L’ À VÉLO Radwandern im Elsass Cycling in Alsace Fietsen in de Elzas

Boucles régionales DES BORDS DU RHIN AU CANAL DE LA MARNE-AU-RHIN Regionale Fahrradrundwege Von den Rheinufern zum Rhein-Marne Kanal Regional circular cycle trails 8 From the banks of the to the Rhine-Marne canal Regionale fietstochten 91 km - 313 m alsaceavelo.fr Van de oever van de Rijn naar het Marne-Rijnkanaal

D1062 Uberach D1063 9 Soufflenheim PFALZ (D) La 9 D37 Schweighouse- sur-Moder 13 D29 D329 A35 BADEN D1340 SCHWARZWALD (D) Oberhoffen- LORRAINE D140 sur-Moder EV Marienthal 15

D48 D37 D139 A4 D429 Mommenheim Greffern (D) Gries EV D468 15 1 D140 BÂLE (CH) D37 D2 La D468 D263 D47 Traversant le faubourg de la Robertsau, le parcours D30 longe par la Véloroute Rhin - EuroVelo 15 le parc du D94 D29 château de Pourtalès pour mener à la digue des hautes Hœrdt D94 D2 eaux dressée en parallèle au Rhin. Après , Canal 2 EV dont l'entrée est marquée par le pont sur l'Ill, c'est une 15 1 D263 A35 succession de villages qui s'offre au cycliste. Retour sur D468 Écluses de les bords du Rhin par le site des grandes écluses de Gambsheim Gambsheim avant d'obliquer vers l'ouest. Les villes de La Wantzenau Bischwiller, Haguenau puis Brumath balisent le circuit Pfettisheim qui rejoint Strasbourg par le chemin de halage du canal ALLEMAGNE Lampertheim A4 de la Marne-au-Rhin. D468 Le Rhin L'Ill Ponctuant les étendues de maraîchage qui jalonnent 2 Départ du circuit / Start der Tour / Griesheim- le faubourg de la Robertsau, le parc du château de La Robertsau Start of trail / Vertrekpunt sur-Souffel Château de Pourtalès Pourtalès constitue un havre de paix dans la proche Stutzheim- Hœnheim Offenheim Sens du circuit / Richtung der Tour / banlieue de Strasbourg. À La Wantzenau, l'Ill étend ses Bischheim Direction of trail / Rijrichting eaux à travers la forêt rhénane où l'on trouve encore Route / Straße / Road / Verharde weg des roselières. Le village est réputé pour ses vieilles D1004 Piscine Wacken Voie à circulation restreinte/ maisons à colombages et sa gastronomie. Les rives du Straße mit eingeschränktem Verkehr / 22 A351 Parc de Rhin ont donné naissance à des villages typiques de l'Orangerie Restricted access road / Weg met beperkt verkeer bateliers comme Gambsheim et surtout Offendorf. Oberschæffolsheim Wolfisheim Strasbourg Parcours cyclables en site propre/ Quittons le fleuve pour découvrir l'église Saint-Georges Radweg im Gelände / de Haguenau et surtout Marienthal, où le plus célèbre EV Separate cycle track / Fietspad L'Ill 15 pèlerinage marial d'Alsace attire encore de nombreux La Bandes cyclables / Radweg auf der Straße / fidèles. Sans oublier en fin de parcours la visite du Fort Cycle lanes / Fietsstrook Rapp à Reichstett, dans la banlieue de Strasbourg. Gare SNCF / Bahnhof / A35 Railway station / Treinstation Ostwald 3 Autres tours / Andere Touren / 3 Der Rundweg durchquert den Vorort La Illkirch- Other trails / Andere tochten Robertsau, der für seinen Gemüseanbau berühmt 0 2,5 5 km Graffenstaden Bac gratuit / Kostenlose Rheinfähre / ist, und führt auf dem Rhein Radweg - EuroVelo 15 Légendes Cartographie Free ferry / Gratis pont anschließend entlang des Parc de Pourtalès bis zum Hochwasserdeich, welcher parallel zum Rhein verläuft. Die nächste Station ist La Wantzenau, ein für seine Going through the suburb of Robertsau, known De tocht gaat door de voorstad Robertsau, bekend Gastronomie und seine malerischen Fachwerkhäuser for its market gardens, the trail runs on the Rhine cycle om de tuinderijen, en haakt in op de Rijnfietsroute berühmter Ort. Anschließend durchquert der Radfahrer route - EuroVelo 15 along the edge of the grounds of - EuroVelo 15 door het park van het kasteel van mehrere typisch elsässische Dörfer. Auf Höhe der the Château de Pourtalès to lead to the high water dyke Pourtalès en over de hoge Rijndijk. Na La Wantzenau, Schleusenanlagen von Gambsheim gelangt man zurück which runs parallel to the Rhine. After La Wantzenau, beroemd vanwege de oude vakwerkhuizen en de zum Rheinufer. Der nächste Abschnitt führt durch renowned for its old half- timbered houses and its geweldige keuken, is de route tot aan de grote sluizen Offendorf, ein typisches ehemaliges Rheinschiffer- Dorf, restaurants, the cyclist then finds himself going through van Gambsheim bezaaid met typische Elzasdorpen. und anschließend durch Haguenau und Bischwiller. a succession of villages. Then, he returns to the banks Vervolgens rijdt u in westelijke richting via Offendorf, Auf diesem Abschnitt durch- quert man ebenfalls den of the Rhine via the site of the big locks at Gambsheim een charmant binnenschippersdorp, door Marienthal, berühmten Marien- Wallfahrtsort Marienthal. Nach and Offendorf, a typical boat-men's village, before de meest beroemde mariabedevaartsplaats van de Elzas, Brumath führt der Rundweg entlang des Marne- Rhein- bearing west. The route then goes through the towns of naar de plaatsen Bischwiller en Haguenau. Na Brumath Kanals. Am Ende dieses Rundwegs kann man einen Halt Bischwiller and Haguenau, as well as the famous Marian fietst u terug naar Straatsburg via het jaagpad van het einlegen, um das Fort Rapp in Reichstett zu besichtigen.. pilgrimage site at Marienthal. After Brumath, the return Marne-Rijnkanaal. Aan het eind van de tocht kunt u Fort route to Strasbourg follows the Marne-Rhine canal. At Rapp in Reichstett bezoeken, een van de negentien forten the end of the trail, a visit to the Fort Rapp at Reichstett van de verdedigingsgordel rond Straatsburg uit het eind is possible. van de negentiende eeuw.

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 1/5 L’ ALSACE À VÉLO DES BORDS DU RHIN AU CANAL DE LA MARNE-AU-RHIN Radwandern im Elsass Von den Rheinufern zum Rhein-Marne Kanal / From the banks of the Rhine to the Rhine-Marne canal Cycling in ALsace 8 Van de oever van de Rijn naar het Marne-Rijnkanaal / 91 km - 313 m Fietsen in de Elzas

LE PARCOURS / DER WEG / THE ROUTE / DE ROUTE

Partiel Total Localités Teilabschnitt Gesamt Orte - Towns - Gemeentes Partial Total

Strasbourg • Piscine Wacken - 0 km 0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Orangerie PC 2 1,9 km 1,9 km ◆ Robertsau Est Château de Pourtalès PC 1 2,6 km 4,5 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ La Wantzenau • PC 1 7,5 km 12,0 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Kilstett • D468(BC) 1 4,4 km 16,4 km ◆ ◆ Be-Bo ◆ Gambsheim • D468(BC) 1 3,4 km 19,8 km ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Écluses de Gambsheim D94/D2(BC) 1 2,1 km 21,9 km ◆ ◆ Offendorf D2(BC)/D29 1 4,1 km 26,0 km ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ Herrlisheim • D29 1 2,5 km 28,5 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be ◆ ◆ ◆ Drusenheim • PC 1 5,4 km 33,9 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Schirrhoffen D138/D137 7,5 km 41,4 km Schirrhein D37 1,1 km 42,5 km Oberhoffen/Moder D37 3,5 km 46 km ◆ ◆ ◆ Bischwiller • D29/D37 2,1 km 48,1 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Marienthal • D139/D48 4,4 km 52,5 km ◆ ◆ Be ◆ Haguenau • D329(BC) 4,7 km 57,2 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆ Weitbruch C/D140 8,3 km 65,5 km ◆ ◆ ◆ Be-Bo ◆ ◆ ◆ Brumath • D140/D47 6,0 km 71,5 km ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Vendenheim Pont • D263/D30/PC 8,0 km 79,5 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ Strasbourg • Piscine Wacken PC 2 9,5 km 89 km ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ ◆ Ep-Be-Bo ◆ ◆ ◆ ◆

LES SERVICES PAR COMMUNE / SERVICEANGEBOTE DER GEMEINDEN / SERVICES IN EACH TOWN / DIENSTEN PER GEMEENTE

Gare SNCF / Bahnhof / Railway station / Station Camping (*,**,***,****=classement, T=tourisme, L=loisirs, période • Hôtel-restaurant avec garage à bicyclette (H=hôtel, H/R=hôtel-restaurant, d’ouverture) / Campingplätze (*,**,***,**** =Einstufung, T=Tourismus, *,**,***,****=class. officiel, ch=nbre de chambres) / Hotel-Restaurant mit L=Freizeit, Öffnungszeiten) / Campsite (*,**,***,****=classif, T=tourism, Office de Tourisme / Verkehrsbüro / Tourist office / VVV Fahrradgarage (H: Hotel, H/R: Hotel-Restaurant, *,**,***,****=offizielle L=leisure, opening season) / Camping Klassifizierung, ch=Zimmeranzahl / Hotel-restaurant with bicycle shed Hébergement utilisant les énergies renouvelables / Alsatian accommodation (h=hotel, h/r=hotel-restaurant, *,**,***,**** =official classif., ch=no. of rooms) Location de bicyclettes (route, VTC) / Fahrrad-Vermietung / using renewable energy sources / Elsässische Tourismus-Unterkünfte die Bicycle hire (town & country bike) / Fietsenverhuur / Hotel-restaurant met fietsenstalling erneuerbare Energien benützen / Accommodatie met duurzame energie Piscine / Schwimmbad / Swimming pool / Buitenbad Réparation de bicyclettes / Fahrrad-Reparatur / Bicycle repairs / Piscine couverte / Hallenbad / Indoor swimming pool / Binnenbad Restaurant Fietsenmaker Petit déjeuner buffet* / Frühstücksbuffet* / Buffet breakfast* / Ontbijtbuffet* Bistrot-café / Bistro-Cafe / Bistro-café / Café Panier repas pour le déjeuner* / Lunchpaket zum Mitnehmen* / Take-away dinner* / Lunchpakket* Nature de la voirie / Art der Straßen / Alimentation / Lebensmittel / Food shop (Ep : épicerie/Lebensmittel- Outils pour petites réparations/ Werkzeuge für kleine Reparaturen / Types of tracks / Wegsoorten : geschäft/grocer's/Kruidenier - Be : boulangerie/Bäcker/baker's/ Bakker Tools for small repairs / Reparatiekit - Bo : boucherie/Metzgerei/butcher's/Slager) PC Parcours cyclable / Radweg / Cycle track / Fietspad Transport des bagages à l’étape suivante* / Gepäcktransfer zur nächsten Pharmacie / Apotheke / Pharmacy / Apotheek BC Bande cyclable / Radweg auf der Straße / Cycle lane / Fietsstrook Etappe* / Transportation of luggage to next stop* / Bagagevervoer* IC Itinéraire cyclable local / Fahrrad-Strecke / Local cycle trail / *Sur demande préalable / *auf vorige Anfrage / *on prior demand / *op aanvraag Plaatselijke fietstocht Bureau de poste / Post / Post office / Postkantoor RF Route forestière / Waldweg / Forest road / Bosweg Chambre d’hôtes / Gästezimmer / Bed and breakfast / B&B C Route communale / Gemeindestraße / Local road / Gemeenteweg Guichet automatique bancaire / Geldautomat / Cash dispenser / Geldautomaat D Route départementale / Landstraße / "B" road / Departementale weg 100 Hébergement collectif (auberge de jeunesse, gîte d’étape, etc.) / Beherbergungs­vereine (Jugendherbergen, Etappenunterkünfte usw.) Baignade / Bademöglichkeit / Bathing / Zwemmen toegestaan N  / Schnellstraße / "A" road / Provinciale weg (lits=Bettenanzahl) / Hostel-type accomodation (youth hostel, hikers' hostels, etc.) (lits=no. of beds) / Groepsaccommodatie

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 2/5 L’ ALSACE À VÉLO DES BORDS DU RHIN AU CANAL DE LA MARNE-AU-RHIN Radwandern im Elsass Von den Rheinufern zum Rhein-Marne Kanal / From the banks of the Rhine to the Rhine-Marne canal Cycling in ALsace 8 Van de oever van de Rijn naar het Marne-Rijnkanaal / 91 km - 313 m Fietsen in de Elzas

ADRESSES UTILES / NÜTZLICHE ADRESSEN / USEFUL ADDRESSES / NUTTIGE ADRESSEN

Comment s’y rendre Europe Hotel ** H/R 71 ch. ■■HAGUENAU (67500) over de Tweede Wereldoorlog. het functioneren van de vistrappen Wie erreicht man 03 88 93 58 11 (opening gepland begin 2016) in de Rijn. How to get there DECATHLON Bereikbaarheid www.europehotel.fr 03 88 05 33 30 ■■GAMBSHEIM De sluizen van Gambsheim zijn de Les Pins H/R 23 ch. grootste sluizen van het binnen- Cycles RISCHMANN PASSAGE 309 vaartnetwerk in Frankrijk. SNCF 36 35 (0,40 € / minute) 03 88 93 68 40 03 88 93 34 10 PAVILLON DE TOURISME www.sncf.fr www.hotelrestaurantlespins Dagelijks rondleidingen met uitleg. haguenau.com MONDOVÉLO Barrage, écluses et passe à ■■OFFENDORF Ligne/Linie/Line/Lijn 03 88 05 46 30 poissons / Stauwerk, Schleusen Strasbourg- Camping municipal und Fischtreppe / Dam, locks «Les Pins» ** T VÉLODROME • La Wantzenau 03 88 73 47 25 and fish pass / Dam, sluizen en • Kilstett (1/5 -> 0/9) vistrap Musée de la Batellerie • Gambsheim 03 88 73 91 43 - 03 88 93 70 00 ■■VENDENHEIM (67550) 03 88 96 44 08 / Schiffahrtsmuseum / • Herrlisheim www.tourisme-haguenau.eu DECATHLON www.mairie-gambsheim.fr Museum of boat activity / • Drusenheim ■■WEITBRUCH (67500) 03 88 81 99 81 Panneaux d’information décri- Binnenvaartmuseum vant le fonctionnement de l’usine 03 88 96 74 92 Ligne/Linie/Line/Lijn À proximité, à ■■BISCHHEIM (67800) www.offendorf.fr Strasbourg- hydroélectrique, des écluses et du NIEDERSCHAEFFOLSHEIM Cycles LUDWIG Sur une péniche de type • Bischwiller (67500) barrage. Dans les espaces visiteurs 03 88 33 61 31 de la passe à poissons une salle Freycinet, sauvée du déchirage, • Marienthal restaurée et rebaptisée «CABRO», • Haguenau Au Bœuf Rouge H/R 13 ch. ■■SCHILTIGHEIM (67300) subaquatique de visualisation 03 88 73 81 00 permet d’observer la remontée une exposition retrace l’évolution Lignes/Linien/Lines/Lijnen Cycles Xav www.boeufrouge.com des poissons au travers de 3 baies de la batellerie en Alsace et plus Strasbourg-Mommenheim 09 52 05 41 38 vitrées ouvertes sur des bassins de particulièrement à Offendorf, le Strasbourg- KURTZENHOUSE (67240) la passe. Sur place, une exposition plus grand village de mariniers • Brumath e Où louer une bicyclette permanente permet de s’informer de l’est de la au XX s. Les • Stephansfeld 3 chambres d’hôtes 3 épis Fahrrad-Vermietung sur : la biodiversité et les migra- principaux thèmes développés • Vendenheim chez Eva et Fabrice LAPP Where to rent a bicycle Fietsverhuur tions piscicoles du Rhin, les consé- sont la vie sur l’eau, la profession • Reichstett 03 88 72 45 94 http://locationsalsace.fr/ quences de l’aménagement du de batelier et marinier en Alsace, le ■■STRASBOURG (67000) quotidien à bord (croyances, tradi- ■■VENDENHEIM (67550) Rhin, l’utilité et le fonctionnement Où se loger voir / siehe / see / zie: : des passes à poissons sur le Rhin. tions, organisation de l’habitat, la Unterkünfte Argos ** H/R 50 ch. TOUR CYCLO 7 vie à terre. Where to stay Informationstafel mit Accommodatie 03 88 81 86 36 ■■HAGUENAU (67500) Beschreibung des Betriebs Nach Rettung vor der www.hotel-argos-strasbourg.com des Wasserkraftwerks, der Verschrottung und liebevoller ■■STRASBOURG (67000) Vélocation Renovierung wurde die Freycinet- Auberge de la Forêt H/R 18 ch. 03 88 94 97 88 Schleusen und Stauwerke am voir / siehe / see / zie: : 03 88 20 01 15 Rhein. Im Besucherzentrum Schute CABRO getauft. Eine TOUR CYCLO 7 des Fischpasses ermöglicht ein Ausstellung zeigt die Geschichte www.aubergedelaforet.fr Offices de Tourisme ■■LA WANTZENAU (67610) unter dem Wasserniveau liegen- der Binnenschiffer im Elsaß und À proximité, à Verkehrsämter besonders in Offendorf, dem größten Moulin de La Wantzenau *** BERSTETT (67370) Tourist Offices der Saal das Beobachten der VVV Fische beim Aufsteigen mittels 3 Binnenschifferort Ostfrankreichs. H 20 ch. 3 chambres d’hôtes 3 épis Die Thematik beinhaltet das 03 88 59 22 22 ■■STRASBOURG **** Beobachtungsfenstern in die Becken chez M. Jean-Daniel FREYSZ des Passes. In einer Ausstellung Leben auf dem Wasser, den Beruf www.moulin-wantzenau.com 03 88 52 28 28 03 88 69 54 33 wird über: die Artenvielfalt des Binnenschiffers im Elsaß, das www.otstrasbourg.fr À proximité, à www.freysz.com und die Fischwanderung im Alltagsleben an Bord (Aberglauben, HOERDT (67720) ■■GAMBSHEIM Rhein, die Konsequenzen Traditionen, Bewohnung…), und Au Cygne ** H/R 9 ch. Où réparer une bicyclette 03 88 96 44 08 der Rheinbegradigung, die den Landgang. 03 88 69 23 33 Fahrrad-Reparaturen www.passage309.eu Notwendigkeit und Funktionsweise The Freycinet type barge saved Where to get a bicycle fixed from destruction and now restored www.au-cygne.com Fietsreparatie ■■HAGUENAU ** der Fischtreppen am Rhein berichtet. Information panels describing and renamed the “CABRO”, houses ■■GAMBSHEIM (67480) 03 88 06 59 99 an exhibition which recounts the ■■STRASBOURG (67000) www.tourisme-haguenau-potiers.com operations at the hydroelectric Camping municipal ** L voir / siehe / see / zie: : plant, locks and dam on the Rhine. development of inland water (1/5 -> 30/9) transport in Alsace and more TOUR CYCLO 7 Que visiter In the Fish Pass Visitor Centre, an 03 88 96 42 59 underwater room enables you specifically in Offendorf, the larg- ■■LA WANTZENAU (67610) Besichtigungen est bargeman’s village in the east ■■MARIENTHAL (67500) Visits to observe the fish swimming Garage CLAUSS Te zien up and down the river through 3 of France in the 20th century. The L’Ermitage *** H/R 14 ch. 03 88 96 20 37 bay windows that open onto the main themes focus on life on the 03 88 93 41 23 ■■LA WANTZENAU ■ fish tanks. A permanent on-site waterways, the bargeman’s trade www.hotel-ermitage.com ■GAMBSHEIM (67760) exhibition provides visitors with in Alsace, everyday life on board 2 chambres d’hôtes 4 épis FELDIS Bruno (beliefs, traditions, organising the 03 88 96 41 10 information at different levels on chez Josiane HERR MMPark France discovering biodiversity and fish living space etc.) and life on land. 06 72 50 43 32 ■■HERRLISHEIM (67850) 4 Rue Georges Cuvier migration in the Rhine, the impact Het museum is ingericht in de www.la-parenthez.fr Cyclo-Jet 03 88 59 25 43 of Rhine development projects van de sloop geredde, gerestaureer- ■■HAGUENAU (67500) 03 88 96 78 98 http://mmpark.fr and the utility and functioning of de spits ‘CABRO’. De expositie gaat Espace muséal et interactif fish passes on the Rhine. over de ontwikkeling van de bin- Champ’Alsace Aérodrome *** ■■DRUSENHEIM (67410) autour de la Seconde Guerre Informatieborden over het nenvaart in de Elzas, in het bijzonder H/R 40 ch. Cycles KLINGLER et Cie mondiale. functioneren van de waterkracht- in Offendorf, het grootste binnen- 03 88 93 30 13 03 88 53 30 78 (ouverture début 2016) centrale, de sluizen en de dam. In de vaartschippersdorp in het oosten www.champ-alsace.com ■■OBERHOFFEN/MODER Ein dem Zweiten Weltkrieg bezoekersruimte van de vistrap is een van Frankrijk in de twintigste eeuw. Champ’Alsace Centre *** H/R (67760) gewidmeter interaktiver onderwaterzaal ingericht vanwaar De hoofdthema’s zijn het leven op 29 ch. Museumsbereich. via drie ramen met uitzicht op de het water, het beroep binnenvaart- TECHNOCYCLES 03 88 93 33 38 (Eröffnung Anfangs 2016) bekkens van de vistrap het klimmen schipper in de Elzas, het dagelijks 03 88 05 95 00 www.champ-alsace.com An interactive museum space van de vissen te zien is. Ter plekke, leven aan boord (geloof, tradities, Ibis ** H/R 61 ch. ■■BISCHWILLER (67240) dedicated to the Second World een permanente expositie over: de organisatie van het huishouden), het War. leven aan wal. 03 88 73 06 66 Cycles B.G. biodiversiteit en de trek van de vis- (opening scheduled for the begin- www.ibis.com 03 88 53 88 12 sen in de Rijn, de gevolgen van de ning of 2016) kanalisatie van de Rijn, het nut en Een interactieve museumruimte

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 3/5 L’ ALSACE À VÉLO DES BORDS DU RHIN AU CANAL DE LA MARNE-AU-RHIN Radwandern im Elsass Von den Rheinufern zum Rhein-Marne Kanal / From the banks of the Rhine to the Rhine-Marne canal Cycling in ALsace 8 Van de oever van de Rijn naar het Marne-Rijnkanaal / 91 km - 313 m Fietsen in de Elzas

■■DRUSENHEIM de la production lainière locale Regional produce market : sceaux, monnaies, etc. du XIIe au Markten : (1850-1960). Saturday morning XIXe s. Présente également une dinsdag en vrijdagochtend. Präsentiert die Geschichte der Streekmarkt : collection d’art juif. Biologische markt : Musée Paso Stadt die im 17 Jh. Hugenotten emp- zaterdagochtend Das Museum ist in einem vrijdag eind van de middag www.paso.fr fing. Viele waren Tuchfabrikanten Neorenaissance Gebäude unterge- und haben zur Ausdehnung der ■■MARIENTHAL bracht. Wichtige archäologische Boerenmarkt : www.pasoarts.de zaterdagochtend Le musée PASO fait partie Textil-Industrie gedient. In der A Notre-Dame Marienthal / Zu Sammlungen mit dem Mobiliar intégrante du Pôle Culturel de Mitte vom 19. Jh. gab es etwa 100 Unserer Lieben Frau / To Our von mehr als 750 Grabstätten aus « Humour des Notes », Festival Drusenheim. Il abrite une donation Tuchfabriken. Ausstellung Stoffe und Lady Marienthal / Notre-Dame der Eisen- und Bronzezeit. Schöne de musique et d’humour exceptionnelle de 700 oeuvres Textilmaschinen aus der lokalen Marienthal Bronzegegenstände der römischen Vendredi avant l’Ascension au que cet artiste a faite à sa com- Wollproduktion (1850 bis 1960). 03 88 93 90 91 (Maison des Zeit. Verordnungen, Siegel, Münzen, samedi suivant mune natale en juillet 2012, afin Details the history of the city Prêtres/Pfarrhaus/Presbytery) usw., die die Geschichte der Stadt „Humor der Noten“, Musik und where many Huguenots settled Lieu de pèlerinage le plus vom 12. bis zum 19. Jh. erklären. Humor Festival de pérenniser et faire vivre son art. th PASO désire partager la culture et down in the 17 c. for most of important d’Alsace. Pour les dates Sehr sehenswert: eine Sammlung Freitag vor Christi Himmelfahrt bis faire découvrir l’art contemporain them cloth manufacturers who des pèlerinages, se renseigner jüdischer Kunst. Samstag danach au plus grand nombre. Il souhaite contributed to the expansion of auprès de la Maison des Prêtres. Housed in a building of neo- “Notes of Humour”, festival of the textile industry. In the middle Er ist der wichtigste Marien- Renaissance style. Important music and humour voir le musée PASO devenir “un th lieu de vie, d’échanges et de of the 19 c. the city was counting Wallfahrtsort im Elsass. Für die archeological collections including Friday before Ascension to the création”. about 100 factories. Exhibition of Wallfahrtsdaten, Auskunft beim the furnishings from more than 750 Saturday after Das PASO-Museum ist Teil des fabric and textile machines stem- Pfarrhaus. Bronze and Iron Age tombs from ‘Humour des notes’, humor- en Kulturzentrums (Pôle culturel) von ming from the local wool produc- Marienthal is the most impor- Haguenau forest. Bronze objects muziekfestival : Drusenheim. Es verfügt über 700 tion (1850-1960). tant place for Maria pilgrimages of the Roman period. History of van vrijdag vóór 15 augustus tot Werke (400 auf Leinwand und 300 Over de geschiedenis van deze in Alsace. Dates of pilgrimages, the town through its aldermen’s de volgende zaterdag auf Papier), die der Künstler der stad die in de zeventiende eeuw een contact the presbytery. Charters, official seals, coins, goblets, toevluchtsoord van de hugenoten Belangrijkste bedevaartplaats etc… from the 12th to the 19th c. Also Marché du terroir : Stadt Drusenheim im Juli 2012 1er dimanche de juillet als Schenkung überlieβ, damit was, voornamelijk lakenfabrikan- in de Elzas. Meer informatie over displays a collection of Jewish art. ten. Zij stonden aan de basis van de data van de bedevaarten bij de Gehuisvest in een gebouw in Regionalprodukte Messe : sein Schaffen auch in Zukunft der 1. Sonntag im Juli Öffentlichkeit zugängig ist und dis- een bloeiende textielnijverheid die pastorie. neorenaissancestijl. Grote archeo- halverwege de negentiende eeuw logische collecties met meubilair Local produce fair : kutiert werden kann. Darüber hinaus ■■HAGUENAU 1st Sunday in July hofft und wünscht sich der Künstler, bijna honderd lakenfabrieken telde. uit meer dan 750 graven uit het Expositie van stoffen en textielma- bronzen en ijzeren tijdperk uit het Streekmarkt : dass das PASO-Museum, über die e Präsentation seiner Werke hinaus, zu chines uit de plaatselijke wolproduc- bos van Haguenau. Fraaie bronzen 1 zondag van juli tie (1850-1960). Musée Alsacien / Elsässiches voorwerpen uit de Romeinse tijd. einem lebendigen Ort der kreativen Museum / Alsatian Museum / Festival des Berges : Begegnung und zu einem Treffpunkt Maison des Arts / Kunst Geschiedenis van de stad via oor- 14 juillet Elzasmuseum kondes, zegels, muntstukken, enz. und Austausch von Kunst und künst- Museum / Art Museum / 1, place Joseph Thierry Musik und Folklorefest : lerischen Konzeptionen wird. Kunsthuis (12e-19e eeuw). Het museum heeft 14. Juli 03 88 73 30 41 ook een collectie Joodse kunst. Het PASO-museum maakt deel 19, rue des Charrons www.tourisme-haguenau- Music and folk festival : uit van het Cultureel Centrum van 03 88 53 99 29 potiers.com Musée du Bagage / Gepäck 14th of July Drusenheim. Het museum huisvest Exposition permanente d’une Situé dans un bâtiment de Museum / Luggage Museum / Oeverfestival : een uitzonderlijke schenking van 700 centaine d’œuvres de l’artiste 1486 qui servit de chancellerie Bagagemuseum 14 juli werken die de kunstenaar in juli 2012 peintre Philippe Steinmetz (1900- 03 88 90 29 39 à l’Hôtel de Ville médiéval de Festival du Houblon : in zijn geboorteplaats maakte om 1987), dans la maison où l’artiste www.museedubagage.com Haguenau. Collections d’arts et Fin août zijn kunst te doen voortleven. PASO a vécu. traditions populaires (mobilier, Retrace l’histoire du voyage Hopfenfest : wil de cultuur en de hedendaagse - Salle consacrée à Henri Baumer, e costumes). du 18 s. à nos jours à travers les Ende August kunst zo breed mogelijk verspreiden. marqueteur et historien local. Das Gebäude (1486) diente métamorphoses du bagage, des Hop’s festival : Hij zou graag het PASO-museum - Expositions temporaires. dem mittelalterlichen Rathaus von modes de transport et des modes End of August willen zien als ‘een leefplek, een plek Ausstellung : rund hundert Werke Haguenau als Kanzlei. Sammlungen vestimentaires. Hopfeest : voor uitwisseling en schepping’. des Kunstmalers Philippe Steinmetz volkstümlicher Kunst und Tradition Zeichnet die Geschichte der eind augustus Mini-Golf (1900-1987) in dem Haus, in dem er (Mobiliar, Trachten). Reisen vom 18 Jh. bis heutzutage 03 88 53 30 60 sein Leben verbrachte. The building (1486) was durch die Entwicklung der Gepäcke, ■■BRUMATH (Auberge au Gourmet) - Ein Saal ist dem Historiker und the chancellery for Haguenau’s der Verkehrsarten und Bekleidungen. Meister der Holzeinlegearbeiten Marché du terroir : mediaeval Town-hall. Collections Traces the travel history as of Henri Baumer gewidmet. Parc d’Aventures de Brumath- vendredi après-midi of popular arts and traditions the 18th c., luggage manufactur- -Wanderausstellungen. (Furniture, costumes). ing, transportation and fashion. plage / Abenteuerpark- Markt mit regionalen Permanent exhibition featur- Gevestigd in een gebouw uit De wereld van het reizen van de Hochseilgarten / High Produkten : Freitag Nachmittag ing a hundred or so paintings by 1486 dat dienst deed als kanselarij 18e eeuw tot heden via de ontwikke- wire forest adventure / Regional produce market : local artist Philippe Steinmetz in het middeleeuwse stadhuis van ling van de bagage, vervoermiddelen Bomenparcours / Klimpark Friday afternoon (1900-1987), in the house where Haguenau. Collecties volkskunst en reiskleding. 03 88 59 36 27 Steinmetz himself lived. en volkstradities (meubilair, kleder- www.brumath-aventure.fr Streekmarkt : - Room devoted to Henri Baumer, Marchés traditionnels : vrijdagmiddag drachten). Mardi et vendredi matin. Situé dans une belle forêt local historian and marqueteur. mêlée (chênes, hêtres et sapins) en Musée Historique / Historisches Marché bio : ■■BISCHWILLER - Regular exhibitions. bordure immédiate de la baignade Museum / Historical Museum / Vendredi en fin d’après-midi Permanente expositie van een aménagée de Brumath, le parc Historisch Museum Marché des producteurs : honderdtal werken van de kunst- compte 3 ha et propose 8 parcours 9, rue du Maréchal Foch samedi matin schilder Philippe Steinmetz (1900- avec des ateliers pour les 3/8 ans, Musée de la Laub / Museum / 03 88 93 79 22 1987) in het huis waar de kunstenaar Wochemärkte la famille et les sportifs confirmés. Museum / Museum van de Laub www.tourisme-haguenau- woonde. Dienstag und Freitag Vormittag Programme multi-activités (plon- Ancienne Mairie potiers.com - Ruimte gewijd aan Henri Baumer, Bio Markt gée, canoë, équitation,), soirées à 03 88 53 99 29 Installé dans un bâtiment mozaïekwerker en plaatselijk his- Freitag am Spätnachmittag thème (animation, musique, sur Retrace l’histoire de la ville de style néo-Renaissance. toricus. Bauernmarkt : demande). qui fut notamment refuge des Importantes collections archéo- - Tijdelijke exposities Samstag Vormittag Der Park erstreckt sich auf 3 Huguenots au XVIIe s., pour la plu- logiques avec mobilier de plus de Hektar mitten in einem schönen part drapiers. Ils furent à l’origine Marché du terroir : 750 sépultures de l’Âge du Bronze Weekly markets Mischwald (Eichen, Buchen und d’une industrie textile florissante samedi matin et du Fer provenant de la forêt de Tuesday and Friday morning. Fichten) gleich neben dem Badesee dont l’apogée se situe au milieu du Markt mit regionalen pro- Haguenau. Beaux objets en bronze Biomarket e von Brumath. Er bietet 8 verschie- XIX s. avec près de 100 manufac- dukten : de la période romaine. Histoire Friday at the end of the afternoon dene Strecken und sogar Ateliers für tures de draps. Exposition de tissus Samstag Vormittag de la ville au travers des Chartes, Country market : et de machines textiles provenant Saturday morning 3 bis 8-jährige Kinder. Er ist für die

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 4/5 L’ ALSACE À VÉLO DES BORDS DU RHIN AU CANAL DE LA MARNE-AU-RHIN Radwandern im Elsass Von den Rheinufern zum Rhein-Marne Kanal / From the banks of the Rhine to the Rhine-Marne canal Cycling in ALsace 8 Van de oever van de Rijn naar het Marne-Rijnkanaal / 91 km - 313 m Fietsen in de Elzas ganze Familie und geübte Sportler This garden is composed of a A “heritage street” with differ- race of the Vauban dam / Terras garden / Botanische Tuin gedacht. diverse selection of ambiences, ent types of traditional houses: met uitzicht op de Dam van 03 88 35 83 67 Located in a beautiful mixed from the Mediterranean space and house with a detailed reconstruc- Vauban Visites en bâteaux / forest (oak, beech and fir trees) on shade garden, to the lawn encir- tion of life around 1900 (interior, Centre de l’Illustration Tomi Schiffsrundfahrten / Visits the edge of the Brumath lake site, cled with trees and ornamental furniture), barn displaying agricul- Ungerer - of Strasbourg by boat / the park covers 3 hectares and shrubbery, the chequered kitchen tural equipment from the 19th and 03 88 52 50 04 Rondvaarten offers 8 trails with a few workshops garden, the Rosaceae orchard, 20th century and housing two exhi- www.musees-strasbourg.org 03 88 84 13 13 for 3 to 8 year olds, families and and the zen garden bordered with bitions on straw and cereals, 17th high level sports enthusiasts. A bamboo plants. century house (exterior only). Musée Alsacien / Elsässisches Visites en mini-train / Die number of activities are on offer Verschillende sferen volgen Klein openluchtmuseum met Museum / Alsatian Museum / Altstadt mit dem Mini-Zug / (diving, canoeing, riding etc.), with elkaar op: van mediterrane ruimte traditionele woningen uit de Elzas: Elzasmuseum The old town by minitrain / theme evenings (entertainment, tot schaduwtuin, met bomen en huis dat waarheidsgetrouw het 03 88 52 50 04 Stadsrondleidingen in treintje music) on request. sierheesters omzoomd grasveld, leven van rond het jaar 1900 weer- www.musees-strasbourg.org 03 88 77 70 03 In een prachtig gemengd bos moestuin in vakken, rozentuin, zen geeft (interieur, meubilair), schuur Musée Historique / Historisches Marchés hebdomadaires : (eiken, beuken, naaldbomen) tegen tuin met bamboehaag. Rustgevende met landbouwgereedschap uit de Museum / Museum of History / - boulevard de la Marne : Mardi, het recreatiemeer van Brumath. Park waterpunten langs het pad, ont- 19e en 20e eeuw waar ook twee Historisch Museum Samedi matin van 3 hectaren met 8 verschillende spanningsplekken. exposities ondergebracht zijn over 03 88 52 50 04 - place Broglie : Mercredi, Vendredi routes: voor kinderen van 3 tot 8 jaar, Mini-Golf stro en graan, huis uit de 17e eeuw www.musees-strasbourg.org toute la journée gezinnen en sportieve waaghalzen. 03 88 59 36 87 (alleen buitenkant te bezichtigen). Musée de l’Œuvre Notre Dame - place du marché aux poissons : mar- Programma met diverse activiteiten www.brumath-aventure.fr Fort Rapp / Festung Rapp / Fort / Œuvre Notre-Dame Museum / ché paysan le samedi matin (duiken, kanovaren, thema-avonden Rapp / Fort Rapp Œuvre Notre-Dame museum / - place du marché neuf : marché de la (entertainment, muziek, op aanvraag). Marché du terroir : montagne le samedi toute la journée Mercredi matin 03 88 20 06 02 Museum Œuvre Notre Dame Musée Archéologique / Fax 03 88 81 92 85 03 88 52 50 04 Wochenmärkte : Archäologisches Museum Markt mit regionalen Le Fort Moltke, rebaptisé Rapp www.musees-strasbourg.org - boulevard de la Marne : Dienstag, / Archeological Museum / Produkten: en 1918, a été construit de 1872 à Samstag Vormittag Mittwoch Vormittag Musée des Arts Décoratifs / Archeologisch Museum 1874. Il faisait partie de la ceinture Museum für Kunstgewerbe - place Broglie : Mittwoch, Freitag den 03 88 51 07 61 Regional produce market : de forts avancés, à quelques kilo- / Decorative Arts Museum / ganzen Tag 03 88 51 05 15 Wednesday morning mètres de Strasbourg, pour mettre Sierkunstmuseum - place du marché aux poissons : Dans les caves voûtées de Streekmarkt : la ville hors de portée de l’artillerie 03 88 52 50 04 Bauernmarkt am Samstag Vormittag l’ancien château des - woensdagochtend de l’époque. Le circuit de visite www.musees-strasbourg.org - place du marché neuf : Bergprodukte (1720), aujourd’hui passe par la caserne, la casemate, Markt am Samstag den ganzen Tag Foire aux oignons Musée des Beaux-Arts / église protestante, exposition e la poudrière, les monte-charges, 4 dimanche de septembre Kunstmuseum / Fine Arts Weekly Markets : du passé gallo-romain de la ville les systèmes de caponnière, l’infir- Museum / Museum voor Schone - boulevard de la Marne : Tuesday and (éléments lapidaires, bronzes, céra- Zwiebelfest merie, la cuisine, la boulangerie… Kunsten Saturday morning mique, etc.) 4. Sonntag im September Die Moltke-Festung, 1918 03 88 52 50 04 - place Broglie : Wednesday and Friday In den gewölbten Kellern Onion festival in Rapp-Festung umbenannt, www.musees-strasbourg.org - place du marché aux poissons : des ehemaligen Schlosses von 4th Sunday of September stammt aus den Jahren 1872- Country market on Saturday morning Hanau-Lichtenberg (1720), heute 4e zondag van september : 1874. Sie war Teil der vorgela- Musée Archéologique / - place du marché neuf : Mountain protestantische Kirche, Ausstellung Uienmarkt gerten Festungsmauern nahe Archäologisches Museum products’ market on Saturday all day / Archeological Museum / der gallo-römischen Vergangenheit ■ Strasbourg und brachte sie long der Stadt (Steinskulpturen, ■VENDENHEIM Stadt außer Reichweite fremder Archeologisch Museum Wekelijkse markten: Bronzegegenstände, Keramik, usw.). Marché du terroir : samedi Artilleriegeschütze. Die Besichtigung 03 88 52 50 04 - boulevard de la Marne : di. en za. In the vaulted cellars of the for- matin / Markt mit regionalen führt durch die Kaserne, die www.musees-strasbourg.org ochtend mer Hanau-Lichtenberg residence produkten : Samstag Vormittag Kasematten, das Munitionslager, die Musée d’Art Moderne et - place Broglie : wo., vr. hele dag (1720), a protestant church today, / Regional produce market : Lastenheber, die Festungsgräben, Contemporain / Museum der - place du marché aux poissons : boe- exhibition of the Gallo-Roman past Saturday morning das Lazarett, die Küchen und Modernen Kunst / Museum of renmarkt op za. ochtend of the town (lapidary, Bronze age Bäckereien und vieles mehr. ■■REICHSTETT modern and contemporary art - place du marché neuf : markt met metalwork, ceramics, etc…). Moltke Fort, renamed Rapp / Museum voor Moderne en producten uit de bergen, hele za. Expositie over het Gallo- Fort in 1918, was built between Hedendaagse Kunst Romeinse verleden van de stad 1872 and 1874. It was part of the A proximité à / In der Nähe in / Le Parc de la Maison Alsacienne 03 88 23 31 31 (stenen, bronzen beelden, keramiek, belt of advanced forts lying a few www.musees-strasbourg.org Nearby in/ In de buurt : enz.) in de overwelfde kelders van de / Elsässische Häuser Park SCHILTIGHEIM kilometres from Strasbourg to Musée Zoologique / oude burcht van Hanau-Lichtenberg / Alsatian House Park / place the city out of the range of Zoologisches Museum Roseraie / Rosengarten / Rose- (1720), nu protestante kerk. Elzashuizenpark the artillery at this period. The trail / Zoological Museum / garden / Rosarium 34, rue Courbée takes you through the barracks, Jardins de l’Escalier / 03 88 20 59 90 Zoölogisch Museum Rue Contades Garten / Garden / Jardins the blockhouse, the gunpowder 03 88 35 85 35 03 88 33 29 67 http://parc.alsace.free.fr room, goods lifts, sheltered walk- de l’Escalier «Ecorue» de différents types www.musees-strasbourg.org Jardin de 30 ares avec 5 000 10, rue de Pfaffenhoffen ways, medical post, kitchen and rosiers de 390 variétés différentes. d’habitats traditionnels : maison Musée de Sismologie et 03 88 51 99 14 bakery… Garten von 30 Aren mit 5000 qui reconstitue dans le détail la Magnétisme / Museum für www.a-lescalier.com Fort Moltke, vanaf 1918 Rapp Rosensträuchern in 390 verschiedene vie autour de 1900 (intérieurs, Seismologie und Erdanziehung Différentes ambiances se genoemd, dateert van 1872-1874. Arten. mobilier), grange regroupant du / Museum of Seismology and succèdent entre l’espace médi- e e Het fort maakte deel uit van de linie Garden of 3000 square meters matériel agricole des XIX et XX Geomagnetism / Seismologie- terranéen et le jardin d’ombre, vooruitgeschoven forten op enkele with 5000 rose trees of 390 differ- siècles et servant de cadre à deux kilometers van Straatsburg, om de en Aardmagnetismemuseum la pelouse cernée d’arbres et expositions sur la paille et le grain, ent varieties. d’arbustes d’ornement, le potager e stad buiten bereik van de artillerie Planétarium / Planetarium / Tuin van 3 km² met 5.000 maison du XVII siècle (extérieurs te houden. De rondleiding gaat en carrés, le verger de rosacées, le uniquement). Planetarium / Planetarium rozenstruiken van 390 verschillende jardin zen bordé de bambous. Des door de kazerne, de kazemat, het 03 88 21 20 40 soorten. Kleines Freilichtmuseum kruitmagazijn, de goederenliften, het points d’eau agrémentent le par- http://planetarium.u-strasbg.fr Fête de la bière mit Häusern von damals. Das grachtensysteem, het hospitaal, de cours, des aires de repos invitent à Haupthaus ist wie in 1900 einge- Le Vaisseau / Wissenschafts 1er ou 2e week-end d’août la détente. keuken, de bakkerij... richtet. In der Scheune befinden sich - und Technikzentrum / Bierfest Ein Wechsel verschiedener Eglises / Kirchen / Churches / Landwirtschaftsgeräte aus dem 19. Science and technology disco- 1. oder 2. Wochenende im August Gestaltungen- vom Mittelmeerflair und 20. Jh. Zwei Ausstellungen über Kerken : Cathédrale - St Pierre very centre / Wetenschaps- en zu Schattenpflanzen über einen Heu und Getreide, sowie ein Haus le Jeune - St Thomas Techniekcentrum Beer festival 1st or 2nd week-end of August Rasen mit angrenzenden Bäumen aus dem 17. Jh., das nur von außen Terrasse panoramique +33 (03) 88 44 44 00 und Ziersträuchern, quadratische erhalten ist. du Barrage Vauban / www.levaisseau.com 1e of 2e weekend van augustus : Gemüsebeete, den Rosenhain und einen Aussichtsterrasse des Jardin Botanique / Der bota- Bierfeest bambusumgebenen Zen-Garten. Vaubandams / Panoramic ter- nische Garten / The botanical

JANVIER 2016 - www.alsaceavelo.fr / www.radfahrenimelsass.de / www.cyclinginalsace.com 5/5