ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 7 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1394 ، ( -171 180)
ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ اراك ﺷﺎﭘﺎ 4668- 2008 ( ﻋﻠﻤﻲ- ﭘﮋوﻫﺸﻲ ) ) http://jer.iau-arak.ac.ir ﺟﻠﺪ 7 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1394 (، -171 180)
اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ ، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ، (Phthorimaea operculella (Lep: Gelechiidae
* زﻫﺮا ﻓﺮﺟﻲ1 ، ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻦ ﺳﺮاﻳﻠﻮ2، ﻟﻄﻴﻒ ﺻﺎﻟﺤﻲ 3 3
-1 ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي، ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﻜﺪه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎﻫﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺮﮔﺎن -2 اﺳﺘﺎدﻳﺎر، ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي، ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﻜﺪه ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻴﺎﻫﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﮔﺮﮔﺎن -3 داﻧﺸﻴﺎر، ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﺎورزي، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳ ﻲ داﻧﺸﮕﺎه آدﻻﻳﺪ
ﭼﻜﻴﺪه ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻪ از آﻓﺎت ﻣﻬﻢ ﻏﺪه ﻫﺎي اﻧﺒﺎري ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد، ﺳﺎﻟﻢ ﺗﺮﻳﻦ روش ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺴﺎرت اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود . در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدرﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، Zattaria multiflora ، ، ﮔﻠﭙﺮ ، ، Heracleum persicum و ﻣﻮرد ، Myrtus communis ، روي ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن و ﮔﻴﺎه ﻏﻴﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎن آﻓﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ و ﭘﻮدر ﻫﺎي ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ، ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري، ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺮﺳﻪ ﮔﻴﺎه اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﺎﻻ ﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻮدر ﺧﺸﻚ آن ﻫﺎ دارد . ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي در ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دو ﮔﻴﺎه دﻳﮕﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻬﺘﺮي ﻧﺸﺎن داد . در ﻣﺠﻤﻮع، ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ و ﭘﻮدر ﻫﺎي ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎ ده ﺷﻮﻧﺪ . .
يﺎﻫهواژ ﻛﻠﻴﺪي : ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ، آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ، ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ
* ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه راﺑﻂ، ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ: [email protected] ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ /9/6( 92 -) ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /17/3 )93
١٧١ ﻓﺮﺟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران: اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي،ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ...
ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺑﻮﺗﻪ و ﻏﺪه ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻫﻤﻮاره ﻣﻮرد آﺳﻴﺐ ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ ﻨزﻣﻴ ﻲ (Potato tuber moth (PTM ، ﻗﺮار دارد . اﻳﻦ آﻓﺖ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از ﺟﻨﻮب ﻏﺮﺑﻲ آ ﻣﺮﻳﻜﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه ( Picard, 1912) و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺗﻤﺎم ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻛﺎري دﻧﻴﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ (Hamilton, 1985; Lacy & Neven, 2006; Rondon, 2010) . ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺣﺪود 60 ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺮاي اﻳﻦ آﻓﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ (Alvarez etal , 2005) . اﻳﻦ ﺣﺸﺮه در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻤﺎم ﻃﻮل ﺳﺎل ﺗﻐﺬﻳﻪ و زاد و وﻟﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ (Das, 1995) . ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ، ﻏﺪه ﻫﺎي اﻧﺒﺎر ﺷﺪه ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در اﻧﺒﺎرﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﺪون ﺳﺮدﺧﺎﻧﻪ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮا ي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻴﺶ از 10 ﻧﺴﻞ اﻳﻦ آﻓﺖ در ﻃﻮل ﺳﺎل ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ (Clausen, 1978; Kroschel & Koch, 1996) . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﺪرت زاد و وﻟﺪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺨﻢ ﺑﺎﻻ در اﻳﻦ ﺣﺸﺮه ﺗﺎ( 104 ﻋﺪد در ﻫﺮ ﻧﺴﻞ ) ( Kabir, 1994) ﺧﺴﺎرت آن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زﻳﺎن اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻛﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻛﻨﺘﺮل ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در اﻧﺒﺎرﻫﺎي آﻟﻮده ﺑﻪ اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﻪ وﻳﮋه روي ﻏﺪه ﻫﺎي ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﺟﺮا و ﺧﻄﺮﻧﺎك اﺳﺖ (Hamilton, 1985) . ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ، در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻛﺎرﺑﺮد ﻣﻜﺮر ﺣﺸﺮه ﻛﺶ ﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در ﺳﻄﺢ ﻣﺰرﻋﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺑﺮوز ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺑﻴ ﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ ,. Tapondjou et al ., 2002; Guerra et al) (2007 . از ﻣﺪت ﻫﺎ ﭘﻴﺶ، ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻳﺎﻓﺘﻦ روﺷﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ اﻳﻦ آﻓﺖ در اﻧﺒﺎرﻫﺎ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ دورﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روش ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ (Ajamhasani & salehi 2004) . د ورﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روﺷﻲ اﻣﻦ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﻧﺷﻮ ﺪ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﺮﻳﻊ در ﺣﺸﺮات ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ (Isman, 1994) . ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌ ﺎت ﻣﺘﻌﺪدي در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ دﻧﻴﺎ، ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺟﻬﺖ دور ﻛﺮدن و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي اﻳﻦ آﻓﺖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ (Das, 1995). در ﻫﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ، اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﺳﻪ ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، Zattaria multiflora ، ﮔﻠﭙﺮ ، Heracleum persicum و ﻣﻮرد ، Myrtus communis در ﺣﻀﻮر و ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن روي ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘ ﻪ اﺳﺖ . .
ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ اﻧﺪام ﻫﻮاﻳﻲ ﮔﻴﺎﻫ ﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ از ﻓﺮوﺷﮕﺎه ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻲ در ﺷﻬﺮ ﻗﻢ ﺧﺮﻳﺪاري ﺷـﺪﻧﺪ . ﮔﻴﺎﻫـﺎن در ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﺎﻳﻪ ﺧﺸﻚ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ دﺳﺘﮕﺎه ﻛﻠﻮ ﻧ (ﺠﺮ Clevenger ) ( ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﮔﻠﺪﻳﺲ اﻳـﺮان ) ﺷﻴـﺸﻪ اي و ﺑـﺎ روش ﺗﻘﻄﻴﺮ ﺑﺎ آب ﻣﻘﻄﺮ اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ. اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺮي ﺑﻪ روش ﺻﺤﺎف و ﻫﻤﻜﺎران، (Sahhaf, 2007) و در ﻫـﺮ ﻧﻮﺑـﺖ ﺑـﺎ 50 50 ﮔﺮم ﭘﻮدر ﺧﺸﻚ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه 500 ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ آب ﻣﻘﻄﺮ در دﻣـﺎي 100 درﺟـﻪ و در ﻣـﺪت زﻣـﺎن 180 دﻗﻴﻘـﻪ اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ . . اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ در ﻣﻴﻜﺮوﺗﻴﻮپ ﻫﺎي دو ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮي و ﺑﺎ روﻛﺶ آﻟﻮﻣﻴﻨﻴﻮﻣﻲ، در ﻳﺨﭽﺎل ﺑـﺎ دﻣـﺎ 4ي درﺟـﻪ ﺳ ﻠـﺴﻴﻮس ﻧﮕـﻪ داري ﺷﺪﻧﺪ . . ﻏﺪه ﻫﺎي ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ آﻟﻮده ﺑﻪ ﻻرو آﻓﺖ از ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﮔﺮﮔﺎن، اردﺑﻴﻞ و ﻗﻢ ﺟﻤﻊ آوري و ﺑﻪ اﺗـﺎق ﭘـﺮورش ﺣـﺸﺮات ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪه و در دﻣﺎي 1± 26 درﺟﻪ ﺳ ﻠﺴﻴﻮس ، رﻃﻮﺑﺖ ﻧـﺴﺒﻲ -60 50 درﺻـﺪ و دوره ﻧـﻮري 16 ﺳـﺎﻋﺖ روﺷـﻨﺎﻳﻲ و 8 8 ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ﻧﮕﻬﺪاري ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ . ﺑﻌﺪ از ﺗﺨﻢ ﮔﻴﺮي از ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣـﻞ ﻇـﺎﻫﺮ ﺷـﺪه، ﭘـﺮورش ﺷـﺐ ﭘـﺮه ﻫـﺎ روي ﻏـﺪه اي ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ( رﻗﻢ ﺳﺎﻧﺘﻪ آ ﺑﻪ) روش ﺻﺎﻟﺤﻲ و ﻛﻠﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ (Salehi & keller, 2002) .
١٧٢ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 7 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1394 ، ( -171 180)
در ﻃﻲ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ، ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ روي ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ، در دﻣﺎي ﺛ ﺎﺑﺖ 2± 26 درﺟﻪ ﺳﻠﺴﻴﻮس و رﻃﻮﺑﺖ ﻧﺴﺒﻲ 50 ﺗﺎ 60 درﺻﺪ ﻃﻲ ﭼﻬﺎر ﺳﺮي آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ از ﻳﻚ ﻓﻴﺒﺮ ﭼﻮﺑﻲ اﺳﺘﻮاﻧﻪ اي ﺑﺎ روﻛﺶ ﭘﺎرﭼﻪ اي، ﺑﻪ رﻧﮓ ﻣﺸﻜﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . در ﻫﺮ ﺗﻜﺮار ﺗﻌﺪاد 10 ﺑﻴﺪ ﻣﺎده دو روزه ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪه و ﺟﻔﺖ ﮔﻴﺮي ﻧﻤﻮده، در ﻗﻔ ﺲ ﻣﺨﺼﻮص رﻫﺎﺳﺎزي، در ﻛﻒ اﺳﺘﻮاﻧﻪ و ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺮﻛﺰي آن ﻗﺮار داده ﺷﺪﻧﺪ . ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ و ﺷﺎﻫﺪ در ﻫﺮ رﺑﻊ داﻳﺮه اي اﺳﺘﻮاﻧﻪ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﭼﻴﺪه ﺷﺪﻧﺪ . ﭘﺲ ازﮔﺬﺷﺖ 72 ﺳﺎﻋﺖ دﺳﺘﻤﺎل ﻫﺎي ﺣﺎوي ﺗﺨﻢ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻴﻤﺎر ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ . ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢ ﻫﺎي ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪه روي ﻫﺮ دﺳﺘﻤﺎل ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭘﺘﺮي، ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺮﻳﻮﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﺷﻤﺎرش و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﺎ. ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع روﺷﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻃﺮاﺣﻲ ﮔﺮدﻳﺪ ﻳﻌﻨﻲ در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن آزاد ﻫﻢ وﺟﻮد داﺷﺖ و ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﭼﻨﺪﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ، ازاﺳﺎﻧﺲ ﺧﺎﻟﺺ و از ﺑﻴﻦ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻏﻠﻈﺖ، ﻏﻠﻈﺖ 0/25 ﻣﻴﻜﺮوﻟ ﻴﺘﺮ از اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﺑﺮاي ﭘﻮدرﻫﺎ ﻧﻴﺰ، دو ﮔﺮم از ﭘﻮدر ﺧﺸﻚ ﺷﺪه از ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ . ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ 5 ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﮔﺮدﻳﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺻﻠﻲ آﻓﺖ، ( ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ) ، از ﺷﺎﻫﺪي ﻏﻴﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎن آﻓﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ ﺗﺎ ﻛﺎﻫ ﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي آﻓﺖ در اﺛﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ اﺛﺒﺎت ﮔﺮدد . . در ﺳﺮي اول آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ، اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ در ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺻﻠﻲ ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻏﺪهﻫ ﺎي ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺎده ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮ ﻓﺖ . ﭼﻬﺎر ﻗﻄﻌﻪ ﻳﻜﺴﺎن و ﻫﻢ اﻧﺪازه از ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ و ﭼﻬﺎر ﻛﺎﻏﺬ ﺻﺎﻓﻲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد 2×2 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ . ﻣﻘﺪار 0/25 ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ اﺳﺎﻧﺲ از ﻫﺮ ﻳﻚ از ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺠﺰا ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻣﻴﻜﺮو ﭘﻴﭙﺖ روي ﺳﻪ ﻛﺎﻏﺬ ﺻﺎﻓﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ ﮔﻴﺎه رﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ و روي ﻛﺎﻏﺬ ﭼﻬﺎرم ﻣﻘﺪار ﻣ0/25 ﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ آب ﻣﻘﻄﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪ . ﻛﺎﻏﺬ ﺻﺎﻓﻲ آﻏﺸﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ و ﻛﺎﻏﺬ ﺻﺎﻓﻲ ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﭼﻬﺎر ﻇﺮف ﭘﺘﺮي ﺷﻴﺸﻪ اي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪﻧﺪ . روي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺎﻏﺬ ﻫﺎي ﺻﺎﻓﻲ ﻣﻮﺟﻮد در داﺧﻞ ﭼﻬﺎر ﻇﺮف ﭘﺘﺮي ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ . ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻛﺶ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ، ﺗﻮري ارﮔﺎﻧ ﺰا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درب ﭘﺘﺮي روي ﻫﺮ ﻇﺮف ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪ . در آﺧﺮ دﺳﺘﻤﺎل ﻛﺎﻏﺬي روﻟﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ داﻳﺮه و ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﻇﺮف ﭘﺘﺮي ﺷﻴﺸﻪ اي 8( ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ) ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ روي ﺗﻮري ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻇﺮف ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . . در ﺳﺮي دوم آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ، ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ در ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﮔﻴﺎه ﻣﻴﺰﺑﺎن، از ﻏﺪه ﻫﻮﻳﺞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﮔﻴﺎه ﻏﻴﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻪ ﺧﺎﺻﻴﺖ دورﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه آزﻣﺎﻳﺸﻲ از ﺧﺎﺻﻴﺖ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ آﻓﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﻮد . ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ اﺟﺮاي اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﻮد . . در ﺳﺮي ﺳﻮم آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ، اﺛﺮ ﭘﻮدر ﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷ ﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ . دو ﮔﺮم ﭘﻮدر ﺧﺸﻚ از ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﺗﺮازوي دﻳﺠﻴﺘﺎل وزن ﺷﺪ . ﭼﻬﺎر ﻗﻄﻌﻪ ﻳﻜﺴﺎن و ﻫﻢ اﻧﺪازه ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ . در داﺧﻞ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﭼﻬﺎر ﻇﺮف ﭘﺘﺮي ﺷﻴﺸﻪ اي ﺑﻪ اﺑﻌﺎد 8 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻳﻚ ﻗﻄﻌﻪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻗﺮار داده ﺷﺪ . ﭘﻮدر ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺠﺰا روي ﺳﻪ ﻏﺪه ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﭘﺎﺷﻴﺪه ﺷﺪ وﻇﺮف ﭼﻬﺎرم ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ . در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ ﻧﻴﺰ از ﺗﻮري ارﮔﺎﻧﺰا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان درب و دﺳﺘﻤﺎل ﻛﺎﻏﺬي ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . . در آزﻣﺎﻳﺶ ﭼﻬﺎرم ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻫﺪف اﺛﺒﺎت دورﻛﻨﻨﺪﮔﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﻋﺪم ﺣﻀﻮرﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ آزﻣﺎﻳﺶ دوم ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﭘﻮدرﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ، از ﻫﻮﻳﺞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺒﻞ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . .
١٧٣ ﻓﺮﺟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران: اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي،ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ...
از آزﻣﻮن ﺗﺤﻠﻴﻞ وارﻳﺎﻧﺲ ANOVA ﺑﺮاي ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ داده ﻫﺎ و ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻧﺮم اﻓﺰارMSTAT-C اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . ﻃﺮح در ﻗﺎﻟﺐ ﻛﺎﻣﻼ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﺎ 5 ﺗﻜﺮار ﺑﻮد . داده ﻫﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻏﻴﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺒﺪﻳﻞ داده ﺟﺬري ﻧﺮﻣﺎل ﺷﺪﻧﺪ . ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﻧﻴﺰﺑﺎ روش آزﻣﻮن ﭼﻨﺪ داﻣﻨﻪ اي داﻧﻜﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ . ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ا ﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ (Sahhaf ,2007) ، درﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ : : NEt 100× ( ) − 1 = درﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي NEc NE t = ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢ در ﺗﻴﻤﺎر ، NE c = ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢ در ﺷﺎﻫﺪ
ﻧﺘﺎﻳﺞ در آزﻣ ﺎﻳﺶ اول ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﻫﺎ در اﺛﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎ و در ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد ( P= 0.000, df=3, F=11.89) ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ، روي ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻣﺎده ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺳﻄﺢ ا ﺣﺘﻤﺎل ﻳﻚ درﺻﺪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮدﻧﺪ . ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن دارد، ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ 0/07 ± 0/98 ﻋﺪد در روز ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮد . ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/09 ± 155 0/ ﻋﺪد در روز در ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ . ﮔﻴﺎه ﻣﻮ رد ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/1 ± 0/61 ﻋﺪد در روز و ﮔﻴﺎه ﮔﻠﭙﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/1 ± 0/74 ﻋﺪد در روز ﻓﺎﻗﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﻮدﻧﺪ ( ﺷﻜﻞ ).1
1.2 a
1 b 0.8 b
0.6
0.4 Mean of oviposition oviposition of Mean c
0.2
0 Z. multiflora M. Communis H. persicum Control
ﺷﻜﻞ -1 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫﺎن Fig. 1- Mean of PTM daily Oviposition in presence of essential oils of plants
اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﺎ /32 90 درﺻﺪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ در ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺸﺎن داد . اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎي دو ﮔﻴﺎه ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ /2 59 و /8 56 درﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻣﺎده ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐز ﻣﻴﻨﻲ ﺷﺪﻧﺪ ( ﺟﺪول ).1 ).1
١٧ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 7 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1394 ، ( -171 180)
ﺟﺪول -1 ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﮔﻠﭙﺮ و ﻣﻮرد ﺑﺮ ﻣﻴﺰان درﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﻫﺮ آزﻣﺎﻳﺶ Table 1 - Influence of Z. multiflora , M. communis & H. persicum plants on oviposition deterrency of PTM % Oviposition deterrency Plants Test 1 Test 2 Test 3 Test 3 Z.multiflora 90.32 911.34 72.2 772.6 M.communis 56.8 51.2 39.96 43.22 H. persicum 59.22 48 69 45.4
ﺗﺠﺰﻳﻪ آﻣﺎري داده ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ دوم ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ ﺑﺎ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻏﻴﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎن، روي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ داﺷﺘﻨﺪ .(P= 0.005, df=3, F=6.16) ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات در ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/04 ± 0/87 ﻋﺪد در روز ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ . ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/09 ± 156 0/ ﻋﺪد در روز ﺑﻪ ﺗﻴﻤﺎر اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺗﻌﻠﻖ داﺷﺖ . دو ﮔﻴﺎه ﮔﻠﭙﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/04 ± 0/57 ﻋﺪددر روز و ﻣﻮرد ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ /07 0± 0/61 ﻋﺪد در روز ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ( ﺷﻜﻞ ).2 ).2
ﺷﻜﻞ -2 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫﺎن Fig. 2- Mean of PTM daily Oviposition in absence of essential oils of plants
اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﺎ /34 91 درﺻﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ و اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎي ﮔﻠﭙﺮ و ﻣﻮرد ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ /2 51 و 48 درﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ را روي ﺗﺨﻢ ﮔﺬاري ﺣﺸﺮه ﻣﺎده ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ( ﺟﺪول ).1 ).1 ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ داده ﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺶ ﺳﺮي ﺳﻮم، اﺛﺮ دور ﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﭘﻮدر ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ را در ﮔﺮاﻳﺶ ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻏﺪه ﻫﺎ و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻴﺰﺑﺎن در ﺳﻄﺢ ﻳﻚ درﺻﺪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﻧﺸﺎن داد (P=0.006, df=3, F=15.41) ﺑﻴﺶ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/1 ± 1/1 ﻋﺪد در روز در ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﺷﻤﺎرش ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﻴﺎه ﮔﻠﭙﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/1 ± 0/89 ﻋﺪددر روز اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺪاﺷﺖ . ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در ﺗﻴﻤﺎر ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي 0/1 ± 0/49 ﻋﺪد و ﻣﻮرد 0/1 ± 0/55 ﻋﺪد در روز ﻧﻴﺰ ﻓﺎﻗﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري ﺑﻮدﻧﺪ . ﻫﻤ ﭽﻨﻴﻦ ﭘﻮدر ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ را روي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات داﺷﺖ ( ﺷﻜﻞ ).3 ).3
١٧ ﻓﺮﺟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران: اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي،ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ...
ﺷﻜﻞ -3 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن Fig. 3-Mean of PTM daily Oviposition in presence of powders of plants
ﭘﻮدر ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﺎ /2 75 درﺻﺪ ﺑﺎزدا رﻧﺪﮔﻲ، ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺮدﻳﺪ . ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ، اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﭘﻮدر ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﮔﻠﭙﺮ و ﻣﻮرد ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ 69 و /96 39 درﺻﺪ ﺑﺮآورد ﮔﺮدﻳﺪ ( ﺟﺪول ).1 ).1 ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺠﺰﻳﻪ وارﻳﺎﻧﺲ دادهﻫﺎ در آزﻣﺎﻳﺶ ﭼﻬﺎرم، اﺛﺮ دورﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه روي ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻌﻨﻲ دار ﺑﻮد . ( p ,0.0003 - df=3, F= 9.6 ) ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ داده ﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﺗﺨﻢ 0/1 ± 1/1 ﻋﺪد در روز در ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ ﻏﻴﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮﻳﺞ و ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﺗﻴﻤﺎر ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﭘﻮدر ﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ 0/05 ± 0/43 ﻋﺪد در روز ﺑﻮد . ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ در ﺗﻴﻤﺎر ﭘﻮدر ﮔﻴﺎه ﻣﻮرد 0/09 ± 0/75 ﻋﺪد و ﮔﻠﭙﺮ 05/0 ± 74/0 74/0 ﻋﺪد در روز ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻫﻢ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲ داري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ( ﺷﻜﻞ ).4 ).4
ﺷﻜﻞ 4- ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن Fig. 4- Mean of PTM daily Oviposition in absence of powders of plants
١٧ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 7 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1394 ، ( -171 180)
ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ روي ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮات ﻣﺎده ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ در ﭘﻮدرﮔﻴﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﺎ /64 72 72 درﺻﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ . ﭘﻮدر ﻫﺎي ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ /4 45 و /22 45 درﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ در ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ( ﺟﺪول ).1 ).1
ﺑﺤﺚ ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ و ﭘﻮدر ﻫﺎي آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ در ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن و ﻳﺎ ﻋﺪم ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺻﻠﻲ روي ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ دارﻧﺪ . ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘـﻴﻦ در آزﻣﺎﻳـﺸﺎت ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺮ آﻓﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺒـﺎري، ﺑـ ﻪ دﺳـﺖ آﻣـﺪه اﺳـﺖ ,Xie et al., 1995; Papachristos & Stamopoulus) Tripathi et al ., 2002 ;2002) . در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﻴﺎه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻮدر آن ﻫﺎ اﺛﺮ ﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎﻻﺗﺮي ﻧـﺸﺎن دادﻧـﺪ و ﭘﻮدر ﻫﺎ در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ . ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻧﺠـﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ . ﻫﺮﭼﻨﺪ روش ﻛﺎر آﻧﺎن ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ و ﮔﻴﺎﻫﺎن دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي اﻳـﻦ آﻓـﺖ ﺗـﺎﺛﻴﺮ دارﻧـﺪ را ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدﻧﺪ . ﻋﺠﻢ ﺣﺴﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎران اﺛﺮ ﻋﺼﺎره و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎه ﻟـﺮگ (Pterocarya fraxinifolia (Lam. ) Spach ) آﻗﻄـﻲ ( .Sambucus ebulus L) و درﻣﻨـﻪ ( Artemisia annua) را روي ﻛـﺎﻫﺶ ﺗﺨـﻢ ر ﻳـﺰي ﺑﻴـﺪ ﺳـﻴﺐ زﻣﻴﻨـﻲ ﺛﺎﺑـﺖ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ (Ajamhasani & Salehi, 2004). داس ﺑﻪ ﻧﻘﻞ از ﺷﺮﻣﺎ و ﻫﻤﻜﺎران، ﻋﺼﺎره اﺳـﺘﻮﻧﻲ ﮔﻴﺎﻫـﺎن، ,Anisomeles malabarica Osimum americanurn Lavandula ,bipenetta, Lavandula ,gibsonii روي ﻣﻴــﺰان ﺗﺨــﻢ رﻳــﺰي ﺣــﺸﺮات ﻣــﺎده ﺑﻴــﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادﻧﺪ و ﮔﺰارش ﻧﻤﻮدﻧﺪ، ﻋﺼﺎره ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﮔﻴﺎه ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ 100 درﺻﺪ داﺷﺘﻨﺪ ( Das, 1995 ). در ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي Minthostachys ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻮﺋﻪ را و ﻫﻤﻜﺎران ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ 80 درﺻـﺪي در ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﺸﺎ ﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ (Guerra et al , 2007). و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ رﻳﺰك و ﻫﻤﻜﺎران، اﺛﺮ ﻋﺼﺎره ﮔﻴـﺎه ﭼﺮﻳﺶ و ﻣﺨﻠﻮط ﭼﺮﻳﺶ و ﮔﻠﻮﻛﻮزﻳﺎ را روي اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ آن ﻫﺎ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﺨﻠﻮط ﻋﺼﺎره آﺑﻲ ﺑﺮگ درﺧﺖ ﭼﺮﻳﺶ و ﮔﻠﻮﻛﻮزﻳﺎ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ 2 ٪ و ﻋﺼﺎره آﺑﻲ ﭼﺮﻳﺶ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ 4 ٪ ، ﺻﺪ در در ﺻﺪ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳـﺰي دارد (Rizk et al ., 2001) . از ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﻲ آﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎي ﺑﻴﺪ ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ در ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺻﻠﻲ و ﻳﺎ ﺣﺘﻲ در ﻋﺪم ﺣﻀﻮر آن وﻗﺘﻲ ﻛﻪ در ﻣﻌﺮض اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي، ﻣﻮرد و ﮔﻠﭙﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ، ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﻛﻤﺘﺮي داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه اﺛﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ در. ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺣـﻀﻮر و ﻋـﺪم ﺣـﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺻﻠﻲ، ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي روي ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ دﻳﺪه ﺷﺪ در. ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ روي ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣـﻮرد آزﻣـﺎﻳﺶ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﻛﻤﺘﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ . اﻟﺒﺘﻪ در آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﺎ ﻳﻲ ﻪﻛ از ﻏﻴﺮ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮﻳﺞ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ﻣﻴﺰﺑﺎن آﻓﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﻏﺪه ﺳﻴﺐ زﻣﻴﻨﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮد . ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑـﻪ ﻫﻤـﺮاه ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ، ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺑﺎﻻي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺑﺮ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﻲ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺣﺸﺮه ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ اﺛﺒﺎت ﻲﻣ ﻛﻨﺪ . ﻧﺘـﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ اﺳﺎﻧﺲ ﻫﺎ و ﭘﻮدر ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻣﻮرد آزﻣﺎﻳﺶ، ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳـﺰي ﺣـﺸﺮات ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ ﮔﻴـﺎه آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ﻗﻮي ﺗﺮ ﺑﻮدن اﺛﺮ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه در دور ﻛﺮدن ﺷﺐ ﭘﺮه ﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﻮي ﺗﺮ اﺳﺎ ﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﭘﻮدر ﻫﺎ و ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺎﻧﺲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻋﺪم ﻣﻘﺎوﻣـﺖ در ﺣـﺸﺮات و اﻣـﻦ ﺑـﻮدن ﺑـﺮاي ﺳﻼﻣﺘﻲ اﻧﺴﺎن و ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺰﻳﻨﻪ اي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻠﻔﻴﻘـﻲ اﻳـﻦ آﻓـﺖ ﻣـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ (Aboua et al ., 2010). ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ زﻣﻴﻨﻪ ﺳﺎز ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﺑ ﻌﺪي در زﻣﻴﻨﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﺳـﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻣﺨﺘﻠﻔـﻲ
١٧٧ ﻓﺮﺟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران: اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي،ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ...
ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ روي ﺗﺨﻢ رﻳﺰي و ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ اﻳﻦ آﻓﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻛﻨﺎر ﺳﺎﻳﺮ روش ﻫﺎ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ اﻳﻦ آﻓﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر رود . .
References
Aboua, L. R. N., Seri- Kouassi, B. P. and Koua, H. K. 2010 . Insecticidal activity of essential oils from three aromatic plants on Callosobruchus maculatus F. European Journal of Scientific Research, (2)39: 243-250 Alvarez, J. M., Dotseth, E. and Nolte, P. 2005 . Potato tuber worm a threat for Idaho potatoes. University of Idaho , p. 40 Ajamhasani , M. and Salehi, L. 2004 . Effect of three non cultivated plants on host preference and on oviposition rate of the potato tuber moth (Phthorimaea operculella). Journal of Agriculture Science, 5(1): 112-119 . Clausen , C. P. 1978 . Introduced parasites and predators of Arthropod pests and weeds. A World Review , Agricultural Research Service United States Department, Agriculture Handbook. p 480 . Das , G. P. 1995 . Plants used in controlling the potato tuber moth, Phthorimaea operculella (Zeller) . Journal of Crop Protection,14: 631-636 . Guerra , P. C., Molina, I. Y., Yabar, E. and Gianoli, E. 2007 .Oviposition deterrence of shoots and essentialoils of Minthostachys spp. (Lamiaceae) against the potato tuber moth. Journal of Apply Entomology, 131(2): 134–138 . Hamilton , J. T. 1985 . Potato moth. Department of Agriculture New South Wales Agfact H8. AE ,. 1: 5-10. Isman , M. B. 1994. Botanical insecticides and antifeedants: new sources and perspectives. Journal of Pesticide Research, 6: 11-19 . Kabir , A. 1994 . Laboratory studies on the oviposition and generation production of the potato tuber moth, Phthorimaea operculella Zeller (Lepidoptera: Gelechiidae). Bangladesh Journal of Zoology. 22: 25-28 . Kroschel , J. and Koch, W. 1996 .Studies on the use of chemicals, botanicals and Bacillus thuringiensis in the management of the potato tuber moth in potato stores.Journal of Crop Protection, 15: 197-203 . Lacey , L. A. and Neven, L. G. 2006 .The potential of the fungus , Muscodor albus , as a microbial control nagent of potato tuber moth (Lepidoptera: Gelechiidae). Journal of Invertebrate Pathology, 91: 195–198 . Papachristos , D. P. and Stamopoulos, D. C. 2002 . Repellent, toxic and reproduction inhibitory effects of essential oil vapours on Acanthosclides obtectus (Say) (Coleoptera: Bruchidae).Journal of Stored Products Research, 38: 117-128 . Picard , F. 1912. La teinge des pommes de terre, (phthorimaea operculella ) Annual service des Epiphyties. 1, 106-176. In: Graf, J. E. (1977). The potato tuber moth. U. S. Departement of Agriculture Washington, D. C . Bulletin No.pp. 427-56 . Rizk , S. A., Haiba, M. I. and EL-Sinary, N. H. 2001 . Combined effect of gamma iradation and ten plants on potato tubermoth Phthorimaea operculella mortality. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4(10): 1228-1231 . Rondon , S. 2010 . The Potato Tuberworm: A Literature Review of Its Biology, Ecology and Control . Journal of American Potato Research, 87: 149–166 . Sahaf , B. Z. 2007 . Insecticidal Effects of Essential oils from Carum copticum and Vitex pseudo- negundo onspecies of Stored Product Insect Pest, M.Sc . thesis, faculty of agriculture, Tarbiat Modares Universityn Tehran. (In Persian)pp Salehi , L. and Keller, M. A .2002 . Investigation on host finding behavior of the two parasitoids of potato tuber moth in a flight tunnel. Journal of Agricultural Science and Technology .40: 95-102.
١٧٨ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 7 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1394 ، ( -171 180)
Tapondjou , L. A., Alder, C., Bouda, H. and Fontem, D. A. 2002. Efficacy of powder essential oil from Chenopodium ambrosioides leaves as post-harvest grain protectants against six stored product beetles. Journal of Stored Products Research, 38: 395-402 . Tripathi , A., Prajapati, V., Verma, N., Bahl, J. L., Bansla, R. P. and Khanuja, S. P. S. 2002 . Bioactivities of the leaf essential oil of Curcuma longa on three species of stored-product beetles (Coleoptera). Journal of Economic Entomology. 95(1): 183-189. Xie , Y. S., Fields, P. G., Isman, M. B., Chen, W. K. and Zhang, X . 1995 . Insecticidal activity of Melia toosendan extracts and Toosendanin against three stored-product insects. Journal of Stored Products Research, 31: 265-259 .
١٧٩ ﻓﺮﺟﻲ و ﻫﻤﻜﺎران: اﺛﺮ اﺳﺎﻧﺲ و ﭘﻮدر ﮔﻴﺎﻫﺎن آوﻳﺸﻦ ﺷﻴﺮازي،ﻣﻮرد، ﮔﻠﭙﺮ، ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﺨﻢ رﻳﺰي ﺑﻴﺪ ...
Journal of Entomological Research Islamic Azad University, Arak Branch ISSN 2008-4668 Volume 7, Issue 2, pages: 171-180 http://jer.iau-arak.ac.ir
The effect of essential oils and powders of the three plant species Zattaria multiflora, Myrtus comminus and Heracleum persicum on rate of oviposition of potato tuber moth , Phthorimaea operculella (Lep: Gelechiidae )
Z. Faraji 1*, M. H. Serailoo 2, L. Salehi 3
1- College of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences & Natural Resources, Faculty of Crop Sciences, Gorgan, Iran 2- Assistant Professor, College of Plant Production, Gorgan University of Agricultural Sciences & Natural Resources, Faculty of Crop Sciences, Gorgan, Iran 3- Asociate Professor, Entomology unit of The University of Adelaide, Australia Abstract
Preventing the potato tuber moth from egg laying , an important pest of stored tubers is a safe method to reduce its economic damage. In this research, the effects of essential oils and powders of three plant species Zattaria mmultiflora, Myrtus comminus and Heracleum persicum were investigated on egg laying of potato tuber moth in presence and absence of host plant. The result showed that essential oils and powders of three plants reduced significanly the rate of the pests oviposition. The essential oils of three plants had the higher oviposition deterrency than their powder. The plant species Z. multiflora had the most decreasein number of eggs than others. Over all, the results showed that the essential oils and powder of above three plants can be used management programs of potato tuber moth.
Key words : Potato tuber moth, Z . multiflora, M. communis , H . persicum , deterrency
* Corresponding Author, E-mail: [email protected] Received: 27Nov. 2013– Accepted: 7 Jun 2014
180١٨٠