maandelijks informatie- en opinieblad voor en over het notariaat

editie 10 | oktober 2013 | jaargang 13

Twijfels over centraal 8 Afwikkeling 16 Drukbezochte 22 aandeelhoudersregister internationale nalatenschappen ringvergaderingen bij KvK sneller en gemakkelijker bestaan

Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS)

‘Ouderen in veilige handen bij notaris’ UITVAARTCOMPACT.NL

Als financieel beheerder adviseert en helpt u cliënten bij het regelen van een uitvaart. Dan is het goed om te weten dat er Uitvaart Compact is. Een online dienstverlening die een kwalitatieve uitvaart biedt voor een vaste lage prijs. Mogelijk de oplossing wanneer u een financiële regeling moet treffen bij overlijden van een cliënt. Dit kan nu, later of juist vooraf bij leven geregeld worden. Voor relaties die Uitvaart Compact ‘nu’ of ‘vooraf’ voor hun cliënten willen regelen, kan bij herhaald gebruik in overleg worden gekeken naar een passende boekings- en afhandelingsregeling.

• Juist voor cliënten die het geld niet hebben • Goede (financiële) regeling of advies voor en geen (verdere) schulden willen en uw cliënten kunnen aangaan • Uitvaart Compact is geheel via internet, • Kwalitatieve uitvaart voor een vaste, lage uitvaartcompact.nl, of telefonisch via prijs. Ook bij leven vooraf vast te leggen 0800 5080 te regelen

UITVAART COMPACT, VASTE LAGE PRIJS, GEEN VERRASSINGEN ACHTERAF

Uitvaart Compact Kijk hoe GOEDKOOPSTE UITVAART ONLINE Uitvaart Compact werkt

‘Move the World’ als u er zelf niet meer bent? Dat kan!

KidsRights laat als kinderrechtenor- Malala, het Pakistaanse meisje dat een steunen en KidsRights op te nemen in uw ganisatie zien dat kinderen de wereld aanslag overleefde omdat ze vindt dat meis- testament. in beweging kunnen brengen. De jes de kans moeten krijgen om naar school mooiste voorbeelden hiervan zijn de te gaan. Twee voorbeelden van kinderen die Desmond Tutu zei ooit ‘KidsRights gives a winnaars en genomineerden van de hebben laten zien dat ze in staat zijn de voice to the voiceless’. Kinderen krijgen een door KidsRights geïnitieerde Interna- wereld te verbeteren. stem als ook u hen wilt steunen! tionale Kindervredesprijs. Als kinderen de wereld in beweging kunnen Kesz, een straatkind levend op de vuilnis- brengen, dan kunt u dat ook! Hoe? Door belten van Manilla (Filippijnen), maar ook Kesz, Malala en de vele andere kinderen te

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: KidsRights, t.a.v. Cindy de Visser - Postbus 283 (Paccode HQ0161) - 1000 EA Amsterdam - Telefoon: 020-3435313 - [email protected] - www.kidsrights.nl 6842ba:advertentie 28-03-2011 13:18 Pagina 1 6842ba:advertentie 28-03-2011 13:18 Pagina 1 Ruimte Rvoor due notairismmet een stolidee basis voor de notaris met een solide basis

RisRicisoic’sor’sakreankeunwuwonodnedrneermneemrsegresegseteesnt eunwuawmabmitibesit.ies. DeDzezreisricisoic’sok’suknunnenevnanvaonpoerpaetrioantieolneeelen efninafinncaiënlceiële aaardarzdijzni.jnD.eDneknakanaaunwuwloclaotciea,tiue,wuawppaaprpaaturautruoufr uowf uw cacsahs-fhlo-fwlo.wE.nEwnawt atlsaulspueprseorosonolijnkliajkanasapnrsapkrealikjkelwijkowrdotrdt gegsetesltdelvdovooroereneebnebroeerpoesfposufot?ut?

MaMaraaorookoukwuwinzientzbeatabrahaerihdeiids eiseneernisicrois.icWo.anWtawntatwaalts auls u arbaerbidesiodnsognesgcehsickhtikratarkata?ktE?n Ehnoehozeit zhitethmetetmuewt upwenpsieonesnio?en? BeBlaenlagnrigjkreijkzeakzeankewnawarauaroupoepeneekonskteonsteefnficeifëfinctieënmteaamr avaersvtearns-tan- digdeigweijwzeijzmeeme eoemomometogeatagna.an.

AoAnonProPfreosfseiossnioalnaSlerSveicrevsiceasdvaidseveisret eurt buij bhiej thientziicnhztieclhijtkeleijnk en bebheehresebrasabramaramkeankevnanvaunwurwisicrois’isc.oW’s.ijWkeijnkneennndeenndoetanroistparaiskptrijakktijk al a7l07j0aajraaerneznijnzivjnervzerkzeerkinegrisnsgpsescpiaelcisitalvisotovrodoer ndoetanroiëtaleriëselectsoerc. tor. WiWj bijiebdiendeuneueneeonptoimptaimleatloetatoaltoapallopsslionsgs.inMg.etMdeivtedrisveevrseerzveekrez-eke- rinrginegne, np,ropdroudctuecnteenn edniednisetnenstetnoetgoeesgpeitssptitospt oupwubwranbcrhane.che. ZoZkorijkgrtijgutduedrueimrutiemotemotme otendoenrdnermnemn menetmeetneseonlidsoelibdaesibs.asis.

MMeeerewr ewtetne?n?

Kijk voor meer informatie op www.professionalservices.nl. Kijk voor meer informatie op www.professionalservices.nl. Voor persoonlijk advies, neem contact op met Aon Professional Voor persoonlijk advies, neem contact op met Aon Professional Services, tel. 020 430 52 71. Services, tel. 020 430 52 71.

| | 6 8 4 2 b a Risk Reinsurance Human Resources | | 6 8 4 2 b a Risk Reinsurance Human Resources Twijfels over centraal aandeelhoudersregister bij KvK

8 Vrees voor ‘nieuwe Fyra’ 16 Afwikkeling internationale nalatenschappen sneller en gemakkelijker

De minister van Veiligheid en Justitie heeft besloten het centraal In 2015 komen er uniforme IPR-regels voor de afwikkeling van aandeelhoudersregister te ‘positioneren’ bij de Kamer van Koophandel ­grensoverschrijdende nalatenschappen. De afwikkeling begint met (KvK). Dat is goedkoper dan het ‘complexe’ register dat de Koninklijke het opstellen van de nieuwe Europese verklaring van erfrecht, die Notariële Beroepsorganisatie (KNB) beheert. VNO-NCW en MKB-­ in alle deelnemende EU-landen moet gaan gelden. Wat betekent Nederland hebben weinig vertrouwen in de KvK. En ook notarissen dat voor het Nederlandse notariaat? hebben hun twijfels.

Beroeps- en praktijkuitoefening Verder in dit nummer

31 Cursus De levensexecuteur / het levenstestament 6 Nieuws 31 Aankondigingen intercollegiale toetsing voortaan 12 Stelling: Er moet een wettelijke erfrechtelijke per e-mail voorziening komen voor samenlevers 32 Vertrek Quintus Marck bij de KNB 15 Column Nora van Oostrom-Streep 32 Peer reviews: auditoren gezocht voor de opleiding 2014 19 Terugblik: Tom van Duuren 33 Dienstweigeren hoeft niet bij wanprestatie 22 Drukbezochte ringvergaderingen onmogelijk? of onrechtmatige daad 24 Serie: Op de markt 33 Collectieve geheimhouding notarissen geregeld 28 En verder: Laura van Kempen 33 Nieuwe KNB-site voor notariële wet- en regelgeving 30 Specialisten 34 Van Mourik neemt afscheid als redacteur WPNR 31 Column Franc Wilmink 34 Close up: Caroline van Kordelaar 36 Tuchtrecht 35 Aanpassing beleidslijn ‘probleemprotocollen’ 38 Personalia 35 Praat mee over de herinrichting van de orde 38 Kanocolumn 35 KNB Cursusagenda

4 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 ‘Signaleren financiële uitbuiting moet tweede natuur voor notariaat worden’

20 Tweede natuur 26 Simpele boodschap op het juiste moment bij de goede persoon

Signalen opvangen, voorlichting geven, weten wat je zelf kunt doen Met de benoeming van lobbyist Tessa Maas wil de Koninklijke en waar je terechtkunt. Dit is wat Martin van Rijn, staatssecretaris van Notariële Beroepsorganisatie (KNB) nog nadrukkelijker aan de Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) verwacht van het notariaat weg timmeren in politiek Den Haag. ‘We zijn er voor Jan publiek, als het gaat om tegengaan van financiële uitbuiting van ouderen. en niet andersom.’ Van Rijn is op 4 oktober een van de sprekers op het wetenschappelijk congres van de KNB.

e- en opinieblad maandelijks informati 3 voor en over het notariaat 013 | jaargang 1 editie 10 | oktober 2 Colofon 22 16 Drukbezochte 8 Afwikkeling ringvergaderingen Notariaat Magazine is een uitgave van de Redactieraad: Hans Willem Heetebrij, Vanwege de aard van de uitgave, gaat Sdu Twijfels over centraal internationale nalatenschappen bestaan aandeelhoudersregister sneller en gemakkelijker bij KvK Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie Kees Louwerens, Maarten Meijer (voor- uit van een zakelijke overeenkomst; deze (KNB) en publiceert nieuws en achtergronden zitter), Hens Meengs, Ariën Nielsen, Nora overeenkomst valt onder het algemene over onderwerpen die het notariaat raken. van Oostrom-Streep, Mariska Verkooijen verbintenissenrecht.

Staatssecretaris Bij de KNB zijn ruim 1.400 notarissen en en Teska van Vuren Martin van Rijn (VWS) 1.850 kandidaat-notarissen aangesloten. Advertentie-acquisitie: Sales & Services, Het blad wordt in een oplage van ruim Foto’s: Truus van Gog Gerrit Kulsdom Postbus 2317, 1620 EH Hoorn 5.000 exemplaren verspreid onder Omslag: Peter Hilz telefoon: 0229 211211, fax: 0229 270404 KNB-leden en externe relaties. Notariaat e-mail: [email protected] Magazine verschijnt eenmaal per maand, Vormgeving: met uitzondering van de maand augustus. Okapi. Corporate Identity Atelier ISSN: 1568-4121 ‘Ouderen in veilige De redactie van Notariaat Magazine is handen bij notaris’ ­onafhankelijk en werkt op basis van een Uitgever: Sdu Uitgevers, © KNB/Sdu Uitgevers redactiestatuut. De redactie behoudt Peter Frissen Alle rechten voorbehouden. Behoudens de zich het recht voor ingezonden brieven Prinses Beatrixlaan 116 door de Auteurswet gestelde uitzonderingen, en opinies in te korten. 2595 AL ’s-Gravenhage mag niets uit deze uitgave worden verveel- Postbus 20025 voudigd (waaronder begrepen het opslaan Koninklijke Notariële 2500 EA ’s-Gravenhage in een ­geautomatiseerd gegevensbestand) Beroepsorganisatie (KNB) telefoon: 070 3789571 of open­­baar gemaakt, op welke wijze dan Op de cover Spui 184 ook, zonder ­voorafgaande schriftelijke Martin van Rijn, staatssecretaris van Postbus 16020 Druk: DeltaHage toe­­stemming van de uitgever of de KNB. 2500 BA ’s-Gravenhage grafische dienstverlening, Den Haag De bij toepassing van art. 16B en 17 Auteurs­ VWS, vertelt op pagina 20 over telefoon: 070 3307111 ­wet wettelijk verschuldigde vergoedingen fax: 070 3621749 wegens fotokopiëren, dienen te worden ‘Ouderen in veilige handen’ voldaan aan de Stichting Reprorecht, Redactie: Mechtelt Lindenhovius Postbus 882, 1180 AW te Amstelveen. (hoofdredacteur), Jessica Hendriks Hoewel aan de totstandkoming van (redacteur), Clemens van Gessel (correctie), Abonnementen: De abonnementsprijs deze uitgave de uiterste zorg is besteed, Telefoon 070 3307170, e-mail [email protected] bedraagt 107,95 euro per jaar (excl. btw aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en incl. administratie- en verzendkosten), en uitgever geen aansprakelijkheid voor Aan dit nummer werkten mee: ­prijswijzigingen voorbehouden eventuele fouten of onvolkomenheden. Lex van Almelo, Roel Ottow, Jolanda aan de Notariaat Magazine Stegge, Arnoud Veilbrief, Henriette van Abonnementenadministratie: Wermeskerken Sdu Klantenservice editie 10, oktober 2013 Postbus 20014, 2500 EA ’s-Gravenhage telefoon: 070 3789880, fax: 070 3789783

10 | 2013 5 NIEUWS

Kortlang voorzitter ondernemersvereniging Leiden

Pels Rijcken doet mee aan Erna Kortlang, notaris bij De Clercq one-stop-platform Firm24 ­advo­caten en notarissen, wordt de nieuwe voorzitter van de algemene ondernemers- Notarissen- en advocatenkantoor Pels vereniging van Leiden, BV Leiden. Kortlang Rijcken is partner geworden van Firm24: Firm24 is een online zal in november het stokje overnemen van een online platform waarop corporate platform waarop corporate de vorige voorzitter. services worden aangeboden tegen vaste services worden aangeboden prijzen. Zowel nationale als internationale tegen vaste prijzen. BV Leiden is een gesprekspartner in diverse cliënten kunnen bij Firm24 terecht voor overlegplatforms over de regionale economi- een breed scala aan notariële, juridische, sche situatie. Een sterke vertegenwoordiging bancaire, en tax & accountingdiensten. van de ondernemers is, volgens de vereniging, van belang omdat de Kamer van Koophandel Pels Rijcken verzorgt de juridische dienst­ haar regionale belangenbehartiging terug- verlening en vormt samen met ABN AMRO, brengt en dus minder actief zal zijn op dit Mazars Accountant & Belastingadviseurs en gebied. ‘Voor een gezonde economie in de SGG Group de partners van Firm24. In samen- Leidse regio is inbreng van alle partijen een werking met Pels Rijcken heeft Firm24 een voorwaarde. BV Leiden zal blijven meepraten online tool LegalDox ontwikkeld, waarmee namens de ondernemers over zaken zoals de toekomstig ondernemers met behulp van economie, werkgelegenheid, bereikbaarheid, modellen zelf een juridisch basisdocument bedrijfsterreinen, veiligheid, regeldruk, kunnen samenstellen. ­infrastructuur, parkeerbeleid, leegstand of binnenstadbeleid’, schrijft de vereniging op haar website.

Van der Steur (VVD) rondt wetsvoorstellen mediation af CDA-amendement over schenkingen verworpen Tweede Kamerlid Ard van der Steur (VVD) heeft op dinsdag 10 september de wets- Het amendement dat CDA-Kamerlid Pieter voorstellen mediation voorgelegd aan De Koninklijke Notariële Omtzigt in september indiende om schen- de Raad van State. Met deze voorstellen Beroepsorganisatie (KNB) kingen voor het aflossen van schulden wil hij mediation positioneren als het heeft eerder aangegeven te bevorderen, is door de Tweede Kamer logische en realistische alternatief voor positief te staan tegenover verworpen. Met het amendement wilde de traditionele rechtspraak. de wetsvoorstellen. de CDA’er het gemakkelijker maken om vrijwillig een familielid te helpen met De wetsvoorstellen mediation zullen volgens het wegwerken van (rest)schulden. de VVD-politicus leiden tot het eerder mediation. Hierdoor worden bestuurders oplossen van conflicten, het slagvaardiger gedwongen meer rekening te houden met Een ouder zou in de toekomst meerdere opereren van bestuurders, minder druk op de consequenties van hun keuzes voor een jaren kunnen doen over een belastingvrije de rechterlijke macht en bovenal een snellere, burger. Ook wordt een register voor mediators schenking aan zijn kind(eren). Daarnaast efficiëntere en goedkopere rechtsgang. ingesteld. Dat zal volgens Van der Steur leiden zou er een extra laag schenktarief komen voor De burgerlijke rechter moet op grond van tot de noodzakelijke professionalisering van grootouders en derden. In het amendement deze wetsvoorstellen, voordat hij een zaak het vak. stond ook dat de schenking voortaan niet aanneemt, partijen eerst verwijzen naar alleen gebruikt kan worden voor de aankoop mediation als alternatief voor conflict­ KNB tevreden met wetsvoorstellen van de woning of aflossing van de hypotheek, oplossing. Van der Steur denkt dat daardoor De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie maar ook voor aflossing van restschulden conflicten eerder en vaker worden voorkomen (KNB) heeft eerder aangegeven positief te staan nadat een huis met verlies is verkocht. en sneller worden opgelost dan wanneer de tegenover de wetsvoorstellen. De beroeps­ gang naar de rechter wordt gemaakt. Ook in organisatie vindt echter wel dat registratie het bestuursrecht zullen overheden actief alleen moet openstaan voor mediators die moeten wijzen op de mogelijkheid van over juridische competenties beschikken.

6 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 NIEUWS

Fiscale maatregelen ‘Notariaat Prinsjesdag 2013 de eigenwoningschuld, een restschuld of verjongen’ een verbouwing van een eigen woning. Minister Jeroen Dijsselbloem van Financiën heeft op Prinsjesdag enkele Voorstellen Zo’n vijfhonderd Nederlanders maken er fiscale wetsvoorstellen ingediend bij de Het kabinet introduceert met ingang van inmiddels gebruik van: de nieuwe applicatie Tweede Kamer. Het betreft de wetsvoor- 1 januari 2014 de onderhandse akte van Fast Will van jongerencommunicatiebureau stellen Belastingplan 2014, Overige fiscale schenking als alternatief voor de notariële YoungWorks. Met deze app kan een maatregelen 2014, Wet wijziging percen- akte. Periodieke giften aan ANBI’s of aan Facebook­gebruiker aan zijn vrienden tages belasting- en invorderingsrente en verenigingen met ten minste 25 leden dienen laten weten wat zij erven als hij komt Wet aanpak fraude en toeslagen fiscaliteit. thans te berusten op een overeenkomst die te overlijden. ‘Rechtsgeldig is het niet, Deze wetsvoorstellen bevatten diverse is vastgelegd in een notariële akte om voor maar het was dan ook in eerste instantie maatregelen die relevant zijn voor het aftrek in de inkomstenbelasting in aan­­ de bedoeling om een applicatie voor de notariaat. merking te komen. Daarnaast is met ingang fun te maken die de discussie aanwakkert’, van 1 januari 2014 wettelijk vastgelegd dat aldus Cees Dingler van YoungWorks. Met ingang van 1 oktober 2013 wordt tijdelijk voor de erf- en schenkbelasting voor service- – tot 1 januari 2015 – de vrijstelling van de flats de waarde in het economische verkeer Wat is Fast Will voor applicatie? schenkbelasting verruimd. Kortgezegd mag in aanmerking mag worden genomen als ‘Met deze applicatie kun je via de iPhone aan iedereen van een familielid of van een derde die in belangrijke mate afwijkt van de WOZ- je Facebookvrienden laten weten wat je aan een schenking ontvangen van maximaal waarde. Ook doet de minister wetsvoorstellen hen nalaat als je komt te overlijden. Zo kun je 100.000 euro, vrij van schenkbelasting. Deze in de regeling van onroerendezaaklichamen op een laagdrempelige manier nadenken over moet dan wel gebruikt worden voor de eigen en wordt de stamrechtvrijstelling per 1 januari wat er met je spullen gebeurt als je er niet meer woning, bijvoorbeeld voor de aflossing van 2014 afgeschaft voor nieuwe gevallen. bent. Je kunt ervoor kiezen om de “nabestaande” dit meteen via Facebook te laten weten of dit pas kenbaar maken als je bent overleden. Vrienden aan wie je iets na wilt laten, horen dit Ondertussen op Twitter dus via het sociale medium, maar zien alleen via de app wat ze precies krijgen. Hiervoor moeten De Prinsjesdagonderwerpen die het notariaat treffen, zij dus zelf ook de applicatie installeren.’ worden aardig besproken op Twitter. Vooral het schenken van 100.000 euro belastingvrij voor een woning wordt Hoe zijn jullie op dit idee gekomen? aangegrepen voor een uitspraak op het sociale medium. ‘Mijn collega Bart Bergmeijer maakte een keer De meeste mensen vragen hun ouders dit vooral te doen. de opmerking dat informatie die mensen op Een paar twitteraars hopen dat hierdoor de woningmarkt Facebook zetten eigenlijk voor nabestaanden uit het slop wordt gehaald en een enkeling snapt het bedrag bewaard zou moeten worden. Daar zijn we verder van 100.000 euro niet. ‘Wie heeft dat nu?’, wordt gevraagd. over gaan brainstormen én zo kwamen wij op het Ook het afschaffen van de stamrechtvrijstelling is voor #Socialmedia testamentidee. We wilden het concept eerst in sommige mensen aanleiding om een tweet te versturen. Amerika lanceren, maar zijn nu vast in Nederland begonnen. Door de aandacht van het programma Editie NL is het hier nu ook bekend geworden.’ Pieter Verboon (notaris) Zo’n app is niet rechtsgeldig, hoe maken @topnotaris jullie dit duidelijk? ‘We hebben dit nog niet in de disclaimer laten opnemen. De app is in eerste instantie bedoeld Maarten Koster voor de fun en om mensen te laten nadenken (Adviseur assurantiën & over hun nalatenschap. Maar als je er verder financiën) @maartenkoster over nadenkt, zou het best kunnen zijn dat je in de toekomst niet meer langs de notaris hoeft Erik Rijpstra voor een testament, maar het via zo’n app kan (webredacteur) regelen. Als je hier dan een notaris aan koppelt @erikrijpstra die de wensen controleert en vastlegt, ben je klaar. Dat vind ik een interessante gedachte en het verjongt het notariaat.’ Bas Maes (architect/politicus) Willen jullie met de app het notariaat @BasMaes beconcurreren? ‘Dat is niet de bedoeling. Wij werken liever met Marco de Kat (Fractie- het notariaat samen. Het is nu nog een initiatief assistent Leefbaar Almere) van ons. We hebben nog geen deelnemende @MarcoDeKat partijen, maar daar zou het notariaat in de toekomst er één van kunnen zijn. Wij gaan graag met notarissen in gesprek om samen Mr. Dennis Jongbloed een Fast Will-Pro-applicatie te ontwikkelen.’ (fiscaal jurist) @fiscaaljurist

10 | 2013 7 Praktijk

Twijfels over centraal Vrees voor aandeelhoudersregister ‘nieuwe Fyra’ bij KvK

Groot en Recourt: ‘Een dergelijk Centraal Aandeelhoudersregister kan worden geïnte- greerd in het Handelsregister zoals de Kamers van Koophandel die bijhouden.’ De minister van Veiligheid en Justitie vraagt de Kamers van Koophandel vervolgens om De minister van Veiligheid en Justitie heeft besloten het centraal aandeelhouders-­ met een ‘impactanalyse’ te komen, die in ze register te ‘positioneren’ bij de Kamer van Koophandel (KvK). Dat is goedkoper dan in de zomer van 2012 aanleveren. Daarin staat het ‘complexe’ register dat de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) beheert. in grote lijnen hoe de organisatie het register VNO-NCW en MKB-Nederland hebben weinig vertrouwen in de Kamer van Koophandel. denkt op te zetten en wat de kosten zijn. De En ook notarissen hebben hun twijfels. ‘Het gaat er niet om wie het register beheert, KNB heeft haar vraagtekens bij deze optie en maar om de efficiency. We moeten voorkomen dat we honderd jaar te veel betalen biedt aan zelf zo’n register te beheren. Pas in vanwege een verkeerde keuze.’ april 2013, na een stevige lobby van de KNB, vraag het ministerie de beroepsorganisatie TEKST Lex van Almelo | foto’s Truus van Gog Pen een impactanalyse te maken voor een register Vennootschappen houden zelf bij wie hun bij de KNB. Die analyse is gereed in juni 2013. r moet een openbaar register voor aan­­­­- aandeelhouders zijn. In de praktijk komt dat er delen in bv’s en niet-beursgenoteerde vaak op neer dat de notaris die betrokken is bij Track record nv’s komen. Daardoor moet het zicht de oprichting of aandelenoverdracht met een De KNB wil het register koppelen aan het verbeteren op ‘tot nu toe ondoor­ pen in een boek schrijft wie de aandelen met centrale digitale repertorium (CDR), dat in Ezichtige constructies met bv’s, onduidelijke de nummers x tot en met y heeft verkregen. 2014 in gebruik wordt genomen. In dat systeem belangen van natuurlijke en rechtspersonen’. Als de vennootschap al bestaat, valt uit de sturen notarissen de kerngegevens van akten Witwasconstructies kunnen beter worden aantekeningen in het boek op te maken wie de en de akten zelf voortaan digitaal naar het tegengegaan en de notaris kan zijn Wwft-­ vorige eigenaar is en welke notaris betrokken CDR, dat wordt beheerd door de KNB. De KNB verplichtingen beter naleven. Bovendien was bij die overdracht. levert een en ander vervolgens digitaal aan de kan zo’n register de heffing van ‘zowel over- Wanneer het bestuur van een vennootschap Belastingdienst, zodat papier en handmatig drachtsbelasting als van inkomstenbelasting’ zelf een register bijhoudt, is dat niet altijd scannen tot het verleden gaan behoren. De verbeteren. Dat schreven de PvdA-Kamerleden even accuraat en actueel. De notaris moet dan KNB heeft hiervoor al een besloten en beveiligd Ed Groot en Jeroen Recourt in 2011 in hun nader onderzoeken of de verkoper daadwerke- platform, waarop het Handelsregister ­initiatiefnota. Het aandelenregister moet lijk eigenaar is van de aandelen en wie er nu overigens zou kunnen worden aangesloten. dus met name de notaris als poortwachter feitelijk achter de vennootschap zit. Er valt De KNB denkt het centraal aandeelhouders­ beter toerusten. dus veel te winnen bij een centraal register. register (CAHR) in een à anderhalf jaar te

8 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 ‘Een verkeerde keuze achtervolgt je jaren en kan ertoe leiden dat wij honderd jaar teveel betalen’

VNO-NCW en MKB Nederland zijn er ook niet komt 1 ton aan personele kosten bij, zodat gelukkig mee dat vennootschappen volgens de beheerkosten volgens de analyse uitkomen de minister hun eigen register moeten blijven op 2,4 ton per jaar. aanhouden. Als de gegevens daaruit niet ­overeenstemmen met die in het centrale Discrepanties register, welke registratie is dan bepalend? ‘Het prijsverschil is significant. Gaat het dan De KvK reageert niet op vragen van Notariaat om precies hetzelfde register, namelijk een Magazine. opgeschoond register waarin geen vervuilde aandelen en structuren zitten? Gewoon een kunnen bouwen voor een bedrag van ‘Onlogisch’ schoon register waarop we van begin af aan 3,65 miljoen euro exclusief btw. De beheer- Anderhalve maand na de meest recente brief kunnen vertrouwen?’, vroeg Jeroen Recourt kosten zullen tussen de 5,8 en 6 ton per jaar van de ondernemersorganisaties en twee begin juli aan de minister. De parlementariërs ex btw bedragen, zo staat in de impactanalyse weken na ontvangst van de impactanalyse van hadden toen namelijk nog niet de beschikking van de KNB. Daarin wijst de beroepsorganisatie de KNB stuurt de minister zijn besluit over de over de impactanalyse van de KvK, waaraan ook op het track record met het Centraal positionering van het register naar de Tweede bovengenoemde cijfers worden ontleend. Die ­Testamenten Register (CTR), dat het ministerie Kamer. De registratie van aandeelhouders­ analyse heeft de minister pas op 23 september van Veiligheid en Justitie in 2007 in beheer gegevens ligt volgens de minister in het naar de Tweede Kamer gestuurd, op dezelfde heeft gegeven aan de KNB. De ervaringen met ­verlengde van de bestaande taak van de KvK. dag dat de minister, na lang aandringen van het CTR leren dat de schatting van de bouwtijd En bij de keuze voor het Handelsregister wordt de kant van de KNB, de analyse ook aan de ‘als zeer reëel kan worden beschouwd’. de bestaande infrastructuur ‘optimaal’ gebruikt. notariële beroepsorganisatie had overhandigd. Uit ‘het oogpunt van kostenefficiëntie’ is een Voor Notariaat Magazine was dat net op tijd Vertrouwen zelfstandig aandeelhoudersregister voor om er een blik op te werpen voor dit artikelen VNO-NCW en MKB-Nederland hebben na het de overheid minder aantrekkelijk, meent de er nog één reactie op te vragen. verschijnen van de initiatiefnota al hun vraag- bewindsman. De Registratiewet staat niet toe De KvK heeft alleen de variant uitgewerkt tekens gezet over de mogelijke keuze voor het dat de inhoud van de akten wordt ontsloten van een register binnen het Handelsregister, Handelsregister. Zij vrezen extra kosten voor voor controle, toezicht en opsporing. Het zou dat in negen maanden wordt gerealiseerd het bedrijfsleven en inbreuk op de privacy ‘onlogisch en onwenselijk’ zijn om openbare en in de loop van anderhalf jaar volledig van aandeelhouders. In mei 2013 spreken de informatie uit het Handelsregister (ook) op wordt gevuld. Het register wordt zo openbaar ondernemersorganisaties zich onomwonden te nemen in een besloten registratie. Boven­ mogelijk, waarbij bepaalde gegevens kunnen uit voor aansluiting bij de digitale aktenregis- dien druist het beheer van zo’n registratie worden afgeschermd. De informatie over tratie van de KNB en tegen positionering bij volgens Opstelten in tegen de wettelijke de 185.000 vennootschappen met meerdere de KvK. Uit een rapport van bureau Berenschot taak van de KNB. aandeel­houders komen onder meer van het blijkt namelijk dat de KvK op het punt van Verder is de Handelsregistervariant een stuk notariaat. Dat moet de gegevens digitaal correcte gegevens niet de eigen doelstelling goedkoper. De aanpassing van de ICT gaat kunnen aan­­leveren via het koppelvlak van heeft gehaald. volgens de Kamer van Koophandel 1,4 miljoen de Kamer van Koophandel. Die digitale anti- VNO-NCW en MKB Nederland vinden het euro kosten, de implementatie in de adminis- chambre is beschikbaar voor de bestaande zorgelijk dat vijf jaar na de inwerkingtreding tratieve organisatie 2 ton en het vullen met applicaties van het notariaat en de KNB. van de nieuwe Handelsregisterwet nog zo veel gegevens 3 ton. Totaal dus 1,9 miljoen euro. ernstige onvolkomenheden worden gecon­ De onderhoudskosten schat de Kamer stateerd. Als je niet ten volle kunt vertrouwen van Koophandel op 10 procent van de ICT- op het register schiet het zijn doel voorbij. ontwikkelkosten, dus 1,4 ton per jaar. Daar

10 | 2013 9 Adv_KNAC_86x116.indd 2 19-08-13 10:03 Praktijk

Fiasco’s de gelegenheid om het hele systeem een Notaris Arnaud Wilod Versprille heeft het efficiency­ boost te geven en moeten paard en voorstel van de KvK kort bekeken. Hem valt wagen gaan inruilen voor een digitaal systeem. vooral op dat het notariaat en de Belasting- Dat van de KNB leidt per saldo tot lagere kosten.’ dienst het register moeten vullen en – als dat Arnaud Wilod Versprille: ‘Je krijgt niet zo vaak niet lukt – de ondernemer. ‘De Kamer van de kans om een nieuw registratiesysteem op Koophandel kijkt alleen naar de eigen kosten, te zetten. Een verkeerde keuze achtervolgt je maar niet naar die van de leveranciers. Als ik jaren en kan ertoe leiden dat wij honderd de gegevens vanaf 1993 zou moeten aanle- jaar teveel betalen.’ veren, moet ik een kandidaat eenmalig alle Sander Smits: ‘Wij willen voorkomen dat akten vanaf 1993 laten doornemen. Dat kost achteraf blijkt dat Nederland weer een Fyra mij 30 tot 40 duizend euro. Zonder een goede heeft gekocht.’ notariële controle krijg je een onbetrouwbaar Via een ander koppelvlak kunnen notarissen register en een onbetrouwbaar register is het register digitaal inzien. geen register.’ Register niet waterdicht Het belangrijkste verschil tussen de voor- Wilod Versprille, Zwaan en het KNB-bestuur stellen van de KNB en de KvK is dat de KNB hebben net als VNO-NCW en MKB-Nederland Het centraal aandeelhoudersregister draagt aanstuurt op één digitaal register, dat ook de weinig vertrouwen in het vermogen van de beperkt bij aan de bestrijding van fraude bestaande boekjes van de vennootschappen KvK om het project succesvol in te voeren. en misbruik als de sluiproutes niet worden gaat vervangen. De minister wil daarentegen Zij wijzen op de slechte ervaringen in het afgesloten. Robert-Jan Zwaan (VOC): ‘De de boekjes handhaven. Voor het geval het verleden, het fiasco met het GPS-rittenregis­ ­Kamerleden Groot en Recourt hebben in 2011 parlement daar ook voor kiest, dringt de KNB tratiesysteem, het verouderde systeem van ook voorgesteld dat certificaten van aandelen aan op een systeem waarbij notarissen beide het Handelsregister en het nog altijd te hoge voortaan bij notariële akte moeten worden registers in één keer kunnen vullen, zegt foutenpercentage. Dat de KvK nu in staat zou overgedragen en aandelen aan toonder bij bestuurslid Sander Smits. zijn binnen negen maanden een goed werkend niet-beursgenoteerde vennootschappen Net als de ondernemersorganisaties vreest register op te zetten, wil er dus niet in. Temeer worden afgeschaft. Criminelen kunnen ook Robert-Jan Zwaan van de Vereniging van omdat de KvK pas eind september is gaan buiten het zicht van het centraal aandeel­ Notarieel Ondernemingsrecht Specialisten praten met het notariaat. ‘En dat is toch de houdersregister blijven met een buitenlandse (VOC) voor discrepanties tussen beide registers. belangrijkste gebruiker van het Handels­ vennootschap, zoals de Ltd. Als de minister ‘Daarmee is de rechtszekerheid niet gediend. register’, zegt Sander Smits. Hij wijst op de een sluitend systeem voor ogen staat, zouden Bovendien kost het de notaris dan extra werk kans om het inefficiënte papieren register te bij de invoering van het centraal aandeel­ om uit te zoeken hoe het nu wel zit, wat tot vervangen door één digitaal register met zowel houdersregister ook deze routes moeten hogere kosten leidt voor bedrijven.’ historische als real time gegevens. ‘We hebben worden aangepakt.’

10 | 2013 11 Praktijk Stelling:

Er moet een Nederland kent ongeveer 835.000 samen- regelingen ook gelden voor samenlevers wonende paren (bijna 20 procent van die hun relatie niet met een samen­levings­­ wettelijke alle paren). De wetgever heeft op diverse contract hebben vormgegeven. In het terreinen wettelijke aandacht voor erfrecht wordt deze stap niet gezet. deze relaties. Vaak zijn ruime partner­ Past dat bij een modern erfrecht? erfrechtelijke begrippen ontworpen, zodat wettelijke voorziening ‘Het onderwerp heeft al jaren mijn belang­ van het feit dat voor samenlevers (nog steeds) komen voor samenlevers stelling (zie FJR 2007/11 en WPNR 2013/6972). geen alimentatieverplichting geldt. Wijzigt De cijfers betreffende samenwoners “in het dit beeld, dan ligt ook dwingend nooderfrecht wild” spreken. Een kwestie van smaak? Hoe voor samenlevers voor de hand. Testamentaire kijk je tegen de eigen verantwoordelijkheid opting out voor degene die bewuste erfrech­ van de burger aan? Waar moet de overheid telijke keuzes maakt, is dan (vooralsnog) een handje helpen? Waarom bijvoorbeeld in mogelijk. Om een balans te vinden tussen de Algemene nabestaandenwet wel aandacht eigen verantwoordelijkheid, partijautonomie, voor de informele partner en in het erfrecht en de vermoedelijke wil van erflater stel ik niet? Mijn smaak: erfrechtelijk upgrading voor om aan te sluiten bij het nooderfrecht van informele partners is vereist. Maar wat voor echtgenoten, waarmee de langstlevende is dan de grondslag? Is dit niet in strijd met partner voor de verzorging het vruchtgebruik de relatievrijheid/partijautonomie? Voor mij kan claimen van de nalatenschap, zij het vormt de vermoedelijke erfrechtelijke wil, dan in een niet-dwingendrechtelijke variant. waarop ook het versterferfrecht voor gehuwden Ook in Boek 4 Burgerlijk Wetboek is er dan is gebaseerd, de grondslag. Heeft iemand die gedegen aandacht voor de informele samen- eens jaren samenwoont en niets regelt, het niet lever. Ongelukken worden voorkomen en er beter voor met zijn partner dan met zijn blijft – gelet op het feit dat de regeling slechts Freek Schols, achterneven? Moeten de kinderen de langst­ een noodvoorziening betreft – een prikkel hoogleraar Radboud levende samenlever zo maar op straat kunnen om eigen verantwoordelijkheid te nemen én Universiteit Nijmegen zetten en verwijzen naar de algemene te testeren. En mocht u zich zorgen maken middelen? De partijautonomie heb ik hoog over de rechtszekerheid en de belasting van in het vaandel, daarom stel ik een ingreep van de rechterlijke macht: dat lossen we wel op! regelend recht voor. Een dwingende regeling In Nijmegen discussiëren wij op 23 januari zou immers inconsequent zijn ten opzichte 2014 over dit onderwerp. Save the date.’

‘Uiteraard dient er een betere erfrechtelijke 26 maart 2013; het Europese gemiddelde ligt voorziening te komen voor ongehuwde rond 40 procent). Zou het Nederlandse recht samenwoners. De traditionele tegenwerping hier de toets van artikel 8 juncto 14 EVRM is dat “samenwoners ervoor kiezen niets te doorstaan? Ik vraag het mij af. Het is niet meer regelen”. Dan zou de wet voor hen ook maar van deze tijd het huwelijk als centraal familie- niets moeten regelen. Het wordt tijd dat rechtelijk uitgangspunt te nemen. Internationaal aanhangers van deze conservatieve visie zich gezien loopt Nederland volstrekt uit de pas wat beter verdiepen in de veelheid aan binnen- door de samenwoners (versterf)erfrechtelijk en buitenlandse bronnen die aantonen dat te negeren. Hetzelfde geldt voor de partner­ eens samenwoners helemaal niet kiezen, laat staan alimentatie voor samenwoners. Hoewel de een bewuste gezamenlijke keuze maken. politiek aanvankelijk “niet onsympathiek” stond Men moddert maar wat aan, zonder kennis tegenover een dergelijke alimentatievoorziening, Wilbert Kolkman, van het recht. De wetgever dient in bepaalde zal deze er voorlopig niet komen (zie Kamer- ­hoogleraar Rijksuniversiteit gevallen beschermend op te treden. stukken II, 28 867, 29). Het enige voordeel dat ik Groningen Over de reikwijdte van een regeling voor samen-­ kan bedenken van de huidige oubollige regeling woners kan natuurlijk worden gediscussieerd. betreft de omzet van de notaris: samenwoners Hebben ze samen een kind, dan ligt volledige die hun zaken goed voor elkaar willen hebben, gelijkstelling aan gehuwden zeer voor de hand. dienen een samenlevingscontract en testamenten Bijna 50 procent van de kinderen in Nederland te laten opstellen.’ wordt buiten huwelijk geboren (bron: Eurostat

12 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 ‘De suggestie van collega Schols [gedaan Als het aan mij ligt, zou de regeling zelfs op www.taxence.nl – red.] spreekt mij aan. dwingend mogen zijn, althans in die gevallen De achterblijvende samenlevingspartner dat de samenlevingspartners samen kinderen verdient meer bescherming dan hij in het hebben gekregen of samen het gezag over huidige erfrecht “geniet”. Als de wetgever kinderen hebben gehad. Dat zou mooi ertoe zou overgaan om de reikwijdte van de aan­sluiten bij het voornemen van de (toen­ “andere wettelijke rechten” uit te breiden malige) minister van Justitie om kinderen tot de samenlevingspartner, verdient het nog die onder gezamenlijk gezag van de partners eens wel aandacht wie als samenlevingspartner stonden, recht te geven op de mogelijkheid kwalificeert. De eis van een notarieel verleden van een som ineens als bedoeld in artikel 4:35 samenlevingsovereenkomst, die gesteld wordt BW (zie brief van 1 mei 2000, TK 1999-2000, Frits Salomons, in artikel 4:82 BW, lijkt mij hier niet op zijn 22 700, nr. 31). Hopelijk kan ook dat voor- hoogleraar Vrije plaats. Bescherming is juist ook nodig voor nemen dan alsnog worden uitgevoerd.’ Universiteit Amsterdam diegenen die niets hadden geregeld.

‘Vanuit de omstandigheid dat samenwoners dezelfde rechten als een echtgenoot. vaak denken dat zij dezelfde rechten hebben als Wenst men dat niet, dan moet middels een gehuwden is een gelijkstelling in erfrechtelijke testament daar wijziging in gebracht worden. zin tussen echtgenoten en samenwoners, die Moet de partner al op een eerder tijdstip aan een aantal formele eisen voldoen (notarieel erfgenaam worden, dan is hiervoor ook een samenlevingscontract en ingeschreven staan op testament nodig. Anders dan bij een huwelijk hetzelfde adres) te bepleiten. Ik zou dan kiezen meen ik dat een bepaalde termijn, voordat voor een “opting in”. De samenwoner met wie dit wettelijk recht ingaat, gerechtvaardigd is eens gedurende een bepaalde periode (bijvoorbeeld nu aan samenwoners, anders dan ten aanzien vijf jaar) is samengewoond en die aan de hier­­ van echtgenoten vanaf de datum van het voor genoemde voorwaarden voldoet, wordt samenwonen, geen rechten en verplichtingen van rechtswege erfgenaam in de nalatenschap (denk aan titel 6 van Boek 1 Burgerlijk Wetboek) Bart Breederveld, van zijn overleden partner en verkrijgt daarin verbonden zijn.’ advocaat

‘Dat zou zeker een goede zaak zijn. In de praktijk­ Dit onderwerp kan trouwens eigenlijk niet zie je regelmatig ongelukken omdat mensen los worden gezien van de vraag of tussen zelf niets regelen. Ik wil hierbij overigens wel ex-samenwoners (met kinderen) een alimen­ onderscheid maken tussen de situatie van tatieverplichting zou moeten bestaan, zie samenwoners zonder en met kinderen. Alleen het welbekende Rapport Koude Uitsluiting. voor de laatste categorie wil ik iets regelen Beide kwesties hebben ook macro-econo­ waardoor de langstlevende tegen de aan­­ mische aspecten. Als de partner erfrechtelijke eens spraken van de kinderen wordt beschermd. bescherming respectievelijk alimentatie krijgt, Je zou kunnen aanknopen bij de wettelijke hoeft hij minder snel een beroep te doen op verdeling, wetstechnisch eigenlijk verbluffend bijstand of andere sociale voorzieningen, en eenvoudig door te bepalen dat de partner met dat is in deze tijd zeker niet verkeerd. Vanuit wie de erflater een gemeenschappelijke huis- dat laatste perspectief kan ik me ook voor- Peter Blokland, houding voert en een of meer kinderen heeft stellen dat op de uitkering wordt gekort als notaris Tilburg voor de toepassing van Boek 4 Burgerlijk Wet­­­ de samenwoners overeenkomen dat er geen boek gelijk wordt gesteld aan een echtgenoot. alimentatieverplichting zal zijn, anders Een interessante vraag is dan natuurlijk wel wordt het wel heel gemakkelijk om de eigen of de samenwoningspartner evenals een echt- verantwoordelijkheid op de belastingbetaler genoot andere wettelijke rechten zou moeten af te wentelen.’ hebben; dat lijkt mij een stap te ver.

10 | 2013 13 ScherpinNotariaat Dé portal voor het notariaat.

Met ScherpinNotariaat.nl heeft u op ieder moment van de dag zicht op de laatste ontwikkelingen op het gebied van het notariaat.

ScherpinNotariaat.nl biedt u: t Belangrijk notarieel nieuws t Een compleet aanbod van vakliteratuur, zoals OpMaat_voor het Notariaat (actuele juridische databank), Notamail (dagelijkse e-nieuwsbrief) en WPNR (tijdschrift voor wetenschap en praktijk) t Een bijgewerkte agenda met belangrijke cursussen en congressen t Nieuwe vacatures

Gratis e-nieuwsbrief Blijf altijd op de hoogte en abonneer u op de gratis e-nieuwsbrief van ScherpinNotariaat.nl.

www.scherpinnotariaat.nl KNB

Nora van Oostrom-Streep

Van buiten naar binnen

et bovenstaande kan op meerdere hoog gespecialiseerde academici, met Traditie manieren worden uitgelegd. Als een meerjarige post-masteropleiding en Maar er valt ook genoeg van de Britten te een aansporing om meer op je ­duidelijke beroepseisen. leren, want wat een warmte en hartelijkheid eigen functioneren gericht te zijn, daar in Londen. Wat een vaardigheid om in inH plaats van op dat van de buitenwereld. Onder de indruk het openbaar te spreken en wat een humor. Om je terug te trekken in je eigen universum Tijdens de conference mocht ik mijn licht laten En wat een traditie. De conferentie vond en daar orde op zaken te stellen Bij te komen, schijnen op de toekomst van het notariaat in plaats bij de Honourable Artillery Company of je schuil te houden. Het kan echter ook Europa. Ik vertelde over onze, op punten onder (zie www.hac.org.uk). Het diner was (of course) betekenen dat je jezelf moet bekijken via de druk staande markt, maar ook over enkele black tie en ik werd ontvangen door een ogen van een ander. Hoe ziet de buitenwereld nieuwe ontwikkelingen, zoals de digitale erehaag van geüniformeerde vertegenwoor­ jou, en waar sta je in het grote geheel van de ­identiteit en de digitale kluis. De Britten digers van the Artillery. Er waren (na de zegen diverse spelers en krachtenvelden? Een aardig waren zeer onder de indruk. Ook mijn uitleg door een Vicar in het Latijn) vier toasts. Een op voorbeeld hiervan kreeg ik vorige week in van tucht en toezicht werd geïmponeerd de Koningin en haar huis, een op de sprekers, Londen bij mijn bezoek aan de Notaries Society. ontvangen, want deze staan daar nog in de een op de aanwezigen en een op de Society. Al geruime tijd geleden was ik door hun kinderschoenen. Zeer toevallig was het, dat Mijn tafelheren waren de ‘master of the coopers’ bijzonder attente voorzitter Michael Lightowler een belangrijk punt van discussie daar (hoofd van het kuipersgilde, een erefunctie) uitgenodigd om te spreken op hun jaarlijkse momenteel de verplichte verzekering is die en een lid van The Old Baily (strafrechter). vergadering (hun ‘alv’ dus eigenlijk). 3.000.000 pond bedraagt, maar – zoals u zult Er waren geestige tafelspeeches, heerlijk eten begrijpen – slechts ziet op de relatief beperkte en nog meer dankwoorden. En het besef dat Authentication notariële werkzaamheden. De collectiviteit ondanks al onze pogingen naar onszelf te Voor hen die niet op de hoogte zijn van het werd door onze Britse collega’s als een groot kijken en te zoeken naar verbetering, het af Engelse systeem: in Groot-Brittannië bestaat goed gezien, evenals onze vaardigheid om en toe ook heel goed is je te laven aan de geen Latijns notariaat zoals wij dit kennen. ondanks de grote diversiteit in kantoren en positieve ervaringen van de buitenwereld. Notarissen zijn meestal tevens solicitor, en personen onder een enkele moederorganisatie zaken als monopolies en verplichte notariële te functioneren. Ons PE-systeem, de opleiding, Reageren? Mail naar [email protected] akten zijn onbekend. De ongeveer negen­ de WNa, er waren weinig onderwerpen die honderd notaries houden zich in die capaciteit niet op bijval en waardering konden rekenen. voornamelijk bezig met ‘authentication’, Deze warme reacties maakten dat ik me steeds het legaliseren van handtekeningen en het meer realiseerde hoeveel we in Nederland vaststellen van bevoegdheden. Verwar hen prima voor elkaar hebben, ondanks onze overigens niet met de Amerikaanse notaries, in­gebakken behoefte juist te praten over wat want stempelaars zijn ze allerminst. Het zijn verbeterd kan worden.

10 | 2013 15 Europese verklaring van erfrecht

Afwikkeling internationale sneller en nalatenschappen gemakkelijker

In 2015 komen er uniforme IPR-regels voor de afwikkeling van grensoverschrijdende nalatenschappen. De afwikkeling begint met het opstellen van de nieuwe Europese verklaring van erfrecht, die in alle deelnemende EU-landen moet gaan gelden. Wat betekent dat voor het Nederlandse notariaat?

TEKST Henriette van Wermeskerken | beeld Roel Ottow werknemers uit Midden- en Oost-Europa, 10 procent van de van wie het aantal in Nederland toeneemt. esluitvorming binnen Europa is vaak ‘Al gaat het maar om 10 procent, er zullen een proces van jaren. Bij de totstand- 4,5 miljoen nalaten- weinig notarissen zijn die helemaal nooit met koming van de Europese Erfrecht­ een grensoverschrijdende nalatenschap te verordening was dat niet anders. schappen in de EU maken krijgen’, zegt Tea Mellema-Kranenburg. TussenB het eerste voorstel en de definitieve Mellema, partner bij Van Heeswijk Notarissen tekst van de verordening lag tweeënhalf jaar. per jaar hebben een NV in Rotterdam en hoogleraar Familie­ De landen in de Europese Unie (EU) kennen internationaal aspect vermogensrecht aan de Universiteit Leiden, onderlinge grote verschillen in het erfrecht, ziet de invoering van de nieuwe regels als een een rechtsgebied dat bovendien bol staat grote verbetering. ‘De afwikkeling van een van tradities en bijbehorende gevoeligheden. Grote verbetering grensoverschrijdende nalatenschap wordt Tot de inwerkingtreding, 17 augustus 2015, De Europese Erfrechtverordening harmoni- veel minder ingewikkeld. Nu heeft de notaris hebben de staten nog een krappe twee jaar seert de IPR-regels [regels van internationaal in zo’n geval te maken met verschillende om een en ander praktisch uit te werken. De privaatrecht – red.] van het erfrecht binnen de verklaringen van erfrecht in verschillende Europese verordening is rechtstreeks geldig EU-landen. Uitgangspunt is dat één bevoegde landen en verzoeken om gelegaliseerde in de deelnemende lidstaten; dat zijn in dit autoriteit aan de hand van één toepasselijk ­handtekeningen en apostilles. Kortom, geval alle EU-landen behalve Ierland, het recht over de erfopvolging beslist. In beginsel veel papierwerk dat een hoop tijd kost. Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Om de is, kort gezegd, het gerecht of de autoriteit De afwikkeling vindt in verschillende landen verordening uit te werken in het Nederlandse (hieronder valt ook een beroepsbeoefenaar plaats. Daar komt grotendeels een einde aan.’ rechtsstelsel is een wetsvoorstel in de maak. als de notaris) in het land van de gewone Ook Sabine Heijning, adviseur IPR bij de Dat voorziet in de noodzakelijke wijzigingen verblijfplaats van de erflater bevoegd. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie in het Burgerlijk Wetboek (BW), de Wet op het aanknopingsfactor van de laatste gewone (KNB), is positief over de nieuwe regels. notarisambt en de Kadasterwet. De verordening verblijfplaats geldt ook voor het toepasselijk ‘De afwikkeling gaat gemakkelijker en sneller. introduceert de Europese verklaring van recht. De erflater kan daarvan afwijken door Doordat de Nederlandse notaris een nalaten- erfrecht, die de erfgenamen en andere recht- bij testament een keuze te doen voor zijn schap van iemand die ook bezittingen in hebbenden in alle deelnemende EU-landen nationale recht. Meestal is de afwikkeling het buitenland heeft straks volledig kan legitimeert. Wie die Europese verklaring van van een nalatenschap een zuiver nationale af­wikkelen, kan hij werk naar zich toe trekken erfrecht opstelt, verschilt van land tot land. aangelegenheid. Volgens onderzoek van de en zijn cliënten een betere service bieden.’ In sommige landen zal het waarschijnlijk een Europese Commissie heeft 10 procent van de gerecht zijn, zoals in Duitsland het Amtsgericht. 4,5 miljoen nalatenschappen die er per jaar in Formulier In het Nederlandse wetsvoorstel, dat overigens de EU zijn een internationaal aspect. Het kan Bij een nalatenschap met internationale nog niet gepubliceerd is, wordt het de notaris, om vermogende erflaters met vakantiehuizen aspecten zullen de erfgenamen een Europese zo werd afgelopen zomer bekend. en bankrekeningen over de grens gaan, of om verklaring van erfrecht nodig hebben, die hen

16 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Praktijk

legitimeert de verklaring van erfrecht de erfgenamen, zodat zij informatie over de ­nalatenschap kunnen krijgen van banken enzovoort. In de toekomst zal de informatie over de nalatenschap met internationale aspecten dus vergaard moeten worden vóórdat de verklaring van erfrecht er is. ‘De praktijk zal leren hoe dat in zijn werk gaat’, zegt Heijning. ‘Verder kan het materiële recht voor moeilijkheden zorgen. Het erfrechtelijke IPR wordt nu geharmoniseerd, maar dat geldt niet voor het materiële recht. Bij ons is voor de verdeling van onroerend goed een levering in alle betrokken EU-landen als erfgenaam vereisten van een Nederlandse notariële akte, vereist, in andere landen is een akte van legitimeert. Anders dan de Nederlandse terwijl de Europese verklaring van erfrecht wel verdeling soms genoeg. Ook het belasting- verklaring van erfrecht, die wat de inhoud in het protocol van de notaris moeten worden recht is niet geharmoniseerd, dus erfgenamen betreft vormvrij is – maar wel in een notariële opgenomen en voor inschrijving in het Kadaster zullen soms in verschillende landen aangiften akte is vervat –, zal de Europese verklaring van bij de tenaamstelling van onroerend goed moeten doen en belasting verschuldigd zijn.’ erfrecht de vorm van een vastgesteld formulier moet worden gebruikt. Maar hier wordt Mellema stipt de legitieme portie aan. krijgen. Dat brengt wat haken en ogen met ongetwijfeld een oplossing voor gevonden.’ ‘In landen als België en Frankrijk gelden zich mee. ‘De Europese Commissie stelt vast sterkere rechten voor de legitimaris dan bij ons. hoe de Europese verklaring van erfrecht eruit Lappendeken Daar zal nog wel over gediscussieerd worden.’ gaat zien’, vertelt Heijning. ‘De bedoeling is Eén uniforme verklaring van erfrecht dus, Maar ondanks dergelijke problemen betekent natuurlijk dat alle notarissen, gerechten en die overal wordt erkend, in plaats van de de invoering van de Europese Erfrecht­ andere autoriteiten er goed mee uit de voeten lappendeken van verklaringen die nu binnen verordening met de daarbij behorende kunnen. De verklaring moet in de verschillende de EU bestaat. Daar zal men nog wel even Europese verklaring van erfrecht vooral rechtssystemen in te passen zijn en iedereen aan moeten wennen, verwacht Mellema. ‘Een een verbetering voor erfgenamen en voor moet zich aan de vastgestelde vorm houden. Duitse bank is gewend aan een Erbschein, een het Nederlandse notariaat. De definitieve tekst is er nog niet; waarschijn- verklaring van erfrecht, die is opgesteld door lijk verschijnt er dit najaar een ontwerp.’ het Amtsgericht, een gerechtelijke instantie. De verwachting is dat de Europese verklaring In de toekomst moet die bank alle informatie Europese Dag van Civiel Recht van erfrecht een soort invuloefening wordt, ter beschikking stellen op grond van een ver­­ Vrijdag 25 oktober is in Luxemburg de zonder veel ruimte voor extra tekst. ‘Wij kunnen klaring, afkomstig van een juridische beroeps­ Europese Dag van Civiel Recht. Een van de de verklaring van erfrecht zo lang en zo kort beoefenaar als de Nederlandse notaris.’ onderwerpen is de Europese Erfrechtver­ maken als nodig is in een bepaald geval; alle ordening. U kunt u hiervoor inschrijven benodigde uitleg kunnen we opnemen’, zegt Materiële recht tot uiterlijk 18 oktober via de website Mellema. ‘Maar in de Europese verklaring past Behalve wat vorm betreft, verschilt de Europese www.conference-notaire-luxembourg.lu. dat waarschijnlijk niet. Dan zullen we met verklaring van erfrecht van de Nederlandse in Deelname levert 6 PE-punten op. bijlagen moeten werken. Het oorspronkelijk die zin dat het de bedoeling is dat de nalaten- ontworpen model voldeed niet aan de schap erin wordt beschreven. In Nederland

10 | 2013 17 Voor inlichtingen over tarieven, plaatsingen en combinatiekortingen van commerciële en personeelsadvertenties in:

Gunstige doorplaatsingstarieven naar:

Voor informatie en reserveringen: Sales & Services, Gerrit Kulsdom, T 0229 - 211 211 E-mail: [email protected]

CIB Centraal InkoopBureau Dé kantoorspecialist voor notarissen

Notarieel aktepapier van het CIB: AKTEPAPIER VAN EEN HOGERE KWALITEIT MET LAAGSTE PRIJS GARANTIE ÉN LEVERTERMIJN VAN 1 DAG!

• Nergens voordeliger: altijd 5% onder de marktprijs • Het best beveiligde papier in zijn soort • Conform de door de KNB opgestelde regels en verordeningen • NEN2728-gecertificeerd voor duurzaam archiveren • Verkrijgbaar in kwaliteitssoorten Eminent en Confident • Al leverbaar vanaf 1 doos à 6 pakken per soort • Vandaag vóór 14:00 uur besteld, morgen in huis!

Het notarieel aktepapier van het CIB is het best beveiligde papier in zijn soort: Bel ons nu voor een gratis proefpakket

• Gecentreerd watermerk met het logo van de KNB. en oordeel zelf: • Notarieel aktepapier is een waardedocument. In Nederland is het gebruikelijk dat waardedocumenten ‘optisch dood’ zijn, wat inhoudt 079 36 38 400 dat het papier onder aanstraling met Ultra Violet licht niet oplicht. Documentexperts doen bij controle op documentfraude als eerste www.cib.nl/webshop een U.V.-test. Als een (gedeelte van) een document toch oplicht, kan

dit een aanwijzing zijn dat er in de tekst iets veranderd is. Een vals of CIB Centraal InkoopBureau BV Postbus 330 2700 AH Zoetermeer vervalst document zal dan ook onmiddellijk opvallen. telefoon: 079 36 38 400 e-mail: [email protected]

adv_A5_CIB_1707.indd 1 18-07-13 09:27 mens

Notariaat Magazine blikt terug op de afgelopen jaren. Wat is er gebeurd met de ambtgenoten die ooit vol enthousiasme vertelden over hun werk, hun ambitie, hun passie of hobby? w i e Tom van Duuren n m 11/2002 o n d e r w e r p bv ongeschikt voor joint venture

‘Mijn grootste drijfveer is om Vooruitgang met ondernemingsrecht een ‘Met de flex-bv hebben we bijdrage te leveren aan het veel vooruitgang geboekt op bevorderen van (internatio- dit vlak. Wat ik goed vind, naal) ondernemerschap. is dat je contractuele af- Juist daarom heb ik destijds spraken nu ook in statuten mijn proefschrift over joint kunt vastleggen. Je kunt dus ventures geschreven. Want een veel betere alignment waar liep je als notaris nou tot stand brengen tussen die tegenaan? De samenwer- twee. En dat betekent meer kende partners onderhan- rechtszekerheid voor de delden met elkaar in alle ondernemer. Toch is er nog vrijheid over hoe de joint steeds één probleem: het venture moet functioneren bv-recht is wel flexibel, maar en hoe het beleid wordt het systeem van vennoot- bepaald. Maar dan kwam schapsbelasting niet. Een bv de keuze van de rechtsvorm is per definitie niet fiscaal om de hoek kijken en transparant. Ik pleit voor ontstond er een dilemma: een keuzesysteem voor het de afspraken uit het joint- wel of niet fiscaal transparant venturecontract moesten zijn à la de “check the box worden weerspiegeld in regulations” in Amerika.’ de organisatorische regels van de rechtsvorm. Logisch Ideale gezien paste de personen- vennootschap vennootschap het best, ‘Als ik op dit moment zou maar door bijvoorbeeld de promoveren, dan zou ik de persoonlijke aansprakelijk- civiel- én fiscaalrechtelijk heid en het ontbreken ideale vennootschap willen van rechtspersoonlijkheid ontwerpen. Roberta Romano had die vorm belangrijke heeft in The Genius of nadelen. Dus je kwam terecht American Corporate Law, bij de bv. Maar door het overigens een erg goed dwingende bv-recht was boek, beschreven hoe in het niet altijd mogelijk om Amerika wordt gestreefd de werkelijke afspraken in naar constante verbetering de statuten op te nemen. Dat van ondernemingsvormen zorgde voor rechtsonzeker- door middel van meer flexi- heid bij ondernemers en biliteit voor ondernemers, daarnaast was het voor mij, ook op fiscaal gebied, en als notaris, heel onbevre­ tegelijkertijd meer even- digend. Aan de hand van wichtigheid. Met dat in het rechtsvergelijkend onder­ achterhoofd, zou ik een hele zoek kwam ik tot de betrouwbare ondernemings- conclusie van een nieuwe vorm ontwerpen. Niet alleen rechtsfiguur: de joint maar alle remmen losgooien venture-vennootschap. Ik voor de ondernemer, maar heb ook gekeken naar de zeker ook kijken naar effici- fiscaliteit en kwam daarbij ënte bescherming van credi- uit op een vorm van fiscale teuren en andere belang- transparantie. Niet zo gek, hebbenden.’ want dat heeft een perso- nenvennootschap ook.’

10 | 2013 19 Staatssecretaris Martin van Rijn over ‘Ouderen in veilige handen’

Tweede natuur

Signalen opvangen, voorlichting geven, weten wat je zelf kunt doen en waar je terechtkunt. Dit is wat Martin van Rijn, staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) verwacht van het notariaat als het gaat om tegengaan van financiële uitbuiting van ouderen. ‘Het signaleren van financiële uitbuiting moet een soort tweede natuur voor het notariaat worden’, aldus de staatssecretaris. Van Rijn was op 4 oktober een van de sprekers op het wetenschappelijk congres van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB).

TEKST Jessica Hendriks | foto ministerie van VWS en met dat “niet pluis”-gevoel ergens terechtkan’, aldus Van Rijn. Hij vervolgt: ‘De notaris kan een cliënt voor- aar schatting worden jaarlijks 200.000 lichten over hoe het eigenlijk hoort, uitleggen dat ouderen boven de 65 jaar mishandeld. bepaalde dingen ongebruikelijk zijn en vragen of een Bijvoorbeeld door partners, familie, beslissing bewust wordt gemaakt of dat het zo is gegroeid. ­huisvrienden of zorgverleners. Ongeveer Ik ben dan ook erg blij dat de beroepsorganisatie met N30.000 ouderen krijgen te maken met financiële een stappenplan is gekomen. Zo kunnen alle notarissen uit­buiting. Reden genoeg voor het ministerie van VWS om weten wat je met het “niet pluis”-gevoel moet doen.’ in 2011 met het Actieplan ‘Ouderen in veilige handen’ te beginnen. Tweeënhalf jaar na dato is er al veel gebeurd, Samenwerken op lokaal niveau maar er staat ook nog veel op stapel én daarbij is volgens In september zijn er in zeven gemeenten pilots van de staatssecretaris een grote rol weggelegd voor het start gegaan. In deze pilots werken onder regie van notariaat. ‘Een notaris is dé persoon met wie je het gemeenten verschillende instanties, zoals het notariaat, beheer van je financiële zaken kunt bespreken. Het is banken, woningcorporaties en het Steunpunt Huiselijk dan ook uitermate belangrijk dat de notaris signaleert Geweld, samen om financieel misbruik bij ouderen dat iets niet klopt, navraag doet bij de betrokken cliënt vroegtijdig te signaleren. De partijen komen geregeld

20 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Praktijk

samen om te kijken hoe de ander het aanpakt. Op die branden bij de notaris. Hij moet weten wat eraan gedaan manier kunnen ze van elkaar leren. Hiermee wil VWS kan worden. Soms gaat het voorbij de bevoegdheden de samenwerking op lokaal niveau beter vormgeven. van de notaris. Klop dan aan bij het Steunpunt Huiselijk Van Rijn vindt die samenwerking belangrijk. ‘Het is niet Geweld.’ handig als iedereen langs elkaar werkt en de informatie niet met elkaar wordt gedeeld. Als je elkaar beter Gouden Loekie kunt vinden, kun je ook eerder dat “niet pluis”-gevoel De staatssecretaris is tevreden over wat er de afgelopen ontdekken’, aldus de staatssecretaris. ‘Zo is het bijvoor- jaren al is gepresteerd omtrent het actieplan ‘Ouderen beeld heel belangrijk om bij de overdracht van een huis in veilige handen’. Er zijn bijvoorbeeld 35 vrijwilligers te weten hoe het precies zit met een hypotheek’, vervolgt van de 4 ouderenbonden opgeleid tot voorlichter. Zij hij. ‘Waarom moet het huis aan een familielid worden gaan het land door om het onderwerp met ouderen en overgedragen? Of waarom moet het financiële beheer hun naasten te bespreken. ‘Tot eind 2014 worden er zo’n van een rekening uit handen worden gegeven? Als je als 350 bijeenkomsten gehouden. Hiermee bereiken wij veel (financieel) dienstverlener het gevoel hebt dat je ergens ouderen.’ Daarnaast draait er een reclamespot op radio

Of iets wel of niet deugt, is een moeilijke balans

iets mee moet, weet je door deze pilots ook precies en televisie. Deze is zelfs genomineerd voor een Ster wanneer je waar terechtkunt.’ Of iets wel of niet deugt, Gouden Loekie. ‘De voorlichtingscampagne begint nu is volgens de staatsecretaris een moeilijke balans. echt op stoom te komen. Ouderen die ik erover spreek, ‘Aan de ene kant wil je mensen beschermen, maar aan zijn blij dat het gebeurt. Zo heb ik ook onlangs gesproken de andere kant moet je ze wel in hun waarde laten als met Omroep Max die aan dit onderwerp wat breder zij bewuste beslissingen nemen. Niet op de plaats van aandacht wil geven. Daar werd mij verteld dat het de oudere gaan zitten, maar wel nagaan of er iets aan on­gelofelijk goed is wat hier nu wordt besproken. de hand is of niet’, legt Van Rijn uit. Er rust namelijk een enorm taboe op’, legt Van Rijn uit. Door de media-aandacht wil de staatssecretaris het taboe Rood lampje om erover te praten wegnemen. ‘In mijn omgeving heb De pilots vinden plaats in Almere, Ede, Groningen, ik zoiets gelukkig niet meegemaakt. Wel krijg ik door Gouda, Haarlem, Rotterdam en ’s-Hertogenbosch. de gesprekken die ik voer schrijnende voorbeelden te Uiteindelijk is het de bedoeling dat alle Nederlandse horen. Mensen die er bijvoorbeeld achterkomen dat hun gemeenten een soortgelijke samenwerking opzetten. zoon – die verslaafd is – steeds meer geld van de rekening Volgens Van Rijn erg belangrijk: ‘Als wij kijken naar haalt. Iets dat begint als: “ik beheer het wel voor je”, maar ouderenmishandeling in de brede zin van het woord eindigt met: “ik ben het geld kwijt”. Dat sluipt erin en dan zien we dat financiële uitbuiting een hele andere is diep triest. Het is belangrijk dat ouderen weten dat ze aanpak vergt. Niet alleen in de voorlichting, maar ook er niet alleen voorstaan en hulp kunnen vragen. Je mag om te bepalen of iets wel of niet pluis is. Het voorkomen erover praten én er is iets aan te doen.’ en signaleren ervan ligt bij andere partijen dan gebruike- lijk, namelijk banken en notarissen die aan de voor­­kant Vakmanschap al kunnen merken of er iets niet klopt.’ Als er een beroeps- Het notariaat krijgt van Van Rijn alvast een pluim groep is waar Van Rijn blij verrast over is, is het wel het voor het werk dat er tot nu toe is verzet. Hij hoopt notariaat. ‘De KNB heeft zelf contact gezocht met de dat de goede weg die is ingezet ook wordt voortgezet. medewerkers van mijn ministerie om mee te werken ‘Ik zou het mooi vinden als het voor de notaris een aan het project. Dat doet niet elke beroepsorganisatie. tweede natuur wordt om op dit soort dingen te letten. Daarnaast heb ik begrepen dat er naast een stappenplan Niet alleen in de pilotgemeenten,­ maar overal. En ook een cursus in het leven is geroepen. Ik ben natuurlijk volgens mij vinden alle notarissen dit ook belangrijk. niet in de positie om notarissen van alles te verplichten, Het is toch de taak van de notaris ervoor te zorgen dat maar het is een goede zaak dat die opleiding er is en ik er betrouwbare financiële transacties worden afgesloten zou notarissen dan ook willen stimuleren hieraan deel waar alle deelnemende partijen zich bewust van zijn. te nemen.’ ‘De rol van de notaris is een hele belangrijke’, Het is mooi dat de notarissen dit oppakken. Dat is een gaat de staatssecretaris verder. ‘Als iemand op hoge kenmerk van vakmanschap’, besluit de staatssecretaris. leeftijd zijn testament wil wijzigen en dit lijkt onder druk te gebeuren, moet er een rood lampje gaan

10 | 2013 21 Praktijk

Drukbezochte ringvergadering ‘Weg van het stoffige imago’

Drukbezochte ringvergaderingen onmogelijk? De ringen ’s-Gravenhage en Rotterdam en voorzitter van de ring ’s-Gravenhage. bewijzen dat het wel kan. Maar liefst 150 (kandidaat-)notarissen bezochten de laatste Met deze nieuwe aanpak loopt haar ring voor gecombineerde ringvergadering. De organisatoren plakten daar een prikkelend op de plannen over een nieuwe ordestructuur ­minicongres aan vast. (zie Notariaat Magazine, september 2013), waarin het doel is leden zo veel mogelijk te TEKST Jolanda aan de Stegge | foto’s Truus van Gog ‘Er staan veel belangrijke punten op de agenda betrekken bij de beroepsorganisatie. van de KNB en ledenraad en er is veel waarover antine Visafslag in Scheveningen we moeten beslissen. Het is niet goed dat aan Prikkelende vragen is het verrassende decor voor deze een handjevol mensen over te laten, dus was Zwartendijk en Van Emden prikkelen hun notariële bijeenkomst. Op een het voor ons een extra stimulans om mensen publiek met vijf onderwerpen: prijsdifferen­ steenworp afstand van zee spuit een te lokken’, zegt Daniël Westerhuis, kandidaat- tiatie, inzet van klanten bij de acquisitie, Kchauffeur zijn wagen schoon, er hangt een notaris en medeorganisator van het congres. perceptiemanagement, specialisatie of doordringende vislucht en je hoort het niet Daarom besloot de ring ook ditmaal haar ­totaalnotaris, en competenties. Hun bood- aflatende gekrijs van meeuwen. Direct naast de leden na afloop iets inspirerends te bieden. schappen zijn ondubbelzinnig helder: het Kantine ligt de Veilingzaal waar elke ochtend De keuze viel op een minicongres waarvoor draait in het werk om ‘kiezen’ en ‘de klant’. de vers aangevoerde vis wordt verkocht. twee arbeidsdeskundigen werden geïnviteerd Maak keuzes en profileer uzelf. Uw klant Op deze middag – eind september – is het de die veel weten van ondernemerschap, maar is het belangrijkst. Ga uit van uw klant. locatie van de gecombineerde ringvergadering wat verder afstaan van het notariaat. Ger Weet wat uw klant wil, hij bepaalt de prijs. van ’s-Gravenhage en Rotterdam, die wordt ­Zwartendijk adviseert en traint ondernemers Wat weet u van uw klant? Hoe denkt uw klant gevolgd door het minicongres: ‘Geld ver­­ in het MKB. Hij is werkzaam bij het Advies­ over u als notaris? Hoe tevreden is uw klant dienen met notarisdiensten’. Opmerkelijk: de bureau Management Centrum en programma- over uw diensten? Waarover is hij tevreden? Veilingzaal zit vol. 150 (kandidaat-)notarissen directeur Bedrijfskunde aan de Nyenrode Hoe meet u dat? Wat doet u met zeer tevreden meldden zich aan. Ook de twee voorgaande Business Universiteit. ‘Als je niet weet naar klanten? Hoe groot is de kans dat die klanten ringvergaderingen werden goed bezocht. welke haven je wilt, is elke wind gunstig’, uw diensten aanbevelen? Vraagt u de klant of De ene keer gaf Nora van Oostrom, woord- luidt de tekst waarmee zijn website opent. hij tips of verbeteringen heeft? Hoe reageert u voerder van de Koninklijke Notariële Beroeps- De andere spreker is Bart van Emden die kan op ontevreden klanten? Wat doet uw kantoor organisatie (KNB) na afloop een lezing, bogen op ruim twintig jaar ervaring in de met medewerkers die meer of minder klanten de andere keer hielden na de vergadering zakelijke dienstverlening. zes jaar geleden trekken? Het is een vlot samenspel tussen advocaten – gespecialiseerd in het bijstaan begon hij zijn eigen marketingadviesbureau de heren en hun publiek aan de hand van van notarissen – een voordracht. Van Emden Marketing Consultancy dat zich informatieoverdracht, filmpjes en uitdagende richt op commercieel succes van professionele vragen. Het publiek mengt zich gretig in de Stimulans dienstverleners. Zijn motto: ‘Uw klanten zijn discussie. Enkele oudere notarissen verkondigen Het bestuur van de ring ’s-Gravenhage was uw belangrijkste marketingtools’. tijdens en na het congres dat het leuk is wat het beu dat er telkens zo weinig (kandidaat-) Weg van het stoffige imago, dat is de kunst de sprekers beweren, maar dat zij helaas notarissen naar de vergaderingen kwamen. van deze opzet, zegt notaris Steffie Michels ‘geen kaas hebben gegeten van wat er speelt

22 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Schot in de roos Voorzitter Michels is na afloop meer dan in het notariaat, en dat dat absoluut niet kan vinden dat er veel beter naar de klant moet tevreden. ‘Het is goed om over ons vak worden vergeleken met andere branches’. worden geluisterd, al is het maar omdat daar met elkaar in gesprek te blijven, om elkaar de business zit. De ouderen zijn van mening te steunen en samen te sparren. Samen Luisteren dat de klant naar hen moet luisteren, want moeten we besluiten hoe het verder moet. Na een introductie op de thema’s worden de zíj zijn deskundig en niet de klant. Het kost Wij willen een succes maken van onze ring­ aanwezigen in discussiegroepen ingedeeld. de organisatoren enige moeite om de verhitte vergaderingen, daarom kozen wij deze keer In de belendende kantine gaat het er stevig discussies af te breken en de leden terug voor mannen die een nieuwe visie uitdragen, aan toe. Net als eerder in de zaal is het duidelijk te leiden naar de Veilingzaal waar de want dat is hard nodig. Onze aanpak blijkt dat de leden het onderling niet eens zijn. bevindingen­ plenair worden besproken. een schot in de roos, want als niemand hier Grofweg kan de groep in tweeën worden Tegen het eind laten veel leden blijken dat ze behoefte aan had, waren er niet zoveel mensen gedeeld. Jongere (kandidaat-)notarissen direct aan de slag willen met alle informatie. komen opdagen.’

Reacties na afloop Mannelijke kandidaat-notaris (29) uit Den hoe krijg je ze en hoe houd je ze? Ik zie veel Haag: ‘Graag zou ik meer willen luisteren naar mogelijkheden voor ons kantoor. We moeten Vrouwelijke kandidaat-notaris (32) uit onze klanten. Hoe ik dat in de praktijk kan serieuzer werk maken van onze klantgericht- Den Haag: ‘Goed om in deze lastige tijd brengen, weet ik nog niet, want ik weet dat heid, competenties en specialisatie.’ ­kritischer naar onszelf te kijken en hoe we mijn baas dit onzin vindt.’ onze diensten kunnen verbeteren.’ Notaris (65) uit Den Haag: ‘Ik heb vandaag Vrouwelijke kandidaat-notaris (30) uit niet echt een nieuw geluid gehoord. Dit soort Mannelijke notaris (42) uit Rotterdam: ‘We Den Haag: ‘Voor ons kantoor ga ik aan inspiratoren begrijpt niet hoe het notariaat moeten meer klantgericht denken en ik ga ook de slag met Twitter en Facebook.’ in elkaar steekt, want er zijn zoveel verschillen nadenken over hoe ik mij nog beter kan profi- tussen kantoren. Maar het is best een leuke leren bij klanten. Morgen ga ik met de enquête Mannelijke notaris (53) uit Rotterdam: bijeenkomst hoor.’ aan de slag: meten is weten en ik constateerde ‘De twee sprekers gingen in op datgene wat tijdens het congres dat ik veel te weinig weet we allemaal nodig hebben: klanten. Elk van de drijfveren van mijn klanten.’ kantoor is daar op dit moment mee bezig:

10 | 2013 23 Marketing- en franchise- formules in het notariaat

Notarissen wachten, om met oud-voorzitter van de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie Jan Gambon te spreken, niet meer ‘tot het grind knerpt’ maar gaan actief de boer op. Zij slaan de handen ineen om aan marketingstootkracht te winnen. Of bundelen hun krachten om te

| TEKST Lex van Almelo besparen op overheadkosten, om kennis te delen en/of vakinhoudelijke innovatie te bevorderen. Hoe doen zij dat? In een serie belichten wij verschillende formules. Onlinemarketeer Deze maand: Notarissenvergelijker en voor jonge generatie Formaat Notarissen.

Wie? Notarissenvergelijker werd drie jaar geleden in het leven geroepen door online marketing- bureau Yonego in Breda. Dit bureau zorgt er particulier betaalt een kantoor 10 euro, voor bijvoorbeeld ook voor dat cheaptickets.nl die van een ondernemer 25 euro. Er komen via alle online kanalen kan worden gevonden. ‘honderden aanvragen per maand’ binnen. Het bureau was al actief op de markt van Yonego verwacht dat dit aantal snel kan verhuizers en verbouwers. ‘Wij zijn gericht oplopen als bijvoorbeeld de huizenmarkt op alles in en rond het huis. De markt van weer verder aantrekt. notarissen is erbij gekomen’, zegt Niels Buijs. Wat? Waarom? De kantoren krijgen elke maand enkele Notarissen vinden het soms lastig om op ­offerteaanvragen voor een paar tientjes. commercieel vlak de juiste activiteit te Daarmee hebben zij – afhankelijk van ontplooien en de consument te bereiken het aantal kantoren dat reageert – tussen die online zoekt. Online marketing is een de 16,6 en 100 procent kans om de cliënt gespecialiseerd vak. Yonego probeert de De bezoeker van de website vult onder de tekst binnen te halen. De kantoren vinden het behoefte van een consument te matchen ‘Vergelijk 6 notarissen in uw regio – Vergelijk plezierig dat zij niet alleen maar hoeven met het aanbod van notarissen. en bespaar nu!’ zijn of haar postcode in. In een te concurreren op prijs. uitrolmenuutje kan hij of zij aangeven of men Notariskantoren kunnen het contract Waarvoor? ‘particulier’ of ‘zakelijk’ is en op welk gebied met Yonego elk moment opzeggen. Buijs: Het platform wil online leads genereren een offerte gewenst is: erfenis/testament, ‘Maar dat gebeurt nooit. Kennelijk levert voor notariskantoren, ofwel: online offerte­ trouwen/samenleven, onroerend goed, rechts- de geïnvesteerde euro onder aan de streep aanvragen aanreiken. Aan de andere kant wil personen, scheiden of overig. De aanvrager voldoende op.’ Yonego jonge consumenten en ondernemers, laat verder zijn of haar contactgegevens achter die nooit eerder een notaris hebben bezocht, en kan desgewenst bij ‘overige informatie’ Waar? in contact brengen met geïnteresseerde aangeven waar het precies om gaat. www.notarissenvergelijker.nl ­notariskantoren in de buurt. Yonego stuurt maximaal zes kantoren in de desbetreffende regio een mailtje met Hoe? de gegevens van de offerteaanvrager. De Notarissenvergelijker treedt op als inter­ geïnteresseerde kantoren nemen vervolgens mediair. De website is een portaal waar contact op met de aanvrager. Yonego adviseert ­particulieren en ondernemers terechtkomen kantoren om binnen 24 uur te reageren of dan die online zoeken naar een notariskantoor. toch ten minste binnen 48 uur. Wie bijvoorbeeld googelt op ‘notaris’ of De aanvrager maakt een keuze op basis van de ‘­notariskantoor’ en daarbij een woonplaats informatie en de toelichting van de kantoren. intypt, ziet rechts een advertentie met een link. De prijs is daarbij niet per se doorslaggevend. Het is niet de inhoud van de site die cliënten moet lokken. De site bevat wat laagdrempelige Hoe veel? teksten over notariële werkzaamheden. Er zijn ‘ruim honderd’ kantoren aangesloten. ‘Notarissen zijn onpartijdige deskundigen Yonego verwacht dat dit aantal nog zal die enzovoort (…) Aktes zijn enzovoort.’ groeien. Voor een offerteaanvraag van een

24 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 O rganisatie & management

Samen met elkaar, samen voor elkaar

Wie? Hoe veel? Formaat is een vereniging van samenwerkende Momenteel zijn er 28 kantoren lid van notariskantoren in heel Nederland. Het be­stuur Formaat. Daar werken 65 notarissen en bestaat uit voorzitter Henk Broekema ongeveer 100 kandidaten. Gezien de selectie­ (Broekema Nielsen, Groningen), penning- criteria verwacht Broekema niet dat het meester Christ Jan van Haperen (Westerhuis, aantal kantoren veel groter zal worden. Gouda) en de bestuursleden Eric Sturkenboom De contributie voor een notaris is ‘een paar (Sauer en Oonk, Vlissingen) en Bart Versteeg honderd euro’ per maand. In dat bedrag zit (Versteeg Giesbers en Steegmans, Maastricht). bijvoorbeeld de maandelijkse consumenten­ De leden zijn zelfstandige kantoren met ten nieuwsbrief. Maar voor extra marketing­ minste twee notarissen. Ze zijn ‘vooruitstre- activiteiten moeten de kantoren apart vend’ in de benadering van de markt en met de vereniging bijeen. De centrale organisatie afrekenen. Dit cafetariamodel – je betaalt nieuwe producten en diensten, zegt Broekema. maakt de nieuwsbrieven voor de verwijzers alleen voor wat je consumeert – hanteert respectievelijk consumenten en ondersteunt Formaat ook bij de cursussen en vakliteratuur. Waarom? kantoren desgewenst bij lokaal gerichte Met het oog op de marktwerking zette Max van marketingcampagnes. Verder coördineert Wat? der Put, directeur-eigenaar van een stomerij- de centrale organisatie onder meer de De vereniging neemt kantoren werk uit keten, in 1998 met een groep notarissen een ­ontwikkeling van nieuwe producten, voert handen en een kantoor krijgt er lagere kosten franchiseorganisatie op voor notariskantoren. permanent klanttevredenheidsonderzoeken voor terug. Het bespaart tijd, geld en helpt Zij speelden in op de introductie van de markt- uit en coördineert de gezamenlijke inkoop de kantoren op terreinen waar zij zelf vaak werking in oktober 1999. De Formaat-notaris van diensten en producten. minder bekwaam zijn, zoals marketing en werd in campagnes als merk in de markt gezet. Formaat koopt onder meer gezamenlijk publiciteit. Broekema: ‘Verder hebben wij De betrokken notarissen hebben de oorspron- ­verzekeringen in. Bijvoorbeeld de overlijdens­ dankzij de vereniging collega’s met wie wij kelijke franchiseformule in 2003 vaarwel risicodekking voor de periode tussen het in vrijheid een probleem kunnen bespreken. gezegd en hebben de activiteiten voortgezet sluiten van een huizenkoopovereenkomst en Samen voor elkaar, samen met elkaar.’ in de vereniging Formaat Notarissen. Formaat de levering van het huis. Vermeldenswaard is is nu vooral een logo dat aangeeft dat een ook de beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Waar? kantoor is aangesloten bij een netwerk dat ‘Wij hebben in 2005 het monopolie van de www.formaatnotarissen.nl diensten aanbiedt ‘die zijn afgestemd op verzekeringsmakelaar opengebroken door de wensen en verlangens van de moderne naar een verzekeraar te stappen en een nieuwe Nederlander’. verzekering te ontwikkelen. Dat levert voor de dekking tot 1 miljoen euro een flinke besparing Waarvoor? op de premie op, met een lager eigen risico. Van de redactie Formaat is er voor de leden. Marketing is nog Hier heeft uiteindelijk de gehele beroepsgroep In vorig Notariaat Magazine schreven wij over steeds een belangrijk doel van de vereniging, van geprofiteerd. Over de omvang van de Netwerk Notarissen dat een kantoor met vier samen met deskundigheidsbevordering en dekking boven de 1 miljoen moet de ledenraad notarissen en vier vestigingen 16 duizend euro het behalen van voordelen bij de inkoop van van de KNB nog beslissen. Op dit moment valt per jaar kwijt kan zijn als het gebruikmaakt producten en diensten. Broekema: ‘Maar deze verzekering niet goedkoper uit de markt van Netwyse. Deze informatie is afkomstig Formaat branden doen we niet meer. Het gaat te halen’, zegt Broekema. van een aangesloten kantoor. De directie van om het lokale kantoor en dat voert zijn eigen Leden zijn actief tijdens gemeenschappelijke, Netwerk stelt in een reactie dat dit bedrag naam, waarin Formaat niet voorkomt.’ niet-verplichte cursussen en in bestuurlijke onjuist is. De kosten voor deelname aan commissies. Ook is er een ‘denktank’ van Netwerk Notarissen is van meerdere factoren Hoe? kandidaat-notarissen die proberen na te afhankelijk en kan niet zo eenduidig gegeven De vereniging heeft een centrale organisatie gaan waaraan de leden en de markt behoefte worden. met drie medewerkers in Amersfoort. Daar hebben. De vereniging wil meer digitale komen ook het bestuur en de commissies van producten ontwikkelen.

10 | 2013 25 Nieuwe lobbyist moet zorgen voor steviger invloed KNB

Simpele boodschap op het juiste moment bij de goede persoon

Met de benoeming van lobbyist Tessa Maas wil de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) nog nadrukkelijker aan de weg timmeren in politiek Den Haag. ‘We zijn er voor Jan publiek, en niet andersom.’

TEKST Peter Louwerse | foto’s Truus van Gog zorgvuldig lobbyt’, meent Van Keulen, die binnen het notariaat met andere standpunten obbyen heeft de KNB altijd gedaan. samen met zijn collega Hugo Lantain de vaste naar buiten komen. Van Keulen: ‘Dat onder- Het hing van het onderwerp af wie adviespartner van de KNB is. ‘De KNB lobbyt mijnt de effectiviteit van je lobby.’ het voortouw nam: een bestuurslid op inhoud en waakt ervoor om de discussie of iemand van het KNB-bureau. ‘Door te laten escaleren.’ Nog belangrijker: Goede lobby deL aanstelling van onze nieuwe lobbyist willen ‘De KNB komt niet alleen met bezwaren, maar Wat is dat eigenlijk, een goede lobby? Hoe we meer proactief bezig zijn met de dingen ook met alternatieven, waar Kamerleden en bereik je de Kamerleden en hun medewerkers die van belang zijn voor het notariaat’, zegt ­ambtenaren hun voorstel op kunnen baseren.’ die dagelijks honderden e-mails krijgen? KNB-voorzitter Franc Wilmink. Hij en Tessa Dat de KNB namens ‘slechts’ 1.360 beroeps­ ‘Breng om te beginnen een simpele boodschap Maas doen de lobby samen. beoefenaren spreekt, is volgens Van Keulen niet (maximaal één A4’tje) bij de juiste persoon Die werkwijze is een uitvloeisel van de beleids- zo belangrijk. ‘De effectiviteit van een lobby op het juiste moment’, betoogt Van Keulen. visie ‘Met recht vooruit’ waarvan het verstevigen wordt niet bepaald door de grootte van je ‘In de boodschap leg je kort uit wat er aan van de lobby één de pijlers is. Hoewel de KNB organisatie. De ANWB heeft meer leden, maar de hand is, wat je vindt en wat je vraagt.’ met een achterban van 1.360 notarissen geen die lobbyt in een heel ander speelveld, met Bij wie je moet zijn, hangt af van de fase factor van groot electoraal belang is, vindt andere spelers. Belangrijk is dat notarissen waarin de besluitvorming zich bevindt. de organisatie in Den Haag een gewillig en veel technisch-juridische informatie hebben, ‘Je begint meestal met een ambtenaar op geduldig oor, heeft Wilmink gemerkt tijdens die nuttig is voor de beleidsmakers. Zo bouwt een ministerie die een onderwerp goed kent. de driekwart jaar dat hij voorzitter is. de KNB gezag op. Daarbij is van belang dat Dat geldt zeker voor de KNB. De organisatie de KNB kan spreken namens alle notarissen.’ kent de ambtenaren die aan de wetsontwerpen Zorgvuldig Een lobbyist moet dus intern draagvlak creëren. werken, en andersom kennen de ambtenaren Peter van Keulen van lobbyadviesbureau Dat doet hij door aan de eigen achterban uit de KNB. In een latere fase komt de lobby Public Matters legt uit hoe dat gaat. ‘De kracht te leggen wat hij in Den Haag of Brussel heeft op het niveau van de bewindspersoon of van de KNB is dat de organisatie altijd zeer gedaan. Dit om te voorkomen dat groepen de Tweede Kamer.’

26 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 knb

‘De kracht van de KNB is dat de organisatie altijd zeer zorgvuldig lobbyt’

Een goede lobbyist, vervolgt Van Keulen, ­Kamer­agenda bij, weten wanneer er monde- Wilmink zal er vooral op wijzen dat het publieke informeert zijn tegenpartij compleet, zorg- linge vragen worden gesteld die van belang belang en het belang van de notaris vaak vuldig en snel. En hij moet ook aan het belang zijn, houden social media in de gaten en weten parallel lopen. Alleen opkomen voor je eigen van zijn gesprekspartner denken. ‘Je moet ook dankzij persoonlijke relaties wat er speelt business maakt immers geen sterke indruk. niet alleen dingen halen, maar ook brengen. in de besluitvormingscircuits van Den Haag ‘We zijn er voor Jan publiek, en niet andersom.’ En je moet er zijn in voor- en tegenspoed. Dus en Brussel. Voorzitter Wilmink denkt daarbij in de eerste ook bereikbaar zijn als het bij je organisatie plaats aan de plannen voor een centraal even wat minder gaat.’ Succes aandeelhoudersregister. Het lijkt er nu op dat Wat de lobbyist zeker niet moet doen: jokken, Zolang de politieke molen draait, draaien de Kamers van Koophandel deze registers gaan want dan hoeft hij de eerste vijf jaar niet terug te de lobbyisten mee. Of het nu gaat om beheren. ‘Wij denken echter dat de notaris de komen. Het is sowieso superbelangrijk om goed ­verkiezingstijd, de reguliere Kamerperiode aangewezen persoon is om dat te doen’, stelt met je netwerk om te gaan. Van Keulen heeft als of de kabinetsformatie, er kunnen altijd Wilmink. ‘Wij moeten het register tenslotte assistent in de Tweede Kamer gewerkt en kent actuele ontwikkelingen zijn waarop de zelf invullen. We hebben de benodigde auto- politici en hun medewerkers persoonlijk. lobbyist moet inspelen. ‘Regeren is vooruit- matisering al in huis. Op dit onderwerp blijven ‘Het is niet effectief om mensen uit je netwerk zien’, meent Van Keulen. Hij noemt het verzet we focussen.’ ’s avonds te bellen. Je moet als lobbyist niet te van de KNB tegen het verplichte energielabel Een tweede punt van zorg zijn de kosten dicht zitten op de mensen die je wilt informeren. voor woningen een voorbeeld van een van het Bureau Financieel Toezicht. Ook de De tijden van de Nieuwspoort-lobbyist oude stijl geslaagde lobby. Daar viel alles op zijn plek: verweesde protocollen baren de KNB zorgen. (het zit aan de bar en het hikt) zijn echt passé. timing, inschatting van de politieke situatie, Dat dossier gaat over de vraag wie de proto- ‘Verstand van zaken en kennis over het beleids- sterke argumentatie, gebruik van het netwerk, collen overneemt van een notaris die stopt. proces zijn belangrijker geworden.’ en een beetje geluk. Dat succes kan wellicht ‘De KNB veegt nu de brokstukken bij elkaar, Ook timing en een goede informatie zijn de inspiratie vormen voor de dossiers waar als een soort liefdewerk oud papier. We cruciaal. Lobbyisten halen hun informatie de beroepsorganisatie de komende tijd voor zijn in overleg met het ministerie om tot uit verschillende bronnen: ze houden de wil vechten. een structurele oplossing te komen.’

Bij elke fractie een ingang

zijn. Een Kamerlid kan ook in het weekend Tessa Maas was in het verleden onder meer een vraag stellen en daarover twitteren. persvoorlichter van D66 in het Europees Als ik ergens een hekel aan heb, is te laat Parlement, fractiemedewerker in de Eerste ­geïnformeerd zijn. Snel schakelen is juist Kamer en lobbyist voor de Kamer van cruciaal als je iets wilt bereiken.’ ­Koophandel. In haar laatste functie bij Dat ze notariële dossiers alleen op hoofdlijnen communicatiebureau Marlot deed ze lobby­ kent, vindt ze een pre. ‘Binnen de KNB is genoeg trajecten voor verschillende opdrachtgevers. expertise. Mijn taak is contact te leggen tussen ‘Ik durf wel te zeggen dat ik bij elke fractie de organisatie en de politiek, en aan politici een ingang heb.’ Ze ziet zichzelf als ‘de ogen en oren van de KNB’. ingewikkelde dossiers in jip-en-janneketaal Daarbij focust ze meer op de politiek Tessa Maas is op 1 september begonnen als uitleggen. Dus: waar gaat het wetsvoorstel over, ­assistenten en beleidsmedewerkers, dan lobbyist voor het Nederlandse notariaat. wat zijn de implicaties voor het notariaat en op de Kamerleden zelf. Ook wil Maas intern Haar belangrijkste taak: op de hoogte blijven wat wil de KNB graag? Een belangrijke stel­ draagvlak creëren: ‘Je kunt extern niets van alle relevante veranderingen op het gebied regel daarbij is: kom niet te vroeg en ook niet bereiken als intern de neuzen niet dezelfde van wetgeving en daar snel en zorgvuldig op te laat. In het eerste geval vraagt de tegenpartij kant op staan.’ inspelen. Dat betekent dat ze constant alert zich af wat je komt doen, in het tweede geval moet zijn. ‘Inderdaad, je moet 24/7 aanwezig sta je voor aap.’

10 | 2013 27 En verder: Nieuw terrein voor iedereen

28 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 mens

‘Ik vind dat in dit onderwerp iedere notaris een specialist zou moeten zijn’

Laura van Kempen is kandidaat-notaris bij De Kort van Tuijl notarissen in Tilburg/Udenhout. Ze is sinds vorig jaar actief betrokken bij een onderwerp waar de KNB zich sterk voor maakt: de bestrijding van financieel misbruik van ouderen.

TEKST Arnoud Veilbrief | foto Truus van Gog Stappenplan misbruik en op welke wijze het kan plaats- ‘Op een cursusbijeenkomst bij de KNB in vinden. Als ik een signaal waarneem, stel fficieel is de landelijke pilot juni hebben we (kandidaat-)notarissen ik extra vragen om te beoordelen wat tegen ouderenmisbruik geïnformeerd over wilsonbekwaamheid. de wens van de cliënt nu écht is. Ik weet op 4 oktober begonnen. Daarbij werd de hulp ingeroepen van nu beter hoe ik signalen kan waarnemen ‘Maar’, zegt Laura van Kempen, externe deskundigen, zoals Saskia van de en kan in overleg met mijn cliënt een O ‘er zijn al de nodige “voorbereidende Merwe, voorzitter van de Vereniging van vervolgtraject voorstellen.’ gesprekken” geweest.’ Het notariaat, Indicerende Artsen. Zij legde uit hoe je ‘Natuurlijk probeerde ik me altijd al en zijzelf niet in de laatste plaats, is handelingsonbekwame mensen herkent. zo goed mogelijk een beeld te vormen enthousiast over het plan dat financieel Heel interessant, want dat behoort niet van hun levens, maar dat doe ik nu nog misbruik van ouderen tegen moet gaan tot de normale expertise van een notaris. sterker. Wat is de realiteit achter hun en dan kun je niet vroeg genoeg beginnen. Zelf heb ik een stappenplan gepresenteerd, verhaal, hoe leven ze? Waarom komen Van Kempen is vanaf het eerste uur gebaseerd op mijn ervaringen als notaris. ze nu naar de notaris? Is er misschien betrokken bij het idee. Zelf had ze al jaren Hoe herken je dat er iets mis is? En wat iets waar ze het liever niet over hebben? ervaring met gevallen van misbruik, of op kun je daar vervolgens mee als notaris, Vergeet niet, mensen kunnen heel z’n minst vermoedens ervan. ‘Een typisch binnen de beperkingen van je ambt? vindingrijk zijn in het wegstrijken van voorbeeld is de oudere man of vrouw die Het is nieuw terrein voor iedereen.’ plooien in hun verhaal. Maar dat is toch met een jonger iemand binnenkomt en niet in hun belang, zou je zeggen. die tijdens het gesprek heel erg sturend Alarmbellen Dat is waar, maar mensen die misbruikt aanwezig is. De oudere stemt overal De contacten beginnen vruchten af te worden, schamen zich daar vaak over. mee in, maar toch geeft het je een onge- werpen. ‘We merken al dat de banken Het kan ook zijn dat ze het zelf niet eens makkelijk gevoel. Wil die oudere meneer beter thuis raken in de materie, want ze herkennen als misbruik. Daar moet je of mevrouw dat nu echt allemaal zelf? verwijzen steeds vaker naar de notaris als notaris allemaal op bedacht zijn. En dat is nog een voorbeeld van vrij door. Als een bejaarde man en een Ik ben door mijn betrokkenheid bij het openlijke manipulatie, het gebeurt vaak jonge vrouw samen een en/of-rekening onder­werp op kantoor een aanspreekpunt subtieler. Het is fijn dat daar nu echt aanvragen, is dat bijvoorbeeld verdacht. over ouderenmisbruik, maar ik vind aandacht voor komt en het wordt tijd dat Daar is die rekening niet voor bedoeld. dat in dit onderwerp iedere notaris een notarissen hierin getraind gaan worden.’ Je opent dan een discussie van wie het specialist zou moeten zijn. Niemand mag geld is. Dan moeten dus alarmbellen zijn ogen sluiten voor het kwaad dat er Vangnet afgaan, zowel bij de bank als bij de notaris. plaatsvindt.’ In de pilot is de notaris één van de Die moet een volmacht adviseren, en dan partijen die een ‘vangnet’ voor kwetsbare het liefst een volmacht onder toezicht. ouderen gaan vormen. Andere partijen Of een zakgeldrekening, waarbij de ge­­­ zijn onder meer banken, woning­ volmachtigde een begrensd bedrag per corporaties, zorg­instellingen, politie maand kan opnemen. Dat soort zaken kun en de Stichting Huiselijk Geweld. Samen je laten vastleggen in het levenstestament.’ met KNB-bestuurslid­ Jef Oomen heeft Van Kempen in pilot­gemeente Den Bosch Veranderd en in Tilburg, niet aangewezen als pilot- Het onderwerp heeft haar veranderd als gemeente, al gesprekken gevoerd met kandidaat-notaris. ‘Ik ben mij nu meer deze partners. bewust van het bestaan van financieel

10 | 2013 29 specialisten

uitgelicht c u r s u s s e n Wetsvoorstel ­organisaties zijn ter harte genomen, wat VASN Beroepsopleiding registermediator ingediend heeft ge­resulteerd in de huidige versies van Datum: oktober-november 2013 bij de Raad van State de wetsvoorstellen. De wetsvoorstellen hebben De Beroepsopleiding is een inleidende scholing voor notaris-mediators die zich als register­ voor (kandidaat-)notarissen en gediplomeerde Op 10 september 2013 heeft Tweede mediator kwalificeren onder andere tot gevolg klerken en (onder voorwaarden) notariële Kamerlid Ard van der Steur (VVD) de wets- dat de door hen opgestelde vaststellings­ medewerkers die zich wensen te verdiepen voorstellen mediation (Kamerstukken overeenkomst executoriale kracht heeft. in het agrarisch recht. 33722, 33723 en 33727) voorgelegd aan Hiermee wordt de deur op een kier gezet de Raad van State. Met deze voorstellen voor het scheiden zonder rechter (en dus VASN-combinatiecursus Fiscale wil hij mediation positioneren als het zonder tussenkomst van een advocaat). actualiteiten en Inleiding mediation logische en realistische alternatief voor in de agrarische praktijk de traditionele rechtspraak. Gezamenlijke reactie Datum: 12 november 2013 KNB en VMSN zullen gezamenlijk een reactie Tijdens deze dag wordt u op de hoogte Eerder dienden VMSN en KNB een gezamen- formuleren op de huidige tekst van de wets- gebracht van de laatste stand van zaken op lijke reactie in tijdens de consultatieronde. voorstellen. De verdere behandeling van de fiscaal gebied en wordt tevens een inleiding Die en andere opmerkingen van diverse wetsvoorstellen wordt afgewacht. verzorgd over het nut en de mogelijkheden van mediation voor de agrarische praktijk. Uitsluitend voor VASN-leden.

VMSN-cursus De procederende verenigingsnieuws en adviserende notaris Datum: 5 november 2013 (ochtend) NRS-congres over omzet- en aan notariële onderwerpen. De VASN zal Wat kan een notaris allemaal doen bij ‘proce- overdrachtsbelasting bij eenmaal per jaar tijdens dit vak een gast­ deren’ in nalatenschappen en andere rechts­ registergoederen college verzorgen en stageplaatsen aanbieden gebieden bij de kantonrechter (en waarom Op 29 oktober is het najaarscongres van de NRS, op kantoren van VASN-leden. VASN-leden doen de meeste notarissen dat nu niet…). met als onderwerp de actuele problematiek kunnen de betreffende colleges als contract- Uitsluitend voor leden van VMSN en EPN. rond omzet- en overdrachtsbelasting bij scursist bijwonen. registergoederen.­ Bart van Zadelhoff (lid Wetenschappelijke Advies Raad) en Redmar VMSN: Mediationcongres 2013 Wolf besteden tijdens deze bijeenkomst uit­­ ‘Federatie uit de startblokken’ gebreid aandacht aan het begrip ‘vervaardigen’. Op vrijdag 15 november aanstaande vindt het in mindering gebracht op de contributienota. Op dit moment heerst hier veel onduidelijkheid Mediationcongres 2013 plaats in Media Plaza Voor de workshop zijn 3 PE-punten in over. Een ander onderwerp is de toepassing in Utrecht. Het congres wordt dit jaar voor aanvraag. van de unit- en complextheorie, met name het eerst georganiseerd door de Federatie bij splitsingen in appartementsrechten en van Nederlandse mediatorsverenigingen. Het Voor meer informatie over het lidmaatschap overige registergoederen waar zowel omzet- thema luidt dan ook: Federatie uit de start- en vooraanmeldingen voor de workshop zie: als overdrachtsbelasting van toepassing is. blokken. De Federatie is een samenwerking www.voc-notaris.nl. Deelnemers kunnen van tevoren vragen tussen de landelijke mediatorsverenigingen indienen en/of onderwerpen ter bespreking VMSN, NMv, NIP, vFAS, NVvMA, VGM en NMI. EPN: nieuwe datum cursus Model voordragen. Die zullen tijdens de bijeenkomst Als afsluiting van het congres wordt de Samenlevingscontract 4.0 zo veel mogelijk behandeld worden. Mediation­­Award 2013 uitgereikt aan de De vervolg/verdiepingscursus Model Samen­ meest grensverleggende mediator. levingscontract 4.0 is verzet naar 8 november. Het congres vindt plaats in de Jaarbeurs te Voor het volledige programma en inschrijf­ Deze cursus wordt deels in workshopvorm Utrecht. Deelname is gratis voor leden en mogelijkheid wordt verwezen naar gegeven, waarbij u een keuze kunt maken uit aspirant-leden en levert 3 PE-studiepunten op. www.mediationcongres.nl. VMSN kent verschillende workshops. In deze cursus wordt Aanmelding voor deelname aan het najaars- 4 studiepunten toe aan de bijeenkomst. de casuïstiek van samenwoners met kinderen, congres en/of als lid van de NRS kan door een eigen woning en een onderneming als een reactie via [email protected] of via het VOC-workshop uitgangspunt genomen. Aan de hand daarvan aanmeldingsformulier op NotarisNet. De Grensoverschrijdende omzetting leiden de docenten, die afkomstig zijn uit De VOC zal in 2014 twee workshops organiseren verschillende vakgebieden, u door het model Samenwerking VASN en waar leden kosteloos aan kunnen deelnemen. en wordt ingegaan op de verschillende civiele, Radboud Universiteit De eerste workshop vindt plaats op 6 februari fiscale en financiële aspecten. Het keuzevak Agrarisch recht in het curriculum 2014 (datum onder voorbehoud) bij Barents- van de notariële opleiding aan de Radboud Krans in Den Haag en zal gaan over ‘De Grens- De cursus is zowel bedoeld voor degenen die Universiteit blijft bestaan. De VASN is hier overschrijdende omzetting’. De workshops de eerste cursus niet hebben gevolgd als voor uiteraard blij mee omdat agrarisch recht staan ook open voor niet-leden. De kosten voor degenen die daarbij wel aanwezig waren. onmisbaar is voor een groot deel van de niet-leden bedragen 270 euro. Ingeval een Er worden 5 EPN- & KNB-punten toegekend. Nederlandse notarissen. Het keuzevak geeft aanmelding voor het VOC-lidmaatschap volgt, Zie voor meer informatie en inschrijven studenten een goed beeld van de diversiteit wordt de deelnameprijs voor de workshop www.epn-notaris.nl.

30 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 column

p 15 februari 2012 werd (notariële) NIEUWS geschiedenis geschreven met een gebeurtenis die nog niet eerder vertoond was in de Ohistorie van het notariaat: het bestuur van de KNB werd weggestuurd door leden Cursus De levensexecuteur / Noest die het niet eens waren met de gang van zaken en de aanpak van de KNB. Landelijke het levenstestament bestuurswerk kranten berichtten er met grote pagina- brede koppen een beetje verbaasd en Tijdens het wetenschappelijk congres hebt enigszins gniffelend over: hoe kon dat u uitgebreide informatie gekregen rondom nou gebeuren bij die keurige en bedacht- het voorkomen van financieel misbruik zame notarissen? van ouderen. Geïnteresseerd geraakt? Op 25 november organiseert de KNB een cursus Actie die compleet gewijd is aan de onderwerpen Het gaat mij op deze plaats niet om die ‘levensexecuteur’ en ‘levenstestament’. verwondering van de buitenwereld van destijds. Wat ik wel graag kwijt wil, is dat Het levenstestament en de levensexecuteur er na die 15e februari enorm veel gebeurd zijn nieuwe rechtsfiguren die een enorme is. Wat erop volgde was een periode van ­ontwikkeling doormaken. Steeds meer beroeps- nieuwe ideeën en plannen, veel geestdrift groepen zien het belang hiervan en brengen en actie. Er was bijna dagelijks wel iets het bij cliënten onder de aandacht. Wat wordt nieuws te melden en er was dan ook er eigenlijk bedoeld met de levensexecuteur? alle aanleiding om u daarvan met hoge Wat zijn de verschillen tussen een testament frequentie op de hoogte te stellen. en levenstestament? En wat zijn de verschillen De laatste maanden zitten we in een andere tussen een executeur en levensexecuteur? Hoe fase. Veel van die voornemens van toen zijn ‘verkoop’ je deze rechtsfiguren aan cliënten? vorig jaar in het stuk ‘Met recht vooruit’ vertaald in actiepunten. We zijn de laatste Allemaal vragen die tijdens de cursus worden maanden druk bezig om die punten om behandeld. te zetten naar daadwerkelijke actie. Na het volgen van de cursus kent u de juridische Dat is uit zijn aard een totaal ander proces dan dat van die ins en outs van het levenstestament en de levens- eerste maanden. Het is wat alledaagser, niet zo heel sexy, executeur, weet u hoe u de ‘producten’ verkoopt maar gewoon noest bestuurswerk, en het leent zich wat en bent u op de hoogte van de meest recente minder voor aansprekende berichten in een ‘Op Koers’ of ontwikkelingen. op NotarisNet. Het is begrijpelijk dat nu de indruk ontstaat, dat de ‘vaart eruit is’ en alles weer bij het oude is. Maar ik verzeker u, dat is zeer zeker niet het geval.

Goede drijfveren In mijn eerste voorzitterscolumn schreef ik al – en ik het herhaal Aankondigingen het hier graag: het in 2012 ingezette beleid wordt voortgezet. intercollegiale toetsing Ik vind namelijk dat, met alle opschudding rondom die KNB- voortaan per e-mail gebeurtenissen van begin 2012, daar enorm goede drijfveren achter zaten. Te weten, met zijn allen zorgen voor een sterke, Aankondigingen voor de intercollegiale zelfverzekerde en zichtbare beroepsgroep. Aan die intentie is toetsing zullen met ingang van de nieuwe helemaal niets veranderd, dus daar gaan we mee door. Eén van ronde per e-mail aan de betreffende notaris de dingen die u daarbij van mij en het bestuur mag vragen, worden toegezonden. Hiermee is de adminis- is dat we u blijven informeren. Ook daarmee gaan we door. tratie van de intercollegiale toetsingen Ook als nieuws uit Den Haag misschien een keer wat minder volledig gedigitaliseerd. spectaculair of opwindend is.

Enthousiasme 9 september is de najaarsreeks van de inter­ Eén van de belangrijke actiepunten die de ‘opstand’ heeft collegiale toetsingen gestart. De betreffende ­voortgebracht, is een andere inrichting van de KNB. Juist met kantoren – ruim honderd – ontvangen daar zoals als doel om u en mij als leden meer te betrekken bij datgene gebruikelijk een bericht over. Daarin wordt de wat de KNB doet of in de visie van de leden zou moeten doen. gang van zaken beschreven. Per kantoor wordt Daarover praten we met elkaar in de regiobijeenkomsten die in steeds één notaris aangeschreven: die met de november gepland staan. Ik hoop dat ik u daar zal ontmoeten meeste ‘dienstjaren’. Dit is in eerste instantie de en u vooral zal horen. Niet alleen met het bureau en bestuur, contactpersoon voor de auditor. Op de kantoren maar alléén samen met u behouden we dat enthousiasme die dit najaar worden bezocht, werd in het najaar van 2012 en zorgen we voor een zelfbewust, levensvatbaar van 2010 de vorige toetsing uitgevoerd. en aansprekend notariaat.

Vragen/opmerkingen? Mail naar [email protected]

Franc Wilmink | VOORZITTER knb

10 | 2013 31 NIEUWS

Vertrek Quintus Marck bij de KNB

Na 25 jaar bij de KNB gewerkt te hebben, gaat Ook over de grens was hij een bekend gezicht Wet op het notarisambt, de ontwikkeling Quintus Marck per 1 oktober 2013 de KNB binnen de notariële IPR-wereld. In zijn vrije van de toegevoegde notaris en de wijziging verlaten. Vele leden zullen met hem contact tijd is hij daarnaast verschillende keren naar van het appartementsrecht als secretaris van gehad hebben door de jaren heen, want Suriname gereisd om notarissen en advocaten de commissie-Beekhuis. hij was het vaste aanspreekpunt binnen het IPR-cursussen te geven. Intern binnen het bureau van de KNB heeft hij Notarieel Juridisch Bureau voor de beantwoor- Minder bekend zal zijn dat hij zich ook heeft zich altijd ingezet voor de goede onderlinge ding van rechtsvragen op het gebied van het ingezet op andere gebieden. Zo heeft hij verhoudingen en heeft hij aan de wieg gestaan internationaal privaatrecht en buitenlands meegewerkt aan de totstandkoming van de van de oprichting van de ondernemingsraad recht. Daarnaast zullen anderen hem meege- bij de KNB, waarvan hij ook de eerste voor- maakt hebben als docent tijdens cursussen over zitter is geweest. De KNB kan slechts dankbaar het IPR voor de KNB en de beroepsopleiding. zijn voor de wijze waarop hij zijn kennis en Ook heeft hij door de jaren vele artikelen in ervaring al die jaren voor de KNB en haar onder meer het WPNR geschreven en meege- leden heeft aangewend en wenst hem het werkt als auteur aan enkele boeken. Hij heeft allerbeste toe. Quintus zal met zijn vele daarmee het notariële IPR en de voorlichting hobby’s en interesses een goede invulling daarover aan de leden op een zeer hoog plan weet te vinden voor de komende jaren. gebracht. Het ging hem daarbij niet alleen om De beantwoording van rechtsvragen op IPR- het overbrengen van de theoretische kennis gebied wordt voortgezet door zijn collega’s en het doorgronden van het buitenlandse IPR Sabine Heijning en Madeleine Hillen. en buitenlands intern recht, maar vooral om het vinden van een praktische oplossing voor de Nederlandse notaris.

Peer reviews: auditoren gezocht voor de opleiding 2014

Voor de auditorenopleiding van 2014 Opleiding een actieve bijdrage aan de ontwikkeling en zoeken wij nog auditoren. Bent u geïn­ De opleiding van 2013 is in volle gang. Voor de kwaliteitsborging van de beroepsgroep teresseerd? Kom dan naar de evaluatie- de opleiding van 2014 hebben zich al enkele en daarmee aan de versteviging van de positie bijeenkomsten die in januari en in mei deelnemers aangemeld. Er is nog ruimte om van het notariaat. Het karakter van de toet- 2014 worden georganiseerd. Daar krijgt de groep aan te vullen tot acht personen. Bent singen is in de loop der tijd steeds meer op u een goed beeld van het auditorschap. u geïnteresseerd, kom dan naar de evaluatie- de notariële inhoud gericht, en dat is ook de bijeenkomsten die in januari en in mei 2014 richting voor de komende tijd. Het peer review Sinds 2009 kent het notariaat intercollegiale worden georganiseerd. Aan de hand van casus- is een open model dat zich ontwikkelt op basis kwaliteitstoetsingen in de vorm van peer bespreking en uitwisseling van ervaringen van de praktijk en de meerwaarde die het voor reviews een stelsel van kwaliteitsbevordering wordt daar de auditpraktijk uitgediept en het notariaat kan leveren. Als auditor bent u dat gedragen wordt door beroepsgenoten. ontwikkeld. Zo kunnen de aspiranten zich een initiatiefrijk, nauwgezet en in staat regie en De auditoren zijn notarieel deskundigen die goed beeld van het auditorschap vormen en overzicht te houden. over ruime notariële ervaring beschikken. een afgewogen besluit nemen. Voorafgaand aan Na afronding van een vierdaagse opleiding het besluit tot deelname aan de opleiding vindt worden zij voor een periode van 3 jaar aan­­ een gesprek met de selectiecommissie plaats. Hebt u interesse en wilt u meer weten over de gesteld. Er zijn steeds ongeveer 35 auditoren opleiding, de vergoeding en de inzet als auditor in het register ingeschreven. Gezamenlijk Ontwikkeling en aarzel dan niet om contact op te nemen met het voeren zij jaarlijks zo’n 300 toetsingen uit. kwaliteitsborging auditbureau: Lex Diks, adviseur kwaliteitszorg, Elk jaar wordt een derde deel van de actieve Tijdens een audit gebruikt u een combinatie telefoon 070 3307228 ([email protected]) auditoren afgelost door een groep nieuw van gespreksvaardigheden, vakkennis en opgeleide toetsers. sociale vaardigheden. Als auditor levert u

32 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Dienstweigeren hoeft niet bij wanprestatie of onrechtmatige daad

Een notaris hoeft zijn dienst niet te Aanleiding voor de voorgestelde regeling is de Verdere procedure weigeren­ als hij weet dat dienstverlening uitspraak van Hof Amsterdam van 24 mei 2011. De ledenraad kan zich vinden in de voorgestelde (mogelijk) een wanprestatie en/of een Daarin draaide het om de vestiging van een regeling. Deze zal nu verwerkt worden in het onrechtmatige daad van één van de tweede recht van hypotheek zonder dat de eerder aan de ledenraad voorgelegde concept partijen tegenover een derde tot gevolg eerste hypotheekhouder hiervoor toestemming van de Verordening dienstweigering. Deze heeft. Deze regeling heeft het bestuur had gegeven, terwijl deze toestemming hier­­ conceptverordening wordt vervolgens aan alle van de Koninklijke Notariële Beroeps­ voor volgens de eerste hypotheekakte wel leden van de KNB gestuurd conform artikel 90 organisatie (KNB) woensdag 25 september vereist was. Het hof oordeelde dat de notaris Wet op het notarisambt. Daarna zal de concept­­ voorgelegd aan de ledenraad. in dat geval zijn dienst had moeten weigeren, verordening in de ledenraads­vergadering van omdat de notaris hierdoor meewerkte aan januari 2014 ter vaststelling aan de ledenraad Volgens het bestuur is de enkele wanprestatie de totstandkoming van een tekortkoming worden aangeboden. of onrechtmatige daad onvoldoende grond voor of onrechtmatige daad tegenover de eerste dienstweigering. Toch kunnen er wel omstan- hypotheekhouder. En dat schaadt de eer en het digheden zijn die meebrengen dat de notaris aanzien van een notariaat, aldus het hof. Deze Meer informatie: KNB, Willem Geselschap, zijn dienst moet weigeren. Dit moet hij zelf uitspraak leidde tot een uitgebreide discussie telefoon 070 3307133 ([email protected]) beoordelen. Op de notaris rust daarnaast een binnen het notariaat en de wetenschap hoe zorgplicht om zijn cliënten te informeren over met dit soort situaties moet worden omgegaan. en te waarschuwen voor de mogelijke gevolgen Om aan deze discussie een einde te maken, van hun wanprestatie of onrechtmatige daad. is het bestuur met deze regeling gekomen. De uitspraak van het hof leidde tot een uitgebreide discussie binnen het notariaat. Collectieve geheimhouding notarissen geregeld

Op de ledenraad van 25 september is de Verordening collectief ambtsgeheim vastgesteld. Hierdoor mag een notaris aan een andere notaris die daarom vraagt Nieuwe KNB-site voor notariële wet- en regelgeving een afschrift van een akte afgeven, zonder te controleren voor wie de akte wordt Op 23 september heeft de KNB een of wetsartikelen vermeld. Als KNB-lid kunt u op­gevraagd. De voorgestelde verordening nieuwe website gelanceerd: www.wet- inloggen met uw NotarisNet-account om extra vermindert de aansprakelijkheid van de en-regelgeving-notariaat.nl. Hierop staat informatie te zien, zoals veelgestelde vragen afgevende notaris. de tekst van de notariswet en van de op NotarisNet. Eenmaal ingelogd hoeft u voor uitvoeringsregelingen die op basis van NotarisNet niet opnieuw in te loggen. De site Strikt genomen schendt een notaris zijn de wet tot stand zijn gekomen: de ver­­ heeft een eigen zoekfunctie, maar is ook door- geheimhoudingsplicht, wanneer hij een ordeningen, reglementen, besluiten zoekbaar vanuit NotarisNet. De nieuwe website afschrift van een akte aan een andere notaris en beleidsregels. De wet- en regelgeving is vanuit NotarisNet bereikbaar via de link beschikbaar stelt, tenzij men kan uitgaan van is voorzien van toelichtingen en redac­ ‘Snel naar... Wet- en regelgeving notariaat’. een collectief ambtsgeheim. Deze collectieve tioneel commentaar van de KNB. geheimhouding was echter niet expliciet in PDF maken de Verordening beroeps- en gedragsregels De nieuwe website bestaat uit twee onderdelen De teksten kunnen als pdf worden opgeslagen. opgenomen. Naar aanleiding van een met elk een eigen inhoudsopgave: Wet op het U kunt zelf een selectie maken van artikelen uitspraak van het Hof Amsterdam in 2009 notarisambt en Overige regelgeving. Bij een of regelingen, of in één keer een pdf laten heeft het bestuur van de Koninklijke Notariële artikel of regeling zijn, naast toelichting en genereren van de hele wet of regeling. Hoe Beroepsorganisatie besloten de twijfel hier­­over commentaar, ook gerelateerde regelingen dit precies werkt, leest u in de handleiding uit de weg te ruimen. Door de voorgestelde op de website. verordening hoeft een notaris niet meer te controleren voor wie de andere notaris de Vervanging Vademecum akte opvraagt. De collectieve geheimhouding Wet-en-regelgeving-notariaat.nl vervangt het brengt mee dat hij de ander mag vertrouwen. Vademecum regelgeving notariaat, zoals dat Overigens geldt de regeling ook voor het op NotarisNet en knb.nl stond. Het Vademecum afgeven van een uittreksel, een (digitale) kopie blijft nog even ‘in de lucht’ totdat de links op van een akte of dossierstukken. Daarnaast is NotarisNet zijn aangepast en verwijzen naar de ‘andere notaris’ niet verplicht een afschrift de nieuwe site. op te vragen. Hij kan zijn cliënt ook verwijzen naar de notaris die over de akte beschikt.

Meer informatie: KNB, Willem Geselschap, telefoon 070 3307133 ([email protected])

10 | 2013 33 NIEUWS

Van Mourik neemt afscheid als redacteur WPNR

Op 20 november organiseert de redactie Daarvoor gaan vier jonge notariële onder­ van WPNR een congres vanwege het zoekers met hem in discussie. De onderzoekers afscheid van professor Martin-Jan van en de onderwerpen zijn: Mourik als redacteur van dit blad. Van - Anne Mollema, medewerker van het Mourik was 28 jaar aan WPNR verbonden, ­wetenschappelijk bureau van de Hoge Raad, - Nathalie Bauduin, promovenda centrum waarvan de laatste 12 jaar als voorzitter over beperkte rechten; voor notarieel recht Radboud Universiteit van de redactie. Sinds zijn eerste publicatie - dhr. mr. J.H.M. (Hans) ter Haar, universitair Nijmegen, over wilsdelegatie in het erfrecht. in 1969 heeft hij bijna 300 bijdragen voor docent notarieel recht Rijksuniversiteit het weekblad geschreven. Groningen, over de positie van kinderen in het erfrecht; Het congres vindt 20 november plaats vanaf Tijden het congres ‘Jonge onderzoekers in - dhr. mr. R.E. (Ronald) Brinkman, notaris 13.00 uur in de Nieuwe Kerk te Den Haag. discours met Martin-Jan van Mourik - Frapper, te Hardenberg en buitenpromovendus Voor meer informatie en inschrijven kunt u frapper toujours’ wil de redactie samen met Rijksuniversiteit Groningen, over de terecht op www.wpnr-congres.nl. Van Mourik een blik op de toekomst werpen. ­tweetrapsmaking;

Met welke vraag kan ik bij de afdeling Praktijk­ uitoefening terecht? En wat doet de afdeling Communicatie? Elke maand vertelt een mede- werker van het KNB-Bureau over zijn/haar werk, Close up uitdagingen en drijfveren. Deze maand Caroline van Kordelaar, beleids­adviseur. hun bestuurlijke rol kunnen gaan pakken. Wie is Caroline van Kordelaar? Daarnaast zit dat veranderen ook in het oude- ‘Optimistisch, pragmatisch, en met een renproject. Dan gaat het om een gedrags­ brede blik tegen dingen aankijken. Die verandering bij de notaris. Want het gaat in omschrijvingen zijn wel op mij van toepassing. dat project niet zozeer om een ander pakket Ook ben ik enorm met mijn werk bezig. dienstverlening, maar dat de notaris meer En ik hou écht van nieuwe dingen.’ vanuit zijn expertise kennis gaat delen en dat hij in samenwerking met andere partijen Waar hou je je wekelijks mee bezig? zorgt dat een bepaald probleem zich niet ‘Dit jaar ben ik heel veel bezig met het “oude- meer voordoet. Eigenlijk passen we, met een renproject”. Ik ben daarvan de projectleider modern woord, de nieuwe netwerksamen­ en ben dus verantwoordelijk voor de coördinatie leving in praktijk toe.’ van de verschillende projectonderdelen. Verder ondersteun ik de Commissie Kandidaten- de toegevoegde waarde van het notariaat. Wat doe je na je werk? zaken en ben ik secretaris van het bestuur en En ik vind het leuk dat ik steeds weer nieuwe ‘Uiteraard dingen met mijn gezin. Ik ben de ledenraad. Ook ondersteun ik het bestuur projecten doe. Ik doe allang niet meer waar ik klassenmoeder en ik tennis. En borrelen bij de voorbereiding en invulling van de tien jaar geleden mee ben begonnen. Wat ik en eten met vrienden.’ komende regiobijeenkomsten over de daar leuk aan vind? Met name het opstarten nieuwe orde.’ en op de rit krijgen.’ Als ik niet voor de KNB zou werken, dan was ik …? Waar haal je voldoening uit? Grootste professionele uitdaging? ‘Organisatieadviseur voor strategieprojecten, ‘Voor mij ligt dat in het bijdragen aan een ‘Die liggen op veranderkundig vlak. ledenparticipatie of de ontwikkeling van verandering, bijvoorbeeld bij de nieuwe Zo ben ik nu bezig met het maken van een professionals. Ik heb onlangs een opleiding beroepsopleiding, het verbeteren van de inwerkprogramma voor het bestuur en Organisatiekunde en verandermanagement participatie van leden en het verstevigen ledenraad. Daarmee willen we het besluit­ gevolgd. Een enorme verrijking.’ van de positie van kandidaat-notarissen. vormingsproces professionaliseren, zodat zij Maar ook in het overtuigen van anderen van op afstand kunnen gaan besturen en zo echt

34 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Praat mee over de herinrichting van de orde

Wilt u weten welke actie het bestuur Aanpassing beleidslijn ‘probleemprotocollen’ heeft ondernomen na de coup? Wilt u meepraten over de herinrichting van de Staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid orde? Wilt u vragen stellen over pensioen en Justitie heeft de beleidslijn ‘probleem- of andere onderwerpen die u bezig- protocollen’ aangepast. In de nieuwe Probleemprotocol alleen houden? Kom dan naar de gecombineerde beleidslijn staat expliciet vermeld dat de versneld toewijzen als er ringvergaderingen/regiobijeenkomsten. minister een probleemprotocol alleen sprake is van een solitair versneld kan toewijzen als er sprake is van kantoor. Dit najaar worden een vijftal bijeenkomsten een solitair kantoor. De staatssecretaris georganiseerd die hét moment vormen om hoopt hiermee de kennelijke onduidelijk- in gesprek te gaan met het bestuur en mee heid op dit punt weg te nemen. te praten over deze onderwerpen. Reacties op protocollen Zogenoemde probleemprotocollen worden Nadat een protocol op NotarisNet is geplaatst, Data: sinds 5 oktober 2012 op NotarisNet geplaatst. hebben belangstellende notarissen twee weken Dinsdag 29 oktober: NH Utrecht Het online plaatsen van protocollen waarvoor de tijd om schriftelijk te reageren naar het Donderdag 31 oktober: NH Capelle a/d IJssel nog geen opvolger is ten tijde van het open- ministerie van Veiligheid en Justitie. Indien er Maandag 11 november: Huis ten Wolde in vallen van de vestigingsplaats, is het resultaat geen reacties komen op een vacant protocol, De Bult (vlakbij van een brief van staatssecretaris Fred Teeven zal het ministerie – na advies te hebben Steenwijk) van Veiligheid en Justitie van 4 oktober 2012. in­gewonnen bij de KNB – het protocol aan Maandag 18 november: NH Musica Hierin staat een beleidslijn van het ministerie een notaris toewijzen. Amsterdam met betrekking tot het verkorten van de Donderdag 21 november: NH Koningshof zo­genoemde ‘vijfmaandentermijn’. Veldhoven

Alle bijeenkomsten zijn gepland van 16.00 – 20.00 uur met aansluitend een borrel. Halverwege de bijeenkomst krijgt u een lichte maaltijd aangeboden. Per locatie is er plaats KNB Cursusagenda voor zeventig deelnemers. Meld u op tijd aan! U kunt zich aanmelden via 15 oktober 2013 31 oktober 2013 NotarisNet/Opleidingen. Marketing in het notariaat Conflicthantering In deze eendaagse Masterclass krijgt u hand- Op welke wijze lost u een (dreigend) conflict vatten aangereikt waarmee u zich kunt op of maakt u het beheersbaar? wapenen voor de neergaande spiraal van 14 november 2013 omzet en prijsvervlakking en om de opwaartse 4 november 2013 Notaris 2.0: praktijkcursus nieuwe lijn naar succes weer te vinden. Verjaring, vastgoed en burenrecht media in het notariaat Vragen rondom verjaring en vastgoed worden Deze cursus is een vervolg op de Notaris 2.0: 30, 31 oktober en 13 november 2013 besproken, alsmede een aantal modellen die in nieuwe media in het notariaat. U gaat zelf aan Financiële besturing voor het notariaat de dagelijkse notariële praktijk kunnen worden de slag achter de laptop en leert handigheid Verkrijg enige vaardigheid in het opstellen van gebruikt. Ook worden enkele belangrijke leer- krijgen in het dagelijkse gebruik van nieuwe financieel-economische overzichten die nodig stukken uit het burenrecht behandeld. media en zo in contact te komen met nieuwe zijn voor de (exploitatie)besturing van uw klanten om uw omzet te verhogen. kantoor, alsmede het beoordelen van finan- 8 november 2013 ciële gegevens die anderen (accountant, Vastgoedfraude en andere 14 november en 12 december boekhouder) u aanleveren. ongebruikelijke transacties Timemanagement Voorkomen van vastgoedfraude, kunnen Hebt u het altijd (te) druk? Komt u altijd 30 oktober 2013 onderscheiden van soorten vastgoedfraude, tijd tekort? Investeer dan nu in de cursus Verdiepingscursus Statuten en herkennen van fraude en beoordelen of een Time­management, zodat u straks meer tijd aandeelhoudersovereenkomst transactie frauduleus is en welke actie u dan hebt voor andere zaken. met de nieuwe Flex-bv kunt en moet ondernemen. Eerdere edities werden beoordeeld met gemiddeld een 8,3. Volgens oud-deelnemers 11 november 2013 Dit is slechts een selectie uit het totale cursus- is deze cursus zeer goed en praktisch met Onderhandelen aanbod. Voor meer informatie, inschrijven een degelijke en boeiende theoretische U leert vaardigheden en tactische concepten en het complete opleidingsaanbod: KNB, onderbouwing. om de doelmatigheid en het rendement van cursussen en congressen, telefoon 070 3307125 onderhandelingen te verhogen. ([email protected]) of NotarisNet/Opleidingen

10 | 2013 35 TUCHTUITSPRAKEN

Mag de notaris verlangen dat hij eerst declaratie betreft, maar een geschil over degene die beslag legt. De reden dat het betaald wordt voordat hij een exploot de handelwijze van de notaris. beslag bij hem wordt betekend, is dat aanneemt? De notariskamer van het hof Amsterdam op zijn kantoor domicilie is gekozen. is het met de kamer eens dat het hier niet De notaris kan dan ook geen kosten in rekening brengen bij de beslaglegger. Uitspraak: gegrond onder oplegging van om een declaratiegeschil gaat. Met de Meestal staat in de overeenkomst tussen de maatregel van berisping overige beslissingen van de kamer is de notariskamer het niet eens. bank en hypotheekgever dat dergelijke Casus Het opnemen van de domiciliekeuze in kosten moeten worden betaald door Een kandidaat-gerechtsdeurwaarder (hierna: een hypotheekakte brengt voor de notaris de hypotheekgever, op wiens rekening deurwaarder) vervoegt zich op het kantoor de verplichting mee dat hij voor de woon- beslag wordt gelegd. Niet gezegd is dus van de notaris om een proces-verbaal van plaatskiezer bestemde post ter kennis van dat de notaris in een dergelijk geval geen beslag te betekenen aan twee hypotheek- de betrokkene brengt. De daaruit voort- kosten in rekening mag brengen, dit zal houdende banken. De notaris verlangt vloeiende kosten moeten geacht worden steeds afhangen van de omstandigheden dat de deurwaarder eerst een opdracht- in het honorarium van de destijds opge- van het geval. formulier tekent, zodat hij verzekerd is maakte hypotheekakte te zijn verdiscon- De notaris heeft in dit geval geweigerd van de betaling van de kosten voor het teerd. De brief van de notaris (en vele om de stukken aan te nemen zonder dat doorsturen van het exploot aan de banken. collega’s) aan de Friese deurwaarders zijn nota door de beslaglegger voldaan De notaris (en vele andere notarissen over de nieuwe handelwijze doet daar niet werd, terwijl er geen sprake was van een met hem) heeft deze handelswijze eerder aan af. De notaris heeft dus ten onrechte opdracht. De notaris had echter hoe dan kenbaar gemaakt aan alle deurwaarders- de voorwaarde van betaling van de kosten ook het exploot moeten aannemen en kantoren in Friesland. De deurwaarder gesteld aan de ontvangst van het exploot. later over de vraag moeten gaan discussi-­ weigert dit formulier te tekenen. Vervolgens Vervolgens heeft de notaris door het terug- eren wie zijn kosten zou gaan voldoen. betekent de deurwaarder het exploot alsnog sturen van het exploot de deurwaarder door dit in een gesloten envelop in de onnodig belemmerd zijn ambtelijke taken ­brievenbus te deponeren. De notaris stuurt uit te oefenen. Deze handelwijze valt de De notaris schendt zijn zorgplicht de envelop ongeopend retour aan de deur- notaris tuchtrechtelijk te verwijten. ernstig door de gelden over te boeken waarder. De deurwaarder neemt daarop Het voorstel van de notaris om het exploot voordat de hypotheek is gevestigd. telefonisch contact op met de notaris, rechtstreeks aan beide banken te betekenen, maar dit gesprek levert geen oplossing op. leidt tot hogere kosten. Dat is in strijd met Uitspraak: gegrond onder oplegging van De deurwaarder dient een klacht in bij de de wijze waarop een deurwaarder zijn de maatregel van berisping kamer van toezicht te Leeuwarden met ambtshandelingen moet verrichten. als hoofdargumenten: Ook op deze grond is de handelwijze van Casus - de notaris voert oneigenlijk druk uit de notaris tuchtrechtelijk klachtwaardig. De notaris houdt zich vanaf 2006 bezig met op de deurwaarder die ter plaatse zijn De notaris heeft zijn rol in deze miskend het opstellen en uitvoeren van obligatie- ambt uitoefent; en de belangen van de betrokken banken overeenkomsten voor een beleggingsmaat- - de banken mochten er gezien de veronachtzaamd. De notariskamer legt schappij die belegt in onroerend goed ­domiciliekeuze van uitgaan dat de de maatregel van berisping op, mede in in Nederland en Duitsland. Aan deze notaris het exploot onvoorwaardelijk aanmerking nemende dat de notaris ook ­obligaties zou geen risico verbonden zou doorsturen. Door dit niet te doen, in hoger beroep een gebrek aan inzicht zijn omdat een hypotheekrecht aan de heeft de notaris het vertrouwen in het toont in zijn onjuiste handelswijze. belegger werd verstrekt ter grootte van ambt is geschaad. zijn belegging. In 2008 heeft de notaris De notaris verweert zich met de volgende De notariskamer vernietigt de beslissing met een kandidaat-notaris (hierna: notaris) argumenten: van de kamer van toezicht, verklaart de een gesprek met de belegger over de toe­­ - overeenkomstig de richtlijnen van belangrijkste klachten gegrond en legt gestuurde obligatieovereenkomst. In die de KNB is de notaris niet verplicht de maatregel van berisping op overeenkomst is onder meer opgenomen: gratis werkzaamheden uit te voeren; Gerechtshof Amsterdam (notariskamer) - de belegger leent geld uit aan de - gezien het spoedeisende belang van 27 augustus 2013, niet gepubliceerd be­leggingsmaatschappij en ontvangt betekening had de deurwaarder het gedurende vier jaar een rente van beslag beter bij de banken kunnen Opmerking 12 procent; betekenen; De spagaat tussen de notaris als - de beleggingsmaatschappij verplicht - het gaat hier om een tariefklacht, die ambtenaar en de notaris als ondernemer zich hypothecaire zekerheid te bij de ringvoorzitter thuishoort. komt ook hier weer naar voren. De notaris- verschaffen op een Duits onroerend De kamer van toezicht te Leeuwarden kamer vindt dat de kosten verdisconteerd goed, waarvan de taxatiewaarde oordeelt op 17 april 2012 dat de genoemde zijn in de declaratie van de hypotheek- 30 procent hoger is dan de onder­ klachten ongegrond zijn. Er is niet akte. In the old days was dat wellicht zo, liggende obligatieschuld. gebleken van dwang en de deurwaarder dan kon een dergelijke handeling gemak- De belegger krijgt eind februari 2009 had het exploot alsnog rechtstreeks bij kelijk als service worden verricht. Maar een brief van de Duitse notaris dat de de banken kunnen betekenen. Ook is hoe verhoudt dit oordeel zich tot de hypotheek nog niet is gepasseerd. De niet gebleken van geleden schade bij gangbare praktijk van het declareren Nederlandse notaris stelt de belegger de banken. De kamer oordeelt dat het op uurbasis en de scherpe concurrentie? gerust dat de vestiging van de hypotheek hier geen geschil over de hoogte van een De notaris krijgt geen opdracht van zo goed als rond is.

36 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Ná het passeren van de obligatieovereen- De notaris moet ervoor zorgen dat - op grond van de hiervoor genoemde komst en het overboeken van de inleg aan stukken uit zijn dossiers niet via een IDS-regels en zijn verplichting tot de beleggingsmaatschappij in maart 2009 procedure van zijn kantoor bij zijn geheimhouding, rustte op de notaris blijkt dat de vestiging van het hypotheek- ­collega-advocaten terechtkomen. de verantwoordelijkheid om ervoor te recht de nodige complicaties meebrengt. zorgen dat de raadsman van het kantoor deze notariële verklaring niet in de Kort daarna vraagt de beleggingsmaat- Uitspraak: gegrond onder oplegging incassoprocedure zou overleggen. schappij aan de beleggers uitstel van rente- van de maatregel van waarschuwing betaling vanwege de crisis. In augustus Door deze verklaring aan de advocaat 2009 is het recht van eerste hypotheek Casus te overhandigen zonder aan het gebruik gevestigd. Op 1 december 2009 wordt de Sinds juni 2009 hebben klagers (twee bv’s hiervan in de procedure grenzen te beleggingsmaatschappij failliet verklaard. en een natuurlijk persoon, hierna: klager) stellen, heeft de notaris de mogelijkheid Het onroerend goed wordt ver onder en het notariskantoor (een IDS-kantoor) geschapen dat dit stuk deel ging uit­­ de taxatiewaarde van destijds geveild. een geschil over de betaling van declaraties maken van een dossier, waarin ook De belegger verwijt de notaris dat hij voor werkzaamheden verricht door de advocaten van het kantoor partij zijn. de gelden heeft overgeboekt voordat de advocaten en notarissen van het kantoor. Daardoor hebben deze advocaten inzage hypotheek was gevestigd. Dat geschil leidt in 2011 tot een gerechte- in dit stuk gekregen, zonder dat klager De notaris verweert zich met het lijke incassoprocedure. hiervoor toestemming had gegeven. opsommen van onder meer de volgende In deze procedure overlegt het kantoor De kamer is dan ook van oordeel dat de complicaties: stukken en e-mailberichten uit het notaris met het (doen) overleggen van - de Duitse taal en regelgeving; notariële dossier van klagers, onder die stukken in strijd heeft gehandeld - het feit dat de belegger in de plaats meer een notariële verklaring van klager. met artikel 93 lid 1 Wna. was getreden van een andere obligatie- Klagers verwijten de notaris onder andere Dit deel van de klacht is daarom gegrond. houder; dat de notaris informatie uit die dossiers - er waren nog vijf eerste hypotheek­ ongevraagd in de openbaarheid heeft De kamer verklaart dit klachtonderdeel houders op het pand die toestemming gebracht door deze in de incassoprocedure gegrond en legt de notaris daarvoor moesten geven. over te leggen. Klagers menen dat de de maatregel van waarschuwing op De notaris heeft de nodige moeite notaris hiermee zijn geheimhoudings- Kamer voor het notariaat te Amsterdam, gedaan om alles voor elkaar te krijgen. plicht heeft geschonden en stellen dat 18 juni 2013, niet gepubliceerd De kamer overweegt dat het contract duide­ daaruit voor hen grote fiscale schade lijk stelde dat het geld pas overgeboekt zou kunnen voortvloeien. mocht worden als gebleken was dat de De notaris voert onder andere het Opmerking hypotheek was gevestigd. Door de gelden volgende aan: Voor IDS-kantoren is het essentieel de al voor de vestiging van de hypotheek over - het vonnis in de civiele zaak bevat geen Chinese walls in acht te nemen, zodanig te boeken, heeft hij in strijd met zijn zwaar- vertrouwelijke informatie zodat enig dat de notariële administratie, dossiers wegende zorgplicht gehandeld. De notaris risico voor openbaarmaking daarvan en bestanden zijn afgescheiden van die en de kandidaat-notaris hebben hiermee zich niet heeft verwezenlijkt. Overigens van de andere deelnemers aan het samen- het vertrouwen in het notariaat ernstig zijn processtukken in een civiele werkingsverband. Dit uitgangspunt vloeit geschaad. procedure niet openbaar; niet alleen voort uit de eigen verantwoor- De kamer houdt er bij het opleggen van een - hij is niet onvoldoende onafhankelijk delijkheid en geheimhoudingsplicht maatregel voor de notaris rekening mee dat geweest door zijn eigen belang bij van de deelnemers, maar ook uit de de notaris, die in 2009 op eigen verzoek is betaling van zijn facturen te laten gehele staaksgewijze structuur van gedefungeerd, in 2010 door de kamer van ­prevaleren boven het belang van het samenwerkingsverband. toezicht in Breda uit het ambt is gezet. klagers om bepaalde informatie geheim te houden; De kamer verklaart de klachten gegrond en - van strijd met de Verordening legt de notaris geen maatregel op (wegens ­interdisciplinaire­ Samenwerking de ontzetting uit het ambt) en legt de kandi- (hierna: IDS) is evenmin sprake. daat-notaris de maatregel van berisping op De advocaat beslist welke stukken in Kamer voor het notariaat te ’s Hertogen- het geding worden gebracht, weliswaar bosch, 23 juli 2013, niet gepubliceerd in overleg met zijn cliënt. De kamer oordeelt als volgt: - de IDS beoogt te bewerkstelligen dat Opmerking alle deelgenoten in het samenwerkings- Het handelen van de notaris raakt de kern verband normen en waarden, die eigen van het notarisambt: de zekerheid in het zijn aan ieders professionele dienst­ rechtsverkeer. Ook al is het hypotheek- verlening afzonderlijk, over en weer Op NotarisNet zijn naast bovenstaande recht uiteindelijk met de nodige moeite respecteren. De notaris kan een kantoor- uitspraken ook andere tuchtuitspraken gevestigd, de cliënt mag er op vertrouwen genoot inzage geven in de gegevens, mits te lezen. Nadere informatie: KNB, Willem dat de notaris pas gelden overboekt als alle betrokkenen daarmee instemmen en Geselschap, telefoon 070 3307133 de hypotheek is gevestigd. zijn geheimhoudingsplicht daarmee niet ([email protected]) wordt geschonden (artikel 6 lid 4 IDS).

10 | 2013 37 Recent benoemd tot notaris mr. A. Tichem, notaris te Apeldoorn, m.i.v. 1 september 2013; Wijziging plaats van vestiging Roosendaal (protocol mr. G.R. Lugtenburg) mw. mr. A.M. Deelen-Hoogenboom, mw. mr. A.C. Jegen, kandidaat-notaris notaris te Alphen aan den Rijn, m.i.v. Bij besluit van de staatssecretaris (1982); 1 september 2013; van Veiligheid en Justitie de dato PERSONALIA Schijndel (protocol mr. H.J.G.M. van mr. H.J.G.M. van Kruijsdijk, notaris 12 september 2013 is de notariële plaats Kruijsdijk) m.i.v. 1 oktober 2013 mr. te Schijndel, m.i.v. 1 oktober 2013; van vestiging van mr. J.H. Verwoerd, A.J.L. Feitsma, kandidaat-notaris (1992); mr. J. van den Berg, notaris e Sluis, thans notaris in de gemeente Krimpen Sluis (protocol mr. J. van den Berg) m.i.v. 1 oktober 2013; aan den IJssel, met ingang van 1 oktober m.i.v. 1 oktober 2013 mr. B. Roest, mr. J.M.C. Mertens, notaris te Sluis, 2013 gewijzigd in de gemeente Albrands- notaris te Geertruidenberg; m.i.v. 1 oktober 2013; waard met overbrenging van zijn Arnhem (protocol mr. T.A. Ritsema) m.i.v. mr. E.E. van Eijk, notaris te Utrechtse huidige protocol. 15 oktober 2013 mw. mr. E.M. Dutmer, Heuvelrug, m.i.v. 1 oktober 2013; kandidaat-notaris (1995); mr. J. van Leeuwen, notaris te Zwolle, Carin Jegen Zwolle (protocol mr. J. van Leeuwen) m.i.v. 15 oktober 2013; Overleden m.i.v. 15 oktober 2013 mr. T.A. Ritsema, mr. T.A. Ritsema, notaris te Arnhem, thans notaris te Arnhem. m.i.v. 15 oktober 2013. Op tweeëntachtigjarige leeftijd op 3 september 2013 de heer D. Wolf, oud-notaris te Ter Apel. Aangewezen tot toegevoegd notaris Op drieëntachtigjarige leeftijd Ontslag op verzoek op 29 augustus 2013 de heer mr. Enschede (protocol mr. G. Venema) m.i.v. J.W.F. Swane, oud-notaris te Utrecht. Edith Dutmer 15 augustus 2013 mr. B.G. Guichelaar; Mr. P.H. Greving, notaris te Etten-Leur, Vlaardingen (protocol mr. J.W.F. van m.i.v. 1 oktober 2013. Gastel) m.i.v. 26 juli 2013 mw. mr. F.E. Rectificatie Gijtenbeek. Doetinchem (protocol mr. L. Kamps) m.i.v. Toewijzing protocol In het vorige nummer van Notariaat datum beëdiging mr. R.A.H. Raedeman; Magazine is per abuis een fout getreden in Etten-Leur (protocol mr. R.G.P.M. van De staatssecretaris van Veiligheid en de personalia. Onder ‘Toewijzing protocol’, den Eijnden) m.i.v. datum beëdiging Justitie heeft op grond van artikel 15 het derde opsommingsstreepje had de mr. G.B.P. Goerée. van de Wet op het notarisambt besloten naam mr. A.J.M. Jansen moeten staan in het protocol en de overige notariële plaats van mr. A.J.W. Jansen. be­scheiden van prof. mr. W.G. Huijgen, Eervol ontslag op verzoek tot 1 april 2013 notaris te ’s-Gravenhage, m.i.v. 20 september 2013 toegewezen mw. mr. S.N.C.M. Alsema-van Duin, aan mr. C.A. de Zeeuw, notaris te notaris te Purmerend, m.i.v. 31 augustus ’s-Gravenhage. 2013;

Vijftien jaar later

Het verhaal gaat nu de ronde dat een beeld van wat er bij onze beroepsgroep op de goede weg te brengen. Een grote gemiddelde notaris vaak minder verdient aan de hand is. Sommige notarissen pluim, wat mij betreft, voor de KNB die dan een gemiddelde kandidaat-notaris. hebben de neiging om te ‘soppen’ in hun dergelijke cursussen organiseert om zo Kanocolumn Met andere woorden, de notaris op eigen ellende. Veel gehoord daar: ‘Ik kan haar beroepsgroep weer op het juiste kantoor verdient soms minder dan zijn niet op tegen de enorm lage tarieven van spoor te brengen. eigen kano’s. Is dat erg? Moeten we hier de andere notaris in mijn regio.’ iets aan doen? Ik denk van niet en heb dan ook nooit Pluim verhalen gehoord in economische Misschien moeten dergelijke notarissen ­hoogtijdagen dat het zielig was voor beter geholpen worden door hun eigen de kandidaat-notaris dat hij minder kandidaat-notarissen. Want, zoals ook verdiende dan de notaris! De notaris is tijdens de cursus naar voren kwam, is immers een ondernemer en hij wordt het enkel concurreren op prijs niet de beloond voor het risico dat hij neemt, enige effectieve manier om je bedrijf maar met dat genomen risico kan het concurrerend te voeren. Het blijkt dat ook een keer minder gaan. deze notarissen nog steeds moeten wennen Drie kandidaat-notarissen schrijven bij aan de ingevoerde marktwerking en dat is toerbeurt de Kanocolumn. Elke maand Goed beeld jammer en zou niet nodig hoeven te zijn. doet een van hen verslag van de beleve- Recent was ik bij een cursus georganiseerd We zijn immers al bijna vijftien jaar verder! nissen en ervaringen als kandidaat-notaris. door de KNB getiteld ‘Geef nooit korting’. Iedere notaris heeft een unique selling Om vrijuit te kunnen schrijven, onder Deze gaf naar mijn mening een goed point. Gebruik deze om je kantoor weer tekenen ze de column slechts met ‘Kano’.

38 Notariaat Magazine editie 10 | oktober 2013 Weet u wel wat u uit handen geeft?

Ouder worden betekent vaak ook afhankelijk zijn van anderen. Daarom is het goed om op tijd na te denken over wie uw belangen behartigt als u dit zelf niet meer kunt. In een levenstestament kunt u laten vastleggen wat uw wensen zijn als het gaat om medische beslissingen, persoonlijke verzorging of het beheer van uw financiën.

Je regelt het bij de notaris Meer over het levens- testament op www.notaris.nl Zes burgers namen in 1882 het initiatief een concertzaal in Amsterdam te bouwen. Met groots gevolg. En wist u dat tot op de dag van vandaag Het Concertgebouw voor 95% wordt bekostigd uit private bronnen? U kunt de toekomst van Het Concertgebouw helpen te verzekeren door Het Concertgebouw Fonds op te nemen in uw testament. La Suite verbindt allen die op deze wijze later Het Concertgebouw ondersteunen. Voor meer informatie of een persoonlijk gesprek: [email protected] of 020 - 573 04 12.

NM_220x297+5.indd 1 17-01-13 10:11