgodnie z planami urz ądzenia lasów najbardziej cennych), dla nadle śnictw oraz uproszczonymi planami - analiza stanu środowiska (poziom antropopresji), urz ądzenia lasów pozostałych opracowanych z - analiza istniej ących, przestrzennych zabezpiecze ń uwzgl ędnieniem Zasad Hodowli Lasu oraz wytycznymi ochrony. z Planów Ochrony Przyrody dla Nadle śnictw, Ochrona techniczna - analiza stanu antropopresji, w tym: - zaleca si ę zalesianie, a przez to scalanie istniej ących - analiza głównych zagro Ŝeń przyrody, lasów wzdłu Ŝ wyznaczonych szlaków migracyjnych - analiza istniej ących technicznych zabezpiecze ń, du Ŝych drapie Ŝników. - stan ochrony atmosfery (stan urz ądze ń i potrzeby), - stan ochrony wód powierzchniowych i W obszarze „ochrona zasobów wodnych powiatu podziemnych - gospodarka wodno-ściekowa - gołdapskiego” wytyczono nast ępuj ące cele: pobór wody, uzdatnianie, oczyszczanie ścieków (stan urz ądze ń i potrzeby), - kształtowanie stosunków wodnych: - gospodarka odpadami (stan urz ądze ń i potrzeby), - obiekty uci ąŜ liwe i niebezpieczne (stan urz ądze ń i 1) poprawa stosunków wodnych w uj ściowym odcinku potrzeby), Gołdapy, - analiza działa ń monitoringowych (stan urz ądze ń i 2) zachowanie cech naturalnych rzeki Gołdapy, potrzeby), 3) zachowanie przebiegu rzek w stanie zbli Ŝonym do - słu Ŝby ochrony przyrody i ich funkcjonowanie, naturalnego, - szkolenia w zakresie ochrony środowiska i edukacja 4) zachowanie w stanie zbli Ŝonym do naturalnego ekologiczna. niewielkich zbiorników wodnych, zarówno na Wnioski w zakresie działa ń ochronnych: terenach otwartych jak i zalesionych. W tym drugim - w odniesieniu do ochrony przestrzennej i gatunkowej, przypadku ma to du Ŝe znaczenie, je śli chodzi o - w odniesieniu do ochrony technicznej, stan wilgotno ściowy lasu jak te Ŝ przy ochronie - zagro Ŝenia, które mog ą si ę pojawi ć w przyszło ści w przeciwpo Ŝarowej., konsekwencji tendencji społeczno-gospodarczych. 5) zachowanie w stanie nienaruszonym ekosystemów Ponadto Program zawiera harmonogram realizacji torfowiskowych i innych mokradłowych, które wraz wytyczonych celów i zada ń oraz okre śla nakłady na jego z jeziorami stanowi ą o retencyjno ści wszystkich realizacj ę, a tak Ŝe wskazuje narz ędzia kontroli realizacji. zlewni rzecznych i jeziornych powiatu gołdapskiego oraz s ą siedliskiem dla niekiedy bardzo rzadkich W obszarze „zachowania ró Ŝnorodno ści gatunków ro ślin i zwierz ąt. Chodzi tu przede biologicznej powiatu” wytyczono 6 celów: wszystkim o Mechacz Wielki, dolin ę śytkiejmskiej Strugi, torfowiska na północny zachód od 1) ochrona siedlisk przyrodniczych (biotopów), Niedrzwicy, okolice śabina., 6) ochrona przed erozj ą gleby przy zmianach 2) zwi ększanie powierzchni obszarów chronionych, siedliskowych, 7) zwi ększenie zasobów wodnych obszarów 3) zaplanowanie i utworzenie ekologicznych korytarzy zabagnionych, migracji zwierz ąt, 8) podj ęcie działalno ści statutowej przez spółki wodne w powiecie w zakresie melioracji wodnych 4) zachowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej, oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki wodnej na terenach zmeliorowanych u Ŝytkowanych 5) zachowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej środowiska rolniczo, le śnego, 9) zwi ększanie zasobów wodnych zlewni, 10) racjonalne korzystanie z zasobów naturalnych. 6) zalesienia gruntów porolnych. Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono poni Ŝsze działania: poni Ŝsze działania:

Dziennik Urz ędowy - 4379 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- ostateczne uregulowanie w ęzła hydrograficznego - zaplanowanie wydobycia wyst ępuj ących w okolicach Gołdapa - Kanał Bro Ŝajcki - W ęgorapa. Chodzi tu Gołdapi naturalnych złó Ŝ podziemnych wód szczególnie o racjonalne wykorzystanie tego obszaru, mineralnych, które mogłyby by ć wykorzystane do przede wszystkim na potrzeby przeciwpowodziowe celów uzdrowiskowych. oraz hydroenergetyczne.; - jak najmniejsza ingerencja w naturalny przebieg rzeki - gospodarka wodno-ściekowa i ochrona wód przed Gołdapy. Meandry rzeczne zwi ększaj ą atrakcyjno ść zanieczyszczeniami turystyczn ą rzeki oraz wpływaj ą korzystnie na bilans wodny zlewni opó źniaj ąc odpływ wody. 1) poprawienie czysto ści zrzucanych ścieków oraz Wyprostowanie koryta wi ązałoby si ę równie Ŝ ze systemu kanalizacyjno-wodoci ągowego, zwi ększeniem spadku rzeki, a co za tym idzie z 2) ochrona wód jeziora Gołdap, zakłóceniem równowagi mi ędzy procesami erozji i 3) ochrona wód powierzchniowych. akumulacji w korycie rzecznym, w którym dominowałaby wtedy głównie erozja. Ewentualna Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono regulacja rzeki mogłaby dotyczy ć budowy zbiornika poni Ŝsze działania: wodnego w celach przeciwpowodziowych, jednak po uprzedniej ocenie wpływu takiego zbiornika na obieg - modernizacja oczyszczalni ścieków (przede wszystkim wody.; oczyszczalni miejskiej w Gołdapi); - zaleca si ę przede wszystkim brak jakichkolwiek - budowa oczyszczalni ścieków w śytkiejmach; ingerencji regulacyjnych w dolinach i korytach - wymiana istniej ących sieci kanalizacyjnych. W Bł ędzianki, Bludzi, śytkiejmskiej Strugi i Jarki. pierwszym rz ędzie sieci kanalizacyjnej w Gołdapi, Zwi ązane to jest po pierwsze z bytowaniem w nich ryb która na wielu odcinkach liczy ju Ŝ sobie kilkadziesi ąt łososiowatych, a po drugie ze specyficznymi lat.; ekosystemami torfowiskowymi wykształconymi przede - budowa nowych sieci kanalizacyjnych, sanitarnych i wszystkim w dolinie śytkiejmskiej Strugi.; deszczowych; - zaniechanie prowadzenia melioracji oraz inwestycji - budowa przydomowych oczyszczalni ścieków lub hydrotechnicznych na takich obszarach. Dopuszcza małych oczyszczalni obsługuj ących całe wsie; si ę mo Ŝliwo ść budowy nowych i konserwacji - rozbudowa i konserwacja sieci wodoci ągowej, istniej ących niewielkich zbiorników pozwalaj ąca na popraw ę czysto ści wody; przeciwpo Ŝarowych.; - budowa nowych, niewielkich uj ęć wodnych na - przede wszystkim utworzenie rezerwatów z wy Ŝej potrzeby jednej lub kilku wsi, obni Ŝaj ących koszty wymienionych obszarów, które nie s ą obj ęte t ą form ą dostarczania wody; ochrony; - zdecydowane ograniczenie emisji zanieczyszcze ń do - prowadzenie wycinki lasów w sposób racjonalny, jeziora Gołdap, co zminimalizuje szybk ą eutrofizacj ę poniewa Ŝ otwarte wylesione przestrzenie s ą nara Ŝone jeziora i poprawi stan jego czysto ści (równie Ŝ osadów na erozj ę wodn ą i maj ą niekorzystny wpływ na gromadz ących si ę na dnie). Ochrona zlewni i zasobno ść regionu w wod ę. Na zjawiska oczyszczenie tego niezwykle cennego zbiornika hydrologiczne zachodz ące w zlewniach rzecznych i wodnego powinny by ć priorytetowe w skali całego jeziornych maj ą wpływ procesy zachodz ące w całej powiatu. Jest to obiekt stanowi ący o atrakcji zlewni. Im wi ększa jest lesisto ść obszaru tym wi ększa turystycznej miasta Gołdap, znajduj ący si ę w strefie A jest stabilno ść bilansu wodnego i tym wi ęcej wody jest uzdrowiska.; magazynowane w zlewni.; - kontrola wszelkich obiektów stanowi ących zagro Ŝenie - zachowanie w naturalnym stanie tzw. lasów dla jeziora powinna by ć cz ęsta i rygorystyczna; wodochronnych, obejmujących ci ągi mokradeł, doliny - odprowadzanie wód odtlenionych; rzeczne, obni Ŝenia jeziorne i obszary wypływu wód - racjonalna gospodarka rybacka prowadz ąca do podziemnych. Zapewni to zminimalizowanie ró Ŝnic ekologicznej równowagi w składzie gatunkowym ryb; mi ędzy dostaw ą wody i jej rozchodem na danym - monitoring poziomu i jako ści wód podziemnych w terenie. Mo Ŝliwe s ą równie Ŝ nasadzenia takich lasów zlewni bezpo średniej jeziora i dopływów na siedliskach potencjalnie im odpowiadaj ących (np. powierzchniowych (rzeka Jarka); nieu Ŝywane rolniczo tereny zmeliorowane).; - utworzenie strefy ochronnej wokół jeziora; - w przypadku obszarów gdzie nie jest ju Ŝ prowadzona - poprawa czysto ści obiektów hydrograficznych: gospodarka rolna zaleca si ę pozostawienie rowów Gołdapy, Jarki oraz jezior, poprzez zdecydowane melioracyjnych samym sobie, aby stopniowo zarastały. ograniczenie ilo ści źródeł zanieczyszcze ń. W Na terenach u Ŝytkowanych rolniczo wszystkie rowy pierwszej kolejno ści wi ąza ć si ę to b ędzie z winne by ć dokładnie czyszczone i zaopatrzone (je śli to konieczno ści ą dokładnej inwentaryzacji źródeł emisji konieczne) w odpowiednie urz ądzenia regulacyjne zanieczyszcze ń wprowadzanych do wód (zastawki), co umo Ŝliwi racjonaln ą gospodark ę wodn ą powierzchniowych, a w dalszym etapie do ich na tych obszarach.; eliminacji.; - racjonalna rozbudowa małej retencji, na ró Ŝne - działania monitoringowe maj ące na celu przede potrzeby. Istniej ą ku temu du Ŝe mo Ŝliwo ści, z racji wszystkim ochron ę jako ściow ą wody oraz kontrol ę odpowiedniego ukształtowanie terenu oraz warunków ingerencji człowieka w stosunki wodne: litologicznych (słabo przepuszczalne podło Ŝe). Jednak - okresowe badania kontrolne jako ści wód takie inwestycje musz ą by ć prowadzone pod powierzchniowych oraz podziemnych na terenie nale Ŝytym nadzorem i w sposób przemy ślany, aby nie powiatu; doprowadzi ć do zbytniej ingerencji w środowisko - kontrola jako ściowa wód w rzekach, powy Ŝej i poni Ŝej naturalne. Pod poj ęciem małej retencji nie nale Ŝy miejsc wprowadzania ścieków z istniej ących rozumie ć tylko spi ętrzania wody w ciekach ale równie Ŝ oczyszczalni; budow ę małych stawów przez wła ścicieli gruntów, np. - kontrola jako ściowa zrzucanych ścieków do wód w celu hodowli ryb.; powierzchniowych z oczyszczalni ścieków;

Dziennik Urz ędowy - 4380 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- kontrola wydajno ści i poziomu wody w studniach oraz - uwzgl ędnienie w planowaniu przestrzennym ochrony jako ści wody w publicznych uj ęciach; przed hałasem stosownie do wymogów ustawy Prawo - kontrola jako ści wód powierzchniowych i podziemnych ochrony środowiska (wła ściwa lokalizacja obiektów, w pobli Ŝu składowisk odpadów; odpowiednia organizacja ruchu drogowego, - kontrola jako ści wód w istniej ących k ąpieliskach; ograniczanie niekorzystnego wpływu hałasu - obserwacje wodowskazowe na rzekach; środowiskowego poprzez stosowanie zabezpiecze ń - kontrola sztucznych pi ętrze ń na wodach płyn ących; akustyczno-budowlanych); - dora źne kontrole czysto ści rzek i jezior. - budowa tras rowerowych.

- pozostałe wytyczne. W obszarze „ochrona gleb” wytyczono 5 celów:

1) zapewnienie swobodnego dost ępu do 1) jako ść gleby powy Ŝej lub co najmniej na poziomie powierzchniowych wód publicznych. wymaganych standardów,

Dla realizacji wy Ŝej wymienionego celu okre ślono 2) zlikwidowanie ujemnych skutków przesuszania i poni Ŝsze działania: poprawienie bilansu wodnego gleb,

- zlikwidowanie ogrodze ń uniemo Ŝliwiaj ących swobodny 3) przeciwdziałanie erozji wodnej gleb, dost ęp do brzegów rzek lub jezior. 4) przeciwdziałanie erozji wietrznej, W obszarze „ochrona powietrza w powiecie gołdapskim” wytyczono 3 cele: 5) eliminacja wadliwej chemizacji gleby.

1) utrzymanie dobrego stanu jako ści powietrza, Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono poni Ŝsze działania: 2) ograniczenie emisji zanieczyszcze ń, - zakaz lokalizacji nowych ferm zaliczanych do 3) zmniejszenie kwasowo ści opadów atmosferycznych. przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, na obszarach cennych przyrodniczo Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono takich jak parki krajobrazowe wraz z otulinami, poni Ŝsze działania: rezerwaty, u Ŝytki ekologiczne oraz tereny podziemnych zbiorników wody bez izolacji. Na - monitorowanie jako ści powietrza w uzdrowisku pozostałych obszarach wprowadza si ę zakaz Gołdap, lokalizacji nowych ferm bez ściołowych oraz - gazyfikacja powiatu, modernizacji istniej ących ferm w kierunku - modernizacja istniej ących kotłowni lokalnych, bez ściołowym. Koncentracja stad zwierz ąt w - zmiana paliw tradycyjnych na ekologiczne, pozostałych hodowlach musi by ć dostosowana do - termoizolacja budynków, posiadanej powierzchni ziemi, pozwalaj ącej na pełne - wymiana stolarki okiennej, zagospodarowanie odchodów zwierz ęcych zgodnie z - rozbudowa sieci ciepłowniczej, Dyrektyw ą azotanow ą i ustaw ą o nawo Ŝeniu oraz - wymiana rur na preizolowane w sieciach gwarantowa ć dobrostan zwierz ąt. Fermy te powinny ciepłowniczych, spełnia ć jednocze śnie normatywne wymogi ochrony - zautomatyzowanie kotłowni, środowiska naturalnego w zakresie oddziaływania na - dalsza rozbudowa elektrowni wiatrowych, wody powierzchniowe, gruntowe, podziemne, gleby i - instalacja urz ądze ń odsiarczaj ących i odpylaj ących na powietrze.; źródłach emisji, - prowadzenie monitoringu jako ści gleb i ziemi; - inwentaryzacja emisji punktowej, - wprowadzenie zadrzewie ń na pola uprawne, ł ąki i - inwentaryzacja emisji powierzchniowej (okre ślenie dla pastwiska; ka Ŝdej miejscowo ści powierzchni ogrzewanej - wła ściwa eksploatacja urz ądze ń melioracyjnych indywidualnie ró Ŝnymi rodzajami paliwa), stwarzaj ąca odpowiednie warunki nie tylko dla - Modernizacja dróg. odwodnień ale i nawodnie ń, poprawiaj ących skutki niekorzystnych dla rolnictwa warunków pogodowych; W obszarze „ochrona przed hałasem” wytyczono 3 - wprowadzenie próchnicotwórczej agrotechniki poprzez cele: stosowanie ró Ŝnych form nawozów organicznych (obornik, słoma, gnojowica); 1) utrzymanie poziomu hałasu poni Ŝej dopuszczalnego - stosowanie zespołów melioracji przeciwerozyjnych lub co najmniej na wymaganym poziomie, zmierzaj ących do zwi ększenia chłonno ści wodnej gleby, rozproszenia wody powierzchniowej, 2) rozszerzenie sieci monitoringu hałasu o punkty zmniejszenia spływu powierzchniowego i umacniania zlokalizowane na terenach zamieszkania i trasy spływu. Melioracje przeciwerozyjne powinny być wypoczynku najbardziej zagro Ŝone hałasem, w zró Ŝnicowane w zale Ŝno ści od ukształtowania zwi ązku z nasilaj ącym si ę ruchem drogowym, powierzchni, podatno ści gleb na erozj ę oraz od usytuowania terenu zagro Ŝonego erozj ą w zlewniach.; 3) zastosowanie odpowiednich zabezpiecze ń w - wprowadzanie trwałych zalesie ń, zakładanie przypadku niedotrzymywania norm emisji hałasu z zadrzewie ń śródpolnych oraz stosowanie planowanej obwodnicy miasta Gołdap. przeciwwiatrowego systemu upraw wst ęgowych, w którym bruzdy powinny przebiega ć poprzecznie do Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono kierunku dominuj ących wiatrów; poni Ŝsze działania: - ścisła kontrola środków ochrony ro ślin;

Dziennik Urz ędowy - 4381 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- odbudowa biologiczna zdrowego krajobrazu za W obszarze „gospodarka odpadami” wytyczono 4 pomoc ą zabiegów fitomelioracyjnych; cele: - przywrócenie rangi zabiegom agrotechnicznym - uprawie roli i zmianowaniu, 1) zapobieganie powstawaniu odpadów oraz - hodowla i uprawa odmian odpornych na szkodniki, minimalizacja ich ilo ści, - propagowanie biologicznych metod ochrony ro ślin (min. stosowanie biopreparatów) oraz ograniczenia 2) ograniczenie ilo ści odpadów unieszkodliwianych na chemicznych metod ochrony ro ślin do roli czynnika składowiskach, interwencyjnego. 3) eliminacja zagro Ŝeń środowiska powodowanych przez W obszarze „pozyskiwanie kopalin” wytyczono 2 istniej ące i stare składowiska odpadów, cele: 4) zwi ększenie świadomo ści mieszka ńców powiatu i 1) racjonalna eksploatacja kopalin, przedsi ębiorców w zakresie zasad post ępowania z odpadami. 2) rekultywacja terenów poeksploatacyjnych. Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono poni Ŝsze działania: poni Ŝsze działania: - wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów, - zaplanowane, odpowiedzialne wydawanie koncesji na - zorganizowanie systemu odbioru odpadów zbieranych wydobywanie kopalin; selektywnie, - inwentaryzacja miejsc nielegalnego pozyskiwania - wprowadzenie monitoringu systemu selektywnej kopalin; zbiórki odpadów, - uregulowanie stosunków wodnych; - utworzenie powiatowego punktu konsultacyjnego, - prowadzanie zalesie ń na zdegradowanych terenach - zmodernizowanie czynnych składowisk odpadów m.in. potencjalnie Ŝyznych; w celu wł ączenia ich do tworzonego systemu - zagospodarowanie rekultywowanych terenów jako gospodarki odpadami, pastwiska; - wprowadzenie monitoringu czynnych i zamkni ętych - wykorzystanie na potrzeby terenów rekreacyjnych. składowisk odpadów komunalnych zlokalizowanych na terenie powiatu, W obszarze „wykorzystywania energii ze źródeł - zaprowadzenie rejestru dzikich składowisk odpadów odnawialnych” wytyczono 3 cele: oraz opracowanie programu ich usuwania, - wprowadzenie systemu ulg dla podmiotów, które b ędą 1) wzrost udziału energii pochodz ącej z odnawialnych wprowadzały technologie bezodpadowe lub źródeł energetycznych do 7,5% w 2010 r., zapewniaj ące mo Ŝliwo ść zawracania wytwarzanych odpadów do procesu technologicznego a tak Ŝe dla 2) odpowiednie planowanie i lokalizacja urz ądze ń przedsi ębiorców modernizuj ących instalacje pod pozyskuj ących energi ę odnawialn ą, kątem zapobiegania powstawaniu odpadów.

3) wykorzystanie potencjału energetycznego źródeł W obszarze „edukacja ekologiczna” wytyczono energii odnawialnej z maksymalnym uwzgl ędnieniem nast ępuj ący cel: ochrony środowiska i walorów krajobrazowych powiatu. 1) edukacja ekologiczna oraz podniesienie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa. Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono poni Ŝsze działania: Dla realizacji wy Ŝej wymienionego celu okre ślono poni Ŝsze działania: - opracowanie powiatowego programu rozwoju energetyki odnawialnej, ze szczególnym - opracowanie powiatowych i gminnych programów uwzgl ędnieniem energii wiatru i biomasy; edukacji ekologicznej, - zaplanowanie budowy parków wiatrowych ze - uświadamianie społecze ństwa o rodzajach zagro Ŝeń szczególnym uwzgl ędnieniem zachowania warunków płyn ących z nieefektywnej gospodarki zasobami krajobrazowych oraz zasadami ochrony środowiska środowiska naturalnego oraz wpływie ich na przyrodniczego, jednostk ę, - podj ęcie działa ń edukacyjnych, promocyjnych i - edukacja w zakresie wykorzystania źródeł energii legislacyjnych zwi ązanych z rozwojem energetyki odnawialnej, z naciskiem na praktyczne wykorzystanie opartej na źródłach energii odnawialnej, poznanych metod i rozwi ąza ń, - promowanie budowy instalacji umo Ŝliwiaj ących - poznanie metod zapobiegania trwałym zmianom w wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, środowisku naturalnym wywołanym nieprawidłow ą - zach ęcenie inwestorów do lokalizowania w Specjalnej gospodark ą człowieka zasobami naturalnymi, Strefie Ekonomicznej zakładów produkuj ących - propagowanie agroturystyki, podzespoły do instalacji wykorzystuj ących energi ę - organizacja szkole ń, kursów i konferencji zwi ązanych odnawialn ą, z tematyk ą ochrony środowiska, - rozwój plantacji wierzby energetycznej na obszarach - prowadzenie działalno ści wydawniczo- wiejskich obj ętych wysokim strukturalnym popularyzacyjnej, bezrobociem. - współpraca z organizacjami pozarz ądowymi, - utworzenie punktu konsultacyjnego.

Dziennik Urz ędowy - 4382 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

W obszarze „współpraca przygraniczna” i Pluszkiejmy, gminy Dubieninki), opracowanym przez wytyczono 4 cele: EKO-EFEKT Sp. z o. o. w maju 2003 r. Przedmiotem ww. programu było uporz ądkowanie i okre ślenie głównych 1) rozszerzenie współpracy w dziedzinie ochrony celów oraz kierunków rozwoju gospodarki ściekowej na środowiska, edukacji ekologicznej oraz rozwoju terenie miasta i gminy Gołdap, z wył ączeniem systemu turystyki, odprowadzania wód opadowych.

2) intensyfikacja prac zwi ązanych z ustanowieniem 11. OCHRONA I RACJONALNE U śYTKOWANIE wspólnej ochrony unikalnych okazów flory i fauny, ZASOBÓW NATURALNYCH

3) utworzenie transgranicznego obszaru chronionego 12. Zachowanie ró Ŝnorodno ści biologicznej krajobrazu, 13. Szata ro ślinna 4) zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej terenów przygranicznych krajów partnerskich poprzez spójn ą Na terenie gminy wyst ępuj ą du Ŝe kompleksy le śne, polityk ę rozwoju działalno ści turystycznej i które stanowi ą: Puszcza Romincka, Puszcza Borecka, ekologicznej. lasy pokrywaj ące Szeskie Wzgórza, Lasy Skaliskie. Wśród typów zbiorowisk ro ślinnych-le śnych dominuje Dla realizacji wy Ŝej wymienionych celów okre ślono wykształcaj ący si ę na glinie morenowej i utworach poni Ŝsze działania: piaszczysto gliniastych las li ściasty-gr ąd Tilio-Carpinetum odmiany subborealnej. W składzie gatunkowym tutejszych - organizacja szkole ń, kursów i konferencji o gr ądów (Lasy świe Ŝe, Lasy Mieszane świe Ŝe, Lasy charakterze mi ędzynarodowym, wilgotne w typologii le śnej), a wi ęc lasów li ściastych z - wymiana do świadcze ń pomi ędzy organami du Ŝą domieszk ą świerka, przewa Ŝaj ą gatunki drzew sprawuj ącymi władz ę, organizacjami pozarz ądowymi iglastych (głównie świerk). oraz społeczno ści ą lokaln ą, Specyficzn ą cech ą tutejszych siedlisk lasów świe Ŝych - prowadzenie ponadgranicznej inwentaryzacji (gr ądowych) jest silna dominacja i ekspansywno ść lipy przyrodniczej, Tilia corda ta kosztem d ębu szypułkowego Quercus robur i - wypracowanie odpowiednich regulacji prawnych grabu Carpinus betulus , st ąd zostały one wyodr ębnione dotycz ących ochrony środowiska, dawniej, jako odr ębny zespół tak zwany gr ąd lipowo- - ustanowienie mi ędzynarodowego rezerwatu biosfery. świerkowy Tilio-Piceetum . Na utworach z dominacj ą piasków i na wałach 10. Polityka ochrony środowiska zawarta w piaszczystych kemów wykształciły si ę zespoły borów (bory dokumentach gminnych świe Ŝe i bory mieszane świe Ŝe). S ą to subkontynentalne bory sosnowe i świerkowe Peucedano-Pinetum lub Strategia rozwoju Gminy Gołdap zawarta została w kontynentalne bory mieszane sosnowo-dębowe Querco opracowanym na szczeblu powiatu dokumencie roboris-Pinetum odmiany subborealnej ze świerkiem, zatytułowanym Strategia Rozwoju Powiatu Gołdapskiego. wzgl ędnie Serratulo-Pinetum . Najwi ększe powierzchnie Strategia wyznacza główne kierunki działa ń społeczno- zajmuj ą one w Niecce Skaliskiej, Niecce Gołdapskiej i w gospodarczych do 2015 r. W dokumencie w obr ębie strefy północno wschodniej cz ęś ci Puszczy Rominckiej. ekologicznej wyszczególnione zostały nast ępuj ące cele: Obni Ŝenia mi ędzymorenowe, zagł ębienia wytopiskowe - zapobieganie degradacji środowiska: i zastoiska porastaj ą le śne zbiorowiska bagienne (las - ochrona wód powierzchniowych (budowa i mieszany bagienny, bór mieszany bagienny i bory modernizacja oczyszczalni ścieków, budowa bagienne). Cech ą charakterystyczn ą jest du Ŝy udział w kanalizacji), tych typach le śnych zespołu borealnej świerczyny na torfie - ochrona wód podziemnych (budowa sieci Sphagno-Piceetum . Mniejsze powierzchnie zajmuj ą olsy wodoci ągowej, modernizacja uj ęć wód porzeczkowe Ribo nigri-Alnetum , olsy torfowcowe podziemnych), Sphagno-Alnetum , bory bagienne Vaccinio uliginosi- - gospodarka odpadami (rekultywacja i modernizacja Alnetum , oraz ró Ŝne sukcesyjne i regeneracyjne postacie składowisk), tych zespołów np. brzezina bagienna Betuletum - poprawa stanu sanitarnego miasta i wsi, pubescentis , biel (las sosnowo-brzozowy) Thelypteri- - poprawa stanu zdrowia mieszka ńców, Betuletum . - wspieranie rozwoju przemysłów przyjaznych Stref ę przej ścia mi ędzy zbiorowiskami lasów środowisku, bagiennych i lasów na siedliskach świe Ŝych zajmuj ą - propagowanie energooszcz ędnych technologii w zbiorowiska lasów wilgotnych tj. subborealne gr ądy Tilio- przemy śle, Carpinetum typu niskiego, wilgotne lasy d ębowo- - edukacja ekologiczna. świerkowe Querco-Piceetum i sosnowe bory trz ęś licowe Główne kierunki działa ń gminy Gołdap w sferze Molinio-Pinetum . społeczno-gospodarczej zostały sformułowane W dolinkach cieków, strumieni i rzek na terenach leśnych nast ępuj ąco: wykształciły si ę ł ęgi olszowo-jesionowe Fraxino-Alnetum , - rozwój uzdrowiska Gołdap, w strefie przej ścia do zbiorowisk lasów świe Ŝych, na - rozbudowa przej ścia granicznego, siedliskach wilgotnych ł ęgi wi ązowo-jesionowe Ficario- - rozwój Specjalnej Strefy Ekonomicznej, Ulmetum , a doliny szybko płyn ących potoków o podło Ŝu - restrukturyzacja obszarów wiejskich. piaszczysto-Ŝwirowym i kamienistym zajmuj ą niewielkie Przy opracowywaniu niniejszego programu płaty podgórskiego ł ęgu jesionowego Carici remotae- uwzgl ędniono cele i propozycje działa ń wyszczególnione Fraxinetum . w Strategii Rozwoju Powiatu Gołdapskiego oraz kierunki Na piaszczysto-mułowych meandrach Gołdapy i Jarki rozwoju gospodarki ściekowej na terenie miasta i gminy rozwin ęły si ę w niektórych nielicznych fragmentach wikliny Gołdap, okre ślone w Programie gospodarki ściekowej na nadrzeczne (zespół Salicetum triandro-viminalis ), a w terenie miasta i gminy Gołdap (oraz miejscowo ści Kociołki

Dziennik Urz ędowy - 4383 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 tarasie zalewowym przy korycie mo Ŝna spotka ć fragmenty - nizinne rzeki i strumienie ze zbiorowiskami łęgów wierzbowo-topolowych Salicetum albo-fragilis . włosieniczników ( Ranunculion fluitantis ), Poza terenami le śnymi, jak równie Ŝ w ich obr ębie - zmiennowilgotne ł ąki trz ęś licowe Molinion wykształciły si ę wszystkie typy torfowisk. Na terenach (zmeliorowane torfy niskie, torfy niskie topogeniczne), wododziałowych i w obni Ŝeniach mi ędzy morenowych - mokre ł ąki u Ŝytkowane ekstensywnie-zespoły Cirsio- wykształciły si ę torfowiska wysokie i przej ściowe, czasem Polygonetum , Trollio-Polygonetum , Cirsietum rivularis z wyst ępuj ącymi po środku nich kwa śnymi jeziorami (zmeliorowane torfowiska), dystroficznymi (np. na Tatarskiej Górze). Zbiorowiska - torfowiska wysokie i przej ściowe ( Sphagnetalia torfowisk wysokich to zespoły mszaru magellanici , Rhynchosporion albae , Caricion wysokotorfowcowego Sphagno-magellanicii , karłowatej lasiocarpae ), so śniny Ledo-Sphagnetum i boru bagiennego. Z kolei na - źródliska i torfowiska źródliskowe ( Montio- torfowiskach przej ściowych (równie Ŝ w s ąsiedztwie jezior Cardaminea ), dystroficznych) rozwijaj ą si ę zespoły mszarów i płatu - torfowiska soligeniczne ( Caricion davallianae , Caricion torfowcowego z klasy Scheucerio-caricetea fuscae oraz fuscae , Molinietalia i Phragmitetalia ), borealnej świerczyny na torfie. - szuwary wielkoturzycowe ( Magnocaricion ), Torfowiska niskie wykształciły si ę w strefie kraw ędzi - naturalne dystroficzne zbiorniki wodne, dolin rzecznych i jeziornych, a tak Ŝe w zagł ębieniach - twardowodne oligotroficzne jeziora z ł ąkami terenu, jako torfowiska topogeniczne. Pod wpływem podwodnych ramienic ( Charetea ). gospodarki człowieka (wycinka lasów, melioracje, Wymienione typy siedlisk przyrodniczych w warunkach systematyczne koszenie lub wypas) wykształciły si ę na powiatu zajmuj ą wszystkie torfowiska wysokie, nich zbiorowiska ro ślinno ści bagiennej i szuwarowej ze przej ściowe i źródliskowe oraz wi ększo ść torfów niskich zwi ązków Magnocaricion i Phragmition . S ą to głównie: uŜytkowanych gospodarczo (wypas, koszenie). Gruntów - zbiorowiska turzycowe (Magnocaricion) z przez nie zaj ętych nie mo Ŝna zalesia ć, gdy Ŝ przez to dominuj ącymi w warstwie zielnej turzycami Carex ssp. siedliska te trac ą wła ściwo ści biocenotyczne. i mozg ą trzcinowat ą Phalaris arundinacea ; - zbiorowiska szuwarowe (Phragmition) z dominuj ącą 14. Flora głównie trzcin ą Phragmites australis , pałk ą wodn ą Typha latifolia , mann ą mielec Glyceria aquatica , Na terenie gminy Gołdap udokumentowano tatarakiem Acorus calamus , skrzypem bagiennym wyst ępowanie nast ępuj ących zagro Ŝonych i Equisetum limosum i narecznic ą błotn ą Dryopteris wymieraj ących gatunków ro ślin z Polskiej Czerwonej thelypteris ; Ksi ęgi Ro ślin: cisa Taxus baccata , grzybieni północnych - zbiorowiska mechowiskowe i mszysto-turzycowe; Nymphea candida (jeziora na terenie Wzgórz Szeskich), - zbiorowiska ł ąkowo-pastwiskowe zmeliorowanych ba Ŝyny czarnej Empetrum nigrum (chroniona w 3 torfowisk niskich (mursze) i gleb mineralnych (zwi ązki rezerwatach), maliny moro Ŝki Rubus chamaemorus (rez. Calthion i Arrhenaerion elatioris ). Mechacz), wielosiłu bł ękitnego Polemonium coeruleum Obecnie wi ększo ść torfów niskich została (ró Ŝne typy lasów, gatunek liczny), wełnianeczki alpejskiej zmeliorowana i jest cz ęś ciowo u Ŝytkowana jako ł ąki i Baeothryon alpinum (torfowiska przej ściowe i pastwiska. Odwodnione torfowiska niskie i zagł ębienia źródliskowe), turzyce strunow ą Carex chordorrhiza , bezodpływowe, które zaprzestano u Ŝytkowa ć porastaj ą Ŝycicow ą Carex loliacea , szczupł ą Carex disperma , zbiorowiska ziołoro ślowe (np. Filipendulo-Geranietum ), ościst ą Carex atherodes , bagienn ą Carex limosa krzewiasto-szuwarowe (głównie wierzby i trzcina), wtórne (torfowiska wysokie, przej ściowe, lasy i bory na łozowiska ( Salicetum pentandro-cinereae ) oraz zaro śla siedliskach bagiennych, zbiorowiska ro ślinne jezior łęgopodobne. dystroficznych. Cz ęść stanowisk tych gatunków turzyc Na terenach źródliskowych (np. skraj misy jeziornej, chroniona jest w rezerwatach na terenie Nadle śnictwa doliny rzecznej, źródlisko u podstawy stoku, miejsce Gołdap), storczyków: Ruthego Dactylorhiza Ruthei , wyblin wysi ęku wód) wykształciły si ę torfowiska źródliskowe. Na jednolistny Malaxis monophyllos , Ŝłobika koralowego skraju doliny rzecznej, misy jeziornej i u podstawy stoku Corallorhiza trifida , kukułka Fuchsa Dactylorhiza fuchsii , moreny lub kemu wytworzyły si ę torfowiska typu bałtycka D. Baltica , storczyk m ęski Orchis mascula . zawieszonego, poro śni ęte ro ślinno ści ą ł ęgow ą z typu ł ęgu Dodatkowo na terenie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące źródliskowego, z drzewostanem budowanym przez olsz ę, gatunki ro ślin chronionych: jesion lub wi ąz. Z kolei w miejscach wysi ęku wód na - barwinek pospolity ( Vinca minor ), płaskich terenach wykształciły si ę torfowiska typu - bluszcz pospolity ( Hedera helix ), kopułowego poro śni ęte zbiorowiskami szuwarowymi. - wawrzynek wilcze łyko ( Daphne mezereum ), Cech ą charakterystyczn ą tutejszego krajobrazu jest - malina moroszka, wyst ępowanie bardzo licznych naturalnych i - arnica górska ( Arnica montana ), antropogenicznych zbiorników małej retencji tj. zbiorników - barwinek pospolity ( Vinca minor ), okresowych w obni Ŝeniach polnych i ł ąkowych (czasem ze - go ździk piaskowy ( Dianthus mezereum ), stale stagnuj ącą wod ą - tzw. śródpolne wodne oczka), - gnie źnik le śny ( Neottia nidus-avis ), sztucznych torfianek, glinianek, obni Ŝeń terenu zalanych - gr ąŜ el Ŝółty ( Nuphar luteum ), przez bobry, zalanych łozowisk i podmokłych zadrzewie ń - kruszczyk błotny ( Epipactis palustris ), oraz jezior polodowcowych. - kruszczyk szerokolistny ( Epipactis latifolia ), Na terenie gminy rozpoznano nast ępuj ące nie le śne - kukułka krwista ( Daetylorhiza incornata ), siedliska podlegaj ące ochronie: - lilia złotogłów ( Lilium martagon ), - starorzecza i inne naturalne zbiorniki z wykształconymi - listera jajowata ( Listera ovata ), zbiorowiskami ro ślinnymi ze zwi ązków Nymphaeion i - parzydło le śne ( Arunkus dioicus ), Potamogetonion , - pióropusznik strusi ( Matteucia struthiopteris ), - naturalne dystroficzne (kwa śne) zbiorniki wodne - podkolan biały ( Planthatera bifolia ), (głównie w lasach i ich otoczeniu), - podkolan zielonawy ( Planthantera chloranta ), - zalewane muliste brzegi rzek ( Bidentalia ), - rosiczka okr ągłolistna ( Drosera rotundifolia ), - sasanka ł ąkowa ( Pulsatilla pratensis ),

Dziennik Urz ędowy - 4384 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- sasanka otwarta ( Pulsatilla patens ), - owady: t ęczaki ( Calosoma ), biegacze ( Carabus ), - storczyk plamisty ( Orchia patens ), kozioróg d ębosz ( Cerambyx cerdo ), mieniak t ęczowy - szafirek drobnokwiatowy ( Muscari maculata ), (Apatura iris ), pa ź królowej ( Papilio macjon ), trzmiele, - orlik pospolity ( Aquilegia vulgaris), - ślimak winniczek ( Halix pomatia ), - pomocnik baldaszkowy ( Chimaphila umbellata ), - ropuchy ( Bufo ), - pokrzyk wilcza jagoda ( Atropa belladonna ), - rzekotka drzewna ( Hyla arborea ), - rojownik pospolity ( Iovvibarba sobolifera ), - jaszczurki ( Lacertilia ), - taj ęŜ a jednostronna ( Goodyera repens ), - węŜ e ( Serpents ), - tojad mocny ( Aconitum napellus ), - ptaki: brodz ące, blaszkodziobe, jastrz ębiowate, - widłak cyprysowaty ( Diphasium tristachym ), Ŝurawiowate, siewkowce, kuraki, goł ębiowe, kukułka - widłak go ździsty ( Lycopodium clavatum ), (Cuculus canorus ), lelek kozodój ( Caprimulgus - widłak jałowcowaty ( Lycopodium annotinum ), europaeus ), perkozy, jerzyk ( Aprus apus ), sowy, - widłak spłaszczony ( Lycopodium complanatum ), dzi ęcioły, wróblowate, - widłak wroniec ( Lycopodium selago ), - ssaki: je Ŝe, kret ( Talpa europaea ), ryjówkowate, - grzyby: smardzowate ( Morchellaceae ), purchawica nietoperze, wiewiórka ( Scirus vulgaris ), popielicowate, olbrzymia, szmaciak ( Sparassis ), soplówka ( Hericium ), gronostaj ( Mustela erminea ), łasica ( Musttela nivalis ). sromotnikowate ( Phallaceae ), - porosty: brodaczkowate ( Usneaceae ), chrobotek 16. Gospodarka le śna (Cladonia ). Mo Ŝna si ę spodziewa ć wyst ępowania nowych Na terenie gminy wyst ępuj ą obszary le śne zarz ądzane stanowisk lub potwierdzenia stanowisk historycznych przez Lasy Pa ństwowe oraz lasy nie stanowi ące zagro Ŝonych wymarciem nast ępuj ących gatunków ro ślin: własno ści Skarbu Pa ństwa. Powierzchnia lasów manny litewskiej Glyceria lithuanica , wierzby pa ństwowych w gminie wynosi 7015 ha. Powierzchnia borówkolistnej Salix myrtilloides , wierzby lapo ńskiej Salix lasów niepa ństwowych w gminie Gołdap na dzie ń 1 lapponum , turzycy kulistej Carex globularis . stycznia 2004 r. wynosiła 1594 ha. Powierzchnia tych O wysokich walorach przyrodniczych gminy mo Ŝe lasów ulega ci ągłemu zwi ększeniu, ze wzgl ędu na świadczy ć potwierdzenie pierwszych powojennych i nabywanie ziemi przez prywatnych wła ścicieli z Agencji jedynych w kraju stanowisk manny litewskiej na trzech Nieruchomo ści Rolnej, co utrudnia prowadzenie stanowiskach w lasach bagiennych Puszczy Rominckiej, racjonalnej gospodarki le śnej. gatunku wybitnie borealnego, osi ągaj ącego na terenie Nadzór nad gospodark ą le śną w lasach nie powiatu południowowschodni ą granic ę wyst ępowania. stanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa sprawowany jest Wa Ŝną cech ą miejscowej szaty ro ślinnej wynikaj ącą z przez Nadle śnictwo Gołdap, Czerwony Dwór oraz Olecko i warunków klimatycznych jest wyst ępowanie wielu powinien by ć realizowany na podstawie uproszczonych gatunków ro ślin b ędących reliktami postglacjalnymi i planów urz ądzenia lasów. gatunkami borealnymi tj. ba Ŝyny czarnej, maliny moro Ŝki, W lasach niepa ństwowych zakres niezb ędnych prac brzozy niskiej, wielosiłu bł ękitnego, turzycy strunowej, dotyczy głównie zało Ŝenia upraw le śnych na manny litewskiej. powierzchniach zr ębowych oraz zada ń z zakresu ochrony lasu, piel ęgnacji upraw i drzewostanów - w oparciu o 15. Fauna wskazania gospodarcze uproszczonych planów urz ądzenia lasów. Z dniem 1 stycznia 2004 r. Na terenie gminy Gołdap udokumentowano obowi ązuj ące dotychczas plany straciły wa Ŝno ść , wyst ępowanie nast ępuj ących, gin ących i zagro Ŝonych zachodzi wi ęc konieczno ść opracowania aktualnych gatunków zwierz ąt wpisanych do Polskiej Czerwonej uproszczonych planów urz ądzenia lasów lub w przypadku Ksi ęgi Zwierz ąt: lasów rozdrobnionych (do 10 ha), sporz ądzenia - bezkr ęgowce - niepylaka mnemozyna Parnassius inwentaryzacji stanu lasów. mnemosyne , Wszelkie zadania dotycz ące ochrony obszarów - płazy - traszki grzebieniastej Triturus cristatus , zarz ądzanych przez Lasy Pa ństwowe okre ślaj ą plany - ssaki - wilka Canis lupus , rysia Felix lynx , wydry Lutra ochrony środowiska oraz plany urz ądzenia lasów lutra , bobra, smu Ŝki Sicista betulina , poszczególnych Nadle śnictw. Zgodnie z wytycznymi i - ptaki - b ąka Botaurus stellaris , orlika krzykliwego zarz ądzeniami Dyrektora Generalnego Lasów Aquilla pomarina , rybołowa Panadion haliaetus , bielika Pa ństwowych, którego głównym celem jest Haliaetus albicilla , Ŝurawia Grus grus , kropiatki zrównowa Ŝenie zada ń z zakresu pozyskania drewna z Porzana porzana , samotnika Tringa ochropus , ochron ą i hodowl ą lasu oraz z zagospodarowaniem włochatki Aegolius funereus , puchacza Bubo bubo , rekreacyjno-turystycznym i edukacj ą ekologiczn ą nale Ŝy dzi ęcioła trójpalczastego Dryocopus , dzi ęcioła przyj ąć proekologiczny model gospodarki le śnej na terenie białogrzbietego Dryocopus leucocephalus (Lasy gminy Gołdap. Jest to podstawowy aspekt racjonalnego Skaliskie, Puszcza Romincka), siniaka Columba wykorzystania istniej ących zasobów le śnych, oenans . ukierunkowany na: Spotyka si ę tu równie Ŝ liczne stanowiska (po ponad - minimalizacj ę potencjalnych zagro Ŝeń trwało ści kilkadziesi ąt stanowisk rozrodczych) gatunków płazów ekosystemów, wymienionych w Dyrektywie Siedliskowej Unii - tworzenie strefy ekotonowej na obrze Ŝach lasu, Europejskiej tj.: kumaka nizinnego Bombina bombina , - ograniczenie degradacji stosunków le śnych w lasach, Ŝaby moczarowej Rana arvalis i grzebiuszki ziemnej - ocen ę zgodno ści biocenozy le śnej z biotopem, Paelobates fuscus . - przywracanie utraconej ró Ŝnorodno ści biocenoz Z wy Ŝej wymienionych zagro Ŝonych gatunków le śnych. liczebno ść orlika krzykliwego, Ŝurawia, derkacza i samotnika stanowi znaczny procent liczebno ści ich 17. Stan degradacji lasów krajowych populacji. Ponadto na terenie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące Spo śród biotycznych czynników środowiska gatunki zwierz ąt podlegaj ące ochronie prawnej: oddziaływuj ących na istniejące drzewostany zaznacza si ę

Dziennik Urz ędowy - 4385 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 aktywno ść kornika drukarza w drzewostanach podnie ść atrakcyjno ść w ędkarsk ą gminy. Czyni ą to świerkowych, natomiast w drzewostanach li ściastych wła ściciele prywatnych stawów hodowlanych, którzy widz ą Ŝerowania zwójek i pi ędzika przedzimka, który w mo Ŝliwo ść stworzenia w gminie o środka sportów niewielkim stopniu wpływa na spadek przyrostu masy i wędkarskich. Wpłynie to na rozwój zarówno turystyki owocowanie d ębin. weekendowej, agroturystyki ale równie Ŝ na typow ą Gradacja kornika drukarza i brudnicy mniszki w latach turystyk ę pobytow ą. czterdziestych doprowadziła do zniszczenia wi ększo ści drzewostanów w Puszczy Rominckiej. Po usuni ęciu szkód 19. Ziele ń urz ądzona i odnowieniu drzewostanu w dniu dzisiejszym nie odnotowuje si ę wyst ępowania szkodników w formie Ziele ń urz ądzona, w tym parki, ziele ńce, ziele ń gradacji. towarzysz ąca zabudowie mieszkaniowej, osłonowa Spo śród biotycznych czynników środowiska, wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych to jeden z istotnych powoduj ących ogólne osłabienie cz ęś ci istniej ących elementów ka Ŝdej gminy. W poszczególnych jednostkach drzewostanów istotne znaczenie posiadaj ą szkody ze urbanistycznych miejscowego planu zagospodarowania strony zwierzyny płowej (jeleniowate) w uprawach, przestrzennego gminy nale Ŝy wprowadzi ć dodatkowe młodnikach i starszych drzewostanach li ściastych. W regulacje prawne dotycz ące terenów zieleni, tj.: ostatnich latach nasiliła si ę działalno ść bobra. Na terenie - Tereny zabudowy mieszkaniowej - min. 50-60% gminy Gołdap wyst ępuje jedna z wi ększych w Polsce terenów zielonych (w tym enklawy sadów i ogrodów), populacji bobra. Z materiałów zgromadzonych przez - Tereny zabudowy i urz ądze ń rekreacyjno- Administracj ę Lasów Pa ństwowych, Polski Zwi ązek wypoczynkowych - min. 60-70%, Łowiecki, danych Parku Krajobrazowego Puszczy - Tereny komunikacyjne - bie Ŝą ca piel ęgnacja. Rominckiej wynika, Ŝe gatunek ten zasiedla praktycznie Dodatkowo w otoczeniu zieleni urz ądzonej powinna wszystkie środowiska wodne: rzeki i strumienie o by ć realizowana koncepcja ście Ŝek spacerowych oraz tras szeroko ści koryta powy Ŝej 1 m, a nawet rowy rowerowych, ł ącz ących tereny przyrodniczo cenne i melioracyjne, jeziora, oraz wi ększo ść stawów rybnych o atrakcyjne krajobrazowo. nieuregulowanym stosunku prawnym, a tak Ŝe tych uznanych za obr ęb hodowlany. Na podstawie obserwacji 20. Formy ochrony przyrody własnych zlokalizowano około 50 stanowisk wyst ępowania bobra. Wi ększo ść z nich zlokalizowana jest w pobli Ŝu Gmina Gołdap zawdzi ęcza swoj ą atrakcyjno ść dzi ęki rowów melioracyjnych w nast ępnej kolejno ści w pobli Ŝu specyficznym walorom krajobrazowo-przyrodniczym. rzek i jezior. W ostatnich latach populacja bobra znacznie Bogaty świat flory i fauny, czyste powietrze, wzrosła. Stał si ę on zwierz ęciem wyrz ądzaj ącym powa Ŝne ukształtowanie form terenu sprawiaj ą, i Ŝ jest to miejsce szkody w rolnictwie oraz w hodowli lasu. ch ętnie odwiedzane przez turystów i kuracjuszy Mo Ŝna szacowa ć, Ŝe liczba stanowisk (rodzin), na uzdrowiska. W zwi ązku z powy Ŝszym wszelkie strategie których bóbr mo Ŝe wej ść w konflikt z interesami rozwoju gminy, rozwoju rolnictwa czy produktu gospodarczymi pa ństwa i prywatnych wła ścicieli, wynosi turystycznego oparte s ą na zachowaniu stanu oraz około 100. ochronie środowiska przyrodniczego. Poni Ŝej zostały Zachodzi konieczno ść zaplanowania i wdro Ŝenia scharakteryzowane poszczególne formy ochrony przyrody działa ń, które b ędą minimalizowały dalsze niekorzystne wyst ępuj ące na terenie gminy. oddziaływanie bobra na gospodark ę roln ą i le śną (stworzenie u Ŝytków ekologicznych lub wprowadzenie Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej odłowów). W ramach granic administracyjnych północno- Ochrona upraw to głównie grodzenia, palikowanie wschodnia cz ęść gminy obj ęta została utworzonym w dniu sadzonek oraz zabezpieczanie chemiczne repelentami. 14 stycznia 1998 roku rozporz ądzeniem Wojewody Spo śród czynników abiotycznych niewielkie znaczenie dla Suwalskiego Nr 6/98 Parkiem Krajobrazowym Puszczy kondycji lasów posiadaj ą ekstremalne warunki Rominckiej. Powierzchnia Parku wynosi 14 620 ha. Jest to klimatyczne (silne wiatry, opady śniegu, ulewne deszcze). znaczny kompleks le śny o znacznym stopniu naturalno ści. Spo śród czynników antropogenicznych negatywnie Wyst ępuj ą tu liczne relikty ro ślin polodowcowych, oddziałuj ących na środowisko wymieni ć nale Ŝy: charakteryzuje si ę du Ŝą zmienno ści ą środowisk kłusownictwo, za śmiecanie, wypalanie traw. Zagro Ŝenia te ro ślinnych. Swoim charakterem przypomina tajg ę. Park wyst ępuj ą lokalnie i obserwowane s ą w pobli Ŝu osiedli został utworzony w celu zachowania warto ści ludzkich. przyrodniczych, historycznych, krajobrazowych i Generalnie stan sanitarny lasów uległ poprawie i rekreacyjnych Puszczy Rominckiej i jej okolic. mo Ŝna go oceni ć jako dobry. Mozaikowata rze źba terenu z licznymi wzgórzami i podmokłymi obni Ŝeniami terenu sprawia, Ŝe wyst ępuj ą tu 18. Gospodarka łowiecka, rybactwo, w ędkarstwo obok siebie zarówno świerczyny torfowe jak i dobrze wykształcone lasy gr ądowe. W obr ębie Parku utworzono Jedn ą z podstawowych przyczyn zmian ilo ściowych w nast ępuj ące rezerwaty: faunie gminy jest odłów ssaków i ptaków, stanowi ących - Boczki - powierzchnia 108,83 ha, zwierzyn ę łown ą. Na terenie gminy Gołdap działaj ą 2 koła - Mechacz Wielki - powierzchnia 146,72 ha, łowieckie. Ka Ŝde z kół łowieckich corocznie przygotowuje - śytkiejmska Struga - powierzchnia 467,07 ha, plany łowieckie, obejmuj ące pozyskanie zwierzyny łownej - Dziki K ąt - powierzchnia 34,10 ha, wraz ze stanem jej populacji na podstawie corocznej - Czerwona Struga - powierzchnia 3,59 ha. inwentaryzacji oraz zagospodarowanie i szkody łowieckie. W granicach gminy znajduje si ę tylko jeden rezerwat - Istotnym zagadnieniem jest gospodarka w ędkarska na Mechacz Wielki. Jego powierzchnia wynosi 146,72 ha. terenie gminy. Z uwagi na „rabunkow ą” działalno ść Utworzony został on w celu ochrony kompleksu le śnych dzier Ŝawców jeziora Gołdap oraz na zaniedban ą rzek ę zbiorowisk torfowiskowych z licznymi gatunkami rzadkich Gołdap ę wypływaj ącą z jeziora, która ju Ŝ za odcinkiem ro ślin. Charakteryzuje si ę koncentrycznym układem stref miejskim jest pozaklasowa zdecydowanie spadła ro ślinnych. Jest to jedno z najlepiej wykształconych i populacja ryb. Nale Ŝy dokona ć wszelkich stara ń aby zachowanych kompleksów torfowiskowych w Polsce.

Dziennik Urz ędowy - 4386 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Wśród torfowiska wysokiego wyst ępuje zespół torfowcowy W granicach gminy Gołdap zaplanowano tak Ŝe turzycy bagiennej Sphagno-Caricetum limosae z udziałem obj ęciem form ą specjalnych obszarów ochrony siedlisk turzycy strunowej Carex chordorrhiza , turzycy nitkowatej Natura 2000 Puszcz ę Rominck ą. Na terenie gminy Carex lasiocarpa i bagnicy torfowej Scheuchzeria planowane jest przeznaczenie 1 % powierzchni SOO ze palustris . Torfowisko wysokie otoczone jest pier ścieniem wzgl ędu na gr ąd subkontynentalny i środkowoeuropejski boru bagiennego Vaccinio uliginosi Pinetum z rzadkimi oraz 27 % z uwagi na nast ępuj ące siedliska przyrodnicze: gatunkami z rodziny storczykowatych. Na obrze Ŝach - górskie i ni Ŝowe ziołoro śla nadrzeczne i okrajkowe, kompleksu torfowiskowego wyst ępuje pas olsu Carici - lasy ł ęgowe i nadrzeczne zaro śla wierzbowe, elongatae-Alenetum . - łęgowe lasy d ębowo-wi ązowo-jesionowe, Szczegółowe zasady ochrony środowiska na terenie - ni Ŝowe i górskie ł ąki u Ŝytkowane ekstensywnie, Puszczy Rominckiej zostan ą zawarte w Planie Ochrony - Ŝywe torfowiska wysokie z ro ślinno ści ą torfotwórcz ą, Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej. - źródliska wapienne. Nadzór nad danym obszarem obj ętym t ą form ą Obszary chronionego krajobrazu ochrony sprawowa ć b ędzie Dyrektor Parku Jedn ą z istotnych form ochrony przyrody s ą obszary Krajobrazowego Puszczy Rominckiej. Na obszarze chronionego krajobrazu. Tereny te obejmuj ą swoim obj ętym ochron ą utrzymane maj ą by ć we wła ściwym obszarem stosunkowo du Ŝą powierzchni ę gminy i stanie ochrony okre ślone typy siedlisk. W zwi ązku z tym charakteryzuj ą si ę mało zniekształconym środowiskiem, o nale Ŝy utrzyma ć stały zasi ęg siedliska oraz musz ą zosta ć zachowanej równowadze ekologicznej i wysokich zachowane niezb ędne cechy do jego przetrwania. walorach krajobrazowych. Zabezpieczony tak Ŝe musi by ć stan ochrony typowych Fragmenty gminy znajduj ą si ę na nast ępuj ących gatunków danego siedliska. Na obszarach półnaturalnych obszarach chronionego krajobrazu: łąk zalecane s ą działania ochronne polegaj ące mi ędzy - Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Szeskich - innymi na umiarkowanym wypasie, odpowiednim powierzchnia 12 495,1 ha, poło Ŝony na terenie koszeniu, przeprowadzaniu tylko niezb ędnych zabiegów powiatów: gołdapskiego i oleckiego, w gminach: agrotechnicznych, lekkim nawo Ŝeniu, zachowaniu Gołdap i Kowale Oleckie; biotopów towarzysz ących w postaci oczek wodnych, - Obszar Chronionego Krajobrazu Grabowo - cieków, zadrzewie ń śródpolnych itp. Ustawa o ochronie powierzchnia 3 764,5 ha, poło Ŝony w cało ści na przyrody stanowi m.in., i Ŝ do czasu zatwierdzenia listy terenie gminy Gołdap; projektowanych obszarów Natura 2000 zabrania si ę - Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i podejmowania działa ń mog ących w istotny sposób Węgorapy - powierzchnia 30 534 ha, poło Ŝony na pogorszy ć stan siedlisk przyrodniczych, ro ślin i zwierz ąt terenie powiatu gołdapskiego i w ęgorzewskiego, w oraz w istotny sposób wpłyn ąć negatywnie na gatunki, dla gminach: Budry, W ęgorzewo, miasto W ęgorzewo, których ochronny obszar został wyznaczony. Banie Mazurskie, Gołdap i miasto Gołdap; Wyznaczenie obszarów Natura 2000 podniesie rang ę - Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Rominckiej - gmin w zakresie atrakcyjno ści turystycznej i rekreacyjnej. powierzchnia 7 740 ha, poło Ŝony na terenie powiatu gołdapskiego, w gminach Gołdap i Dubeninki; Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe: - Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Bł ędzianki - - Gołdapska Struga - powierzchnia 183 ha, poło Ŝony w powierzchnia 5 994,5 ha, poło Ŝony na terenie powiatu gm. Gołdap. Od drogi utwardzonej Gołdap-Kamionki gołdapskiego, w gminach Gołdap i Dubeninki; lini ą wysokiego napi ęcia (250 m na N od Osiedla I) w - Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej - kierunku wsch. 650 m do drogi gruntowej Gołdap- powierzchnia 22 860,9 ha, poło Ŝony na terenie Janowo, a dalej t ą drog ą na S w kierunku Janowa do powiatów: w ęgorzewskiego, gi Ŝyckiego, gołdapskiego i poprzedniej drogi gruntowej 0,5 km na W od osady oleckiego, w gminach: Pozezdrze, Kruklanki, Gołdap, Janowo. St ąd t ą ostatni ą drog ą w kierunku zach. do Banie Mazurskie, Kowale Oleckie, Świ ętajno i drogi utwardzonej Kamionki-Gołdap i dalej t ą drog ą w Wydminy. kierunku Gołdapi do przeci ęcia si ę jej z lini ą wysokiego napi ęcia. O unikalnym charakterze tego obszaru Powy Ŝsze obszary chronionego krajobrazu świadczy jar potoku, który zachował naturalny wprowadzone zostały moc ą Rozporz ądzenia Nr 21 charakter przełomowy. Porastaj ący go drzewostan Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 14 kwietnia składa si ę głownie z d ębu, lipy, klonu, jesionu i wi ązu 2003 r. Rozporz ądzenie to reguluje zasady górskiego. W runie wyst ępuje m.in. parzydło le śne funkcjonowania ww. obszarów oraz okre śla zasady (Aruncus silvester ), które jest reliktem górskim. zagospodarowania przestrzennego na tych obszarach. Ornitofauna reprezentowana jest przez: błotniaka stawowego, pliszk ę Ŝółt ą, kilka gatunków dzi ęciołów. Obszary Natura 2000 - Tatarska Góra - powierzchnia 575 ha, poło Ŝony w gm. Maj ąc na uwadze zachowanie szczególnie cennych i Gołdap. Od osady Suczki (5,5 km S od Gołdapi) drog ą zagro Ŝonych składników ró Ŝnorodno ści biologicznej, na gruntow ą w kierunku wsch. przez osad ę Tatary do terenie gminy Gołdap zaplanowane zostały obj ęciem w drogi utwardzonej Kozaki-PGR Wilkasy i dalej t ą drog ą formie ochrony obszary specjalnej ochrony ptaków oraz na S do wysoko ści PGR Zatyki. St ąd 1,3 km drog ą na specjalne obszary ochrony siedlisk. SW do drogi gruntowej Kamionki-Gołdap na wysoko ści Jednym z obszarów proponowanych do obj ęcia wzgórza 270,2 m n.p.m. Dalej t ą drog ą w kierunku specjaln ą ochron ą ptaków Natura 2000 jest Puszcza Gołdapi do osady Suczki. Obszar ten cechuje Borecka (kod obszaru PLB 280010), której cz ęść le Ŝy na charakterystyczna czołowomorenowa rze źba terenu z terenie gminy Gołdap. Powierzchnia na terenie gminy niewielkim dystroficznym jeziorkiem wytopiskowym stanowi 1% całego obszaru obj ętego ochron ą. Nad tym poło Ŝonym w podszczytowej cz ęś ci wzniesienia. obszarem nadzór sprawowa ć b ędzie Dyrektor Regionalnej Jezioro otoczone jest torfowiskiem wysokim i Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Białymstoku. Na przej ściowym z bogat ą torfowiskow ą ro ślinno ści ą. wymienionym obszarze chroniona ma by ć przestrze ń Bogata flora reprezentowana jest przez takie Ŝyciowa okre ślonych gatunków ptaków wymienionych w osobliwo ści charakterystyczne dla lasów górskich jak zał ączniku Dyrektywy „Ptasiej”. tojad mocny ( Aconitum callibotryon ).

Dziennik Urz ędowy - 4387 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Pomniki przyrody

Tabela 5. Pomniki przyrody w gminie Gołdap.

Nr Wymiary pomn. Lokalizacja i inne Lp. Rodzaj obiektu Miasto, Gmina Podstawa prawna wg. rej. obw cm wys. m dane woj. ew. Gołdap N-ctwo Olecko, L-ctwo Dz. Urz. WRN w Białymstoku 1 67 Głaz narzutowy 1520 1,7 Nasuty Nasuty, oddz. 921 z 1962 r., Nr 10, poz. 125 Modrzew Gołdap Przy zabudowaniach Dz. Urz. WRN w Białymstoku 2 68 405 20 Europejski Bronisze dawnego PGR z 1962 r., Nr 10, poz. 125 Gołdap Dec. Dyr. Wydz. RLS 410B 3 103 Dąb Szypułkowy 320 26 ul. Malarska Gołdap z 24 listopada 1975 r. Grup 4 Drzew Lipa Drobnolistna Ok. 1 km na południe 300 24 Dec. Woj. Suw. z 5 maja 1977 r. Lipa czteropienna Gołdap od drogi Gołdap- 4 104 Nr 24, Dz. Urz. WRN Nr 8, Lipa Drobnolistna 254 25 Juchnajcie Rogale, ok. 100 m na poz. 39 Lipa Drobnolistna 278 21 południowy wschód Lipa Drobnolistna 177 Ok. 40 m na zachód od drogi Gołdap- Dec. Woj. Suw. z 5 maja 1977 r. Gołdap 5 105 Klon Zwyczajny 388 22 Bo ćwinka, od strony Nr 24, Dz. Urz. WRN NR 8, Juchnajcie południowej przy poz. 39 drodze Dec. Woj. Suw. z 5 maja 1977 r. Gołdap 6 106 Dąb Szypułkowy 303 24 ul. Pionierska 34 Nr 24, Dz. Urz. WRN Nr 8, Gołdap poz. 39 Dec. Nr 24/77 Woj. Suw. Gołdap z dnia 5 maja 1977 r., 7 107 Dąb 401 26 Plac Zwyci ęstwa Gołdap Dz. Urz. WRN w Suwałkach Nr 8, poz. 39 Grupa 3 drzew N-ctwo Czerwony Dąb Szypułkowy 190 24 Dwór, L-ctwo Dz. Urz. WRN w Suwałkach 8 172 Dąb Szypułkowy 225 25 Gołdap Kalniszki Kalniszki, Uroczysko z 1977 r., Nr 8, poz. 39 Borki, na skrzy Ŝowaniu Dąb Szypułkowy 240 26 linii Gołdap w. Galwiecie, park Dz. Urz. WRN w Suwałkach 9 184 Buk Zwyczajny 175 28 Galwiecie podworski, Rakówek z 1978 r., Nr 11, poz. 46 Grupa 4 Drzew Ok. 70 m na zachód Dąb Szypułkowy 214 23 od zabudowa ń N-ctwa Dz. Urz. WRN w Suwałkach 10 185 Dąb Szypułkowy 170 23 Gołdap Gołdap Gołdap, ok. 60 m na z 1978 r., Nr 11, poz. 46 Dąb Szypułkowy 183 23 południe od szosy do Dąb Szypułkowy 167 23 Gołdapi Gołdap, Plac Gołdap Dz. Urz. WRN w Suwałkach 11 186 Klon Zwyczajny 270 26 Zwyci ęstwa, przy Gołdap z 1978 r., Nr 11, poz. 46 alejce spacerowej Gołdap w. Galwiecie, park Dz. Urz. WRN w Suwałkach 12 187 Topola Biała 595 38 Galwiecie dworski, Rakówek z 1978 r. Nr 11, poz. 46 Zarz ądzenie Nr 12/80 Woj. Gołdap ul. Wolno ści, ok. 5 m. 13 233 Klon Zwyczajny 294 25 Suw. z 12 marca 1980 r. Dz. Gołdap od kiosku „RUCHU" Urz. WRN w Suwałkach Nr 2 Zarz ądzenie Nr 12/80 Woj. Gołdap ul. Wojska Polskiego 14 234 Jesion Wyniosły 237 22 Suw. z 12 marca 1980 r. Dz. Gołdap przy Sz. Podst. Nr 4 Urz. WRN w Suwałkach Nr 2 Obok osady N-ctwa, Dąb Szypułkowy Gołdap przy drodze do osady, Dz. Urz. WRN w Suwałkach 15 278 Charakterystyczny 16 Jurkiszki po jej wschodniej z 1984 r., Nr 7, poz. 26 kształt stronie w. Galwiecie, park Gołdap Dz. Urz. WRN w Suwałkach 16 279 Jesion Wyniosły 295 26 podworski z był ą Galwiecie z 1984 r., Nr 7, poz. 26 kaplic ą z 1862 r. w ogrodzie osady N- Gołdap ctwa Gołdap, ok. 50 m Dz. Urz. WRN w Suwałkach 17 280 Klon Zwyczajny 348 22 Jurkiszki na południe od szosy z 1984 r., Nr 7, poz. 26 do Gołdapi Grupa 7 Drzew Buk Zwyczajny 240 21 Buk Zwyczajny 195 21 Buk Zwyczajny 242 21 Gołdap N-ctwo Gołdap, L-ctwo Dz. Urz. WRN w Suwałkach 18 281 Buk Zwyczajny 167 21 Bludzie Bludzie, oddz. 80f z 1984 r., Nr 7, poz. 26 Buk Zwyczajny 183 21 Buk Zwyczajny 247 21 Buk Zwyczajny 217 21

Dziennik Urz ędowy - 4388 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

2 m na północ od drogi śywotnik Olbrzymi Gołdap biegn ącej wzdłu Ŝ Dz. Urz. WRN w Suwałkach 19 282 Rozgał ęziony 144 12 Hajnówek granicy Pa ństwa, ok. z 1984 r., Nr 26 dwupienny 30 m na północy Rozp. Nr 32/96 Woj. ul. Ko ściuszki 12, Grupa 21 Drzew Suwalskiego z dnia 96-06-26 20 468 128-225 12 Gołdap Gołdap forma parku Jarz ąb Szwedzki (Dz. Urz. Woj. Suw. Nr. 49, osiedlowego poz. 139) na cmentarzu Rozp. nr 222/98 Woj. Suw. z Gołdap poniemieckim, 150 m 21 533 Klon zwyczajny 300 23 dnia 98.12.14 (Dz. Urz. Woj. Galwiecie na pn. od szosy Suw Nr 74, poz. 510) Gołdap-śytkiejmy 805 112 m. Tatry L-ctwo 475 79 Nasuty /oddz. 63/ W. Dz. Urz. Woj. Warmi ńsko- Zespół 6 Głazów 395 80 Zbocze Tatarskiej 22 935 Gołdap Mazurskiego, Nr 71 Olsztyn Narzutowych 290 48 Góry w Obr. Zespołu dnia 27 pa ździernika 1999 r. 317 58 Przyr.-Krajobr. 250 34 "Tatarska Góra" m. Tatary dz. Nr 71 Obr. Kozaki w adm. Dz. Urz. Woj. Warmi ńsko- 23 936 Głaz Narzutowy 1042 135 Gołdap AWRSP Suwałki, N-e Mazurskiego, Nr 71 Olsztyn stok w/w Tatarskiej dnia 27 pa ździernika 1999 r. Góry m. Bleda Dz. 151 Dz. Urz. Woj. Warmi ńsko- 24 937 Buk Purpurowy 413 25 Gołdap Obr. Kowalki w adm. Mazurskiego, Nr 71, Olsztyn AWRSP - Suwałki dnia 27 pa ździernika 1999 r. Dz. Urz. Woj. Warmi ńsko- 25 983 Głaz narzutowy 1380 1,5 Gołdap Oddz. 91 m. Mazurskiego, Nr 152, Olsztyn dnia 27 grudnia 2001 r. Dz. Urz. Woj. Warmi ńsko- Gołdap Posesja Nr 13, działka 26 988 śywotnik zachodni 210 11 Mazurskiego, Nr 152, Olsztyn Jany Nr 23 (obr ęb Janki) dnia 27 grudnia 2001 r. Źródło: Starostwo Powiatowe w Gołdapi.

21. Ochrona zasobów wodnych Tabela 6. Przepływy Gołdapy i Jarki (Ró Ŝański 2001). 22. Wody powierzchniowe Przepływy charakterystyczne Udział wód powierzchniowych (jeziora, cieki, bez [m 3/s] rowów melioracyjnych) w ogólnej powierzchni gminy Rzeka Wodowskaz Średnia Średnia Średnia Gołdap wynosi 1,34 % ( średni dla powiatu 1,38 %, dla wysoka średnia niska województwa 5,7 %). woda woda woda Głównym ciekiem kształtuj ącym stosunki wodne na (SWQ) (SSQ) (SNQ) tym terenie jest Gołdapa (ciek III rz ędu), prawobrze Ŝny Gołdap (1972-1990) 13,60 2,37 0,66 dopływ W ęgorapy. Gołdapa i jej dopływy odwadniaj ą Gołdapa Banie Mazurskie 27,30 4,78 1,20 bezpo średnio północn ą i zachodni ą cz ęść gminy. Długo ść (1950-1990) 2 Jurkiszki (1961- rzeki wynosi 89 km, powierzchnia zlewni 678,4 km . Jarka 15,0 1,74 0,3 Rze źba terenu zlewni Gołdapy jest urozmaicona, a w śród 1990) utworów powierzchniowych dominuj ą gliny zwałowe, piaski i Ŝwiry. W okolicach miasta Gołdap rzeka nie jest Wa Ŝnym elementem sieci hydrograficznej gminy s ą uregulowana i tworzy liczne meandry. W śród dopływów wody stoj ące, reprezentowane przez jeziora oraz zbiorniki Gołdapy na szczególn ą uwag ę nale Ŝy zwróci ć na ciek IV wodne. Zró Ŝnicowanie przestrzenne jezior zwi ązane jest rz ędu Alin ę, b ędący odbiornikiem ścieków sanitarnych przede wszystkim z działalno ści ą lodowca oraz z odprowadzanych z oczyszczalni w Bo ćwince. procesami erozyjno-akumulacyjnymi zachodz ącymi w Górny odcinek Gołdapy, powy Ŝej jeziora Gołdap nosi okresie polodowcowym. nazw ę Jarka (rzeka III rz ędu). Długo ść rzeki wynosi 32,4 km, powierzchnia zlewni 237,1 km 2. Jarka odwadnia Na terenie gminy Gołdap zlokalizowane jest bezpo średnio wschodni ą cz ęść gminy. Zlewnia rzeki najwi ększe na obszarze powiatu jezioro Gołdap. zbudowana jest z gliny zwałowej, miejscami wyst ępuj ą Powierzchnia jeziora wynosi 234 ha, z czego po stronie niewielkie obszary piasków sandrowych i torfów. Z racji polskiej znajduje si ę 161,58 ha (tab. 7). Jezioro Gołdap słabej przepuszczalno ści podło Ŝa zlewni Jarka ma jest jeziorem przepływowym (Jarka-Gołdapa), charakter potoku górskiego, z du Ŝymi spadkami oraz pochodzenia rynnowego, powstałym w wyniku szybk ą reakcj ą na spływ wód opadowych i roztopowych. subglacjalnej działalno ści wód. Podstawowe dane Źródła rzeki znajduj ą si ę na wschodnich stokach Szeskich morfometryczne jeziora Gołdap: Wzgórz, uchodz ą do niej liczne doliny niewielkich - powierzchnia zwierciadła wody - 149,0 ha, strumieni odprowadzaj ących wod ę z obni Ŝeń - gł ęboko ść maksymalna - 10,9 m, wytopiskowych na terenie Wzgórz. Jarka posiada trzy - gł ęboko ść średnia - 5,6 m, 3 dopływy prawobrze Ŝne z jezior: Bitkowskiego, Czarnego i - obj ęto ść jeziora - 8345,3 tys. m , 2 Rakówek, a tak Ŝe trzy dopływy lewobrze Ŝne: dopływ z - powierzchnia zlewni całkowitej - 258,6 km . Kowal Oleckich, dopływ z Pogorzeli oraz Dzi ęgielka. Przewa Ŝaj ąca cz ęść jeziora Gołdap zlokalizowana jest Przepływy charakterystyczne Gołdapy i Jarki w granicach miasta Gołdap, a jedynie niewielka północno- przedstawiono w tabeli 6. zachodnia cz ęść na terenie Obwodu Kaliningradzkiego.

Dziennik Urz ędowy - 4389 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Zlewni ę bezpo średni ą jeziora, licz ącą na terenie Polski zwałowa, a poziom wód gruntowych jest odizolowany od 155,7 ha w około 75 % pokrywaj ą lasy, niecałe 13 % gł ębszych poziomów wodono śnych. stanowi ą nieu Ŝytki, natomiast grunty orne i u Ŝytki zielone zajmuj ą po kilka procent jej obszaru. Do sztucznej sieci hydrograficznej nale Ŝą kanały i Wykaz jezior zlokalizowanych na terenie gminy rowy melioracyjne oraz stawy. Kanały i rowy melioracyjne Gołdap przedstawia tabela 7. Spo śród 12 jezior jedynie nie odgrywaj ą znacz ącej roli w kształtowaniu stosunków powierzchnia jeziora Gołdap i Bitkowskiego przekracza 50 wodnych na tym terenie. Ich oddziaływanie zaznacza si ę ha, a do wi ększych jezior (o powierzchni powy Ŝej 20 ha) lokalnie. Rowy odwadniaj ące tereny zmeliorowane, zaliczy ć mo Ŝna jeziora Ostrówek i Rakówek zlokalizowane zlokalizowane głównie w dolinie Gołdapy i Jarki, stanowi ą w Galwieciach. dodatkowy element odpływu powierzchniowego ze zlewni. Przestrzenne zró Ŝnicowanie w obr ębie gminy Ich zaniedbanie mo Ŝe prowadzi ć do nieodwracalnych zbiorników wodnych, nazywanych z racji małej zmian w ekosystemach dolinnych, szczególnie, je śli powierzchni „oczkami wodnymi” nie zostało w pełni odwadniaj ą one tereny obfite w gleby organiczne, silnie zinwentaryzowane. W wi ększo ści przypadków s ą to podatne na degradacj ę zwi ązan ą z obni Ŝaniem si ę zarastaj ące jeziorka o charakterze silnie eutroficznym lub poziomu wody gruntowej. dystroficznym. Jednym z przykładów jest jeziorko dystroficzne poło Ŝone w zagł ębieniu na Tatarskiej Górze, Drugim wa Ŝnym elementem, szczególnie w skali otoczone torfowiskiem wysokim. lokalnej, s ą ró Ŝnej wielko ści sztuczne zbiorniki wodne. Mog ą one przyczyni ć si ę zarówno do zwi ększenia Nierozerwalnym elementem obszarów pojeziernych retencyjno ści zlewni jak te Ŝ sta ć si ę odbiornikami jest wyst ępowanie obszarów wodno-błotnych, wszelkich ścieków. Uregulowany stan formalno-prawny w nazywanych tak Ŝe mokradłami lub siedliskami zakresie prawa wodnego posiadaj ą tylko cztery stawy, hydrogenicznymi. Okre ślenie mokradła zarezerwowane wymienione w tabeli 8, jednak Ŝe ilo ść stawów jest głównie dla siedlisk naturalnych lub półnaturalnych z zlokalizowanych na terenie gminy jest znacznie wi ększa. utworami glebowymi w fazie akumulacji, o du Ŝym Dbało ść o tego typu obiekty jest szczególnie wa Ŝna, uwodnieniu. Poj ęciem siedlisk hydrogenicznych obejmuje poniewa Ŝ mog ą one w krótkim okresie czasu ulec si ę obszary wyst ępowania mokradeł naturalnych jak i degradacji. Zbiorniki te wymagaj ą stałego nadzoru odwodnionych. szczególnie, je śli chodzi o proces zarastania i monitoring dostawy zanieczyszcze ń antropogenicznych. Obszary wodno-błotne stanowi ą podstawowe układy przyrodnicze, spełniaj ące nast ępuj ące funkcje: Tabela 8. Wykaz sztucznych zbiorników wodnych - hamowanie odpływu wód podziemnych do rzek, (stawów) posiadaj ących uregulowany stan formalno- - retencjonowanie wód podziemnych i prawny powierzchniowych, Powierzchnia - oczyszczanie wód, Lokalizacja Wykorzystanie UŜytkownik - akumulacj ę organicznego w ęgla i azotu, [ha] retencja wód - podtrzymywanie i wzbogacanie ró Ŝnorodno ści form powierzchniowych inwestor Dunajek 13,07 Ŝycia na l ądzie oraz w wodach słodkich. cele rekreacyjno- prywatny wypoczynkowe inwestor Dzi ęgiele 9,48 cele hodowlane Tabela 7. Wykaz jezior zlokalizowanych na terenie gminy prywatny Gołdap. cele rekreacyjno- inwestor Kamionka 2,40 wypoczynkowe prywatny cele rekreacyjno- inwestor Powierzchnia Powierzchnia Grabowo 7,06 Nazwa jeziora Obr ęb Nr działki działki jeziora wypoczynkowe prywatny [ha] [ha] Bitkowo Bitkowo 148 99,77 99,77 22.1.1 Stan czysto ści wód powierzchniowych Gołdap Gołdap 4 161,58 161,58 Kolki Kozaki 223 10,44 10,44 Ostrówek Galwiecie 38 25,35 25,35 Prowadzony przez Inspekcj ę Ochrony Środowiska Rakówek Galwiecie 65 25,57 25,57 monitoring jako ściowy wód powierzchniowych ma na celu Bez nazwy Galwiecie Galwiecie 37/1 3,29 0,04 pozyskiwanie, gromadzenie i przetwarzanie danych o Bez nazwy Regiele Górne 199/3 0,98 0,52 Bez nazwy Wilkasy Zatyki 93/3 8,99 7,93 jako ści zasobów wód powierzchniowych oraz o Bez nazwy Wronki przyczynach zanieczyszczenia tych wód. Mracinowo 153/3 11,34 8,76 Wielkie Obiektem hydrograficznym szczególnie podatnym na Bez nazwy śelazki Pogorzel 156/6 10,36 2,64 degradacj ę z racji cech morfometrycznych jest jezioro Bez nazwy w m. Zatyki – 0,90 0,90 Rudzie Gołdap. Niekorzystnej presji zlewni na jezioro sprzyjaj ą Bez nazwy Zatyki – 0,62 0,62 przede wszystkim mała stateczno ść wód (brak pełnego uwarstwienia latem) i intensywna ich wymiana (7 razy w Na terenie gminy Gołdap wyst ępuje szereg mokradeł roku). Badania stanu czysto ści wód jeziora Gołdap stałych i okresowych. Najwi ększe kompleksy torfowisk przeprowadzone zostały przez Delegatur ę znajduj ą si ę na terenie Puszczy Rominckiej, przede Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w wszystkim mokradło stałe o charakterze torfowiska Gi Ŝycku w 2003 r. na jednym stanowisku, zlokalizowanym wysokiego Mechacz Wielki. Na szczególn ą uwag ę w centralnej, najgł ębszej cz ęś ci jeziora (gł ęboko ść zasługuj ą równie Ŝ torfowiska zlokalizowane w okolicach maksymalna jeziora 10,9 m). Otrzymane wyniki analiz Niedrzwicy oraz Bo ćwinki oraz mokradła stałe i okresowe wykazały, Ŝe wody jeziora Gołdap cechuje wysoka wyst ępuj ące w dolinach rzecznych Gołdapy i Jarki. zawarto ść głównych składników mineralnych i zwi ązków Cennym elementem retencji powierzchniowej s ą równie Ŝ organicznych. W okresie wiosennym wody zbiornika były niewielkie zagł ębienia bezodpływowe, zasilane w wod ę wymieszane do dna i dobrze natlenione (na powierzchni poprzez opady atmosferyczne oraz spływ powierzchniowy 120 % nasycenia, nad dnem - 95 %). W okresie letnim i podpowierzchniowy. Zlewnie tych niewielkich obiektów wody jeziora na powierzchni przekraczały normy ChZT-Cr są bardzo małe, w ich podło Ŝu wyst ępuje zazwyczaj glina (56,5 mg O 2/l), a w zakresie BZT 5 mie ściły si ę w granicach

Dziennik Urz ędowy - 4390 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

III klasy (8 mg O 2/l). W obydwu okresach wody jeziora Tabela 10. Ocena jako ści wód Jarki w 2003 roku wykazywały tak Ŝe wysok ą zawarto ść zwi ązków fosforu i (Krajewski, 2004) azotu. Pozbawione tlenu wody naddenne kumulowały Wska źniki decydu- znaczne ilo ści zwi ązków fosforu i azotu amonowego. Stan Km Ocena Ocena Saprobo- Lokalizacja jące o Ocena biegu fizykoch sanitar wo ść sanitarny nie budził zastrze Ŝeń, miano coli typu kałowego przekroju ocenie ogólna rzeki emiczna na sestonu mie ściło si ę w granicach klasy I. Struktura i liczebno ść fizykoche planktonu były typowe dla jezior o bardzo micznej zaawansowanym stanie troficznym. Ogólne ocena jako ści m. Lakiele 83,7 NON O2 III II NON m. Pogorzel 79,2 III NO 2 III II III wód jeziora Gołdap świadczy o ich pozaklasowym poni Ŝej dopływu charakterze i jego silnym zeutrofizowaniu. Wi ększo ść 70,1 III NO II II II Górnego 2 uwzgl ędnianych w ocenie wska źników, poza BZT 5, Potoku fosforami wiosn ą i fosforem całkowitym na powierzchni O , ChZT- pon. 2 oraz azotem amonowym nad dnem nie odpowiadała Mn, ChZT- wodowskaz 58,7 II II II II Cr, N , normom. u Jurkiszki og PO 4, Pog Obja śnienia: Wody rzeki Gołdapy w latach 1995-2001 wykazywały III - trzecia klasa czysto ści, II - druga klasa czysto ści, NON - nie obni Ŝon ą jako ść pozwalaj ącą zaliczy ć je do III klasy odpowiada normom, czysto ści oraz do wód pozaklasowych. Badania wód NO 2 - azot azotynowy, Gołdapy wykonane w roku 2001 (tab. 9) wykazały, Ŝe III Pog - fosfor ogólny, klasie czysto ści odpowiadały wody przekroju - wodowskaz O2 - tlen rozpuszczony, Gołdap, a na pozostałym odcinku rzeka niosła wody PO 4 - fosfor fosforanowy, pozaklasowe. W przekroju - wodowskaz Gołdap o III Z - zawiesina ogólna, klasie czysto ści decydowały dwa wska źniki: tlen Mn - mangan, ChZT-Mn - chemiczne zapotrzebowanie na tlen metod ą rozpuszczony i fosfor ogólny. Od przekroju poni Ŝej miasta nadmanganianow ą. Gołdap do Ba ń Mazurskich wody rzeki nie odpowiadały Saprobowo ść sestonu - suma wszystkich procesów rozkładu normom. O dyskwalifikacji wód rzeki na tym odcinku materii zawieszonej dostarczaj ącej wolnej energii decydowały fosfor ogólny i miano coli oraz tlen rozpuszczony i azotyny. Badania wód Jarki przeprowadzone w 2003 r. w czterech przekrojach pomiarowo-kontrolnych od Tabela 9. Ocena jako ści wód Gołdapy (Ró Ŝański, 2001, miejscowo ści Lakiele do poni Ŝej wodowskazu w 2002) Jurkiszkach (tab. 10) wykazały zró Ŝnicowan ą jako ść wód tej rzeki. Wody pozaklasowe stwierdzono w miejscowo ści Wska źniki Ocena Lakiele. Obni Ŝenie jako ści wód w tym przekroju Lokali- decyduj ące Ocena Sapro- fizyko- Ocena zacja Rok o ocenie sani- bowo ść spowodowane było nisk ą zawarto ści ą tlenu w miesi ącach chemicz ogólna przekroju fizykoche- tarna sestonu letnich (lipiec - 1,7 mg O /l, sierpie ń - 2,4 mg O /l, na 2 2 micznej wrzesie ń - 3,9 mg O 2/l). Poza tym okresem st ęŜ enie tlenu Wodo- 1995 III NO 2, Pog II – III było wysokie, na ogół w granicach I klasy czysto ści wskaz 2001 III O , Pog II III III Gołdap 2 (średnia roczna warto ść wynosiła 7,5 mg O 2/l). Deficyt poni Ŝej NO , PO , 1995 III 2 4 NON II NON tlenowy w okresie od lipca do wrze śnia spowodowany był miasta Pog 2001 NON NON III NON niskim stanem wody w rzece. Przekroje Lakiele i Pogorzel Gołdap O2, NO 2, Pog 1995 III Pog NON II NON cechowała obni Ŝona ocena sanitarna wody (III klasa). Bo ćwinka 2001 NON Pog III II NON Najlepsz ą jako ść wody, wskazuj ącą na II klas ę czysto ści potwierdziły badania wody pobranej poni Ŝej wodowskazu Na niezadawalaj ącą jako ść wód Gołdapy wpływa w Jurkiszkach. Na tym odcinku obserwowano wi ększy przede wszystkim stosunkowo du Ŝa ilo ść przepływ wody, bystry nurt spowodowany do ść znacznym odprowadzanych do niej nie oczyszczonych lub spadkiem terenu (ok. 10 %). oczyszczonych w niedostatecznym stopniu ścieków. Do głównych punktowych źródeł zanieczyszczenia wód rzeki Jarki nale Ŝą nast ępuj ące obiekty: Najwi ększym punktowym źródłem zanieczyszcze ń s ą - mechaniczno-biologiczna gminna oczyszczalnia ścieki odprowadzane z mechaniczno-biologicznej ścieków w Kowalach Oleckich odprowadzaj ąca 3 oczyszczalni ścieków w Gołdapi. Średnia ilo ść ścieków po średnio poprzez rów melioracyjny 155 m /dob ę odprowadzanych z oczyszczalni wynosi około 1800 m 3 na ścieków oczyszczonych (dane za 2003 r.), dob ę. Do wa Ŝnych punktowych źródeł po średniego - mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków przy zanieczyszczenia rzeki nale Ŝy oczyszczalnia ścieków w osiedlu mieszkaniowym w Babkach odprowadzaj ąca 3 Bo ćwince. W maju 2004 r. została wył ączona z po średnio poprzez rów melioracyjny około 12 m /dob ę eksploatacji oczyszczalnia ścieków w Kozakach, z której ścieków oczyszczonych (dane za 2003 r., wg w 2003 r. odprowadzono do wód powierzchniowych 2,2 pozwolenia wodnoprawnego Q d max wynosi 45 3 tys. m 3 ścieków. Miejscowo ść Kozaki została podł ączona m /dob ę), do kolektora ścieków sanitarnych odprowadzanych na - Gospodarstwo Mieszkaniowe Zasobu Skarbu Pa ństwa oczyszczalni ę miejsk ą w Gołdapi: Kozaki - Jabramowo - w Olecku - Lesk, mechaniczno-biologiczna Gołdap. oczyszczalnia ścieków przy osiedlu mieszkaniowym w Galwieciach odprowadzaj ąca po średnio poprzez rów 3 melioracyjny około 17 m /dob ę ścieków oczyszczonych (dane za 2001 r.).

Dziennik Urz ędowy - 4391 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Na terenie gminy jednym z głównych problemów wpływaj ących na jako ść wód powierzchniowych jest brak - Pi ętro plejstoce ńskie, gdzie woda kr ąŜ y w oczyszczania ścieków socjalno-bytowych z piaskach pod ścielaj ących utwory ostatniego indywidualnych gospodarstw rolnych i małych wsi. Ocena zlodowacenia, tworz ąc kilka poziomów wpływu tych zanieczyszcze ń na jako ść wód jest wodono śnych. U Ŝytkowa warstwa wodono śna utrudniona, ze wzgl ędu na brak udokumentowanych wyst ępuje w obr ębie piaszczysto-Ŝwirowych danych (podobnie jak w przypadku innych utworów dolinnych. Zwierciadło wody ma niekontrolowanych zrzutów ścieków). Oddzielny problem charakter swobodny i pozostaje w kontakcie stanowi rolnictwo, gdzie wraz z wodami opadowymi do hydraulicznym ze zwierciadłem wody w rzece wód powierzchniowych i podziemnych dostaj ą si ę Gołdapie. Warstwa ta stanowi podstaw ę spływaj ące z pól nawozy mineralne oraz środki ochrony zaopatrzenia w wod ę miasta Gołdap oraz ro ślin. Ma to du Ŝy wpływ na eutrofizacj ę wód okolicznych miejscowo ści; powierzchniowych, szczególnie we fragmentach zlewni o - Pi ętro kredowe, dotychczas mało rozpoznane. charakterze typowo rolniczym. Racjonalnej gospodarki w zlewni, prowadz ącej do zminimalizowania dostawy Bior ąc pod uwag ę warunki wyst ępowania wód zanieczyszcze ń wymaga ochrona jeziora Gołdap. Dotyczy podziemnych oraz mo Ŝliwo ści zasilania poszczególnych to w szczególno ści kontroli nawo Ŝenia gruntów poziomów, w rejonie Gołdapi wydzielono obszar poło Ŝonych w bliskim s ąsiedztwie Jarki oraz kontroli Głównego Zbiornika Wód Podziemnych (GZWP) - Sandr gospodarki ściekowej o środków wypoczynkowych i Gołdap - GZWP Nr 202. Zbiornik ten znajduje si ę w przystani zlokalizowanych nad jeziorem. zestawieniu GZWP w Polsce wymagaj ących szczególnej ochrony (według Mapy obszarów GZWP w Polsce 22.1.2 Wody podziemne wymagaj ących szczególnej ochrony w skali 1:500 000, A.S. Kleczkowski i inni, 1990). Według ww. Mapy Rodzaj i sposób wyst ępowania wód podziemnych podstawowe dane GZWP Nr 202 Sandr Gołdap s ą uwarunkowany jest budow ą geologiczn ą omawianego nast ępuj ące: terenu. W obr ębie gminy wyst ępuj ą w zasadzie trzy - powierzchnia GZWO - 51 km 2, podstawowe pi ętra wodono śne: - powierzchnia ONO (Obszaru Najwy Ŝszej Ochrony) - - Pi ętro holoce ńskie, nawiercone na gł ęboko ści do 3 m 51 km 2, poni Ŝej dna doliny Gołdapy, wykazuj ące ścisły zwi ązek - typ zbiornika - porowy, z wodami rzecznymi. Cech ą charakterystyczn ą tego - klasa jako ści wód, według A. Macioszczyk - Ia i b, pi ętra s ą du Ŝe wahania wód, zsynchronizowane z - średnia gł ęboko ść uj ęć - 10 m., wahaniami wód powierzchniowych. Woda wyst ępuje - szacunkowe zasoby dyspozycyjne - 17 tys. m 3/d (2,86 tutaj zazwyczaj w utworach aluwialnych i l/s/km 2). organicznych.;

Tabela 11. Podstawowe dane informacyjne o studniach uj ęcia miejskiego w Gołdapi.

Rz ędna Mi ąŜ szo ść Gł ęboko ść Wydajno ść Depesja Numer Rok wysoko ści Gł ęboko ść warstwy do eksploatacyjna eksploatacyjna Funkcja studni studni budowy owa [m] wodono śnej zwierciadła [m 3/h] [m] [m. npm.] [m] wody [m] 1A 2003 149,55 35,0 28,0 2,0 100,0 0,6 awaryjna 2 1920 149,92 30,0 29,35 2,65 74,1 0,84 awaryjna 4 1974 148,06 55,0 31,6 0,7 112,0 0,65 podstawowa 5 1974 148,05 30,0 26,8 0,7 193,0 0,74 podstawowa 6 1990 148,82 29,0 25,2 0,8 80,0 1,04 awaryjna

Dziennik Urz ędowy - 4392 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Kozaki, Pietrasze, Suczki, Wrotkowo, Wod ę z obszaru GZWP Nr 202 ujmuje uj ęcie miejskie Kozaki 19,8 w Gołdapi, składaj ące si ę z pi ęciu studni nr: 1A, 2, 4, 5 i 6 Zatyki (tab. 11). Studnie nr 1A, 2, 5 i 6 ujmuj ą wod ę z Jurkiszki 0,4 Jurkiszki przypowierzchniowego poziomu wodono śnego, a jedynie Skocze 1,8 Skocze studnia nr 4 ujmuje wod ę z kilkumetrowej mi ąŜ szo ści Kolniszki 3,5 Kolniszki

warstwy Ŝwirowej wyst ępuj ącej pod glinami zwałowymi. W tabeli 13 przedstawiono archiwalne dane Zapotrzebowanie na wod ę miejskiego uj ęcia wodoci ągowego, zgodnie z pozwoleniem wodnoprawnym informacyjne o studniach gł ębinowych, zlokalizowanych wynosi: 190 m 3/h, 3470 m 3/d i 1 266 550 m 3/rok. na terenie miasta i gminy Gołdap, nale Ŝą cych do osób fizycznych i prawnych. Prawdopodobnie cz ęść studni

została trwale wył ączona z eksploatacji. Brak jest ponadto Tabela 12. Uj ęcia wodoci ągowe administrowane przez PWiK Sp. z o. o. w Gołdapi. informacji o stanie sanitarno-technicznym uj ęć oraz ilo ści pobieranej wody nale Ŝą cych do osób fizycznych. Ilo ść Wi ększo ść wyszczególnionych w poni Ŝszej tabeli uj ęć pobranej gł ębinowych ujmuje wod ę z pierwszej warstwy wody wodono śnej, wyst ępuj ącej w rejonie miasta Gołdap na Adres Zaopatrywane miejscowo ści w tys. m 3 gł ęboko ści ok. 40 m. Zwierciadło wody tej warstwy o dane charakterze naporowym stabilizuje si ę na gł ęboko ści 10 za 2003 r. m. Warstwa ta jest izolowana od powierzchni terenu Bałupiany Pi ękne Ł ąki, Botkuny, pakietem glin zwałowych, stanowi ących z reguły utwory Gołdap, Gołdap, Jabramowo, Konikowo, 828,0 słabo i bardzo słabo przepuszczalne. Pod wzgl ędem ul. Sikorskiego Ko śmidry, Niedrzwica, Rostek, Wronki fizykochemicznym woda z omawianej warstwy Galwiecie 10,3 Galwiecie charakteryzuje si ę podwy Ŝszon ą zawarto ścią zwi ązków Bo ćwinka, Bo ćwinki Młyn, Nowa Ŝelaza i manganu, w odniesieniu do norm dla wody do Bo ćwinka 26,4 Bo ćwinka Ro Ŝyńsk Mały, Ro Ŝyńsk picia. W stropowej cz ęś ci pakietu glin zwałowych do Wielki gł ęboko ści 15 m. spotykane s ą wodono śne Bronisz 2,2 Bronisze przewarstwienia i laminacje piaszczysto-Ŝwirowe. Tego Górne 5,4 Górne typu przewarstwienie opisano w profilu litologicznym Ma Ŝucie 5,7 Ma Ŝucie, Uzbale otworu archiwalnego Nr 1 „RALCO” Sp. z o.o. (poz. 8, tab. Babki, Pogorzel, śelazki oraz Pogorzel 23,8 13). Zwierciadło wody przewarstwie ń jest z reguły lekko Borkowina (gmina Kowale Oleckie) napi ęte. Przewarstwienia te nie wykazuj ą ci ągło ści w Okrasin 2,7 Dąbie, Okrasin Dunajek Mały, Gieraliszki, Grabowo, poziomie, a zasobno ść ich jest zmienna i uzale Ŝniona od Kamionka, Kowalki, Nasuty, Rudzie, warunków atmosferycznych i pór roku. Kowalki 50,0 Siedlisko, Stachowi ęta (Piastowo), Wilkasy oraz Dorsze (gmina Kowale Oleckie)

Tabela 13. Podstawowe dane informacyjne o pozostałych uj ęciach wód podziemnych, zlokalizowanych na terenie miasta i gminy Gołdap.

Nr archiwum urz ędu Gł ęboko ść wojewódzkiego Lokalizacja, Rok Gł ęboko ść Lp. Stratygrafia zwierciadła projekt - karta uŜytkownik wykonania [m] wody [m] dokumentacja rejestracyjna Miasto Gołdap Osiedle Mieszkaniowe 2 1 1634 k800 1967 57,5 Q 27,00 MPGK Szpital, Samodzielny Publiczny ZOZ, 2 21 k9 1975 45,0 Q 14,50 ul. Słoneczna 7/9 Urz ąd Miejski 1341 Spółdzielnia Mleczarska 3 – 1966 38,0 Q 9,40 412 „SUDOWIA” Spółdzielnia Mleczarska 4 1633 k797 1969 49,0 Q 19,10 „SUDOWIA” 5 – k1090 POM - Mruczek 1958 20,0 Q 4,0 6 – – Stacja PKP przed 1945 51,7 Q – Ośrodek Doskonalenia Kadr 7 5070 – 1996 21,0 Q 2,50 CKiW OHP Przedsi ębiorstwo Produkcji Wód Mineralnych 8 4995 k1596 1995 95,0 Q 7,90 „RALCO” Sp. z o.o. ul. Warszawska 8 9 – – Kumiecie - PKP 1910 35,0 Q – Kumiecie - Gołdap O środek 10 2084 k194 1978 46,0 Q 19,50 Wczasowy „Bunkry” RTV Kumiecie - Gołdap Przedsi ębiorstwo Wielobran Ŝowe 11 1127 k747 1963 36,0 Q 12,0 „WITAL” Sp. z o. o. ul. Wczasowa 7

Dziennik Urz ędowy - 4393 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Jednostka Wojskowa 4808 12 – – 1980 37,0 Q – kompleks 430 Jednostka Wojskowa 4808 13 – – 1980 37,0 Q – kompleks 430 Spółdzielnia Usług Rolniczych ul. 14 – – 1979 38,0 Q 30,0 Suwalska Gmina Gołdap 15 850 k746 UŜbale 1960 37,0 Q 13,0 Ma Ŝucie - Gosp. Mieszk. ZSP 16 1131 k753 1963 22,0 Q 9,0 w Gołdapi Ma Ŝucie - Gosp. Mieszk. ZSP 17 2108 k199 1979 35,0 Q 12,4 w Gołdapi Ma Ŝucie - Gosp. Mieszk. ZSP 18 4011 – 1989 38,0 Q 10,50 w Gołdapi 19 – – Pietraszki 1910 23,0 Q – 20 – k211 Pietraszki Szkoła Podstawowa 1984 40,0 Q – 21 – – Barkowo 1910 24,0 Q 15,0 22 – – Barkowo 1910 25,0 Q – 23 – – Barkowo 1910 25,0 Q 17,0 Skocze - wodoci ąg wiejski PWiK 24 1316 k761 1966 25,0 Q 2,80 Sp. z o.o. w Gołdapi Ko śmidry - Spółdzielnia 25 2121 k766 Mieszkaniowa „DOM” 1968 34,0 Q 15,25 we Wronkach, Grabowo Ko śmidry - Spółdzielnia 26 32 k24 Mieszkaniowa „DOM” 1975 55,0 Q 15,80 we Wronkach, Grabowo 27 2355 k1243 Gołdap II - p. Szczypkowski 1981 74,0 Q 21,80 1304 28 k1243 Gołdap II - p. Szczypkowski 1974 74,0 Q 21,60 1142 29 2009 k1743 Niedrzwica - gorzelnia 1978 80,0 Q 9,80 Jędrzejów - Osada Le śna 30 3007 k1169 1983 40,0 Q 21,90 Nadl. Gołdap Jędrzejów - Osada Le śna 31 2885 k1330 1983 35,2 Q 4,15 Nadl. Gołdap 32 1317 k748 Botkuny PGR 1956 40,0 Q 13,00 33 2161 k1119 Botkuny PGR 1979 42,0 Q 13,70 34 4043 k1413 Botkuny Stacja PKP 1989 31,3 Q 13,60 Galwiecie - PWiK Sp. z o.o. 35 319 k777 1966 51,0 Q 7,60 w Gołdapi Galwiecie - PWiK Sp. z o.o. 36 2272 k1244 1980 58,0 Q 8,00 w Gołdapi 37 1132 k735 Rakowo PGR 1963 30,0 Q 3,50 Czarnowo Średnie - Osada przed 1945 – 38 – – 56,0 Q – Le śna Nadl. Gołdap 1987 39 1358 k740 Ró Ŝyńsk Mały AWRZSP 1958-1970 37,0 Q 4,00 40 3002 k1245 Ró Ŝyńsk Mały AWRZSP 1983 41,0 Q 8,00 41 – – Ró Ŝyńsk Wielki 1970 82,0 Q 26,0 42 – – Marcinowo 1940 37,0 Q – 43 1482 k785 Wronki Wielkie AWRZSP 1957 81,5 Q 58,0 44 1153 k786 Wronki Wielkie AWRZSP 1972 14,0 Q 53,0 45 – – Wronki Wielkie AWRZSP 1975 110,0 Q – 46 552 k741 Rostek AWRZSP 1964 120,0 Q 30,00 Janowo - E. Liszewski 47 56 k42 1975 34,0 Q 14,0 w Janowie Janowo - E. Liszewski 48 3909 k1442 1988 102,0 Q 56,90 w Janowie 49 – – Suczki 1910 21,0 Q – 50 – – Suczki 1957 111,0 Q 58,00 51 1146 K793 Kozaki AWRZSP 1971 97,0 Q 69,0 Kozaki - PWiK Sp. z o.o. 52 60 k44 1975 91,0 Q 65,10 w Gołdapi Kozaki - PWiK Sp. z o.o. 53 1041 k794 1972 98,0 Q 66,30 w Gołdapi 54 251 k137 Bajramowo 1977 100,0 Q 49,50 Kolniszki - Spółdz. Miesz. „DOM” 55 – – 1962 56,5 Q 26,0 we Wronkach, Grabowo Kolniszki - PWiK Sp. z o.o. 56 3461 k1375 1986 70,0 Q 40,60 w Gołdapi Górne - wie ś - wodoci ąg - PWiK 57 2581 k1118 1981 74,0 Q 3,05 Sp. z o.o. w Gołdapi Górne - wie ś - wodoci ąg - PWiK 58 3800 k1348 1988 70,0 Q 9,80 Sp. z o.o. w Gołdapi 59 k1497 Górne (Pawełek) PKP 1990 19,9 Q 10,80 Bronisze - Spółdz. Miesz. „DOM” 60 – – 1963 51,0 Q 10,0 we Wronkach, Grabowo

Dziennik Urz ędowy - 4394 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Bronisze - PWiK Sp. z o.o. 61 4235 k1503 1991 63,0 Q 7,60 w Gołdapi Dzi ęgiele - Spółdz. Miesz. „DOM” 62 – k817 1960 43,8 Q 12,0 we Wronkach, Grabowo Nowa Bo ćwinka - PWiK Sp. z 63 160 k106 1976 80,0 Q 28,30 o.o. w Gołdapi Nowa Bo ćwinka - PWiK Sp. z 64 2802 – 1982 80,0 Q 29,20 o.o. w Gołdapi 65 322 k764 Dąbie - PGR Gołdap 1961 53,0 Q 3,0 Okrasin - Spółdz. Miesz. „DOM” 66 – – – 14,0 Q – we Wronkach, Grabowo Okrasin - PWiK Sp. z o.o. 67 323 k809 1974 39,8 Q 9,0 w Gołdapi Gieraliszki - Spółdz. Miesz. 68 1405 k769 1958-1969 56,0 Q 23,0 „DOM” we Wronkach, Grabowo Gieraliszki - Spółdz. Miesz. 69 3506 k1378 1986 59,0 Q 22,50 „DOM” we Wronkach, Grabowo Siedlisko - Kowaliki Szkoła 70 3393 k1247 1985 52,5 Q 27,15 Podstawowa + wie ś 71 – – Grabowo - PKP przed 1945 94,0 Q – 72 – – Grabowo - Plebania przed 1945 45,2 Q – Grabowo - wodoci ąg miejski 73 1130 k743 1964 127,0 Q 47,0 Urz ąd Gminy Grabowo - wodoci ąg miejski 74 – – 1976 124,0 Q 47,0 Urz ąd Gminy 75 – – Grabowo AWRSP 1963 133,0 Q Kowalki - Rudzie - PWiK Sp. z 76 1155 k1609 1975 116,0 Q 50,50 o.o. w Gołdapi Aleksandrowo - Bła Ŝejewo PGR 77 1313 k763 1966 142,0 Q 94,80 Gołdap Rudzie - Spółdzielnia 78 – – Mieszkaniowa „DOM” 1969 105,0 Q 67000 we Wronkach, Grabowo Rudzie - Spółdzielnia 79 1306 – Mieszkaniowa „DOM” 1975 125,0 Q 58,50 we Wronkach, Grabowo 80 1414 k765 Wilkasy PGR 1967 125,0 Q 33,00 Pogorzel - uj ęcie wiejskie - PWiK 81 1412 k860 1967 54,0 Q 5,60 Sp. z o.o. w Gołdapi Pogorzel - uj ęcie wiejskie - PWiK 82 3050 k1273 1984 60,0 Q 5,00 Sp. z o.o. w Gołdapi 83 – – Muniki 1910 27,1 Q 15,0 84 – – Babki PGR 1958 45,5 Q 7,00 85 – – Bitkowo - Placówka Graniczna przed 1945 25,0 Q – Bł ąkały - osada le śna Nadl. 86 – – – – Q – Gołdap Bułupiany - Wytw. Mas 87 – – Bitumicznych – Oleckie – – Q – Przedsi ęb. Drogowo – Mostowe Źródło: dane archiwalne Urz ędu Wojewódzkiego w Suwałkach

23. Stan czysto ści wód podziemnych Środowiska, wykonawc ą bada ń - Pa ństwowy Instytut Geologiczny. Zgodnie z opracowan ą Klasyfikacj ą jako ści Monitoring jako ści wód podziemnych polega na ci ągłej zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu kontroli ich cech fizyczno-chemicznych. Informacje środowiska (1993) wyró Ŝniono nast ępuj ące klasy uzyskane z monitoringu pozwalaj ą, mi ędzy innymi na: zwykłych wód podziemnych: - ocen ę stopnia zanieczyszczenia wód podziemnych - Ia - wody najwy Ŝszej jako ści, oraz ocen ę kierunku i tempa rozchodzenia si ę - Ib - wody wysokiej jako ści, zanieczyszcze ń, - II - wody średniej jako ści, - identyfikacj ę obszarów najbardziej zagro Ŝonych, w - III - wody niskiej jako ści. których naleŜy podj ąć działania w pierwszej kolejno ści, Na terenie gminy Gołdap w ramach sieci krajowej i - ostrzeganie u Ŝytkowników wód podziemnych przed regionalnej monitoringiem obj ęte zostały trzy punkty istniej ącym zagro Ŝeniem. badawcze (nr 857, 51 i 52), zlokalizowane w obr ębie Jako ść wód podziemnych kontrolowana jest w ramach uj ęcia wodoci ągowego dla miasta Gołdap (punkty nr 857 i programu krajowego monitoringu wód podziemnych, 52) oraz uj ęcia gminnego w miejscowo ści Ma Ŝucie (punkt rozpocz ętego w 1991 r. W ramach tego programu nr 51). Reprezentuj ą one wody gruntowe najcz ęś ciej utworzono krajow ą sie ć obserwacyjn ą oraz sieci ujmowanego na tym terenie poziomu czwartorz ędowego. regionalne i lokalne. Monitoring regionalny jest Punkty nr 857 i 52 zlokalizowane s ą na terenie GZWP uzupełnieniem rozpoznania zmian jako ści wód Sandr Gołdap - GZWP nr 202, wymagaj ącego szczególnej podziemnych w stosunku do sieci krajowej. Dysponentem ochrony. wyników monitoringu krajowego jest Inspekcja Ochrony

Dziennik Urz ędowy - 4395 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Tabela 14. Wykaz punktów badawczych w sieci krajowej i regionalnej monitoringu wód podziemnych na terenie gminy Gołdap (Ró Ŝański 2002, Krajewski 2004)

Numer Gł ęboko ść Rodzaj Obszary Klasa jako ści Miejscowo ść Stratygrafia punktu warstwy wód GZWP 1998 1999 2000 2001 2002 2003 857 Gołdap Q 0,7 G 202 – Ib Ib Ib Ib II 51 Ma Ŝucie Q 19,0 G – – – II II – – 52 Gołdap Q 0,7 G 202 – – Ib Ib – – Obja śnienia: Q - czwartorz ęd, G - gruntowe

Jako ść wód podziemnych badanego pi ętra Łączna ilo ść wody podziemnej pobranej przez uj ęcia czwartorz ędowego jest zmienna, od wód wysokiej jako ści administrowane przez PWiK Sp. z o. o. w 2003 r. wyniosła klasy Ib (punkt 857 w latach 1999-2001 oraz punkt 52 w 980,0 tys. m 3, w tym ok. 84,5 % pobranej wody przypada latach 2000-2001) do wód średniej jako ści klasy II (analiza na uj ęcie miejskie w Gołdapi. W tabeli 12 zamieszczonej wody z punktu 857 z 2003 r. oraz punktu 51 w latach w rozdziale 4.3.3. przedstawiono pobór wody w 2003 r. 2000-2001). Na uwag ę zasługuje spadek w 2003 r. jako ści przez uj ęcia PWiK Sp. z o. o . oraz wykaz odbiorców wód podziemnych ujmowanych przez studni ę nr 4 uj ęcia wody. miejskiego w Gołdapi, spowodowany przekroczeniem Głównym odbiorc ą ujmowanej wody podziemnej jest normy dla wód przeznaczonych do spo Ŝycia w zakresie miasto Gołdap, a na jego terenie gospodarstwa domowe, manganu. Dominuj ącą klas ą jako ści wód podziemnych z które zu Ŝywaj ą ok. 70 % wody. Znaczna ilo ść wody, rz ędu utworów czwartorz ędowych na terenie województwa do ok. 25 % zu Ŝywana jest do celów socjalno-bytowych warmi ńsko-mazurskiego jest klasa II, tj. wód o średniej przez instytucje publiczne, wojsko, drobne usługi itp. Ilo ść jako ści. wody pobieranej do celów produkcyjnych stanowi Wszystkie uj ęcia wodoci ągowe b ędące w zaledwie kilka %. administrowaniu PWiK Sp. z o. o. z siedzib ą w Gołdapi Poza obr ębem miasta, na terenie gminy zu Ŝycie wody oraz cz ęść uj ęć eksploatowanych przez osoby fizyczne i jest znacznie mniejsze, odmiennie przedstawia si ę tak Ŝe prawne kontrolowane s ą przez Inspekcj ę Sanitarn ą w podział głównych odbiorców wody. Znaczna cz ęść , tj. oparciu o rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 24,3 % sprzedawanej wody przeznaczona jest na cele 19 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń dotycz ących produkcyjne zwi ązane z rolnictwem. jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi. Długo ść sieci kanalizacji sanitarnej na terenie miasta i Woda pobierana w wi ększo ści uj ęć jest raczej słabo gminy Gołdap na dzie ń 31 grudnia 2003 r. wynosiła 74,3 zmineralizowana, średnio twarda o odczynie km, z tego 45 km przypadało na miasto Gołdap. Stopień słabozasadowym, a cz ęsto wykazuje tak Ŝe skanalizowania miejscowo ści zlokalizowanych poza pozanormatywn ą zawarto ści ą manganu i Ŝelaza. Lokalnie, miastem przedstawiał si ę nast ępuj ąco: zwłaszcza na terenach nie skanalizowanych sporadyczne - Wronki - 5,5 km, wyst ępuj ą w wodzie surowej bakterie grupy coli i - Grabowo - 5,4 km, paciorkowce kałowe. W przypadku stwierdzenia - Jabramowo - 3,9 km, zanieczyszcze ń, zarówno naturalnych jak i - Kozaki - 3,4 km, antropogenicznych, woda musi zosta ć poddana procesowi - Ko śmidry - 3,3 km, uzdatnienia. - Niedrzwica - 2,3 km, Podj ęcie działa ń ochronnych w odniesieniu do wód - Bo ćwinka - 1,7 km, podziemnych wymaga bardzo dobrego rozpoznania - Rostek - 1,1 km, istniej ących lub potencjalnych zagro Ŝeń. Rozpoznanie - Babki - 1,3 km, istniej ących zagro Ŝeń stanowi podstaw ę do okre ślenia - śelazki - 1,1 km, działa ń, które powinny by ć podj ęte w celu ochrony wód - Bo ćwi ński Młyn - 0,5 km. podziemnych. Oprócz ochrony i monitorowania samych uj ęć wody istotna jest równie Ŝ kontrola obszarów ich Wykaz oczyszczalni ścieków zlokalizowanych na zasilania. Przy podejmowaniu decyzji odno śnie działa ń terenie gminy Gołdap przedstawiono w tabeli 15. W 2003 ochronnych szczególnie przydatne s ą tzw. mapy wskaza ń r. z oczyszczalni ścieków zarz ądzanych przez PWiK Sp. z w stosunku obiektów zagra Ŝaj ących (ognisk o.o. ł ącznie odprowadzono do wód powierzchniowych zanieczyszcze ń). Zgodnie z koncepcj ą mapy wskaza ń 503,6 tys. m 3 oczyszczonych ścieków. Ilo ść ścieków opracowan ą przez Kleczkowskiego z zespołem (1994) odprowadzonych z mechaniczno-biologicznej mapa powinna zawiera ć informacj ę o samym zbiorniku oczyszczalni ścieków w Gołdapi wyniosła 456,8 tys. m 3, wód podziemnych, informacj ę dotycz ącą co stanowiło około 91 % wszystkich ścieków zagospodarowania terenu wraz z istniej ącymi i oczyszczanych. Oprócz ścieków z miasta Gołdap na projektowanymi ogniskami potencjalnych zanieczyszcze ń oczyszczalni ę dopływaj ą ścieki sanitarne z nast ępuj ących oraz propozycj ę (wskazania) działa ń ochronnych. miejscowo ści: Galwiecie, Grabowo, Jabramowo, Powszechnie uznan ą metod ą ochrony wód Ko śmidry, Kozaki, Rostek oraz Wronki Wielkie. Udział podziemnych jest wyznaczanie stref ochronnych uj ęć ścieków przemysłowych w ogólnej ilo ści dopływaj ących wody oraz obszarów ochronnych zbiorników wód ścieków stanowi 1,5 - 2,0 %. Głównymi dostawcami śródl ądowych. ścieków przemysłowych na oczyszczalni ę s ą nast ępuj ące obiekty przemysłowe i usługowe: rze źnie (od 22 do 51 24. Gospodarka wodno-ściekowa m3/miesi ąc), produkcja mro Ŝonek (60 m 3/miesi ąc), piekarnie (od 36 do 130 m 3/miesi ąc), ciastkarnie Wyst ępuj ąca na terenie gminy Gołdap sie ć (31 m 3/miesi ąc) oraz pralnie (274 m 3/miesi ąc). Podane w wodoci ągowa jest do ść dobrze rozbudowana. Długo ść nawiasach ilo ści ścieków stanowi ą średni ą miesi ęczn ą z czynnej sieci wodoci ągowej zarz ądzanej przez pierwszego półrocza 2004 r. Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów i Kanalizacji Spółka z o.o. w Gołdapi wynosi 212, 8 km (dane za rok 2003).

Dziennik Urz ędowy - 4396 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Tabela 15. Oczyszczalnie ścieków zlokalizowane na terenie gminy Gołdap

Maksymalna Oczyszczalnia Miejscowo ść ilo ść ścieków Odbiornik [m 3/d] Oczyszczalnia miejska, mechaniczno-biologicza Gołdap 2138 Gołdapa Ośrodek wczasowo-sanatoryjny „Wital”. Studnia rozdzielcza, filtr dwudzielny piaskowo-Ŝwirowy, Gołdap 131 do gruntu studnie chłonne rów melioracyjny Osiedle mieszkaniowe. Bioblok MU-100 Galwiecie 48 uchodz ący do Jarki Osiedle mieszkaniowe. Biocler B-180, B-115B, rów melioracyjny Babki 44,9 K-2,9 uchodz ący do Jarki Osiedle mieszkaniowe. Bioblok MU-75 Bo ćwinka 30 Alina

Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Szczegółowe informacje dotycz ące inwestycji w Gołdapi została oddana do eksploatacji w 1993 r. Część zakresie gospodarki wodno-ściekowej gminy Gołdap mechaniczna składa si ę z kraty płaskiej typu KUMP oraz zawarte s ą w „Programie gospodarki ściekowej na terenie dwukomorowego piaskownika z ła ńcuchowym miasta i gminy Gołdap oraz miejscowo ści Kociołki i zgarniaczem piasku. Ścieki po przej ściu przez krat ę i Pluszkiejny, gminy Dubeninki” opracowanej w maju piaskownik dopływaj ą do komór napowietrzania. Cz ęść 2003 r. przez EKO-EFEKT Sp. z o.o. W programie biologiczna wykonana została w postaci dwóch ci ągów z zastrze Ŝono, i Ŝ kolejno ść i etapowanie robót uzale Ŝnione których pracuje obecnie tylko jeden. Ka Ŝdy ci ąg będzie głównie od posiadanych przez gmin ę środków. zaprojektowano jako dwustopniowy proces oczyszczania Do najwa Ŝniejszych inwestycji zaplanowanych na lata osadem czynnym, do eksploatacji oddano jednak 2004-2006 nale Ŝy zaliczy ć: oczyszczalni ę wykorzystuj ącą proces jednostopniowego - modernizacj ę oczyszczalni ścieków w Gołdapi, osadu czynnego. Komory napowietrzania napowietrzane - modernizacj ę oczyszczalni ścieków w Bo ćwince z są aeratorami sterowanymi sonda tlenow ą. Z komór budow ą kolektora sanitarnego z miejscowo ści napowietrzania ścieki przepływaj ą do czterech osadników Ro Ŝyńsk Mały - Bo ćwinka, wtórnych, a po sedymentacji osadu czynnego kierowane - monitoring przemysłowy uj ęcia wody w Gołdapi, są do odpływu. Oczyszczalnia nie posiada wydzielonych - modernizacj ę uj ęcia wody wraz ze stacj ą uzdatniania komór nitryfikacji i denitryfikacji ani defostafacji. wody w Gołdapi, Oczyszczalnia wymaga modernizacji. Zaplanowany przez - modernizacj ę uj ęcia wody w Bo ćwince, PWiK Sp. z o. o. na lata 2004-2007 zakres modernizacji - wył ączenie z eksploatacji i likwidacj ę uj ęcia wody oczyszczalni obejmuje nast ępuj ące zadania: zmian ę Okrasin po oddaniu do u Ŝytku wodoci ągu Bo ćwinka - technologii z przepływowej na SBR, wymian ę systemu Podbaza - Główka - Okrasin, napowietrzania, zadaszenie zbiorników wst ępnego - modernizacj ę uj ęcia wody i stacji uzdatniania w zag ęszczania osadu, zast ąpienie kraty i piaskownika Galwieciach, przez g ęste sito. Na lata 2008-2015 zaplanowano - wył ączenie z eksploatacji i likwidacj ę uj ęcia wody unowocze śnienie cz ęś ci mechanicznej. Istniej ąca sie ć Jurkiszki w przypadku oddania do u Ŝytku wodoci ągu kanalizacji wymaga modernizacji oraz rozbudowy w Botkuny - Galwiecie, poszczególnych miejscowo ściach na terenie gminy. Sie ć - wył ączenie z eksploatacji i likwidacj ę uj ęcia wody w kanalizacji komunalnej na terenie miasta Gołdap stanowi Skoczach w przypadku oddania do u Ŝytku wodoci ągu poł ączenie kolektorów przedwojennych (o ł ącznej długo ści Wronki - Skocze, 10,5 km), które nie zostały wył ączone z eksploatacji i s ą - modernizacj ę uj ęcia wody w miejscowo ści Pogorzel, wykorzystywane oraz kolektorów wybudowanych w latach - zaprojektowanie i budow ę kolektora sanitarnego powojennych i współcze śnie. Ze wzgl ędu na du Ŝe Galwiecie - Jurkiszki - Botkuny - Kolniszki - ul. nieszczelno ści w sieci w czasie wyst ępowania du Ŝych Stadionowa, ul. Suwalska, ul. Kolejowa, ul. opadów do oczyszczalni dopływa zbyt du Ŝo wód Sikorskiego, ul. Ustronie. opadowych i infiltracyjnych. Powoduje to zaburzenie pracy cz ęś ci biologicznej oczyszczalni. 25. Ochrona powietrza Wa Ŝnym zadaniem jest planowana budowa nowego odcinka kanalizacji w ulicach Sikorskiego, Mikołajczyka, 26. Ocena stanu sanitarnego powietrza Suwalskiej, Kolejowej i Topolowej w celu ochrony uj ęcia wody dla miasta Gołdap oraz ochrony GZWP nr 202. Ze Zanieczyszczenia powietrza emitowane do atmosfery wzgl ędu na konieczn ą ochron ę wód jeziora Gołdap nale Ŝy w wyniku procesów naturalnych i działalno ści człowieka, rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść budowy kolektora odbieraj ącego stwarzaj ą szereg zagro Ŝeń dla zdrowia i wykazuj ą ścieki z o środków wypoczynkowych zlokalizowanych nad niekorzystny wpływ na przyrod ę i wytwory kultury jeziorem. materialnej. Powietrze atmosferyczne jest no śnikiem wielu Miasto Gołdap nie posiada opracowanej koncepcji zanieczyszcze ń. Stan czysto ści powietrza wpływa na zagospodarowywania wód opadowych i roztopowych. jako ść Ŝycia, a tak Ŝe na wyniki ekonomiczne w Du Ŝym problemem jest brak inwentaryzacji sieci dziedzinach gospodarczych ści śle zwi ązanych ze kanalizacji deszczowej, wykorzystuj ącej kolektory środowiskiem tj. rolnictwem, le śnictwem i turystyk ą. poniemieckie. Zmniejszenie ilo ści zanieczyszcze ń emitowanych do Oddziaływanie pozostałych oczyszczalni ścieków na powietrza wpływa na jego ogóln ą poprawę oraz decyduje wody powierzchniowe ze wzgl ędu na niewielk ą ilo ść o jako ści Ŝycia. Aby sprosta ć tym wymaganiom nale Ŝy odprowadzanych ścieków jest niewielkie. Podstawowym monitorowa ć zarówno wielko ści emisji zanieczyszcze ń problemem do rozwi ązania jest brak oczyszczania wprowadzanych do powietrza atmosferycznego oraz ścieków socjalno-bytowych z indywidualnych gospodarstw kontrolowa ć poziomy st ęŜ eń zanieczyszcze ń, które rolnych i małych wsi. okre ślaj ą stan jako ści powietrza na danym terenie.

Dziennik Urz ędowy - 4397 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Program Ochrony Środowiska dla województwa lokalnej, której struktura jest zale Ŝna od emisji warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2010 oraz program przemysłowej, komunalnej oraz komunikacyjnej. O dla powiatu gołdapskiego dotycz ący stanu sanitarnego zanieczyszczeniu powietrza atmosferycznego decyduj ą powietrza wytycza nast ępuj ące cele: przede wszystkim wprowadzane pyły i gazy. Zwi ązki te 1) utrzymanie dobrego stanu jako ści powietrza, powstaj ą w procesie spalania paliw stałych i ciekłych, stosowanych głównie w kotłowniach, poniewa Ŝ 2) ograniczenie emisji zanieczyszcze ń, znacz ących emitorów przemysłowych na rozpatrywanym terenie nie ma. 3) zmniejszenie kwasowo ści opadów atmosferycznych, oraz wskazuje nast ępuj ące działania, które w istotny Głównymi źródłami emisji punktowej w mie ście i sposób przyczyni ą si ę do poprawy jako ści powietrza. gminie Gołdap s ą kotłownie, w których z procesów Nale Ŝą do nich: energetycznego spalania do atmosfery emitowane s ą takie zanieczyszczenia, jak: dwutlenek siarki SO 2, 1) monitorowanie jako ści powietrza w uzdrowisku dwutlenek azotu NO 2, tlenek w ęgla CO oraz pyły. Bardzo Gołdap, niewielki udział w emisji punktowej ma tzw. emisja 2) gazyfikacja powiatu, technologiczna. Na terenie miasta i gminy Gołdap 3) modernizacja istniej ących kotłowni lokalnych, zarejestrowanych jest 39 podmiotów emituj ących 4) zmiana paliw tradycyjnych na ekologiczne, zanieczyszczenia do atmosfery. S ą to kotłownie opalane 5) minimalizowanie strat ciepła na trasach węglem kamiennym, drewnem, olejem opałowym i przesyłowych, koksem. Wysoko ści emitorów zawieraj ą si ę w granicach 6) termoizolacja budynków, od 8 metrów do 45 metrów i maj ą raczej oddziaływanie 7) wymiana stolarki okiennej, lokalne. Nie wszystkie podmioty emituj ące 8) rozbudowa sieci ciepłowniczej, zanieczyszczenia do atmosfery maj ą decyzje na emisj ę 9) wymiana rur na preizolowane w sieciach dopuszczaln ą. Wynika to st ąd, Ŝe niektóre z nich, z racji ciepłowniczych, niewielkiej mocy kotłowni s ą z tego obowi ązku zwolnione. 10) wprowadzenie indywidualnego systemu rozliczania Wi ększo ść kotłowni znajduje si ę na terenie miasta mieszka ńców - instalacja liczników ciepła i Gołdap. Niektóre z tych kotłowni w ostatnich latach zostały wodomierzy, zmodernizowane, technologia oparta jest na systemie rur 11) zautomatyzowanie kotłowni, preizolowanych. Spowodowało to zmniejszenie ilo ści 12) rozwa Ŝenie mo Ŝliwo ści budowy elektrowni zanieczyszcze ń wprowadzanych do atmosfery. Jednak wiatrowych, nadal pracuj ą jeszcze kotłownie opalane w ęglem 13) instalacja urz ądze ń odsiarczaj ących i odpylaj ących kamiennym, które wymagaj ą modernizacji i z których na źródłach emisji, emisje s ą bardzo wysokie. 14) inwentaryzacja emisji punktowej, 15) inwentaryzacja emisji powierzchniowej (okre ślenie Źródłami emisji powierzchniowej w mie ście i gminie dla ka Ŝdej miejscowo ści powierzchni ogrzewanej Gołdap s ą paleniska domowe, indywidualnie opalane, indywidualnie ró Ŝnymi rodzajami paliwa), czyli tzw. emisja bardzo niska. Zanieczyszczenia 16) modernizacja dróg. pochodz ące ze spalania paliw z takich palenisk oddziaływaj ą bezpo średnio na dany teren, na którym si ę Powy Ŝsze cele i działania musz ą by ć realizowane znajduj ą i w istotny sposób zanieczyszczaj ą powietrze poprzez wszystkie szczeble administracyjne. atmosferyczne. Indywidualne źródła ciepła opalane s ą Szczegółowa analiza wiedzy o emisji i imisji przede wszystkim w ęglem kamiennym lub drewnem. zanieczyszcze ń w mie ście i gminie Gołdap pozwoli stworzy ć prognozy i przewidzie ć działania, maj ące na celu Emisja liniowa , komunikacyjna w mie ście i gminie ochron ę powietrza atmosferycznego, co jest celem dalszej Gołdap oddziaływuje na jako ść powietrza z dróg o analizy. znacznym nat ęŜ eniu ruchu szczególnie w miesiącach letnich, kiedy rozpoczynaj ą si ę przejazdy zwi ązane z 27. Emisja zanieczyszcze ń do powietrza turystyk ą. Przez miasto Gołdap przebiegaj ą drogi krajowe o znacznym nat ęŜ eniu ruchu, z których emisja Danych na temat wielko ści emisji zanieczyszcze ń zanieczyszcze ń ma wpływ na jako ść powietrza. Z gazowych i pyłowych z terenu miasta i gminy Gołdap brak. komunikacji do powietrza emitowane s ą głównie Orientacyjna roczna emisja oszacowana na podstawie dwutlenek azotu, pyły i w ęglowodory aromatyczne, przede emisji dopuszczalnej z 39 podmiotów gospodarczych wszystkim benzen. znajduj ących si ę w rejestrze kształtuje si ę nast ępuj ąco: - SO 2 około 80 Mg/rok, W mie ście i gminie Gołdap znacz ąca emisja - NO 2 około 24 Mg/rok, zanieczyszcze ń do powietrza wyst ępuje przede wszystkim - CO około 69 Mg/rok, w miesi ącach zimowych, co jest spowodowane sezonem - pył około 52 Mg/rok. grzewczym. Emisja zanieczyszcze ń w mie ście Gołdap jako miejscowo ści uzdrowiskowej powinna by ć Emisj ę zanieczyszcze ń wyst ępuj ącą na terenie miasta i maksymalnie ograniczana, aby poziomy st ęŜ eń gminy Gołdap mo Ŝemy podzieli ć na: zanieczyszcze ń były dotrzymane. Jak pokazuj ą statystyki (s ą one jednak niepełne) w ostatnich latach emisja 1) emisj ę punktow ą, zanieczyszcze ń do atmosfery zarówno w powiecie gołdapskim, jak i w mie ście i gminie Gołdap uległa 2) emisj ę powierzchniow ą, znacznemu zmniejszeniu, szczególnie dla: CO, pyłu i SO 2, co spowodowane jest modernizacj ą sieci ciepłowniczej. 3) emisj ę liniow ą. Brak jest jednak dokładnych danych (baz (rejestru) emisji: punktowej, liniowej i powierzchniowej), które pozwoliłyby Zanieczyszczenie powietrza w mie ście i gminie w sposób oczywisty ustali ć tendencje zmian oraz okre śli ć Gołdap jest wynikiem napływu zanieczyszcze ń oraz emisji poziomy emitowanych zanieczyszcze ń, a w konsekwencji

Dziennik Urz ędowy - 4398 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 tego podj ąć wła ściwe działania ograniczaj ące wielko ści zanieczyszcze ń oraz ustali ć tendencje zmian zarówno w emitowanych zanieczyszcze ń do powietrza. okresie zimowym grzewczym oraz w okresie letnim. Na wyniki tych pomiarów trzeba jednak jeszcze poczeka ć, 28. Jako ść powietrza (imisja) dopiero w ocenie rocznej za 2005 rok b ędą one mogły by ć uwzgl ędnione. Ocen ę jako ści powietrza wykonuje si ę na podstawie pomiarów monitoringowych: automatycznych, manualnych 29. Ocena stanu jako ści powietrza ze wzgl ędu na lub pasywnych. Oprócz tego przy ocenie jako ści powietrza zdrowie ludzi mo Ŝna wykorzystywa ć inne metody, jak: modelowanie matematyczne, szacowanie lub podobie ństwo obszarów. Ocen ę stanu jako ści powietrza pod wzgl ędem ochrony Słu Ŝbami, które monitoruj ą jako ść powietrza s ą zdrowia ludzi wykonuje si ę dla nast ępuj ących Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, zanieczyszcze ń: benzenu (st ęŜ enia średnioroczne), Wojewódzkie Stacje Sanitarno-Epidemiologiczne, dwutlenku azotu (st ęŜ enia średnioroczne oraz st ęŜ enia Instytuty badawcze, jednostki samorz ądowe, wy Ŝsze 1-h z warto ści ą 99,8 - percentyla S 99,8(1h) ), dwutlenku siarki uczelnie lub zakłady przemysłowe. Powinno si ę jej (st ęŜ enia 24-h z warto ści ą 98,9 - percentyla S 98,9(24) oraz dokonywa ć zgodnie z wymogami zawartymi w st ęŜ enia 1-h z warto ści ą 99,7 - percentyla S 99,7(1h) ), ołowiu Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska w sprawie oceny (st ęŜ enia średnioroczne), ozonu (st ęŜ enia 8-h krocz ące z poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 87, poz. 798, warto ści ą 83,3 - percentyla z rocznej serii maksimów 796) Aktualny stan jako ści powietrza ocenia si ę pod k ątem dziennych st ęŜ enia 8-h krocz ącego S 83,3(8) ), tlenku w ęgla zdrowia ludzi oraz ochrony ro ślin. (st ęŜ enia 8-h średnie krocz ące), pyłu zawieszonego PM10 W mie ście i gminie Gołdap w chwili obecnej nie ma (st ęŜ enia średnioroczne oraz st ęŜ enia 24-h z warto ści ą Ŝadnej stacji pomiarowej. Najbli Ŝsze stacje monitoringu 90,1 - percentyla S 90,1(24) ). zanieczyszcze ń powietrza znajduj ą si ę w powiecie gi Ŝyckim: stacja pomiarów manualnych w Gi Ŝycku przy Dwutlenek siarki ulicy Suwalskiej z zakresem pomiarowym: SO 2, NO 2, pył Stopie ń zanieczyszczenia powietrza dwutlenkiem BS (metoda reflektometryczna) oraz stacja automatyczna siarki w mie ście i gminie Gołdap mo Ŝna ocenia ć jedynie kompleksowego monitoringu środowiska Puszcza na podstawie odniesienia do stacji pomiarowych Borecka w Diablej Górze z zakresem pomiarowym: SO 2, pracuj ących w powiecie gi Ŝyckim oraz pomiarów stacj ą NO 2, ozon). Na terenie miasta Gołdap, Wojewódzki mobiln ą w punkcie pomiarowym, zlokalizowanym w Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie Gołdapi przy ulicy Stadionowej. Pomiary wykonane stacj ą przeprowadza badania stanu zanieczyszczenia powietrza mobiln ą nale Ŝy traktowa ć jedynie jako orientacyjne, przy pomocy mobilnej stacji imisji AI-10. Dla obszaru poniewa Ŝ nie mo Ŝna dokona ć na ich podstawie pełnej gminy i miasta Gołdap obowi ązuj ą normy ostrzejsze ni Ŝ analizy wyników (za krótka seria pomiarowa). Warto ści dla innych obszarów kraju. Na obszarach szczególnie st ęŜ eń średniorocznych na okolicznych stacjach s ą chronionych nie mog ą wyst ępowa ć okresowe bardzo niskie od 0,63 µg/m 3 na Diablej Górze do 5  µg/m 3 przekroczenia, nie ma te Ŝ okresowej liberalizacji w Gi Ŝycku. Zarejestrowane przez stacj ę mobiln ą warto ści poziomów dopuszczalnych w postaci marginesów st ęŜ eń chwilowych dla SO 2 w Gołdapi s ą równie Ŝ bardzo tolerancji. Dla obszarów ochrony uzdrowiskowej, jakim niskie. Stanowi ą od około kilku do kilkunastu procent jest miasto Gołdap ustanowione dopuszczalne poziomy poziomu dopuszczalnego dla uzdrowisk. Niestety ze st ęŜ eń powinny by ć bezwzgl ędnie i zawsze dotrzymane. wzgl ędu na brak pomiarów w ci ągu całego roku, nie Wyj ątek stanowi ą jedynie st ęŜenia pyłu PM10, dla których istnieje mo Ŝliwo ść wykonania pełnej oceny jako ści poziomy dopuszczalne s ą jednakowe dla całego obszaru powietrza (nie mo Ŝemy poda ć liczby przekrocze ń ani kraju bez szczególnych zaostrze ń dla obszarów warto ści percentyli: S 98,9(24) , S 99,7(1h) ). Dwutlenek siarki jest chronionych i uzdrowisk. zanieczyszczeniem zwi ązanym z sezonem grzewczym. Druga roczna ocena stanu jako ści powietrza Na terenie miasta i gminy Gołdap brak jest pomiarów z wykonana przez WIO Ś w Olsztynie klasyfikuje stref ę okresu zimowego, kiedy istnieje mo Ŝliwość wyst ępowania gołdapsk ą, w tym równie Ŝ miasto Gołdap jako obszar wi ększych st ęŜ eń SO 2, szczególnie w czasie długich i klasy A dla nast ępuj ących zanieczyszcze ń: SO 2, NO 2, mro źnych zim. CO, O 3, PM10, benzen, ołów. Klasyfikacja dokonana została na podstawie metod szacunkowych, podobie ństwa Dwutlenek azotu stref oraz pomiarów stacj ą mobiln ą. W 2004 roku na Poziomy st ęŜ eń NO 2 w okolicznych stacjach terenie miasta Gołdap uruchomiono dwa punkty pomiarowych s ą równie Ŝ niskie. Warto ści średnioroczne pomiarowe benzenu, w których pomiary wykonywane s ą wynosz ą: na Diablej Górze 0,68 µg/m 3, w Gi Ŝycku przy za pomoc ą próbników pasywnych. Jeden z nich jest tzw. ulicy Suwalskiej 14 µg/m 3. St ęŜ enia chwilowe uzyskane z punktem „tłowym”, który okre śli poziom tła dla tego pomiarów stacj ą mobiln ą w Gołdapi s ą zdecydowanie zanieczyszczenia w mie ście, natomiast drugi jest tzw. ni Ŝsze od poziomu dopuszczalnego, stanowi ą kilka punktem „komunikacyjnym”, który ustali, jaki jest wpływ procent tego poziomu przy porównaniu warto ści komunikacji w mie ście na poziomy st ęŜ eń benzenu. minimalnych i kilkana ście procent przy porównaniu Jednak ocena na podstawie powy Ŝszych pomiarów b ędzie warto ści maksymalnych. Jednak analogicznie, jak dla SO 2 mo Ŝliwa dopiero po upływie całego roku 2004, analizie niemo Ŝliwa jest pełna ocena jako ści powietrza, poniewa Ŝ pomiarów i okre śleniu w tych punktach warto ści nie mo Ŝemy poda ć warto ści średniorocznej, okre śli ć liczby średniorocznych. przekrocze ń oraz wielko ści percentyla S 99,8(1h) . Poza tym Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie zaplanował od 2005 roku Tlenek w ęgla, benzen uruchomienie nowej automatycznej stacji pomiarowej w Ocen ę stopnia zanieczyszczenia powietrza tlenkiem Gołdapi przy ulicy Ja ćwieskiej z nast ępuj ącym zakresem węgla i benzenem mo Ŝna było przeprowadzi ć tylko pomiarowym: SO 2, NO, NOx, NO 2, O 3, PM10, benzen i szacunkowo na podstawie warto ści chwilowych: parametry meteo. Wyniki pomiarów uzyskane na tej stacji, maksymalnych, minimalnych i średnich dla bardzo jako pomiary najwy Ŝszej jako ści pozwol ą okre śli ć w krótkiego okresu pomiarowego. Pomiary przeprowadził sposób jednoznaczny przebiegi rocznych st ęŜ eń WIO Ś w Olsztynie stacj ą mobiln ą przez okres 20 dób (od

Dziennik Urz ędowy - 4399 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

3 kwietnia do 24 kwietnia 2003 roku). Warto ści st ęŜ eń emisji metali ci ęŜ kich jest przede wszystkim spalanie paliw uzyskane z pomiarów stacj ą mobiln ą s ą niskie, około 1,1 stałych. Ołów stanowi pod tym wzgl ędem wyj ątek, µg/m 3 dla benzenu i około 600 µg/m 3 dla tlenku w ęgla. poniewa Ŝ jego emisja pochodzi w du Ŝej mierze z Jednak trudno jest odnie ść je do poziomów odniesienia, transportu drogowego (benzyny ołowiowe). Jednak w które okre śla cytowane wcze śniej rozporz ądzenie, ostatnich latach zu Ŝycie benzyn ołowiowych zmalało. poniewa Ŝ stopie ń zanieczyszczenia powietrza benzenem Przeło Ŝyło si ę to od razu na wielko ści st ęŜ eń ołowiu, które powinno ocenia ć si ę na podstawie st ęŜ enia są bardzo niskie i nie stanowi ą problemu. W średniorocznego dla pełnej serii pomiarowej z całego województwie warmi ńsko-mazurskim stanowisko pomiaru roku. W przypadku CO obliczona warto ść st ęŜ enia jest ołowiu znajduje si ę w Elbl ągu. Warto ści st ęŜ enia średni ą o śmiogodzinn ą krocz ącą, ale wyliczon ą na średniorocznego wynosz ą 0,05 µg/m3, co w odniesieniu podstawie bardzo krótkiego odcinka czasowego. do poziomu dopuszczalnego stanowi około 10% jego warto ści dopuszczalnej. Zanieczyszczenie powietrza Ozon ołowiem w powiecie gołdapskim oraz w mie ście i gminie Wa Ŝnym parametrem charakteryzuj ącym Gołdap mo Ŝna oceni ć na podstawie podobie ństwa zanieczyszczenie powietrza w przyziemnej warstwie obszarów i szacunków. Od kilku lat na terenie całego kraju atmosfery jest ozon. Powstaje on w wyniku reakcji zauwa Ŝalna jest tendencja spadkowa warto ści st ęŜ eń fotochemicznych przy udziale innych zanieczyszcze ń, ołowiu w powietrzu, co pozwala s ądzi ć, Ŝe w mie ście i szczególnie NOx. Najbli Ŝsz ą stacj ą mierz ącą poziomy gminie Gołdap poziomy st ęŜ eń ołowiu s ą dotrzymane. st ęŜ eń O 3 jest Diabla Góra w powiecie gi Ŝyckim. Warto ści uzyskiwanych tam st ęŜ eń mieszcz ą si ę w granicach Ocena jako ści powietrza w mie ście i gminie Gołdap poziomów dopuszczalnych. Na tej podstawie, posługując analizowana w kontek ście wpływu na zdrowie ludzi, ze si ę metod ą szacowania i podobie ństwa stref (obszarów) wzgl ędu na brak pomiarów ma charakter szacunkowy. mo Ŝna przyj ąć , Ŝe w mie ście i gminie Gołdap poziomy Stacje pomiarowe pracuj ące w innych powiatach st ęŜ eń ozonu s ą dotrzymane. województwa warmi ńsko-mazurskiego pokazuj ą, Ŝe standardy jako ści powietrza s ą dotrzymane, a wielko ści Pył zawieszony PM10 st ęŜ eń s ą najni Ŝsze w kraju, natomiast w powiecie Pył zawieszony nale Ŝy do podstawowych parametrów gołdapskim, a co za tym idzie równie Ŝ w mie ście i gminie charakteryzuj ących jako ść powietrza. Na terenie Gołdap jedne z mniejszych w województwie warmi ńsko- województwa warmi ńsko-mazurskiego prowadzone s ą mazurskim. przewa Ŝnie pomiary pyłu BS metod ą reflektometryczn ą. Pomiary pyłu zawieszonego PM10 z separacj ą frakcji s ą 30. Ocena jako ści powietrza ze wzgl ędu na prowadzone tylko na stacji pomiarowej w Elbl ągu. ochron ę ro ślin Warto ści dopuszczalne okre ślone s ą tylko dla pyłu drobnego PM10. Aby móc wykorzysta ć niereferencyjne Ocen ę jako ści powietrza ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin sposoby pomiaru pyłu w ocenie jako ści powietrza mo Ŝna wykonano dla nast ępuj ących zanieczyszcze ń: dwutlenku zastosowa ć szacunkow ą formuł ę przeliczeniow ą st ęŜ eń siarki (st ęŜ enie średnie roczne), tlenków azotu (st ęŜ enie pyłu BS na st ęŜ enia pyłu PM10 zaproponowan ą przez J. średnie roczne), ozonu (warto ść AOT40 obliczane dla Świ ątczaka („Wskazówki do modernizacji monitoringu godzin 8-20 dla okresu 1.05. - 31.07.) jako ści powietrza pod k ątem dostosowania systemu do Badaniem stanu powietrza na obszarach wymaga ń Unii Europejskiej ze szczególnym pozamiejskich w województwie warmi ńsko-mazurskim uwzgl ędnieniem du Ŝych miast”). zajmuje si ę stacja Kompleksowego Monitoringu Najbli Ŝsza stacja monitoringowa z pomiarem pyłu BS Środowiska Puszcza Borecka. Mo Ŝna j ą uzna ć za znajduje si ę w Gi Ŝycku przy ulicy Suwalskiej. Uzyskane w reprezentatywn ą dla miasta i gminy Gołdap, poniewa Ŝ ostatnich latach warto ści st ęŜ eń średniorocznych po spełnia kryteria tzw. stacji „eko”. przeliczeniu na pył PM10 zawieraj ą si ę w granicach od 34 W zakresie wszystkich zanieczyszcze ń: SO 2, NO 2, µg/m 3 do 37 µg/m 3 (warto ść dopuszczalna powi ększona o ozonu, wyra Ŝonego jako parametr AOT-40 poziomy margines tolerancji wynosi 44,8 µg/m 3). Poziomy st ęŜ eń st ęŜ eń s ą dotrzymane z du Ŝym zapasem. są dotrzymane. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie w 2003 roku przeprowadził krótk ą 31. Monitoring chemizmu opadów seri ę pomiarow ą stacj ą mobiln ą w Gołdapi. Uzyskane atmosferycznych i depozycji zanieczyszcze ń do warto ści st ęŜ eń mo Ŝna odnie ść do poziomu podło Ŝa dopuszczalnego dla okresu u średniania 24-h. Warto ści st ęŜ eń kształtowały si ę na poziomie ok. 20 µg/m 3 (warto ść Na obszarze województwa warmi ńsko-mazurskiego dopuszczalna z marginesem tolerancji 65 µg/m 3). Mo Ŝna analizuje si ę wody opadowe przed kontaktem z podło Ŝem uzna ć, Ŝe poziomy st ęŜ eń dla pyłu PM10 s ą dotrzymane, na Stacji Meteorologicznej w Olsztynie, a nast ępnie jednak seria pomiarowa ze wzgl ędu na krótki czas wykorzystuj ąc modelowanie szacuje si ę wielko ści pomiarowy jest nie do ko ńca wiarygodna, a ocena stopnia ładunków zanieczyszcze ń dla poszczególnych powiatów. zanieczyszczenia pyłem PM10 opiera si ę na du Ŝych Badanie chemizmu opadów atmosferycznych i depozycji szacunkach. zanieczyszcze ń do podło Ŝa prowadzi Instytut Meteorologii Problem zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 jest i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu w ramach problemem ogólnokrajowym. Znaczne ilo ści pyłu Pa ństwowego Monitoringu Środowiska. zawartego w powietrzu pochodz ą z tzw. źródeł emisji niezorganizowanej (pylenie wtórne), gdzie mo Ŝliwo ść Województwo warmi ńsko-mazurskie nale Ŝy do redukcji emisji jest bardzo ograniczona. terenów, gdzie obci ąŜ enie badanymi ładunkami zanieczyszcze ń jest najmniejsze w skali kraju. Miasto i Ołów gmina Gołdap na tle województwa warmi ńsko- Metale ci ęŜ kie zawarte w pyłach nie ulegaj ą, jak to si ę mazurskiego charakteryzuje si ę niskimi warto ściami dzieje z innymi zanieczyszczeniami rozkładowi w ładunków zanieczyszcze ń oraz mał ą ilo ści ą tych środowisku, natomiast mog ą si ę kumulowa ć w znacznych zanieczyszcze ń w przypadku potasu i fosforu. Natomiast ilo ściach w poszczególnych jego elementach. Źródłem w przypadku azotu i wapnia wielko ści te kształtuj ą si ę na

Dziennik Urz ędowy - 4400 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 poziomie średnim. Uzna ć jednak mo Ŝna, Ŝe depozycja 33. Ochrona powierzchni ziemi i gleb zanieczyszcze ń do podło Ŝa w mie ście i gminie Gołdap wykazuje tendencję malej ącą, jednak nadal jest 34. Rolnictwo znacz ącym obci ąŜ eniem szczególnie w przypadku kwasotwórczych zwi ązków siarki i azotu (kwa śne Gmina Gołdap ma charakter rolniczy ponad połowa deszcze), zwi ązków biogennych i metali. terenu zaj ęta jest głównie przez pola uprawne. Oprócz rolnictwa na tym terenie rozwija si ę równie Ŝ gospodarka 32. Podsumowanie rybacka w licznych stawach hodowlanych. Produkcja rolna na terenie Gminy powinna d ąŜ yć w Po analizie stanu zanieczyszczenia powietrza w kierunku powstawania gospodarstw ekologicznych mie ście i gminie Gołdap mo Ŝemy wnioskowa ć, Ŝe stopie ń opartych na wykorzystaniu warunków krajobrazowo- zanieczyszczenia powietrza nie stwarza zagro Ŝenia i przyrodniczych oraz predyspozycji glebowych. według rocznej oceny jako ści powietrza za 2003 r., Gospodarstwa powinny ukierunkowa ć si ę na produkcj ę przeprowadzonej przez WIO Ś w Olsztynie nie wymaga Ŝywno ści ekologicznej. Powinny podejmowa ć tworzenia dla interesuj ącego nas terenu planów alternatywn ą działalno ści, np. ogrodnictwo, uprawa ziół, naprawczych. Jednak uzyskanie potwierdzenia pszczelarstwo, agroturystyka, hodowla koni i ich przeprowadzonych szacunków, otrzymamy wówczas, gdy wykorzystywanie do celów turystycznych, leczniczych i będziemy dysponowali pełnymi rocznymi seriami sportowych. Takie działania przyczyniaj ą si ę do rozwoju pomiarowymi z nowej stacji pomiarowej w Gołdapi przy zrównowa Ŝonego rolnictwa. Urz ąd Gminy powinien ulicy Ja ćwieskiej oraz pomiarami pasywnymi benzenu. zorganizowa ć cykl szkole ń i działa ń edukacyjnych dla Miasto Gołdap z racji tego, Ŝe od 2000 roku jest miastem rolników. uzdrowiskowym, w którym poziomy dopuszczalne dla W ramach „Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich dla wszystkich zanieczyszcze ń (oprócz PM10) s ą Polski: 2004-2006” opracowano zało Ŝenia „Programu zdecydowanie ostrzejsze i nie maj ą marginesów tolerancji, rolno środowiskowego” i „Zalesiania gruntów rolnych”. nie mo Ŝe by ć oceniane na podstawie metod Nawi ązuj ą one m.in. do rozporz ądzenia WE/2080/92 z szacunkowych, czy na zasadzie podobie ństwa stref. dnia 30 czerwca 1992 r., które ustanawia wspólnotowy Nawet, gdy poziomy zanieczyszcze ń otrzymane w wyniku program pomocy w zwi ązku z przeznaczaniem gruntów wysokiej jako ści pomiarów – pomiary automatyczne ci ągłe rolnych do zalesienia oraz innych regulacji prawnych, będą du Ŝo ni Ŝsze od poziomów dopuszczalnych, to status wi ąŜą cych system dopłat bezpo średnich dla rolników, uzdrowiska, jakie ma miasto Gołdap zobowi ązuje do realizuj ących proekologiczny model produkcji rolniczej, ci ągłego monitorowania jako ści powietrza, aby mo Ŝna sprzyjaj ący wzrostowi ró Ŝnorodno ści biologicznej. było wychwyci ć niekorzystne tendencje. Krótkie pomiary Powy Ŝsze programy powinny by ć jak najszybciej prowadzone dotychczas sporadycznie stacj ą mobiln ą wdra Ŝane przez władze gminy. Realizacja zało Ŝeń przez WIO Ś w Olsztynie nie daj ą pełnego obrazu rozkładu zawartych w ww. planach wpłynie na zachowanie st ęŜ eń w mie ście Gołdap. Z analizy danych emisyjnych odpowiedniego stanu środowiska przyrodniczego w wynika, Ŝe w okresie grzewczym wyst ępuje wi ększa gminie. emisja zanieczyszcze ń do atmosfery. Stacje pomiarowe, z których wyniki pomiarów wzi ęto w powy Ŝszej analizie daj ą 35. Gleby bardzo szacunkowy obraz stanu jako ści powietrza w interesuj ącym nas rejonie. Przede wszystkim stacja w Gleba jest wytworem zło Ŝonego procesu, zwanego Diablej Górze jest tzw. stacj ą „tłow ą”, zlokalizowan ą w procesem glebotwórczym, na który składaj ą si ę skały takim miejscu, gdzie nie ma praktycznie Ŝadnych źródeł macierzyste, poło Ŝenia w rze źbie terenu, oddziaływanie emisji zanieczyszcze ń. Poza tym znajduje si ę w znacznym klimatu, organizmów zwierz ęcych i ro ślinnych. oddaleniu od miasta i gminy Gołdap. Poniewa Ŝ w Teren gminy charakteryzuje si ę średniej jako ści miastach uznanych za uzdrowiska warto ści poziomów glebami, w słabym stopniu zanieczyszczonymi metalami dopuszczalnych dla wszystkich zanieczyszcze ń powinny ci ęŜ kimi. Brak jest informacji na temat przeprowadzonych by ć bezwzgl ędnie dotrzymane ocena stanu jako ści okresowych bada ń gleby na zawarto ść metali ci ęŜ kich, powietrza powinna by ć w przyszło ści zgodna z oraz odczyn pH. Koniecznym jest przeprowadzanie takich obowi ązuj ącymi przepisami. bada ń w jak najszybszym czasie. Takie działania daj ą mo Ŝliwo ść porównania wyników i okre ślenia w jakim Ocena stanu jako ści powietrza wykonywana jest kierunku zmierza stan środowiska. rokrocznie i to wła śnie z niej powinny wynika ć przesłanki Gleby gminy Gołdap nara Ŝone s ą na degradacj ę w do dalszych działa ń w zakresie ochrony i poprawy jego wyniku: jako ści. - zakwaszenia, Bardzo istotnym elementem dalszej dbało ści o jako ść - niewła ściwego u Ŝytkowania rolniczego obszarów powietrza, szczególnie w mie ście uzdrowiskowym, jakim podatnych na erozj ę, jest Gołdap powinna by ć dbało ść o zapewnienie pełnej - bł ędnych zabiegów melioracyjnych (osuszania informacji i wiedzy na temat tych elementów, które w torfowisk). sposób istotny mog ą wpływa ć na pogarszanie standardów Zakwaszenie gleby powodowane jest przez naturalne jako ści powietrza, a co za tym idzie umniejsza ć walory czynniki klimatyczno-glebowe oraz czynniki uzdrowiskowe miasta. Proponuje si ę pozyskanie antropomorficzne: niewła ściwe nawo Ŝenie mineralne, dokładnej informacji na temat wielko ści emisji zarówno zanieczyszczenie powietrza SO x i NO x („kwa śne punktowej, jak i powierzchniowej poprzez ankietowanie deszcze”). Nadmierne zakwaszenie powoduje zubo Ŝenie głównych emitentów, skorzystanie z zasobów gleby w jony Ca, Mg i P, uwalnianie składników informacyjnych Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony szkodliwych dla ro ślin (Al, Mn), zwi ększa mobilno ść metali Środowiska lub Urz ędu Marszałkowskiego. ci ęŜ kich w glebie.

Dziennik Urz ędowy - 4401 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Ze wzgl ędu na ukształtowanie terenu gmina Gołdap zaliczana jest do terenu o średnim (spadki 6% - 12%) i Oprac. na podstawie „Bilans zasobów kopalin i wód silnym (spadki 12%-18%) zagro Ŝeniu erozyjnym. Na podziemnych w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2001 r.” wi ększo ści terenów dominuje powierzchniowa erozja PIG, Warszawa 2002, oraz na podstawie dokumentacji wodna. Wierzchnia warstwa gleby jest spłukiwana ze geologicznych dla złó Ŝ Wiłkajcie -Niedrzwica III *b - borowina stoków podczas wiosennego topnienia śniegu lub Skróty literowe stanu zagospodarowania złó Ŝ oznaczaj ą: podczas słabych lecz długotrwałych opadów. Na takich E - zło Ŝe zagospodarowane - eksploatowane terenach wskazane jest zmianowanie przeciwerozyjne R - zło Ŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kat. oraz wła ściwa technologia uprawy i nawo Ŝenia. Na terenie A+B+C 1) Wzgórz Szeskich wyst ępuje erozja wodna liniowa Z - zło Ŝe zaniechane (w ąwozowa). Podczas ulewnych deszczy, przy silnym spływie wody powstaj ą rozmywy o gł ęboko ści Wydobywane kopaliny ze wzgl ędu na swój charakter przekraczaj ącej 2 m. W celu zapobie Ŝenia erozji liniowej nie wymagaj ą zakładów ich przeróbki - wykorzystywane obszary takie winny by ć przeznaczone pod trwałe są w stanie „pierwotnym”. Nie powoduje to wzrostu zadarnianie (pastwiska) b ądź zalesione. Poprawi to uci ąŜ liwo ści dla środowiska. Jednak w trakcie eksploatacji retencj ę powierzchniow ą oraz umocni spójno ść pokrywy złó Ŝ kopalin mog ą powstawa ć odpady eksploatacyjne: glebowej. - wody kopalniane, których odprowadzanie do Wadliwie wykonane zabiegi melioracyjne maj ące na celu okolicznych cieków (po uzyskaniu pozwolenia osuszenie naturalnych zbiorników retencyjnych jakimi s ą wodnoprawnego) mo Ŝe zakłóci ć dotychczasowe obszary zabagnione i torfowiska, powoduj ą zaburzenie stosunki wodne, stosunków wodnych gleb i pogorszenie ich warto ści - skała płonna, która winna by ć wykorzystana do rolniczej. Zmiana pierwotnych stosunków wodnych rekultywacji wyrobiska po zako ńczeniu eksploatacji. prowadzi zazwyczaj do murszenia i mineralizacji materii Odr ębne zagadnienie stanowi prawidłowa rekultywacja organicznej gleby, a Ŝ do jej całkowitego zaniku. wyrobisk po zako ńczeniu eksploatacji. Rekultywacja Przyst ępuj ąc do melioracji nale Ŝy j ą opracowa ć tak by w winna by ć zaplanowana i realizowana na wszystkich minimalnym stopniu zaburzy ć naturalne stosunki wodne etapach działalno ści wydobywczej oraz prowadzona obszarów torfowisk. sukcesywnie w miar ę zaprzestawania prowadzenia tej działalno ści. Jej zako ńczenie winno nast ąpi ć w terminie 36. Eksploatacja kopalin do 5 lat od zako ńczenia wydobycia. Kierunek rekultywacji musi by ć zgodny z warunkami środowiska naturalnego Na terenie gminy Gołdap kopaliny maj ące znaczenie obszarów przyległych. Optymaln ą form ą rekultywacji gospodarcze zalegaj ą głównie w czwartorz ędowych wyrobisk jest tworzenie małych zbiorników wodnych (plejstoce ńskich i holoce ńskich) warstwach osadów. W (wyrobiska po wydobyciu kredy i kruszywa) spełniaj ących wyniku działalno ści l ądolodu w plejstocenie powstały tu zadania „małej retencji”, b ądź renaturyzacja w przypadku zło Ŝa kruszywa naturalnego wykorzystywanego w torfowisk - cz ęsto niemo Ŝliwa z powodu zmiany budownictwie. W postglacjale (holocenie) wytworzyły si ę dotychczasowych stosunków wodnych. D ąŜą c do zło Ŝa kredy jeziornej i torfów wykorzystywanych w optymalizacji kosztów rekultywacji i wymogu przywrócenia rolnictwie jako nawozy i elementy wzbogacaj ące ziemie poprzedniego stanu środowiska, nale Ŝy wprowadzi ć ogrodnicze oraz borowiny wykorzystywane w balneologii. monitoring poziomu wód gruntowych (sie ć piezometrów) Udokumentowane zło Ŝa zajmuj ą od kilku do na terenie eksploatacji kopalin i terenach przyległych. kilkudziesi ęciu hektarów, a ich mi ąŜ szo ść nie przekracza Nale Ŝy tak Ŝe kontrolowa ć systematyczno ść 10 m. zaplanowanych rekultywacji oraz bezwzgl ędnie Zasoby złó Ŝ poszczególnych kopalin i ich egzekwowa ć zakaz pozyskiwania kopalin prowadzonych rozmieszczenie przedstawia tabela 16. bez wymaganych zezwole ń. Eksploatacja kopalin wyst ępuj ących, prowadzona metod ą odkrywkow ą niesie za sob ą zagro Ŝenia 37. Gospodarka odpadami środowiskowe w postaci zmiany ukształtowania terenu, miejscowych zmian struktury i klasy bonitacyjnej gleby Problematyka dotycz ąca gospodarki odpadami w oraz lokalne obni Ŝanie poziomu wód gruntowych. gminie Gołdap została szczegółowo omówiona w Planie Zagro Ŝenia te dotycz ą obszarów poło Ŝonych w Gospodarki Odpadami Gminy Gołdap stanowi ącym bezpo średnim s ąsiedztwie złó Ŝ. integraln ą cz ęść niniejszego programu. Szczególn ą uwag ę nale Ŝy zwróci ć na racjonaln ą eksploatacj ę pokładów torfu. Jego nadmierne wydobycie Główne problemy gospodarki odpadami w gminie zazwyczaj powoduje zmian ę stosunków wodnych na zawieraj ą si ę w dwóch obszarach: znacznym obszarze, zaburzaj ąc system naturalnej retencji wód. Niszczy tak Ŝe dotychczasowe warunki przyrodnicze, 1) konieczno ść osi ągni ęcia zało Ŝonych poziomów w wyniku których torfowisko powstało i rozwijało się. odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, wielkogabarytowych, ulegaj ących biodegradacji, Tabela 16. Zasoby złó Ŝ kopalin w powiecie gołdapskim budowlanych i niebezpiecznych, Zasoby (w tys. ton) Wydo Stan bycie Nazwa zagospod Geolo- 2) dostosowanie istniej ącego systemu gospodarki Surowiec Przemy- (w Gmina zło Ŝa arowania giczne słowe tys. odpadami w gminie do wymogów formalno-prawnych. zło Ŝa bilansowe ton) Bałupiany Z 228 - - Gołdap Kruszywo Osi ągni ęcie powy Ŝszych zało Ŝeń wymaga Bałupiany II R 54 54 - Gołdap naturalne przedsi ęwzi ęcia nast ępuj ących działa ń: Kolniszki R 825 824 - Gołdap Niedrzwica E 1020 787 10 Gołdap Niedrzwica rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki odpadów R 173 - - Gołdap - II *b Torfy opakowaniowych o opakowania z tworzyw sztucznych Wiłkajcie - Niedrzwica R 945 - - Gołdap i ze szkła, III

Dziennik Urz ędowy - 4402 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- opracowanie i wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów ciało materialne nie powoduje w nim procesu jonizacji. wielkogabarytowych, budowlanych, ulegaj ących Promieniowanie niejonizuj ące jest ści śle zwi ązane ze biodegradacji oraz niebezpiecznych ze strumienia zmianami pola elektrycznego i pola magnetycznego. odpadów komunalnych, Powy Ŝsze pola charakteryzowane s ą poprzez: - zorganizowanie systemu odbioru ww. odpadów m.in. - składow ą elektryczn ą i magnetyczn ą dla pól poprzez wykonanie obiektów towarzysz ących elektromagnetycznych stałych oraz pól o gospodarce odpadami np. po średniej stacji cz ęstotliwo ściach: 0,5 - 50 Hz i 0,001 MHz - 3 MHz, gromadzenia odpadów - Gminnego Punktu - składow ą magnetyczn ą dla pól elektromagnetycznych Selektywnego Gromadzenia Odpadów (lata 2004- o cz ęstotliwo ściach: 0 - 0,5 Hz i 0,05 - 1 kHz, 2007) oraz budow ę Gminnego Zakładu Gospodarki - składow ą elektryczn ą dla pól elektromagnetycznych o Odpadami (lata 2008-2011), cz ęstotliwo ściach: 3-300 MHz, - zaprowadzenie monitoringu systemu selektywnej - składow ą elektryczn ą lub średni ą g ęsto ść mocy dla pól zbiórki odpadów w obr ębie gminy, elektromagnetycznych o cz ęstotliwo ści powy Ŝej 300 - opracowanie programu edukacji społecznej z MHz - 300 GHz. zakresu gospodarki odpadami, W świetle rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia - zaprowadzenie rejestru dzikich składowisk 30 pa ździernika 2003 roku w sprawie dopuszczalnych odpadów oraz opracowanie programu ich usuwania. poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów 38. Ochrona przed hałasem (Dz. U. Nr 192, poz. 1883), źródłami promieniowania niejonizuj ącego s ą urz ądzenia wytwarzaj ące: Ochrona środowiska przed hałasem realizowana jest - pole elektryczne i magnetyczne stałe, poprzez: - pole elektryczne i magnetyczne o cz ęstotliwo ści 50 - utrzymanie poziomu hałasu poni Ŝej dopuszczalnego Hz, takie jak: stacje i linie elektroenergetyczne lub co najmniej na poziomie dopuszczalnym, wysokiego napi ęcia, - zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do - pole elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ści od 1 kHz do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymywany. 300000 MHz, s ą to: urz ądzenia radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, Do najbardziej uci ąŜ liwych źródeł hałasu - inne źródła promieniowania z zakresu cz ęstotliwo ści: wpływaj ących na klimat akustyczny gminy Gołdap nale Ŝy 0-0,5 Hz, 0,5-50 Hz oraz 50 Hz - 1000 Hz. ruch drogowy, a w szczególno ści ruch tranzytowy. Ogólne zasady ochrony środowiska i ludzi przed Uci ąŜ liwo ść komunikacji drogowej jest ści śle zwi ązana z promieniowaniem niejonizuj ącym stanowi ą, Ŝe źródła intensywno ści ą ruchu drogowego, struktur ą strumienia emisji promieniowania mog ą by ć u Ŝywane wył ącznie pod pojazdów, pr ędko ści ą pojazdów, rodzajem i stanem warunkiem zapewnienia całkowitej ochrony przed ich technicznym nawierzchni, stanem technicznym pojazdów niekorzystnym oddziaływaniem na ludzi i środowisko. oraz odległo ści ą zabudowy od drogi. W zwi ązku z planowan ą w latach 2005-2006 budow ą Na terenie gminy Gołdap s ą zlokalizowane obwodnicy miasta Gołdap, przewiduje si ę ograniczenie nast ępuj ące źródła niejonizuj ącego promieniowania negatywnego oddziaływania emisji hałasu elektromagnetycznego: komunikacyjnego na terenie miasta Gołdap. Z budow ą obwodnicy zbiegnie si ę prawdopodobnie III etap a) cz ęstotliwo ść przemysłowa 50 Hz: rozbudowy o terminal towarowy przej ścia granicznego w - napowietrzne linie elektroenergetyczne o napi ęciu Gołdapi. Ww. inwestycje wpłyn ą na klimat akustyczny na znamionowym 110 kV, terenach, na których problem ten dotychczas nie - stacje elektroenergetyczne o napi ęciach wyst ępował. Po zako ńczeniu budowy obwodnicy znamionowych 110/20/15/6 kV i 110/20 kV, wskazane byłoby wykonanie opracowania dotycz ącego wpływu drogi na klimat akustyczny terenów chronionych. b) cz ęstotliwo ści radiowe: W przypadku niedotrzymywania norm emisji hałasu, - urz ądzenia radiokomunikacyjne, w tym głównie okre ślonych dla tego rodzaju obszarów, konieczne b ędzie stacje bazowe telefonii komórkowej: zastosowanie odpowiednich zabezpiecze ń. Obowi ązek - Pi ękna Góra przeprowadzenia pomiarów emisji hałasu do środowiska działka nr geodezyjny 68/3 w miejscowo ści oraz wykonania stosownych zabezpiecze ń spoczywa na Gołdap, gm. Gołdap zarz ądcy drogi. wysoko ść 34,8 m Kształtowanie wła ściwego klimatu akustycznego w poło Ŝenie geograficzne: N 54°16'55,6'' otoczeniu obiektów prowadz ących działalno ść E 22°17'39,6'' gospodarczą nale Ŝy do obowi ązków podmiotu posiadaj ącego do nich tytuł prawny. Do źródeł - Suczki stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie hałasem zalicza si ę dz. nr geod. 33 w m. Suczki zakłady przemysłu drzewnego, przetwórstwa wys. 70,5 m spo Ŝywczego, place budów i inne. Rolniczy charakter budynek TP S.A. ul. Królewiecka 1 19-500 gminy oraz struktura przestrzenna zabudowy Gołdap mieszkaniowej i usługowo-przemysłowej sprawiła, Ŝe na wys. 28,15 m terenie gminy nie stwierdzono obiektów przemysłowych poło Ŝenie geograficzne: N 54°18'25'' negatywnie oddziaływuj ących na klimat akustyczny E 22°18'14'' otoczenia. - budynek TP S.A. ul. Królewiecka 1 19-500 Gołdap 39. Ochrona przed promieniowaniem wys. 26,5 m elektromagnetycznym poło Ŝenie geograficzne: N 54°18'40'' E 22°18'25'' Promieniowaniem niejonizuj ącym nazywamy takie promieniowanie, którego energia oddziałuj ąca na ka Ŝde

Dziennik Urz ędowy - 4403 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Ochrona przed promieniowaniem niejonizuj ącym rozwoju przynosz ącym wymierne efekty ekologiczno - polega głównie na przestrzeganiu przepisów okre ślonych energetyczne. Przyczynia si ę bowiem do poprawy w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia efektywno ści wykorzystania i oszcz ędzania zasobów 30 pa ździernika 2003 roku w sprawie dopuszczalnych surowców energetycznych, poprawy stanu środowiska poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz poprzez redukcj ę ilo ści zanieczyszcze ń emitowanych do sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów atmosfery i wód oraz redukcj ę ilo ści wytwarzanych (Dz. U. Nr 192, poz. 1883 z 2003 roku). odpadów. Patrz ąc na efekt w małych społeczno ściach lokalnych, zastosowanie wykorzystania ekologicznych 40. Racjonalne wykorzystanie materiałów, wody i metod pozyskiwania energii przyczynia si ę do zwiększenia energii poziomu bezpiecze ństwa energetycznego (w szczególno ści na terenach o słabo rozwini ętej strukturze 41. Uwarunkowania zewn ętrzne energetycznej), stworzenia nowych miejsc pracy (na terenach dotkni ętych bezrobociem), zagospodarowania Zgodnie z wytycznymi Wojewódzkiego Programu terenów rolniczych uprawami ro ślin przeznaczonych do Ochrony Środowiska oraz stosownie do wymogów produkcji biopaliw i wreszcie promowania rozwoju zawartych w opracowanych przez Ministerstwo regionalnego. Środowiska „Wytycznych sporz ądzania programów Obecnie udział energii ze źródeł odnawialnych w Unii ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” Europejskiej wynosi 6% zapotrzebowania na energi ę przyj ęto, i Ŝ do 2010 roku nast ąpi: pierwotn ą. Zakłada si ę, i Ŝ udział ten do roku 2010 - zmniejszenie wodochłonno ści produkcji o 50% w powinien wzrosn ąć do 12%. stosunku do stanu z 1990 r. (w przeliczeniu na PKB i Podstawowymi źródłami energii odnawialnej w Polsce warto ść sprzedan ą w przemy śle); jest biomasa oraz energia wodna. Podobnie jak w całym - ograniczenie materiałochłonno ści produkcji o 50% w województwie warmi ńsko-mazurskim w gminie Gołdap stosunku do stanu z 1990 r. (w przeliczeniu na dotychczas podstawowym źródłem energii odnawialnej jednostk ę produkcji, warto ść produkcji lub PKB); jest równie Ŝ biomasa i energia wodna. - ograniczenie zu Ŝycia energii o 50 % w stosunku do Energi ę wód mo Ŝemy podzieli ć na dwa podstawowe 1990 r. i 25 % w stosunku do 2000 r. (w przeliczeniu sposoby jej pozyskiwania. Jest to energia wód płyn ących na jednostk ę produkcji, warto ść produkcji lub PKB). oraz energia pływów. Instaluj ąc turbiny wodne wykorzystuj ące płyn ącą rzek ą wod ę pozyskuje si ę Realizacja powy Ŝszych celów b ędzie wymagała energi ę. S ą to elektrownie z naturalnym dopływem wody. wprowadzenia niezb ędnych działa ń takich jak: Energia rzek na świecie zaspokaja ok. 3% zapotrzebowania na energi ę pierwotn ą. W porównaniu z - wprowadzenie systemu kontroli wodochłonno ści innymi krajami w Polsce potencjał ten jest niewielki. produkcji w formie obowi ązku rejestracji zu Ŝycia wody Energia rzek wykorzystywana w gospodarce nie do celów przemysłowych i rolniczych w przeliczeniu na przekracza 0,3% energii pierwotnej zasilaj ącej jednostk ę produktu; mieszka ńców Polski. W gminie Gołdap urządzenia - ograniczenie zu Ŝycia wody z uj ęć podziemnych do pi ętrz ące w postaci małych elektrowni wodnych celów przemysłowych (poza przemysłem spo Ŝywczym zlokalizowane s ą na rzece Gołdapie (tab. 17). i niektórymi specjalnymi działami produkcji); Zalet ą małych elektrowni wodnych jest brak emisji - intensyfikacja stosowania zamkni ętych obiegów wody zanieczyszcze ń. Lokalizacja tego typu urz ądze ń przynosi oraz wtórnego wykorzystywania mniej nie tylko czyst ą energi ę ale równie Ŝ powoduje zanieczyszczonych ścieków; zwi ększenie retencji wodnej. Zbiorniki wodne, które - zmniejszenie energochłonno ści gospodarki poprzez powstały dzi ęki zatamowaniu rzeki stanowi ą ostoj ę dla stosowanie energooszcz ędnych technologii; ptactwa wodnego i dzikiej zwierzyny. - zmniejszenie materiałochłonno ści gospodarki poprzez Kolejnym źródłem energii odnawialnej jest biomasa. wprowadzanie technologii niskoodpadowych; Paliwo to mo Ŝe by ć stosowane systemach grzewczych ale - zmniejszenie strat energii w systemach przesyłowych równie Ŝ po zamontowaniu turbiny i instalacji (energetycznych, cieplnych), poprawa parametrów towarzysz ącej mo Ŝna produkowa ć pr ąd elektryczny. termoizolacyjnych budynków.

42. Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych

Wykorzystanie źródeł energii odnawialnej tj. energii rzek, wiatru, promieniowania słonecznego, geotermalnej lub biomasy jest jednym z elementów zrównowa Ŝonego

Tabela 17. Urz ądzenia pi ętrz ące w gminie Gołdap

Wysoko ść Przeznaczenie Obiekt hydrograficzny Miejscowo ść Moc [kW] pi ętrzenia [m] Elektrownia wodna Gołdapa Bo ćwinka 4,70 300 Elektrownia wodna Gołdapa Bo ćwinka Nowa 9,00 300 Elektrownia wodna Gołdapa Ro Ŝyńsk Mały 1,25 120

Dziennik Urz ędowy - 4404 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Polska posiada znaczny potencjał energetyczny si ę z 24 elektrowni, który poło Ŝony ma by ć na terenie biomasy z rolnictwa. W polskich warunkach produkowane gminy Gołdap, władze gminy powinny w aktywny sposób jest 10-30 t biomasy na rok z 1 ha gruntów rolnych. uczestniczy ć w pracach nad przygotowaniem ww. Szacuje si ę, Ŝe roczna całkowita produkcja słomy i siana strategii. Planowana inwestycja budowy parku wiatrowego w Polsce wynosi około 43 mln t co odpowiada ponad 20 o docelowej mocy 50 MW wraz ze stacj ą GPZ i instalacj ą mln t w ęgla. Technologie takie jak biogazowanie, spalanie elektroenergetyczn ą jest przedsi ęwzi ęciem, które w słomy, śmieci, wykorzystanie gazu wysypiskowego, znacznym stopniu wpłynie na krajobraz. produkcja etanolu na cele energetyczne s ą Energi ę słoneczn ą mo Ŝemy wykorzystywa ć w sposób rozpowszechnione w małym stopniu. Ich ł ączny potencjał pasywny i aktywny. Sposób pasywny polega mi ędzy energetyczny szacowany na ok. 2% ł ącznego innymi na rozbudowywaniu nasłonecznionych ścian zapotrzebowania energetycznego kraju i w przybli Ŝeniu południowych w konstrukcjach budynków, umieszczaniu jest równy potencjałowi drewna opałowego. wi ększej ilo ści okien po stronie południowej lub budowaniu Gmina Gołdap posiada dogodne warunki do przeszklonych oran Ŝerii poł ączonych architektonicznie z intensywnego rozwoju energii z biomasy. Rozległe budynkiem. Sposób aktywny wymaga zainstalowania obszary po byłych pa ństwowych gospodarstwach rolnych odpowiednich technologii wyłapuj ących promieniowanie (PGR) stwarzaj ą mo Ŝliwo ści produkcji biomasy na skal ę słoneczne i przekazuj ących je odpowiednim mediom przemysłow ą. Na dzie ń dzisiejszy nie ma zlokalizowanych energetycznym. Przykładem takiego rozwi ązania s ą w gminie przemysłowych ciepłowni wykorzystuj ących kolektory słoneczne, które w zale Ŝno ści od czynnika biomas ę. Istniej ą natomiast małe kotłownie zasilaj ące kr ąŜą cego w układzie mog ą np. za pomoc ą cieczy słu Ŝyć prywatne domy mieszkalne i niewielkie zakłady pracy. do ogrzewania pomieszcze ń lub za pomoc ą gor ącego Nale Ŝy kontrolowa ć ich wzrost ze wzgl ędu na mo Ŝliwo ść powietrza mog ą by ć wykorzystywane do suszenia płodów zwi ększenia emisji zanieczyszcze ń. Nowym kierunkiem rolnych. Energi ę słoneczn ą mo Ŝemy wykorzystywa ć rozwoju w dziedzinie produkcji biomasy jest uprawa równie Ŝ w procesie produkcji energii elektrycznej, słu Ŝą wierzby energetycznej. Staraj ąc si ę wspiera ć rozwój tej temu ogniwa fotowoltaiczne. Urz ądzenia te maj ące gał ęzi produkcyjnej nale Ŝy w pierwszej kolejno ści budow ę półprzewodnikow ą w wi ększo ści opartą na przeprowadzi ć odpowiedni ą akcj ę informacyjno- selenie i krzemie w sposób bezpo średni przetwarzaj ą edukacyjn ą. Nale Ŝy równie Ŝ promowa ć wszelkie promieniowanie słoneczne w energi ę elektryczn ą. poczynania zwi ązane z zakładaniem wielkoobszarowych Rozwi ązania zwi ązane z pozyskiwaniem energii plantacji ro ślin energetycznych. Tego typu rozwi ązania nie słonecznej na terenie gminy nie wyst ępuj ą na skal ę tylko w sposób pozytywny wpływaj ą na stan przemysłow ą. Jednak Ŝe zauwa Ŝa si ę coraz wi ększe zanieczyszczenia środowiska ale równie Ŝ pozwalaj ą w zainteresowanie wykorzystywaniem tego typu źródła sposób racjonalny wykorzysta ć obszary silnie energii w śród mieszka ńców. W prywatnych domach przekształcone przez działalno ść człowieka oraz tereny jednorodzinnych powstaj ą systemy grzewcze oparte na mało atrakcyjne rolniczo. technologii wykorzystuj ącej kolektory słoneczne. Tego Pomijany jest zupełnie bezpo średni wpływ energetyki typu rozwi ązania nale Ŝy wspiera ć i stara ć si ę wdra Ŝać na odnawialnej na poziom bezrobocia, podczas gdy ocenia jak najszersz ą skal ę. si ę, Ŝe energetyka odnawialna przynosi do 2 razy wi ęcej Energia geotermalna jest zawarta w wydobywanych miejsc pracy ni Ŝ konwencjonalne elektrownie. W gminie na powierzchni ę Ziemi wodach geotermalnych. Pochodzi Gołdap, z uwagi na przewa Ŝaj ący udział biomasy w śród ona z niewyczerpalnego źródła, jakim jest gor ące wn ętrze źródeł odnawialnych i olbrzymie bezrobocie na terenach kuli ziemskiej. Woda ta wydobywana jest na powierzchni ę wiejskich taki zwi ązek powinien by ć szczególnie za pomoc ą odwiertów, sięgaj ących poziomu zalegania doceniony. gor ących wód. Energia ta wykorzystywana jest w Nowym, rozwijaj ącym si ę szybko źródłem energii układach centralnego ogrzewania jako podstawowe lub odnawialnej jest energia wiatru. Warunki klimatyczne i wspomagaj ące źródło energii cieplnej. Poza tym morfologiczne gminy Gołdap stawiaj ą j ą w śród regionów wykorzystuje si ę j ą do produkcji energii elektrycznej, Polski charakteryzuj ących si ę du Ŝymi zasobami jednak ekonomiczne uzasadnienie istnieje tu tylko w energetycznymi wiatru. Na podstawie zgromadzonych przypadku bardzo gor ących źródeł. Z uwagi na niewielkie danych przeprowadzono analiz ę struktury wiatru w rejonie do świadczenie Polaków w budowie i eksploatacji tego Gołdapi oraz oszacowano zasoby energetyczne wiatru na typu urz ądze ń trudno jest obecnie oszacowa ć mo Ŝliwo ści tym obszarze. Wynikiem opracowania jest potwierdzenie, jej praktycznego wykorzystania w gminie Gołdap. iŜ na wymienionym obszarze istniej ą odpowiednie warunki Istniej ące próbne odwierty wykonane przez Pa ństwowy nadaj ące si ę do wykorzystania przez energetyk ę Instytut Geologiczny wskazuj ą na wyst ępowanie wiatrow ą. Rozwój technologii pozwala na odpowiednich źródeł wód geotermalnych zalegaj ących wykorzystywanie coraz to wi ększych obszarów do jednak na dosy ć znacznych gł ęboko ściach. Mo Ŝliwo ści inwestowania w tego typu źródła energii. zwi ązane z wykorzystaniem tych zasobów ł ącz ą si ę ści śle Na terenie gminy Gołdap wydano dwa pozwolenia na z uruchomieniem tych źródeł na potrzeby lecznictwa budow ę siłowni wiatrowych: w miejscowo ści Kozaki 8 sanatoryjnego. siłowni wiatrowych o mocy 1,25 MW ka Ŝda oraz w miejscowo ści Kolniszki 10 siłowni wiatrowych o mocy 2 43. Ruch turystyczny MW ka Ŝda. Intensywny rozwój farm wiatrowych spowodowa ć 44. Informacje ogólne mo Ŝe silne przekształcenia w krajobrazie. Ze wzgl ędu na ustanowione obszary chronionego krajobrazu i wzmo Ŝone „Strategia rozwoju produktu turystycznego regionu zainteresowanie si ę inwestorów wykorzystaniem energii Gołdap” zakłada, i Ŝ priorytetem gospodarczym gminy wiatru na potrzeby energetyczne, w programie Ochrony Gołdap jest turystyka oraz przedsi ębiorczo ść nie Środowiska Powiatu Gołdapskiego wskazano stworzenie zagra Ŝaj ąca środowisku naturalnemu do której zalicza si ę powiatowej strategii wykorzystania energii odnawialnej. mi ędzy innymi: plantacje ro ślin energetycznych, Nale Ŝy odpowiednio zaplanowa ć miejsca, w których elektrownie wodne i wiatrowe. istniałaby mo Ŝliwo ść budowy farm wiatrowych. Z uwagi na W Gołdapi nigdy nie było wielkiego przemysłu. to, i Ŝ obecnie projektowany jest park wiatrowy, składaj ący Szanse dla rozwoju gminy stworzyło otwarcie w 1995 roku

Dziennik Urz ędowy - 4405 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 przej ścia granicznego oraz w 1996 r. Suwalskiej Tabela 18. Baza noclegowa Liczba miejsc Specjalnej Strefy Ekonomicznej, obejmuj ącej swoim Wyszczególnienie zasi ęgiem kilkudziesi ęciohektarowy przygraniczny teren noclegowych gminy Gołdap, poło Ŝony w s ąsiedztwie przej ścia Hotele, zajazdy, pensjonaty 413 granicznego z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Schroniska 91 Rosyjskiej. Gospodarstwa Agroturystyczne 57 Kwatery prywatne 172 Przyznanie Gołdapi statusu jedynego w województwie Domki letniskowe 225 warmi ńsko-mazurskim, uzdrowiska stworzyło nowe Sanatoria 480 szanse dla gminy. Historia „Uzdrowiska Gołdap” si ęga ju Ŝ Pola namiotowe 150 lat sze ść dziesi ątych, kiedy to w gminie Gołdap wykonano Razem: 1588 pierwsze badania wody i powietrza. Oficjalnie Gołdap Ruch turystyczny silnie wpływa na środowisko została uzdrowiskiem w pa ździerniku 2000 roku, po przyrodnicze. Turystyka mo Ŝe powodowa ć nieodwracalne ukazaniu si ę rozporz ądzenia w Dzienniku Ustaw. zmiany w przestrzeni poprzez towarzysz ące jej Gołdapskie uzdrowisko bazuje głównie na leczeniu intensywne procesy urbanizacyjne. Ró Ŝne form turystyki błotami borowinowymi, których zło Ŝa znajduj ą si ę w stanowi ć mog ą zagro Ŝenie środowiska naturalnego, okolicy pobliskiej wsi Niedrzwica. Du Ŝą rol ę odgrywa zwłaszcza w przypadku nadmiernej koncentracji ruchu element klimatyczny oraz wysoka jako ść tutejszych wód turystycznego. Uprawianie ró Ŝnych form aktywnej gruntowych, które nie s ą obecnie pozyskiwane do celów rekreacji, takich jak np. narciarstwo zjazdowe, jazda leczniczych. konna, rajdy rowerowe i piesze, powodowa ć mog ą Gołdap jest uzdrowiskiem klimatyczno-borowinowym o degradacj ę krajobrazu, zanieczyszczenie, nadmierny profilu leczniczym obejmuj ącym schorzenia narz ądów hałas. Podobnie jak nadmierna ilo ść turystów szkodzi ć ruchu i reumatyczne, reumatologiczne i stany pourazowe mo Ŝe środowisku przyrodniczemu, tak te Ŝ ich pobyty na oraz niektóre choroby układu oddechowego i nerwowego, terenach o unikalnych walorach środowiska a tak Ŝe choroby kobiece. przyrodniczego mog ą destabilizowa ć lokalne środowiska społeczno-kulturowe, a tak Ŝe zakłóca ć rytm Ŝycia i pracy, 45. Atrakcje turystyczne rodzi ć konflikty mi ędzy turystami a mieszka ńcami wskutek m.in. przenoszenia na teren gminy miejskiego stylu Ŝycia i Najwi ększym atutem gminy Gołdap jest otoczenie innego systemu warto ści. geograficzne i przyrodnicze, oraz nieliczne, ale znacz ące, Wymienionym przykładom zagro Ŝeń dla zabytki. Turystów przyci ągaj ą w te strony miedzy innymi: przyrodniczego i społecznego środowiska gminy Gołdap - najwy Ŝsze w północno-wschodniej Polsce wzgórza z mo Ŝna i nale Ŝy skutecznie zapobiega ć, poprzez umiej ętne urokliw ą Pi ękn ą Gór ą, zarz ądzanie turystyk ą i przestrzeganie zasad jej - ślady dawnych grodzisk po pradawnych Ja ćwingach, zrównowa Ŝonego rozwoju. - Tatarska Góra z charakterystyczn ą porastaj ącą j ą ro ślinno ści ą, 47. EDUKACJA EKOLOGICZNA - Puszcza Romincka z Parkiem Krajobrazowym Puszczy Rominckiej - jeden z najpi ękniejszych w Edukacja ekologiczna jest procesem kształtowania Polsce kompleksów le śnych, bogaty w ciekawe okazy świadomo ści ekologicznej. Poziom świadomo ści ro ślin i zwierz ąt, umo Ŝliwiaj ący uprawianie aktywnej ekologicznej społecze ństwa zale Ŝy od ilo ści i jako ści turystyki, informacji, która do niego dociera oraz od form i sposobów - poło Ŝone na skraju Puszczy Rominckiej jezioro edukacji. Edukacja która trafia do społecze ństwa powinna Gołdap, by ć ścisła, bezstronna i kompletna. Jasno ść i klarowno ść - rzeka Gołdapa - cho ćby z powodu elektrowni tre ści powinna by ć wynikiem jednoznaczno ści wodnych; sformułowa ń. Edukacja ekologiczna powinna by ć - zabytki; prowadzona na wszystkich poziomach szkolnictwa, - najwi ększa w Polsce hodowla dzikich zwierz ąt, pocz ąwszy od szkół podstawowych po szkoły wy Ŝsze, a - najczystsze w Polsce powietrze wraz z terenami nie tak Ŝe w śród społeczno ści lokalnej gminy. ska Ŝonymi działalno ści ą przemysłow ą i posiadanie Pomimo do ść powszechnej edukacji ekologicznej oraz statusu, jedynego w województwie warmi ńsko- szeregu przedsi ęwzi ęć podejmowanych na szczeblu mazurskim, uzdrowiska. lokalnym i krajowym w celu powi ększenia świadomo ści Ŝycia ekologicznego, poziom wiedzy na ten temat jest 46. Ruch turystyczny i baza noclegowa wci ąŜ niewystarczaj ący. Jest za niski, patrz ąc na indywidualne stosowanie si ę do zasad ochrony Brak jest dokładnych danych dotycz ących liczby środowiska jak równie Ŝ w skali lokalnej, patrz ąc na turystów odwiedzaj ących gmin ę Gołdap. Na terenie gminy sposoby zarz ądzania zasobami środowiska naturalnego. Gołdap według bada ń własnych wykonawcy stwierdzono Przystosowanie Polski do wej ścia w struktury unijne około 1600 miejsc noclegowych. W znacz ącej wi ększo ści wymaga zmian w polskim prawie. Wraz z są to głównie miejsca oferowane przez Sanatorium przystosowaniem si ę do norm unijnych w dziedzinie Uzdrowiskowe „Wital” (480 miejsc) oraz hotele i ochrony środowiska zmieni ć si ę b ędą musiały warunki pensjonaty (w sumie 413 miejsc noclegowych). Kwatery działania samorz ądów. Aby sprosta ć wymogom Unii prywatne, schroniska młodzie Ŝowe, domki letniskowe i dotycz ącym monitoringu oraz wykonywania ocen gospodarstwa agroturystyczne oferuj ą w sumie 545 miejsc oddziaływania na środowisko, samorz ąd b ędzie musiał noclegowych. Wi ększo ść z nich nie jest jednak wzmocni ć administracj ę, nauczy ć si ę nowych metod zewidencjonowana w rejestrze obiektów noclegowych zarz ądzania zakładami komunalnymi, wykształci ć prowadzonych przez Urz ąd Gminy. profesjonaln ą kadr ę, która b ędzie nie tylko w stanie przygotowa ć odpowiednie długofalowe plany rozwoju ale równie Ŝ pozyska niezb ędne środki finansowe na realizacj ę zaplanowanych inwestycji. Program Ochrony Środowiska Powiatu Gołdapskiego zakłada, i Ŝ dla osi ągni ęcia

Dziennik Urz ędowy - 4406 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 niezb ędnego efektu ekologicznego niezb ędna b ędzie Krajobrazowy natomiast po stronie rosyjskiej od 1994 roku bliska współpraca trzech sektorów: przedsi ębiorstw, cz ęść puszczy stanowi rezerwat o powierzchni 32 tys. ha. samorz ądów oraz organizacji pozarz ądowych. Wła ściwe o nazwie „Wisztynieckij”. Wskazane jest utworzenie na uwzgl ędnienie ich potrzeb jest niezb ędnym warunkiem tym obszarze transgranicznego obszaru chronionego, wdro Ŝenia wy Ŝej wymienionego programu w Ŝycie. Aby który obejmowałby swoim zasi ęgiem mi ędzy innymi tak si ę stało zarówno przedstawiciele wymienionych Puszcz ę Rominck ą oraz przylegaj ący do niej litewski - trzech sektorów jak i społeczno ść lokalna wymaga ć b ędą Wisztyniecki Park Regionalny. odpowiedniej edukacji w zakresie ekologii. Na zachód od Puszczy Rominckiej granica pa ństwa w Aby chroni ć środowisko nale Ŝy je najpierw dobrze wi ększo ści stanowi północn ą granic ę Obszaru pozna ć. Istotne jest zrozumienie mechanizmów Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i W ęgorapy. funkcjonowania poszczególnych zjawisk przyrodniczych, Istniej ące po obu stronach granicy ekstensywne zachowania organizmów w ich środowisku naturalnym krajobrazy rolnicze oraz ró Ŝnorodno ść środowiska oraz kształtowanie odpowiednich postaw wobec stanowi ą olbrzymie warto ści przyrodnicze. Aby zachowa ć środowiska. Edukacja ekologiczna w pierwszym etapie te walory przyrodnicze regionu transgranicznego nale Ŝy obejmowa ć powinna nast ępuj ące obszary działa ń: rozpocz ąć współprac ę maj ącą na celu zarówno wymian ę - ograniczenie zu Ŝycia zasobów naturalnych, informacji jak i wspólne planowanie. Podstaw ą takiego - selektywna zbiórka odpadów, działania ma by ć troska o środowisko naturalne. - upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej, - zmniejszenie energochłonno ści gospodarki poprzez 49. POPRAWA JAKO ŚCI ŚRODOWISKA wprowadzenie energooszcz ędnych technologii, - wprowadzenie najlepszych dost ępnych technologii W wyniku przeprowadzonej analizy stanu i jako ści (BAT) w celu zachowania walorów środowiska środowiska oraz w nawi ązaniu do dokumentów wy Ŝszego przyrodniczego, szczebla okre ślono cele i zakres zada ń słu Ŝą cych - rozwój energetyki opartej na odnawialnych źródłach ochronie i poprawie jako ści środowiska gminy Gołdap. energii, Zostały one usystematyzowane w układzie nawi ązuj ącym - ochrona powietrza atmosferycznego, do przeprowadzonej analizy i przedstawione w poni Ŝszej - odpowiedzialne planowanie, tabeli. - planowany rozwój turystyki. Niezb ędnym działaniem w celu realizacji zało Ŝeń programu ochrony środowiska oraz planu gospodarki 48. WSPÓŁPRACA PRZYGRANICZNA odpadami jest wydzielenie w strukturze organizacyjnej Urz ędu Miejskiego w Gołdapi odr ębnej, wyspecjalizowanej Gmina Gołdap graniczy z Obwodem Kaliningradzkim komórki, której celem b ędzie przede wszystkim stworzenie Federacji Rosyjskiej. Granica pa ństwa rozdziela du Ŝy rejestru informacji o środowisku oraz kontrola realizacji kompleks le śny jakim jest Puszcza Romincka. Po stronie ww. dokumentów. polskiej na wymienionym obszarze został utworzony Park

Tabela 19. Cele i zakres działa ń maj ących na celu popraw ę jako ści środowiska na terenie gminy Gołdap

Lp. Cele Zakres działa ń Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej Dostosowanie struktury organizacyjnej i zakresu kompetencji w gminie Gołdap do obowi ązuj ących w Polsce uregulowa ń prawnych (ustawy, rozporz ądzenia) w zakresie ochrony przyrody, le śnictwa, edukacji ekologicznej oraz dyrektyw i rozporz ądze ń UE Prace piel ęgnacyjno - konserwacyjne w stosunku do istniej ących pomników przyrody Tworzenie sieci ście Ŝek przyrodniczo - dydaktycznych w obr ębie obszarów przyrodniczo cennych i atrakcyjnych krajobrazowo Ochrona ró Ŝnorodno ści Realizacja zieleni urz ądzonej w ramach zagospodarowania terenów rekreacyjno- 1 biologicznej środowiska wypoczynkowych przyrodniczego gminy Realizacja platform widokowych w obr ębie ekspozycji atrakcyjnych krajobrazowo Stymulowanie proekologicznego kierunku planowania przestrzennego, ochrony zasobów środowiska przyrodniczego i działa ń inwestycyjnych, m.in. w oparciu o zalecenia „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gołdap” Wspieranie przedsi ęwzi ęć proekologicznych zwi ązanych z rozwojem ró Ŝnych form rekreacji i wypoczynku Zalesienie gruntów porolnych niskich klas bonitacyjnych Utrzymanie mozaiki krajobrazu z zadrzewieniami śródpolnymi i oczkami wodnymi Koszenie ł ąk metodami umo Ŝliwiaj ącymi ucieczk ę drobnym ssakom i ptakom Zachowanie i ochrona naturalnych siedlisk podmokłych Realizacja ochrony Wprowadzenie zakazu zmian stosunków wodnych, regulacji cieków, melioracji, tworzenia 2 czynnej w obszarach drenów, a tak Ŝe zanieczyszczania m.in. nawozami, ściekami komunalnymi na obszarach przyrodniczo cennych obj ętych formami ochrony Utworzenie korytarzy ekologicznych, obszarów ł ącz ących Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej z Puszcz ą Boreck ą Promowanie obszarów obj ętych sieci ą Natura 2000 Utworzenie o środka edukacji ekologicznej Promocja własnych działa ń i inicjatyw proekologicznych promuj ących walory środowiska Podnoszenie przyrodniczego świadomo ści Zaprzestanie polowania na drobne rodzime ssaki drapie Ŝne 3 ekologicznej Ochrona gatunków łownych, nielicznych oraz zagro Ŝonych wygini ęciem poprzez zaprzestanie społecze ństwa polowa ń na te gatunki Wł ączenie organizacji i stowarzysze ń ekologicznych do współpracy w ochronie czynnej obszarów i obiektów przyrodniczych oraz w edukacji ekologicznej

Dziennik Urz ędowy - 4407 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Ochrona zasobów wodnych Jak najmniejsza ingerencja prac regulacyjnych w dolinach i korytach rzek Gołdapy i Jarki. Zachowanie cech Ewentualna regulacja rzeki Gołdapy mogłaby dotyczy ć budowy zbiornika wodnego w celach 1 naturalnych rzek przeciwpowodziowych, z zastrze Ŝeniem przeprowadzenia oceny wpływu takiego zbiornika na Gołdapy i Jarki kształtowanie si ę stosunków wodnych Zachowanie w stanie zbli Ŝonym do 2 naturalnego jezior i Zaniechanie prowadzenia melioracji oraz inwestycji hydrotechnicznych na takich obszarach niewielkich zbiorników wodnych Inwentaryzacja i ochrona mokradeł, w tym przede wszystkim torfowisk zlokalizowanych w Zachowanie w stanie okolicach Bo ćwinki oraz mokradeł wyst ępuj ące w dolinach rzecznych Gołdapy i Jarki 3 nienaruszonym siedlisk Utworzenie rezerwatów z wy Ŝej wymienionych obszarów, które nie s ą obj ęte t ą form ą ochrony hydrogenicznych Propagowanie zasad dobrej praktyki rolniczej Zwi ększenie zasobów Prowadzenie wycinki lasów w sposób racjonalny wodnych obszarów Zachowanie w naturalnym stanie tzw. lasów wodochronnych, obejmuj ących ci ągi mokradeł, zabagnionych doliny rzeczne, obni Ŝenia jeziorne i obszary wypływu wód podziemnych 4 Prowadzenie W przypadku obszarów gdzie nie jest ju Ŝ prowadzona gospodarka rolna zaleca si ę racjonalnej gospodarki pozostawienie rowów melioracyjnych samym sobie, aby stopniowo zarastały wodnej na terenach Utrzymywanie w nale Ŝytym stanie urz ądze ń melioracyjnych zlokalizowanych na terenach zmeliorowanych uŜytkowanych rolniczo uŜytkowanych rolniczo Zwi ększanie zasobów Racjonalna rozbudowa małej retencji na ró Ŝne potrzeby, w szczególno ści nadzór nad budow ą 5 wodnych zlewni stawów Inwentaryzacja i aktualizacja czynnych uj ęć wody podziemnej, zwłaszcza eksploatowanych przez osoby fizyczne Ochrona wód Budowa nowych oraz rozbudowa wodoci ągów zwłaszcza na terenach wiejskich podziemnych, w Wprowadzenie monitoringu przemysłowego na terenie miejskiego uj ęcia wody szczególno ści Ochrona Modernizacja uj ęcia wody dla Gołdapi wraz ze stacj ą uzdatniania wody 6 Głównego Zbiornika Modernizacja gminnych uj ęć wody/likwidacja uj ęć w przypadku budowy wodoci ągu Wód Podziemnych Monitoring jako ści wód podziemnych. (GZWP) - Sandr Rozpoznanie istniej ących lub potencjalnych zagro Ŝeń GZWP nr 202, w celu okre ślenia działa ń, Gołdap - GZWP nr 202 które powinny by ć podj ęte w celu ochrony wód podziemnych Skanalizowanie obszarów zlokalizowanych na terenie strefy ochronny po średniej uj ęcia wód podziemnych miasta Gołdap Modernizacja oczyszczalni ścieków, zwłaszcza oczyszczalni ścieków miasta Gołdap Budowa przepompowni ścieków Budowa nowej sieci kanalizacji sanitarnej Rozbudowa i Wymiana starej sieci kanalizacyjnej, zwłaszcza na terenie miasta Gołdap modernizacja sieci Inwentaryzacja sieci kanalizacji deszczowej na terenie miasta Gołdap 7 wodoci ągowo- Opracowanie programu gospodarki wodami opadowymi i roztopowymi na terenie miasta Gołdap kanalizacyjnej na Rozbudowa i konserwacja sieci wodoci ągowej na terenie miasta i gminy terenie miasta i gminy Modernizacja uj ęć wody Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków Inwentaryzacja zbiorników bezodpływowych słu Ŝą cych do gromadzenia nieczystości płynnych Propagowanie zasad dobrej praktyki rolniczej Kontrola obiektów stanowi ących zagro Ŝenie dla wód jeziora Racjonalna gospodarka rybacka prowadz ąca do ekologicznej równowagi w składzie Ochrona wód jeziora 8 gatunkowym ryb Gołdap Monitoring poziomu i jako ści wód podziemnych w zlewni bezpo średniej jeziora i dopływów powierzchniowych (głównie rzeka Jarka) Utworzenie strefy ochronnej wokół jeziora Inwentaryzacja punktowych źródeł emisji zanieczyszcze ń wprowadzanych do wód powierzchniowych Monitoring jako ści wód powierzchniowych Ochrona wód 9 Kontrola jako ściowa ścieków odprowadzanych do wód powierzchniowych powierzchniowych Propagowanie zasad dobrej praktyki rolniczej Modernizacja oczyszczalni ścieków Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej Ochrona powietrza Upłynnienie ruchu pojazdów na drogach Utrzymanie dobrego Realizacja projektu budowy dróg rowerowych jako alternatywnego środka komunikacji 1 stanu jako ści powietrza Inwentaryzacja potencjału pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych Ograniczenie wypalania traw, r Ŝysk i chwastów Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń z kotłowni lokalnych, przemysłowych mi ędzy innymi poprzez zmian ę no śnika energii z w ęgla na olej, biomas ę lub gaz opałowy Ograniczenie emisji niskiej z gospodarstw domowych poprzez spalanie lepszych gatunków węgla, zwi ększenie korzystania z innych no śników energii cieplnej Ograniczenie emisji 2 Modernizacja istniej ących kotłowni lokalnych (szczególnie opalanych w ęglem kamiennym i zanieczyszcze ń koksem) Termoizolacja budynków Wymiana stolarki okiennej Inwentaryzacja źródeł emisji Zmniejszenie Poprawa nawierzchni dróg i ulic 3 kwasowo ści opadów Nie spalanie odpadów atmosferycznych

Dziennik Urz ędowy - 4408 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Ochrona powierzchni ziemi i gleb Optymalizacja sposobów intensywno ści nawo Ŝenia i ochrony ro ślin Ograniczenie zu Ŝycia środków chemicznych Atestacja opryskiwaczy, Prawidłowe składowanie środków ochrony ro ślin, nawozów i zu Ŝytych opakowa ń Zwi ększenia nawo Ŝenia organicznego, wapnowania i wykorzystania metod ochrony biologicznej i integrowanej Zró Ŝnicowanie struktury zasiewów, stosowania wła ściwego płodozmianu i odłogowania Przeciwdziałanie procesom erozji i degradacji gleb Wła ściwa regulacja stosunków wodnych na terenach rolniczych poprzez stosowanie odpowiedniej melioracji Utrzymywanie miedz oraz stosowania ich biologicznej zabudowy Zach ęcanie do ścisłej współpracy rolników mi ędzy sob ą, do tworzenia grup producenckich, które b ędą bardziej konkurencyjne w stosunku do gospodarstw wi ększych i produkuj ących Ograniczenie masowo Ŝywno ści nie ekologicznymi sposobami 1 zanieczyszczenia ziemi Okresowe przeprowadzenie bada ń gleb na zawarto ść metali ci ęŜ kich, odczyn pH oraz innych i gleb zanieczyszcze ń Prowadzenie odpowiedniej edukacji ekologicznej Zach ęcanie do realizacji programów rolno środowiskowych Wspieranie działa ń zwi ązanych z produkcj ą ro ślin energetycznych Zakaz lokalizacji nowych ferm zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, na obszarach cennych przyrodniczo takich jak parki krajobrazowe wraz z otulinami, rezerwaty, u Ŝytki ekologiczne oraz tereny podziemnych zbiorników wody bez izolacji. Na pozostałych obszarach wprowadza si ę zakaz lokalizacji nowych ferm bez ściołowych oraz modernizacji istniejących ferm w kierunku bez ściołowym. Koncentracja stad zwierz ąt w pozostałych hodowlach musi by ć dostosowana do posiadanej powierzchni ziemi, pozwalaj ącej na pełne zagospodarowanie odchodów zwierz ęcych zgodnie z Dyrektyw ą azotanow ą i ustaw ą o nawo Ŝeniu oraz gwarantowa ć dobrostan zwierz ąt. Fermy te powinny spełnia ć jednocze śnie normatywne wymogi ochrony środowiska naturalnego w zakresie oddziaływania na wody powierzchniowe, gruntowe, podziemne, gleby i powietrze. Rekultywacja terenów zdegradowanych przez eksploatacj ę surowców naturalnych i przemysł Inwentaryzacja miejsc nielegalnego pozyskiwania kopalin Racjonalna Uregulowanie stosunków wodnych. 2 eksploatacja kopalin Prowadzanie zalesie ń na zdegradowanych terenach potencjalnie Ŝyznych Wykorzystanie na potrzeby terenów rekreacyjnych. Zagospodarowanie rekultywowanych terenów jako pastwiska Gospodarka odpadami Rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych o opakowania z tworzyw Osi ągni ęcie zało Ŝonych sztucznych i ze szkła 1 poziomów odzysku i Opracowanie i wdro Ŝenie systemu selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, recyklingu odpadów budowlanych, ulegaj ących biodegradacji oraz niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych Dostosowanie Zorganizowanie system odbioru odpadów m.in. poprzez wykonanie obiektów towarzysz ących istniej ącego systemu gospodarce odpadami 2 gospodarki odpadami Zaprowadzenie monitoringu systemu selektywnej zbiórki odpadów w obr ębie gminy do wymogów formalno- Zaprowadzenie rejestru dzikich składowisk odpadów oraz opracowanie programu ich usuwania prawnych Opracowanie programu edukacji społecznej z zakresu gospodarki odpadami Ochrona przed hałasem Utrzymanie hałasu Wła ściwa lokalizacja obiektów uci ąŜ liwych przemysłowego i Budowa obwodnicy dla miasta Gołdap komunikacyjnego Odpowiednia organizacja ruchu drogowego 1 poni Ŝej Ograniczanie niekorzystnego wpływu hałasu środowiskowego poprzez stosowanie dopuszczalnego lub co zabezpiecze ń akustyczno-budowlanych najmniej na Budowa ście Ŝek i szlaków rowerowych wymaganym poziomie Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Przeprowadzeniu pomiarów pól elektromagnetycznych w miejscach przebiegu napowietrznych linii elektroenergetycznych o napi ęciu znamionowym 110 kV przez tereny przewidziane pod Kontrola i ograniczenie zabudow ę mieszkaniow ą oraz w bezpo średnim otoczeniu stacji elektroenergetycznych o emisji napi ęciu znamionowym 110 kV ponadnormatywnego Egzekwowanie od administratorów obiektów radiokomunikacyjnych obowi ązku przedło Ŝenia 1 niejonizuj ącego wyników pomiarów kontrolnych pól elektromagnetycznych w środowisku w miejscach promieniowania dost ępnych dla ludno ści, bezpo średnio po ich oddaniu do eksploatacji, lub w przypadku elektromagnetycznego wprowadzenia zmian technicznych stacji, maj ących wpływ na środowisko do środowiska Wyznaczanie stref ochronnych w celu zabezpieczenia ludzi przed szkodliwym promieniowaniem elektromagnetycznym Racjonalne wykorzystanie materiałów, wody i energii Promowanie budowy instalacji umo Ŝliwiaj ących wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Modernizacja istniej ących kotłowni w kierunku wykorzystania odnawialnych źródeł energii Wzrost udziału energii Rozwój plantacji wierzby energetycznej na obszarach wiejskich obj ętych wysokim strukturalnym pochodz ącej z bezrobociem. 1 odnawialnych źródeł Podj ęcie działa ń edukacyjnych, promocyjnych i legislacyjnych zwi ązanych z rozwojem energetycznych energetyki opartej na źródłach energii odnawialnej. Aktywne wł ączenie si ę do prac przy powiatowym programie rozwoju energetyki odnawialnej, ze szczególnym uwzgl ędnieniem energii wiatru i biomasy.

Dziennik Urz ędowy - 4409 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Odpowiednie Zach ęcenie inwestorów do lokalizowania w Specjalnej Strefie Ekonomicznej zakładów planowanie i lokalizacja produkuj ących podzespoły do instalacji wykorzystuj ących energi ę odnawialn ą. 2 urz ądze ń Zaplanowanie budowy parków wiatrowych ze szczególnym uwzgl ędnieniem zachowania produkuj ących energi ę warunków krajobrazowych oraz zasadami ochrony środowiska przyrodniczego. odnawialn ą Przeprowadzenie oceny zasobów energii odnawialnej na terenie gminy Ruch turystyczny Skategoryzowanie i zewidencjonowanie bazy noclegowej w gminie Zabezpieczenie odpowiedniej infrastruktury przy szlakach turystycznych, zwłaszcza zwi ązanej z Ograniczenie miejscami postoju oraz pozbywaniem si ę odpadów destruktywnego wpływu 1 Wyposa Ŝenie w odpowiedni ą infrastruktur ę linii brzegowej jeziora Gołdap od strony miasta ruchu turystycznego na Konsekwentne egzekwowanie pobierania przez Urz ąd Gminy miejscowej opłaty klimatycznej środowisko Ograniczenie ruchu samochodowego, promuj ąc modernizacj ę i uruchomienie linii kolejowej Promowanie działalno ści gospodarstw agroturystycznych Edukacja ekologiczna Upowszechnianie informacji o podejmowanych akcjach, kampaniach i działaniach na rzecz ochrony środowiska w gminie Edukacja ekologiczna Wspomaganie prowadzenia edukacji ekologicznej przez lokalne organizacje pozarz ądowe i oraz podniesienie grupy obywatelskie 1 świadomo ści Opracowanie gminnych programów edukacji ekologicznej ekologicznej Propagowanie agroturystyki społecze ństwa Prowadzenie działalno ści wydawniczo-popularyzacyjnej Organizacja szkole ń, kursów i konferencji zwi ązanych z tematyk ą ochrony środowiska Współpraca transgraniczna Organizacja szkole ń, kursów i konferencji o charakterze mi ędzynarodowym Rozszerzenie Wymiana do świadcze ń pomi ędzy organami sprawuj ącymi władz ę, organizacjami współpracy w pozarz ądowymi oraz społeczności ą lokaln ą dziedzinie ochrony 1 Prowadzenie ponadgranicznej inwentaryzacji przyrodniczej środowiska, edukacji Wypracowanie odpowiednich regulacji prawnych dotyczących ochrony środowiska ekologicznej oraz Zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej terenów przygranicznych krajów partnerskich poprzez rozwoju turystyki spójn ą polityk ę rozwoju

50. Harmonogram i szacunkowe nakłady realizacji przedsi ęwzi ęć

Szacunkowe Jednostki Termin Źródła Lp. Cel Działanie koszty w tys. realizuj ące realizacji finansowania zł 1 2 3 4 5 6 7 Zadania koordynowane realizowane w ramach Programu Ochrony Środowiska Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Utworzenie sieci NATURA Wysokie walory krajobrazowe. 2000 Skuteczna ochrona przyrody. - Specjalne Obszary Ochrony Ministerstwo Bud Ŝet Pa ństwa, 1 Bogactwo florystyczne i zgodnie z Dyrektyw ą Środowiska, Fundusze UE faunistyczne regionu. Siedliskow ą Wojewoda Równowaga gatunkowa. - Obszary Specjalnej Ochrony zgodnie z Dyrektyw ą Ptasi ą. Zadania koordynowane realizowane w ramach Programu Ochrony Środowiska Powiatu Gołdapskiego Zadania dotycz ące zachowania ró Ŝnorodno ści biologicznej Bud Ŝet Wojewody, w ramach Ochrona siedlisk Samorz ąd Zadanie bud Ŝety gminne, 1 zada ń przyrodniczych (biotopów) gminy ci ągłe fundusze unijne, własnych fundusze celowe Samorz ąd gminy i powiatu, Bud Ŝety gminne, Budowa odpowiednich przej ść Zaplanowanie i utworzenie Lasy środki wła ścicieli dla zwierz ąt i barier 2 ekologicznych korytarzy Pa ństwowe, 2005-2011 250 gruntów, fundusze ograniczaj ących swobodne ich migracji zwierz ąt. wła ściciele unijne, fundusze przemieszczanie si ę gruntów, PKPR, celowe Wojewoda Samorz ąd Rozwa Ŝenie obj ęcia ochron ą w ramach Bud Ŝet Wojewody, gminy, naturalnych siedlisk bobra 2004-2007 zada ń fundusze celowe, Wojewoda/ (u Ŝytki ekologiczne) własnych inne źródła Zachowanie ró Ŝnorodno ści WKP

biologicznej Wojewoda/ w ramach Bud Ŝet Wojewody, Zmniejszenie populacji bobra WKP, Polski 2004-2007 zada ń fundusze celowe, na terenie powiatu Zwi ązek własnych inne źródła Łowiecki

Dziennik Urz ędowy - 4410 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Lasy bud Ŝety gminne, Pa ństwowe, w ramach środki wła ścicieli Zadanie PKPR, zada ń lasów, fundusze ci ągłe Zachowanie ró Ŝnorodno ści wła ściciele własnych unijne, fundusze biologicznej środowiska lasów celowe le śnego. Bud Ŝet powiatu, opracowanie uproszczonych Starosta, środki własne, 2004-2007 35 planów urz ądzenia lasów przedsi ębiorcy fundusze celowe, fundusze unijne Agencja Modernizacji Lasy 300 i Restrukturyzacji Zalesienia gruntów Pa ństwowe, Zadanie w ramach Rolnictwa, fundusze niele śnych. wła ściciele ci ągłe zada ń unijne, fundusze gruntów własnych celowe Zadania dotycz ące ochrony zasobów wodnych Zachowanie przebiegu rzek w ZMiUW, w ramach Bud Ŝet Samorz ądu, Zadanie 1 stanie zbli Ŝonym do Marszałek zada ń fundusze unijne, ci ągłe naturalnego. Województwa własnych fundusze celowe Gospodarka wodno-ściekowa i ochrona wód przed zanieczyszczeniami Bud Ŝety gmin i w ramach powiatu, środki Zadanie 1 Działania monitoringowe. WIO Ś, Sanepid zada ń własne, fundusze ci ągłe własnych unijne, fundusze celowe, Wskazania dotycz ące ochrony powietrza Monitorowanie jako ści w ramach Utrzymanie dobrego stanu Zadanie 1 powietrza w uzdrowisku WIO Ś, Sanepid zada ń Środki własne jako ści powietrza. ci ągłe Gołdap własnych Działania dotycz ące ochrony gleb Jako ść gleby powy Ŝej Bud Ŝet powiatu, Prowadzenie monitoringu Zadanie 1 lub co najmniej na poziomie Starosta 50 fundusze unijne, jako ści gleb i ziemi. ci ągłe wymaganych standardów fundusze celowe Działania dotycz ące pozyskiwania kopalin Bud Ŝet powiatu, fundusze unijne, Rekultywacja terenów Starosta, Zadanie 1 150 fundusze celowe, poeksploatacyjnych uŜytkownicy złó Ŝ ci ągłe środki własne uŜytkowników złó Ŝ Współpraca przygraniczna Bud Ŝety gminy Samorz ądy, i powiatu, bud Ŝet Utworzenie transgranicznego Ministerstwo Pa ństwa, bud Ŝet 1 obszaru chronionego 2007-2011 800 Środowiska, Wojewody, fundusze krajobrazu Wojewoda unijne, fundusze celowe Zadania własne gminy Ochrona ró Ŝnorodno ści biologicznej Samorz ąd Prace piel ęgnacyjno - Ochrona ró Ŝnorodno ści gminy, konserwacyjne w stosunku do Zadanie Bud Ŝet gminy, 1 biologicznej środowiska Wojewódzki istniej ących pomników ci ągłe bud Ŝet Wojewody przyrodniczego gminy Konserwator przyrody Przyrody Samorz ąd Tworzenie sieci ście Ŝek Bud Ŝet gminy, gminy, przyrodniczo - dydaktycznych fundusze unijne, Park w obr ębie obszarów 2007-2011 fundusze celowe, Krajobrazowy przyrodniczo cennych i fundusze organizacji Puszczy atrakcyjnych krajobrazowo pozarz ądowych Rominckiej Realizacja zieleni urz ądzonej Bud Ŝet gminy, środki Samorz ąd w ramach zagospodarowania Zadanie wła ścicieli gruntów, gminy, terenów rekreacyjno- ci ągłe fundusze unijne, Wła ściciele wypoczynkowych fundusze celowe Realizacja platform Bud Ŝet gminy, środki Samorz ąd widokowych w obr ębie wła ścicieli gruntów, gminy, 2007-2011 100 ekspozycji atrakcyjnych fundusze unijne, Wła ściciele krajobrazowo fundusze celowe Stymulowanie proekologicznego kierunku Bud Ŝet gminy, planowania przestrzennego, Samorz ąd Zadanie fundusze unijne, ochrony zasobów środowiska gminy ci ągłe fundusze celowe przyrodniczego i działa ń inwestycyjnych

Dziennik Urz ędowy - 4411 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Wspieranie przedsi ęwzi ęć Bud Ŝet gminy, proekologicznych zwi ązanych Samorz ąd Zadanie fundusze unijne, z rozwojem ró Ŝnych form gminy ci ągłe fundusze celowe rekreacji i wypoczynku Zachowanie i ochrona Bud Ŝet gminy, Samorz ąd Zadanie naturalnych siedlisk fundusze unijne, gminy ci ągłe podmokłych fundusze celowe Utworzenie korytarzy Bud Ŝet gminy, środki ekologicznych, obszarów Samorz ąd własne, fundusze łącz ących Park Krajobrazowy gminy, 2007-2011 unijne, fundusze Puszczy Rominckiej z PKPR celowe Puszcz ą Boreck ą Samorz ąd Bud Ŝet gminy, Promowanie obszarów gminy, 2004-2007 5 fundusze unijne, obj ętych sieci ą Natura 2000 PKPR fundusze celowe Bud Ŝet gminy, środki Samorz ąd własne organizacji Utworzenie o środka edukacji gminy, 2004-2007 80 pozarz ądowych, ekologicznej Organizacje fundusze unijne, pozarz ądowe fundusze celowe Promocja własnych działa ń i Bud Ŝet gminy, inicjatyw proekologicznych Samorz ąd Zadanie Podnoszenie świadomo ści fundusze unijne, 2 promuj ących walory gminy ci ągłe ekologicznej społecze ństwa fundusze celowe środowiska przyrodniczego Wł ączenie organizacji i Bud Ŝet gminy, środki stowarzysze ń ekologicznych Samorz ąd własne organizacji do współpracy w ochronie gminy, Zadanie pozarz ądowych, czynnej obszarów i obiektów Organizacje ci ągłe fundusze unijne, przyrodniczych oraz w pozarz ądowe fundusze celowe edukacji ekologicznej Ochrona zasobów wodnych Inwentaryzacja i ochrona mokradeł, w tym przede wszystkim torfowisk Bud Ŝet gminy, Samorz ąd Zadanie zlokalizowanych w okolicach fundusze unijne, Zachowanie w stanie gminy ci ągłe Bo ćwinki oraz mokradeł fundusze celowe 1 nienaruszonym siedlisk wyst ępuj ące w dolinach hydrogenicznych rzecznych Gołdapy i Jarki Samorz ąd Bud Ŝet gminy, Propagowanie zasad dobrej Zadanie gminy, fundusze unijne, praktyki rolniczej ci ągłe ODR fundusze celowe Zachowanie w stanie Zaniechanie prowadzenia Środki własne, zbli Ŝonym do naturalnego melioracji oraz inwestycji Zadanie 2 Wła ściciele fundusze unijne, jezior i niewielkich zbiorników hydrotechnicznych na takich ci ągłe fundusze celowe wodnych obszarach Środki własne, Prowadzenie wycinki lasów w Wła ściciele, Zadanie fundusze unijne, sposób racjonalny Nadle śnictwa ci ągłe fundusze celowe Zachowanie w naturalnym Zwi ększenie zasobów stanie tzw. lasów 3 wodnych obszarów wodochronnych, Wła ściciele, Środki własne, zabagnionych Zadanie obejmuj ących ci ągi mokradeł, Nadle śnictwa, fundusze unijne, ci ągłe doliny rzeczne, obni Ŝenia WZMiUW fundusze celowe jeziorne i obszary wypływu wód podziemnych Racjonalna rozbudowa małej Samorz ąd Zwi ększanie zasobów retencji na ró Ŝne potrzeby, w Zadanie Bud Ŝet gminy, środki 4 gminy, wodnych zlewni szczególno ści nadzór nad ci ągłe własne, Wła ściciele budow ą stawów Ochrona wód podziemnych, w Inwentaryzacja i aktualizacja Bud Ŝet gminy, Samorz ąd 5 szczególno ści Ochrona czynnych uj ęć wody 2004-2007 10 fundusze unijne, gminy Głównego Zbiornika Wód podziemnej fundusze celowe Podziemnych (GZWP) - Bud Ŝet gminy, Budowa nowych oraz Samorz ąd Zadanie Sandr Gołdap - GZWP nr 202 fundusze unijne, rozbudowa wodoci ągów gminy ci ągłe fundusze celowe Wprowadzenie monitoringu Bud Ŝet gminy, Samorz ąd przemysłowego na terenie 2004-2007 20 fundusze unijne, gminy miejskiego uj ęcia wody fundusze celowe Rozpoznanie istniej ących lub potencjalnych zagro Ŝeń Bud Ŝet gminy, GZWP nr 202, w celu Samorz ąd 2004-2007 10 fundusze unijne, okre ślenia działa ń, które gminy fundusze celowe powinny by ć podj ęte w celu ochrony wód podziemnych

Dziennik Urz ędowy - 4412 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Skanalizowanie obszarów zlokalizowanych na terenie Samorz ąd Bud Ŝet gminy, strefy ochronny po średniej gminy, 2004-2007 fundusze unijne, uj ęcia wód podziemnych ANR fundusze celowe miasta Gołdap Modernizacja oczyszczalni Bud Ŝet gminy, ścieków, zwłaszcza Samorz ąd 2004-2015 2000 fundusze unijne, oczyszczalni ścieków miasta gminy fundusze celowe Gołdap Bud Ŝet gminy, Budowa i modernizacja sieci Samorz ąd Zadanie fundusze unijne, kanalizacji sanitarnej gminy ci ągłe fundusze celowe Inwentaryzacja sieci Bud Ŝet gminy, Samorz ąd kanalizacji deszczowej na 2004-2007 100 fundusze unijne, gminy terenie miasta Gołdap fundusze celowe Opracowanie programu Bud Ŝet gminy, gospodarki wodami Samorz ąd 2004-2007 15 fundusze unijne, opadowymi i roztopowymi na gminy fundusze celowe terenie miasta Gołdap Rozbudowa i modernizacja Rozbudowa i konserwacja Bud Ŝet gminy, sieci wodoci ągowo- Samorz ąd Zadanie 6 sieci wodoci ągowej na terenie fundusze unijne, kanalizacyjnej na terenie gminy ci ągłe miasta i gminy fundusze celowe miasta i gminy Modernizacja uj ęcia wody dla Bud Ŝet gminy, Samorz ąd Gołdapi wraz ze stacj ą 2004-2007 50 fundusze unijne, gminy uzdatniania wody fundusze celowe Modernizacja gminnych uj ęć Bud Ŝet gminy, Samorz ąd wody/likwidacja uj ęć w 2004-2007 90 fundusze unijne, gminy przypadku budowy wodoci ągu fundusze celowe Bud Ŝet gminy, środki Samorz ąd Budowa przydomowych wła ścicieli gruntów, gminy, 2004-2011 200 oczyszczalni ścieków fundusze unijne, Wła ściciele fundusze celowe Inwentaryzacja zbiorników Bud Ŝet gminy, bezodpływowych słu Ŝą cych Samorz ąd 2004-2007 5 fundusze unijne, do gromadzenia nieczysto ści gminy fundusze celowe płynnych Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, Samorz ąd Propagowanie zasad dobrej Zadanie fundusze celowe, gminy, praktyki rolniczej ci ągłe fundusze organizacji ODR pozarz ądowych, ODR Kontrola obiektów Samorz ąd Zadanie Bud Ŝet gminy i stanowi ących zagro Ŝenie dla gminy 7 Ochrona wód jeziora Gołdap ci ągłe powiatu wód jeziora i powiatu Monitoring poziomu i jako ści wód podziemnych w zlewni Samorz ąd Zadanie Bud Ŝet gminy, środki bezpo średniej jeziora i gminy, ci ągłe własne dopływów powierzchniowych WIO Ś (głównie rzeka Jarka) Utworzenie strefy ochronnej Samorz ąd 2004-2011 Bud Ŝet gminy wokół jeziora gminy Inwentaryzacja punktowych Samorz ąd źródeł emisji zanieczyszcze ń Bud Ŝet gminy i gminy 2004-2007 7 wprowadzanych do wód powiatu i powiatu powierzchniowych Samorz ąd Ochrona wód Bud Ŝet gminy i 8 Monitoring jako ści wód gminy Zadanie powierzchniowych powiatu, środki powierzchniowych i powiatu, WIO Ś, ci ągłe własne Wła ściciele Kontrola jako ściowa ścieków Samorz ąd Zadanie Bud Ŝet gminy, środki odprowadzanych do wód gminy, WIO Ś ci ągłe własne powierzchniowych Wła ściciele Ochrona powietrza Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, Realizacja projektu budowy Samorz ąd Zadanie fundusze celowe, dróg rowerowych gminy ci ągłe fundusze organizacji Utrzymanie dobrego stanu 1 pozarz ądowych jako ści powietrza Bud Ŝet gminy i Inwentaryzacja potencjału Samorz ąd powiatu, fundusze pozyskiwania energii ze źródeł gminy 2004-2007 16 unijne, fundusze odnawialnych i powiatu celowe Zmniejszenie emisji Ograniczenie emisji 2 zanieczyszcze ń z kotłowni Wła ściciele 2004-2011 Środki własne zanieczyszcze ń lokalnych, przemysłowych Ograniczenie emisji niskiej z Wła ściciele 2004-2011 Środki własne gospodarstw domowych

Dziennik Urz ędowy - 4413 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Modernizacja istniej ących Środki własne, kotłowni lokalnych Wła ściciele 2004-2011 fundusze unijne, (szczególnie opalanych fundusze celowe węglem kamiennym i koksem) Środki własne, Samorz ąd Bud Ŝety gmin gminy Zadanie Termoizolacja budynków i powiatu, fundusze i powiatu, ci ągłe unijne, fundusze wła ściciele celowe Środki własne, Samorz ąd Bud Ŝety gmin gminy Zadanie Wymiana stolarki okiennej i powiatu, fundusze i powiatu, ci ągłe unijne, fundusze wła ściciele celowe Bud Ŝet gminy, środki Samorz ąd Zmniejszenie kwasowo ści Poprawa nawierzchni dróg i Zadanie własne, fundusze 3 gminy, Zarz ądcy opadów atmosferycznych ulic ci ągłe unijne, fundusze Dróg celowe

Ochrona powierzchni ziemi i gleb Optymalizacja sposobów Wła ściciele, Zadanie środki wła ścicieli intensywno ści nawo Ŝenia i ODR ci ągłe gruntów ochrony ro ślin Ograniczenie zu Ŝycia środków Wła ściciele, Zadanie środki wła ścicieli

chemicznych ODR ci ągłe gruntów Zwi ększenia nawo Ŝenia organicznego, wapnowania i Wła ściciele, Zadanie środki właścicieli

wykorzystania metod ochrony ODR ci ągłe gruntów biologicznej i integrowanej Zró Ŝnicowanie struktury Ograniczenie 1 zasiewów, stosowanie Zadanie środki wła ścicieli zanieczyszczenia ziemi i gleb Wła ściciele wła ściwego płodozmianu i ci ągłe gruntów odłogowania Utrzymywanie miedz oraz Zadanie środki wła ścicieli stosowanie ich biologicznej Wła ściciele ci ągłe gruntów zabudowy Bud Ŝet gminy, Samorz ąd Wspieranie działa ń fundusze unijne, gminy, Zadanie zwi ązanych z produkcj ą ro ślin fundusze celowe, Organizacje ci ągłe energetycznych fundusze organizacji pozarz ądowe pozarz ądowych Rekultywacja terenów Bud Ŝet gminy, środki zdegradowanych przez Zadanie wła ścicieli gruntów, Wła ściciele eksploatacj ę surowców ci ągłe fundusze unijne, Racjonalna eksploatacja 2 naturalnych i przemysł fundusze celowe kopalin Inwentaryzacja miejsc Bud Ŝet gminy, Samorz ąd nielegalnego pozyskiwania 2004-2007 5 fundusze unijne, gminy kopalin fundusze celowe

Gospodarka odpadami - rozwini ęcie zagadnienia zawarte jest w Gminnym Planie Gospodarki Odpadami Ochrona przed hałasem Bud Ŝet gminy, Wła ściwa lokalizacja obiektów Samorz ąd Zadanie Utrzymanie hałasu fundusze unijne, uci ąŜ liwych gminy ci ągłe przemysłowego i fundusze celowe komunikacyjnego poni Ŝej Ograniczanie niekorzystnego 1 dopuszczalnego lub co wpływu hałasu środki wła ścicieli, Zadanie najmniej na wymaganym środowiskowego poprzez Wła ściciele fundusze unijne, ci ągłe poziomie stosowanie zabezpiecze ń fundusze celowe akustyczno-budowlanych

Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Przeprowadzanie pomiarów pól elektromagnetycznych w miejscach przebiegu napowietrznych linii Kontrola i ograniczenie emisji elektroenergetycznych o ponadnormatywnego napi ęciu znamionowym 110 niejonizuj ącego Wła ściciele, Zadanie 1 kV przez tereny przewidziane Środki własne promieniowania WIO Ś ci ągłe pod zabudow ę mieszkaniow ą elektromagnetycznego do oraz w bezpo średnim środowiska otoczeniu stacji elektroenergetycznych o napi ęciu znamionowym 110 kV

Dziennik Urz ędowy - 4414 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Racjonalne wykorzystanie materiałów, wody i energii Bud Ŝet gminy, Promowanie budowy instalacji fundusze unijne, umo Ŝliwiaj ących Samorz ąd Zadanie 3 fundusze celowe, wykorzystywanie gminy ci ągłe fundusze organizacji Wzrost udziału energii odnawialnych źródeł energii. pozarz ądowych 1 pochodz ącej z odnawialnych Podj ęcie działa ń Bud Ŝet gminy, źródeł energetycznych edukacyjnych, promocyjnych i fundusze unijne, Samorz ąd zwi ązanych z rozwojem 2004-2007 5 fundusze celowe, gminy energetyki opartej na źródłach fundusze organizacji energii odnawialnej pozarz ądowych Ruch turystyczny Skategoryzowanie i Samorz ąd Bez nakładów zewidencjonowanie bazy 2004-2007 gminy finansowych noclegowej w gminie Bud Ŝet gminy, środki Zabezpieczenie odpowiedniej Samorz ąd wła ścicieli gruntów, infrastruktury przy szlakach gminy, 2004-2011 130 fundusze unijne, turystycznych Wła ściciele fundusze celowe Wyposa Ŝenie w odpowiedni ą Bud Ŝet gminy, środki Samorz ąd Ograniczenie destruktywnego infrastruktur ę linii brzegowej wła ścicieli gruntów, gminy, 2004-2007 150 1 wpływu ruchu turystycznego jeziora Gołdap od strony fundusze unijne, Wła ściciele na środowisko miasta fundusze celowe Konsekwentne egzekwowanie Samorz ąd Zadanie Bez nakładów pobierania przez Urz ąd Gminy gminy ci ągłe finansowych miejscowej opłaty klimatycznej Bud Ŝet gminy, Promowanie działalno ści fundusze unijne, Samorz ąd Zadanie gospodarstw 15 fundusze celowe, gminy ci ągłe agroturystycznych fundusze organizacji pozarz ądowych Edukacja ekologiczna Upowszechnianie informacji o Bud Ŝet gminy, Samorz ąd podejmowanych akcjach, fundusze unijne, gminy, Zadanie kampaniach i działaniach na 8 fundusze celowe, Organizacje ci ągłe rzecz ochrony środowiska w fundusze organizacji pozarz ądowe gminie pozarz ądowych Wspomaganie prowadzenia Bud Ŝet gminy, Samorz ąd edukacji ekologicznej przez fundusze unijne, gminy, Zadanie lokalne organizacje 10 fundusze celowe, Organizacje ci ągłe pozarz ądowe i grupy fundusze organizacji pozarz ądowe obywatelskie pozarz ądowych Bud Ŝet gminy, Samorz ąd Opracowanie gminnego fundusze unijne, gminy, programu edukacji 2004-2007 15 fundusze celowe, Organizacje ekologicznej fundusze organizacji Edukacja ekologiczna oraz pozarz ądowe pozarz ądowych 1 podniesienie świadomo ści Bud Ŝet gminy, ekologicznej społecze ństwa Samorz ąd fundusze unijne, gminy, Zadanie Propagowanie agroturystyki 15 fundusze celowe, Organizacje ci ągłe fundusze organizacji pozarz ądowe pozarz ądowych Bud Ŝet gminy, Samorz ąd fundusze unijne, Prowadzenie działalno ści gminy, Zadanie 30 fundusze celowe, wydawniczo-popularyzacyjnej Organizacje ci ągłe fundusze organizacji pozarz ądowe pozarz ądowych Bud Ŝet gminy, Samorz ąd Organizacja szkole ń, kursów i fundusze unijne, gminy, Zadanie konferencji zwi ązanych z 40 fundusze celowe, Organizacje ci ągłe tematyk ą ochrony środowiska fundusze organizacji pozarz ądowe pozarz ądowych Współpraca transgraniczna Rozszerzenie współpracy w Bud Ŝet gminy, Samorz ąd dziedzinie ochrony Organizacja szkole ń, kursów i fundusze unijne, gminy, Zadanie 1 środowiska, edukacji konferencji o charakterze 80 fundusze celowe, Organizacje ci ągłe ekologicznej oraz rozwoju mi ędzynarodowym fundusze organizacji pozarz ądowe turystyki pozarz ądowych Wymiana do świadcze ń Samorz ąd pomi ędzy organami gminy, Zadanie Bez nakładów sprawuj ącymi władz ę, Organizacje ci ągłe finansowych organizacjami pozarz ądowymi pozarz ądowe oraz społeczno ści ą lokaln ą

Dziennik Urz ędowy - 4415 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Bud Ŝet gminy, Samorz ąd fundusze unijne, Prowadzenie ponadgranicznej gminy, Zadanie 70 fundusze celowe, inwentaryzacji przyrodniczej Organizacje ci ągłe fundusze organizacji pozarz ądowe pozarz ądowych

51. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA komunalnych, eliminacji zu Ŝycia freonów z procesów produkcyjnych. Udział Funduszu w kosztach realizacji 52. Fundusze krajowe projektów inwestycyjnych, zale Ŝy od podmiotu zgłaszaj ącego dany projekt do realizacji. Szczegółowe Głównymi źródłami finansowania zada ń w zakresie informacje na temat działalno ści EkoFunduszu dost ępne ochrony środowiska i ekologii s ą fundusze ekologiczne, są na stronie internetowej www.ekofundusz.org.pl oraz w krajowe i zagraniczne fundacje i programy wspieraj ące siedzibie Fundacji EkoFundusz w Warszawie przy ul. oraz środki własne inwestorów. W Polsce podstaw ę Brackiej 4 ( tel. 22 / 621-27-04). systemu finansowania inwestycji ochrony środowiska tworz ą: 53. Fundusze Unii Europejskiej - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, W maju 2004 roku Polska stała si ę członkiem Unii - Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Europejskiej i jest wspierana finansowo środkami z Gospodarki Wodnej, Funduszy Strukturalnych i z Funduszu Spójno ści . Ze - Powiatowe Fundusze Ochrony Środowiska i wzgl ędu na du Ŝo ni Ŝszy ni Ŝ w UE poziom rozwoju Gospodarki Wodnej, ekonomicznego wszystkie województwa i regiony naszego - Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki kraju b ędą kwalifikowały si ę do pomocy w ramach tzw. Wodnej. celu I polityki strukturalnej UE. Celem tym jest wspieranie Fundusze te gromadz ą wpływy z opłat płaconych za rozwoju i dostosowania strukturalnego regionów słabiej korzystanie ze środowiska i jego zasobów przez podmioty rozwini ętych. gospodarcze oraz kar nakładanych za ponadnormatywne Kwestie ochrony środowiska w Unii Europejskiej zanieczyszczenie środowiska. traktuje si ę horyzontalnie, a aspekty oddziaływania na środowisko musz ą by ć uwzgl ędnione w ka Ŝdej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki podejmowanej inicjatywie czy projektowanej inwestycji. Ze Wodnej jest najwi ększ ą instytucj ą realizuj ącą Polityk ę wzgl ędu na t ę zasad ę, przy programowaniu środków Ekologiczn ą Pa ństwa poprzez finansowanie inwestycji strukturalnych nie powstał oddzielny sektorowy program ekologicznych o znaczeniu i zasi ęgu ogólnopolskim i ochrony środowiska. ponadregionalnym oraz zada ń lokalnych, istotnych z Inicjatywy w dziedzinie ochrony środowiska b ędą miały punktu widzenia potrzeb środowiska oraz procesu mo Ŝliwo ści otrzymania dofinansowania głównie z dostosowawczego do standardów i norm Unii Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiej. Wnioskodawcami ubiegaj ącymi si ę o środki którego głównym zadaniem jest niwelowanie dysproporcji finansowe z Narodowego Funduszu mog ą by ć m.in. w poziomie rozwoju regionalnego krajów nale Ŝą cych do jednostki samorz ądu terytorialnego. UE. Drugim wa Ŝnym instrumentem finansowym Unii jest Fundusz Spójno ści , z którego środków finansowane s ą Szczegółowy zakres działalno ści NFO ŚiGW, lista du Ŝe projekty infrastrukturalne w zakresie ochrony programów i przedsi ęwzi ęć priorytetowych, kryteria i środowiska oraz transeuropejskich sieci transportowych. zasady udzielania wsparcia finansowego, a tak Ŝe wzory wniosków i procedury ich rozpatrywania dost ępne s ą w 54. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oficjalnym serwisie internetowym: www.nfosigw.gov.pl oraz w siedzibie Funduszu w Warszawie przy ul. Pomoc w ramach tego funduszu obejmuje m.in. Konstruktorskiej 3a. inicjatywy w zakresie inwestycji zwi ązanych z ochron ą środowiska. Priorytety środowiskowe współfinansowane w Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i ramach tego funduszu zapisane zostały w dwóch Gospodarki Wodnej w Olsztynie finansuje w formie programach operacyjnych: po Ŝyczek i dotacji inwestycje ekologiczne oraz działania - Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost pozainwestycyjne w województwie warmi ńsko-mazurskim. Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw”, Fundusz Wojewódzki stosuje formy wsparcia finansowego - Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju analogiczne do Funduszu Narodowego. Regionalnego.

Powiatowe i Gminne Fundusze Ochrony Środowiska i Celem SPO „Wzrost Konkurencyjno ści Gospodarki Wodnej funkcjonuj ą przy jednostkach Przedsi ębiorstw” jest wsparcie działa ń (tak Ŝe samorz ądów lokalnych odpowiedniego szczebla. proekologicznych) prowadz ących do wzrostu konkurencyjno ści polskiej gospodarki i zwi ększaj ących jej Przy realizacji Programu Ochrony Środowiska du Ŝe zdolno ść do funkcjonowania w warunkach otwartego znaczenie mo Ŝe odgrywa ć współpraca z szeregiem rynku. Wsparcie w ramach programu adresowane jest do organizacji i funduszy. W zakresie ochrony środowiska, du Ŝych, średnich i małych przedsi ębiorstw z wył ączeniem rozwoju regionalnego i rozwoju wsi funkcjonuje m.in.: przedsi ębiorstw komunalnych. Program ten nie jest kierowany do podmiotów publicznych. EKOFUNDUSZ - którego celem jest finansowe wspieranie Celem Zintegrowanego Programu Operacyjnego szczególnie wa Ŝnych przedsi ęwzi ęć dla ochrony Rozwoju Regionalnego jest zapewnienie wszystkim środowiska w Polsce, głównie z dziedzin: oszcz ędno ści regionom w Polsce, w powi ązaniu z działaniami energii, promocji odnawialnych źródeł energii, eliminacji podejmowanymi w ramach innych programów emisji metanu z kopalni w ęgla i wysypisk odpadów operacyjnych, udziału w procesach rozwojowych i

Dziennik Urz ędowy - 4416 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie Polsk ę zobowi ąza ń negocjacyjnych w obszarze „ochrona warunków wzrostu konkurencyjno ści regionów oraz środowiska”. Priorytety środowiskowe proponowane do przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. wsparcia z Funduszu Spójno ści w ramach NPR 2004- Działanie „Infrastruktura ochrony środowiska” ma na 2006 zostały uj ęte w czterech obszarach: celu ograniczenie ilo ści zanieczyszcze ń przedostaj ących - poprawa jako ści wód powierzchniowych oraz si ę do powietrza, wód i gleb, popraw ę stanu polepszenie jako ści wody pitnej, bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego, zwi ększenie - racjonalizacja gospodarki odpadami, wykorzystania energii pochodz ącej ze źródeł - poprawa jako ści powietrza, odnawialnych, a tak Ŝe popraw ę zarz ądzania - ochrona powierzchni ziemi. środowiskiem. W ramach działania „Rozwój obszarów wiejskich” 56. NARZ ĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACJI wspierane b ędą projekty infrastrukturalne, realizowane na PROGRAMU obszarach wiejskich i w małych miastach (do 25 tys. mieszka ńców), wynikaj ące z Programów Rozwoju Zało Ŝeniem niniejszego programu jest kreowanie Lokalnego, realizowanych na obszarach wiejskich i w szeroko rozumianej polityki w zakresie ochrony rejonach wyst ępowania przemysłów tradycyjnych, środowiska na szczeblu gminnym. obj ętych programami restrukturyzacyjnymi. Projekty te Realizacja programu nast ępowa ć b ędzie poprzez: powinny by ć komplementarne z innymi działaniami gminy. - opracowanie i wdro Ŝenie programów ochrony Celem działania „Rewitalizacja obszarów środowiska na szczeblu gminnym, zdegradowanych” jest zach ęcenie do rozwijania nowych - uwzgl ędnienie w organizacji i działalno ści organów form aktywno ści gospodarczej, generuj ących miejsca ochrony środowiska na szczeblu gminy zapisów w nim pracy poprzez oferowane infrastruktury do prowadzenia zawartych, działalno ści, dostosowanej do potrzeb nowych - uwzgl ędnienie zapisów i ogranicze ń wynikaj ących z przedsi ębiorstw, przy równoczesnej trosce o ochron ę programu w miejscowych planach zagospodarowania stanu środowiska naturalnego, warunkuj ącego przestrzennego, zrównowa Ŝony rozwój społeczno-gospodarczy. - uzale Ŝnienie opiniowania decyzji administracyjnej w Poziom dofinansowania projektów z ERDF mo Ŝe zakresie korzystania ze środowiska od zgodno ści z wynosi ć maksymalnie 75 % kwalifikuj ącego si ę kosztu zapisami programu, inwestycji. Dodatkowo na projekty realizowane w gminach - egzekucj ę przepisów prawa w szczególno ści w lub powiatach o najni Ŝszych dochodach własnych, zakresie obj ętym programem. zapewniono mo Ŝliwo ść dofinansowania 10 % inwestycji z bud Ŝetu pa ństwa. 57. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU

55. Fundusz Spójno ści Realizacja gminnego programu ochrony środowiska wymaga ć b ędzie skoordynowanych działa ń wielu Fundusz Spójno ści zacz ął działa ć w 1993 roku jako jednostek z terenu gminy, w tym głównie jednostek dodatkowe narz ędzie finansowe polityki strukturalnej Unii administracji i organizacji pozarz ądowych, a tak Ŝe Europejskiej. Pomoc z tego funduszu przeznaczana jest podmiotów prowadz ących działalno ść gospodarcz ą oraz głównie na du Ŝe inwestycje (powy Ŝej 10 mln euro), osób fizycznych. mog ące przyczyni ć si ę do rozwi ązywania problemów Główn ą jednostk ą sprawuj ącą nadzór nad realizacj ą infrastrukturalnych w skali całego kraju z zakresu zada ń wynikaj ących z Programu Ochrony Środowiska transportu i ochrony środowiska. Gminy Gołdap b ędzie Zarz ąd Gminy Gołdap. Wynika to z Beneficjentami Funduszu Spójno ści s ą podmioty art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo publiczne, czyli jednostki samorz ądu terytorialnego, ochrony środowiska. Zgodnie z ww. art. zarz ąd gminy co zwi ązki gmin oraz przedsi ębiorstwa publiczne dwa lata zobowi ązany jest do sporz ądzenia stosownego (komunalne). raportu z wykonania programu i przedstawienia go radzie Pomoc Funduszu Spójno ści mo Ŝe wynosi ć 80-85 % gminy. W raporcie powinna by ć zawarta ocena realizacji kosztów kwalifikowanych danej inwestycji. Pozostałe co programu oraz wskazane uwarunkowania zewn ętrzne i najmniej 15 % kosztów inwestycji musi zosta ć pokryte wewn ętrzne słu Ŝą ce do ewentualnej aktualizacji zapisów przez samych wnioskodawców. Zarezerwowanie takiej programu. kwoty w bud Ŝecie gminy mo Ŝe by ć trudne, dlatego w tym Pierwsza ocena realizacji niniejszego programu zakresie b ędzie mo Ŝna uzyska ć dodatkow ą pomoc w powinna by ć wykonana i przedstawiona radzie gminy w formie dotacji i subwencjonowanych po Ŝyczek z 2006 r. Narodowego i Wojewódzkich Funduszy Ochrony Nie mo Ŝna wykluczy ć konieczno ści weryfikacji zało Ŝeń Środowiska. programu przed upływem okresu dwóch lat, wynikaj ącej Zgodnie z zaleceniami Komisji Europejskiej oraz np. ze zmian w polityce ekologicznej pa ństwa, przyj ętą „Strategi ą wykorzystania Funduszu Spójno ści”, obowi ązuj ących przepisach prawnych czy innych pomoc z tego Funduszu w sektorze środowiska ma by ć nieprzewidzianych okoliczno ści. nakierowana głównie na wspomaganie wypełnienia przez

Dziennik Urz ędowy - 4417 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Załącznik Nr 2 do uchwały Nr XXXI/197/05 Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 31 maja 2005 r.

BURMISTRZ GOŁDAPI

PLAN GOSPODARKI ODPADAMI GMINY GOŁDAP NA LATA 2004-2007 Z UWZGL ĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA 2008-2011

GOŁDAP 2004 BURMISTRZ GOŁDAPI Pl. Zwycięstwa 14, 19-500 Gołdap SPIS TRE ŚCI

1. WST ĘP 1.1. PODSTAWA OPRACOWANIA 1.2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 1.3. ZAŁO śENIA METODYCZNE 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY GOŁDAP 3. AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI W GMINIE GOŁDAP 3.1. INFORMACJE OGÓLNE 3.2. ODPADY KOMUNALNE 3.2.1. ŹRÓDŁA POWSTAWANIA ODPADÓW 3.2.2. RODZAJE I ILO ŚCI WYTWARZANYCH ODPADÓW 3.2.3. GROMADZENIE WYTWARZANYCH ODPADÓW 3.2.4. SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW 3.2.5. ZBIÓRKA I TRANSPORT ODPADÓW 3.2.6. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW 3.3. ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO 4. PROGNOZOWANE ZMIANY W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI 4.1. PROGNOZA ZMIAN W SEKTORZE KOMUNALNYM 4.2. PROGNOZA ZMIAN W SEKTORZE GOSPODARCZYM 5. DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI 5.1. DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW 5.2. DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO OGRANICZENIA ILO ŚCI ODPADÓW I ICH NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 5.2.1. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJ ĄCYCH BIODEGRADACJI, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW 5.2.2. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW OPAKOWANIOWYCH, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW 5.2.3. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW WIELKOGABARYTOWYCH, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW 5.2.4. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW BUDOWLANYCH, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW 5.2.5. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW 6. PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI 6.1. SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW 6.2. ODBIÓR I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW 6.3. MONITORING SYSTEMU SELEKTYWNEJ ZBIÓRKI ODPADÓW 6.4. WSPARCIE EDUKACYJNE 7. PROGRAM EDUKACJI Z ZAKRESU GOSPODARKI ODPADAMI 7.1. STRATEGIA PROWADZENIA KAMPANII 7.2. TEMATY SZKOLE Ń 7.3. FORMY PRZEKAZU 7.4. PARTNERZY W PROGRAMACH EDUKACYJNYCH 8. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ 9. SZACUNKOWE KOSZTY REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ 10. FINANSOWANIE INWESTYCJI I DZIAŁA Ń W ZAKRESIEGOSPODARKI ODPADAMI 10.1. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROGRAMÓW EDUKACJI SPOŁECZNEJ 10.2. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ROZWI ĄZA Ń SŁU śĄ CYCH ZAGOSPODAROWANIU I UNIESZKODLIWIANIU WYTWARZANYCH ODPADÓW 11. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW

Dziennik Urz ędowy - 4418 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

1. WST ĘP 2) prognozowane zmiany w zakresie gospodarki 1.1. PODSTAWA OPRACOWANIA odpadami, w tym równie Ŝ wynikaj ące ze zmian demograficznych i gospodarczych, „Plan Gospodarki Odpadami Gminy Gołdap” stanowi cz ęść „Programu Ochrony Środowiska Gminy Gołdap” 3) działania zmierzaj ące do poprawy sytuacji w zakresie opracowanego na zlecenie Zarz ądu Gminy Gołdap. gospodarki odpadami, w tym: Podstaw ę prawn ą niniejszego opracowania stanowi ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. a) działania zmierzaj ące do zapobiegania Nr 62, poz. 628, z pó źn. zm.). Zapisy art. 14 tej ustawy powstawaniu odpadów, wprowadzaj ą obowi ązek opracowania planów gospodarki b) działania zmierzaj ące do ograniczenia ilo ści odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, odpadów i ich negatywnego oddziaływania na powiatowym i gminnym. W my śl tego artykułu organ środowisko, wykonawczy gminy sporz ądza projekt gminnego planu c) działania wspomagaj ące prawidłowe post ępowanie gospodarki odpadami, który podlega zaopiniowaniu przez z odpadami w zakresie zbiórki, transportu oraz zarz ąd województwa oraz zarz ąd powiatu. odzysku i unieszkodliwiania, w szczególno ści odpadów komunalnych, 1.2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA d) działania zmierzaj ące do redukcji ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji, Niniejszy Plan ma na celu realizacj ę polityki kierowanych na składowiska odpadów, ekologicznej pa ństwa oraz opracowanie zasad gospodarowania odpadami polegaj ącymi na: 4) projektowany system gospodarki odpadami, w - zapobieganiu powstawania odpadów lub ograniczaniu szczególno ści odpadami komunalnymi i ich ilo ść i negatywnego oddziaływania na środowisko, opakowaniowymi, uwzgl ędniaj ący ich zbieranie, - zapewnianiu zgodnego z zasadami ochrony transport, odzysk i unieszkodliwianie, ze wskazaniem środowiska odzysku, je Ŝeli nie udało si ę zapobiec miejsc unieszkodliwiania odpadów; powstawaniu odpadów, - zapewnianiu zgodnego z zasadami ochrony 5) rodzaj i harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć oraz środowiska unieszkodliwianiu odpadów, których instytucje odpowiedzialne za ich realizacj ę; powstaniu nie udało si ę zapobiec lub których nie udało si ę podda ć odzyskowi. 6) sposoby finansowania, w tym instrumenty finansowe Celem Planu jest tak Ŝe zaprojektowanie dla gminy słu Ŝą ce realizacji zamierzonych celów, z Gołdap systemu gospodarki odpadami, który b ędzie uwzgl ędnieniem harmonogramu uruchamiania uwzgl ędniał uwarunkowania lokalne w zakresie zbierania, środków finansowych i ich źródeł; transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów oraz będzie nawi ązywał do zapisów wojewódzkiego i 7) system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych powiatowego planu gospodarki odpadami. celów pozwalaj ący na okre ślenie sposobu oraz stopnia Zakres gminnego planu gospodarki odpadami okre śla realizacji celów i zada ń zdefiniowanych w planie rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia gospodarki odpadami, z uwzgl ędnieniem ich jako ści i 2003 r. w sprawie sporz ądzania planów gospodarki ilo ści. odpadami. Plan obejmuje wszystkie główne rodzaje odpadów Zgodnie z § 3 tego rozporz ądzenia gminny plan powstaj ące na terenie gminy Gołdap. Wyró Ŝnione zostały okre śla: odpady komunalne z uwzgl ędnieniem odpadów ulegaj ących biodegradacji, odpady opakowaniowe, 1) aktualny stan gospodarki odpadami, w tym: odpady budowlane, odpady motoryzacyjne, odpady przemysłowe. W ka Ŝdej z grup wyodr ębniono odpady a) rodzaj, ilo ść i źródła powstawania wszystkich niebezpieczne takie jak: odpady medyczne i odpadów, w szczególno ści odpadów komunalnych, weterynaryjne, baterie i akumulatory, oleje odpadowe, b) rodzaj i ilo ść odpadów poddawanych odpady zawieraj ące azbest i in., ze wzgl ędu na poszczególnym procesom odzysku, szczególne zagro Ŝenie dla środowiska i konieczno ść c) rodzaj i ilo ść odpadów poddawanych odr ębnego obchodzenia si ę z nimi. poszczególnym procesom unieszkodliwiania, W niniejszym Planie uwzgl ędniono zapisy zawarte w d) istniej ące systemy zbierania wszystkich odpadów, obowi ązuj ących aktach prawnych dotycz ących gospodarki w szczególno ści odpadów komunalnych, odpadami oraz cele i tre ści zawarte w „Planie Gospodarki e) rodzaj, rozmieszczenie oraz moc przerobow ą Odpadami dla Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego” i instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, „Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu w szczególno ści odpadów komunalnych, Gołdapskiego” z 2003 r. f) wykaz podmiotów prowadz ących działalno ść w zakresie zbierania, odzysku oraz unieszkodliwiania 1.3. ZAŁO śENIA METODYCZNE odpadów komunalnych, uwzgl ędniaj ące podstawowe informacje Dla potrzeb niniejszego planu wykorzystano dane i charakteryzuj ące z punktu widzenia gospodarki informacje dotycz ące rodzajów, ilo ści oraz sposobów odpadami obszar, dla którego jest sporz ądzany plan gospodarowania odpadami wytwarzanymi na terenie gospodarki odpadami, a w szczególno ści poło Ŝenie gminy Gołdap. Pozwoliło to na przeprowadzenie analizy geograficzne, sytuacj ę demograficzn ą, sytuacj ę istniej ącego systemu gospodarowania odpadami w świetle gospodarcz ą oraz warunki glebowe, hydrogeologiczne obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów prawnych oraz i hydrologiczne, mog ące mie ć wpływ na lokalizacj ę na wskazanie rozwi ąza ń maj ących na celu realizacj ę instalacji gospodarki odpadami; działa ń zmierzaj ących do poprawy sytuacji w zakresie

Dziennik Urz ędowy - 4419 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 gospodarki odpadami. niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i Niniejszy plan stanowi uszczegółowienie celów i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z pó źn. działa ń słu Ŝą cych realizacji tych celów, okre ślonych w zm.), Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami dla Powiatu - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony Gołdapskiego, b ędącym dokumentem nadrz ędnym wobec środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z pó źn. zm.), Planu Gospodarki Odpadami Gminy Gołdap. - ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Nawi ązuj ąc do układu planu powiatowego, dla potrzeb - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz konstrukcyjnych niniejszego dokumentu dokonano o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 podziału odpadów na dwie zasadnicze grupy: z pó źn. zm.), - ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu 1) odpady powstaj ące w sektorze komunalnym, czysto ści i porz ądku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622 z pó źn. zm.). 2) odpady powstaj ące w sektorze gospodarczym. 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY GOŁDAP Przy charakteryzowaniu stanu istniej ącego gospodarki odpadami na terenie gminy Gołdap wykorzystano Gmina Gołdap poło Ŝona jest w północno-wschodniej informacje i dane uzyskane bezpo średnio z Urz ędu cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego przy granicy Miejskiego w Gołdapi, Starostwa Powiatowego w Gołdapi, z Obwodem Kaliningradzkim Federacji Rosyjskiej. Od firm zajmuj ących si ę odbiorem odpadów komunalnych wschodu graniczy z gmin ą Dubeninki. Północn ą granic ę oraz dane WIO Ś i GUS. Przy prognozowaniu zmian gminy wyznacza granica pa ństwa. Na zachodzie graniczy ilo ściowych i jako ściowych powstaj ących odpadów oraz z gmin ą Banie Mazurskie, granic ę południow ą w okolicach okre ślaniu celów i działa ń słu Ŝą cych poprawie sytuacji w miejscowo ści Pogorzel wyznacza granica z gmin ą Kowale zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy oparto si ę Oleckie, od południowego wschodu graniczy z gmin ą na danych i rozwi ązaniach przyj ętych w Powiatowym Filipów. W ramach granicy administracyjnej gminy Planie Gospodarki Odpadami. znajduje si ę 31 sołectw: Babki, Bałupiany, Barkowo, Ponadto oparto si ę na nast ępuj ących aktach Bitkowo, Botkuny, Dunajek, Dzi ęgiele, Galwiecie, Główka, prawnych: Grabowo, Górne, Jabło ńskie, Jany, Jeziorki Wielkie, Juchnajcie, Konikowo, Ko śmidry, Kowalki, Kozaki, - ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U Łobody, Marcinowo, Nasuty, Osowo, Pietraszki, Pogorzel, Nr 62, poz. 628 z pó źn. zm.), Ro Ŝyński Wielki, Siedlisko, Skocze, Suczki, Wiłkajcie, - ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i Zatyki. odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz. 638 z Powierzchnia gminy Gołdap wynosi 361,7 km 2, co pó źn. zm.), stanowi 46,8 % powierzchni powiatu gołdapskiego. - ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie gospodarowania

Tabela 1. Powierzchnia i ludno ść gminy Gołdap

Ludno ść saldo Powierzchnia przyrost kobiety Gmina Gołdap 2 Sołectwa Miejscowo ści na migracji w km ogółem naturalny na 100 1 km 2 na 100 w osobach męŜ czyzn ludno ści Ogółem 361,7 31 75 19756 54,5 42 -6,9 1,02 W tym: miasto 17,2 x x 13534 786,9 13 -3,4 1,04 wie ś 344,5 31 74 6222 18,1 29 -3,5 0,98 Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2002 r.

Dziennik Urz ędowy - 4420 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Gmin ę zamieszkuje 19,7 tys. osób, co stanowi 72,7 % morfologicznym, zbudowanym z osadów glacjalnych wielu ogółu ludno ści powiatu. G ęsto ść zaludnienia wynosi 54 zlodowace ń. Wzgórza Szeskie oddzielone s ą dolin ą rzeki osób/km 2 i jest ponad półtora razy wy Ŝsza od średniej w Jarki od Pojezierza Zachodniosuwalskiego. powiecie gołdapskim. Jedynym o środkiem miejskim w Północna cz ęść Pojezierza Zachodniosuwalskiego to gminie jest Gołdap, licz ący 13,5 tys. mieszka ńców. Liczba pagórkowata wysoczyzna polodowcowa, usiana licznymi ludno ści miejskiej i wiejskiej w gminie wynosi wzgórzami kemów oraz moren martwego lodu. Wyst ępuje odpowiednio: 13,5 tys. oraz 6,2 tys. mieszka ńców. tu kilka rynien jeziornych. Wska źnik urbanizacji wynosi 68,5% i świadczy o miejskim Ostatni z opisywanych obszarów to Puszcza charakterze gminy. Romincka, która została podzielona na dwa mikroregiony: Struktura demograficzna gminy jest korzystna, chociaŜ Nieck ę Gołdapsk ą oraz Lasy Rominckie. Powierzchnia obserwuje si ę wyst ępowanie stałych i nieodwracalnych puszczy jest bardzo zró Ŝnicowana. Jej wi ększa, centralna procesów depopulacyjnych. Ich przyczyn ą jest cz ęść le Ŝy w obni Ŝeniu morfologicznym na wysoko ści od utrzymuj ąca si ę od kilku lat tendencja spadkowa około 81 m n.p.m. natomiast południowa cz ęść puszczy wska źnika przyrostu naturalnego oraz ujemne saldo wznosi si ę do wysoko ści ponad 260 m n.p.m. migracji. Według prognozy GUS w najbli Ŝszym Omawiany teren pod wzgl ędem geologicznym dziesi ęcioleciu liczba ludno ści gminy Gołdap b ędzie zbudowany jest z utworów czwartorz ędowych. Według ulega ć stałemu zmniejszaniu. Mapy Geologicznej Polski w skali 1:200 000 - arkusz Suwałki mi ąŜ szo ść utworów czwartorz ędowych w gminie Tabela 2. Struktura ludno ści w gminie Gołdap według Gołdap jest bardzo zmienna i waha si ę od 150 m w dolinie wieku ekonomicznego rzeki Gołdapy do ponad 300 m na szczycie Gołdapskiej Góry. Starszym podło Ŝem jest Kreda Górna przejawiaj ąca Struktura ludno ści w % si ę w postaci wyst ępuj ących margli i wapieni. Czwartorz ęd wiek wiek wiek produkcyjny reprezentowany jest przez osady zlodowacenia przedprodukcyjny poprodukcyjny południowopolskiego, środkowopolskiego, interglacjału 1997 2002 1997 2002 1997 2002 eemskiego oraz zlodowacenia północnopolskiego, a tak Ŝe 32,9 27,8 56,2 60,0 11,0 12,2 przypowierzchniowe utwory holoce ńskie. Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2002 r. Charakterystyczn ą jednostk ą morfologiczno-geologiczn ą jest dolina rzeki Gołdapy, która wypełniona jest Gmina Gołdap nale Ŝy do obszaru funkcjonalnego piaszczysto-Ŝwirowymi utworami rzecznymi oraz utworami „Zielone Płuca Polski”, na którego obszarze dominuje fluwioglacjalnymi zlodowacenia północnopolskiego. Wśród polityka maj ąca na celu zachowanie i wzmocnienie funkcji tych utworów zalega u Ŝytkowa warstwa wodono śna ekologicznej. Dodatkowo Gmina Gołdap jest gmin ą stanowi ąca podstaw ę zaopatrzenia w wod ę miasta uzdrowiskow ą. Fakt ten nakłada na gmin ę podj ęcie Gołdap. Został tu wydzielony Główny Zbiornik Wód szczególnych zada ń maj ących na celu ograniczenie emisji Podziemnych - Sandr Gołdap (GZWP nr 202), który jest substancji i energii wprowadzanych do środowiska. uznawany za Obszar Najwy Ŝszej Ochrony. Kolejn ą Teren gminy uformowany został w wyniku charakterystyczn ą jednostk ą jest wysoczyzna morenowa zlodowacenia bałtyckiego. Znaczna cz ęść jego zbudowana w przewa Ŝaj ącej mierze z glin, glin powierzchni (wysoczyzny) pokryta jest plejstoce ńskim piaszczystych, glin pylastych, piasków pylastych, piasków materiałem zwałowym (gliny, piaski, Ŝwiry) i gliniastych oraz mułków i iłów zastoiskowych. wodnolodowcowym (piaski, Ŝwiry, pyły). Utwory Według Podziału Hydrograficznego Polski (1983) holoce ńskie osadziły si ę w dolinach i zagł ębieniach gmina Gołdap znajduje si ę w dorzeczu Pregoły bezodpływowych (torfy, namuły, gytie). odprowadzaj ącej swe wody do Bałtyku. Elementem Obszar ten charakteryzuje si ę rze źbą wysokofalist ą i determinuj ącym kierunek odpływu wód powierzchniowych wysokopagórkowat ą o du Ŝych deniwelacjach. W takich jest ukształtowanie terenu. Obszar gminy odwadnia ciek o warunkach wykształciły si ę dominuj ące tu gleby brunatne i szczególnym znaczeniu - rzeka Gołdapa stanowi ąca bielicowe wysoczyzn oraz gleby hydrogeniczne (czarne najwa Ŝniejsz ą arteri ę wodn ą obszaru. Taras zalewowy ziemie, torfy, gleby murszowe) dolin i obni Ŝeń rzeki jest najw ęŜ szy w cz ęś ci wschodniej, ma zaledwie bezodpływowych. kilka metrów a najszerszy jest w cz ęś ci zachodniej i Gmina Gołdap poło Ŝona jest w obr ębie kilku jednostek osi ąga tu ponad 500 m szeroko ści. Rzeka Gołdapa jest fizycznogeograficznych. Z godnie z podziałem silnie meandruj ąca. W niektórych miejscach w sposób fizycznogeograficznym Kondrackiego le Ŝy ona w naturalny doszło do podci ęcia szyi meandru co sprawiło podprowincji Pojezierza Wschodniobałtyckiego. zawieszenie odci ętego zakola i przejawia si ę obecno ści ą Zachodnia cz ęść gminy nale Ŝy do makroregionu w terenie charakterystycznych starorzeczy oraz Pojezierze Mazurskie, wschodnia za ś do makroregionu podmokłych obni Ŝeń w kształcie podkowy. Pojezierze Litewskie. Gmina le Ŝy ponadto w obr ębie Obszar ten zaliczony został do środowiska wód nast ępuj ących mezoregionów: Puszczy Rominckiej, podziemnych regionu mazurskiego. Jego zasobno ść wód Krainy W ęgorapy, Wzgórz Szeskich i Pojezierza podziemnych głownie pierwszego poziomu u Ŝytkowania Zachodniosuwalskiego. jest przewa Ŝnie znaczna, średnia lub zmienna. Na Krajobraz tego regionu ukształtował si ę około 10 tys. badanym obszarze wody podziemne wyst ępuj ą w postaci lat temu, na pocz ątku holocenu. Obszar ten jest bardzo wód porowych w warstwach odkrytych (gruntowe) i zró Ŝnicowany wysoko ściowo. NajniŜej poło Ŝona jest warstwach izolowanych od podziemnych powierzchni Kraina W ęgorapy. Jej strefa zewn ętrzna jest piaszczystym (wgł ębne). Zaliczany jest on do ni Ŝowego obszaru tarasem jeziornym. Najni Ŝej poło Ŝone miejsca wypełnione hydrogeologicznego. są torfami. Na wschodzie Krainy W ęgorapy le Ŝą Pojezierze Mazurskie charakteryzuje klimat do ść morenowe wzgórza zbudowane z piasków i Ŝwirów. chłodny, wilgotny o wzrastaj ącym ku północnemu- Wśród nich wyst ępuje kilka jezior. wschodowi wpływie kontynentalizmu. Średnie sumy Najwy Ŝej na opisywanym terenie poło Ŝone jest pasmo roczne opadów wahaj ą si ę w okolicach 700 mm. W Wzgórz Szeskich. Wysoko ści osi ągaj ą tu 309 m n.p.m. półroczu zimowym średnie sumy opadów si ęgaj ą 250 mm Jest to najwy Ŝsze wzniesienie we wschodniej cz ęś ci a w półroczu letnim 400 mm. Średni udział opadów Mazur. Wzgórza Szeskie s ą du Ŝym i wysokim garbem stałych w ogólnej sumie rocznej wynosi 16%. Przeci ętna

Dziennik Urz ędowy - 4421 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 liczba dni z opadem na danym obszarze waha si ę od 170 Tabela 3. U Ŝytkowanie gruntów w gminie Gołdap do 190 w roku. Najmniejsze opady notuje si ę w maju i kwietniu natomiast najwi ększe w pa ździerniku, listopadzie Rodzaj terenu Powierzchnia w ha i grudniu. Pierwsze opady śniegu notowane pod koniec UŜytki rolne 21879 pa ździernika a ostatnie pod koniec kwietnia. Zima trwa w w tym: grunty orne 12697 tym regionie ponad 120 dni. sady 12 Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 6,5 °C. łąki i pastwiska 9170 Lasy 9366 W półroczu zimowym średnia temperatura wynosi - 0,5 °C ° Inne 4928 a w półroczu letnim 13 C. Wzgórza Szeskie maj ą klimat Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2001 r. chłodniejszy od s ąsiednich regionów o około 1 °C. W półroczu zimowym objawia si ę to dłu Ŝej (kilka tygodni) Tabela 4. Struktura u Ŝytkowania gruntów w gminie Gołdap zalegaj ącą pokryw ą śnie Ŝną w stosunku do s ąsiednich regionów. Struktura gruntów w Rodzaj terenu Średnia roczna wilgotno ść powietrza wynosi 9,0 hPa. % W półroczu zimnym średnia ta wynosi 5,0 hPa, a w letnim UŜytki rolne 60,5 11,5 hPa. w tym: grunty orne 35,1 W gminie Gołdap zaznaczaj ą si ę wyra źne cechy sady 0,03 klimatu kontynentalnego, co w poł ączeniu z warunkami łąki i pastwiska 25,3 fizjograficznymi, wpływa na typy zbiorowisk roślinnych i Lasy 25,9 specyfik ę przyrodniczo-krajobrazow ą. Dominuj ącym Inne 13,6 typem zbiorowisk le śnych jest wykształcaj ący si ę na glinie Źródło: Dane statystyczne GUS na dzie ń 31 grudnia 2001 r. morenowej i utworach piaszczysto gliniastych, las li ściasty - odmiany subborealnej ze świerkiem. Dominuje on w 3. AKTUALNY STAN GOSPODARKI ODPADAMI W lasach Wzgórz Szeskich, Pojezierza Wschodnio i GMINIE GOŁDAP Zachodniosuwalskiego, oraz w Lasach Rominckich i Pagórkach Rogalskich. 3.1. INFORMACJE OGÓLNE Cech ą charakterystyczn ą tutejszego krajobrazu, jest wyst ępowanie bardzo licznych naturalnych i Kwestia post ępowania z odpadami komunalnymi na antropogenicznych zbiorników retencji takich jak: jeziora terenie gminy została uj ęta w chwale Nr XXIV/197/97 polodowcowe, stawy, oczka wodne, sztuczne torfianki, Rady Miejskiej w Gołdapi z dnia 12 wrze śnia 1997 roku w glinianki, oraz obni Ŝenia terenu zalane przez bobry. sprawie szczegółowych zasad utrzymania czysto ści i Jest to obszar o niespotykanej czysto ści powietrza, porz ądku na terenie gminy Gołdap. Szczegółowe zasady bogactwa środowiska naturalnego i zielonych terenów, nie utrzymania porz ądku i czysto ści na terenie nieruchomo ści tkni ętych przekształceniami przemysłowymi. Urozmaicona oraz rozliczania świadczonych usług usuwania i rze źba, wyst ępowanie wy Ŝej wymienionych jezior i lasów, unieszkodliwiania odpadów komunalnych ustala gęsta sie ć dróg, du Ŝa ilo ść pomników przyrody oraz „Regulamin utrzymania porz ądku i czysto ści na terenie zabytków kultury jest atrakcyjnym walorem turystycznym gminy” stanowi ący zał ącznik do uchwały. Regulamin gminy, niestety nie w pełni wykorzystywanym. Istniej ą tu okre śla m.in.: doskonałe warunki do uprawiania eko i agroturystyki, - wymagania w zakresie utrzymania porz ądku i daj ącej mo Ŝliwo ść świadomego kontaktu człowieka z czysto ści na nieruchomo ściach i na terenach przyrod ą. Gospodarstwa oferuj ące mo Ŝliwo ści takiego komunalnych u Ŝytku publicznego, wypoczynku s ą „pomostem” ł ącz ącym turystów z - zasady gromadzenia i usuwania odpadów bioró Ŝnorodno ści ą przyrody. Odpowiednio zaplanowana komunalnych z nieruchomo ści, działalno ść turystyczna oparta na zasadach rozwoju - rodzaje urz ądze ń przeznaczonych do gromadzenia zrównowa Ŝonego jest szans ą rozwoju gminy. odpadów, Znaczn ą cz ęść obszaru gminy zajmuj ą obszary - zasady rozliczania usług usuwania odpadów oraz chronione: Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej, opłaty zwi ązane z usuwaniem odpadów, Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Rominckiej, - termin wprowadzenia segregacji odpadów, Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Bł ędzianki, - zasady sprawowania kontroli, Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Szeskich, - sankcje za naruszenie postanowie ń Regulaminu. Obszar Chronionego Krajobrazu Grabowo, Obszar Powy Ŝszy dokument wymaga aktualizacji w zwi ązku Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i W ęgorapy, ze zmian ą przepisów dotycz ących gospodarowania Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy Boreckiej, odpadami oraz utrzymania czysto ści i porz ądku w Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Gołdapska Struga i gminach. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Tatarska Góra. Cenne Zapisy zawarte w Regulaminie dosy ć dokładnie ekosystemy, elementy flory, fauny oraz przyrody reguluj ą zasady gospodarowania odpadami komunalnymi nieo Ŝywionej chronione s ą w rezerwacie „Mechacz Wielki” w gminie. Brakuje niestety jakichkolwiek informacji (146,7 ha) w Puszczy Rominckiej. dotycz ących realizacji przez mieszka ńców ustale ń Do głównych zasobów przyrodniczych gminy Gołdap Regulaminu, a z przeprowadzonej analizy wynika, Ŝe nale Ŝą : gleby, lasy i wody. przestrzeganie tych przepisów pozostawia wiele do Struktura u Ŝytkowania ziemi w gminie przedstawia si ę Ŝyczenia. nast ępuj ąco: - uŜytki rolne - 60,5%, 3.2. ODPADY KOMUNALNE - lasy - 25,9%, - pozostałe grunty - 13,6%. 3.2.1. ŹRÓDŁA POWSTAWANIA ODPADÓW Wśród u Ŝytków rolnych przewa Ŝaj ą grunty orne, które stanowi ą 35,1%. Ł ąki i pastwiska zajmuj ą 25,3% u Ŝytków Ustawa o odpadach definiuje odpady komunalne jako natomiast sady 0,03%. „odpady powstaj ące w gospodarstwach domowych, a tak Ŝe odpady niezawieraj ące odpadów niebezpiecznych pochodz ące od innych wytwórców odpadów, które ze

Dziennik Urz ędowy - 4422 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 wzgl ędu na swój charakter lub skład s ą podobne do Tabela 5. Bilans odpadów komunalnych według strumieni odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych”. odpadów wytwarzanych w gminie Gołdap w 2001 r. (wg Źródłem powstawania odpadów komunalnych s ą wi ęc Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami) gospodarstwa domowe oraz obiekty infrastruktury tj.: handel, usługi, szkolnictwo, urz ędy, obiekty turystyczne, Ilo ść wytworzonych Lp. Strumienie odpadów komunalnych przedsi ębiorstwa produkcyjne. W grupie odpadów odpadów w Mg/rok komunalnych nale Ŝy wyró Ŝni ć odpady, które ze wzgl ędu Odpady organiczne ulegaj ące 1 1652 na swoj ą specyfik ę wymagaj ą oddzielnego traktowania tj. biodegradacji odpady wielkogabarytowe, odpady opakowaniowe, 2 Odpady zielone 207 odpady budowlane, odpady ulegaj ące biodegradacji czy 3 Opakowania z papieru i tektury 834 odpady niebezpieczne. 4 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 575 5 Opakowania wielomateriałowe 94 3.2.2. RODZAJE I ILO ŚCI WYTWARZANYCH 6 Opakowania z tworzyw sztucznych 326 ODPADÓW 7 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 1012 8 Tekstylia 245 Zgodnie z Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami 9 Opakowania ze szkła 682 dla potrzeb niniejszego opracowania wyszczególniono 10 Szkło (nieopakowaniowe) 44 nast ępuj ące strumienie odpadów komunalnych: 11 Opakowania z blachy stalowej 91 12 Opakowania z aluminium 27 - odpady organiczne ulegaj ące biodegradacji (domowe 13 Metale 254 odpady pochodzenia ro ślinnego i zwierz ęcego oraz 14 Odpady mineralne 397 odpady z ogródków przydomowych), 15 Drobna frakcja popiołowa 1257 - odpady zielone (odpady z ogrodów, parków, 16 Odpady wielkogabarytowe 507 cmentarzy, targowisk), 17 Odpady budowlane 1153 - papier i karton (opakowania i odpady z papieru i 18 Odpady niebezpieczne 73 tektury nieopakowaniowe), Razem 9430 - tworzywa sztuczne (opakowania i odpady z tworzyw sztucznych nieopakowaniowe), Tabela 6. Ilo ści odpadów z gospodarstw domowych (w - tekstylia (odzie Ŝ), rozbiciu na składniki morfologiczne) w gminie Gołdap w - szkło (opakowania i odpady ze szkła 2001 r. (wg Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami) nieopakowaniowe), - metale (opakowania z blachy stalowej, opakowania z Ilo ść wytworzonych Lp. Odpady z gospodarstw domowych aluminium, odpady metalowe nieopakowaniowe), odpadów w Mg/rok - odpady mineralne (odpady z czyszczenia ulic i placów, Odpady organiczne pochodzenia 1 803 odpady z robót ziemnych), ro ślinnego - drobna frakcja popiołowa (odpady ze spalania paliw Odpady organiczne pochodzenia 2 53 stałych w piecach domowych), zwierz ęcego - odpady wielkogabarytowe, 3 Inne odpady organiczne 70 - odpady budowlane, 4 Papier i tektura 567 - odpady niebezpieczne. 5 Tworzywa sztuczne 475 6 Materiały tekstylne 123 Według danych zawartych w Powiatowym Planie 7 Szkło 281 Gospodarki Odpadami dla Powiatu Gołdapskiego, w 8 Metale 141 gminie Gołdap w 2001 roku wytworzono ok. 9,4 tys. Mg 9 Odpady mineralne 260 odpadów komunalnych, co stanowi ok. 81,6% odpadów 10 Frakcja drobna (poni Ŝej 10 mm) 740 Razem 3513 komunalnych wytwarzanych w powiecie gołdapskim.

Ze wzgl ędu na brak szczegółowych danych

jako ściowych i ilo ściowych dotycz ących odpadów

komunalnych wytwarzanych na terenie gminy Gołdap w 2002 r., w niniejszym opracowaniu posłu Ŝono si ę wska źnikami zawartymi w Krajowym Planie Gospodarki

Odpadami.

Dziennik Urz ędowy - 4423 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Tabela 7. Charakterystyka ilo ściowa odpadów komunalnych wytworzonych w gminie Gołdap w 2002 r. Ilo ść wytworzonych odpadów w Mg/rok Lp. Źródła powstawania odpadów miasto wie ś Ogółem 1 Odpady z gospodarstw domowych 3032 722 3754 2 Odpady z obiektów infrastrukturalnych 1489 280 1769 3 Odpady wielkogabarytowe 270 93 363 4 Odpady budowlane 539 248 787 5 Odpady z ogrodów i parków 162 31 193 6 Odpady z czyszczenia ulic i placów 203 - 203 7 Odpady niebezpieczne 40 12 52 Razem 5735 1386 7121

Tabela 8. Ilo ści odpadów z gospodarstw domowych i z obiektów infrastruktury (w rozbiciu na składniki morfologiczne) w gminie Gołdap w 2002 r. [Mg/rok]. Odpady domowe Odpady z obiektów Lp. Frakcje odpadów miasto wie ś infrastruktury Odpady organiczne pochodzenia 1 970 94 177 ro ślinnego Odpady organiczne pochodzenia 2 61 7 - zwierz ęcego 3 Inne odpady organiczne 61 14 - 4 Papier i tektura 576 94 531 5 Tworzywa sztuczne 424 94 531 6 Materiały tekstylne 121 22 53 7 Szkło 243 58 177 8 Metale 121 29 88 9 Odpady mineralne 152 72 88 10 Frakcja drobna (pon. 10 mm) 303 238 124 Razem 3032 722 1769

Tabela 9. Bilans odpadów komunalnych według strumieni odpadów wytwarzanych w gminie Gołdap w 2002 r. Ilo ść wytworzonych odpadów Lp. Strumienie odpadów komunalnych komunalnych w Mg/rok miasto wie ś ogółem 1 Odpady organiczne ulegaj ące biodegradacji 1223 137 1360 2 Odpady zielone 138 26 164 3 Opakowania z papieru i tektury 562 96 658 4 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 384 66 450 5 Opakowania wielomateriałowe 63 11 74 6 Opakowania z tworzyw sztucznych 213 42 255 7 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 654 130 784 8 Tekstylia 166 29 195 9 Opakowania ze szkła 379 118 497 10 Szkło (nieopakowaniowe) 29 5 34 11 Opakowania z blachy stalowej 63 10 73 12 Opakowania z aluminium 18 4 22 13 Metale 172 28 200 14 Odpady mineralne 195 82 277 15 Drobna frakcja popiołowa 631 250 881 16 Odpady wielkogabarytowe 270 93 363 17 Odpady budowlane 539 248 787 18 Odpady niebezpieczne 40 12 52 Razem 5739 1387 7126

Z danych WIO Ś wynika, Ŝe z terenu gminy Gołdap w 2002 roku wywieziono na składowisko 3 632,4 Mg Odpady z turystyki odpadów, co stanowi ok. 51% ilo ści wytwarzanych odpadów. Turystyka stanowi jedn ą z głównych dziedzin Powy Ŝsze dane mog ą świadczy ć o tym, Ŝe na terenie działalno ści gospodarczej w gminie Gołdap, prze Ŝywaj ącą gminy znaczna cz ęść wytwarzanych odpadów w dodatku w ostatnich latach dynamiczny rozwój. komunalnych trafia w sposób niekontrolowany do Przebywanie turystów na danym terenie jest dodatkowym środowiska. Na terenach wiejskich obserwuje si ę źródłem odpadów komunalnych. W zwi ązku z powy Ŝszym niekorzystne zjawisko polegaj ące na tym, Ŝe znaczna w bilansie odpadów komunalnych wytwarzanych na cz ęść wytwarzanych odpadów, zwłaszcza tj.: drewno, terenie gminy nale Ŝy uwzgl ędni ć odpady z turystyki. papier i tektura, ale tak Ŝe tworzywa sztuczne oraz odpady Odpady wytwarzane w wyniku działalno ści opakowaniowe, jest spalana w piecach domowych. turystycznej powstaj ą w zwi ązku z pobytem turystów w Odpady organiczne pochodzenia ro ślinnego i zwierz ęcego stałych obiektach turystycznych oraz z ich wykorzystywane s ą jako karma dla zwierz ąt lub przemieszczaniem si ę po terenie gminy (szlaki kompostowane we własnym zakresie. Pozostałe odpady turystyczne, lasy, brzegi rzek i jezior itp.). nie nadaj ące si ę do wykorzystania s ą spalane na W gminie Gołdap jest ok. 1600 stałych miejsc powierzchni ziemi lub wywo Ŝone na legalne (rzadziej) lub noclegowych. Ilo ść ta nie obejmuje pól namiotowych. Brak dzikie (cz ęś ciej) składowiska odpadów. jest jakichkolwiek statystyk dotycz ących faktycznej ilo ści

Dziennik Urz ędowy - 4424 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 odpadów wytwarzanych przez turystów. Nale Ŝy przyj ąć , obserwuje si ę znaczne zwi ększenie ilo ści tego rodzaju Ŝe przeci ętnie jeden turysta wytwarza mniej wi ęcej tak ą odpadów trafiaj ących na składowisko. Cz ęść odpadów sam ą ilo ść odpadów jak mieszkaniec gminy. Przy budowlanych wykorzystywana jest jeszcze do rekultywacji zało Ŝeniu średniego obło Ŝenia obiektów turystycznych w dwóch zamkni ętych składowisk w Gołdapi. wysoko ści 40%, ilo ść wytwarzanych odpadów w skali roku Szacunkowa ilo ść odpadów budowlanych wynosi ok. 120 Mg, natomiast przy zało Ŝeniu 100% powstaj ących w ci ągu roku na terenie gminy wynosi 787 obło Ŝenia ilo ść ta wynosi ok. 300 Mg. Mg. Dodatkowo przemieszczanie si ę turystów powoduje pozostawianie odpadów w terenie zarówno w Odpady ulegaj ące biodegradacji pojemnikach i kontenerach słu Ŝą cych do ich zbierania, ale tak Ŝe w sposób niezorganizowany - bezpo średnio w Do odpadów ulegaj ących biodegradacji nale Ŝy lasach, nad wod ą itp. zaliczy ć wszystkie odpady zawieraj ące łatwo rozkładaln ą substancj ę organiczn ą, a wi ęc odpady organiczne Odpady wielkogabarytowe pochodzenia ro ślinnego i zwierz ęcego oraz odpady zielone (głównie z piel ęgnacji terenów zielonych). W skład tego rodzaju odpadów wchodz ą W gminie Gołdap, zwłaszcza na terenach wiejskich Odpady wielkogabarytowe stanowi ą wa Ŝny i kłopotliwy znaczna cz ęść odpadów ulegaj ących biodegradacji element w strumieniu odpadów komunalnych. Odpady wykorzystywana jest we własnym zakresie do skarmiania tego rodzaju wyst ępuj ą w dwóch umownych kategoriach: zwierz ąt lub wytwarzania kompostu. Problem stanowi ą jako odpady inne ni Ŝ niebezpieczne (np. meble) oraz odpady tego rodzaju powstaj ące na terenie miasta odpady niebezpieczne (np. znaczna cz ęść zu Ŝytego poniewa Ŝ wi ększo ść unieszkodliwiana jest przez sprz ętu RTV i AGD czy pojazdy wycofane z eksploatacji). składowanie. Ma to negatywny wpływ na gospodark ę na Aktualny sposób post ępowania z tymi odpadami na składowisku, poniewa Ŝ mo Ŝe powodowa ć destabilizacj ę terenie gminy jest typowy dla krajowych realiów. Część zło Ŝa oraz jest źródłem wi ększo ści gazów odpadów zawieraj ących u Ŝytkowe elementy np. złomy składowiskowych. metali jest w sposób niezorganizowany demontowana Szacuje si ę, Ŝe w ci ągu roku na terenie gminy stwarzaj ąc przy tym problem dla środowiska (np. powstaje 1524 Mg tego rodzaju odpadów. opró Ŝnianie do środowiska freonów z lodówek). Cz ęść odpadów w cało ści bez segregacji i demonta Ŝu trafia Odpady niebezpieczne bezpo średnio na składowisko (np. meble tapicerowane). Zgodnie z przyj ętymi szacunkami w ci ągu roku W strumieniu odpadów komunalnych mog ą pojawia ć powstaje ok. 363 Mg odpadów wielkogabarytowych. si ę ró Ŝnorodne odpady niebezpieczne, w tym: - zu Ŝyte akumulatory ołowiowe, Odpady opakowaniowe - zu Ŝyte oleje smarowe i hydrauliczne, - lampy zawieraj ące rt ęć ( świetlówki, lampy sodowe i W skład tej grupy odpadów wchodz ą opakowania po kompaktowe), produktach wykonane z ró Ŝnych materiałów tj. papier i - odpady zawieraj ące azbest, tektura, tworzywa sztuczne, szkło, stal, aluminium, - środki ochrony ro ślin, drewno, tkaniny czy wielomateriałowe. Nale Ŝy zauwa Ŝyć, - opakowania po środkach niebezpiecznych, Ŝe ta grupa odpadów stanowi cenne źródło surowców - urz ądzenia chłodnicze zawieraj ące freony, wtórnych. - urz ądzenia elektroniczne (monitory), Obowi ązuj ące przepisy prawne narzucaj ą obowi ązek - wycofane z eksploatacji pojazdy, uzyskania okre ślonych poziomów odzysku i recyklingu - inne nie wymienione odpady. odpadów opakowaniowych. Limity przyj ęte w tym zakresie W przypadku niektórych rodzajów odpadów dla gminy Gołdap zostały omówione w punkcie 5.2.2. niebezpiecznych tj. akumulatory, oleje przepracowane czy Realizowany na obecnym poziomie system selektywnej wyeksploatowane pojazdy, istniej ą rozwi ązania prawne zbiórki nie pozwoli na osi ągni ęcie przyj ętych limitów (dla dzi ęki którym gospodarowanie tymi odpadami nie stanowi przykładu, zgodnie z zapisami Powiatowego Planu wi ększego problemu. W wi ększo ści s ą one wydzielane ze Gospodarki Odpadami, w 2003 r. w gminie Gołdap strumienia odpadów komunalnych i trafiaj ą do powinno by ć zebranych 258 Mg opakowa ń z papieru i specjalistycznych zakładów zajmuj ących si ę ich tektury, natomiast udało si ę zebra ć zaledwie 10 Mg). odzyskiem lub unieszkodliwianiem. Konieczny jest rozwój systemu selektywnej zbiórki Problem stanowi ą odpady tj. przeterminowane leki, odpadów oraz rozszerzenie go o opakowania z tworzyw lampy zawieraj ące rt ęć , urz ądzenia RTV i AGD, sztucznych i szkła. opakowania po środkach niebezpiecznych czy odpady Szacunkowa ilo ść wszystkich rodzajów odpadów zawieraj ące azbest. Ze wzgl ędu na brak rozwi ąza ń opakowaniowych wytwarzanych w ci ągu roku - 1579 Mg. systemowych w zakresie zbierania tego rodzaju odpadów istnieje du Ŝe prawdopodobie ństwo, Ŝe odpady tego Odpady budowlane rodzaju trafiaj ą na składowisko lub w sposób niekontrolowany do środowiska. W skład tej grupy odpadów wchodz ą ró Ŝne odpady Szczególne miejsce w śród tych odpadów zajmuj ą powstaj ące w wyniku prowadzenia prac budowlanych w odpady zawieraj ące azbest, zwłaszcza pokrycia dachowe tym remontu i demonta Ŝu obiektów budowlanych. W tej z eternitu. Według szacunków gminy, na omawianym grupie przewa Ŝaj ą odpady w postaci gruzu ceglanego i terenie znajduje si ę ok. 100 tys. m 2 tego rodzaju pokry ć. betonowego, złomu czy elementów wyposa Ŝenia (np. Zgodnie z zapisami „Krajowego programu usuwania ceramika). Tego rodzaju odpady s ą odpadami oboj ętnymi wyrobów zawieraj ących azbest”, wła ściciele obiektów pod wzgl ędem ich oddziaływania na środowisko. budowlanych, w których wyst ępuj ą wyroby tego rodzaju s ą Obecnie odpady budowlane wykorzystywane s ą we zobowi ązani usun ąć je we własnym zakresie. Zwa Ŝywszy własnym zakresie przez ich wytwórców (utwardzanie dróg na wysoki koszt utylizacji azbestu oraz obwarowania i terenu) lub trafiaj ą na składowisko. Z informacji prawne zwi ązane z jego usuwaniem, a tak Ŝe niezbyt du Ŝą uzyskanych od zarz ądcy składowiska, w ostatnim czasie zamo Ŝno ść społecze ństwa gminy, odpady niebezpieczne

Dziennik Urz ędowy - 4425 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 zawieraj ące azbest mog ą by ć w niedalekiej przyszło ści W 2003 r. na terenie gminy Gołdap w wyniku źródłem znacznego zanieczyszczenia środowiska. selektywnej zbiórki odpadów uzyskano 10 Mg papieru i Zgodnie z przyj ętymi szacunkami na terenie gminy w tektury oraz 16,4 Mg metali. Zwa Ŝywszy na ilo ść ci ągu roku powstaje ok. 52 Mg odpadów niebezpiecznych wytwarzanych odpadów tych rodzajów jest to ilo ść w strumieniu odpadów komunalnych. znikoma. Na obecnym etapie wdro Ŝenie na terenie całej gminy programu selektywnej zbiórki odpadów u źródła, 3.2.3. GROMADZENIE WYTWARZANYCH poprzedzone odpowiedni ą edukacj ą społecze ństwa jest ODPADÓW zadaniem priorytetowym. Wa Ŝne jest aby selektywn ą zbiórk ą obj ęte zostały tak Ŝe pozostałe surowce wtórne tj. Gromadzenie odpadów jest pierwszym etapem tworzywa sztuczne i szkło. Nale Ŝy tak Ŝe wprowadzi ć systemu gospodarki odpadami. selektywn ą zbiórk ę na składowisku (według danych WIO Ś Na terenie gminy Gołdap do gromadzenia nie jest ona prowadzona). zmieszanych odpadów komunalnych wykorzystuje si ę pojemniki 660 l, 1100 l, 2200 l, 2 m 3, 6 m 3 lub 7 m 3. Tego 3.2.5. ZBIÓRKA I TRANSPORT ODPADÓW rodzaju pojemniki usytuowane s ą we wsiach oraz w osiedlach mieszkaniowych na terenie miasta Gołdap. W Na terenie powiatu gołdapskiego około 80% ludno ści zabudowie jednorodzinnej najcz ęś ciej stosuje si ę obj ęta jest zorganizowanym wywozem odpadów pojemniki 120 l i 240 l lub worki 120 l. komunalnych. Cz ęść mieszka ńców z terenów Sposób gromadzenia odpadów, zwłaszcza na wyst ępowania zabudowy rozproszonej wywozi odpady we terenach wiejskich pozostawia wiele do Ŝyczenia. własnym zakresie. Pojemniki i kontenery najcz ęś ciej ustawione s ą na terenie Na terenie gminy Gołdap zbiórk ą i transportem nieutwardzonym, co stwarza niebezpiecze ństwo odpadów zajmuj ą si ę nast ępuj ące podmioty: zanieczyszczenia gleby. - Usługi Sprz ętowo-Transportowe i Wywóz Nieczysto ści Józef Brzezi ński, z siedzib ą w Gołdapi przy ul. 3.2.4. SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW Zatorowej 1, - Przedsi ębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o., z Selektywna zbiórka odpadów jest jednym z warunków siedzib ą w Gołdapi przy ul. Konstytucji 3 Maja 1A. prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi. Celem Przedsi ębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. z selektywnej zbiórki odpadów jest minimalizacja ilo ści Gołdapi posiada nast ępuj ące środki transportu odpadów: odpadów deponowanych na składowiskach (przez co - Samochód STAR - 1 szt., wydłu Ŝa si ę okres eksploatacji) oraz pozyskiwanie - Samochód KAMAZ z nadbudow ą (zgniatark ą) - surowców, które mo Ŝna zawróci ć do obiegu 1 szt., gospodarczego. Na terenie gminy Gołdap brakuje - Ci ągnik rolniczy C-360 - 1 szt., przyczepka TURO Ń rozwi ąza ń systemowych, które pozwoliłyby pozyskiwa ć ze do wywozu śmieci - 1 szt. zmieszanych odpadów komunalnych surowce wtórne. Firma Usługi Sprz ętowo-Transportowe i Wywóz Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest tylko na Nieczysto ści Józef Brzezi ński posiada nast ępuj ące środki terenie Gołdapi. W mie ście znajduje si ę 7 gniazd transportu odpadów: (zestawów kontenerowych) do selektywnej zbiórki - Samochód specjalny STAR 200 (tzw. „bramowiec”) - odpadów, w których skład wchodzi 18 pojemników 2 m 3 2 szt., oraz 3 kontenery 7 m 3. Gniazda usytuowano m.in.: - Samochód specjalny JELCZ SM1100 - 1 szt., - przy Szkołach Podstawowych nr 1,2 i 3, - Samochód specjalny MECEDES SM1100 - 1 szt., - na Placu Zwyci ęstwa (plac parkingowy), - Ci ągnik rolniczy - 3 szt., przyczepa rolnicza 3,5 tony - - przy budynku Górna 1. 1 szt., przyczepa 1,5 tony - 2 szt., przyczepka TURO Ń Na terenie wiejskim gminy Gołdap ustawiono ł ącznie do wywozu śmieci - 1 szt.. 10 zestawów pojemników, szczególnie w wi ększych Ponadto na terenie gminy Gołdap znajduj ą si ę pomioty skupiskach ludno ści, tj.: Grabowo, Pogorzel, Ro Ŝyńsk zajmuj ące si ę zbieraniem odpadów innych ni Ŝ komunalne Wlk., Bo ćwinka, Główka, Botkuny, Górne, Kozaki. (tab. 10).

Tabela 10. Firmy prowadz ące działalno ść w zakresie zbierania odpadów na terenie gminy Gołdap

Lp. Nazwa podmiotu Rodzaje zbieranych odpadów Firma Handlowo-Usługowa „ELF” 1 opakowania z metali (puszki aluminiowe) Gołdap, ul. Konopnickiej 1 Firma Handlowo-Usługowa „JAWOR” Adam 2 złom stalowy i kolorowy Szubiga Gołdap, ul. Jaworowa Skup Złomu Jabło ński 3 Gołdap, ul. Pagórkowa, punkt skupu: ul. złom stalowy i kolorowy Przytorowa 4 „MIDA” Mizera, Dawidowicz Gołdap, ul. Okrzei papier i tektura, tworzywa sztuczne odpadowe oleje silnikowe, płyny do chłodnic samochodowych, zu Ŝyte filtry 5 „AUTO CENTER” Gołdap I. Kacprzyk olejowe, powietrzne i paliwowe, płyny hamulcowe 6 P.H.U. „AGROMET” J. Doł ęga Gołdap baterie i akumulatory ołowiowe baterie i akumulatory ołowiowe, 7 „AUTOSERWIS” Z. Jakubowski Gołdap odpadowe oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe; filtry olejowe SKŁAD OPAŁOWO PRZEMYSŁOWY Jarosław pojazdy wycofane z eksploatacji, złom 8 Podziewski Gołdap, ul. Warszawska 8 stalowy

Dziennik Urz ędowy - 4426 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

3.2.6. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW

Na terenie gminy Gołdap jedyn ą instalacj ą słu Ŝą cą do unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Ko śmidry o powierzchni 1,97 ha. Zgodnie z informacjami uzyskanymi w gminie pojemno ść do wykorzystania na składowisku w Ko śmidrach wynosi 19,7 tys. m3. W ci ągu roku składowisko w Ko śmidrach przyjmuje 22,6 tys. m 3 odpadów komunalnych. Jest to fakt wysoce niepokoj ący, poniewa Ŝ zakładaj ąc nawet trzykrotny stopie ń zag ęszczenia obj ęto ści deponowanych odpadów oraz cz ęś ciowy odzysk surowców wtórnych prowadzony na składowisku, jest ono w stanie funkcjonowa ć jeszcze przez około trzy lata. Z po śród nieprawidłowo ści dotycz ących eksploatacji składowiska nale Ŝy wymieni ć brak wagi, przez co nie jest mo Ŝliwe rzetelne prowadzenie ewidencji ilo ściowej przyjmowanych odpadów. Na składowisku odpady s ą zag ęszczane przy u Ŝyciu spycharki g ąsienicowej, co pozwala na uzyskanie maksymalnie dwukrotnego stopnia zag ęszczenia ich obj ętości. Ponadto uzupełnieniu i poszerzeniu do szeroko ści 10 metrów wymaga pas zieleni oraz nie została wyznaczona i oznakowana strefa ochrony sanitarnej składowiska. Składowisko w Ko śmidrach posiada uszczelnienie dna geomembran ą PEHD o grubo ści 2 mm. Składowisko wyposa Ŝono w system drena Ŝu odcieków, które odprowadzane s ą na mechaniczno-biologiczn ą oczyszczalni ę ścieków, s ąsiaduj ącą ze składowiskiem. Ponadto na składowisku gaz odprowadzany jest do atmosfery poprzez studnie odgazowuj ące. Składowisko wyposa Ŝone jest w piezometry pozwalające kontrolowa ć jako ść wód podziemnych w s ąsiedztwie (tab. 11). Kontrol ą jako ściow ą obj ęte s ą tak Ŝe odcieki ze składowiska. Obiekt posiada uregulowany stan formalno-prawny oraz został wykonany przegl ąd ekologiczny.

Tabela 11. Wyniki badania wód podziemnych z rejonu składowiska w Ko śmidrach z marca 2004 r.

Nr próbki Badany parametr Jednostka 174 175 176 177 Odczyn pH 7,52 7,32 7,42 10,05 Przwodn. elektr. µS/cm 435 435 540 255 Chrom mg/dm 3 <0,001 <0,001 0,0025 0,0035 Cynk mg/dm 3 0,044 0,047 0,059 0,025 Kadm mg/dm 3 <0,0005 <0,0005 <0,0005 <0,001 Mied ź mg/dm 3 0,005 <0,005 0,014 <0,005 Ołów mg/dm 3 <0,002 0,0025 0,0033 0,0062 Rt ęć mg/dm 3 <0,0001 <0,0001 <0,0001 <0,0001 Ogólny w ęgiel org. mg/dm 3 11,6 9,96 7,86 17,6

174 - piezometr P1 - przy oczyszczalni ścieków; 175 - piezometr P2 - na składowisku; 176 - piezometr P3 - ok. 15 m za składowiskiem; 177 - piezometr P4 - ok. 300 m za składowiskiem

Tabela 12. Organizacja gospodarki odpadami w gminie Gołdap w 2002 r.

Ilo ść Ludno ść obj ęta Ludno ść nie obj ęta Sposób gromadzenia Działania podejmowane na Nazwa jednostki zbieraj ącej ludno ści zorganizowanym zorganizowanym odpadów rzecz zwalczania składowisk odpady w gminie odbiorem odpadów odbiorem odpadów bez z nielegalnych i ograniczania [osób] [%] [osób] [%] [osób] segregacji segregacj ą Komunalna Prywatna za śmiecania terenu PGK Sp. z o.o. likwidacja na własny koszt dzikich Gołdap; Usł. wysypisk; wprowadzenie 19756 80 15805 20 3951 X Sprz ętowo-Transp. programu wywozu odpadów z i Wywóz terenów wiejskich Nieczysto ści

Tabela 13. Informacje ogólne o składowisku odpadów komunalnych w gminie Gołdap w 2002 r.

Powierzchnia Ilo ść Przewidywany okres Ilo ść dowo Ŝonych Teren składowiska mieszka ńców Ilo ść zako ńczenia odpadów rocznie Pojemno ść Lokalizacja obsługiwany Wła ściciel [ha] obsługiwanych odpadów eksploatacji do wykorzyst. składowiska przez składowiska przez nagromadz. 3 [tys. m ] składowisko brutto netto składowisko [tys. m 3] Mg [Mg] rok ilo ść lat [osób] Ko śmidry gmina Gołdap Gmina Gołdap 1,97 16356 22,6 3632 8953 19,7 2008 6

Tabela 14. Rodzaje deponowanych odpadów i zabezpieczenie środowiska wodnego na składowisku odpadów komunalnych w gminie Gołdap w 2002 r. na podstawie ankiet wypełnionych w gminach i danych WIO Ś.

Rodzaje składowanych Zabezpieczenie składowiska Lokalizacja odpadów składowiska Post ępowanie kom. przem. nieb. inne Uszczelnienie dna Drena Ŝ z odciekami odprowadzanie odcieków na wykładzina geomembranowa Ko śmidry x sie ć drena Ŝu odcieków mechaniczno-biologiczn ą HDPE o gr. 2 mm oczyszczalni ę ścieków

Dziennik Urz ędowy - 4427 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Tabela 15. Monitoring i zagro Ŝenia dla środowiska.

Stan formalno - prawny Czy wyznaczono Monitoring środowiska wodnego Czy zrobiono przegl ąd Lokalizacja stref ę ograniczonego nie ekologiczny ilo ść cz ęstotliwo ść składowiska uregulowany uŜytkowania uregulowany piezometrów bada ń tak nie tak nie Ko śmidry tak X X 4 co pół roku

Modernizacja składowiska w Ko śmidrach powinna zosta ć - składowisko miało bardzo zł ą lokalizacj ę - przeprowadzona w terminie do 31 grudnia 2005 r., jednak poło Ŝone jest w dolinie Gołdapy w miejscu maj ąc na uwadze wpływ składowiska na środowisko, podmokłym, które posiada bezpo średni zwi ązek prace zwi ązane z wyznaczeniem i oznakowaniem strefy hydrauliczny z rzek ą oraz gdzie ma miejsce ochrony sanitarnej oraz uzupełnieniem i poszerzeniem do bezpo średnia penetracja sp ągu pryzmy odpadów szeroko ści 10 metrów pasa zieleni nale Ŝy dokona ć tego przez wody gruntowe, niezwłocznie - w podło Ŝu i bezpo średnim s ąsiedztwie składowiska wyst ępuj ą gleby mułowo-torfowe, stanowi ące Stare i dzikie składowiska odpadów. olbrzymi magazyn ró Ŝnorodnych zanieczyszcze ń, w tym metali ci ęŜ kich. W przypadku zachwiania W gminie Gołdap znajduj ą si ę dwa składowiska stosunków wodnych panuj ących na tym terenie odpadów, które zostały wył ączone z eksploatacji. Oba mo Ŝe nast ąpi ć uwolnienie zanieczyszcze ń zlokalizowane s ą w Gołdapi przy ul. Gumbi ńskiej. W zaabsorbowanych przez gleb ę. Dodatkowo nawet trakcie bada ń prowadzonych w latach 2000-2002 w w przypadku gleb o tak du Ŝej pojemno ści ramach projektu „Europejska Szkoła Integracji sorpcyjnej jak gleby mułowo-torfowe, przy Ekologicznej” oraz na podstawie informacji uzyskanych w nadmiernej dostawie zanieczyszcze ń ich gminie ustalono co nast ępuje: pojemno ść sorpcyjna wyczerpuje si ę i mo Ŝe - Składowisko nr 1 przy ul. Gumbi ńskiej (najstarsze): nast ąpi ć ograniczenie ich biologicznej aktywno ści a - składowisko było eksploatowane od przełomu lat w dalszej kolejno ści chemiczna degradacja, która z 60-ych i 70-ych do 1986 r., reguły ma charakter trwały. - składowisko powstało w miejscu dzikiego Powy Ŝsze czynniki mog ą stanowi ć znaczne wysypiska. Od pocz ątku eksploatacji przyjmowano zagro Ŝenie dla środowiska przyrodniczego na terenach wszystkie odpady bez wcze śniejszej selekcji - przylegaj ących do składowiska, a po średnio tak Ŝe dla trafiały tu zarówno odpady komunalne jak i odpady rzeki Gołdapy i cz ęś ci jej doliny le Ŝą cej poni Ŝej niebezpieczne. Ponadto składowisko składowiska. Analiza próbki stoj ącej wody funkcjonowało jako lokalny punkt zlewny ścieków powierzchniowej pobranej w bezpo średnim s ąsiedztwie komunalnych. Nie jest znana ilo ść , skład składowiska wykazała wielokrotne przekroczenie warto ści morfologiczny i skład chemiczny zgromadzonych st ęŜ eń niektórych metali ci ęŜ kich w stosunku do odpadów, warunków fizykochemicznych, jakim powinna odpowiadać - składowisko zostało zamkni ęte decyzj ą Starosty woda do picia (tab. 16). Gołdapskiego, Nr BOR.7643-2/03 z dnia 29 sierpnia 2003 r. i oddane jest rekultywacji,

Tabela 16. Skład chemiczny stoj ącej wody powierzchniowej z mokradła s ąsiaduj ącego ze składowiskiem odpadów w Gołdapi przy ul. Gumbi ńskiej.

Woda z mokradła w Warunki sąsiedztwie fizykochemiczne, Lp. Parametr Jednostka składowiska przy ul. jakim powinna Gumbi ńskiej w odpowiada ć woda do Gołdapi 1) picia 2) 1 Odczyn (pH) – 6,6 6,5-9,5 2 Przewodno ść S/cm 1760 2500 3 3 Azot amonowy mg N NH4 /dm 12,9 – 3 4 Azot azotynowy mg N NO2 /dm 0,15 0,5 3 5 Azot azotanowy mg N NO3 /dm 10,14 50 6 Azot ogólny mg N/dm 3 14,0 – 3 7 Fosforany rozpuszczone mg PO 4/dm 2,77 – 8 Fosfor ogólny mg P/dm 3 0,87 – 3 9 Utlenialno ść mg O 2/dm 560,0 5000 3 10 BZT 5 mg O 2/dm 57,5 – 11 Chlorki mg Cl/dm 3 328,0 250 3 12 Siarczany mg SO 4/dm 102,8 250 13 Mied ź mg Cu/dm 3 2,5 2,0 14 Cynk mg Zn/dm 3 56,0 – 15 Ołów mg Pb/dm 3 0,31 0,05 16 Kadm mg Cd/dm 3 0,02 0,003 1) badania wykonane przez Terenow ą Stacj ę Sanitarno - Epidemiologiczn ą w Gołdapi 2) Rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń dotycz ących jako ści wody przeznaczonej do spo Ŝycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203, poz. 1718)

Dziennik Urz ędowy - 4428 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- Składowisko nr 2 przy ul. Gumbi ńskiej: Źródłem powstawania dzikich składowisk s ą przede - składowisko było eksploatowane od 1986 r. do wszystkim gospodarstwa domowe, obiekty turystyczno- 30 wrze śnia 2000 r., wypoczynkowe i obiekty działalno ści gospodarczej, - odpady składowano w dwóch kwaterach których nie obj ęto zorganizowanym odbiorem odpadów, a uszczelnionych warstw ą gliny o mi ąŜ szo ści 0,3-0,5 tak Ŝe gospodarstwa domowe o niskim statusie m. Istnienie tego rodzaju zabezpieczenia nie społecznym i ekonomicznym. stanowi gwarancji nie przedostawania si ę ze W gminie Gołdap skala zjawiska „dzikich wysypisk” od składowiska substancji zanieczyszczaj ących do 1999 roku w sposób znacz ący zmalała, dzi ęki corocznym środowiska, wiosennym akcjom ich likwidacji oraz poprzez - odpady charakteryzuj ą si ę du Ŝą zawarto ści ą wprowadzenie zintegrowanego systemu wywozu odpadów rozkładalnej substancji organicznej. Mo Ŝe to z terenów wiejskich gminy. powodowa ć emisj ę biogazu stwarzaj ącą mo Ŝliwo ść Z informacji uzyskanych w Urz ędzie Miejskim w wyst ąpienia samozapłonu lub nawet eksplozji, Gołdapi wynika, Ŝe na terenie gminy znajduj ą si ę dwa - wyst ępowanie w podło Ŝu składowiska piasków dzikie wysypiska, zlokalizowane w miejscowo ści Ró Ŝyńsk drobnoziarnistych jest czynnikiem umo Ŝliwiaj ącym Mały oraz w Gołdapi przy ul. Stadionowej. swobodn ą migracj ę zanieczyszcze ń na znaczne Dzikie składowiska mog ą by ć źródłem zniszczenia lub odległo ści. Ponadto zanieczyszczenia migruj ące w ska Ŝenia niektórych elementów środowiska. Obiekty te takim środowisku s ą łatwo przyswajalne przez powinny by ć zlikwidowane, a teren wysprz ątany lub ro śliny, co mo Ŝe doprowadzi ć do ska Ŝenia rekultywowany. Prawo Ochrony Środowiska, okre śla, Ŝe ro ślinno ści oraz niekontrolowanej i niebezpiecznej rekultywacj ę obowi ązany jest przeprowadzi ć wła ściciel dla środowiska biokumulacji niektórych ziemi, na której wyst ępuje zanieczyszczenie gleby lub szkodliwych pierwiastków.; ziemi. - rekultywacja składowiska została rozpocz ęta po uzyskaniu decyzji BOR.7643-1/03 z dnia 29 3.3. ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO sierpnia 2003 r. wydanej przez Starost ę Gołdapskiego z wyznaczonym terminem jej W niniejszym punkcie zostan ą omówione odpady zako ńczenia do dnia 31 grudnia 2006 r., powstaj ące w wyniku działalno ści gospodarczej. - w s ąsiedztwie i na terenie składowiska znajduj ą si ę Wykaz podmiotów, które posiadaj ą uregulowany stan piezometry. Od dnia formalno-prawnego formalno-prawny w zakresie gospodarki odpadami, zamkni ęcia składowiska prowadzone s ą badania wytwarzaj ących najwi ększe ilo ści odpadów przedstawia monitoringowe wód podziemnych w s ąsiedztwie. tabela 17 (uwzgl ędniono podmioty wytwarzaj ące w ci ągu roku ł ącznie powy Ŝej 100 Mg odpadów).

Tabela 17. Podmioty gospodarcze wytwarzaj ące najwi ększe ilo ści odpadów na terenie gminy Gołdap na podstawie decyzji wydanych w zakresie gospodarki odpadami

Ilo ści wytwarzanych Lp. Nazwa podmiotu gospodarczego Rodzaje wytwarzanych odpadów odpadów [Mg/rok]* osady z oczyszczalni, skratki, piasek z Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów piaskowników, akumulatory, świetlówki, 2864,1 i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gołdapi odpadowy toner drukarski odpady paleniskowe, kwas siarkowy, filtry Spółdzielnia Mieszkaniowa w Gołdapi olejowe, świetlówki, akumulatory, odpady z 100,2 czyszczenia zbiorników na olej opałowy odpady z czyszczenia separatorów, kolektorów i AWAS-Serwis Sp. z o.o. 5200 piaskowników odpady z czyszczenia separatorów, kolektorów i AWAS Polska Sp. z o.o. 150 piaskowników Zakład Remontowo-Budowlany „ALFIX” odpady zawierające azbest 150 Zakład Ogólnobudowlany Jan Krakowski odpady zawieraj ące azbest 100 odpady papieru, odpady paleniskowe, oleje NC Koperty Sp. z o.o. 920 odpadowe, akumulatory, świetlówki Przedsi ębiorstwo Wielobran Ŝowe odpady z przetwórstwa drewna, oleje odpadowe, 100 „HOLPAX” Michał Morek akumulatory, świetlówki Przedsi ębiorstwo Robót odpady materiałów budowlanych zawieraj ące Termoizolacyjnych i Antykorozyjnych substancje niebezpieczne, odpady zawieraj ące 900 „TERMOEXPORT” azbest * ilo ści szacunkowe (maksymalne przewidziane do wytwarzania), ilo ści rzeczywiste mog ą by ć du Ŝo ni Ŝsze

Dziennik Urz ędowy - 4429 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

W celu okre ślenia ilo ści odpadów przemysłowych okre ślonych w wojewódzkim i powiatowym planie wytwarzanych na terenie gminy Gołdap dla potrzeb gospodarki odpadami. Z danych wynika, Ŝe w najbliŜszych niniejszego opracowania przyj ęto dane WIO Ś z 2003 r. czterech latach w miastach wzrasta ć b ędą głównie ilo ści Szacunek oparto na zało Ŝeniu, Ŝe na terenie gminy wytwarzanych odpadów budowlanych i powstaje ok. 90% wszystkich odpadów przemysłowych wielkogabarytowych (po 8,45%), opakowaniowych z powstaj ących na terenie powiatu gołdapskiego. Zgodnie z papieru i tektury oraz z tworzyw sztucznych (po 6,8%), a tym zało Ŝeniem na terenie gminy w 2003 r. wytworzono tak Ŝe ze szkła (4,8 %). Na stałym poziomie b ędzie ilość 2479,3 Mg odpadów przemysłowych, z czego odpadów organicznych zwierz ęcych, a zmniejszeniu magazynowanych było 11,2 Mg (0,45%), odzyskowi ulegnie ilo ść drobnej frakcji popiołowej (-2%). Na terenach poddano 2135 Mg (86,1%), unieszkodliwionych poprzez wiejskich wzrosn ą ilo ści odpadów budowlanych (8,45%) i składowanie zostało 442,6 Mg (17,85%) natomiast wielkogabarytowych (5,92%), natomiast ilo ści pozostałych unieszkodliwionych w inny sposób - 8,6 Mg (0,35%). odpadów b ędą na stałym poziomie (+/-2%). Wśród odpadów z sektora gospodarczego przewa Ŝaj ą Planowan ą gospodark ę odpadami komunalnymi w odpady z rolnictwa, hodowli, leśnictwa i przetwórstwa gminie Gołdap w latach 2006-2014 przedstawia tabela nr Ŝywno ści, oleje odpadowe, akumulatory, świetlówki, 18 (w oparciu o prognoz ę demograficzn ą okre ślan ą przez odpady z odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu GUS). obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej oraz odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki 4.2. PROGNOZA ZMIAN W SEKTORZE medycznej. GOSPODARCZYM Informacje o ilo ści i rodzajach odpadów przemysłowych wytwarzanych na terenie gminy Gołdap Wśród czynników wpływaj ących na zmiany ilo ściowe i maj ą charakter szacunkowy. jako ściowe odpadów wytwarzanych w sektorze gospodarczym nale Ŝy wymieni ć: Odpady z oczyszczalni ścieków - rozwój Specjalnej Strefy Ekonomicznej, - modernizacja i rozbudowa przej ścia granicznego, Główne rodzaje odpadów wytwarzane przez - rozwój infrastruktury turystycznej. oczyszczalnie ścieków to: Ze wzgl ędu na uwarunkowania przyrodnicze powiatu - skratki (kod 19 08 01), (znacznej powierzchni obj ętej ró Ŝnymi formami ochrony - zawarto ść piaskowników (kod 19 08 02), przyrody) istniej ą realne przesłanki przemawiaj ące za - ustabilizowane osady ściekowe (kod 19 08 05). utrzymaniem ilo ści wytwarzanych odpadów Na terenie gminy Gołdap znajduj ą si ę cztery przemysłowych na poziomie zbli Ŝonym do obecnego. oczyszczalnie ścieków komunalnych: Gołdap (Ko śmidry), Istniej ące instrumenty decyzyjne starosty (m.in. decyzje w Bo ćwinka, Babki, Galwiecie. Zarz ądc ą oczyszczalni w zakresie gospodarki odpadami) i gmin (plany Ko śmidrach, Bo ćwince i Babkach jest Przedsi ębiorstwo zagospodarowania przestrzennego) umo Ŝliwiaj ą Wodoci ągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gołdapi, natomiast propagowanie technologii przyjaznych dla środowiska w oczyszczalni ą w Galwieciach zarz ądza Agencja tym bezodpadowych lub małoodpadowych. Nieruchomo ści Rolnych. W 2003 r. PWiK wytworzyło nast ępuj ące ilo ści Tabela 18. Planowana gospodarka odpadami odpadów: komunalnymi w gminie Gołdap w latach 2006 - 2014 - skratki - 35 Mg, Rok - zawarto ść piaskowników - 42 Mg, Ilo ść odpadów [Mg/rok] - ustabilizowane osady ściekowe - 2 087 Mg. Odpady Odpady w postaci skratek oraz zawarto ści 2006 piaskowników unieszkodliwiane s ą poprzez składowanie Ilo ść wytworzonych 7359 na składowisku. Ze wzgl ędu na niewielk ą ilo ść oraz Ilo ść zebrana selektywnie 969 charakter zbli Ŝony do odpadów komunalnych, odpady te Ilo ść składowana na składowiskach 6390 2010 nie maj ą negatywnego wpływu na gospodark ę odpadami Ilo ść wytworzonych 7227 na składowisku. Ilo ść zebrana selektywnie 1777 Osady ściekowe, których uwodnienie wynosi 12-38% Ilo ść składowana na składowiskach 5450 wykorzystywane s ą w cało ści jako nawóz rolniczy. Taki 2014 sposób post ępowania z osadami ściekowymi jest zgodny Ilo ść wytworzonych 7044 z zaleceniami Wojewódzkiego Planu Gospodarki Ilo ść zebrana selektywnie 2646 Odpadami dla Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego. Ilo ść składowana na składowiskach 4398

4. PROGNOZOWANE ZMIANY W ZAKRESIE 5. DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO POPRAWY GOSPODARKI ODPADAMI SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI

4.1. PROGNOZA ZMIAN W SEKTORZE 5.1. DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO KOMUNALNYM ZAPOBIEGANIA POWSTAWANIU ODPADÓW

Obserwacje dotycz ące ilo ści i jako ści powstaj ących Zasada zapobiegania powstawaniu odpadów jest odpadów komunalnych wskazuj ą na stały wzrost stopnia priorytetow ą zasad ą w gospodarce odpadami. Zgodnie z nagromadzenia odpadów (ilo ści odpadów wytwarzanych art. art. 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, przez jednego mieszka ńca w ci ągu roku). Wraz ze ka Ŝdy kto podejmuje działania powoduj ące lub mog ące wzrostem poziomu Ŝycia mieszka ńców zmienia si ę powodowa ć powstawanie odpadów, powinien takie równie Ŝ skład morfologiczny wytwarzanych odpadów. działania planowa ć, projektowa ć i prowadzi ć, tak aby Ze wzgl ędu na brak informacji dotycz ących zmian zapobiega ć powstawaniu odpadów lub ogranicza ć ilo ść składu odpadów wytwarzanych w gminie Gołdap, przyj ęto, odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko Ŝe zmiany te przebiega ć b ędą na poziomie zbli Ŝonym do przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zako ńczeniu średnich zmian w województwie warmi ńsko-mazurskim,

Dziennik Urz ędowy - 4430 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 ich u Ŝytkowania. Ponadto art. 6 mówi, Ŝe „wytwórca - odpady opakowaniowe poszczególnych rodzajów (z odpadów jest obowi ązany do stosowania takich sposobów papieru i tektury, tworzyw sztucznych, szkła, stali, produkcji lub form usług oraz surowców i materiałów, które aluminium, materiałów naturalnych, zapobiegaj ą powstawaniu odpadów lub pozwalaj ą wielomateriałowych). utrzyma ć na mo Ŝliwie najni Ŝszym poziomie ich ilo ść , a tak Ŝe ograniczaj ą negatywne oddziaływanie na 5.2.1. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW środowisko lub zagro Ŝenie Ŝycia lub zdrowia ludzi”. KOMUNALNYCH ULEGAJ ĄCYCH BIODEGRADACJI, Powy Ŝsze przepisy mog ą mie ć zastosowanie KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW wył ącznie do podmiotów gospodarczych, natomiast w przypadku odpadów wytwarzanych w gospodarstwach Bior ąc pod uwag ę wymagania okre ślone w planach domowych zapobieganie powstawaniu odpadów mo Ŝe wy Ŝszego szczebla nale Ŝy przyj ąć , Ŝe ilo ści odpadów odnie ść skutek tylko poprzez edukacj ę dotycz ącą komunalnych ulegaj ących biodegradacji kierowanych do post ępowania z produktami w sposób zapewniaj ący ich składowania nie powinny przekroczy ć: maksymalnie długie wykorzystanie. W praktyce jednak nie - w roku 2006 - 12% (poza recyklingiem odpadów jest mo Ŝliwe zapobieganie powstawaniu wi ększo ści opakowaniowych) całkowitej ilości odpadów wytwarzanych rodzajów odpadów. komunalnych ulegaj ących biodegradacji wytworzonej W przypadku przedsi ębiorstw tak Ŝe bardzo trudne jest w 1995 roku, zapobieganie powstawaniu odpadów, poniewa Ŝ - w 2010 roku - 75% całkowitej ilo ści odpadów najcz ęś ciej ich wytwarzanie wi ąŜ e si ę z zastosowanymi komunalnych ulegaj ących biodegradacji wytworzonej procesami technologicznymi i wynika np. z konieczności w 1995 roku. zapewnienia prawidłowego funkcjonowania instalacji. Dane dotycz ące ilo ści odpadów zielonych poddanych Cz ęściowo problem ten mo Ŝna rozwi ązywa ć poprzez procesowi kompostowania, ilo ści odpadów wprowadzenie systemu ulg (podatkowych lub opłat za opakowaniowych z papieru poddanych procesom odzysku dzier Ŝaw ę, u Ŝytkowanie itp.) dla tych podmiotów, które i recyklingu, ilo ści odpadów komunalnych ulegaj ących będą wprowadzały technologie bezodpadowe lub biodegradacji dodatkowo poddanych odzyskowi i zapewniaj ące mo Ŝliwo ść zawracania wytwarzanych recyklingowi oraz ilo ści odpadów komunalnych odpadów do procesu technologicznego, a tak Ŝe dla ulegaj ących biodegradacji dopuszczonych do składowania przedsi ębiorców modernizuj ących instalacje pod k ątem przedstawia tabela 19. zapobiegania powstawaniu odpadów. Spo śród odpadów ulegaj ących biodegradacji najłatwiej wysegregowa ć odpady organiczne z gospodarstw 5.2. DZIAŁANIA ZMIERZAJ ĄCE DO domowych oraz odpady zielone (drewno, trawa, li ście). OGRANICZENIA ILO ŚCI ODPADÓW I ICH Przewa Ŝaj ąca cz ęść odpadów ulegaj ących NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO biodegradacji pochodzi z gospodarstw domowych (odpady organiczne, cz ęść odpadów papieru i tektury W odniesieniu do odpadów komunalnych zasada nieopakowaniowych), które na terenach wiejskich gminy w ograniczania ilo ści wytwarzanych odpadów jest trudna do znacznym stopniu wyst ępuj ą w formie rozproszonej. W zrealizowania ze wzgl ędu na ścisł ą zale Ŝno ść ze zwi ązku z tym oraz ze wzgl ędu na brak do świadcze ń w świadomo ści ą ekologiczn ą społecze ństwa, pozostaj ącą selektywnej zbiórce tych odpadów, brak ukształtowanego obecnie na stosunkowo niskim poziomie. Du Ŝe znaczenie rynku zbytu oraz uwarunkowania ekonomiczne regionu, ma równie Ŝ ukształtowana mentalno ść i dotychczasowe nale Ŝy w pierwszej kolejności (w latach 2004-2006) nawyki ludno ści. Na obecnym etapie konieczna wydaje si ę wprowadzi ć system selektywnej zbiórki odpadów zakrojona na szerok ą skal ę akcja u świadamiania ulegaj ących biodegradacji u źródła. W tym celu nale Ŝy społecze ństwa. wyposa Ŝyć gospodarstwa w przydomowe kompostowniki W przypadku odpadów wytwarzanych w sektorze oraz przeszkoli ć mieszka ńców w zakresie zasad gospodarczym ograniczanie ich ilo ści realizowane jest kompostowania i wykorzystania kompostu. Takie poprzez ścisłe przestrzeganie re Ŝimu technologicznego i rozwi ązanie pozwoli zminimalizowa ć koszty wła ściw ą eksploatacj ę instalacji, pozwalaj ące zagospodarowania tego rodzaju odpadów poprzez zminimalizowa ć mo Ŝliwo ść wyst ąpienia awarii urz ądze ń wyeliminowanie kosztów budowy du Ŝej instalacji oraz generuj ących najwi ększe ilo ści odpadów. kosztów zorganizowanej zbiórki selektywnie W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania gromadzonych odpadów (pojemniki, worki) a tak Ŝe ich odpadów na środowisko konieczne jest wprowadzenie transportu. takich sposobów post ępowania z odpadami, które Nale Ŝy tak Ŝe rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść wyznaczenia terenu umo Ŝliwi ą ich odzysk, wykorzystanie lub unieszkodliwianie pod poligonow ą kompostowni ę (kompostowanie w poza składowiskami odpadów. Ograniczenie negatywnego pryzmach) na odpady ulegaj ące biodegradacji oddziaływania odpadów na środowisko mo Ŝliwe jest pochodz ące z piel ęgnacji terenów zielonych. dzi ęki: - selektywnej zbiórce odpadów, Tabela 19. Planowana gospodarka odpadami - stosowaniu odpowiednich metod magazynowania, komunalnymi ulegaj ącymi biodegradacji w gminie Gołdap - przekazywaniu odpadów wła ściwym odbiorcom do w latach 2006 – 2013 dalszego wykorzystania lub unieszkodliwienia. Zgodnie z zapisami zawartymi w wojewódzkim i Rok Ilo ść odpadów powiatowym planie gospodarki odpadami, w stosunku do Odpady [Mg/rok] niektórych strumieni odpadów komunalnych zostały okre ślone procentowe poziomy ich odzysku i 2006 Całkowita ilo ść wytworzonych odpadów unieszkodliwiania poza składowiskiem. S ą to: 3811 - odpady ulegaj ące biodegradacji, komunalnych ulegaj ących biodegradacji - odpady wielkogabarytowe, Ilo ść kompostowanych odpadów zielonych 82 Ilo ść poddanych odzyskowi i recyklingowi 514 - odpady budowlane, odpadów opakowa ń z papieru - odpady niebezpieczne (wytwarzane w grupie odpadów komunalnych),

Dziennik Urz ędowy - 4431 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Dodatkowy konieczny odzysk i - w roku 2006 - 35% wytwarzanych odpadów, co unieszkodliwianie (poza składowaniem) 424 odpowiada ok. 191 Mg/rok, odpadów komunalnych ulegających - w roku 2010 - 60% wytwarzanych odpadów, co biodegradacji odpowiada ok. 321 Mg/rok, Dopuszczalne składowanie odpadów 2799 Odpady opakowaniowe ze stali: komunalnych ulegaj ących biodegradacji 2010 - w roku 2006 - 18% wytwarzanych odpadów, co Całkowita ilo ść wytworzonych odpadów odpowiada ok. 25 Mg/rok, 4186 komunalnych ulegaj ących biodegradacji - w roku 2010 - 30% wytwarzanych odpadów, co Ilo ść kompostowanych odpadów zielonych 120 odpowiada ok. 42 Mg/rok, Ilo ść poddanych odzyskowi i recyklingowi Odpady opakowaniowe z aluminium: 691 odpadów opakowa ń z papieru - w roku 2006 - 35% wytwarzanych odpadów, co Dodatkowy konieczny odzysk i odpowiada ok. 7,3 Mg/rok, unieszkodliwianie (poza składowaniem) 1285 - w roku 2010 - 50% wytwarzanych odpadów, co odpadów komunalnych ulegających odpowiada ok. 12 Mg/rok, biodegradacji Odpady opakowaniowe z papieru i tektury: Dopuszczalne składowanie odpadów 2096 komunalnych ulegaj ących biodegradacji - w roku 2006 - 45% wytwarzanych odpadów, co 2013 odpowiada ok. 301 Mg/rok, Całkowita ilo ść wytworzonych odpadów - w roku 2010 - 55% wytwarzanych odpadów, co 4718 komunalnych ulegaj ących biodegradacji odpowiada ok. 362 Mg/rok, Ilo ść kompostowanych odpadów zielonych 202 Odpady opakowaniowe wielomateriałowe: Ilo ść poddanych odzyskowi i recyklingowi - w roku 2006 - 20% wytwarzanych odpadów, co 934 odpadów opakowa ń z papieru odpowiada ok. 15 Mg/rok, Dodatkowy konieczny odzysk i - w roku 2010 - 50% wytwarzanych odpadów, co unieszkodliwianie (poza składowaniem) 2208 odpowiada ok. 37 Mg/rok, odpadów komunalnych ulegających biodegradacji Szczegółowe dane w gminie Gołdap zawieraj ą tabele Dopuszczalne składowanie odpadów 1373 komunalnych ulegaj ących biodegradacji 20a - 20h.

Monitorowanie funkcjonowania systemu selektywnej Tabela 20a. Planowana gospodarka odpadami zbiórki i kompostowania odpadów ulegaj ących opakowaniowymi (z papieru i tektury, tworzyw sztucznych, biodegradacji u źródła oraz do świadczenia z eksploatacji szkła, metali, wielomateriałowych) w strumieniu odpadów kompostowni odpadów zielonych pozwol ą w przyszło ści komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. (lata 2007-2014) na wybór optymalnego rodzaju i Rok wielko ści instalacji słu Ŝą cej do kompostowania odpadów Ilo ść odpadów [Mg/rok] Odpady ulegaj ących biodegradacji. Dobór rodzaju i wielko ść 2006 instalacji oraz jej lokalizacja musz ą wynika ć ze Ilo ść wytworzonych 1643 szczegółowych analiz: Ilo ść do zebrania selektywnego 597 - planów zagospodarowania przestrzennego gminy, 2010 - realizacji dotychczasowych i planowanych działa ń w Ilo ść wytworzonych 1613 tym zakresie. Ilo ść do zebrania selektywnego 851

5.2.2. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW Tabela 20b. Planowana gospodarka odpadami OPAKOWANIOWYCH, KIEROWANYCH NA opakowaniowymi z materiałów naturalnych w strumieniu SKŁADOWISKA ODPADÓW odpadów komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010 Zgodnie z planem redukcji odpadów opakowaniowych okre ślonym w planach wy Ŝszego szczebla zakłada si ę Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] nast ępuj ący rozwój selektywnej zbiórki tych odpadów w Odpady gminie Gołdap, uwzgl ędniaj ący dwa przedziały czasowe: 2006 2004-2006, 2007-2010: Ilo ść wytworzonych 310 Ilo ść do zebrania selektywnego 40 Odpady opakowaniowe ł ącznie (bez opakowa ń z 2010 materiałów naturalnych): Ilo ść wytworzonych 335 - w roku 2006 - 597 Mg/rok, co odpowiada ok. 36,3% Ilo ść do zebrania selektywnego 70 wytwarzanych odpadów, - w roku 2010 - 851 Mg/rok, co odpowiada ok. 52,7% Tabela 20c. Planowana gospodarka odpadami wytwarzanych odpadów. opakowaniowymi z tworzyw sztucznych w strumieniu Odpady opakowaniowe z materiałów naturalnych: odpadów komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - - w roku 2006 - 13% wytwarzanych odpadów, co 2010 odpowiada ok. 40 Mg/rok, Rok - w roku 2010 - 21% wytwarzanych odpadów, co Ilo ść odpadów [Mg/rok] Odpady odpowiada ok. 70 Mg/rok. 2006 Odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych: Ilo ść wytworzonych 261 - w roku 2006 - 22% wytwarzanych odpadów, co Ilo ść do zebrania selektywnego 57 odpowiada ok. 57 Mg/rok, 2010 - w roku 2010 - 30% wytwarzanych odpadów, co Ilo ść wytworzonych 256 odpowiada ok. 77 Mg/rok, Ilo ść do zebrania selektywnego 77 Odpady opakowaniowe ze szkła:

Dziennik Urz ędowy - 4432 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Tabela 20d. Planowana gospodarka odpadami W poni Ŝszej tabeli przedstawiono prognozy ilo ści opakowaniowymi ze szkła w strumieniu odpadów wytwarzanych odpadów wielkogabarytowych w latach: komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. 2006 i 2010 w gminie Gołdap. Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] Odpady Tabela 21. Planowana gospodarka odpadami 2006 wielkogabarytowymi w strumieniu odpadów komunalnych Ilo ść wytworzonych 546 w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. Ilo ść do zebrania selektywnego 191 Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] 2010 Odpady Ilo ść wytworzonych 536 2006 Ilo ść do zebrania selektywnego 321 Ilo ść wytworzonych 393 Ilo ść do zebrania selektywnego 78 Tabela 20e. Planowana gospodarka odpadami 2010 opakowaniowymi ze stali w strumieniu odpadów Ilo ść wytworzonych 385 komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. Ilo ść do zebrania selektywnego 193 Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] Odpady 5.2.4. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW 2006 BUDOWLANYCH, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA Ilo ść wytworzonych 71 ODPADÓW Ilo ść do zebrania selektywnego 25 2010 Za Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami Ilo ść wytworzonych 70 zało Ŝono nast ępuj ący rozwój selektywnej zbiórki odpadów Ilo ść do zebrania selektywnego 42 budowlanych wchodz ących w strumie ń odpadów

komunalnych: Tabela 20f. Planowana gospodarka odpadami - w roku 2006 - 15% wytwarzanych odpadów, co opakowaniowymi z aluminium w strumieniu odpadów odpowiada ok. 143 Mg/rok, komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. - w roku 2010 - 40% wytwarzanych odpadów, co Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] Odpady odpowiada ok. 374 Mg/rok, 2006 Prognozy ilo ści wytwarzanych odpadów budowlanych Ilo ść wytworzonych 20 w latach: 2006, 2010 w poszczególnych gminach powiatu Ilo ść do zebrania selektywnego 7,3 gołdapskiego ilustruje tabela 22. 2010 Ilo ść wytworzonych 20 Tabela 22. Planowana gospodarka odpadami Ilo ść do zebrania selektywnego 12 budowlanymi w strumieniu odpadów komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. Tabela 20g. Planowana gospodarka odpadami opakowaniowymi Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] z papieru i tektury w strumieniu odpadów komunalnych w gminie Odpady Gołdap w latach 2006 - 2010. 2006 Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] Ilo ść wytworzonych 951 Odpady Ilo ść do zebrania selektywnego 143 2006 2010 Ilo ść wytworzonych 669 Ilo ść wytworzonych 934 Ilo ść do zebrania selektywnego 301 Ilo ść do zebrania selektywnego 374 2010 Ilo ść wytworzonych 657 5.2.5. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW Ilo ść do zebrania selektywnego 362 NIEBEZPIECZNYCH, KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW Tabela 20h. Planowana gospodarka odpadami opakowaniowymi wielomateriałowych w strumieniu odpadów komunalnych w gminie Gołdap w latach 2006 - 2010. W celu wyeliminowania negatywnego oddziaływania Rok odpadów niebezpiecznych na środowisko w efekcie Ilo ść odpadów [Mg/rok] Odpady unieszkodliwiania ich na składowiskach odpadów b ądź te Ŝ 2006 na dzikich wysypiskach, nale Ŝy zorganizowa ć ich Ilo ść wytworzonych 75 selektywn ą zbiórk ę. Jak wykazały badania, przeci ętnie w Ilo ść do zebrania selektywnego 15 Polsce w odpadach komunalnych z miasta znajduje si ę 2010 ok. 3%, a z terenów wiejskich 2% odpadów Ilo ść wytworzonych 73 niebezpiecznych. Ilo ść do zebrania selektywnego 37 Głównymi składnikami odpadów niebezpiecznych s ą: farby, lakiery, kleje, lepiszcza i Ŝywice zawieraj ące 5.2.3. PLAN REDUKCJI ILO ŚCI ODPADÓW substancje niebezpieczne, baterie i akumulatory WIELKOGABARYTOWYCH, KIEROWANYCH NA ołowiowe, oleje i tłuszcze, zu Ŝyte urz ądzenia elektryczne i SKŁADOWISKA ODPADÓW elektroniczna, przeterminowane leki i chemikalia, odpady zawieraj ące azbest, opakowania po substancjach Za Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami niebezpiecznych. zało Ŝono nast ępuj ący rozwój selektywnej zbiórki odpadów Za Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami wielkogabarytowych: zało Ŝono nast ępuj ący rozwój selektywnej zbiórki odpadów - w roku 2006 - 20% wytwarzanych odpadów, co niebezpiecznych wchodz ących w strumie ń odpadów odpowiada ok. 78 Mg/rok, komunalnych: - w roku 2010 - 50% wytwarzanych odpadów, co - w roku 2006 - 15% wytwarzanych odpadów, co odpowiada ok. 193 Mg/rok, odpowiada ok. 8 Mg/rok, - w roku 2010 - 50% wytwarzanych odpadów, co odpowiada ok. 28 Mg/rok,

Dziennik Urz ędowy - 4433 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Prognozy ilo ści wytwarzanych odpadów dost ępnego systemu zbiórki, transportu i niebezpiecznych w latach: 2006 i 2010 w gminie Gołdap unieszkodliwiania odpadów zwierz ęcych. ilustruje tabela 23. 6.1. SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW Tabela 23. Planowana gospodarka odpadami niebezpiecznymi w strumieniu odpadów komunalnych w Ze wzgl ędu na przestrzenne cechy rozmieszczenia gminie Gołdap w latach 2006 - 2010 ludno ści i podmiotów gospodarczych oraz dotychczasowe obserwacje i do świadczenia innych jednostek Rok Ilo ść odpadów [Mg/rok] samorz ądowych w zakresie selektywnej zbiórki odpadów, Odpady na terenie gminy Gołdap selektywna zbiórka odpadów 2006 powinna by ć prowadzona u źródeł ich powstawania - w Ilo ść wytworzonych 56 gospodarstwach domowych. Ilo ść do zebrania selektywnego 8 2010 Surowce wtórne Ilo ść wytworzonych 55

Ilo ść do zebrania selektywnego 28 W celu zapewnienia jak najwy Ŝszego zapewnienia

czysto ści surowców wtórnych nale Ŝy zaprowadzi ć system 6. PROJEKTOWANY SYSTEM GOSPODARKI segregacji odpadów: ODPADAMI - workowy - na terenach wiejskich z zabudow ą

rozproszon ą oraz w obr ębie zabudowy jednorodzinnej, W celu osi ągni ęcia zało Ŝonych poziomów odzysku i - workowo-pojemnikowy - na terenach miejskich, recyklingu odpadów wyszczególnionych w poprzednim zwłaszcza w obr ębie zabudowy wielokondygnacyjnej. rozdziale oraz w celu dostosowania istniej ącego systemu Segregowane przez mieszka ńców odpady b ędą gospodarki odpadami na terenie gminy do wymogów gromadzone w kolorowych workach z LDPE. Worki formalno-prawnych nale Ŝy podj ąć nast ępuj ące działania: powinny by ć odpowiednio oznakowane kolorystycznie 1) rozszerzy ć zakres selektywnej zbiórki odpadów oraz posiada ć nadrukowan ą instrukcje segregowania np.: opakowaniowych o opakowania z tworzyw sztucznych - biały worek na szkło białe, i ze szkła, - zielony worek na szkło kolorowe, 2) opracowa ć i wdro Ŝyć selektywn ą zbiórk ę odpadów - niebieski worek na makulatur ę i tekstylia, wielkogabarytowych, budowlanych, ulegaj ących - czerwony worek na puszki i drobny złom, biodegradacji oraz niebezpiecznych ze strumienia - Ŝółty worek na tworzywa sztuczne. odpadów komunalnych, Zestawy workowe powinny zosta ć rozdane za darmo 3) zorganizowa ć system odbioru ww. odpadów m.in. mieszka ńcom (wła ścicielom posesji). poprzez wykonanie obiektów towarzysz ących W ramach rozpropagowania idei segregacji odpadów gospodarce odpadami np. po średniej stacji u źródeł, nale Ŝy ustali ć np. okres promocyjny (1-2 letni), w gromadzenia odpadów - Gminnego Punktu którym koszty wywozu i wymiany worków pokrywa gmina Selektywnego Gromadzenia Odpadów, bądź inny uprawniony odbiorca odpadów. Mieszka ńcy 4) zaprowadzi ć monitoring systemu selektywnej zbiórki ponosz ą jedynie koszty wywozu odpadów nie nadaj ących odpadów w obr ębie gminy, si ę do wykorzystania (balastu), gromadzone w 5) opracowa ć program edukacji społecznej z zakresu oddzielnych workach (np. w kolorze czarnym) lub w gospodarki odpadami, dotychczasowych pojemnikach i kontenerach na odpady 6) zaprowadzi ć rejestr dzikich składowisk odpadów oraz zmieszane. opracowa ć program ich usuwania. Do świadczenia w zakresie selektywnej zbiórki Schemat ideowy projektowanego systemu gospodarki odpadów w systemie workowym pokazują, Ŝe surowce odpadami ilustruje rysunek 1. zbierane w ten sposób s ą bardzo czyste (stopie ń W ramach projektowanego systemu gospodarki czysto ści do chodzi do 80%) Przyczyn ą tak du Ŝej odpadami nie zostały uwzgl ędnione odpady powstaj ące w czysto ści jest mi ędzy innymi to, Ŝe worki maj ą imiennych sektorze gospodarczym, poniewa Ŝ obowi ązek ich wła ścicieli, którzy poczuwaj ą si ę do odpowiedzialno ści za zagospodarowania spoczywa na wytwórcach odpadów, a segregacj ę swoich odpadów, natomiast stopie ń czysto ści wi ęc przedsi ębiorcach. Działania gminy ograniczaj ą si ę w surowców zbieranych w pojemnikach i kontenerach tym przypadku jedynie do weryfikacji zapisów zawartych rozmieszczonych w miejscach ogólnodost ępnych jest niski we wnioskach wytwórców odpadów dotycz ących (maksymalnie dochodzi do 40%). uregulowania stanu formalno-prawnego w zakresie Ze wzgl ędu na trudno ści techniczne z wprowadzeniem gospodarki odpadami, a tak Ŝe do opiniowania decyzji systemu workowego w budynkach wielokondygnacyjnych administracyjnych w tym zakresie w zgodzie z nale Ŝy wprowadzi ć w tych miejscach system obowi ązuj ącymi przepisami i zapisami niniejszego planu. wielopojemnikowy. Ka Ŝdy zestaw powinien składa ć si ę z Wyj ątek stanowi ą odpady zwierz ęce powstaj ące w przynajmniej czterech kolorowych pojemników np.: gospodarstwach rolnych. Zapisy ustawy z dnia 13 - białego pojemnika na szkło białe, wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w - zielonego pojemnika na szkło kolorowe, gminach narzucaj ą na gminy obowi ązek zapewnienia - niebieskiego pojemnika na papier i tektur ę, budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych - czerwonego pojemnika na tworzywa sztuczne. z innymi gminami instalacji i urz ądze ń do zbierania, Zapewnienie maksymalnej efektywno ści zbiórki transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierz ęcych lub ich surowców wtórnych w systemie pojemnikowym wymaga cz ęś ci. Poniewa Ŝ na terenie gminy Gołdap oraz w jej aby jeden zestaw obsługiwał około 300-500 mieszka ńców. sąsiedztwie nie ma instalacji do unieszkodliwiania zwłok W celu usprawnienia selektywnej zbiórki odpadów zwierz ęcych nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść podpisania nale Ŝy zaprojektowa ć i wykonać tzw. „kalendarze zbiórki”, umowy z firm ą, która przejmie na siebie obowi ązek maj ące form ę prostych i przejrzystych materiałów gospodarowania tego rodzaju odpadami. Ponadto wraz z informacyjnych na temat terminów i zakresu prowadzenia Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego nale Ŝy zaplanowa ć i odbioru poszczególnego asortymentu odpadów przeprowadzi ć kampani ę informacyjn ą dotycz ącą gromadzonych selektywnie. Kalendarze powinny by ć

Dziennik Urz ędowy - 4434 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 adresowane do wszystkich mieszka ńców uczestnicz ących miejscowo ściach, w których wyst ępuje zabudowa w systemie selektywnej zbiórki odpadów. wielokondygnacyjna oraz na terenie miasta Gołdap nale Ŝy W pierwszej kolejno ści (lata 2004-2006) nale Ŝy ustawi ć zestawy kontenerów do zbiórki selektywnej. Na wprowadzi ć pilota Ŝowy program selektywnej zbiórki obszarze wiejskim zestawy pojemników powinny by ć odpadów opakowaniowych na terenie kilku sołectw (np. umieszczone w miejscach, gdzie obecnie usytuowane są Babki, Botkuny, Galwiecie, Grabowo, Ko śmidry i Kozaki) kontenery do zbiórki odpadów komunalnych, poniewa Ŝ oraz na terenie osiedla „Pod lasem” w Gołdapi. Program miejsca te funkcjonuj ą ju Ŝ w świadomo ści społeczno ści pilota Ŝowy powinien by ć adresowany do wszystkich lokalnej. mieszka ńców, a wi ęc powinien uwzgl ędnia ć system workowy i wielopojemnikowy. Dodatkowo w

Dziennik Urz ędowy - 4435 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Pilota Ŝowy program selektywnej zbiórki odpadów - pla Ŝa miejska (1 zestaw), nale Ŝy obj ąć szczegółowym monitoringiem, który umo Ŝliwi - Placu Zwyci ęstwa (plac parkingowy - zestaw dostosowanie zakresu zbiórki oraz cz ęstotliwo ści wywozu istniej ący), odpadów do potrzeb mieszka ńców. Ponadto programowi - przy budynku Górna 1 (zestaw istniej ący). musi towarzyszy ć kampania informacyjna adresowana do W sumie na terenie miasta w pierwszym etapie mieszka ńców, zarówno osób dorosłych jak i dzieci. powinny si ę znale źć 22 zestawy pojemników. Oznacza to W ramach programu pilota Ŝowego zestawy konieczno ść dostawienia 17 zestawów. pojemników powinny zosta ć usytuowane w nast ępuj ących W uzupełnieniu zestawy pojemników powinny zosta ć miejscowo ściach poło Ŝonych na terenie ww. sołectw: umieszczone w nast ępuj ących miejscowo ściach: Babki, śelazki, Jurkiszki, Kolniszki, Galwiecie, Grabowo, Niedrzwica, Bo ćwinka, Wronki Wielkie, Pogorzel i Skocze. Ko śmidry, Kozaki i Jabramowo. Ponadto na terenie W nast ępnej kolejno ści (pocz ąwszy od 2007 roku) Gołdapi proponuje si ę nast ępuj ące rozmieszczenie systemem selektywnej zbiórki odpadów nale Ŝy obj ąć zestawów: wszystkich mieszka ńców gminy Gołdap. Wi ąŜ e si ę to z - osiedla mieszkaniowe (7 zestawów), wprowadzeniem na szerok ą skal ę zbiórki odpadów w - jednostki o światowe (8 zestawów, w tym 3 istniej ące), systemie workowym, którego uzupełnienie stanowi ć - osiedle „Pod lasem” (3 zestawy: ul. 1-go Maja, ul. będzie funkcjonuj ący ju Ŝ system pojemnikowy. Świerkowa i ul. Sportowa), - Sanatorium Uzdrowiskowe „Wital” (1 zestaw),

Tabela 24. Projektowany system selektywnej zbiórki surowców wtórnych

Ilo ść i lokalizacja zestawów Ilo ść zestawów Lp. Miasto / Sołectwa pojemnikowych workowych na rok* 1 2 3 4 Gołdap, 22 (lokalizacja powy Ŝej) 20784 1 w tym osiedle „Pod lasem” 3 1728 2 Bałupiany 1 (Niedrzwica) 414 3 Barkowo – 66 4 Babki 2 (Babki, śelazki) 600 5 Bitkowo – 12 6 Botkuny 2 (Jurkiszki, Kolniszki) 726 7 Dunajek – 114 8 Dzi ęgiele – 108 9 Galwiecie 1 (Galwiecie) 732 10 Główka 1 (Bo ćwinka) 1032 11 Grabowo 1 (Grabowo) 948 12 Górne – 186 13 Jabło ńskie – 408 14 Jany – 72 15 Jeziorki Wielkie – 174 16 Juchnajcie – 126 17 Konikowo – 78 18 Ko śmidry 1 (Ko śmidry) 552 19 Kowalki – 152 20 Kozaki 2 (Kozaki, Jabramowo) 852 21 Łobody – 42 22 Marcinowo 1 (Wronki Wielkie) 696 23 Nasuty – 156 24 Osowo – 66 25 Pietraszki – 222 26 Pogorzel 1 (Pogorzel) 222 27 Ró Ŝyński Wielki – 96 28 Siedlisko – 240 29 Skocze 1 (Skocze) 162 30 Suczki – 84 31 Wiłkajcie – 96 32 Zatyki – 264 Ogółem 36 30482 * przy uwzgl ędnieniu mieszka ńców zabudowy wielokondygnacyjnej oraz cz ęstotliwo ści odbioru worków raz na dwa miesi ące

Dziennik Urz ędowy - 4436 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Odpady niebezpieczne Zakłady Opieki Zdrowotnej i lecznice weterynaryjne w cało ści wywo Ŝone s ą z terenu powiatu. Odpady medyczne Nale Ŝy wprowadzi ć nast ępuj ące działania w zakresie trafiaj ą do spalarni odpadów medycznych w Olecku, selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych: natomiast odpady weterynaryjne przekazywane s ą do - zbiórka zu Ŝytych baterii w jednostkach o światowych utylizacji firmom zewn ętrznym. (szkoły, przedszkola), Odpady niebezpieczne zebrane w ramach systemu - zbiórka przeterminowanych lekarstw w odpowiednio selektywnej zbiórki odpadów powinny trafi ć do Rejonu oznakowanych pojemnikach ustawionych w aptekach i Gospodarki Odpadami lub Gminnego Punktu ośrodkach zdrowia, Selektywnego Gromadzenia Odpadów, gdzie b ędą - zu Ŝyte świetlówki - w wytypowanych sklepach z magazynowanie w warunkach zabezpieczaj ących przed artykułami elektrycznymi lub w punktach ich negatywnym oddziaływaniem na środowisko. Po zorganizowanych przez gmin ę, zebraniu partii wysyłkowej zostan ą przetransportowane do - pozostałe odpady niebezpieczne - w punktach Rejonu Gospodarki Odpadami. zorganizowanych przez gmin ę. Na dzie ń dzisiejszy problemem pozostaje kwestia Wśród odpadów niebezpiecznych szczególne miejsce selektywnego gromadzenia i unieszkodliwiania opakowa ń zajmuj ą pokrycia dachowe zawieraj ące azbest (eternit), po środkach ochrony ro ślin toksycznych i bardzo które wyst ępuj ą w znacznych ilo ściach. Wła ściciele i toksycznych (tj. I i II klasy szkodliwo ści dla ludzi), zarz ądcy nieruchomo ści przeprowadzili cz ęś ciow ą zaliczanych do odpadów niebezpiecznych. Zgodnie z inwentaryzacj ę ilo ści i miejsc wyst ępowania azbestu. W zapisami ustawy o opakowaniach i odpadach zwi ązku z tym, w pierwszej kolejno ści (lata 2004-2007) opakowanich, producent i importer substancji nale Ŝy zako ńczy ć inwentaryzacj ę ilo ści i miejsc chemicznych bardzo toksycznych i toksycznych s ą wyst ępowania potencjalnych odpadów tego rodzaju. obowi ązani ustali ć wysoko ść kaucji na opakowania „Oceny stanu i mo Ŝliwo ści bezpiecznego u Ŝytkowania jednostkowe tych substancji. Producent i importer ww. wyrobów zawieraj ących azbest” gromadzi Powiatowy substancji obowi ązany jest odebra ć na własny koszt od Inspektor Nadzoru Budowlanego. Informacje o rodzaju, sprzedawcy opakowania wielokrotnego u Ŝytku i odpady ilo ści i miejscach wyst ępowania substancji stwarzaj ących opakowaniowe po tych substancjach. W ramach o środków szczególne zagro Ŝenie dla środowiska (w tym azbestu) doradztwa rolniczego i przy wsparciu urz ędów gmin przedkłada si ę wójtowi lub burmistrzowi. Na podstawie nale Ŝy zorganizowa ć szkolenia dla rolników, a tak Ŝe przekazanych informacji wojewoda prowadzi rejestr spotkanie z najwi ększymi dystrybutorami ww. środków w rodzaju, ilo ści oraz miejsc wyst ępowania substancji celu zorganizowania wspólnego systemu zbiórki przez stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska. gminy i firmy. W ostatnim czasie obserwuje si ę na terenie gminy nasilenie prac zwi ązanych z usuwaniem pokry ć Odpady wielkogabarytowe dachowych zawieraj ących azbest. Ze wzgl ędu na wysoki koszt utylizacji azbestu oraz nisk ą zamo Ŝno ść Zbiórka odpadów wielkogabarytowych powinna by ć mieszka ńców gminy wskazane jest rozwa Ŝenie prowadzona w sposób zorganizowany np. poprzez mo Ŝliwo ści stworzenia gminnego punktu magazynowania wprowadzenie stałych terminów ich odbioru (np. raz na tego rodzaju odpadów. Pozwoliłoby to na wyeliminowanie dwa miesi ące). Informacje na temat terminów zjawiska pozbywania si ę azbestu w sposób prowadzenia zbiórki odpadów powinny zosta ć zawarte w niezorganizowany (bezpo średnio do środowiska). kalendarzu zbiórki. Jednocze śnie przekazywanie odpadów zawieraj ących Odebrane od mieszka ńców odpady wielkogabarytowe azbest w „depozyt” powinno by ć obwarowane umow ą lub nale Ŝy magazynowa ć w Gminnym Punkcie Selektywnego pisemnym o świadczeniem wła ściciela tych odpadów, Ŝe Gromadzenia Odpadów lub przekazywa ć bezpo średnio do fakt przekazania ich gminie (lub wskazanemu przez ni ą Rejonu Gospodarki Odpadami, gdzie b ędą poddane podmiotowi) nie zwalnia go z obowi ązku zapewnienia waloryzacji (rozbiórce) maj ącej na celu wyodr ębnienie z unieszkodliwienia odpadów we własnym zakresie. nich surowców wtórnych. Magazynowanie odpadów przeznaczonych do Do momentu utworzenia Gminnego Punktu unieszkodliwienia mo Ŝe si ę odbywa ć przez okres do Selektywnego Gromadzenia Odpadów nale Ŝy rozwa Ŝyć trzech lat. Przez ten czas wła ściciel odpadów mógłby mo Ŝliwo ść nawi ązania współpracy z firmami zajmuj ącymi zebra ć fundusze na przekazanie odpadów do si ę zbiórk ą surowców wtórnych na terenie gminy. Odpady unieszkodliwienia. wielkogabarytowe poddawane byłyby przez te firmy Nast ępnym etapem działa ń (lata 2008-2011) b ędzie odzyskowi, a odzyskane surowce przechodziłyby na ich uruchomienie gminnego programu usuwania azbestu przy własno ść . Pozostało ści nie nadaj ące si ę do wykorzystania wykorzystaniu środków własnych i dofinansowania z przekazywane byłyby do Rejonu Gospodarowania funduszy pomocowych. W pierwszej kolejno ści Odpadami przy cz ęś ciowym udziale finansowym gminy. programem usuwania azbestu powinny zosta ć obj ęte wyroby zawieraj ące azbest, których stan techniczny nie Odpady budowlane pozwala na dalsze u Ŝytkowanie oraz obiekty budowlane uŜyteczno ści publicznej. W kolejnych latach nale Ŝy Nale Ŝy d ąŜ yć do maksymalnego gospodarczego znale źć środki umo Ŝliwiaj ące dofinansowanie wymiany wykorzystania odpadów budowlanych np. do utwardzania wyrobów zawieraj ące azbest w gospodarstwach. Do tego terenu i dróg gruntowych czy rekultywacji składowisk czasu nale Ŝy promowa ć rozwi ązania maj ące na celu odpadów. zabezpieczenie pokry ć dachowych przed negatywnym Selektywna zbiórka odpadów budowlanych w sposób oddziaływaniem azbestu na zdrowie ludzi. Chodzi tu zorganizowany jest zadaniem bardzo trudnym do przede wszystkim o zabezpieczenie ich przed pyleniem realizacji. W przypadku zakrojonych na szerok ą skal ę prac poprzez stosowanie powłok ochronnych (malowanie). remontowo-budowlanych najcz ęś ciej mamy do czynienia z Je śli chodzi o odpady medyczne i weterynaryjne, to sytuacj ą, w której odpady zbierane s ą do oddzielnych obecnie na terenie gminy Gołdap nie stwierdzono pojemników. W takich przypadkach odpady powinny nieprawidłowo ści w gospodarowaniu tego rodzaju trafia ć na składowisko odpadów, gdzie nale Ŝy je odpadami. Odpady niebezpieczne wytwarzane przez deponowa ć w oddzielnym miejscu w celu dalszego

Dziennik Urz ędowy - 4437 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 wykorzystania jako warstwy mineralne niezb ędne do zabezpieczaj ących przed ich negatywnym wła ściwego formowania zło Ŝa. W gospodarstwach oddziaływaniem na środowisko. domowych odpady budowlane powstaj ą w niewielkich Zaleca si ę stworzenie Gminnego Punktu ilo ściach i stosunkowo du Ŝym rozproszeniu. W zwi ązku z Selektywnego Gromadzenia Odpadów w oparciu o tym, w ramach edukacji społecznej w zakresie zasad istniej ące składowisko odpadów komunalnych. post ępowania z odpadami nale Ŝy zawrze ć punkt Zlokalizowanie tego obiektu na terenie składowiska b ądź dotycz ący lokalnego wykorzystania tego rodzaju odpadów w jego bliskim s ąsiedztwie umo Ŝliwi dodatkowe do utwardzania terenu i dróg gruntowych. wykorzystanie kontenerów do magazynowania odpadów W zwi ązku z planowan ą na terenie gminy budow ą wtórnie odzyskiwanych na składowisku. obwodnicy Gołdapi, wskazane byłoby utworzenie miejsca Zgodnie z rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia selektywnego magazynowania przynajmniej cz ęś ci 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymaga ń odpadów budowlanych (gruzu betonowego i ceglanego, dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, ziemi z wykopów, itp.), w celu ich dalszego wykorzystania jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk przy realizacji tej inwestycji, a tak Ŝe podczas realizacji odpadów, na obszarach ochrony uzdrowiskowej, do jakich innych inwestycji o charakterze infrastrukturalnym. zalicza si ę obszar gminy Gołdap, nie mog ą by ć lokalizowane składowiska odpadów niebezpiecznych oraz Odpady ulegaj ące biodegradacji składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne. W zwi ązku z tym, na terenie gminy nie ma Zgodnie z przyj ętymi normami, nale Ŝy d ąŜ yć do mo Ŝliwo ści zlokalizowania nowego składowiska, które minimalizacji ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji będzie pełni ć funkcj ę typowego składowiska odpadów unieszkodliwianych na składowisku. Taki sposób komunalnych przyjmuj ącego np. zmieszane odpady post ępowania znacznie utrudnia bowiem prowadzenie komunalne . Na obszarach ochrony uzdrowiskowej prawidłowej gospodarki składowiskowej, poniewa Ŝ ze mo Ŝliwe jest jedynie lokalizowanie składowisk odpadów wzgl ędu na rozkład substancji organicznej mo Ŝe oboj ętnych. Zgodnie z ustaw ą o odpadach przez odpady nast ępowa ć zachwianie stabilno ści zło Ŝa oraz oboj ętne rozumie si ę odpady, które nie ulegaj ą istotnym powstawanie znacznych ilo ści gazów składowiskowych. przemianom fizycznym, chemicznym lub biologicznym, s ą W przypadku odpadów wytwarzanych w nierozpuszczalne, nie wchodz ą w reakcje fizyczne ani gospodarstwach znajduj ących si ę na terenach wiejskich chemiczne, nie powoduj ą zanieczyszczenia środowiska oraz w miejskiej zabudowie jednorodzinnej, cz ęsto odpady lub zagro Ŝenia dla zdrowia ludzi, nie ulegaj ą biodegradacji organiczne wykorzystywane s ą we własnym zakresie do i nie wpływaj ą niekorzystnie na materi ę, z któr ą si ę skarmiania zwierz ąt hodowlanych b ądź do wytwarzania kontaktuj ą; ogólna zawarto ść zanieczyszcze ń w tych kompostu. Jest to najbardziej odpowiedni sposób odpadach oraz zdolno ść do ich wymywania, a tak Ŝe post ępowania z tymi odpadami. Nale Ŝy przeprowadzi ć negatywne oddziaływanie na środowisko odcieku musz ą kampani ę promuj ącą tego rodzaju zachowania, której by ć nieznaczne, a w szczególno ści nie powinny stanowi ć jednym z elementów b ędzie akcja informacyjna dotycz ąca zagro Ŝenia dla jako ści wód powierzchniowych, wód prostych i prawie beznakładowych metod wykorzystania podziemnych, gleby i ziemi. odpadów ulegaj ących biodegradacji. Odpady zielone z terenu miasta powinny by ć 6.3. MONITORING SYSTEMU SELEKTYWNEJ poddawane kompostowaniu w kompostowni, wchodz ącej ZBIÓRKI ODPADÓW w skład Rejonu Gospodarki Odpadami. Najwi ększy problem stanowi ą komunalne odpady Zaprowadzenie monitoringu systemu selektywnej organiczne wytwarzane w zabudowie zbiórki odpadów pozwoli na okresow ą analiz ę i ocen ę jego wielokondygnacyjnej. Na dalszym etapie wprowadzania funkcjonowania, maj ącą na celu weryfikacj ę skuteczno ści selektywnej zbiórki odpadów (lata 2008-2011) nale Ŝy wprowadzonych rozwi ąza ń m.in. dotycz ących ilo ści i uwzgl ędni ć mo Ŝliwo ść uzupełnienia zestawów do lokalizacji zestawów pojemnikowych czy cz ęstotliwo ści selektywnej zbiórki odpadów o pojemniki słu Ŝą ce do odbierania worków. Ponadto pozwoli to na wyłonienie gromadzenia takich odpadów. Działanie to powinno być lokalnych liderów, których nale Ŝy nagradza ć (listy poprzedzone wnikliw ą analiz ą oraz oddzieln ą kampani ą pochwalne od Burmistrza, informacje w lokalnej prasie informacyjn ą. itp.) oraz osoby odstaj ące od normy, które nale Ŝy mobilizowa ć do zmiany postawy. 6.2. ODBIÓR I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW 6.4. WSPARCIE EDUKACYJNE W celu zorganizowania i sprawnego funkcjonowania systemu odbioru selektywnie gromadzonych odpadów Podstaw ą edukacji zwi ązanej z kształtowaniem nale Ŝy utworzy ć stacj ę przeładunkow ą, czyli Gminny pozytywnych zachowa ń w zakresie segregacji odpadów Punkt Selektywnego Gromadzenia Odpadów. jest odpowiednia świadomo ść społecze ństwa. W gminie Na wyposa Ŝeniu Gminnego Punktu Selektywnego Gołdap, tak jak w wielu innych, najwa Ŝniejsza jest Gromadzenia Odpadów znajd ą si ę kontenery np. KP-7 edukacja dzieci i młodzie Ŝy. Edukacja powinna by ć odpowiednio pomalowane i oznakowane, słu Ŝą ce do realizowana w ścisłej współpracy z Urz ędem Miejskim w magazynowania poszczególnego asortymentu surowców Gołdapi. Głównym celem powinno by ć podniesienie wtórnych przed przekazaniem ich do dalszego świadomo ści dzieci, młodzie Ŝy szkolnej oraz całej gospodarczego wykorzystania. W ramach GPSGO społeczno ści lokalnej miasta i gminy w zakresie powinna by ć tak Ŝe prowadzona selektywna zbiórka i gospodarki odpadami. Działania powinny by ć skierowane magazynowanie odpadów niebezpiecznych wydzielonych przede wszystkim do palcówek o światowych, gdy Ŝ to ze strumienia odpadów komunalnych. W tym celu wła śnie szkoły s ą pierwszym bardzo istotnym ogniwem do powinien powsta ć obiekt budowlany pełni ący funkcj ę prowadzenia szeroko poj ętej edukacji ekologicznej. magazynu odpadów niebezpiecznych, a wi ęc wyposa Ŝony W ramach programu edukacji dla szkół pierwszym w zestaw pojemników i zabezpiecze ń umo Ŝliwiaj ących etapem jest zorganizowanie warsztatów metodycznych przechowywanie odpadów w warunkach dla nauczycieli wszystkich placówek o światowych w gminie Gołdap. Warsztaty takie mo Ŝna zorganizowa ć przy

Dziennik Urz ędowy - 4438 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 współudziale lokalnych organizacji pozarz ądowych, władz Elementy kampanii gminy oraz firm zewn ętrznych zajmuj ących si ę selektywn ą zbiórk ą odpadów (Organizacje Odzysku). Zakres Strategia prowadzenia kampanii składa si ę z tematyczny warsztatów metodycznych dla nauczycieli nast ępuj ących elementów: powinien: - krótka kampania (6 miesi ęcy) opracowana w celu - pobudza ć świadomo ść ekologiczn ą pracowników osi ągni ęcia najwi ększych i najwcze śniej osi ągalnych placówek o światowych, efektów, - promowa ć inicjowanie działa ń proekologiczych, - program podstawowy (2 lata), - popularyzowa ć wiedz ę ekologiczn ą poprzez - program długoterminowy (10 lat i wi ęcej). kompleksowe oddziaływanie na nauczycieli w formie szkole ń, materiałów propagandowych, fachowej Rodzaje kampanii podnoszenia poziomu świadomo ści literatury, a tak Ŝe aktywizowanie do podejmowania społecznej działa ń na rzecz rozwi ązania problemu odpadów w gminie, Istniej ą ró Ŝne rodzaje kampanii podnoszenia poziomu - rozbudza ć potrzeby szukania rozwi ąza ń świadomo ści społecznej, w śród których mo Ŝna wyró Ŝnić: zmniejszaj ących ilo ść odpadów, kampani ę „fali no śnej”, kampanie tematyczne, akcje - rozwija ć wra Ŝliwo ść na problemy odpadów, ich podejmowane w ramach kampanii. segregacji i recyklingu, poprzez wskazanie Kampania „fali no śnej” dotyczy problemu środowiska pozytywnych i negatywnych skutków działa. jako cało ści. Jest przewidziano do popierania przyjaznych Świadomo ść ekologiczna młodego pokolenia b ędzie środowisku warto ści i zachowa ń w śród społecze ństwa. miała decyduj ący wpływ na przyszły stan środowiska. Kampanie tematyczne przekazuj ą wiedz ę dotycz ącą Dlatego nale Ŝy dokona ć wszelkich stara ń aby wspiera ć pewnych aspektów problemów środowiskowych lub edukacj ę w tej dziedzinie prowadzon ą zarówno w zach ęcaj ą do bardziej świadomych zachowa ń. Bazuj ąc na szkołach przez przeszkolonych nauczycieli jak i poza nimi. płaszczy źnie stworzonej w czasie powy Ŝszych kampanii Kolejnym etapem zwi ązanym z edukacj ą dzieci i mo Ŝna podejmowa ć konkretne akcje np. dotycz ące młodzie Ŝy jest organizowanie szkole ń bezpo średnio dla selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych uczniów szkół. Program takich szkole ń powinien pochodz ących z gospodarstw domowych. obejmowa ć zarówno zaj ęcia teoretyczna jak i terenowe. Podczas zaj ęć młodzie Ŝ szkolna powinna zapozna ć si ę z 7.2. TEMATY SZKOLE Ń zasadami ogólnego podziału odpadów, ich segregacji i recyklingu oraz sposobami praktycznego post ępowania z Kampanie powinny by ć kierowane do poszczególnych odpadami. grup wiekowych i społecznych: Uzupełnieniem działa ń edukacyjnych jest - dzieci, organizowanie, zielonych szkół, konkursów, turniejów, gier - doro śli, i zabaw maj ących na celu przybli Ŝenie tematu - rolnicy, gospodarowania odpadami. Tego typu przedsi ęwzi ęcia s ą - osoby odpowiedzialne za decyzje dotycz ące skierowane nie tylko do dzieci i młodzie Ŝy ale do całej gospodarki odpadami, społeczno ści. - kadra techniczna bior ąca udział w realizacji planu Rozszerzenie problematyki edukacji społecznej gospodarki odpadami. zawiera punkt 7 opracowania. Tematy szkole ń powinny by ć dobrane do ww. grup uwzgl ędniaj ąc ich specyfik ę. W śród tematów szkole ń 7. PROGRAM EDUKACJI Z ZAKRESU mo Ŝna wymieni ć: GOSPODARKI ODPADAMI - segregacja odpadów powstaj ących w gospodarstwach domowych, Jednym z wa Ŝniejszych warunków realizacji planu jest - trucizny z odpadach domowych, wysoki poziom świadomo ści społecze ństwa, które - zapobieganie powstawaniu odpadów, powinno bra ć aktywny udział w systemie gospodarowania - odzysk i recykling odpadów, odpadami. Dlatego te Ŝ nale Ŝy prowadzi ć działania, - kompostowanie odpadów w gospodarstwie, których celem jest zmiana dotychczasowego - dzikie wysypiska odpadów, post ępowania mieszka ńców oraz turystów w sferze - lokalne wykorzystanie odpadów budowlanych do konsumpcji i post ępowania z odpadami. utwardzania terenu i dróg gruntowych.

7.1. STRATEGIA PROWADZENIA KAMPANII 7.3. FORMY PRZEKAZU

Zadania kampanii Formy przekazu mo Ŝna podzieli ć na: materiały drukowane, materiały audiowizualne i imprezy Do głównych zada ń kampanii nale Ŝą : promocyjne. - przegl ąd istniej ących na terenie gminy materiałów, których celem jest podnoszenie świadomo ści 1. Materiały drukowane nie wymagaj ące du Ŝych społecze ństwa, nakładów: - przygotowanie kampanii na rzecz podniesienia - krótkie materiały drukowane: ulotki, zestawienia poziomu świadomo ści społecze ństwa, faktograficzne, wkładki i broszury, obwieszczenia i - identyfikacja problemów, których nie omawiaj ą powiadomienia słu Ŝb komunalnych; dost ępne materiały informacyjne, - publikacje w prasie lokalnej i wydawnictwach - opracowanie dodatkowych materiałów informacyjnych, periodycznych: artykuły, komentarze, stałe rubryki, - wprowadzenie w Ŝycie powy Ŝszej kampanii. wywiady, listy do redakcji czy artykuły redakcyjne; - materiały dla prasy: komunikaty, powiadomienia i obwieszczenia słu Ŝb komunalnych; - plakaty;

Dziennik Urz ędowy - 4439 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- obszerne, starannie opracowane i wydrukowane - mog ą by ć miejscem rozpowszechniania materiałów broszury, biuletyny, opracowania, raporty i monografie; informacyjnych, - opracowane graficzne obwieszczenia słu Ŝb - wyposa Ŝone s ą w sprz ęt, który mo Ŝe by ć pomocny w komunalnych (np. kalendarze zbiórki); przygotowaniu materiałów informacyjnych (komputery, - materiały edukacyjne: programy nauczania, materiały kserokopiarki), samokształceniowe, materiały dla nauczycieli; - są miejscem funkcjonowania ró Ŝnych kół - okoliczno ściowe pami ątki (dyplomy uznaniowe, zainteresowa ń, które mog ą czynnie uczestniczy ć w znaczki, długopisy itp.). przygotowaniu materiałów informacyjnych, - są źródłem ekspertów w dziedzinie edukacji, 2. Materiały audiowizualne: - uczniowie mog ą pomaga ć przy realizacji programów, przeprowadzaniu ankiet itp. - wywiady dla radia i telewizji; - pokazy slajdów; Współpraca z organizacjami pozarz ądowymi - ogłoszenia słu Ŝb komunalnych w radiu i telewizji; - filmy; Władze samorz ądowe powinny mie ć dokładn ą list ę - wystawy. organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie gminy. Gdy zamierzenia gminy b ędą zbie Ŝne z interesami tych 3. Imprezy promocyjne: organizacji, mog ą one aktywnie wł ączy ć si ę w kształtowanie i realizacj ę programu edukacyjnego. - konferencje prasowe; Mo Ŝliwe formy współpracy z organizacjami - wizyty oficjalne; pozarz ądowymi to w.in.: - zebrania mieszka ńców; - doradztwo w sprawach merytorycznych i w sprawach - imprezy specjalne (festyny, konkursy); przekazu informacji - organizacje pozarz ądowe - warsztaty, seminaria, konferencje. współpracuj ą z ró Ŝnymi ekspertami, dysponuj ą bazami danych na temat specjalistów, maj ą do świadczenie w Ka Ŝda z powy Ŝszych form posiada swoj ą specyfik ę, docieraniu do odbiorców; wady i zalety. Wybór odpowiedniej formy przekazu musi - wsparcie finansowe lub współpraca w finansowaniu uwzgl ędnia ć jej przydatno ść oraz mo Ŝliwo ści finansowe. projektu - niektóre organizacje posiadaj ą fundusze przeznaczone na akcje edukacyjne i mog ą 7.4. PARTNERZY W PROGRAMACH uczestniczy ć w kosztach projektu; EDUKACYJNYCH - ocena przekazu - w chwili gdy materiał został przygotowany mo Ŝe by ć przetestowany na członkach Współpraca ze szkołami organizacji pozarz ądowej; - udost ępnianie kanałów informacyjnych - organizacje Szkoły s ą dobrymi partnerami w programach dysponuj ą listami adresowymi, s ą dystrybutorami edukacyjnych, poniewa Ŝ nastawione s ą na szerzenie ró Ŝnego typu materiałów i biuletynów, mog ą pomaga ć oświaty, a oprócz tego skupiaj ą społeczność lokaln ą. w roznoszeniu materiałów informacyjnych; Dyrektorzy szkół i nauczyciele cz ęsto pełni ą rol ę liderów - działania równoległe - niektóre informacje mog ą by ć lokalnej społeczno ści i ich autorytet mo Ŝe by ć wa Ŝny, publikowane w biuletynach organizacji zwłaszcza przy poruszaniu kwestii potrzebnych lecz pozarz ądowych. niepopularnych. Szkoły tak Ŝe:

8. HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ

Termin Jednostki Lp. Cel / przedsi ęwzi ęcie Źródła finansowania realizacji realizuj ące I Eliminacja zagro Ŝeń środowiska powodowanych przez istniej ące i stare składowiska odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 1 Zmodernizowanie czynnego składowiska odpadów 2005 Samorz ąd gminy fundusze unijne Zaprowadzenie rejestru dzikich składowisk Bud Ŝet gminy, środki własne, Samorz ąd gminy, 2 odpadów oraz opracowanie programu ich 2004-2007 fundusze celowe, fundusze wła ściciele terenu usuwania. unijne II Zapobieganie powstawaniu odpadów oraz minimalizacja ich ilo ści Wprowadzenie systemu ulg dla podmiotów, które będą wprowadzały technologie bezodpadowe lub zapewniaj ące mo Ŝliwo ść zawracania 3 wytwarzanych odpadów do procesu 2004-2007 Samorz ąd gminy technologicznego a tak Ŝe dla przedsi ębiorców modernizuj ących instalacje pod k ątem zapobiegania powstawaniu odpadów. III Optymalne zagospodarowanie odpadów Utworzenie Gminnego Punktu Selektywnego Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 4 2004-2007 Samorz ąd gminy Gromadzenia Odpadów fundusze celowe Rozszerzenie zakresu selektywnej zbiórki Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 5 odpadów opakowaniowych o opakowania z 2004-2007 Samorz ąd gminy fundusze unijne tworzyw sztucznych i ze szkła Samorz ąd gminy, placówki o światowe, Wdro Ŝenie systemu selektywnej zbiórki odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 6 2004-2007 apteki, stacje paliw, niebezpiecznych fundusze unijne stacje obsługi pojazdów

Dziennik Urz ędowy - 4440 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

Wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 7 2004-2007 Samorz ąd gminy wielkogabarytowych fundusze unijne Wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 8 2004-2007 Samorz ąd gminy budowlanych fundusze unijne Budowa kompostowników przydomowych na Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 9 2004-2007 Samorz ąd gminy odpady ulegaj ące biodegradacji, fundusze unijne Wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 10 2008-2011 Samorz ąd gminy ulegaj ących biodegradacji fundusze unijne Zawi ązanie współpracy ponadgminnej w celu Samorz ąd gminy, 11 ustalenia lokalizacji regionalnego składowiska 2004-2006 Stowarzyszenie EGO odpadów komunalnych Wła ściciele Inwentaryzacja ilo ści i miejsc wyst ępowania Środki własne, fundusze unijne, 12 2004-2007 i zarz ądzaj ący wyrobów zawieraj ących azbest fundusze celowe nieruchomo ściami Opracowanie i wdro Ŝenie gminnego programu Bud Ŝet gminy, fundusze celowe, 13 2008-2011 Samorz ąd gminy usuwania azbestu fundusze unijne IV Zwi ększenie świadomo ści mieszka ńców gminy i przedsi ębiorców w zakresie zasad post ępowania z odpadami Samorz ąd gminy, Bud Ŝet gminy, środki własne, Opracowanie i wdro Ŝenie programu edukacji Organizacje Odzysku, 14 2004-2007 fundusze celowe, fundusze społecznej organizacje unijne pozarz ądowe

9. SZACUNKOWE KOSZTY REALIZACJI PRZEDSI ĘWZI ĘĆ

Termin Szacunkowe Lp. Cel / przedsi ęwzi ęcie Źródła finansowania realizacji koszty w tys. zł Bud Ŝet gminy, fundusze 1 Zmodernizowanie czynnego składowiska odpadów 2005 300 celowe, fundusze unijne Bud Ŝet gminy, środki własne, Zaprowadzenie rejestru dzikich składowisk odpadów oraz 2 2004-2007 5 fundusze celowe, fundusze opracowanie programu ich usuwania. unijne Utworzenie Gminnego Punktu Selektywnego Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 3 2004-2007 100 Gromadzenia Odpadów fundusze celowe Wdro Ŝenie pilota Ŝowego programu selektywnej zbiórki Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 4 2004-2006 100 surowców wtórnych fundusze celowe Pełne wdro Ŝenie systemu selektywnej zbiórki surowców Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 5 2007-2007 80 wtórnych fundusze celowe Wdro Ŝenie systemu selektywnej zbiórki odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 6 2004-2007 5 niebezpiecznych fundusze celowe Wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 7 2004-2007 10 wielkogabarytowych fundusze celowe Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 8 Wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów budowlanych 2004-2007 10 fundusze celowe Budowa kompostowników przydomowych na odpady Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 9 2004-2007 100 ulegaj ące biodegradacji, fundusze celowe Wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów ulegaj ących Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 10 2008-2011 5 biodegradacji fundusze celowe Bud Ŝet gminy, środki własne, Inwentaryzacja ilo ści i miejsc wyst ępowania wyrobów 11 2004-2007 2 fundusze celowe, fundusze zawieraj ących azbest unijne Opracowanie i wdro Ŝenie gminnego programu usuwania Bud Ŝet gminy, fundusze unijne, 12 2008-2011 250 azbestu fundusze celowe Bud Ŝet gminy, środki własne, 13 Opracowanie i wdro Ŝenie programu edukacji społecznej 2004-2007 10 fundusze celowe, fundusze unijne

10. FINANSOWANIE INWESTYCJI I DZIAŁA Ń W Udziela bezpłatnie konsultacji przez wysokiej klasy ZAKRESIEGOSPODARKI ODPADAMI ekspertów - pracowników Fundacji. - Organizacje Odzysku Jednostki administracji samorz ądowej prowadz ą W ramach działa ń statutowych prowadz ą działalno ść nast ępuj ące działania w zakresie gospodarki odpadami: edukacyjn ą m.in. w szkołach. - Centrum Informacji Ekologicznej 1) wdra Ŝaj ą programy edukacji społecznej maj ące na Prowadzi serwis informacyjny kierowany do gmin, celu propagowanie selektywnej zbiórki odpadów w zawieraj ący informacje o programach pomocowych, miejscu ich powstawania, nowo ściach technologicznych maj ących zastosowanie w zakładach komunalnych, przykładach inwestycji 2) wdra Ŝaj ą rozwi ązania słu Ŝą ce zagospodarowaniu i proekologicznych, mo Ŝliwo ściach skorzystania ze unieszkodliwianiu wytwarzanych odpadów. współpracy z organizacjami pozarz ądowymi. - Regionalne Centrum Ekologiczne na Europ ę 10.1. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA Środkow ą i Wschodni ą PROGRAMÓW EDUKACJI SPOŁECZNEJ Programy dla administracji samorz ądowej: 1) Integracja z UE a ochrona środowiska - serwis - Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska informacyjny.

Dziennik Urz ędowy - 4441 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

2) Dost ęp do informacji w ochronie środowiska i Wnioski wst ępne (karty potencjalnego udział społeczny w podejmowaniu decyzji - przedsi ęwzi ęcia) s ą w pierwszym rz ędzie oceniane pod praktyczny poradnik i seminaria. wzgl ędem formalnym przez wojewódzkie fundusze 3) Jak oceni ć ekorozwój na szczeblu lokalnym - ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Wnioski jednolite wskazówki europejskie - raport wraz ze niespełniaj ące formalnych wymogów zostan ą zwrócone wskazówkami metodycznymi. beneficjentom do poprawienia. Prawidłowo przygotowane 4) Teleinformatyka w ochronie środowiska - cykl wnioski zostan ą przekazane NFO ŚiGW, który na konferencji i warsztatów oraz tematyczna baza podstawie kryteriów szczegółowych, zaakceptowanych danych. przez Ministra Środowiska, sporz ądza ranking - list ę 5) Sie ć Lokalnych Programów Działa ń na rzecz najlepszych projektów. Ministerstwo Środowiska b ędzie Ochrony Środowiska (LEAP) - warsztaty, odpowiedzialne za tworzenie w porozumieniu z NFOŚiGW tematyczna baza danych, poradniki tworzenia listy przedsi ęwzi ęć do współfinansowania z Funduszu lokalnych programów ekorozwoju (ogólny, Spójno ści na dany rok. Zostanie powołany tzw. Komitet regionalny, wiejski i miejski). Steruj ący Funduszem Spójno ści, który b ędzie kwalifikował projekty z tej listy do dalszej procedury, czyli do 10.2. POTENCJALNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA przygotowania aplikacji do Funduszu Spójno ści. Aplikacje ROZWI ĄZA Ń SŁU śĄ CYCH ZAGOSPODAROWANIU I do Funduszu Spójno ści b ędą przygotowywane przez UNIESZKODLIWIANIU WYTWARZANYCH ODPADÓW beneficjentów przy współpracy z NFO ŚiGW oraz Ministerstwem Środowiska. Gotowe aplikacje zawieraj ące - Fundusz Spójno ści niezb ędne dokumenty m.in. studia wykonalno ści, oceny Głównym celem strategii środowiskowej Funduszu oddziaływania inwestycji na środowisko, analizy Spójno ści jest wsparcie dla realizacji zada ń ekonomiczne i finansowe, i inne zostan ą wysłane do inwestycyjnych władz publicznych w zakresie ochrony Komisji Europejskiej. Opinie na temat naszych projektów środowiska (w tym racjonalizacja gospodarki odpadami), będą wyra Ŝać kolejne Dyrekcje Generalne. Ostatecznie wynikaj ących z wdra Ŝania prawa Unii Europejskiej. Komisja Europejska akceptuje projekty do dofinansowania Odbiorcami pomocy tj. beneficjentami ko ńcowymi s ą i podejmuje decyzj ę o przyznaniu pomoc finansowej na samorz ądy terytorialne (gminy, zwi ązki gmin) i dane przedsi ęwzi ęcie. przedsi ębiorstwa komunalne. Obecnie istnieje tzw. indykatywna (wst ępna) lista Korzystanie ze środków Funduszu Spójno ści w Polsce projektów przewidzianych do dofinansowania z Funduszu oparte jest na Strategii Wdra Ŝania Funduszu Spójno ści Spójno ści w latach 2004-2006. Lista projektów podlega utworzonej na podstawie Narodowego Planu Rozwoju ocenie i akceptacji Ministra Środowiska. 2004-2006. Cz ęść składow ą Strategii Wykorzystania Funduszu Spójno ści na lata 2004-2006 stanowi - Fundusze Strukturalne (Europejski Fundusz indykatywna lista projektów, które przewidziane s ą do Rozwoju Regionalnego) realizacji przy wsparciu środkami z Funduszu Spójno ści. Inicjatywy w dziedzinie ochrony środowiska maj ą Zgodnie z obowi ązuj ącymi w zakresie polityki mo Ŝliwo ści otrzymania dofinansowania głównie z strukturalnej zasadami współfinansowania, pomoc z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. funduszu na okre ślony projekt nie mo Ŝe przekroczy ć 85% Priorytety środowiskowe współfinansowane z jego całkowitych kosztów. Pozostałe co najmniej 15% Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego b ędą pochodzi z bud Ŝetu pa ństwa, któremu przyznano środki realizowane w ramach kierowanego do jednostek lub z innego niezale Ŝnego źródła (np. z Europejskiego samorz ądowych programu operacyjnego, Banku Inwestycyjnego). Na lata 2004-2006 z całej kwoty przygotowanego przez rz ąd Polski na podstawie Funduszu Spójno ści dla Polski na sektor środowiska Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004-2006 pod przypadnie 1866,6 mln euro. nazw ą: „Zintegrowanego Programu Operacyjnego Instytucje wdra Ŝaj ące i zarz ądzaj ące Funduszem Rozwoju Regionalnego”. Spójno ści: Celem generalnym ZPORR jest zapewnienie - Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej - wszystkim regionom w Polsce, w powi ązaniu z działaniami instytucja odpowiedzialna za ogólne zarz ądzanie i podejmowanymi w ramach innych programów koordynacj ę działa ń i projektów Funduszu Spójno ści. operacyjnych, udziału w procesach rozwojowych i - Ministerstwo Środowiska - sektorowa instytucja modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie zarz ądzaj ąca priorytetami i projektami w sektorze warunków wzrostu konkurencyjno ści regionów oraz ochrony środowiska. przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów. - Ministerstwo Finansów - instytucja płatnicza. Program jest finansowany ze środków Europejskiego - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF) i Europejskiego Wodnej wraz z wojewódzkimi funduszami ochrony Funduszu Społecznego (ESF) oraz ze środków krajowych. środowiska i gospodarki wodnej - instytucje Beneficjentami ko ńcowymi pomocy s ą przede po średnicz ące w zarz ądzaniu Funduszem Spójno ści wszystkim samorz ądy województw, powiatów i gmin, (instytucje, do których składane s ą projekty). stowarzyszenia oraz zwi ązki gmin i powiatów, instytucje Procedura składania wniosków. naukowe, instytucje rynku pracy, agencje rozwoju Beneficjenci powinni si ę skontaktowa ć z wojewódzkim regionalnego i instytucje wspierania przedsi ębiorczości, a funduszem ochrony środowiska i gospodarki wodnej w za ich po średnictwem przedsi ębiorstwa, w tym głównie celu wypełnienia wniosku wst ępnego do Funduszu małe i średnie. Spójno ści w postaci tzw. karty potencjalnego Procedura składania wniosków przedsi ęwzi ęcia (dost ępnej na stronach internetowych Procedura składania wniosków jest analogiczna z wojewódzkich funduszy oraz www.nfosigw.gov.pl). opisan ą dla wniosków o finansowanie projektów z Wniosek ten musi zosta ć zło Ŝony do wła ściwego Funduszu Spójno ści. wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej lub do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Procedura oceny wniosków.

Dziennik Urz ędowy - 4442 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096

- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - Fundacja EkoFundusz Dofinansowanie NFO ŚiGW obejmuje po Ŝyczki, Zadaniem Fundacji jest dofinansowanie przedsi ęwzi ęć kredyty, dotacje i dopłaty do oprocentowania w dziedzinie ochrony środowiska m. in. takich, które maj ą preferencyjnych kredytów ze środków finansowych istotne znaczenie w skali regionu. Narodowego Funduszu przeznaczone na cele okre ślone W zakresie gospodarki odpadami priorytetami w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony EkoFunduszu s ą: środowiska, przyznawane zgodnie z priorytetami - tworzenie kompleksowych systemów selektywnej NFO ŚiGW. zbiórki, recyklingu i utylizacji odpadów Wśród priorytetowych programach Funduszu niebezpiecznych oraz komunalnych obsługuj ących 50- planowanych do finansowania w roku 2004 znajduj ą si ę 250 tysi ęcy mieszka ńców; (w ramach ochrony powierzchni ziemi i wody poprzez - przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z eliminacj ą powstawania zapobieganie powstawaniu odpadów, zagospodarowanie odpadów niebezpiecznych w procesach odpadów oraz rekultywacj ę terenów zdegradowanych): przemysłowych (promocja „czystych technologii”) i - rekultywacja terenów zdegradowanych przez wojsko i likwidacj ą składowisk takich odpadów; przemysł, - rekultywacja gleb zanieczyszczonych odpadami - likwidacja nieczynnych składowisk odpadów niebezpiecznymi stanowi ącymi zagro Ŝenie dla zdrowia niebezpiecznych, ludzi lub świata przyrody. - zagospodarowanie odpadów komunalnych i osadów Warunki finansowania projektów ściekowych oraz odpadów opakowaniowych i EkoFundusz udziela wsparcia finansowego w formie pouŜytkowych, bezzwrotnych dotacji. Dotacj ę uzyska ć mog ą jedynie - unieszkodliwianie odpadów przemysłowych i projekty dotycz ące inwestycji bezpo średnio zwi ązanych z niebezpiecznych, ochron ą środowiska (w ich fazie implementacyjnej), a w - zagospodarowanie odpadów powstaj ących w czasie dziedzinie ochrony przyrody równie Ŝ projekty uŜytkowania i po zako ńczeniu u Ŝytkowania środków nieinwestycyjne. transportu. Wszystkie wnioski o dofinansowanie oceniane s ą w Ponadto Narodowy Fundusz przeznacza środki EkoFunduszu z punktu widzenia ekologicznego, pochodz ące z wpływów z tytułu opłaty produktowej na technologicznego, ekonomicznego i organizacyjnego. Aby finansowanie działa ń w zakresie: otrzyma ć dotacj ę wszystkie te oceny musz ą by ć - odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, pozytywne, a wnioskodawca musi wykaza ć si ę odpadów pou Ŝytkowych powstałych z akumulatorów wiarygodno ści ą finansow ą, a tak Ŝe zapewnieniem niklowo-kadmowych oraz baterii i ogniw pełnego finansowania projektu w cz ęś ci nie obj ętej dotacj ą galwanicznych a tak Ŝe odpadów pou Ŝytkowych EkoFunduszu. powstałych z urz ądze ń chłodniczych i EkoFundusz nie dofinansowuje projektów dotycz ących klimatyzacyjnych, prowadzenia bada ń naukowych, akcji monitoringowych, - odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów konferencji i sympozjów oraz innych form działalno ści pou Ŝytkowych z opon oraz na edukacj ę ekologiczn ą w edukacyjnej. Wyj ątkami od tej reguły s ą zadania tym zakresie oraz odpadów pou Ŝytkowych z lamp edukacyjne i szkoleniowe stanowi ące integraln ą cz ęść wyładowczych, projektów innowacyjnych oraz projektów w dziedzinie - zbierania i regeneracji odpadów pou Ŝytkowych z ochrony przyrody. Z dotacji EkoFunduszu nie mog ą tak Ŝe olejów smarowych oraz na edukacj ę ekologiczn ą w korzysta ć te przedsi ęwzi ęcia, które kwalifikuj ą si ę do tym zakresie, otrzymania dofinansowania w ramach programów - edukacji ekologicznej dotycz ącej selektywnej zbiórki i pomocowych Unii Europejskiej ze wzgl ędu na bardzo recyklingu odpadów opakowaniowych, odpadów wysokie dotacje, jakie Unia oferuje dla tego rodzaju pou Ŝytkowych powstałych z akumulatorów niklowo- projektów. Wszystkie projekty rozpatrywane przez kadmowych oraz baterii i ogniw galwanicznych a tak Ŝe EkoFundusz mo Ŝna podzieli ć na projekty innowacyjne, odpadów pou Ŝytkowych powstałych z urz ądze ń techniczne (inwestycyjne) oraz przyrodnicze. W śród chłodniczych i klimatyzacyjnych, odpadów projektów technicznych (inwestycyjnych) wyró Ŝni ć mo Ŝna pou Ŝytkowych z opon oraz odpadów pou Ŝytkowych z projekty komercyjne, czyli takie które generuj ą znaczne lamp wyładowczych, zyski po ich zako ńczeniu oraz niekomercyjne, których - przedsi ęwzi ęć , w tym edukacji ekologicznej, głównym celem jest poprawa stanu środowiska oraz prowadz ących do ograniczenia u Ŝycia substancji wzgl ędy społeczne, a przyszłe opłaty u Ŝytkowników zubo Ŝaj ących warstw ę ozonow ą w urz ądzeniach jedynie pokrywaj ą koszty, bez generowania zysków, b ądź chłodniczych i klimatyzacyjnych. generuj ą zyski w niewielkiej wysoko ści.

- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i 11. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY REALIZACJI Gospodarki Wodnej w Olsztynie ZAMIERZONYCH CELÓW Wojewódzki Fundusz przeznacza środki na wspomaganie przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z gospodark ą Głównym koordynatorem realizacji niniejszego planu odpadami realizowanych ze środków gminnych i gospodarki odpadami b ędzie samorz ąd gminy. Realizacja powiatowych funduszy ochrony środowiska i gospodarki planu b ędzie wymagała współdziałania z podmiotami wodnej. gospodarczymi oraz ekologicznymi organizacjami Wojewódzki fundusz przekazuje gminom (zwi ązkom pozarz ądowymi. gmin) środki otrzymane z Narodowego Funduszu (70% Zgodnie z art. 14 ust. 13 ustawy o odpadach, zarz ąd środków zgromadzonych przez Narodowy Fundusz) gminy co 2 lata składa radzie gminy sprawozdania z pochodz ące z wpływów z tytułu opłaty produktowej od realizacji planu. sprzeda Ŝy produktów w opakowaniach. Środki te Zgodnie z art. 14 ust 14 ustawy o odpadach gminny przekazywane s ą proporcjonalnie do ilo ści odpadów plan gospodarki odpadami b ędzie podlegał aktualizacji nie opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu rzadziej ni Ŝ co 4 lata. Przy aktualizacji powinny by ć przez dan ą gmin ę lub podmiot działaj ący w jej imieniu. wykorzystane wyniki przeprowadzonych ocen realizacji

Dziennik Urz ędowy - 4443 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 76 Poz. 1096 niniejszego planu oraz uwzgl ędnione nowe selektywnie zbieranych odpadów w tabeli nie zostały uwarunkowania zarówno wewn ętrzne jak i zewn ętrzne. podane wielko ści wyj ściowe wska źników zwi ązanych z Wska źniki oceny realizacji niniejszego planu optymalnym zagospodarowaniem odpadów. gospodarki odpadami zawiera poni Ŝsza tabela. Ze wzgl ędu na brak aktualnych danych dotycz ących ilo ści

Źródło informacji Cele Wska źniki Jednostka miary o wska źnikach W przeliczeniu na PKB, Zapobieganie powstawaniu jednostk ę produkcji, warto ść odpadów oraz Odpadowo ść produkcji Urz ąd Statystyczny produkcji lub warto ść minimalizacja ich ilo ści sprzedan ą w przemy śle Ludno ść obj ęta zorganizowan ą zbiórk ą odpadów % Urz ąd Statystyczny - 100% w 2010 r Ludno ść obj ęta selektywn ą zbiórk ą odpadów - Urz ąd Statystyczny, % 100% w 2010 r WIO Ś Odpady przemysłowe wytworzone w ci ągu roku Mg - w tym wykorzystane gospodarczo - 90% w WIO Ś, Urz ąd 2010 Mg / % Marszałkowski - unieszkodliwione inaczej ni Ŝ przez składowanie - 5% w 2010 Mg / % Odpady niebezpieczne wytworzone w ci ągu roku Mg - w tym wykorzystane gospodarczo - 40% w WIO Ś, Urz ąd 2010 Mg / % Marszałkowski - unieszkodliwione inaczej ni Ŝ przez składowanie - 60% w 2010 r. Mg / % Odpady komunalne wytworzone w ci ągu roku w tym: - ilo ść kompostowanych odpadów zielonych - 82 Mg w 2006 r., 120 Mg w 2010 r. - dodatkowy odzysk i unieszkodliwianie (poza Optymalne skład.) odpadów komunalnych ulegaj ących zagospodarowanie biodegradacji - 424 Mg w 2006 r., 1285 Mg w WIO Ś, Urz ąd odpadów 2010 r. Mg Marszałkowski - selektywna zbiórka odpadów wielkogabarytowych - 78 Mg w 2006 r. i 193 Mg w 2010 r. - selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych - 8 Mg w 2006 r. i 28 Mg w 2010 r. - selektywna zbiórka odpadów budowlanych - 143 Mg w 2006 r. i 374 Mg w 2010 r. Ilo ść odpadów opakowaniowych zebrana selektywnie w ci ągu roku w tym: - z tworzyw sztucznych - 57 Mg w 2006 r., 77 Mg w 2010 r. - z aluminium - 7,3 Mg w 2006 r., 12 Mg w 2010 r. Urz ąd Mg - ze stali - 25 Mg w 2006 r., 42 Mg w 2010 r Marszałkowski - z papieru i tektury - 301 Mg w 2006 r., 362 Mg w 2010 r. - ze szkła - 191 Mg w 2006 r., 321 Mg w 2010 r. - wielomateriałowych - 15 Mg w 2006 r., 37 Mg w 2010 r. Zwi ększenie świadomo ści mieszka ńców powiatu i Ilo ść zorganizowanych akcji edukacyjnych przedsi ębiorców w zakresie szt. Urz ąd gminy - przynajmniej jedna w roku zasad post ępowania z odpadami