SGS QUALIFOR Doc. Number: AD 36A-08

(Associated Documents) Doc. Version date: 22 January 2009 Page: 1 of 71

FOREST MANAGEMENT CERTIFICATION REPORT

RAPORT Z PROCESU CERTIFIKACJI GOSPODARKI LE ŚNEJ

SECTION A: PUBLIC SUMMARY

ROZDZIAŁ A: PUBLICZNIE DOSTĘPNE STRESZCZENIE

Project Nr: 6515 PL Nr projektu:

Client: Klient: Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych w Szczecinie

Web Page: Adres www : www..lasy.gov.pl

Address: 2 Słowackiego Str., 70-965 Szczecin Adres: Ul. Słowackiego 2, 70-965 Szczecin Country: Kraj: Polska

Certificate Type: Certificate Nr. Forest Management SGS-FM/COC-000243 Rodzaj certyfikatu Numer certyfikatu Gospodarka le śna

Date of Issue 16.04.2009 Date of expiry: 15.04.2014 Data wystawienia Data wa Ŝno ści:

SGS Forest Management Standard (AD33) adapted for Poland, version 04 of 14.06.2010 Evaluation Standard Standard Gospodarki Le śnej SGS (AD33) adoptowany dla Polski, wersja 04 z dnia Standard oceny 14.06.2010

Forest Zone: Temperate Strefa le śna: Umiarkowana Total Certified Area 654750.07 ha Całkowita powierzchnia Scope: Forest Management of forests in the north-western part of Poland for the production of Zakres certyfikatu softwood and hardwood timber. Zarz ądzanie lasami w północno - zachodnim regionie Polski, w celu produkcji drewna iglastego i li ściastego Location of the FMUs FMUs are located within the administrative range of 3 provinces: Zachodniopomorskie (the included in the scope capital in Szczecin), Wielkopolskie (the capital in Pozna ń) and Lubuskie (the capital in Poło Ŝenie obszarów Zielona Góra and Gorzów Wielkopolski). le śnych wchodz ących Obszary le śne RDLP Szczecin poło Ŝone s ą na terenie 3 województw: Zachodniopomorskiego w zakres certyfikatu (z siedzib ą w Szczecinie), Wielkopolskiego (z siedzib ą w Poznaniu) i Lubuskiego (z siedzib ą w Zielonej Górze i Gorzowie Wielkopolskim).

SGS services are rendered in accordance with the applicable SGS General Conditions of Service accessible at http://www.sgs.com/terms_and_conditions.htm

SGS South Africa (Qualifor Programme) 58 Melville Road, Booysens - PO Box 82582, Southdale 2185 -South South AAfricafrica Systems and Services Certification Division Contact Programme Director at t. +27 11 681- 2500 [email protected] www.sgs.com/forestry AD 36A-08 Page 2 of 71

Company Contact Witold Koss – director Person: Osoba kontaktowa: Witold Koss - dyrektor Address: Ul. Słowackiego 2, 70-965 Szczecin Adres:

Tel: + 48 (091) 43 28 713

Fax + 48 (091) 42 25 313

Email: [email protected]

Evaluation dates: Terminy audytów: Main Evaluation 23-27.02.2009 Audyt wznawiaj ący Surveillance 1 23-27.11.2009 Okresowy 1 Surveillance 2 22-26.11.2010 Okresowy 2 Surveillance 3 Okresowy 3 Surveillance 4 Okresowy 4 Date the current 18.02.2011 version of the report was finalised Data sporz ądzenia aktualnej wersji raportu

Copyright: © 2011 SGS South Africa (Pty) Ltd – Revised on 2010 All rights reserved

AD 36A-08 Page 3 of 71

TABLE OF CONTENTS / SPIS TREŚCI

1. SCOPE OF CERTIFICATE / ZAKRES CERTYFIKATU ...... 5 2. COMPANY BACKGROUND / Opis przedsi ębiorstwa ...... 10 2.1 Ownership / Własno ść ...... 10 2.2 Company Key Objectives / Główne cele przedsi ębiorstwa ...... 10 2.3 Company History / Historia przedsi ębiorstwa ...... 11 2.4 Organisational Structure / Struktura organizacyjna ...... 12 2.5 Ownership and Use Rights / Prawa własno ści I u Ŝytkowania ...... 12 2.6 Other Land Uses / Inne u Ŝytkowanie gruntu ...... 12 2.7 Non-certified Forests / Lasy niecertyfikowane...... 13 3. FOREST MANAGEMENT SYSTEM / system gospodarki le śnej ...... 13 3.1 Bio-physical setting / Warunki przyrodnicze ...... 13 3.2 History of use / Historia u Ŝytkowania: ...... 14 3.3 Planning process / Proces planowania ...... 15 3.4 Harvest and regeneration / Pozyskanie i odnowienie: ...... 16 3.5 Monitoring processes / Procesy nadzoru i monitoringu ...... 18 4. SOCIO-ECONOMIC AND ENVIRONMENTAL CONTEXT / warunki społeczno-ekonomiczne i środowiskowe ...... 21 4.1 Social aspects / Aspekty spoleczne ...... 21 4.2 Environmental aspects / Aspekty środowiskowe ...... 22 4.3 Administration, Legislation and Guidelines / Administracja, prawodawstwo i wytyczne ...... 24 5. CHANGES IN MANAGEMENT, HARVESTING, SILVICULTURE AND MONITORING / zmiany w zarz ądzaniu, pozyskanie, hodowla lasu i monitoring ...... 25 6. PREPARATION FOR THE EVALUATION / przygotowanie do audytu ...... 25 6.1 Schedule / Harmonogram...... 25 6.2 Team / Zespól prowadz ący audyt ...... 25 6.3 Checklist Preparation / Przygotowanie listy sprawdzającej ...... 26 6.4 Stakeholder notification / Informacja dla zainteresowanych stron ...... 27 7. THE EVALUATION / Audyt ...... 27 7.1 Opening meeting / Spotkanie otwieraj ące ...... 27 7.2 Document review / Przegl ąd dokumentów ...... 27 7.3 Sampling and Evaluation Approach / Wybór prób i metoda oceny ...... 27 7.4 Field assessments / Wizyty terenowe ...... 28 7.5 Stakeholder interviews / Rozmowy z zainteresowanymi stronami ...... 28 7.6 Summing up and closing meeting / Podsumowanie i spotkanie zamykaj ące ...... 29 8. EVALUATION RESULTS / Wyniki audytu ...... 30 AD 36A-08 Page 4 of 71

8.1 Findings related to the general QUALIFOR Programme / Ogólne stwierdzenia odnosz ące si ę do Programu Qualifor ...... 30 9. CERTIFICATION DECISION / DECYZJA DOTYCZ ĄCA CERTYFIKATU ...... 51 10. MAINTENANCE OF CERTIFICATION / utrzymanie certyfikatu ...... 52 11. RECORD OF CORRECTIVE ACTION REQUESTS (CARs) / rejestr polece ń działa ń koryguj ących ...... 54 12. RECORD OF OBSERVATIONS / rejestr obserwacji ...... 62 13. RECORD OF STAKEHOLDER COMMENTS AND INTERVIEWS / Rejestr uwag i stwierdze ń wniesionych przez zainteresowane strony ...... 64 14. RECORD OF COMPLAINTS / rejestr skarg...... 71

ASSOCIATED DOCUMENTS (not part of the Public Summary) / DOKUMENTY TOWARZYSZ ĄCE (NIE B ĘDĄCE CZ ĘŚ CI Ą PUBLICZNIE DOST ĘPNEGO STRESZCZENIA)

AD 20: Evaluation Itinerary / Harmonogram

AD 21: Attendance Record / Lista obecno ści

AD 36-B: Evaluation - Observations and Information on Logistics / Ocena i informacje na temat przebiegu audytu

AD 40: Stakeholder Reports / Raporty Zainteresowanych Stron

Evaluation team CV’s / CV członków zespołu

List of stakeholders contacted / Lista poinformowanych stron

Complaints and Disputes / SKARGI I SPORY

Procedures for submitting complaints, appeals and disputes, and the SGS processing of such are published on www.sgs.com/forestry . This information is also available on request – refer contact details on the first page.

Procedury dotycz ące wnoszenia skarg, uwag i sporów oraz ich rozpatrywania przez SGS opublikowane s ą na stronie www.sgs.com/forestry . Informacja na ten temat dost ępna jest równie Ŝ na Ŝyczenie – patrz szczegóły dotycz ące kontaktu na pierwszej stronie.

AD 36A-08 Page 5 of 71

INTRODUCTION / WST ĘP

The report given below presents results of the Reassessment audit of the forest management in Regional Directorate of State Forest in Szczecin, located in northern-west Poland, carried out by SGS QUALIFOR in the period 23 to 27 February 2009. The purpose of the evaluation was to evaluate the operations of RDSF Szczecin against the requirements of the QUALIFOR Programme, the SGS Group’s forest certification programme accredited by Forest Stewardship Council. Poni Ŝszy raport prezentuje wyniki auditu wznawiaj ącego gospodarki le śnej RDLP w Szczecinie poło Ŝonej w północno-zachodniej Polsce, przeprowadzonego przez SGS QUALIFOR w dniach 23- 27.02.2009. Celem audytu była ocena działa ń RDLP w Szczecinie na tle wymaga ń Programu QUALIFOR, akredytowanego przez Forest Stewardship Council programu certyfikacji gospodarki le śnej Grupy SGS.

1. SCOPE OF CERTIFICATE / ZAKRES CERTYFIKATU The scope of the certificate falls within the Temperate Forest Zone and includes 35 Forest Management Units (FMUs) as described below. Zakres certyfikatu obejmuje lasy strefy umiarkowanej i zawiera 35 gospodarstw le śnych (nadle śnictw) opisanych poni Ŝej .

Description of FMUs: / Opis nadle śnictw

Description / Nazwa Ownership / Własno ść Area (ha) Longitude E/W / Latitude N/S / Długo ść Szeroko ść Powierzchnia geograficzna geograficzna State treasure / Skarb Pa ństwa Barlinek 20183.58 244282.99 571539.12 State treasure / Skarb Pa ństwa Bierzwnik 18895.26 276544.24 581547.57 State treasure / Skarb Pa ństwa Bogdaniec 21388.65 229283.14 546819.88 State treasure / Skarb Pa ństwa Bolewice 18967.81 293444.99 513305.23 State treasure / Skarb Pa ństwa Chojna 20796.71 190184.99 579622.68 State treasure / Skarb Pa ństwa 14524.51 251384.95 594915.63 State treasure / Skarb Pa ństwa Dębno 23495.34 205744.76 547254.52 State treasure / Skarb Pa ństwa 20493.85 255190.50 620272.98 State treasure / Skarb Pa ństwa 21170.74 281163.24 598958.98 State treasure / Skarb Pa ństwa Głusko 12051.38 291764.41 581443.76 State treasure / Skarb Pa ństwa Goleniów 22579.41 215860.58 652393.71 State treasure / Skarb Pa ństwa 19308.57 247158.50 687217.65 AD 36A-08 Page 6 of 71

Description of FMUs: / Opis nadle śnictw

Description / Nazwa Ownership / Własno ść Area (ha) Longitude E/W / Latitude N/S / Długo ść Szeroko ść Powierzchnia geograficzna geograficzna State treasure / Skarb Pa ństwa 18819.18 208862.21 605960.16 State treasure / Skarb Pa ństwa Karwin 25166.64 276063.95 546918.73 State treasure / Skarb Pa ństwa Kliniska 23875.47 225582.82 624317.80 State treasure /Skarb Pa ństwa Kłodawa 17907.43 250443.42 555222.74 State treasure / Skarb Pa ństwa Lubniewice 17690.62 237776.59 532160.00 State treasure / Skarb Pa ństwa Łobez 22912.59 271834.75 642244.04 State treasure / Skarb Pa ństwa Mieszkowice 23234.83 192933.79 562955.79 State treasure / Skarb Pa ństwa Mi ędzychód 28406.45 282553.34 532826.35 State treasure / Skarb Pa ństwa Mi ędzyrzecz 20709.63 265199.45 518883.59 State treasure / Skarb Pa ństwa Mi ędzyzdroje 12472.26 207630.03 677932.94 State treasure / Skarb Pa ństwa My ślibórz 13026.03 220136.93 582044.84 State treasure / Skarb Pa ństwa 19225.82 242255.64 647137.26 State treasure / Skarb Pa ństwa Ośno Lubuskie 18702.03 217891.38 523367.23 State treasure / Skarb Pa ństwa 19904.61 261478.59 665384.93 State treasure / Skarb Pa ństwa Rokita 20384.19 228613.61 667594.92 State treasure / Skarb Pa ństwa Ró Ŝańsko 14144.47 222085.83 564679.89 State treasure / Skarb Pa ństwa Rzepin 18591.34 207854.97 508378.43 State treasure / Skarb Pa ństwa Skwierzyna 19040.12 253617.65 531010.16 State treasure / Skarb Pa ństwa Smolarz 19256.52 286250.05 563743.32 State treasure / Skarb Pa ństwa Strzelce Kraje ńskie 16541.12 266816.04 563399.24 State treasure / Skarb Pa ństwa Sul ęcin 20132.19 240871.75 513371.18 State treasure / Skarb Pa ństwa Trzciel 20359.31 278922.32 507247.82 State treasure / Skarb Pa ństwa Trzebie Ŝ 24948.48 199038.31 643491.92

AD 36A-08 Page 7 of 71

Size of FMUs: Wielko ść nadle śnictw Nr of FMUs / Liczba Area (ha) Powierzchnia

Less than 100ha / poni Ŝej 100 ha 100 to 1000 ha in area 1001 to 10000 ha in area More than 10 000 ha in area / powy Ŝej 10 000 35 654750.07 ha Total / Razem 35 654750.07

Total Area in the Scope of the Certificate that is / Całkowita powierzchnia obj ęta zakresem certyfikatu: Area (ha) Powierzchnia Privately managed/ prywatna - State Managed / pa ństwowa 654750.07 Community Managed / komunalna -

Composition of the Certified Forest(s) / Skład certyfikowanych lasów Area (ha) Powierzchnia Area of forest protected from commercial harvesting of timber and managed primarily for 10254.97 conservation objectives / / Powierzchnia lasów chronionych wył ączonych z pozyskania gospodarczego i zagospodarowana głównie dla celów konserwatorskich – ochrony przyrody Area of forest protected from commercial harvesting of timber and managed primarily for 21059.10 production of NTFPs or services / Powierzchnia lasów ochronnych wył ączonych z pozyskania Protection of gospodarczego i zagospodarowana głównie w celu u Ŝytkowania nieprodukcyjnych funkcji lasu Xylophagic organisms ochrona ksylobiontów Area of forest classified as “high conservation value forest” / Powierzchnia lasów okre ślona jako 214891.81 lasy o szczególnej warto ści ochronnej Total area of production forest (i.e. forest from which timber may be harvested) / Całkowita 625108. 03 powierzchnia lasów gospodarczych (z pozyskaniem drewna) Area of production forest classified as “plantation” / Powierzchnia plantacji NA / ND Area of production forest regenerated primarily by replanting / Powierzchnia le śna odnowiona 6074. 78 ha sztucznie Area of production forest regenerate primarily by natural regeneration / Powierzchnia le śna 270. 37 ha odnowiona naturalnie

List of High Conservation Values / Lista szczególnych warto ści ochronnych

Description / Opis Notes / Uwagi Nature reserves / Rezerwaty przyrody 5655. 81 ha Bird nest buffer zones / Strefy ochronne wokół gniazd 488 zones / stref – 20971,3 ha AD 36A-08 Page 8 of 71

List of High Conservation Values / Lista szczególnych warto ści ochronnych

Description / Opis Notes / Uwagi Forest with high nature values / Lasy cenne przyrodniczo Protected landscape areas / Obszary chronionego krajobraz u – 173959 ha Ecologically significant areas / UŜytki ekologiczne – 2905 ha Areas of Natura 2000 / Obszarów Natura 2000 22 PLB - 282777 ha; 29 PLH - 99266 ha Different categories of protective forests / Ró Ŝne kategorie Forest around towns/ Lasy wokół miast – lasów ochronnych 59640 ha Water protective forests/ Lasy wodochronne – 91685 ha Soil protective forests/ Lasy glebochronne – 21858 ha Research areas / Powierzchnie badawcze – 3156 ha Valuable parts of native nature / Cenne fragmenty rodzimej przyrody – 3788 ha Defensive significance forest / Lasy obronne – 13383 ha

Annual Timber Production / Roczna produkcja drewna

Species (botanical name) / Species (common name) / Area (ha) / Maximum Annual Sustainable Yield (m 3) / Gatunek (nazwa Nazwa popularna Powierzchnia Maksymalne roczne pozyskanie botaniczna Projected / Actual / Planowane Rzeczywiste Pinus silvestris, Scottish Pine / sosna 488684 2036630 2003800 Betula pendula Birch / brzoza 32365 167360 169080 Quercus sp. Oak / dąb 34907 112180 109930 Alnus glutinosa Alder / olcha 33984 93060 114010 Fagus silvatica Beech / buk 31638 187020 220960 Picea abies Spruce / świerk 11167 74370 80640 Totals 632745 2670620 2670620 Razem

List of Timber Product Categories / Lista kategorii produktów drzewnych

Product Class / Product Type / Typ Trade Name / Category / Kategoria Species / Gatunki Klasa produktu produktu Nazwa handlowa Wood in the Logs of coniferous Logs of Conifer Pinus sylvestris rough wood coniferous wood Iglaste Picea abies Drewno surowe Drewno surowe iglaste Drewno okr ągłe Larix sp. iglaste Wood in the Logs of non-coniferous Logs of Deciduous Quercus sp. rough wood broadleaves (Hardwood) wood Fagus silvatica Drewno surowe Drewno surowe Li ściaste li ściaste Drewno okr ągłe Fraxinus excelsior AD 36A-08 Page 9 of 71

List of Timber Product Categories / Lista kategorii produktów drzewnych

Product Class / Product Type / Typ Trade Name / Category / Kategoria Species / Gatunki Klasa produktu produktu Nazwa handlowa li ściaste Betula sp. Alnus glutinosa Wood in the Fuel wood Coniferous fuel Conifer Pinus sylvestris rough wood Drewno opałowe / Iglaste Picea abies Drewno surowe energetyczne Drewno opałowe / Abies alba

energetyczne Larix sp. iglaste Wood in the Fuel wood Deciduous fuel Deciduous Quercus sp. rough wood Drewno opałowe / Li ściaste Fagus silvatica Drewno surowe energetyczne Drewno opałowe / Fraxinus excelsior

energetyczne Betula sp. li ściaste Alnus glutinosa

Approximate Annual Commercial Production of Non-Timber-Forest-Products / Przybli Ŝona roczna produkcja le śnych produktów niedrzewnych Product / Produkt Species / gatunek Unit of measure / Total units / Jednostka miary Razem Botanical Name / Nazwa Common Name / Nazwa botaniczna popularna Seedlings N/a / n/d N/a / n/d pieces / sztuki 60 000 000 Sadzonki Christams trees N/a / n/d N/a / n/d pieces / sztuki 5082 Choinki świ ąteczne

Lists of Pesticides / Lista pestycydów

Product Name Quantity Used / Zu Ŝyta ilo ść (l/kg) Area of application (ha) / Powierzchnia zabiegu (ha) Nazwa produktu MA SA1 SA2 SA3 SA4 MA SA1 SA2 SA3 SA4 Agrofosat 360 SL 0,86 0,4 Ipotar 600EC 1,8 1,2 Previcur Energy 840SL 61,8 21 Pirimor 500WG 27,1 47 Nimrod 250EC 21,1 58 Sadoplon 75 WP 196 21 Folpan 80 WG 48,8 18 Fungaflor 200EC 3,86 7,9 Tiotar 800SC 50,5 15 Miedzian 50WP 5,62 2,7 Polyram 70WG 33,7 22 Thiram Granuflo 80WG 56,8 15 AD 36A-08 Page 10 of 71

Lists of Pesticides / Lista pestycydów

Product Name Quantity Used / Zu Ŝyta ilo ść (l/kg) Area of application (ha) / Powierzchnia zabiegu (ha) Nazwa produktu Talstar 100EC 7,09 48 Mospilan 20 SP 66,3 829 Sarox T 500FS 1,78 0,1 Oxafun 75DS 8,16 0,4 Vitavax 2000 FS 4,62 18 Roundup 360 SL 272 232 Avans Premium 360 SL 446 267 Glifocyd 360 SL 598 403 Glyfos 360 SL 373 161

2. COMPANY BACKGROUND / OPIS PRZEDSI ĘBIORSTWA

2.1 Ownership / Własno ść Poland has about 8.7 million hectares of forest covering approximately 28% of the land area, of which 82% is state forest owned by the State Treasury. This includes both national parks and productive forest estate. The total area of productive forest estate is just over 7 million hectares. Forest management of state forests is based on the legal requirements of the Forest Act, dated 1991, and other relevant legislation, regulations and policy documents. The management of state forests is carried out by the State Forests National Forest Holding. Its head quarter, General Directorate of State Forests (GDSF) is based in Warsaw. There are 17 Regional Directorates of State Forests (RDSF) of which Szczecin RDSF is one under the Directorate General of State Forests (GDSF). State Forest do not sell or buy land. Wła ścicielem wi ększo ści lasów w Polsce jest Skarb Pa ństwa. Polska posiada około 8.7 milionów hektarów lasów pokrywaj ących 28% powierzchni kraju, w tym 82% stanowi ą lasy własno ści Skarbu Pa ństwa. W liczbie tej znajduj ą si ę zarówno parki narodowe, jak i lasy produkcyjne. Całkowita powierzchnia lasów produkcyjnych wynosi ponad 7 milionów hektarów. W imieniu Skarbu Pa ństwa lasy produkcyjne zarz ądzane s ą przez Pa ństwowe Gospodarstwo Le śne Lasy Pa ństwowe. Gospodarka le śna w lasach pa ństwowych jest oparta na przepisach i wymogach Ustawy o lasach z 1991, i innych zbli Ŝonych regulacjach prawnych oraz dokumentach o charakterze ogólnym. Gospodarka w lasach pa ństwowych jest prowadzona przez Pa ństwowe Gospodarstwo Le śne Lasy Pa ństwowe. Generalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych (DGLP) ma siedzib ę w Warszawie. Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych (RDLP) w Szczecinie jest jedn ą z 17 regionalnych dyrekcji podlegaj ących Dyrekcji Generalnej. Lasy Pa ństwowe nie sprzedaj ą, ani nie kupuj ą terenów zalesionych.

2.2 Company Key Objectives / Główne cele przedsi ębiorstwa

Objective / Cel Notes / Uwagi

Commercial / Komercyjne Level of harvesting / Wielko ść Production of raw wood / Produkcja surowca drzewnego pozyskania około 3 000 000 Nursery production / Produkcja szkółkarska 98 566 000 pieces / szt.

Social / Społeczne Supporting of local markets / Wspieranie rynków lokalnych 362 Forest Services Companies / ZUL AD 36A-08 Page 11 of 71

Objective / Cel Notes / Uwagi 289 wood industry companies / zakładów przetwórstwa drewna Leading of enviornmental education of youth / 305 thousand of participants / tys. Prowadzenie edukacji przyrodniczo-le śnej młodzie Ŝy uczestników Employment of local people / Zatrudnienie dla miejscowej ludno ści 4198

Environmental / Ekologiczne Increasing of areas covered by forest / 447, 30 ha Zwi ększanie powierzchni pokrytych lasem Protected landscape areas / Obszary chronionego krajobrazu – 173959 ha Ecologically significant areas / UŜytki ekologiczne – 2905 ha Protection of nature and landscape / Ochrona przyrody i krajobrazu Areas of Natura 2000 / Obszarów Natura 2000 22 PLB - 282777 ha 29 PLH - 99266 ha Protection of soil as well as surface and ground water / Water protective forests / Lasy Ochrona gleby oraz wód powierzchniowych i podziemnych wodochronne – 91685 ha Soil protective forests / Lasy glebochronne –21858 ha Supporting of environmental functions of forest / Podtrzymywanie funkcji środowiskowych lasu

2.3 Company History / Historia przedsi ębiorstwa The majority of current Szczecin RDSF area belonged to Germany before the World War II. In 1945, the Directorate of State Forests of Lubuski Region in Gorzów Wielkopolski city was established. The Szczecin District of State Forests was created in 1951. In 1953 its head quarter was moved from Gorzów Wielkopolski to Szczecin. Since 1959 till the end of 1991 the district was functioning as Regional Managing Board of State Forest in Szczecin (excluding short period of junction with Szczecinek Regional Managing Board in the years 1975-1978). According to the new Act on Forestry –on January 1, 1992 - The Regional Managing Board has been transformed into Regional Directorate of State Forests in Szczecin. Currently RDSF is divided into 35 superintendences that consist of 414 rangeries. Grounds located in the administrative range of the Directorate are located on the area of 3 counties (voivodships): Zachodniopomorskie, Wielkopolskie and Lubuskie. Przed II Wojn ą światow ą wi ększo ść terenów obecnej RDLP Szczecin nale Ŝała do Niemiec. Dyrekcja Lasów Pa ństwowych Okr ęgu Lubuskiego powstała 1 lipca 1945 roku z siedzib ą w Gorzowie Wielkopolskim. W 1951 roku utworzono Szczeci ński Okr ęg Lasów Pa ństwowych. W 1953 roku jego siedziba przeniesiona została z Gorzowa Wlkp. do Szczecina. Od 1959 roku do ko ńca 1991 roku Okr ęg działał pod nazw ą Okr ęgowy Zarz ąd Lasów Pa ństwowych w Szczecinie (z krótk ą przerw ą w latach 1975 -1978, kiedy to OZLP Szczecin wł ączono do OZLP Szczecinek). Okr ęgowy Zarz ąd Lasów Pa ństwowych w Szczecinie, zgodnie z Ustaw ą o lasach, z dniem 1 stycznia 1992 roku przekształcono w Regionaln ą Dyrekcj ę Lasów Pa ństwowych w Szczecinie. Obecnie w obr ębie Regionalnej Dyrekcji LP w Szczecinie działalno ść prowadzi 35 nadle śnictw. W ich skład wchodzi 414 le śnictw. Grunty b ędące w zasi ęgu administracyjnym obecnej RDLP w Szczecinie poło Ŝone s ą na terenie 3 województw: Zachodniopomorskiego, Wielkopolskiego i Lubuskiego. AD 36A-08 Page 12 of 71

2.4 Organisational Structure / Struktura organizacyjna RDSF head office is divided into 12 thematic divisions (departments and teams) subordinated independently to director (Department of Organization and Staff, Department of Inspection and Protection of Property, IT Team, Position for Public Relations and EU affairs) or to his two deputies: deputy director for forest management issues (Department of Forest Resources, Department of Forest Protection, Department of Silviculture, Position for Game Management, Position for Fire Protection) and deputy director for economical issues (Department of Finance and Book-keeping, Department of Marketing, Department of Forest Infrastructure and Logistics). W ramach biura RDLP funkcjonuje 12 działów merytorycznych (wydziały i zespoły/stanowiska) podporz ądkowane albo bezpo średnio dyrektorowi (Wydział Organizacji i Kadr, Wydział Kontroli i Ochrony Mienia, Zespół ds. Informatyki, Stanowisko ds. Komunikacji Społecznej i Integracji z UE), albo jego dwom zast ępcom: ds. Gospodarki Le śnej (Wydział Zasobów Le śnych, Wydział Ochrony Lasu, Wydział Hodowli Lasu, Stanowisko ds. Łowiectwa, Stanowisko ds. Ochrony Przeciwpo Ŝarowej) i ds. Ekonomicznych (Wydział Ekonomiki i Ksi ęgowo ści, Wydział Marketingu, Wydział Infrastruktury Le śnej i Logistyki). Territorially RDSF Szczecin comprises 35 FMUs – Superintendences (see the table above) possessing their own offices and staff. Every superintendence is divided into rangeries; each is led by a ranger (forester) who is responsible for everyday management in the forest. Each Superintendence employs a supervising engineer who is responsible for supervising of operations planned and realized in the forest. Terytorialnie w skład RDLP Szczecin wchodzi 35 nadle śnictw (patrz tabela wy Ŝej) posiadaj ących własne biura i personel. Ka Ŝde z nadle śnictw podzielone jest na le śnictwa; ka Ŝde z nich jest kierowane przez le śniczego, który jest odpowiedzialny za codzienn ą gospodark ę w lesie. Ka Ŝde nadle śnictwo posiada in Ŝyniera nadzoru odpowiedzialnego za nadzór nad pracami planowanymi i realizowanymi w lesie. Majority of forest operations is performed by private contractors (Enterprises for Forest Services) under the close supervision of rangers. Many of them are former employees of RDSF. Wi ększo ść prac w lesie wykonuj ą prywatni wykonawcy (ZUL) pracuj ący pod bezpo średnim nadzorem le śniczych. Wielu z nich to byli pracownicy RDLP.

2.5 Ownership and Use Rights / Prawa własno ści I u Ŝytkowania The forest managed by RDSF Szczecin belongs to the State Treasure . People in Poland are legally guaranteed the right of free access into forest for different purposes: recreational, picking of forest fruits and berries, picking of mushrooms. These rights may be limited only in the time of fire risk or on sites of realized operations (harvesting or large size protective operations against pest gradations). Lasy zarz ądzane przez RDLP Szczecin stanowi ą własno ść Skarbu Pa ństwa. W Polsce ludno ść ma zagwarantowane ustawowo prawo wolnego wst ępu do lasu w celach rekreacyjnych, zbioru owoców le śnych i runa le śnego itp. Prawo to mo Ŝe by ć ograniczone wył ączne w czasie okresów zagro Ŝenia po Ŝarowego lub na obszarach prowadzonych prac (zr ęby lub wielkopowierzchniowe zwalczanie gradacji) .

2.6 Other Land Uses / Inne u Ŝytkowanie gruntu All state forests in Poland are open to the public. Besides of the above mentioned above right for of free picking of different non-timber benefits, people have also possibility for fuel wood supply collection. Hunter organizations (Polish Hunters Union) organize games in forest in agreement of appropriate authorities. Wszystkie lasy pa ństwowe w Polsce s ą dost ępne dla ludno ści. Poza wspomnianym wy Ŝej prawem do bezpłatnego zbierania ró Ŝnych po Ŝytków niedrzewnych ludno ść ma równie Ŝ mo Ŝliwo ść zaopatrzenia si ę w drewno opałowe. Organizacje łowieckie (Polski Zwi ązek Łowiecki) organizuj ą w lesie polowania za zgod ą wła ściwych władz le śnych. AD 36A-08 Page 13 of 71

2.7 Non-certified Forests / Lasy niecertyfikowane All forest managed by RDSF Szczecin belong to the State Treasury and are covered by certification process. Wszystkie lasy zarz ądzane przez RDLP Szczecin nale Ŝą do Skarbu Pa ństwa i s ą obj ęte procesem certyfikacji.

3. FOREST MANAGEMENT SYSTEM / SYSTEM GOSPODARKI LE ŚNEJ

3.1 Bio-physical setting / Warunki przyrodnicze Geography / Geografia: RDSF in Szczecin is located in north-western Poland, bordering from north with the , from west – with Germany, from south – with RDSF Zielona Góra, from south-east – with RDSF Pozna ń and from east – with RDSF Szczecinek and RDSF Piła. Regional Directorate of State Forest in Szczecin covers by its range the area belonging to three geographical regions: West and partially to Wielkopolska and Ziemia Lubuska. The main rivers of the region are: Odra, , Note ć, Drawa, and . All territory is located on relatively differentiated area, the northern part covers grounds of the coastal plains; the next are lake lands with series of moraine hills and deep long postglacial valleys. The southern part of the area is situated on sand grounds of glaci-fluvial plains with numerous internal sandy dunes. RDLP w Szczecinie jest zlokalizowana w północno-zachodniej Polsce, granicz ąc na północy z Morzem Bałtyckim, na zachodzie z Niemcami, na południu – z RDLP Zielona Góra, na południowym wschodzie z RDLP Pozna ń a na wschodzie z RDLP Szczecinek i RDLP Piła. Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych w Szczecinie obejmuje swym zasi ęgiem obszar trzech krain geograficznych: Pomorza Zachodniego oraz cz ęś ciowo Wielkopolski i Ziemi Lubuskiej. Głównymi rzekami regionu s ą Odra, Warta, Note ć, Drawa, Ina i Rega. Terytorium RDLP jest zlokalizowane na stosunkowo zró Ŝnicowanym terenie, północna cz ęść obejmuje tereny równin przymorskich, nast ępnie pojezierza z ci ągami wzgórz morenowych i rynnowych dolin. Cz ęść południowa poło Ŝona jest na terenach piaszczystych równin sandrowych z licznymi wydmami śródl ądowymi. Ecology / Ekologia: Poland is covered by the moderate climate zone has been divided in 8 main forest type areas. Two of these areas are represented in RDSF: majority of RDSF Szczecin forests lies in the relatively warm Region I called “Baltic Region” where recessing glacial left hilly and moraine landscape. Southern part of RDSF lies in the Region III “Wielkopolska - ” with harsher and drier climate. The annual temperature averages 9.0 ºC, annual sum of precipitations – 542 mm. Polska, le Ŝą ca w zasi ęgu klimatu umiarkowanego, jest podzielona na 8 głównych typów obszarów le śnych. Dwa z nich s ą reprezentowane na terenie RDLP Szczecin: wi ększo ść terenu RDLP le Ŝy w stosunkowo ciepłej I Krainie Bałtyckiej, gdzie ust ępuj ący lodowiec pozostawił pagórkowaty i równinno-morenowy krajobraz. Południowa cz ęść RDLP le Ŝy w Krainie III Wielkopolsko – Pomorskiej, gdzie klimat jest ostrzejszy i bardziej suchy. Średnia temperatura roczna obszaru wynosi ok. 9,0 ºC, suma opadów – ok. 542 mm. RDSF Szczecin has the forest cover rate over 35%, higher then average rate in Poland (28.8%). The climate defers depending on the region, wet and windy with moderate temperature in the north part and drier with higher temperature gradient in the south part. The dominating forest species in the RDSF Szczecin are coniferous: 76.9% - pine (including larch), 1.8% - spruce, broadleaf species: 5.0% - beech, 5.5% - oak (including ash, maples and elm), 5.3% - black alder and 5.1% - birch, 0.2% - linden, aspen, willow. AD 36A-08 Page 14 of 71

The average standing volume is 254 m 3/ha, the average age is 57 years (for Poland 60 years), the average volume increment is 7.17 m3/ha/year. The distribution in age classes is rather proportionate with a little higher portion of III age class due to large scale of post agricultural area forestation after the World War II. RDLP Szczecin posiada wska źnik lesisto ści równy nieco ponad 35%, przy średnim krajowym - 28,8%. W regionie obserwuje si ę zró Ŝnicowanie klimatu, wilgotny i wietrzny z umiarkowanymi temperaturami w cz ęś ci północnej oraz suchszy, z wi ększym gradientem temperatury w cz ęś ci południowej. Dominuj ącymi na obszarze RDLP Szczecin gatunkami le śnymi s ą iglaste: 76,9% sosna (w tym modrzew), 1,8% świerk; pozostałe to li ściaste: 5,0% buk, 5,1% brzoza, 5,5% d ąb (w tym klony, jesion, wi ąz), 5,3% olcha czarna, 0,2-topola, osika, lipa, wierzba. Przeci ętna zasobno ść drzewostanów na 1 ha wynosi 254 m 3, obecny przeci ętny roczny przyrost to 7,17 m3/ha brutto, przeci ętny wiek wynosi 57 lat (dla Polski – 60 lat). Udział drzewostanów w klasach wieku jest w miar ę proporcjonalny, z nieco wi ększym udziałem w klasie III (z powodu zalesie ń gruntów porolnych po II wojnie światowej). Forests occur in the form of relatively compact complexes. The main forest complexes of RDSF Szczecin are: Goleniowska Forest, Wkrza ńska Forest, Beech Forest, Gorzowska Forest, Drawska Forest, Odra River Forests and the western part of Notecka Forest. Lasy wyst ępuj ą w postaci stosunkowo zwartych kompleksów. Główne kompleksy le śne na terenie RDLP Szczecin to: Puszcze Goleniowska, Wkrza ńska, Bukowa, Gorzowska, Drawska, Lasy Nadodrza ńskie oraz zachodnia cz ęść Puszczy Noteckiej. Soils / Gleby : On the lake land areas there dominate the rich brown soils made with moraine clays. In depressions and river valleys there occur peaty and fen soils. Sandy areas are covered by poor podzol and rusty soils. Na obszarach pojeziernych dominuj ą Ŝyzne gleby brunatne utworzone z glin morenowych. W obni Ŝeniach i dolinach rzecznych wyst ępuj ą gleby torfowe i mady. Tereny sandrów pokryte s ą ubogimi glebami bielicowymi i rdzawymi.

3.2 History of use / Historia uŜytkowania: Poland has a long history of forest use, with very little natural forests remaining. Following clearance in the past many areas were replanted. This was followed, in common with the rest of central Europe, by a period of management aimed at maximising timber production through planting and even-aged stand management. Because of a lack of local provenances, seed was often imported from abroad. Gospodarka le śna na terenach Polski jest prowadzona od wielu wieków, co skutkuje bardzo mał ą powierzchni ą lasów o charakterze naturalnym. W przeszło ści normaln ą praktyk ą gospodarcz ą było prowadzenie zr ębów na du Ŝych powierzchniach, które były odnawiane. Podobny system prowadzono na terenie niemal całej Europy i był on nastawiony na maksymalizacj ę dochodów z produkcji surowca drzewnego. U Ŝywane nasiona cz ęsto były sprowadzane z innych regionów lub krajów. The larger scale exploitation started in the period of World War I and had continued throughout the next 20-30 years. After the World War II, foresters operating here made forestation of post agricultural lands and waste lands on considerable area. After the war, forest management was based on the central planned economy. The poor soil condition, schematic model of forest management in the past where pine was preferred species and large scale disasters (pest outbreaks, wind-falls) have caused the high share of even-aged stands of this species. The situation altered only since the decrees issued by the General Director (11 and 11A) related with the improvement of forest management on the ecological basis. Current management aims to introduce the forest to a more natural, preferring mixture of species and un-even aged stands from local origins and have transformed for further improvement of the basic principles of forest management. Eksploatacja na wi ększ ą skal ę rozpocz ęła si ę w okresie I wojny światowej i trwała przez nast ępne 20 -30 lat. Po wojnie le śnicy tutejsi dokonali zalesie ń gruntów porolnych i nieu Ŝytkowanych na znacznej powierzchni. Po wojnie gospodarka le śna oparta była na gospodarce planowej, niemniej AD 36A-08 Page 15 of 71

słabe warunki glebowe, schematyczny model gospodarki le śnej przez szereg lat powojennych oraz wielkopowierzchniowe kl ęski (szkodniki, wiatrołomy itp.) spowodowały wysoki udział gatunków iglastych w zbli Ŝonych klasach wieku. Dopiero wydane przez Dyrektora Generalnego LP Zarz ądzenia nr 11 i 11 A w sprawie doskonalenia gospodarki le śnej na podstawach ekologicznych, pozwoliły na przywrócenie lasom bardziej naturalnego składu gatunkowego i wiekowego, z nasion lokalnego pochodzenia oraz przeło Ŝyły si ę na dalsze doskonalenie podstawowych zasad gospodarki le śnej.

3.3 Planning process / Proces planowania Management of state owned forests in Poland is based on management plans that are revised every ten years. The management plans are developed for each superintendence by Forest Management and Geodesy Bureau (state company under Ministry of Treasury) or private forest management services companies. The 10 year management plans are prepared for superintendence sub-units (in Polish Obr ęb). Obr ębs do not have their own administration. Zarz ądzanie lasami pa ństwowymi w Polsce jest oparte na planach urz ądzania lasu (PUL), które podlegaj ą procesowi rewizji, co 10 lat. Plany urz ądzania lasu opracowywane s ą dla kaŜdego nadle śnictwa przez Biuro Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej lub prywatne firmy specjalizuj ące si ę w tego rodzaju usługach. Plany urz ądzania lasu s ą sporz ądzane dla poszczególnych obr ębów wchodz ących w skład nadle śnictwa. Obr ęby nie posiadaj ą swojej własnej administracji. The first part of the management plan contains background information and general descriptions on the superintendences, an overview of the past 10 years, a summary of the plans for the next ten years and a brief outline of predicted management for the ten years following the planning period. The second part of the management plan contains the inventory results and the third part of the plan provides detailed information on planned management for the ten years of the plan. From 1997 the Annexes to the management plans are developed - Nature Protection Program. The Program describes the nature values occurring in the area of superintendence and measures for their protection. Pierwsza cz ęść PUL (Elaborat) zawiera ogólne informacje dotycz ące nadle śnictwa, opisuje najistotniejsze elementy gospodarki le śnej ubiegłego 10-lecia, cele gospodarcze bie Ŝą cego 10- lecia oraz zarys celów gospodarczych na okres kolejnych 10 lat. Cz ęść druga PUL zawiera szczegółowe dane taksacyjne sporz ądzone na podstawie prac terenowych dru Ŝyn urz ądzeniowych; cz ęść trzecia planu prezentuje szczegółowo zakres zabiegów hodowlanych na najbli Ŝsze dziesi ęciolecie. Od 1997 roku opracowywane s ą Programy Ochrony Przyrody (POP) stanowi ąc aneksy do PUL. POP opisuj ą wyst ępuj ące w nadle śnictwach walory przyrodnicze oraz przedstawiaj ą działania maj ące słu Ŝyć ich ochronie. The forests in each superintendence in general are composed of one to three management sub- units with area of approximately 1688 ha each. For management purposes, the forest area is divided into compartments of approximately 10 - 30 ha based on topography, forest type and past management history. These are further divided into sub-compartments of 0.5-10 ha based on specific harvesting and silvicultural objectives. Powierzchnia le śna nadle śnictwa jest podzielona na 1 do 3 obr ębów oraz le śnictwa o średniej powierzchni ok. 1688 ha. Dla celów gospodarczych powierzchnia le śna jest podzielona na oddziały o wielko ści 10-30 ha, które dalej, w zale Ŝno ści od specyfiki wyst ępuj ących siedlisk i warunków przyrodniczych s ą dzielone na pododdziały. Ich wielko ść jest ró Ŝna i mo Ŝe waha ć si ę od 0,5 ha do powierzchni oddziału. Dla ka Ŝdego pojedynczego pododdziału okre śla si ę zabiegi zgodne z celem hodowlanym. For each compartment the management plan contains information on stand type, physical characteristics including soil and slope, species composition, age, stocking levels, composition of under-storey, canopy closure, quality of the stand (based on height, age and wood quality), growth rates and silvicultural prescriptions. For each compartment, detailed plans for thinning, harvesting and regeneration are given. This includes details of volumes and species to be harvested. Data on actual volumes and species is added following operations to allow comparison between planned and actual extraction levels. Wszystkie pododdziały posiadaj ą dokładny opis siedliska, uwarunkowania przyrodnicze wł ącznie z rodzajem gleb i ukształtowaniem terenu, listy wyst ępuj ących gatunków, drzewostany opisane pod kątem wieku, składu gatunkowego, zasobno ści, wysoko ści i przyrostu oraz podane zalecenia AD 36A-08 Page 16 of 71

gospodarcze. Dla wszystkich pododdziałów opisane s ą zabiegi piel ęgnacyjne, zr ębowe lub odnowienia. Podane s ą równie Ŝ zasobno ść i intensywno ść pozyskania tak, i Ŝ umo Ŝliwia porównanie planowanego poziomu pozyskania z aktualn ą zasobno ści ą. Maps of the entire area showing compartments, rivers, roads and other infrastructure as well as protected areas and neighboring land, support the management plan. For each superintendence, maps are produced of different scales (1:20’000 or 1:25’000 for the superintendence, 1:10’000 for ranges, 1:5’000 for the annual plans). The maps are updated once every ten years, coinciding with the renewal of the management plans. Each ranger has the set of maps covering his management area. The Forest Resources Department at the Regional Directorate is co-ordinating all management plan developments with the management and planning companies. Do planów urz ądzania lasów zał ączone s ą mapy przedstawiaj ące podział na pododdziały, cieki wodne, drogi i obiekty infrastruktury technicznej, tereny i obiekty obj ęte ochron ą oraz tereny sąsiednie. Mapy przygotowywane s ą w ró Ŝnej skali ( 1: 20000 lub 1:25000, dla le śnictw w skali dokładniejszej 1:10000 lub 1:5000). Mapy s ą aktualizowane przy ka Ŝdej rewizji PUL. Wszyscy le śniczowie zaopatrzeni s ą w komplet map dotycz ących ich le śnictwa. Prace rewizji PUL nadle śnictw przygotowywane przez jednostki urz ądzeniowe są koordynowane przez Wydział Zasobów Le śnych biura RDLP.

3.4 Harvest and regeneration / Pozyskanie i odnowienie : The most appropriate harvesting technique and the volume to be harvested in each compartment is specified in the management plan. Each year an annual plan is produced based on the data in the management plan. There is some flexibility to increase or decrease production of timber according to demand and price, provided that the total volume prescribed in the management plan is not exceeded over a 10-year period. This allows the superintendents to maximize the economic efficiency of management while respecting sustainable levels of harvesting. Rodzaj r ębni oraz poziom pozyskania jest okre ślony w PUL dla ka Ŝdego pododdziału. Dla poszczególnych lat opracowuje si ę na podstawie pul roczne plany ci ęć . Nadle śnictwa maj ą pewn ą elastyczno ść w wielko ści pozyskania, niemniej ł ączna masa pozyskanego surowca w dziesi ęcioleciu nie mo Ŝe przekroczy ć poziomu ustalonego w PUL. Pozwala to nadle śnictwu na dostosowanie do bie Ŝą cej sytuacji rynkowej przy zachowaniu ustalonego poziomu pozyskania. For each sub-unit in these areas the approximate volume of each species to be selected and harvested is specified in the management plan based on the management objectives, the inventory results and any other relevant factors. The trees are individually selected by the ranger and marked for felling. Main extraction routes are also marked using paint on trees. The supervising engineer from the superintendence must approve the planned operation before it starts checks the site. Wielko ść pozyskania jest okre ślona dla ka Ŝdego pododdziału w rozbiciu na gatunki, w oparciu o zało Ŝone cele hodowlane i wyniki inwentaryzacji. W przypadku trzebie Ŝy i r ębni zło Ŝonych le śniczy wyznacza poszczególne drzewa, które maj ą by ć wyci ęte. W terenie wyznacza si ę główne szlaki zrywkowe. In Ŝynier nadzoru sprawdza zaplanowane przez le śniczego zabiegi w terenie przed ich rozpocz ęciem. The clear-cut scheme applied is specified in the “Silviculture principles”, based on site features and site-adapted species. No clear-felling is permitted adjacent to permanent watercourses and public roads. There are four different classes, the application of which is prescribed in the management plans: A: I a - maximum size 6 ha (following new instructions in Decision 11 by the General Directorate from 1995 (amended in1999 under no 11A), this class is not applied anymore) B: I b - maximum size 4 ha, maximum width 60 m (larger management units have to be split, where subsequent cuts are only allowed when at least 80% of the previously cut area is covered with regeneration). Dec. 11A recommends leaving some retention trees (bio-groups) on the site. AD 36A-08 Page 17 of 71

C: I c – clear-cuts in strips of maximum width 30m and area up to 2 ha Rodzaje r ębni s ą opisane w Zasadach Hodowli Lasu, a ich stosowanie zale Ŝy od zało Ŝonego celu hodowlanego oraz siedliska. Zr ęby zupełne przy drogach publicznych i ciekach wodnych musz ą posiada ć stref ę buforow ą. Zasady hodowlane definiuj ą trzy rodzaje r ębni zupełnych, których stosowanie opisane jest w planach urz ądzania lasu: A: I a - maksymalna powierzchnia zr ębu 6 ha [praktycznie nie stosowana po wprowadzenia zarz ądzenia DGLP nr 11 z 1995 (znowelizowanego w 1999 r jako 11A) ]. B: I b - maksymalna powierzchnia zr ębu 4 ha, o maksymalnej szeroko ści 60 m (wi ększe poddziały musz ą by ć dzielone, a rozpocz ęcie ci ęć na s ąsiaduj ącej powierzchni jest dozwolone po ocenie udatno ści uprawy na, co najmniej 80% powierzchni odnowionej po zr ębie). Zgodnie z Zarz ądzeniem 11A zalecane jest pozostawienie biogrup na powierzchni zr ębowej. C: I c - rębnia zupełna smugowa o maksymalnej szeroko ści zr ębu do 30m i powierzchni do 2 hektarów. For the purposes of tree stands rebuilding there are used such harvesting types as: II (partial), III (nest type), and for using of natural regeneration – type IV (selective). Due to the composition and occurring forest stands on the RDSF area dominates clear-cut type Ib (65% of harvested area). Do celów przebudowy drzewostanów słu Ŝą r ębnie II (cz ęś ciowa), III (gniazdowa) a do wykorzystywania odnowie ń naturalnych – rębnia IV (stopniowa). W zwi ązku ze składem gatunkowym i wyst ępuj ącym typem drzewostanów na obszarze RDLP Szczecin dominuje r ębnia I b (stanowi ąc 65% obszarów zr ębowych). Most of the actual felling and extraction is done by contractors, many of whom are former employees of the directorate, under the supervision of the ranger. Felling is done mainly using chainsaws and extraction using either a tractor or horses, however, the mechanization of forest works can be observed. The number of professional machines (harvesters, forwarders) is steadily increasing. Logs are extracted to dedicated log yards at the roadside where they are stocked by grades, marked and numbered with plastic tags, and information recorded. Wi ększo ść prac le śnych zwi ązanych z pozyskaniem i piel ęgnacj ą lasu wykonuj ą podmioty prywatne, rekrutuj ące si ę z byłych pracowników nadle śnictw RDLP, pod nadzorem le śniczych. Ścinka wykonywana jest głównie przy u Ŝyciu pił ła ńcuchowych, zrywka przy u Ŝyciu traktorów lub koni, aczkolwiek mo Ŝna zaobserwowa ć post ępuj ącą mechanizacj ę prac le śnych. Liczba harwesterów i forwarderów zwi ększa si ę. Pozyskany surowiec jest transportowany do składnic surowca (mygły, stosy) zlokalizowanych przy drogach le śnych, gdzie jest składowany zgodnie z grupami wyrabianych sortymentów i oznaczany plastikowymi etykietkami, pozwalaj ącymi na identyfikacj ę pochodzenia. Natural regeneration is preferred over planting wherever possible, and harvesting operations have to be planned to maximize the chance of successful natural regeneration. In selective harvest areas, trees are felled where regeneration needs releasing and damage to regeneration is avoided. In clear-cut areas, seed trees and bio-groups are left where appropriate. Tam, gdzie jest to mo Ŝliwe preferuje si ę odnowienia naturalne, wi ęc prace zr ębowe musz ą by ć zaplanowane tak, aby szanse odnowienia naturalnego były jak najwi ększe. Na wybranych powierzchniach zr ębowych pozostawia si ę nie wyci ęte drzewa w celu ułatwienia odnowienia. Tam, gdzie jest to wła ściwe pozostawia si ę równie Ŝ nasienniki i biogrupy. Where natural regeneration is insufficient, or there is a management objective that will not be met by natural regeneration, planting is used. The latter usually occurs where the species mixture in a particular area is not the natural one, and the management objective is to revert to a more natural species mixture. Tam, gdzie naturalne odnowienie jest niewystarczaj ące, lub tam, gdzie przewiduj ą to inne cele gospodarcze – prowadzi si ę sztuczne odnowienia zakładaj ąc uprawy. Przypadek ten wyst ępuje zazwyczaj w sytuacji, gdy skład gatunkowy na poszczególnych powierzchniach nie jest pochodzenia naturalnego, a celem gospodarczym jest przywrócenie bardziej naturalnego składu gatunkowego. AD 36A-08 Page 18 of 71

A general trend among RDSF is to promote natural regeneration wherever possible and avoid large monoculture pine stands. Requirements of Decision 11 and 11A are behind these changes which objective is to improve the level of biodiversity within the forests . Ogólnym trendem na terenie RDLP jest promowanie naturalnych odnowie ń, gdzie tylko to jest mo Ŝliwe, oraz unikanie rozległych monokultur sosnowych. Celem tych działa ń jest podniesienie poziomu ró Ŝnorodno ści biologicznej w lesie zgodnie z postanowieniami Zarz ądze ń 11 i 11A. Planting is done using seedlings produced within the directorate from specially selected seed trees. There are dedicated and protected seed stands and these seeds are sent to nurseries in either the same or neighbouring superintendences for cultivation. On the RDSF area there are maintained 32 forest nurseries. Nasadzenia wykonywane s ą z wykorzystaniem siewek produkowanych w obr ębie dyrekcji w oparciu o nasiona pochodz ące ze specjalnie wybranych drzew nasiennych. S ą równie Ŝ wyznaczone i chronione drzewostany nasienne, z których pozyskane nasiona wykorzystuje si ę w produkcji szkółkarskiej w obr ębie tego samego lub najbli Ŝszych nadle śnictw. Na obszarze RDLP utrzymywane s ą 32 szkółki le śne. Planting is planned based on the final species mixture required for the area in the management plan. Various methods are used to protect planted seedlings from browse damage including fencing, individual mechanical protection or painting with a non-toxic repellent. Nasadzenia s ą planowane w oparciu o docelowe składy gatunkowe upraw okre ślone w zasadach hodowlanych dla danego obszaru. Do ochrony upraw przed zgryzaniem stosuje si ę ró Ŝne metody: grodzenia upraw, indywidualn ą ochron ę mechaniczn ą poszczególnych sadzonek oraz nietoksyczne repelenty. Early and late thinnings are carried out based on the prescription in the management plan. Rangers are responsible for selecting and marking trees to be felled based on many criteria: management objectives, form, distribution etc. Areas are checked by the control engineer prior to the start of operations. The general trend in all superintendences is the promotion of natural regeneration of oak and pine as well as the promotion of mix broadleaf and conifer stands where possible. Trzebie Ŝe wczesne i pó źne s ą prowadzone w oparciu o zapisy planów urz ądzania lasu. Le śniczowie s ą odpowiedzialni za wybór i zaznaczenie drzew przeznaczonych do wycinki w oparciu o liczne kryteria: cele hodowlane, formy, dystrybucja itd. In Ŝynier nadzoru przed rozpocz ęciem prac przeprowadza kontrol ę powierzchni. Generalnym trendem we wszystkich nadle śnictwach jest promocja naturalnego odnowienia d ębu, i sosny, podobnie jak promocja mieszanych drzewostanów li ściastych i iglastych .

3.5 Monitoring processes / Procesy nadzoru i monitoringu Monitoring activities are carried out by different bodies. Monitoring jest prowadzony przez ró Ŝne jednostki organizacyjne. Monitoring of compliance with legislation, internal regulations and rules of forest management. Nadzór nad zgodno ści ą z regulacjami prawnymi, zarz ądzeniami wewn ętrznymi i zasadami gospodarki le śnej There is a detailed system to monitor compliance with legislation and regulations. The top level comes from the General Directorate of State Forests. The GDSF controllers carry out a full control audit of each superintendence once every 5 years. The control visit takes several months. During this time approximately 70% of the time is spent in the field and 30% in the superintendence office. The whole control visit is based on a protocol with a timetable, which aims to ensure that all superintendences have the same level of control. W Lasach Pa ństwowych funkcjonuje szczegółowy system nadzoru nad zgodno ści ą z regulacjami prawnymi i zarz ądzeniami. Poziom najwy Ŝszy reprezentuje Dyrekcja Generalna Lasów Pa ństwowych. Wszystkie nadle śnictwa poddawane s ą pełnym kontrolom w okresie, co 5 lat przez inspektorów Generalnego Dyrektora. Kontrole te prowadzone s ą przez okres kilku miesi ęcy. Kontrole prowadzone s ą w biurach nadle śnictw (30% czasu) oraz w terenie (70% czasu). AD 36A-08 Page 19 of 71

Skontrolowanych musi by ć przynajmniej 60% le śnictw. Cała wizytacja kontrolna oparta jest na protokole zawieraj ącym szczegółowy plan pozwalaj ący stwierdzi ć, Ŝe wszystkie nadle śnictwa poddane s ą temu samemu poziomowi kontroli. The protocol requires the controllers to assess: how the superintendence is organized; what kind of control is implemented by the superintendence; overall forest management; silviculture; forest ecosystem protection; harvesting and other operations; state of property (buildings etc.); issues related to supervision of privately-owned forest. W protokole kontrolerzy musz ą uj ąć takie zagadnienia, jak: sposób organizacji nadle śnictwa, rodzaj kontroli wykonywanych przez nadle śnictwo, ogólny zarys gospodarki le śnej, hodowla lasu, ochrona ekosystemów le śnych, zr ęby i inne działania, stan posiadania, zagadnienia zwi ązane z nadzorem nad lasami prywatnymi. The findings for each of these areas and recommendations are included in a final report, signed by the rangers, controllers and superintendent, and submitted to the Regional Director who is responsible for going through the report and producing corrective actions. These are given to the superintendent to implement. Stwierdzenia dotycz ące ka Ŝdego z tych zagadnie ń i spraw s ą ujmowane w raporcie ko ńcowym podpisanym przez le śniczych, kontroluj ących i nadle śniczego. Raport jest przekazany Dyrektorowi Regionalnemu, który jest odpowiedzialny za zapoznanie si ę z nim i podj ęcie działa ń naprawczych. Zalecenia tych działa ń przekazywane s ą nadle śniczym do wdro Ŝenia. The regional directorate carries out controls to check that the decisions of the regional director are being implemented. Specific issues are checked by specialised staff from the relevant departments (silviculture, training, forest protection, etc.). A report of each visit is produced and is sent to the Regional Director. Regionalna Dyrekcja prowadzi równie Ŝ kontrole, co ka Ŝdy kwartał. Ich celem jest sprawdzenie stopnia i sposobu realizacji decyzji Dyrektora regionalnego. Poszczególne zagadnienia s ą kontrolowane przez wyspecjalizowany personel z ró Ŝnych wydziałów (hodowla lasu, szkolenia, ochrona lasu itp.). Ka Ŝdą kontrol ę ko ńczy raport przekazany Regionalnemu Dyrektorowi, który jest odpowiedzialny za sformułowanie działa ń naprawczych. At the superintendence level, the control is more on a day-to-day level. Apart from financial control, the main inspection duties are carried out by the Control Engineer who is based in the Superintendence Office, but is responsible for checking that all field operations managed by rangers are carried out properly. Any issues, which are identified are recorded in the Control Engineer’s duty book and communicated to the superintendent via reports. If major issues arise these are discussed between superintendents at a monthly meeting. Minutes of these meetings are produced and must be signed by the superintendent/rangers to confirm that they were present and understood and decisions made. Na poziomie nadle śnictw nadzorowanie prowadzone jest na bazie codziennych obowi ązków personelu. Poza kontrol ą finansow ą główne obowi ązki kontrolne s ą wypełniane przez In Ŝyniera nadzoru pracuj ącego w biurze nadle śnictwa, lecz b ędącego odpowiedzialnym za kontrol ę wszystkich prac terenowych prowadzonych przez le śniczych. Wszystkie stwierdzone zagadnienia są zapisywane w ksi ąŜ ce słu Ŝbowej in Ŝyniera nadzoru i przekazywane nadle śniczemu w formie raportów. Gdy pojawiaj ą si ę wa Ŝne sprawy - są one omawiane przez nadle śniczych na comiesi ęcznych naradach. Narady s ą protokołowane i podpisywane przez nadle śniczych, jako dowód ich obecno ści i zrozumienia podj ętych decyzji. Monitoring of the state of the forest / Monitoring stanu lasu Monitoring of pests and diseases and of air pollution is co-ordinated for the whole Poland by the Forest Research Institute (Instytut Badawczy Lesnictwa; IBL) and Forest Protection Enterprise (Zespol Ochrony Lasow – ZOL). Plans for taking samples and data are sent to the regional directorates, which in turn formulate plans with the relevant superintendences. The samples and data collected are sent to the monitoring bodies, which analyses them. A summary of results is sent to the regional directorate and disseminated among the superintendents. The results for the whole Poland are published annually. Monitoring wyst ępowania szkodników owadzich i innych zagro Ŝeń oraz zanieczyszcze ń powietrza jest koordynowany na terenie całej Polski przez Instytut Badawczy Le śnictwa IBL i Zakład Ochrony Lasów ZOL. Harmonogramy zbioru prób s ą przesyłane do RDLP, a nast ępnie kierowane do AD 36A-08 Page 20 of 71

nadle śnictw. Zebrane próby i wyniki obserwacji przesyłane s ą do instytucji monitoruj ących i poddawane analizie. Zbiorcze wyniki monitoringu s ą przesyłane do RDLP i przekazywane do nadle śnictw. Wyniki monitoringu s ą opracowywane corocznie dla terenu całej Polski. Monitoring of tree species mix, age distribution and under-storey species in the forest is done during the ten year inventories. Following issuance of Decision 11 by the General Directorate from 1995 (amended by Dec. 11A of 1999), which prescribes a more ecological approach to the stewardship of forests, more detailed forest site assessments and evaluation of nature values in a broad sense are being conducted and results are set out in the management plans produced. A new Decision from the General Director of State Forests, Decision 23, 4 August 1997, (amended by Dec. 65 of 1999) also requires that all management plans are available for public consultation before being formally adopted. Monitoring składu gatunkowego, wieku, dystrybucji klas wieku itp. w lesie jest wykonywany podczas terenowych prac zwi ązanych z rewizja planu urz ądzania lasu. W zwi ązku z procesem „ekologizacji” gospodarki le śnej po wprowadzeniu zarz ądzenia 11 DGLP – wi ększ ą uwag ę podczas prac terenowych zwraca si ę na walory przyrodnicze ekosystemów le śnych. Nowa decyzja DGLP nr 23 z 4 sierpnia 1997 (podtrzymana przez decyzj ę 65 z 1999) wymaga przedło Ŝenia projektów planów urz ądzania lasu do publicznej konsultacji przed ich zatwierdzeniem. In the whole region, an assessment of the presence of protected, rare and endangered species was conducted in 1995. Rangers carry out nature monitoring during their everyday work, including rare and endangered species. Data collected by the rangers are passed on to the superintendence and from there to the directorate headquarters. Some information on rare species is kept confidential to prevent poaching. Further more detailed evaluations are carried out during preparation of Nature Protection Program for superintendencies. W całym regionie ocena i inwentaryzacja wyst ępowania gatunków chronionych, rzadkich, gin ących i zagro Ŝonych została przeprowadzona w 1995r. Podczas swej codziennej pracy le śniczowie prowadzaj ą obserwacje wyst ępowania w/w gatunków. Informacje o ich wyst ępowaniu s ą przekazywane do nadle śnictw i dalej do Dyrekcji regionalnej. Cz ęść informacji z zakresu wyst ępowania rzadkich, zagro Ŝonych i gin ących gatunków ma charakter poufny z obawy przed kłusownictwem lub kolekcjonerstwem. Dalsze szczegółowe inwentaryzacje gatunków rzadkich, zagro Ŝonych i gin ących s ą prowadzone w trakcie sporz ądzania Programów Ochrony Przyrody w nadle śnictwach. In 2006, within a framework of the 1st stage of the Program NATURA 2000 in Regional Directorate of State Forest in Szczecin there has been set up the team for collection of professional literature related with nature habitats and protected species of NATURA 2000. Besides of looking for particular information there were also collected data regarding indicator species for particular habitats as well as rare species in the scale of RDSF. W 2006 w ramach realizacji I etapu Programu Natura 2000 w Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Szczecinku został powołany zespół zadaniowy w celu zebrania literatury na temat siedlisk i gatunków chronionych Natura 2000. Poza wyszukiwaniem informacji w sprawie konkretnych, podlegaj ących ochronie siedlisk i gatunków, zbierano te Ŝ dane dotycz ące gatunków wska źnikowych dla poszczególnych siedlisk oraz gatunków rzadkich w skali RDLP. Monitoring of sustainable production / Kontrola wielko ści u Ŝytkowania lasu Monitoring of the quantity and quality of timber available is done through the ten-year inventories carried out as part of the management planning process by the Management Planning Office. Results are analyzed for species, age distribution data and growth rate. This basic data serves for the elaboration of annual plans. Monitoring jako ści drzewostanów i zapasu drewna prowadzony jest przy rewizji planu urz ądzania lasu przez Biuro Urz ądzania lasu. Uzyskane wyniki pozwalaj ą na analiz ą aktualnego stanu zapasu oraz rozkładu w klasach wieku dla poszczególnych gatunków. Dane te słu Ŝą do przygotowywania wielko ści etatów rocznych pozyskania. Costs, productivity and financial efficiency are monitored by staff at the directorate headquarters that keep detailed records and are regularly reviewed with each superintendent. Koszty, produkcja i wyniki finansowe s ą regularnie monitorowane przez personel Regionalnej Dyrekcji, a wła ściwe zapisy tych danych s ą wnikliwie sprawdzane w nadle śnictwach. AD 36A-08 Page 21 of 71

4. SOCIO-ECONOMIC AND ENVIRONMENTAL CONTEXT / WARUNKI SPOŁECZNO- EKONOMICZNE I ŚRODOWISKOWE

4.1 Social aspects / Aspekty spoleczne

Male / Female / MęŜ czy źni Kobiety Number of own workers / Liczba własnych pracowników 2098 Ca. 20% Number of contract workers / Liczba pracowników 2100 Not available kontraktowych / brak danych Minimum daily wage for agricultural/forestry workers / 60 PLN Minimalna dzienna stawka Infant mortality rates (under 5 years) / Śmiertelno ść dzieci 8.0 per 1000 (poni Ŝej 5 roku Ŝycia) Proportion of workers employed from the local population (%) / 100 Proporcja pracowników zatrudnionych ze społeczno ści lokalnej

The area of the RDSF Szczecin is characterizes with a big ethnic and cultural differentiation. Before the war all of this area was a part of the German state with Germanic settlement but with Slavic and polish roots. After the second war majority of these people, or autochthons were forced to leave their lands gradually (emigration into Germany). Small number of this population distinguished due to their Protestant confession remains until today. Obszar zasi ęgu RDLP Szczecin cechuje si ę sporym zró Ŝnicowaniem etnicznym i kulturowym. Cały ten region wchodził przed wojn ą w skład Prus – pa ństwa niemieckiego z osadnictwem zgermanizowanym, ale o słowia ńskich i polskich korzeniach. Po wojnie wi ększo ść tej ludno ści, Niemców lub autochtonów została zmuszona do sukcesywnego opuszczania swoich ziem (emigracja do Niemiec). Niewielka liczba tej ludno ści rozró Ŝniana ze wzgl ędu na wyznawana religi ę protestanck ą pozostała do dzisiaj. In the place of translocated people inhabitants from Ukraine and Law Beskidy Mountains – Lemks and Boyks arrived here. These people are mainly of the Greek-catholic confession. Other people came here – people from behind the river (former east ends of historical Polish territory) and from the central part of country. Some places and forest areas were occupied as military areas by Soviet Army (soldiers’ bases and polygons). These places have been left and put into service for civil people after 1990. W miejsce wysiedlanych sprowadzani byli osadnicy z Ukrainy i Beskidu Niskiego – Łemkowie i Bojkowie. Jest to ludno ść głównie wyznania greckokatolickiego. Przybyli tu równie Ŝ osadnicy zza Buga i z centralnej cz ęś ci kraju. Cz ęść miejscowo ści oraz terenów le śnych zaj ęta była od lat pi ęć dziesi ątych XX wieku przez radzieckie bazy wojskowe i poligony. Bazy te zostały opuszczone i oddane dla ludno ści cywilnej po 1990. However the biggest part of inhabitants includes polish population both living here from the beginning of settlement process before several hundreds of years and those immigrated. Najwi ększ ą jednak cz ęść mieszka ńców regionu stanowi ludno ść polska, zarówno mieszkaj ąca tu od rozpocz ęcia procesów osadniczych przed kilkuset laty, jak i napływowa. The main social problems are related with a traditional law educational level and high unemployment rate especially in the countryside of former declined State Agricultural Farms. AD 36A-08 Page 22 of 71

Główne problemy społeczne to tradycyjnie niskie wykształcenie oraz wysoki poziom bezrobocia, zwłaszcza na terenach wiejskich w miejscowo ściach stanowi ących dawne siedziby zlikwidowanych Pa ństwowych Gospodarstw Rolnych. The area is relatively weakly developed in the industry sector – the biggest economical roles play the largest cities of the region – Szczecin, Gorzów Wielkopolski, Szczeci ński. Fishery and agriculture are also the considerable sectors of economy. Forestry and the wood industry plays important role in the regions’ economy. Apart from direct work in the forest and employment in the wood industry, there are other sources of income related to forests:

• Provision of accommodation for tourists visiting the area for recreational use of the forests and hunting; • Small-scale production of wooden products; • Picking and selling of wild berries and mushrooms; • Bee keeping activities.

Teren dyrekcji jest stosunkowo słabo rozwini ęty, je śli chodzi o przemysł – najwi ększe centra gospodarcze regionu to Szczecin, Gorzów Wielkopolski i Stargard Szczeci ński. Rybołówstwo i rolnictwo to równie Ŝ wa Ŝne gał ęzie lokalnej gospodarki. Le śnictwo i przemysł drzewny odgrywaj ą istotn ą rol ę w gospodarce regionu. Poza mo Ŝliwo ści ą bezpo średniego zatrudnienia przy pracach w lesie lub przemy śle drzewnym – las stwarza te Ŝ inne mo Ŝliwo ści zarobkowania:

• Rozwój usług o charakterze turystycznym, zakwaterowanie i gastronomia dla obsługi turystów i my śliwych • Lokalne przetwórstwo drewna; • Zbiór runa le śnego; • Pszczelarstwo

4.2 Environmental aspects / Aspekty środowiskowe Poland is a signatory of both the Convention on Biodiversity and the Helsinki Process. As a result, management objectives were changed from a single timber production to encompass a wider range of forest goods and services including protection of rare and endangered species and protection of forest ecosystems. These broader management goals were set out in Decision 11 of 1995 (amended by Dec. 11A 1999) of the General Director of State Forests and were reiterated in subsequent policy documents and undertaken actions. The Program of Nature Conservation Programs, actually available at most superintendence, presents the environmental aspect in wide and comprehensive way. Polska jest sygnatariuszem zarówno Konwencji o ochronie bioró Ŝnorodno ści, jak i Protokołu Helsi ńskiego. W ich wyniku modyfikacji uległa polityka le śna kład ąc wi ększy nacisk na wielofunkcyjno ść lasów w miejsce dotychczasowego priorytetu – produkcji drewna. Znacz ące miejsce zajmuje te Ŝ ochrona bioró Ŝnorodno ści – gatunków rzadkich i zagro Ŝonych oraz rzadkich ekosystemów le śnych. Wszystkie te zmiany znalazły odzwierciedlenie w nowych regulacjach prawnych i zarz ądzeniach, jak: ustawa o lasach, czy Decyzja 11 z 1995 (uzupełniona Decyzj ą 11A z 1999) Dyrektora Generalnego Lasów Pa ństwowych. Wszystkie te dokumenty przekładane s ą w nadle śnictwach na praktyczne działania. Aspekty ekologiczne i przyrodnicze prezentowane s ą wyczerpuj ąco w Programach Ochrony Przyrody dost ępnych obecnie we wszystkich nadle śnictwach. Territory of RDSF Szczecin includes the region with weak developed economy. Wood and food processing industry dominate here. One of the main economic motor of the region is and still will be agriculture and tourism. Relatively short period of settlements development as well as lack of the heavy industry is the reasons of very high level of biodiversity in the region. This manifests itself as the big participation of landscapes close to natural, semi natural and culture, large AD 36A-08 Page 23 of 71

participation of different biocenosis and habitats of natural origin, which often disappeared in the rest of the Country. Last but not the least element of biodiversity is the species differentiation. The big group of rare, threatened and endangered species of plants, animals, mushrooms and lichens occurs here. Obszar RDLP Szczecin obejmuje region o słabo rozwini ętej gospodarce. Dominuje tu przemysł drzewny i rolno-spo Ŝywczy. Jednym z głównych motorów regionu jest i nadal b ędzie rolnictwo, a obok niego turystyka. Stosunkowo krótki okres rozwoju osadnictwa i brak przemysłu ci ęŜ kiego to powody, dla których ró Ŝnorodno ść biologiczna regionu jest bardzo wysoka. Przejawia si ę to w postaci du Ŝego udziału krajobrazów zbli Ŝonych do naturalnego, półnaturalnych i kulturowych, du Ŝego udziału ró Ŝnych biocenoz i siedlisk przyrodniczych naturalnego pochodzenia, których cz ęsto ju Ŝ nie mo Ŝna spotka ć w pozostałej cz ęś ci kraju; ostatnim, ale równie istotnym elementem bioró Ŝnorodno ści jest zró Ŝnicowanie gatunkowe. Wyst ępuje tu du Ŝa grupa gatunków rzadkich, gin ących i zagro Ŝonych ro ślin, zwierz ąt, grzybów i porostów. The rich and often unique nature is subject to protection in the different law forms resulting from the Act on Nature Protection. These are : - 22 areas of birds’ protection and 29 areas of habitats’ of the Program NATURA 2000. Many of them include the forest areas managed by RDSF. - Woli ński, Drawie ński and “Uj ście Warty” National Parks with its own administration and excluded from jurisdiction of the State Forest. - 8 landscape parks with their own administration but with forest area managed by local superintendences with consideration of appropriate limitations. - 75 nature reserves (5655, 81 ha) on the areas managed by State Forests. All works and operations can be carried out there only on the base of protective plans or/and on agreements with the Regional Directorate of Environment Protection. - 488 bird nest buffer zones divided into so called strict protective zones (any operation is normally forbidden) and partially protective zones (forest operations are permitted beyond the nesting period). - 2905 ha of ecological significance areas – mainly not forested enclaves (meadows, grasslands, wetlands, peat bogs) located inside of forests. - 30 areas of protected landscape related mainly with architecture regime. Most of them includes forest grounds. - 35 complexes of nature and landscape (12 045 ha) including the specific area configuration covered by patches of forest and grasslands vegetation. Bogata i cz ęsto unikalna przyroda podlega ochronie w postaci ró Ŝnych form prawnych wynikaj ących z Ustawy o ochronie przyrody. S ą to: 22 obszarów specjalnej ochrony ptaków i 29 obszarów ochrony siedlisk NATURA 2000 ustanowione Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska w 2004r. Wi ększo ść z nich obejmuje tereny le śne zarz ądzane przez RDLP. Woli ński i Drawie ński Park Narodowy oraz Park Narodowy Uj ście Warty, posiadaj ące własn ą administracj ę i wył ączone spod jurysdykcji Lasów Pa ństwowych; 8 parków krajobrazowych posiadaj ących własn ą administracj ę, ale z obszarami le śnymi zarz ądzanymi przez miejscowe nadle śnictwa z uwzgl ędnieniem stosownych ogranicze ń. 75 rezerwatów przyrody (5655,81 ha) na gruntach zarz ądzanych przez Lasy Pa ństwowe. Wszelkie prace i zabiegi ochronne mog ą by ć w nich wykonywane jedynie w oparciu o plany ochrony i/lub uzgodnienia z Regionaln ą Dyrekcj ą Ochrony Środowiska. 488 stref ochronnych wokół gniazd rzadkich ptaków, które podzielone s ą na tzw. strefy ochrony ścisłej (wykonywanie zabiegów normalnie zabronione) i strefy cz ęś ciowe – gdzie zabiegi le śne s ą dozwolone poza okresem l ęgowym. 2905 ha u Ŝytków ekologicznych obejmuje głównie poło Ŝone w śród terenów lasów enklawy niele śne (ł ąki i murawy, bagna i torfowiska); AD 36A-08 Page 24 of 71

30 obszarów chronionego krajobrazu o re Ŝimie ochronnym zwi ązanym głównie z architektur ą. Wi ększo ść z nich poło Ŝona jest równie Ŝ w obr ębie terenów le śnych; 35 zespołów przyrodniczo-krajobrazowych (12 045 ha) obejmuj ących charakterystyczne formy ukształtowania terenu wraz z porastaj ącymi je płatami ro ślinno ści le śnej i kserotermicznej.

4.3 Administration, Legislation and Guidelines / Administracja, prawodawstwo i wytyczne Forest management in Poland is carried out on the basis the Act on Forests (1991) and accompanied other acts, decrees, codes and guidelines. Forest administration realizes independently practically all responsibilities related with the maintenance, use, silviculture, regeneration and protection of forests. Practical forest protection (operations and protective works, demarcation, opening out, supervising and monitoring) related with objects and areas covered by law conservation is realized in a strict co-operation with the nature conservation services (Regional Directorate of Environment Protection). Economic use of environment (ground water intake, emission of pollution etc) takes place on the base of permissions given by local authorities (county authorities). Gospodarka le śna w Polsce prowadzona jest w oparciu o zapisy Ustawy o lasach (1991) oraz towarzysz ące jej, wymienione ni Ŝej inne ustawy, rozporz ądzenia, kodeksy i wytyczne. Administracja le śna samodzielnie realizuje praktycznie wszystkie obowi ązki zwi ązane z utrzymaniem, u Ŝytkowaniem, hodowl ą, odnawianiem i ochron ą lasu. Praktyczna ochrona przyrody (zabiegi i prace ochronne, oznakowanie, udost ępnianie, nadzór i monitoring) zwi ązana z obiektami i obszarami obj ętymi ochron ą prawn ą realizowana jest w ścisłej współpracy ze słu Ŝbami ochrony przyrody (Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska). Gospodarcze korzystanie ze środowiska (pobór wód gruntowych, emisja zanieczyszcze ń itp.) odbywa si ę w oparciu o pozwolenia udzielane przez miejscowe władze (starostwa powiatowe). The following table lists the key national legislation, regulations, guidelines and codes of best practice that are relevant to forestry in the commercial, environmental and social sectors. This list does not purport to be comprehensive, but indicates information that is key to the forestry sector. Poni Ŝsza tabela przedstawia główne krajowe akty prawne, regulacje, wytyczne i kodeksy pracy zwi ązane z le śnictwem w zakresie sektorów gospodarczego, środowiskowego I społecznego. Listy tej nie nale Ŝy uwa Ŝać za wyczerpuj ącą – niemniej przedstawia ona informacje prawne kluczowo zwi ązane z le śnictwem.

Legislation and regulation / Prawodawstwo i przepisy Notes / Uwagi

Forest Act 1991 amended in 1997/ Ustawa o Lasach z 1991 znowelizowana w1997r • The law on conservation of environment . 2001 / - Prawo ochrony środowiska z 2001 roku • Act on nature conservation from 2004 / Ustawa o ochronie przyrody z 2004r z pó źniejszymi uzupełnieniami • Act on water regulations from 2001 / Prawo wodne z 2001 z pó źniejszymi uzupełnieniami • Waste Act 2001 / Ustawa o odpadach z 2001 • Building Law 2001 / Prawo budowlane z 1995 • Spatial Planning Act 2001 / Ustawa o planowaniu przestrzennym z 1995 • Health and Safety at Work Act 1995 / Ustawa o BHP z 1995

Guidelines and Codes of Best Practice / Wytyczne i kodeksy praktyczne Notes / Uwagi

DGSF Decrees 11 and 11A of 1999, 65 of 1999 / Zarz ądzenia DGLP, m.in.: Nr 11 i 11A z 1999, Nr 65 z 1999 State Forest Guidelines and instructions e.g.: Silviculture Principles, H&S Instruction, Forest Protection Instruction etc. AD 36A-08 Page 25 of 71

Instrukcje i wytyczne Lasów Pa ństwowych np.: Zasady Hodowli Lasu, Instrukcja BHP, Instrukcja Ochrony Lasu, Instrukcja Urz ądzania Lasu, Instrukcja sporz ądzania Programu Ochrony Przyrody w nadle śnictwie itp.

5. CHANGES IN MANAGEMENT, HARVESTING, SILVICULTURE AND MONITORING / ZMIANY W ZARZ ĄDZANIU, POZYSKANIE, HODOWLA LASU I MONITORING The following table shows significant changes that took place in the management, monitoring, harvesting and regeneration practices of the certificate holder over the certificate period. Poni Ŝsza tabela przedstawia znacz ące zmiany, jakie miały miejsce w zarz ądzaniu, monitoringu, pozyskaniu i odnowieniach u posiadacza certyfikatu podczas okresu jego wa Ŝno ści.

Description of Change / Opis zmiany Notes / Uwagi SURVEILLANCE 1 / AUDYT OKRESOWY 1 No changes / Bez zmian SURVEILLANCE 2 / AUDYT OKRESOWY 2 No changes found / Nie stwierdzono zmian

SURVEILLANCE 3 / AUDYT OKRESOWY 3

SURVEILLANCE 4 / AUDYT OKRESOWY 4

6. PREPARATION FOR THE EVALUATION / PRZYGOTOWANIE DO AUDYTU

6.1 Schedule / Harmonogram The Evaluation was preceded by previous SGS QUALIFOR surveillance evaluation during June 2008. This examined the management systems and identified any gaps that might preclude certification. Information gathered was used to plan the reassessment. Key stakeholders were identified and updated. Audyt wznawiający poprzedzony był przez audit okresowy w czerwcu 2008 roku. Pozwolił on po raz kolejny sprawdzi ć system prowadzonej gospodarki le śnej oraz zidentyfikowa ć problemy mog ące mie ć wpływ na przebieg procesu wznowienia certyfikatu. Zebrane informacje wykorzystane zostały do zaplanowania audytu wznawiaj ącego. Zidentyfikowana i zaktualizowana została równie Ŝ lista zainteresowanych stron.

6.2 Team / Zespól prowadz ący audyt The table below shows the team that conducted the main evaluation and the independent specialist(s) that were selected to review the main evaluation report before certification is considered. Poni Ŝsza tabela przedstawia skład zespołu prowadz ącego audit oraz niezale Ŝnych specjalistów wybranych do przeprowadzenia recenzji raportu przed zako ńczeniem procesu certyfikacji.

AD 36A-08 Page 26 of 71

Evaluation Team / Notes / Uwagi Zespół Team Leader / Has an academic degree in forestry; 10 years experience in forestry internationally; 130 days FSC auditing, speaks English and understands fully local language . kierownik grupy Posiada wy Ŝsze wykształcenie w zakresie le śnictwa; 10 lata do świadczenia w zakresie mi ędzynarodowego le śnictwa; 130 dni audytów, znajomo ść j ęzyka lokalnego i angielskiego. Accompanying Has a PhD degree in ecology; 30 years experience in environmental conservation and auditor nature protection internationally, regionally and nationally; 250 days FSC auditing, Audytor speaks local language Polish and English towarzysz ący Posiada studia doktoranckie w zakresie ekologii; 25 lat do świadczenia w zakresie ochrony środowiska i przyrody, mi ędzynarodowe, krajowe i lokalne; 150 dni audytów, znajomo ść j ęzyka lokalnego i angielskiego Local Specialist / Has a PhD degree in social issues and pedagogy; 15 years experience in social and Lokalny ekspert pedagogical issues, internationally, regionally and nationally; 30 days FSC auditing, speaks local language Polish and English/ Posiada studia doktoranckie w zakresie spraw społecznych i pedagogiki; 15 lat do świadczenia w zakresie spraw społecznych i pedagogicznych, mi ędzynarodowe, krajowe i lokalne; 35 dni audytów, znajomo ść j ęzyka lokalnego i angielskiego Trainee auditor / Has an university degree in forestry; 3 years experience in forestry regionally, nationally Audytor sta Ŝysta and internationally; speaks local language Polish and English Posiada wy Ŝsze wykształcenie w zakresie le śnictwa; 3 letnie do świadczenie zawodowe w zakresie le śnictwa lokalnego, krajowego i mi ędzynarodowego; znajomo ść j ęzyka lokalnego i angielskiego

6.3 Checklist Preparation / Przygotowanie listy sprawdzaj ącej A checklist was prepared that consisted of the documents listed below. This checklist was prepared by adapting the QUALIFOR generic forest management checklist. This adaptation included canvassing comments from stakeholders 4 weeks before the field evaluation. Comments were received from 12 stakeholders that included 5 ENGOs, 4 Government Departments and 3 Academics. A copy of this checklist is available on the SGS Qualifor website, www.sgs.com/forestry . The latest version of the checklist, used during the assessment, includes issues raised by FSC Poland and reflected in the checklist . Lista sprawdzaj ąca przygotowana została poprzez adaptacj ę ogólnej listy sprawdzaj ącej QUALIFOR z wykorzystaniem wszystkich wa Ŝnych dokumentów. Adaptacja uwzgl ędnia te Ŝ istotne uwagi otrzymane od 12 zainteresowanych stron (5 NGO, 4 jednostek administracji i 3 jednostki akademickie) Kopia tej listy jest dost ępna na witrynie internetowej SGS Qualifor www.sgs.com/forestry . Najnowsza wersja listy sprawdzaj ącej, u Ŝyta podczas audytu, zawiera uwagi wniesione przez FSC Polska i uwzgl ędnione w li ście sprawdzaj ącej.

Standard Used in Evaluation Effective Date Version Nr Changes to Standard Standardy wykorzystane w audycie Data powstania nr wersji Zmiany standardów SGS Qualifor: Generic Forest 14.06.2010 04 Surveillance 32 / Audyt okresowy Management Standard (AD33) 32 : adapted Poland Adaptation of SGS Qualifor standard Standard Gospodarki Le śnej SGS for Poland to the Draft Standard for (AD33) adoptowany dla Polski Poland approved by FSC Poland Working Group in October 2009. Dostosowanie standardu SGS Qualifor dla Polski do projektu AD 36A-08 Page 27 of 71

Standard Used in Evaluation Effective Date Version Nr Changes to Standard Standardy wykorzystane w audycie Data powstania nr wersji Zmiany standardów Standardów FSC dla Polski przyj ętych przez Grup ę Robocz ą FSC Polska w pa ździerniku 2009. SGS Qualifor: Generic Forest 01.08.2008 03 Management Standard (AD33) adapted for Poland FSC Draft National Standard for 2006 06 Poland

6.4 Stakeholder notification / Informacja dla zainteresowanych stron A wide range of stakeholders were contacted 4 weeks before the planned evaluation to inform them of the evaluation and ask for their views on relevant forest management issues, These included environmental interest groups, local government agencies and forestry authorities, forest user groups, and workers’ unions. The full list of stakeholders that were contacted is available from SGS. Responses received and comments from interviews are recorded under paragraph 13 of this Public Summary. Szerokie grono stron trzecich zostało 4 tygodnie wcze śniej poinformowane o planowanym audycie i poproszone o przedstawienie uwag i komentarzy na temat zagadnie ń gospodarki le śnej. Reprezentowali oni agencje rz ądowe i samorz ądowe, organizacje pozarz ądowe, środowiska akademickie, zwi ązki zawodowe i przemysł drzewny. Pełna lista zainteresowanych stron jest na Ŝyczenie dost ępna w SGS Polska. Otrzymane odpowiedzi i komentarze zostały zapisane w rozdz. 13 niniejszego publicznego streszczenia.

7. THE EVALUATION / AUDYT The Main Evaluation was conducted in the steps outlined below. Audyt wznawiaj ący został przeprowadzony w kilku, ni Ŝej wymienionych etapach.

7.1 Opening meeting / Spotkanie otwieraj ące An opening meeting was held at head office of RDSF in Szczecin. The scope of the evaluation was explained and schedules were determined. Record was kept of all persons that attended this meeting. Spotkanie otwieraj ące miało miejsce w siedzibie RDLP w Szczecinie. Przedstawiony podczas niego został zakres audytu oraz harmonogram. Wszystkie osoby uczestnicz ące w spotkaniu wpisały si ę na list ę obecno ści.

7.2 Document review / Przegl ąd dokumentów A review of the main forest management documentation was conducted to evaluate the adequacy of coverage of the QUALIFOR Programme requirements. This involved examination of policies, management plans, systems, procedures, instructions and controls. W celu oceny zgodno ści z wymogami programu Qualifor przeprowadzono przegl ąd głównych dokumentów zwi ązanych z prowadzon ą gospodark ą le śną. Obejmował on sprawdzenie zasad, planów urz ądzania, systemu, procedur, instrukcji i procedur kontrolnych.

7.3 Sampling and Evaluation Approach / Wybór prób i metoda oceny A detailed record of the following is available in section B of the evaluation report. This section does not form part of the public summary, but includes information on:

 Sampling methodology and rationale; AD 36A-08 Page 28 of 71

 FMUs included in the sample;

 Sites visited during the field evaluation; and

 Man-day allocation.

W cz ęś ci B raportu z audytu wznawiaj ącego zapisano szczegółowe dane dotycz ące wyników audytu. Cz ęść ta nie ma charakteru publicznie dost ępnego i zawiera dane odno śnie: □ metody i uzasadnienia wyboru prób □ obszarów le śnych uj ętych w próbie □ powierzchni wizytowanych podczas wizyt terenowych i □ zestawienia osobo-dni. Seven Superintendences out of 35 were randomly selected among those not visited during the last 5-year period. The first day of the audit was destined for meeting with the staff and review of actual documents related with the maintained forest management in RDSF Head office. Also corrective action requests raised during the last surveillance were hecked for closing out. On the following days the superintendences were visited including interviews with staff, review of documents and field visits on chosen sites related with forest operations and nature protection. The purpose of this was to check how forest management activity meets the requirements of FSC P&C. Audit took 5 days. Do audytu wybrano drog ą losow ą 7 nadle śnictw z 35; spo śród nie obj ętych audytami w minionych 5 latach. Pierwszy dzie ń audytu przeznaczony był na spotkanie z personelem RDLP i przegl ąd aktualnych dokumentów świadcz ących o systemie prowadzonej gospodarki le śnej. Celem było równie Ŝ sprawdzenie sposobu zamkni ęcia PDK wniesionych podczas ostatniego audytu okresowego. Przez kolejne dni odbywały si ę wizyty w nadle śnictwach obejmuj ące przegl ądy dokumentacji, rozmowy z personelem i wizyty na wybranych powierzchniach le śnych (gospodarczych i obj ętych ochron ą) w celu okre ślenia spełniania wymaga ń stawianych przez kryteria. Audyt trwał ł ącznie 5 dni.

7.4 Field assessments / Wizyty terenowe There were over than 72 field visits conducted on chosen sites related with forest operations and tasks in the issue of nature conservation. Field assessments aimed to determine how closely activities in the field complied with documented management systems and QUALIFOR Programme requirements. Interviews with staff, operators and contractors were conducted to determine their familiarity with them and implementation of policies, procedures and practices that are relevant to their activities. A carefully selected sample of sites was visited to evaluate whether practices met the required performance levels. Przeprowadzono ł ącznie ponad 72 wizyty terenowych na wybranych powierzchniach zwi ązanych z prowadzeniem prac le śnych oraz wykonywaniem zada ń z zakresu ochrony przyrody. Celem wizyt terenowych było okre ślenie zakresu zgodno ści wykonywanych prac z wymogami systemu gospodarki zawartymi w dokumentach oraz wymogami Programu Qualifor. Rozmowy prowadzone z personelem, wykonawcami prac i podwykonawcami słu Ŝyły stwierdzeniu stopnia ich wiedzy i wprowadzenia w realizowane zasady, procedury i praktyk ę zwi ązan ą z ich prac ą. Wizyty przeprowadzone na starannie wybranych powierzchniach słu Ŝyły okre śleniu stopnia zgodno ści praktyki le śnej z wymaganym poziomem.

7.5 Stakeholder interviews / Rozmowy z zainteresowanymi stronami Meetings or telephone interviews were held with stakeholders as determined by the responses to notification letters and SGS discretion as to key stakeholders that should be interviewed. These aimed to:

 clarify any issues raised and the company’s responses to them;

 obtain additional information where necessary; and AD 36A-08 Page 29 of 71

 obtain the views of key stakeholders that did not respond to the written invitation sent out before the evaluation. Przeprowadzono spotkania lub rozmowy telefoniczne z zainteresowanymi stronami, które udzieliły odpowiedzi na listy informuj ące o rozpocz ęciu procesu certyfikacji. Ich celem było:

 wyja śnienie wszystkich zgłoszonych spraw i odpowied ź klienta na nie

 uzyskanie dodatkowych, brakuj ących wcze śniej informacji

 zapoznanie si ę z pogl ądami wa Ŝnych stron, które nie odpowiedziały na pisemne zaproszenie do konsultacji wysłane przed audytem.

Nr of Stakeholders Nr of Interviews with / Liczba rozmów z contacted / Liczba Other / poinformowanych NGOs / Government / innymi Stron Organizacjami Organizacjami organizacjam pozarz ądowymi rz ądowymi i MAIN EVALUATION / AUDYT WZNAWIAJ ĄCY 83 16 6 5 SURVEILLANCE 1 / AUDYT OKRESOWY 1 30 2 3 3 SURVEILLANCE 2 / AUDYT OKRESOWY 2 23 3 5 6

SURVEILLANCE 3 / AUDYT OKRESOWY 3

SURVEILLANCE 4 / AUDYT OKRESOWY 4

Responses received and comments from interviews are recorded under paragraph 13 of this Public Summary. Uzyskane odpowiedzi i komentarze z rozmów zostały zapisane w paragrafie 13 niniejszego publicznego streszczenia.

7.6 Summing up and closing meeting / Podsumowanie i spotkanie zamykaj ące At the conclusion of the field evaluation, findings were presented to company management at a closing meeting. Any areas of non-conformance with the QUALIFOR Programme were raised as one of two types of Corrective Action Request (CAR):

 Major CARs - which must be addressed and re-assessed before certification can proceed

 Minor CARs - which do not preclude certification, but must be addressed within an agreed time frame, and will be checked at the first surveillance visit A record was kept of persons that attended this meeting. Podczas spotkania zamykaj ącego przedstawiono zarz ądowi organizacji wyniki i stwierdzenia audytu. Stwierdzenie w którymkolwiek z zagadnie ń niezgodno ści z wymaganiami Programu Qualifor skutkuje wniesieniem jednego z dwóch rodzajów polece ń działa ń koryguj ących (PDK): □ Zasadnicze PDK – które musi by ć zamkni ęte przed zako ńczeniem procedury certyfikacji AD 36A-08 Page 30 of 71

□ Drugorz ędne PDK – które nie wstrzymuje certyfikacji, lecz musi zosta ć okre ślony termin jego zamkni ęcia i sprawdzenie podj ętych działa ń podczas I audytu okresowego. Wszystkie osoby uczestnicz ące w spotkaniu wpisały si ę na list ę obecno ści

8. EVALUATION RESULTS / WYNIKI AUDYTU Detailed evaluation findings are included in Section B of the evaluation report. This does not form part of the public summary. For each QUALIFOR requirement, these show the related findings, and any observations or corrective actions raised. The main issues are discussed below. Szczegółowe stwierdzenia audytu zawarte s ą w cz ęś ci B raportu. Nie jest ona materiałem publicznie dost ępnym. Przedstawia ona stwierdzenia odno śnie poszczególnych wymogów Qualifor, wniesione obserwacje i polecenia działa ń koryguj ących.

8.1 Findings related to the general QUALIFOR Programme / Ogólne stwierdzenia odnosz ące si ę do Programu Qualifor

PRINCIPLE 1: COMPLIANCE WITH LAW AND FSC PRINCIPLES

ZASADA 1 : ZGODNO ŚĆ Z PRAWEM I ZASADAMI FSC

Criterion / Kryterium 1.1 Respect for national and local laws and administrative requirements / Uwzgl ędnianie przepisów prawa pa ństwowego i lokalnego oraz wymogów administracyjnych

Strengths / Mocne strony Weaknesses / SA2010 32: Słabe strony During the visit at Dobrzany FE it was found that there was no available copy of the ordinance concerning establishment of the ecological site “Bagno Ciszewo” that had been delegated to Dobrzany FE in 2007. There was also no available copy of the nature conservation plan validated in 2009 for the nature reserve “Głowacz”. CAR 11 is raised. Podczas wizyty w Nadle śnictwie Dobrzany stwierdzono brak kopii zarz ądzenia dotycz ącego ustanowienia przej ętego w 2007 roku przez nadle śnictwo u Ŝytku ekologicznego “Bagno Ciszewo”. Stwierdzono równie Ŝ brak kopii zatwierdzonego w 2009 roku planu ochrony dla rezerwatu „Głowacz”. Wniesiono PDK 11. Compliance / Regional Directorate of State Forests is committed to forest management consistent with the Zgodno ść z requirements of the FSC Principles and Criteria. The Regional Directorate of State Forests kryterium showed a good commitment to interpret and implement this policy on the regional level. This is also publicly presented on the website. The staff at all management levels is aware and has good opportunity for update of applicable national and regional legislation and State Forest regulations of the General Director. All processes of the forest management comply with obligatory legal system and there was not evidence of non-compliance found during the audit. Regionalna Dyrekcja Lasów Pa ństwowych prezentuje trwałe zaanga Ŝowanie w przestrzeganie zasad i kryteriów FSC oraz w prawidłow ą realizacj ę polityki le śnej na poziomie regionu. Jest to równie Ŝ przedstawione na stronie internetowej. Personel wszystkich poziomów zarz ądzania ma dobre mo Ŝliwo ści aktualizacji aktualnie obowi ązuj ących przepisów prawnych i zarz ądze ń DG LP. Cały proces prowadzonej gospodarki le śnej jest zgodny z obowi ązuj ącym systemem prawnym i nie stwierdzono niezgodno ści podczas audytu.

Criterion / Kryterium 1.2 Payment of legally prescribed fees, royalties, taxes and other charges / Uiszczanie opłat, honorariów, podatków i innych płatno ści

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony AD 36A-08 Page 31 of 71

Compliance / All relevant payments (taxes, insurances, salaries, contracts etc) are currently paid by RDSF and Zgodno ść z particular superintendences. Annual plan incomes are based on the marked wood volume. kryterium Annual expenditures include investments, maintenance and personal costs based on previous year’s management and current situation. Wszystkie nale Ŝne płatno ści (podatki, ubezpieczenia, wynagrodzenia, umowy itp.) są na bie Ŝą co uiszczane przez RDLP i poszczególne nadle śnictwa. Plany przychodów oparte s ą na cenie rynkowej drewna. Roczne wydatki uwzgl ędniaj ą inwestycje, naprawy i koszty osobowe i opieraj ą si ę na danych z minionego roku i uwzgl ędniaj ą bie Ŝą cą sytuacj ę.

Criterion / Kryterium 1.3 Respect for provisions of international agreements / Przestrzeganie zobowi ąza ń mi ędzynarodowych

Strengths / The rich and often unique nature is subject to protection in the different law forms resulting from Mocne strony the Act on Nature Protection. Bogata i cz ęsto unikalna przyroda podlega ochronie w postaci ró Ŝnych form prawnych wynikaj ących z Ustawy o ochronie przyrody. Weaknesses / Słabe strony Compliance / Poland is a signatory of numerous convention and international agreements. Their Zgodno ść z implementation is based on the introduction to the national legal system new regulations and kryterium updating of the national forest policy. Polska jest sygnatariuszem licznych konwencji i mi ędzynarodowych porozumie ń. Ich realizacja jest oparta na wprowadzaniu do krajowego systemu prawnego nowych regulacji oraz aktualizacji przepisów dotycz ących le śnictwa.

Criterion / Kryterium 1.4 Conflicts between laws and regulations, and the FSC P&C / Rozbie Ŝności pomi ędzy przepisami prawnymi a zasadami i kryteriami FSC

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / No conflicts between laws, regulations and FSC Principles and criteria have been identified. Zgodno ść z kryterium Nie zidentyfikowano rozbie Ŝno ści pomi ędzy obowi ązuj ącymi regulacjami prawnymi, a Zasadami i kryteriami FSC.

Criterion / Kryterium 1.5 Protection of forests from illegal activities / Ochrona przed nielegaln ą działalno ści ą w lasach

Strengths / Protection system from unauthorised and illegal activities is organised very well Mocne strony System ochrony przed nielegaln ą działalno ści ą w lasach jest bardzo dobrze zorganizowany. Weaknesses / Słabe strony Compliance / At each superintendence well-equipped Forest Guards are employed for monitoring. . Fire Zgodno ść z protection is secured by guards at viewing towers, equipment (vehicle, extinguishers) and kryterium training. Wszystkie nadle śnictwa posiadaj ą dobrze wyposa Ŝone posterunki Stra Ŝy Le śnej zatrudniaj ące stra Ŝników. Dostrzegalnie oraz personel, pojazdy ga śnicze oraz szkolenia s ą zaanga Ŝowane w ochron ę przeciwpo Ŝarow ą.

Criterion / Kryterium 1.6 Demonstration of a long-term commitment to the FSC P&C / Zaanga Ŝowanie w przestrzeganie zasad i kryteriów FSC

Strengths / Mocne strony Weaknesses / SA2009: No documented evidence about long-term support for the FSC “Principles, Criteria and Słabe strony Indicators for Good Forest Management” among the RDSF and FEs staff was presented during AD 36A-08 Page 32 of 71

the audit. There is a lack of such a statement in both, paper form and on internet websites. CAR 07 is raised. Podczas audytu nie przedstawiono Ŝadnego dokumentu stwierdzaj ącego poparcie dla systemu Zasad i Kryteriów FSC przez pracowników nadle śnictw i kadr ę zarz ądzaj ącą RDLP. Brak odpowiedniego stwierdzenia w papierach i na stronach internetowych. Wniesiono PDK 07. Compliance / The website of RDSF Szczecin presents the basic data about forest resources and their FSC Zgodno ść z certificate. Current forestry policy presenteded there demonstrates a commitment and awareness kryterium of RDSF and superintendences to the FSC principles and criteria. RDLP Szczecin posiada swoj ą witryn ę internetow ą, na której w zwarty sposób przedstawia podstawowe informacje o le śnych zasobach oraz posiadanym certyfikacie FSC. Prezentowana jest te Ŝ aktualnie prowadzona polityka le śna pokazuj ąca zaanga Ŝowanie i wiedz ę RDLP i nadle śnictw w przestrzeganie standardów FSC. SA2010 32: Declaration about long-term support for and commitment to the FSC “Principles, Criteria and Indicators for Good Forest Management” was placed on the official RDSF website (http://www.szczecin.lasy.gov.pl/web/rdlp_szczecin/gospodarka). Appropriate information is also presented on the websites of particular forest enterprises and in promotional materials. CAR 07 is closed. Zobowi ązanie do przestrzegania zasad FSC oraz o świadczenie o popieraniu Zasad i Kryteriów systemu certyfikacji lasów FSC zostało umieszczone na stronie internetowej RDLP (http://www.szczecin.lasy.gov.pl/web/rdlp_szczecin/gospodarka). Stosowne informacje znajduj ą si ę równie Ŝ na stronach internetowych poszczególnych nadle śnictw oraz w materiałach promocyjnych. PDK 07 zamkni ęto.

PRINCIPLE 2: TENURE AND USE RIGHTS AND RESPONSIBILITIES

ZASADA 2: ODPOWIEDZIALNO ŚĆ WYNIKAJ ĄCA Z TYTUŁU WŁASNO ŚCI I PRAW

Criterion / Kryterium 2.1. Demonstration of land tenure and forest use rights / Wykazanie trwałego tytułu oraz prawa do le śnego u Ŝytkowania gruntów

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / All the forest assets belong to the Polish State through the National Treasury. The land Zgodno ść z ownership is well documented and presented in detailed maps at the head office and at each kryterium superintendence. Lasy, które podlegały procesowi certyfikacji nale Ŝą do Skarbu Pa ństwa. Kwestie własno ści lub praw do u Ŝytkowania gruntów s ą udokumentowane i prezentowane na mapach w biurze RDLP i w nadle śnictwach.

Criterion / Kryterium 2.2 Local communities’ legal or customary tenure or use rights / Przestrzeganie prawnych lub zwyczajowych tytułów do własno ści lub prawa uŜytkowania lasu

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Public access to the forest is guaranteed and the stakeholders raised no significant disputes Zgodno ść z over land claims. Picking of non-timber forest products (mushroom, berries) is allowed. In kryterium some circumstance the access can be limited due to a fire risk, harvest operation, occurrence of protected species. The public is clearly informed in such cases. W Polsce społeczno ść ma gwarantowany dost ęp do lasu i strony trzecie nie wniosły Ŝadnych uwag dotycz ących powy Ŝszej kwestii. Dozwolone jest zbieranie grzybów i jagód . W uzasadnionych okoliczno ściach dost ęp mo Ŝe by ć ograniczony z powodu np. zagro Ŝenia AD 36A-08 Page 33 of 71

po Ŝarowego, prowadzenia prac pozyskania, wyst ępowania gatunków chronionych. W przypadku ograniczenia dost ępu do lasu, społeczno ść jest informowana.

Criterion / Kryterium 2.3 Disputes over tenure claims and use rights / Rozwi ązywanie sporów dotycz ących praw własno ści lub u Ŝytkowania

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Any disputes, if occurring are well documented and civil law is applied in case the satisfactory Zgodno ść z common agreement can not be reached through discussion. kryterium Wszelkie spory s ą dobrze udokumentowane i w pierwszej kolejno ści s ą rozwi ązywane poprzez rozmowy. W przypadku braku mo Ŝliwo ści ich rozwi ązania sprawy s ą kierowane do rozstrzygni ęcia przez s ądy.

PRINCIPLE 3: INDIGENOUS PEOPLES’ RIGHTS

ZASADA 3: PRAWA LUDNO ŚCI MIEJSCOWEJ

Criterion / Kryterium 3.1 Indigenous peoples’ control of forest management

Compliance This criterion is not applicable to Polish conditions as in Poland there are no indigenous people by the UN definition Zasada ta, poza kryterium 3.1. nie ma zastosowania w Polsce ze wzgl ędu na brak ludno ści rdzennej wg rozumienia OSN.

Criterion / Kryterium 3.2 Maintenance of indigenous peoples’ resources or tenure rights

Compliance This criterion is not applicable to Polish conditions as in Poland there are no indigenous people by the UN definition Zasada ta, poza kryterium 3.2. nie ma zastosowania w Polsce ze wzgl ędu na brak ludno ści rdzennej wg rozumienia OSN.

Criterion / Kryterium 3.3 Protection of sites of special cultural, ecological, economic or religious significance to indigenous peoples /

Ochrona specjalnych miejsc o znaczeniu kulturowym, ekologicznym, gospodarczym lub religijnym wa Ŝnych dla ludno ści miejscowej

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / All places and sites recognized as traditional historical-cultural and archaeological as well as Zgodno ść z religious objects are protected formally or informally in the frames of the scheme of realized kryterium forest management. Sites of importance for local people are identified; there are lists and maps with sites marked. Sites were consulted with municipalities and other stakeholders. Wszystkie miejsca znane jako tradycyjne obiekty historyczno-kulturowe i archeologiczne oraz religijne obj ęte s ą formaln ą lub nieformaln ą ochron ą w ramach systemu prowadzonej gospodarki le śnej. Miejsca o specjalnym znaczeniu dla miejscowej ludno ści s ą zidentyfikowane, opisane i zaznaczone na mapach we współpracy ze stronami zainteresowanymi lub lokalnymi samorz ądami.

Criterion / Kryterium 3.4 Compensation of indigenous peoples for the application of their traditional knowledge

Compliance This criterion is not applicable to Polish conditions as in Poland there are no indigenous people by the UN definition AD 36A-08 Page 34 of 71

Zasada ta, poza kryterium 3.4. nie ma zastosowania w Polsce ze wzgl ędu na brak ludno ści rdzennej wg rozumienia OSN.

PRINCIPLE 4: COMMUNITY RELATIONS AND WORKERS RIGHTS

ZASADA 4: RELACJE Z MIEJSCOW Ą SPOŁECZNO ŚCI Ą I PRAWA PRACOWNIKÓW

Criterion / Kryterium 4.1 Employment, training, and other services for local communities / Zatrudnienie, szkolenia i inne świadczenia na rzecz lokalnych społeczno ści

Strengths / Very good developed forest education activity (scenic forest trails, educational centre, Mocne strony umbrella roofs, park and picnic sites). Numerous of guided works, very good educational aids and permanently improving infrastructure. A lot of different activities. Bardzo dobrze rozwini ęta edukacja le śna ( ście Ŝki dydaktyczne, izby, wiaty, miejsca parkingowe i biwakowe). Nie tylko ogromna ilo ść prowadzonych zaj ęć , ale te Ŝ dobre pomoce i coraz lepsza infrastruktura. Bardzo du Ŝa ró Ŝnorodno ść zaj ęć . Weaknesses / Słabe strony Compliance / Each superintendence provides numerous benefits to the local communities; the main benefit Zgodno ść z is job opportunities. Most of the staff working at the superintendences comes from the local kryterium communities. Majority of fieldwork is now contracted after public tenders. Many contractors (ZUL) are former superintendence workers living in the surrounding area RDSF head office and superintendences provide contractors different trainings. Superintendences also participate in the creation and maintenance of jobs in other sectors such as timber processing and tourism. Local societies have free access to different non-timber forest products. Superintendences have regular contact with local schools for which they offer nature training programmes. Nature and scenic trails were created in most superintendences. Many superintendences co-operate closely with local bodies and NGOs involved in local development and tourism. In justified cases superintendences participate in the roads construction and maintenance as well in wastewater treatment plants. Current salaries for contractors working at forest are comparative with salaries in agriculture sector. Ka Ŝde nadle śnictwo dostarcza licznych korzy ści dla miejscowej ludno ści, główn ą z nich jest mo Ŝliwo ść zatrudnienia. Wi ększo ść personelu nadle śnictw jest pochodzenia miejscowego. Prace terenowe s ą obecnie w wi ększo ści zlecane podwykonawcom wybieranym w drodze przetargów publicznych. Wielu z nich (ZUL) to byli robotnicy le śni nadle śnictw mieszkaj ący na przyległych terenach. RDLP i nadle śnictwa oferuj ą prywatnym podwykonawcom ró Ŝne szkolenia. Miejscowa ludno ść ma wolny dost ęp do ró Ŝnych le śnych produktów niedrzewnych. Personel nadle śnictw aktywnie uczestniczy we współpracy z lokalnymi szkołami oferuj ąc im zaj ęcia edukacyjne z zakresu gospodarki le śnej. Wi ększo ść nadle śnictw stworzyło ście Ŝki dydaktyczne i przyrodnicze. Wiele nadle śnictw blisko współpracuje z lokalnymi instytucjami i organizacjami pozarz ądowymi zaanga Ŝowanymi w lokalny rozwój i turystyk ę. W uzasadnionych przypadkach nadle śnictwa uczestnicz ą w inwestycjach takich jak budowa i utrzymanie dróg, czy oczyszczalnie ścieków. Aktualne wynagrodzenia dla wykonawców prac le śnych s ą porównywalne z wynagrodzeniem w sektorze rolniczym.

Criterion / Kryterium 4.2 Compliance with health and safety regulations / Zgodno ść z wymaganiami dotycz ącymi przepisów ochrony zdrowia oraz bezpiecze ństwa i higieny pracy

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Contracts with forest contractors (ZUL) do not include the reference to PPE use and its Słabe strony required technical parameters for all work positions (based on documents in visited superintendences). CAR 01 is raised. Umowy z wykonawcami prac le śnych (ZUL) nie zawieraj ą odniesie ń do stosowania środków ochrony osobistej o okre ślonych parametrach technicznych dla wszystkich stanowisk pracy (na podstawie dokumentów w wizytowanych nadle śnictwach). Wniesiono PDK 01. Not all forest workers used all appropriate PPE (protective shoes and trousers) during the site visits. CAR 02 is raised. AD 36A-08 Page 35 of 71

Nie wsz ędzie wykonawcy prac le śnych u Ŝywaj ą odpowiednich środki ochrony osobistej (buty, spodnie; na przykładzie wizyt). Wniesiono PDK 02. Progress SA2009: RDSF letter (no. EL270/01/2009 from 02.11.2009) about the rules and documentation requirements of public tenders and agreements with forest contractors. Emphasis was put on H&S requirements fulfilment, increasing number of selection criteria and compliance with FSC standards. During the field visits (Trzciel, Resko) individual cases of working without use of appropriate PPE was observed. CAR 02 remains open. RDLP przesłała do wszystkich nadle śnictw pismo (Zn. EL270/01/2009 z dnia 02.11.2009) w sprawie nowych wymogów nt nowych przetargów i umów z Zakładami Usług Le śnych. Poło Ŝono w nim nacisk na przestrzeganie wymogów BHP, zwi ększenie kryteriów wyboru wykonawców i zgodno ść z wymogami FSC. Podczas wizyt terenowych (Trzciel, Resko) niektórzy wykonawcy nie posiadali pojedynczych elementów odzieŜy ochronnej. PDK 02 pozostaje otwarte. SA2009: Forest rangers conduct the control of H&S issues during the operations; however the way of its documentation is not unified (individual cases at Resko and Strzelce Kraje ńskie FEs). CAR 08 is raised. Le śniczowie w poszczególnych nadle śnictwach prowadz ą kontrol ę wykonywania prac le śnych pod k ątem BHP, ale nie wszyscy jednolicie dokumentuj ą jej wyniki (pojedyncze przypadki w Nadl. Resko, Nadl. Strzelce Kraje ńskie). Wniesiono PDK 08. Compliance / Health and safety is seriously addressed. The RDSF head office employs a Health and Safety Zgodno ść z officer who is responsible for supervision and implementation of health and safety regulations kryterium at superintendences. Periodic surveillance is maintained including field visits. At superintendence level one person is in charge of H&S issues. All staff is trained in actual H&S regulations. Additionally the contractors (ZUL) are trained in H&S regulations. Each SP maintains staff medical tests records. At forest the rangers are required to check compliance of contractors’ H&S requirements. The workers at the work-site use the safety equipment during operations and the basic first medical kits are available during operations at forest. Zagadnienia bezpiecze ństwa i higieny pracy s ą traktowane powa Ŝnie. W biurze RDLP znajduje si ę osoba odpowiedzialna za koordynacj ę nadzoru nad przestrzeganiem przepisów BHP w nadle śnictwach. Prowadzone s ą okresowe kontrole wł ącznie z wyjazdami do nadle śnictw. Na poziomie nadle śnictwa jeden z pracowników ma przydzielone obowi ązki z zakresu BHP. Cały personel jest przeszkolony w zakresie aktualnych przepisów BHP. Dodatkowo szkoleni są tak Ŝe prywatni podwykonawcy. Ka Ŝde nadle śnictwo posiada udokumentowane wyniki bada ń lekarskich. Le śniczowie s ą zobowi ązani do sprawdzania zgodno ści spełniania wymogów BHP przez podwykonawców podczas prac le śnych. Robotnicy podczas wykonywania prac w lesie u Ŝywaj ą wyposa Ŝenia ochronnego; dost ępne s ą te Ŝ apteczki pierwszej pomocy. SA2009: RDSF letter (no. EL270/01/2009 from 02.11.2009) about the rules and documentation requirements of public tenders and agreements with forest contractors. Emphasis was put on H&S requirements fulfilment, increasing number of selection criteria and compliance with FSC standards. During the field visits it was found that reference to PPE use and its required technical parameters was included in all contractors documentation checked. The CAR 01 is closed. RDLP przesłała do wszystkich nadle śnictw pismo (Zn. EL270/01/2009 z dnia 02.11.2009) w sprawie nowych wymogów nt nowych przetargów i umów z Zakładami Usług Le śnych. Poło Ŝono w nim nacisk na przestrzeganie wymogów BHP, zwi ększenie kryteriów wyboru wykonawców i zgodno ść z wymogami FSC. Podczas wizyt terenowych stwierdzono, Ŝe wymogi na temat środków ochrony osobistej s ą zawarte we wszystkich umowach. PDK 01 zamkni ęto. SA2010 32: RDSF in Szczecin compiled in form of appendix to contracts with forest contractors (appendix no 10) a detailed list of all personal protective equipment required for forestry work. Personnel of forest enterprises responsible for health and safety issues tightened cooperation with National Labour Inspectorate pertaining to improvement of safety level of forestry work (letter no ZZ-14-7/10 from the 17 th of November 2010). During field visits at sites of forest operations it was found that all workers had appropriate personal protective equipment. CAR 02 is closed. RDLP Szczecin przygotowało szczegółowy wykaz wszystkich środków ochrony osobistej wymaganych podczas prowadzenia prac z zakresu gospodarki le śnej w formie zał ącznika do AD 36A-08 Page 36 of 71

umów z ZUL (zał ącznik nr 10). Słu Ŝby BHP poszczególnych nadle śnictw oraz RDLP zacie śniły współprac ę z Pa ństwową Inspekcj ą Pracy w zakresie poprawy bezpiecze ństwa prac le śnych (np. pismo ZZ-14-7/10 z dnia 17.11.2010). Podczas wizyt terenowych na powierzchniach prowadzonych prac stwierdzono, Ŝe wszyscy pracownicy posiadali odpowiednie środki ochrony osobistej. PDK 02 zamkni ęto. RDSF in Szczecin forwarded to all forest enterprises the letter dated 31.03.2010 (EM-IV-091- 1-1/10) indicating the results of previous surveillance audit in order to take appropriate corrective actions. Each forest manager enacted procedure for carrying out and documenting controls of health and safety regulations during forestry works. Controls carried out by supervising engineers or other personnel of forest enterprise responsible for health and safety issues are documented in form of protocols. Rangers make appropriate entries in their duty books (“ranger diary”). During visits in forest enterprises it was found that controls of forest operations as regards health and safety issues are carried out in consistent and regular manner. CAR 08 is closed. RDLP w Szczecinie przesłała do wszystkich podległych nadle śnictw pismo z dnia 31.03.2010 (EM-IV-091-1-1/10), informuj ące o wynikach poprzedniego audytu okresowego, w celu podj ęcia stosownych działa ń koryguj ących. Nadle śniczowie wydali polecenia w formie zarz ądzenia okre ślaj ące sposób prowadzenia i dokumentowania kontroli z zakresu BHP podczas prac le śnych. Kontrole przeprowadzane przez in Ŝynierów nadzoru lub osoby odpowiedzialne za sprawy BHP w nadle śnictwie dokumentowane s ą w formie protokołów. Le śniczowie dokonuj ą stosownych zapisów w ksi ąŜ kach słu Ŝbowych („kalendarzach le śnika”). Podczas wizyt stwierdzono prowadzenie kontroli prac le śnych pod k ątem BHP w sposób jednolity i regularny we wszystkich wizytowanych nadle śnictwach. PDK 08 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 4.3 Workers’ rights to organise and negotiate with employers / Prawa pracowników do zrzeszania si ę i negocjacji z pracodawc ą

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Workers of RDSF and superintendences are free to establish trade unions. Trade unions Zgodno ść z negotiate collective work agreements and another questions related with professional issues. kryterium Collective agreement is signed. Pracownicy RDLP i nadle śnictw nie maj ą ogranicze ń w tworzeniu zwi ązków zawodowych. Zwi ązki zawodowe negocjuj ą zbiorowe układy pracy i inne kwestie dotycz ące spraw zawodowych. Umowa zbiorowa jest podpisana.

Criterion / Kryterium 4.4 Social impact evaluations and consultation / Analizy oddziaływa ń społecznych i procesy konsultacji

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Social impact assessment of forest management is not documented in all cases (Forest Słabe strony Management Plan and documents at Łobez Superintendence). CAR 03 is raised. Nie wsz ędzie s ą udokumentowane analizy wpływów społecznych prowadzonej gospodarki le śnej (na przykładzie planu urz ądzania lasu i zagadnie ń w nadle śnictwie Łobez). Wniesiono PDK 03. Progress SA2009: Works for preparation of SIA of planned forest management has started at FEs. CAR 03 is closed out. W nadle śnictwach podj ęto działania zwi ązane z przygotowywaniem ocen wpływów społecznych planowanej gospodarki le śnej. PDK 03 zamkni ęto. SA2009: Lists of stakeholders should include also the contact details. Observation 03 is raised. Nale Ŝy uzupełni ć listy zainteresowanych stron o dane kontaktowe. Wniesiono obserwacj ę 03. Compliance / At superintendences there was evidence of good relationships, communication and Zgodno ść z consultations between superintendences and local communities. The stakeholder’s lists are kryterium maintained and updated in RDSF head office and superintendences to ensure proper public consultation process. During elaboration of forest management plans there are invited AD 36A-08 Page 37 of 71

representatives of local societies and NGOs. At the end of the revision process the draft plan is publicly available for comments. RDSF publishes advertisements in local press to inform about the process. All issues raised by stakeholders are documented and considered due to obligatory laws and procedures. Nadle śnictwa posiadaj ą dobrze udokumentowane przypadki współpracy i konsultacji ze społeczno ściami lokalnymi. W celu zapewnienia prawidłowego prowadzenia tych konsultacji listy zainteresowanych stron prowadzone i aktualizowane s ą na poziomie RDLP i w poszczególnych nadle śnictwach. Podczas opracowywania planów urz ądzania lasu zapraszani są przedstawiciele społeczno ści lokalnych oraz organizacje społeczne. Na zako ńczenie procesów rewizji planów projekt planu udost ępniany jest publicznie w celu wnoszenia uwag. W zwi ązku z tym RDLP publikuje w miejscowej prasie stosowne ogłoszenia. Wszystkie sprawy wnoszone przez strony trzecie s ą dokumentowane i rozpatrywane według obowi ązuj ącego prawa i procedur. SA2010 32: Forest enterprises updated their lists of stakeholders on the basis of prescriptions given by RDSF main office. Registers of stakeholders containing all necessary contact details were found in every visited FE. Observation 03 is closed. Na podstawie zalece ń przesłanych przez RDLP nadle śnictwa uzupełniły posiadane listy stron trzecich. We wszystkich wizytowanych nadle śnictwach zestawienia stron zainteresowanych zawierały pełne dane kontaktowe. Obserwacj ę 03 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 4.5 Resolution of grievances and settlement of compensation claims / Rozwi ązywanie skarg oraz udzielanie rekompensat

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / RDSF has good system for the grievance solution. The superintendent is responsible for Zgodno ść z grievance resolution at the first stage, with appeal to the RDSF director. All cases are kryterium recorded and the progress is reported and checked. RDLP ma dobry system dotycz ący skarg, wniosków i za Ŝale ń. Za rozpatrywanie skarg w I instancji odpowiedzialny jest nadle śniczy. Dyrektor RDLP stanowi instancj ę odwoławcz ą. Wszystkie przypadki s ą dokumentowane, a ich załatwienie podlega raportowaniu i sprawdzaniu.

PRINCIPLE 5: BENEFITS FROM THE FOREST

ZASADA 5: KORZY ŚCI Z LASU

Criterion / Kryterium 5.1 Economic viability taking full environmental, social, and operational costs into account / Uwzgl ędnienie kosztów operacyjnych, ekologicznych i społecznych w rachunku ekonomicznym

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The RDSF prepares each year the budget based on the individual superintendence budgets. Zgodno ść z The budget covers all specific provisions for environmental, social, and operational costs. In kryterium case of deficit part of expenditure can be covered from the Forest Fund. Generally all income is balanced by expenditure at the RDSF level. The only activities subsided by the state budget are afforestation of post-agricultural areas and protective activities at the protected nature areas. The budget realisation is monitored based on the superintendences reporting by the Planning and Analyses Department at RDSF head office. Plany finansowo-gospodarcze RDLP przygotowywane s ą ka Ŝdego roku w oparciu o plany poszczególnych nadle śnictw. Bud Ŝet obejmuje wszystkie stosowne środki na pokrycie kosztów, ekologicznych, społecznych i operacyjnych zwi ązanych z prowadzon ą gospodark ą le śną. W przypadku deficytu ró Ŝnica pokrywana jest ze środków funduszu le śnego. AD 36A-08 Page 38 of 71

Generalnie przychody na poziomie RDLP pokrywaj ą wszystkie planowane koszty. Jedyne dofinansowanie z bud Ŝetu pa ństwa dotyczy prowadzonych zalesie ń gruntów porolnych oraz zada ń z zakresu ochrony przyrody zleconych przez Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Nadle śnictwa s ą te Ŝ opłacane, na bazie porozumie ń ze Starostwami, za prowadzenie nadzoru gospodarki leśnej w lasach prywatnych. Realizacja planów finansowo-gospodarczych nadle śnictw jest nadzorowana na podstawie comiesi ęcznych raportów przez biuro RDLP.

Criterion / Kryterium 5.2 Optimal use and local processing of forest products / Optymalne wykorzystanie ró Ŝnorodnych produktów le śnych

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / In the visited superintendences, most of the harvested wood is processed regionally or locally Zgodno ść z and contributes to maintenance of the local economy. The local communities are encouraged kryterium to develop their business based on the tourist and recreational infrastructure. The picking of mushrooms and berries are important incomes for local people who process them or offer for tourists. Local people have the opportunity to buy cheap firewood directly from rangers. W wizytowanych nadle śnictwach wi ększo ść pozyskiwanego surowca przerabiana jest regionalnie lub lokalnie, co pomaga w utrzymaniu lokalnej gospodarki. Miejscowa ludno ść wspierana jest w rozwijaniu własnej działalno ści gospodarczej opartej na istniej ącej infrastrukturze turystycznej i rekreacyjnej. Dodatkowym wa Ŝnym źródłem przychodów dla miejscowej ludno ści jest mo Ŝliwo ść zbiórki grzybów i jagód i ich dalsza sprzeda Ŝ. Ludno ść ma równie Ŝ mo Ŝliwo ść zakupu od le śniczych taniego drewna opałowego.

Criterion / Kryterium 5.3 Waste minimisation and avoidance of damage to forest resources / Minimalizacja szkód i organiczanie niszczenia zasobów leśnych

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Harvest planning is defined by the Forest Management Procedures (Zasady Hodowli Lasu) Zgodno ść z depending on the forest type, function and conditions. Annual harvest is devised from a 10- kryterium year FMP. Harvesting is based on signed contracts, which allows for the optimisation of timber sales and reduction of waste. Harvested wood is prepared based on the client requirements (quality, class & dimension) according to the orders of clients. RDSF has elaborated and implemented criteria of the accepted level of forest resources damages caused by forest operations. During field visits no damage to the standing trees has been observed caused by the harvesting or extraction operations. Planowanie pozyskania jest oparte na Zasadach Hodowli Lasu; w zale Ŝno ści od typu siedliskowego lasu, pełnionych funkcji i warunków. Roczny etat oparty jest o zapisy w PUL. Pozyskanie surowca odbywa si ę pod podpisane umowy z odbiorcami, aby ograniczy ć do minimum straty. Surowiec jest przygotowywany w asortymentach (jako ść , klasa, rozmiary) zgodnie z zamówieniami klientów. RDLP ma opracowane kryteria dopuszczalnego poziomu uszkodze ń zasobów le śnych podczas prac w lesie. Podczas wizyt terenowych nie stwierdzono wyst ępowania uszkodze ń drzew zwi ązanych z wycink ą lub zrywk ą.

Criterion / Kryterium 5.4 Forest management and the local economy / Gospodarka le śna a lokalna gospodarka

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Forestry in the region has a significant role for the local and regional economy. Apart from the Zgodno ść z wood for local and regional processors, superintendences provide other non-timber products kryterium are services e.g.: mushrooms, berries, firewood, camping & parking sites, nature conservation areas & scenic trails. The issue related with making forest available for recreational purposes is written in the nature protection programs for each superintendence. AD 36A-08 Page 39 of 71

Le śnictwo odgrywa w regionie znacz ącą rol ę w funkcjonowaniu lokalnej I regionalnej gospodarki. Oprócz drewna dostarczanego lokalnym i regionalnym przetwórcom, nadle śnictwa dostarczaj ą innych produktów i usług niedrzewnych, jak: grzyby, owoce leśne, drewno opałowe, miejsca biwakowania i parkowania, obszary obj ęte ochron ą i ście Ŝki edukacyjno-przyrodnicze. Zagadnienie zwi ązane z udost ępnianiem lasów dla celów rekreacyjnych opisane jest w programie ochrony przyrody w ka Ŝdym nadle śnictwie.

Criterion / Kryterium 5.5 Maintenance of the value of forest services and resources / Utrzymanie warto ści le śnych usług i zasobów

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / All forest resources are registered and presented on the maps in each SP. The applied forest Zgodno ść z management system generally ensures good maintenance of forest services and resources. kryterium In many cases foresters actively promote the forest resources to the local communities during presentations and meeting with local authorities. W ka Ŝdym nadle śnictwie wszystkie zasoby le śne s ą zarejestrowane i przedstawione na mapach. Stosowany system gospodarki le śnej zapewnia dobre utrzymanie tych zasobów. W wielu przypadkach le śnicy aktywnie promuj ą le śne zasoby i usługi w śród lokalnych społeczno ści podczas spotka ń z miejscowymi samorz ądami.

Criterion / Kryterium 5.6 Harvest levels / Poziom pozyskania produktów le śnych

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The harvesting level for the whole RDSF is based on the individual harvesting plans of each Zgodno ść z SP. The allowable harvesting plan of superintendence is calculated from the ten-year kryterium management plans. The ten-year management plans are prepared basing on the detailed inventories of all the forest areas and silviculture principles. Superintendences have some flexibility to increase or decrease the volume cut each year but in the period of 10 years can not exceed the volume agreed in the management plans. The RDSF head office systematically monitors the volume of yield wood. Wielko ść pozyskania w całej RDLP jest sum ą etatów rocznych poszczególnych nadle śnictw. Etaty pozyskania dla nadle śnictwa s ą obliczane na podstawie danych z planu urz ądzania lasu, które s ą opracowywane na podstawie szczegółowych terenowych prac urz ądzeniowych i zasadach hodowli lasu. Nadle śnictwa maj ą pewn ą elastyczno ść w realizacji wielko ści pozyskania, niemniej przy zachowaniu poziomu etatu dziesięcioletniego. RDLP systematycznie monitoruje wielko ść pozyskania wszystkich nadle śnictw na podstawie raportów miesi ęcznych i rocznych podsumowa ń.

PRINCIPLE 6: ENVIRONMENTAL IMPACT

ZASADA 6: WPLYW NA ŚRODOWISKO

Criterion / Kryterium 6.1 Environmental impacts evaluation / Ocena wpływu na środowisko

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Harvest drawings (draft plans) include all technological aspects of operation but not always Słabe strony present ecological elements (RTE species, hollow trees, biogroups, ant-hills etc.). The fact was observed at some rangeries. CAR 04 is raised. Szkice zr ębowe przygotowywane dla poszczególnych prac zr ębowych i odnowieniowych zawieraj ą elementy technologiczne, ale nie uwzgl ędniaj ą potrzebnych elementów ekologicznych (stanowiska gatunków RTE, drzewa dziuplaste, biogrupy, mrowiska itp.) . Stwierdzono we wszystkich nadle śnictwach. Wniesiono PDK 04. AD 36A-08 Page 40 of 71

Compliance / All forest areas are well assessed and described in the management plans and presented on Zgodno ść z numerous detailed maps. Each forest compartments have been assigned the forest kryterium management type and planned operation based on the silvicultural principles and Dec. 11A. During the planning process rangers take into account potential impacts. In some cases the operation planning is done on draft plans (copy from compartment map) presenting harvested areas (especially coupes), falling direction, extraction paths and log yard location. RDSF has also implemented a procedure for the assessment of the influence on the environment of the particular forest operations and investment. Wszystkie obszary le śne s ą dobrze ocenione i opisane w planach urz ądzenia lasu a tak Ŝe przedstawione na licznych mapach szczegółowych. Wszystkie pododdziały posiadaj ą opisy taksacyjne i ukształtowania terenu oraz planowane zabiegi gospodarcze w oparciu o Zasady hodowli lasu i zarz ądzenia DG LP m.in. 11A z 1999 r. Podczas planowania le śniczy bierze pod uwag ę wszystkie potencjalne oddziaływania. W niektórych przypadkach (w szczególno ści rębnie zło Ŝone) sporz ądza si ę szkice zr ębowe, przedstawiaj ące lokalizacj ę gniazd, kierunek ścinki, szlaki zrywkowe, miejsce składowania pozyskanego surowca. RDLP wdro Ŝyła tak Ŝe procedur ę oceny wpływu na środowisko poszczególnych prac i inwestycji le śnych. SA2009: Training sessions were conducted at particular FEs throughout the 2009. One of the main topics was the rules of preparation and content of technological plans. All the plans checked in visited FEs included all required elements. The CAR 04 is closed. W ci ągu 2009r przeprowadzono w poszczególnych nadle śnictwach narady obejmuj ące m.in. zasady sporz ądzania i zawarto ść szkiców zr ębowych. Szkice sprawdzone w wizytowanych nadle śnictwach zawierały wszystkie niezb ędne elementy. PDK 04 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 6.2 Protection of rare, threatened and endangered species / Ochrona gatunków rzadkich, gin ących I zagro Ŝonych

Strengths / NATURA2000 inventory was made in the whole area. Inventory of old trees and stands was Mocne strony made. Inwentaryzacja miejsc NATURA 2000 przeprowadzona na całym terenie. Inwentaryzacja starych drzew i drzewostanów. Weaknesses / SA2010 32: Słabe strony It is to be observed the consultation process on distribution of the Smooth snake ( Coronella austriaca ) and undertaking possible protective measures within Mieszkowice Forest Enterprise. Observation 06 is raised. Potrzeba konsultacji w sprawie wyst ępowania gniewosza plamistego ( Coronella austriaca ) oraz podj ęcia ewentualnych działa ń ochronnych na terenie Nadle śnictwa Mieszkowice. Wniesiono Obserwacj ę 06. Compliance / Protection of rare, threatened, endangered and protected species is undertaken in forest Zgodno ść z operations and taken into account during planning process. Each SP has a map and registers kryterium their occurrence. Up-dating of the map and register are based on the rangers’ observations. Protection activities in the nature reserves and protective zones around bird nests are maintained based on the nature conservation plans for the reserves and the agreement with Regional Directorate of Environment Protection. Ochrona rzadkich, zagro Ŝonych, ginących i chronionych gatunków jest podejmowana podczas prac le śnych i brana pod uwag ę ju Ŝ podczas procesu planowania prac. Wszystkie nadle śnictwa posiadaj ą aktualne mapy i rejestry ww. gatunków z prezentacj ą miejsc ich wyst ępowania. Aktualizacja map i wykazów oparta jest na obserwacjach le śniczych. Działania ochronne w rezerwatach przyrody i strefach ochronnych gniazd ptaków prowadzone s ą w oparciu o zapisy planów ochrony rezerwatów i uzgodnienia z Regionaln ą Dyrekcj ą Ochrony Środowiska. Programs of nature conservation are prepared in cooperation with local environmental authority. Local environmental authority and stakeholders are present at Opening and Closing meeting for FMP renewal. Local environmental authority interviewed reported good cooperation with forest managers. There are evidences (reports) of new bird nest buffer zones suggested by foresters. POP s ą przygotowywane we współpracy z lokalnymi słu Ŝbami ochrony przyrody. Przedstawiciele Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz inne strony zainteresowane obecne na posiedzeniach KTG podczas prac nad nowym PUL. Przedstawiciele Regionalnej AD 36A-08 Page 41 of 71

Dyrekcji Ochrony Środowiska podkre ślaj ą dobr ą współprac ę z le śnikami. S ą dowody (raporty), Ŝe le śnicy zgłaszaj ą propozycje nowych stref ochronnych .

Criterion / Kryterium 6.3 Maintenance of ecological functions and values / Utrzymywanie funkcji i walorów ekologicznych

Strengths / Fruit and noble tree species are left; biogroups of trees for die off are left (min 5% of the Mocne strony harvested area). Proportion of oak and beech is increased by underplanting. Drzewa owocowe i szlachetne gatunki s ą pozostawiane, biogrupy (min. 5% powierzchni) s ą tworzone. Udział Db i Bk wzrasta dzi ęki podsadzeniom. Weaknesses / Afforestation plans are schematic in some cases (should reflect more the given microhabitats Słabe strony conditions). Observation 01 is raised. Wniesiono obserwacj ę 01 dotycz ącą schematyzmu w projektowaniu zalesie ń i odnowie ń (pełniejsze dostosowywanie projektów do warunków mikrosiedliskowych). SA2009: Desistance of filing the ecological trees is not justified in writing at some FEs. Observation 04 is raised. W cz ęś ci nadle śnictw nie ma udokumentowanego uzasadnienia przyczyn odst ąpienia od ewidencjonowania drzew ekologicznych. Wniesiono obserwacj ę 04. Compliance / The ecological functions are well known and mapped for each SP. Many years experience Zgodno ść z allowed to design for each forest stand appropriate operation and described in the kryterium “Silviculture Principles”. Further provisions for maintaining ecological functions and values are covered in the GD Dec. 11. The 10 year management plans prescribe appropriate silvicultural operations for each compartment of superintendence. All these provisions are implemented and realized in practice. Ekologiczne funkcje lasów s ą dobrze poznane i przedstawione na mapach w nadle śnictwach. Wieloletnie do świadczenia pozwoliły na wypracowanie Zasad Hodowli Lasu tak, by dla ka Ŝdego typu siedliska lasu planowa ć stosowne zabiegi hodowlane pozwalaj ące na utrzymanie okre ślonych funkcji ekologicznych lasu. Dalsze zalecenia dotycz ące utrzymania funkcji ekologicznych lasu s ą zawarte w zarz ądzeniu DG LP nr 11. W planach urz ądzania lasu zawarte s ą zalecenia stosownych zabiegów hodowlanych dla wszystkich pododdziałów danego nadle śnictwa. Wszystkie te zalecenia s ą wdro Ŝone i realizowane w praktyce. SA2009: Issues of afforestation and regeneration works planning and its documentation on technological projects were the subject of training session at particular FEs. Observation 01 is closed. See also closed CAR 04. Zagadnienia zwi ązane z projektowaniem zalesie ń i odnowie ń oraz dokumentowaniem tych projektów na szkicach zr ębowych omawiane było podczas narad le śniczych w poszczególnych nadle śnictwach. Obserwacj ę 01 zamkni ęto. Patrz te Ŝ zamkni ęte PDK 04. SA2010 32: Guidelines for registering of ecological trees were set out in the letter (ZO-732-132/2010) forwarded from RDSF in Szczecin on the 4th of May 2010 to all forest enterprises. Implementation of those recommendations had to be completed before the 31st of May 2010. During visits in forest enterprises it was found that the register is maintained in accordance with given guidelines. Observation 04 is closed. Zasady ewidencji drzew ekologicznych zostały sprecyzowane w pi śmie (ZO-732-132/2010) RDLP w Szczecinie z dnia 04.05.2010 r. skierowanym do wszystkich nadle śnictw. Wykonanie powy Ŝszych zalece ń nale Ŝało zako ńczy ć w terminie do 31.05.2010. Podczas wizyt w nadle śnictwach stwierdzono, Ŝe ewidencja drzew ekologicznych prowadzona jest zgodnie z niniejszymi zasadami. PDK 04 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 6.4 Protection of representative samples of existing ecosystems / Ochrona reprezentatywnych przykładów ekosystemów

Strengths / More than 5% of the area of all compartments are excluded from harvesting and protected as Mocne strony biogroups (special refugees for xylobiotic organisms). Wył ączono z u Ŝytkowania i obj ęto ochron ą ponad 5% obszarów le śnych, jako specjalnie ustanowione ostoje organizmów ksylobiontycznych. Weaknesses / AD 36A-08 Page 42 of 71

Słabe strony Compliance / The most representative examples of existing ecosystem is protected in different forms : as Zgodno ść z ecological significant sites, nature reserves, excluded seed tree stands and protected tree kryterium stands. NATURA 2000 program was implemented and futher works concerning rare and significant habitats are conducted. Wi ększo ść reprezentatywnych przykładów istniej ących ekosystemów obj ęta jest ochron ą w formie: u Ŝytków ekologicznych, rezerwatów przyrody, wył ączonych drzewostanów nasiennych I drzewostanów zachowawczych. Prowadzone s ą dalsze prace dotycz ące ochrony siedlisk rzadkich i gin ących w ramach programu NATURA 2000.

Criterion / Kryterium 6.5 Protection against damage to soils, residual forest and water resources during operations / Ochrona przed erozj ą oraz ograniczenie szkód zasobów wodnych i le śnych podczas realizacji prac w lesie

Strengths / The assessment team underlined the fire protection system as one of the strengths of the Mocne strony management system. Fire protection is effective and meets the requirements of the standard. Zespół audytuj ący pragnie podkre śli ć, Ŝe system ochrony przeciwpo Ŝarowej stanowi jedn ą z mocnych stron prowadzonej gospodarki le śnej. Ochrona jest skuteczna i zgodna z wymogami standardu. Weaknesses / Słabe strony Compliance / Decree 11A from 1999 of the General Director of State Forest says that damage caused by Zgodno ść z operations should be avoided. Damaging standing trees problem has been reduced kryterium significantly by elaboration of criteria of acceptable damages caused by the forest operations and rangers supervision. The watercourses are well protected - Dec 11A requests to leave buffer zones alongside watercourses and this criterion is implemented. Zarz ądzenie DG LP 11A z 1999 stwierdza, i Ŝ: ”powinno unika ć si ę szkód wynikaj ących z prac w lesie”. Problem uszkodze ń stoj ących drzew został znacz ąco zredukowany poprzez opracowanie kryteriów dopuszczalnych uszkodze ń powodowanych podczas prac le śnych; tak Ŝe wa Ŝny jest tu nadzór le śniczych. Cieki wodne s ą chronione prawidłowo - Dec 11A wymaga pozostawienia stref buforowych wzdłu Ŝ cieków.

Criterion / Kryterium 6.6 Chemical pest management / Gospodarowanie środkami chemicznymi

Strengths / Mocne strony Weaknesses / SA2009: Weak knowledge and awareness of WI 16 Instruction requirements was observed at Słabe strony visited FEs. CAR 09 is raised. We wszystkich wizytowanych nadle śnictwach stwierdzono słab ą znajomo ść Instrukcji WI-16. Wniesiono PDK 09. Compliance / The system is supported by two institutions: IBL (Forest Research Institute) and ZOL (GD Zgodno ść z Unit specialising in forest protection), which take part in the analyses. Every year IBL kryterium publishes the list of approved chemical for use in the forest (the chemicals prohibited by FSC are highlighted). Only chemicals from the list are applied. Chemical use is limited to small scale at nurseries and as the repellent. If pest monitoring shows critical indicators the actions are prepared and undertaken by specialised companies. All operations comply with detailed procedures included in the Forest Protection Instruction and H&S regulations. The Forest Protection Department is responsible for preparation and supervision of operations. Sprawy ochrony lasu maj ą bardzo du Ŝe znaczenie i w RDLP funkcjonuje bardzo dobry system monitoringu i zwalczania szkodników. System ten jest wspierany przez dwie instytucje: Instytut Badawczy Le śnictwa (IBL) i Zespół Ochrony Lasów (ZOL). Bior ą one udział w analizie prób. Ka Ŝdego roku IBL publikuje list ę środków chemicznych zalecanych do u Ŝycia w le śnictwie (w tym środki zabronione przez FSC). Stosuje si ę tylko środki z tej listy. W przypadku, gdy monitoring szkodników wykazuje krytyczne wska źniki – wyspecjalizowane firmy przygotowuj ą i podejmuj ą akcj ę zwalczania. Wszystkie zabiegi zwalczania s ą zgodne ze szczegółowymi procedurami zawartymi w Instrukcji ochrony lasu i przepisami BHP. Stosowanie pestycydów jest ograniczone do niewielkiej skali na szkółkach le śnych oraz w postaci repelentów. Za przygotowanie i nadzór nad takimi zabiegami odpowiedzialny jest AD 36A-08 Page 43 of 71

Wydział Zagospodarowania Lasu w RDLP. SA2010 32: Based on the recommendations of the Department of Forest Protection under RDSF in Szczecin forest enterprises ensured that personnel responsible for procurement and pesticide application use the instruction WI 16. Training on the use and application of plant protection products were also carried out. During interviews and visits in each forest enterprise it was found that the instruction WI 16 is used in all units where chemicals are applied. Responsible personnel were knowledgeable about relevant documents. CAR 09 is closed. Na podstawie zalece ń Wydziału Ochrony Lasu RDLP nadle śnictwa zapewniły, Ŝe instrukcja WI 16 jest u Ŝywana przez personel odpowiedzialny za zamówienia i u Ŝywanie pestycydów. Przeprowadzono równie Ŝ szkolenia z zakresu obrotu i stosowania środków ochrony ro ślin. Podczas rozmów i wizyt w nadle śnictwach stwierdzono, Ŝe instrukcja WI 16 jest u Ŝywana we wszystkich jednostkach, gdzie ma zastosowanie środków chemicznych. Odpowiedzialny personel wykazał znajomo ść stosownych dokumentów. PDK 09 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 6.7 Use and disposal of chemicals, containers, liquid and solid non- organic wastes / Stosowanie i unieszkodliwianie środków chemicznych, opakowa ń, oraz odpadów nieorganicznych płynnych i stałych

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The waste management in RDSF is based on contracts with specialised companies. The Zgodno ść z contractors are obligated to remove all waste from the operation areas. The mechanical kryterium equipment and vehicles are serviced mainly by specialised companies, which take care of waste generated during services. Superintendences periodically collect and move waste to landfills, especially after the summer holiday season. Empty chemicals containers have been returned to the suppliers. Gospodarka odpadami w RDLP oparta jest na umowach z wyspecjalizowanymi firmami. Podwykonawcy s ą zobowi ązani do usuwania odpadów nieorganicznych z miejsca realizacji zleconych prac. Sprz ęt mechaniczny i pojazdy s ą serwisowane w specjalistycznych warsztatach, które s ą zobowi ązane do prowadzenia wła ściwej gospodarki odpadami. Nadle śnictwa okresowo zbieraj ą i wywo Ŝą odpady na wysypiska, zwłaszcza po zako ńczeniu wakacji letnich. Puste opakowania po środkach chemicznych s ą zwracane do dostawcy.

Criterion / Kryterium 6.8 Use of biological control agents and genetically modified organisms / Stosowanie środków kontroli biologicznej i genetycznie modyfikowanych organizmów

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The only biological control agents used in the RDSF are pheromone traps and Foray (Bacillus Zgodno ść z thurigiensis) is used for control some pests. Their uses are controlled and monitored by kryterium rangers, superintendences and Forest Protection Department at the head office. Genetically modified organisms are not used in Polish forestry at all. Jedynymi środkami kontroli biologicznej s ą pułapki feromonowe oraz Foray (Bacilus thurigiensis) u Ŝywany do kontroli niektórych szkodników. Ich stosowanie jest pod bezpo średnim nadzorem le śniczych, personelu nadle śnictwa i Wydziału Zagospodarowania Lasu w biurze RDLP.

Genetycznie modyfikowane organizmy nie s ą w ogóle u Ŝywane w polskim le śnictwie.

Criterion / Kryterium 6.9 The use of exotic species / Stosowanie gatunków egzotycznych i obcego pochodzenia

Strengths / AD 36A-08 Page 44 of 71

Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Exotic species are not currently used in RDSF. However some non-native species occur: red Zgodno ść z oak ( Quercus rubra ), pseudoacacia (Robinia pseudoacacia) and Douglas fir (Pseudotsugsa kryterium mensiesii) . The species have been introduced many years ago and occur in very limited areas. Gatunki egzotyczne nie s ą obecnie u Ŝywane w RDLP. Cz ęś ciowo jednak wyst ępuj ą gatunki nie rodzimego pochodzenia takie, jak d ąb czerwony ( Quercus rubra ), grochodrzew ( Robinia pseudoacacia) i daglezja zielona (Pseudotsuga mensiesi). Sprowadzone były one do Polski wiele lat temu i wyst ępuj ą na bardzo ograniczonych obszarach.

Criterion / Kryterium 6.10 Forest conversion to plantations or non-forest land uses / Zmiana u Ŝytkowania gruntów le śnych na plantacje i grunty niele śne

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Conversion of any forest areas is regulated by the Statute on conversion of forest and Zgodno ść z agricultural areas for other use from 1995. Due to low population density and concentration of kryterium industry this issue does not nearly occur in the region except conversions for public projects – public roadway, oil and gas processing station. Wył ączenia gruntów le śnych z produkcji le śnej s ą regulowane Ustaw ą o ochronie gruntów le śnych i rolnych z 1995 r. W zwi ązku ze słabym zaludnieniem i koncentracj ą przemysłu problematyka ta prawie w ogóle w regionie nie wyst ępuje, poza inwestycjami po Ŝytku publicznego – drogi, stacje przetwarzania ropy i gazu.

PRINCIPLE 7: MANAGEMENT PLAN

ZASADA 7: PLAN URZ ĄDZANIA LASU

Criterion / Kryterium 7.1 Management plan requirements / Wymagania dotycz ące planu urz ądzania lasu

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Management plan requirements are defined in the Forest Act and further detailed listed in the Zgodno ść z “Instruction for elaboration of 10 years forest management plan”. The content of the kryterium management plan requires a large work load at the initial process e.g. inventory of all forest areas, analyses of all monitoring results, confirmation of land ownership statute, nature conservation inventory. After the KTG meetings and public consultation, the management plan is submitted for the Ministry for approval. Wymagania stawiane pul s ą okre ślone w Ustawie o lasach i dalej szczegółowo w instrukcji sporz ądzania pul. Zakres merytoryczny pul wymaga podj ęcia du Ŝego nakładu pracy w etapie wst ępnym - przeprowadzenia terenowych prac urz ądzeniowych, analizy wyników monitoringu, wyja śnienia kwestii spornych dotycz ących praw do u Ŝytkowania gruntów, inwentaryzacji walorów przyrodniczych. Po I i II naradzie KTG i publicznych konsultacjach, projekt pul jest przekazywany do zatwierdzenia przez Ministra Środowiska.

The management plan covers descriptions of all forest resources and environmental limitations, prescription of forest operation in each single compartment based on the silvicultural principles and GD Decision 11A, land ownership statute, rare, endangered, threatened and protected species occurrence. The plans define harvesting age for each species, harvesting type for each compartment, species composition to be used for reforestation for each forest stand type. The plan defines also the allowable harvesting level for the period of 10 years. Plans are associated by numerous detailed maps. All prescriptions in plan comply with FSC requirements. After ministerial approval any changes in the management plans must be done in written form and justified. The content of the AD 36A-08 Page 45 of 71

management plan covers all the issues required by the standard. Plan urz ądzania lasu zawiera szczegółowy opis zasobów le śnych oraz przyrodnicze uwarunkowania realizacji gospodarki le śnej. Zawiera równie Ŝ zalecenia dotycz ące zabiegów hodowlanych dla ka Ŝdego pododdziału ustalane w oparciu o Zasady Hodowli Lasu oraz zarz ądzenia DG LP 11A., dane na temat własno ści terenu oraz rozmieszczenia gatunków rzadkich, gin ących i zagro Ŝonych, a tak Ŝe ich monitoringu. W planach urz ądzania lasów okre śla si ę wiek r ębno ści dla poszczególnych gatunków, rodzaje stosowanych r ębni, składy gatunkowe upraw z uwzgl ędnieniem typu siedlisk oraz lokalnych uwarunkowa ń. Plan okre śla równie Ŝ wielko ść etatu na 10 lecie. Planom towarzysz ą liczne dokładne mapy. Wszystkie zapisy planu odpowiadaj ą wymogom FSC. Po akceptacji przez Ministra Środowiska zmiany do jego zapisów musz ą mie ć form ę pisemn ą z uzasadnieniem. Zawarto ść planu urz ądzania lasu obejmuje wszystkie zagadnienia przewidziane wymogami standardu.

Criterion / Kryterium 7.2 Management plan revision / Rewizja planu urz ądzania lasów

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The revision of the forest management plans takes place each 10 years and is carried out Zgodno ść z based on commercial contracts by the Management Planning Offices (State Treasury kryterium companies) or private forest management services companies. The process has formal layout. The process is initiated by the RSDF director. The KTG meetings are important part in the revision process. Plany urz ądzania lasu s ą poddawane procesowi rewizji raz na 10 lat. Przygotowanie pul jest oparte na umowach z Biurem Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej lub prywatnych firm specjalizuj ących si ę w tego rodzaju usługach. Proces rewizji ma swoje formalne ramy i jest inicjowany przez Dyrektora RDLP. Posiedzenia Komisji Techniczno-Gospodarczych stanowi ą wa Ŝny element rewizji PUL.

The elaboration process of the forest management plans as well as the associated nature protection management plans involves different parties. As a result of the DG Dec. 11 of 1995 (11A of 1999), and its associated instructions (Instructions for Nature Protection Programme) and DG Dec. 65 of 99 for the elaboration of the Nature Protection Programs (NPP) and management plans, NGO’s are involved in the consultation process through a consultative commission. Each new revision of the management plan includes the elaboration of such conservation plan. Procesy przygotowywania PUL i POP wł ączaj ą strony trzecie. Jako wynik zarz ądzenia 11A, instrukcji sporz ądzania POP oraz zarz ądzenia 65 z 1999 do procesu konsultacji POP i PUL, poprzez udział w komisjach konsultacyjnych wł ączane s ą społeczne organizacje ekologiczne. Jednym z wa Ŝnych aspektów nowej polityki le śnej jest zalecenie opracowywania Programów Ochrony Przyrody poł ączonych z klasycznym planem urz ądzenia lasu (rewizj ą PUL). KaŜda nowa rewizja planu obejmuje opracowanie takiego programu.

Criterion / Kryterium 7.3 Training and supervision of forest workers / Szkolenia i nadzór nad pracownikami

Strengths / Almost every superintendence has a Forest Educational Centre. It is located in the Mocne strony superintendence, at nursery or in forest. Hundreds even thousands people visited them. They are well equipped with educational materials indoor and outdoor. Specially trained foresters manage those centres. Niemal ka Ŝde nadle śnictwo posiada dobrze wyposa Ŝony o środek edukacji le śnej, znajduj ący si ę w budynku n-ctwa, na szkółce lub w lesie. Miejsca te s ą odwiedzane przez tysi ące osób. Specjalnie przygotowani le śnicy prowadz ą takie o środki. Weaknesses / SA2010 32: Słabe strony Additional provisions in contracts with forest contractors pertaining to requirement to remove all wastes from sites of completed forest operations and obligation to inform forest enterprises on any accidents that occurred during forest works within area managed by forest enterprises should be included. Observation 05 is raised. Zaleca si ę wprowadzenie dodatkowych zapisów w umowach z zakładami usług le śnych dotycz ących obowi ązku pozostawienia pozycji prac le śnych bez odpadów i zanieczyszcze ń AD 36A-08 Page 46 of 71

oraz obowi ązku informowania nadle śnictw o zaistniałych wypadkach podczas pracy na terenie zarz ądzanym przez nadle śnictwo. Wniesiono Obserwacj ę 05. Compliance / All forest staff have good education (secondary technical forest schools or forest department Zgodno ść z at agricultural academies). The general provision for forest staff training is covered by the GD kryterium SF Dec 20 of 1996. Each year the training plan is prepared by the Staff department of RDSF head office based on the RDSF departments and superintendences plans. RDSF training activities cover a wide and comprehensive range of topics. Kadra słu Ŝby le śnej posiada dobre wykształcenie (co najmniej technikum le śne, a tak Ŝe wy Ŝsze studia na wydziałach le śnictwa). Ogólne zalecenia dotycz ące szkole ń personelu zawarte s ą w Dec. 20 GD LP z 1996. Ka Ŝdego roku Wydział Kadr, Szkole ń i Organizacji opracowuje plan roczny szkole ń oparty na potrzebach zgłaszanych przez nadle śnictwa oraz planach szkoleniowych wydziałów RDLP. Zakres szkole ń obejmuje szerokie spektrum merytoryczne. All activities are checked by vice-superintendant and supervising engineer and a sample of activities is checked by from DRLP. Forestry authority, Ministry and the General Directorate make their regular monitoring. Contractors are monitored by foresters. Foresters are usually at harvest sites for the whole time, measuring and recording harvested wood. Wszystkie działania kontrolowane s ą przez in Ŝynierów nadzoru i z-cę nadle śniczego a wyrywkowo przez RDLP. Minister Środowiska i Generalna Dyrekcja równie Ŝ dokonuj ą regularnych kontroli. ZULe s ą monitorowane przez le śniczych, którzy przebywaj ą na powierzchniach manipulacyjnych, gdzie mierz ą i rejestruj ą pozyskany surowiec.

Criterion / Kryterium 7.4 Public availability of the management plan elements / Publicznie dost ępne elementy planu urz ądzania lasu

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The whole processes of preparation of forest management plans are publicly available during Zgodno ść z the consultation process at each superintendence. Further the first part of the management kryterium plan (Elaborate) after being approved by the Minister is publicly available in the superintendence office. Some of superintendences publish leaflets presenting general information. More comprehensive summary is presented on the RSDF website. Available information comply with requirements of the standard (present: management objectives and rate of harvesting, forest resources and nature values, environmental safeguards and measures, protection of the RTE species and key biotopes, appropriate maps etc.). Cały plan urz ądzania lasu jest publicznie dost ępny podczas procesu publicznej konsultacji ka Ŝdego nadle śnictwa. Po zatwierdzeniu przez Ministra Środowiska, do wgl ądu w biurze nadle śnictwa jest dost ępna I cz ęść pul - ELABORAT. Cz ęść z nadle śnictw publikuje ulotki informacyjne prezentuj ące ogólne informacje o nadle śnictwie. Informacje dotycz ące całej RDLP s ą prezentowane na witrynie internetowej RDLP. Informacja ta spełnia wymogi standardu (przedstawiane są: cele gospodarcze i poziom pozyskania, zasoby le śne i walory przyrodnicze, zasady i metody ochrony środowiska, ochrona gatunków rzadkich, gin ących i zagro Ŝonych i kluczowych ekosystemów, odpowiednie mapy itp.).

PRINCIPLE 8: MONITORING AND EVALUATION

ZASADA 8: MONITORING I OCENY

Criterion / Kryterium 8.1 Frequency, intensity and consistency of monitoring / Cz ęstotliwo ść , intensywno ść i jednorodno ść monitoringu

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / The Regional Directorate has a regular formal control on each superintendences’ activities. Zgodno ść z In addition, the General Directorate performs annual internal control of selected kryterium superintendences. Monitoring of forest growth and inventories are realised every 10 years at AD 36A-08 Page 47 of 71

the revision of the management plan. Monitoring of pests and diseases is based on the “Forest Protection Instruction” and is carried out systematically. Monitoring of natural regeneration and reforestation/afforestation effectiveness is monitored in fixed periods: the first assessment is carried out two years, the second one 5 years after reforestation /afforestation have been completed. Populations of game species and damage related to them are carried out regularly each spring. The post harvesting site monitoring is carried out by rangers and control engineer. Gruntowne kontrole i monitoring prowadzone s ą na ró Ŝnych poziomach. RDLP prowadzi rzetelny system nadzoru i monitoringu nad działaniami wszystkich podległych nadle śnictw. Monitoring wska źników charakteryzuj ących drzewostany jest prowadzony przynajmniej raz na 10 lat podczas rewizji pul. Monitoring szkodników owadzich i innych zagro Ŝeń biotycznych jest oparty na Instrukcji Ochrony Lasu i jest prowadzony bardzo starannie, i systematycznie. Monitoring odnowie ń naturalnych i upraw le śnych (odnowie ń i zalesie ń) prowadzony jest w ró Ŝnych okresach: pierwsz ą ocen ę prowadzi si ę po dwóch, a nast ępn ą po pi ęciu latach od przeprowadzenia prac. Ka Ŝdej wiosny nast ępuje ocena liczebno ści zwierzyny oraz szkód przez ni ą powodowanych. Pozycje po wykonaniu pozyskania s ą kontrolowane przez le śniczego i in Ŝyniera nadzoru.

Criterion / Kryterium 8.2 Research and data collection for monitoring / Badania naukowe i gromadzenie wyników monitoringu

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Regularity of nature monuments monitoring documentation (their state and signage). Słabe strony Observation 02 is raised. Systematyczno ść dokumentowania monitoringu pomników przyrody (ich stanu I oznakowania). Wniesiono obserwacj ę 02. Compliance / All RSDF structures are actively involved for collection of monitoring data from rangers to Zgodno ść z RSDF head office departments. Since the elaboration of management plans is at the kryterium superintendence level most of monitoring data are collected there. However assessment of data by head office department allows them to analyse data the scale bigger than superintendences and propose relevant activities. Most of the research is initiated by the RDSF head office but numerous contacts with academics at superintendence level have been observed as well. Wszystkie wła ściwe jednostki organizacyjne RDLP s ą aktywne w zbieraniu informacji, od le śniczych pocz ąwszy - do poszczególnych wydziałów biura RDLP. Poniewa Ŝ opracowywanie pul odbywa si ę na poziomie nadle śnictw, wi ększo ść informacji jest wła śnie tam gromadzona. Informacje uzyskiwane przez biuro RDLP powalaj ą na obserwacje zjawisk w skali całej regionalnej dyrekcji. Wi ększo ść z bada ń naukowych jest inicjowana na poziomie biura RDLP, jednak obserwowano równie Ŝ liczne kontakty nadle śnictw z naukowcami. SA2009: During the field visits at selected FEs it was found that monitoring of nature monuments and other protected objects is conducted and documented on regular basis. Observation 02 is closed. We wszystkich wizytowanych nadle śnictwach stwierdzono, Ŝe prowadzone s ą przegl ądy i dokumentowane s ą wyniki monitoringu pomników przyrody oraz innych form ochrony przyrody. Obserwacj ę 02 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 8.3 Chain of custody / Kontrola pochodzenia produktów

Strengths / Mocne strony Weaknesses / The note „FSC Pure” is not used on the sales invoices. CAR 05 is raised. Słabe strony Na fakturach sprzeda Ŝy nie stosuje si ę zapisu “FSC Czyste”. Wniesiono PDK 05. Improper use of FSC logo was observed (no agreement with SGS, promotional claim and copyright missing on promotional materials). CAR 06 is raised. Stwierdzono nieprawidłowo ści w stosowaniu logo FSC (brak uzgodnienia z SGS, niewła ściwe stosowanie znaku na wydawnictwie – brak stwierdzenia promocyjnego. Wniesiono PDK 06. SA2009: Sales of illegally harvested timber as certified were not observed or reported in entire RDSF area; however there is a lack of documented procedure regarding this issue. AD 36A-08 Page 48 of 71

CAR 10 is raised. W skali RDLP nie prowadzi si ę sprzeda Ŝy drewna pozyskanego nielegalnie, jako certyfikowane, ale nie ma udokumentowanej procedury w tym zakresie. Wniesiono PDK 10. Compliance / The RSDF applies a very good identification system for wood. Harvested wood (each log or Zgodno ść z pile of pulp and fuel wood) is tagged by identification tag, which presents unique number for kryterium each log or pulp wood pack and identification numbers of RDSF, superintendences and rangery. The delivery notes issued by rangers present all ID numbers, species, quality, classes and volume of purchased wood. The invoices issued by superintendence present quantity and quality data and refer to the delivery note number. Nadle śnictwa u Ŝywaj ą bardzo dobrego systemu identyfikacji sprzedawanego surowca drzewnego. Surowiec (ka Ŝda dłu Ŝyca lub stos papierówki i opału) po wyrobieniu asortymentu jest znakowany plastikow ą etykietk ą prezentuj ącą adres le śny i numer dłu Ŝycy lub stosu. Kwity odbiorcze wystawiane przez le śniczych zawieraj ą spis numerów dłu Ŝyc lub kłód oraz dokładny opis ilo ści i jako ści surowca. Faktury VAT wydawane przez nadle śnictwa przywołuj ą numery kwitów wywozowych. SA2009: As the result of corrective action, the information „FSC Pure” was included in all documentation related with sales of certified material. Sale invoices were checked at all visited FEs. CAR 05 is closed. W efekcie wydanego PDK na wszystkich dokumentach zwi ązanych ze sprzeda Ŝą drewna wprowadzono dodatkowy zapis „FSC czyste”. Sprawdzono wybrane faktury sprzeda Ŝy w wizytowanych nadle śnictwach. PDK 05 zamkni ęto. RDSF has consulted the issues related to use of FSC logo (28.07.2009). Current use of FSC logo is in compliance with the prescribed rules. CAR 06 is closed. RDLP uzgodniła z SGS Polska szczegóły dotycz ące stosowania logo FSC (28.07.2009). Aktualnie znak stosowany jest w sposób wła ściwy. PDK 06 zamkni ęto. SA2010 32: RDSF in Szczecin distributed to all forest enterprises the letter dated 31.03.2010 (EM-IV-091- 1-1/10) indicating the results of previous surveillance audit in order to take appropriate corrective actions. On the course of 2010 forest managers issued the written regulations about the conduct with the timber harvested illegally in order to avoid selling it as certified. In visited FEs it was found that staff responsible for timber sales and sales documentation was fully aware of binding regulations. CAR 10 is closed. RDLP w Szczecinie przesłała do wszystkich podległych nadle śnictw pismo z dnia 31.03.2010 (EM-IV-091-1-1/10), informuj ące o wynikach poprzedniego audytu okresowego, w celu podj ęcia stosownych działa ń koryguj ących. W ci ągu 2010 roku nadle śniczowie wprowadzili drog ą zarz ądzenia procedury post ępowania z drewnem pozyskanym nielegalnie, aby unikn ąć wprowadzenia go do obrotu, jako certyfikowane. Personel wizytowanych nadleśnictw odpowiedzialny za obrót drewnem oraz dokumentacj ę sprzeda Ŝy wykazał dobr ą znajomo ść wprowadzonych procedur. PDK 10 zamkni ęto.

Criterion / Kryterium 8.4 Incorporation of monitoring results into the management plan / Uwzgl ędnianie wyników monitoringu w pracach dotycz ących rewizji planów urz ądzania lasów

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / During the preparation of management plan revision all monitoring results are analyzed and Zgodno ść z considered. Proposals included are discussed during technical commission meetings and kryterium taken into account in new management plan. Podczas prac nad rewizj ą planu urz ądzania lasu wszystkie wyniki monitoringu s ą poddawane analizie oraz stosownie brane pod uwag ę. Propozycje wynikaj ące z nich s ą omawiane podczas posiedze ń KTG i uwzgl ędniane w nowym PUL.

Criterion / Kryterium 8.5 Publicly available summary of monitoring / Publicznie dost ępne podsumowanie wyników monitoringu AD 36A-08 Page 49 of 71

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / During the process of forest management plans revision all monitoring data are analysed and Zgodno ść z taken into account in the revision process. The results after discussion during KTG meetings kryterium are incorporated into the new management plans. The first part of the plan – called Elaborat contain the basic information about the forest resources available in the superintendence. General information on the all regional directorate are available on the website. The results of monitoring for all State Forests in Poland are available in publications prepared by the Forest Research Institute. Podczas procesu rewizji pul cała dokumentacja jest dost ępna w nadle śnictwach i poddana procesowi konsultacji. Nast ępnie w nadle śnictwie dost ępna jest cz ęść pierwsza pul ELABORAT zawieraj ąca podstawowe informacje dotycz ące zasobów le śnych nadle śnictwa. Ogólne informacje o zasobach RDLP s ą dost ępne na witrynie internetowej. Wyniki monitoringu całego obszaru Lasów Pa ństwowych s ą dost ępne w materiałach publikowanych przez Instytut Badawczy Le śnictwa. Summaries of management plan and monitoring are available at the company web pages including management (harvest, silviculture, planting etc), forest protection (abiotic, biotic, antropogenic factors, fire protection), nature protection (list of all protected areas and measures), nature monitoring (species and number of sites identified), hunting, education and turism and other issues. Streszczenia PUL i wyników monitoringu s ą dost ępne na stronach internetowych i obejmuj ą gospodark ę le śną (u Ŝytkowanie, hodowla, odnowienia itd.), ochron ę lasu (czynniki biotyczne, abiotyczne, antropogeniczne, ochrona p-po Ŝ), ochrona przyrody (lista terenów chronionych i działa ń ochronnych), monitoring przyrody (gatunki i miejsca ich wyst ępowania s ą zidentyfikowane), łowiectwo, edukacja, turystyka i inne zagadnienia.

PRINCIPLE 9: HIGH CONSERVATION VALUE FORESTS

ZASADA 9: LASY O WYSOKICH WARTOŚCIACH OCHRONNYCH

Criterion / Kryterium 9.1 Evaluation to determine high conservation value attributes / Ocena wyst ępowania lasów o cechach wysokiej warto ści ochronnej

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / In RDSF Szczecin part of the forest area is covered by different conservation categories. The Zgodno ść z process is still underway and new areas to be covered by conservation categories are kryterium identified and discussed. In the Polish legal system and State Forests regulations there are good provisions for HCVFs attributes identification. The assessment and determination of high conservation value attributes is mainly connected with the inventory of all forest sites as the part of forest management plan revision or in some cases as separate additional process. Superintendences co-operates with environmental NGOs during assessment and monitoring of HCVFs. Do ść du Ŝa cz ęść lasów zarz ądzanych przez RDLP Szczecin jest obj ęta ró Ŝnymi formami ochrony przyrody. Powy Ŝszy proces jest nadal kontynuowany tak, Ŝe nowe powierzchnie lasu są identyfikowane i rozwa Ŝa si ę objęcie ich ró Ŝnymi formami ochrony. W polskim systemie prawnym i regulacjach LP istnieje dobra mo Ŝliwo ść rozpoznania cech lasów o wysokich warto ściach ochronnych. Ocena wyst ępowania lasów o wysokich warto ściach ochronnych wi ąŜ e si ę głównie z terenowymi pracami inwentaryzacyjnymi lub pracami prowadzonymi przez inne strony. Nadle śnictwa współpracuj ą przy ocenie i monitoringu lasów o wysokiej warto ści ochronnej z ekologicznymi organizacjami pozarz ądowymi.

Criterion / Kryterium 9.2 Consultation process / Proces konsultacji

Strengths / Mocne strony AD 36A-08 Page 50 of 71

Weaknesses / Słabe strony Compliance / The HCVF identification and recognition is mainly associated with the forest management Zgodno ść z revision process. The consultation process has been described under the Principle 4, social kryterium impact evaluation and consultation and Principle 7, the Management plan. Representatives of stakeholders are invited into meetings of the technical commission (KTG). All raised proposals are considered and included into plan if justified. Zasadniczo identyfikacja i rozpoznanie lasów o wysokich wartościach ochronnych zwi ązane jest z procesem rewizji planu urz ądzania. Towarzyszy jej proces publicznej konsultacji opisany w cz ęś ci omawiaj ącej Zasady 4 - oceny oddziaływa ń społecznych i konsultacje oraz 7 – rewizja planu urz ądzania. Przedstawiciele stron trzecich s ą zapraszani na posiedzenia komisji techniczno gospodarczej (KTG). Wszystkie zgłaszane propozycje s ą rozwa Ŝane i – je śli uzasadnione – wł ącza si ę je do planu.

Criterion / Kryterium 9.3 Measures to maintain and enhance high conservation value attributes / Działania podejmowane w celu utrzymania i wzmocnienia lasów o wysokich warto ściach ochronnych

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony Compliance / Depending on the HCVF type different measures are undertaken to maintain and enhance Zgodno ść z HCV attributes. The most simple are applied for old cemeteries and archaeological sites, kryterium where any operations are abandoned. The cemeteries in many cases are fenced or at least the borders are marked. W zaleŜno ści od rodzaju lasów o wysokich warto ściach ochronnych podejmowane s ą ró Ŝne działania maj ące na celu utrzymanie i/lub wzmocnienie ich cech ochronnych. Najprostsze środki podejmowane s ą w odniesieniu do stanowisk archeologicznych i starych cmentarzy – działania gospodarcze s ą zaniechane. Cmentarze w wielu przypadkach są ogrodzone lub przynajmniej ich granice s ą oznaczone. Some of the forest nature reserves have long-term protection plans with defined protection measures and detailed operations. However, some of the nature reserves do not have long term management plans and in these cases any operation is based on the request by the superintendence to the Regional Director of Environmental Protection. Such operations may only be executed once there is approval from the conservator. The amended Nature Protection Act requires a more systematic approach for the management of these nature reserves where an annual protection plan is prepared instead of a long term plan. Du Ŝa cz ęść le śnych rezerwatów przyrody posiada długookresowe plany ochrony (aktualnie zatwierdzane przez wojewod ę), w których planowane s ą ró Ŝnego rodzaju zabiegi ochronne. Cz ęść rezerwatów jednak nie posiada lub ma nieaktualne plany ochrony i wszelkie zabiegi s ą przeprowadzane na wniosek nadle śnictw po uzyskaniu zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska. Znowelizowana Ustawa o Ochronie Przyrody porz ądkuje powy Ŝsze zagadnienie poprzez wydawane przez wojewodów na podstawie wniosków nadle śnictw zarządzenia o rocznych zadaniach ochronnych w rezerwatach bez planów ochrony.

All operations in nature reserves comply the “Guidelines for operations at protected areas” approved by the Ministry. These operations are approved by Voivode and after realization it is checked by the Regional Directorate of Environmental Protection. Wszystkie działania w rezerwatach przyrody s ą zgodne z “ Wytycznymi wykonywania zabiegów ochronnych w rezerwatach przyrody” zatwierdzonymi przez Ministra. Działania te s ą zatwierdzane przez wojewod ę, a po wykonaniu – sprawdzane przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska

Criterion / Kryterium 9.4 Monitoring to assess effectiveness / Monitoring w celu oceny efektywno ści podejmowanych działa ń

Strengths / Mocne strony Weaknesses / Słabe strony AD 36A-08 Page 51 of 71

Compliance / The monitoring of HCVF is maintained mainly by rangers, who in their day-to-day duties Zgodno ść z spent most of their time in the forest. The social and archaeological HCVFs (cemeteries, old kryterium parks, historical places) are monitored to prevent mainly demolishing. The ecological HCVFs are monitored for the occurrence of nesting birds and other species and general health state of nature reserves. They record all of observations in professionals’ books and monitoring forms. The representatives of nature conservation authority make periodical survey of nature reserves. Monitoring lasów o wysokich warto ściach ochronnych jest prowadzony głównie przez le śniczych, którzy w codziennej pracy sp ędzaj ą wi ększo ść czasu w lesie. Miejsca o znaczeniu społecznym lub archeologicznym (stare cmentarze, parki i miejsca historyczne) s ą monitorowane pod k ątem kontroli zapobiegania wandalizmu. Lasy o wysokich warto ściach ochronnych o charakterze przyrodniczym s ą monitorowane pod k ątem sprawdzania wyst ępowania gniazduj ących tam ptaków oraz stanu zdrowotnego lasów poło Ŝonych na terenie rezerwatów przyrody. Le śniczowie wizytuj ą regularnie rezerwaty oraz strefy ochronne wokół gniazd ptaków rzadkich. Swoje obserwacje zapisuj ą w ksi ąŜ kach słu Ŝbowych i na specjalnych formularzach. Okresowo wykonywany jest przegl ąd rezerwatów przyrody przez przedstawicieli słu Ŝb konserwatora przyrody.

PRINCIPLE 10: PLANTATIONS

ZASADA 10: PLANTACJE

This principle is not applicable in Poland due to lack of plantations in state forest management. Niniejsza zasada nie ma w Polsce zastosowania ze wzgl ędu na brak plantacji w prowadzonej przez lasy pa ństwowe gospodarce le śnej.

9. CERTIFICATION DECISION / DECYZJA DOTYCZ ĄCA CERTYFIKATU SGS considers that forest management of Regional Directorate of State Forests in Szczecin can be certified as: i. There are no outstanding Major Corrective Action Requests ii. The outstanding Minor Corrective Action Requests do not preclude certification, but RDSF in Szczecin is required to take the agreed actions before the first surveillance audit. These will be verified by SGS QUALIFOR at the first surveillance to be carried out about 6 months from the date of the issuance of the certificate. If satisfactory actions have been taken, the CARs will be ‘closed out’; otherwise, Minor CARs will be raised to Major CARs. iii. The management system, if implemented as described, is capable of ensuring that all of the requirements of the applicable standard(s) are met over the whole forest area covered by the scope of the evaluation; iv. The certificate holder has demonstrated, subject to the specified corrective actions, that the described system of management is being implemented consistently over the whole forest area covered by the scope of the certificate.

SGS stwierdza, Ŝe gospodarka le śna prowadzona przez Regionaln ą Dyrekcj ę Lasów Pa ństwowych w Szczecinie mo Ŝe uzyska ć certyfikat, poniewa Ŝ: i. Nie ma aktualnie otwartych zasadniczych polece ń działa ń koryguj ących AD 36A-08 Page 52 of 71

ii. Pozostaj ące drugorz ędne polecenia działa ń koryguj ących nie wstrzymuj ą certyfikacji, lecz RDLP Szczecin w jest zobowi ązana podj ąć uzgodnione działania do momentu pierwszego audytu okresowego. Audyt ten odb ędzie si ę po ok. 6 miesi ącach od daty wydania wznowionego certyfikatu. Zostan ą wówczas sprawdzone dowody podj ęcia stosownych działa ń zwi ązanych z usuwaniem niezgodno ści okre ślonych w PDK. Znalezienie wła ściwych dowodów b ędzie skutkowało zamkni ęciem PDK, w przeciwnym razie polecenia drugorz ędne zostan ą zast ąpione poleceniami zasadniczymi iii. System prowadzonej gospodarki le śnej, wdro Ŝony zgodnie ze stwierdzeniami niniejszego raportu jest w stanie zapewni ć, Ŝe wszystkie wymogi stosowanych standardów wyst ępuj ą na całym obszarze le śnym b ędącym przedmiotem certyfikacji iv. Wła ściciel certyfikatu wykazał, poprzez podj ęcie stosownych działa ń koryguj ących, Ŝe opisany system gospodarki le śnej i zarz ądzania lasem jest wdro Ŝony w sposób jednorodny na całym obszarze le śnym stanowi ącym przedmiot niniejszego certyfikatu.

10. MAINTENANCE OF CERTIFICATION / UTRZYMANIE CERTYFIKATU During the surveillance evaluation, it is assessed if there is continuing compliance with the requirements of the Qualifor Programme. Any areas of non-conformance with the QUALIFOR Programme are raised as one of two types of Corrective Action Request (CAR): 01. Major CARs - which must be addressed and closed out urgently with an agreed short time frame since the organisation is already a QUALIFOR certified organisation. Failure to close out within the agreed time frame can lead to suspension of the certificate. 02. Minor CARs - which must be addressed within an agreed time frame, and will normally be checked at the next surveillance visit The full record of CARs raised over the certification period is listed under section 11 below. The table below provides a progressive summary of findings for each surveillance. A complete record of observations demonstrating compliance or non-compliance with each Criterion / Kryterium of the Forest Stewardship Standard is contained in a separate document that does not form part of the public summary. Podczas audytów okresowych sprawdza si ę, czy nadal utrzymywana jest zgodno ść gospodarki le śnej z wymogami Programu Qualifor. W przypadku pojawienia si ę jakichkolwiek niezgodno ści zostaj ą one zgłoszone jako jeden z dwóch rodzajów polece ń działa ń koryguj ących (PDK):

01. Zasadnicze PDK 02. Drugorz ędne PDK Pełny rejestr PDK wniesionych podczas okresu u Ŝytkowania certyfikatu zestawiony jest ni Ŝej w rozdziale 11. Poni Ŝsza tabela przedstawia podsumowanie wyników ka Ŝdego z audytów okresowych. Pełny zapis obserwacji przedstawiaj ących zgodno ść lub niezgodno ść z poszczególnymi kryteriami standardów FSC znajduje si ę w osobnym dokumencie i nie jest cz ęś ci ą publicznie dost ępnego streszczenia.

RE-EVALUATION / AUDYT WZNAWIAJ ĄCY Issues that were hard to No issues. assess/ Zagadnienia trudne do oceny Brak zagadnie ń

New CARs raised / Nowo 0 New Major CARs and 6 Minor CARs were raised. wniesione PDK 0 nowych zasadniczych PDK oraz 6 drugorz ędnych PDK zostało wniesionych

SURVEILLANCE 1 / AUDYT OKRESOWY 1 Issues that were hard to No issues. AD 36A-08 Page 53 of 71

assess/ Zagadnienia trudne Brak zagadnie ń do oceny Number of CARs closed / _5_ Outstanding CARs were closed. Liczba zamkni ętych PDK 5 zaległych PDK zostało zamkni ętych. Nr of CARs remaining open / _1_ Outstanding CAR from previous evaluations was not closed. Liczba otwartych PDK 1 zaległe PDK z poprzednich audytów nie zostało zamkni ęte. New CARs raised / Nowo _0_ New Major CARs and _4_ Minor CARs were raised. wniesione PDK 0 nowych zasadniczych PDK oraz 4 drugorz ędnych PDK zostały wniesione. Certification Decision / The forest management of the forests of RDLP Szczecin remains certified as: Decyzja w sprawie certyfikatu  The management system is capable of ensuring that all of the requirements of the applicable standard(s) are met over the whole forest area covered by the scope of the evaluation; and  The certificate holder has demonstrated, subject to the specified corrective actions, that the described system of management is being implemented consistently over the whole forest area covered by the scope of the certificate. Gospodarka le śna prowadzona w lasach pa ństwowych przez Regionaln ą Dyrekcj ę Lasów Pa ństwowych w Szczecinie mo Ŝe utrzyma ć certyfikat poniewa Ŝ:  System prowadzonej gospodarki le śnej, wdro Ŝony zgodnie ze stwierdzeniami niniejszego raportu jest w stanie zapewni ć, Ŝe wszystkie wymogi stosowanych standardów wyst ępuj ą na całym obszarze le śnym b ędącym przedmiotem certyfikacji  Wła ściciel certyfikatu wykazał, poprzez podj ęcie stosownych działa ń koryguj ących, Ŝe opisany system gospodarki le śnej i zarz ądzania lasem jest wdro Ŝony w sposób jednorodny na całym obszarze le śnym stanowi ącym przedmiot niniejszego certyfikatu.

SURVEILLANCE 2 / AUDYT OKRESOWY 2 Issues that were hard to No issues assess/ Zagadnienia trudne do oceny Brak zagadnie ń Number of CARs closed / 5 Outstanding CARs were closed. Liczba zamkni ętych PDK Zamkni ęto 5 zaległych PDK Nr of CARs remaining open / None Liczba otwartych PDK Nie było New CARs raised / Nowo 0 New Major CARs and 1 Minor CAR was raised. wniesione PDK Nie wniesiono zasadniczych PDK, wniesiono 1 drugorz ędne PDK Recommendation The forest management of the forests of RDLP Szczecin to remain certified as: Rekomendacja  The management system is capable of ensuring that all of the requirements of the applicable standard(s) are met over the whole forest area covered by the scope of the evaluation; and  The certificate holder has demonstrated, subject to the specified corrective actions, that the described system of management is being implemented consistently over the whole forest area covered by the scope of the certificate. Gospodarka le śna prowadzona w lasach pa ństwowych przez Regionaln ą Dyrekcj ę Lasów Pa ństwowych w Szczecinie mo Ŝe utrzyma ć certyfikat, poniewa Ŝ:  System prowadzonej gospodarki le śnej, wdro Ŝony zgodnie ze stwierdzeniami niniejszego raportu jest w stanie zapewni ć, Ŝe AD 36A-08 Page 54 of 71

wszystkie wymogi stosowanych standardów wyst ępuj ą na całym obszarze le śnym b ędącym przedmiotem certyfikacji  Posiadacz certyfikatu wykazał, poprzez podj ęcie stosownych działa ń koryguj ących, Ŝe opisany system gospodarki le śnej i zarz ądzania lasem jest wdro Ŝony w sposób jednorodny na całym obszarze le śnym stanowi ącym przedmiot niniejszego certyfikatu.

SURVEILLANCE 3 / AUDYT OKRESOWY 3 Issues that were hard to assess/ Zagadnienia trudne do oceny Number of CARs closed / Liczba zamkni ętych PDK Nr of CARs remaining open / Liczba otwartych PDK New CARs raised / Nowo wniesione PDK Recommendation Rekomendacja

SURVEILLANCE 4 / AUDYT OKRESOWY 1 Issues that were hard to assess/ Zagadnienia trudne do oceny Number of CARs closed / Liczba zamkni ętych PDK Nr of CARs remaining open / Liczba otwartych PDK New CARs raised / Nowo wniesione PDK Recommendation Rekomendacja

11. RECORD OF CORRECTIVE ACTION REQUESTS (CARS) / REJESTR POLECE Ń DZIAŁA Ń KORYGUJ ĄCYCH

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik

Due Date> 17 6.2.5.1 Date Date Closed> Recorded> Uzgodniona 13 JUN 08 13 JUN 09 Data 27 MAR 09 data Data zapisu zamkni ęcia usuni ęcia

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Protective operations in forest nature reserves are not always conducted according the “Guidelines for operations in protected areas” adopted by the General Nature Conservator” Zabiegi ochronne w rezerwatach le śnych nie zawsze s ą wykonywane zgodnie z „Wytycznymi wykonywania zabiegów ochronnych w ró Ŝnych typach rezerwatów przyrody” zatwierdzonymi przez Głównego Konserwatora Przyrody

Objective Evidence / Dowód obiektywny: AD 36A-08 Page 55 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik Protective operations in forest nature reserves are not always conducted according the “Guidelines for operations in protected areas” adopted by the General Nature Conservator” Zabiegi ochronne w rezerwatach le śnych nie zawsze s ą wykonywane zgodnie z „Wytycznymi wykonywania zabiegów ochronnych w ró Ŝnych typach rezerwatów przyrody” zatwierdzonymi przez Głównego Konserwatora Przyrody

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: Improvement of procedures for nature reserves monitoring and protective actions preparation, execution and reporting was observed during the audit. Forest Protection Department at RDSF possesses all records of monitoring. All visits at superintendences confirmed the implementation of procedures. CAR is closed. Stwierdzono, Ŝe poprawie uległy procedury zwi ązane z monitorowaniem stanu rezerwatów, przygotowywaniem propozycji zabiegów ochronnych, realizacj ą tych zabiegów I sprawozdawczo ści z ich przeprowadzenia. Udokumentowany jest równie Ŝ monitoring tych spraw przez Wydział Ochrony RDLP. Potwierdzono na podstawie wizyt we wszystkich nadle śnictwach obj ętych planem audytu. PDK zamkni ęto.

6.5.4. Due Date> 18 Date Date Closed> Recorded> Uzgodniona 13 JUN 13 JUN 08 Data 27 MAR 09 data 09 Data zapisu zamkni ęcia usuni ęcia

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Not all operators are aware of and able to implement adequate emergency procedures for clean up following accidental oil and chemical spillages Nie wszyscy wykonawcy prac maj ą świadomo ści i mo Ŝliwo ść wdro Ŝenia procedur awaryjnych podczas przypadkowych wycieków olejów i środków chemicznych

Objective Evidence / Dowód obiektywny: There were found a case of keeping a canister with oil strictly on the soil. Stwierdzono przypadek przechowywania kanistra z olejem bezpo średnio na powierzchni gleby.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: Improvement of procedures for nature reserves monitoring and protective actions preparation, execution and reporting was observed during the audit. Forest Protection Department at RDSF possesses all records of monitoring. All visits at superintendences confirmed the implementation of procedures. CAR is closed. Stwierdzono, Ŝe poprawie uległy procedury zwi ązane z monitorowaniem stanu rezerwatów, przygotowywaniem propozycji zabiegów ochronnych, realizacj ą tych zabiegów I sprawozdawczo ści z ich przeprowadzenia. Udokumentowany jest równie Ŝ monitoring tych spraw przez Wydział Ochrony RDLP. Potwierdzono na podstawie wizyt we wszystkich nadle śnictwach obj ętych planem audytu. PDK zamkni ęto.

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik

4.2.2. Date 01 Due Date> Next SA Closed> Date Recorded> Uzgodniona Pierwszy 27 MAR 09 Data 27/11/ 09 Data zapisu data audyt zamkni ęci usuni ęcia okresowy a

Non-Conformance / Niezgodno ść : AD 36A-08 Page 56 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik Forest Managers did not fully implement appropriate safety procedures, the use of personal protective equipment (PPE), emergency procedures and where appropriate, key responsibilities. Zarz ądzaj ący lasami nie w pełni wdra Ŝaj ą odpowiednie procedury zwi ązane z bezpiecze ństwem, stosowaniem środków ochrony osobistej i sytuacjami zagro Ŝeń; i okre śleniem są w nich osób odpowiedzialne i zakresów ich odpowiedzialno ści.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Contracts with forest contractors (ZUL) do not include the reference to PPE use and its required technical parameters for all work positions (based on documents in visited superintendences). Umowy z wykonawcami prac le śnych (ZUL) nie zawieraj ą odniesie ń do stosowania środków ochrony osobistej o okre ślonych parametrach technicznych dla wszystkich stanowisk pracy (na podstawie dokumentów w wizytowanych nadleśnictwach).

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: RDSF letter (no. EL270/01/2009 from 02.11.2009) about the rules and documentation requirements of public tenders and agreements with forest contractors. Emphasis was put on H&S requirements fulfilment, increasing number of selection criteria and compliance with FSC standards. During the field visits it was found that reference to PPE use and its required technical parameters was included in all contractors documentation checked. The CAR is closed. RDLP przesłała do wszystkich nadle śnictw pismo (Zn. EL270/01/2009 z dnia 02.11.2009) w sprawie nowych wymogów nt nowych przetargów i umów z Zakładami Usług Le śnych. Poło Ŝono w nim nacisk na przestrzeganie wymogów BHP, zwi ększenie kryteriów wyboru wykonawców i zgodno ść z wymogami FSC. Podczas wizyt terenowych stwierdzono, Ŝe wymogi na temat środków ochrony osobistej s ą zawarte we wszystkich umowach. PDK zamkni ęto.

4.2.5. Due Date> 02 Next SA Date Closed> Date Recorded> 27 MAR 09 26.11. Uzgodniona Pierwszy Data Data zapisu 27/11/ 09 data audyt 2010 zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Not all necessary tools, machines, substances and equipment, including appropriate PPE, are available at the worksite. Nie wszystkie wymagane narz ędzia, sprz ęt, wł ącznie z stosownymi środkami ochrony osobistej są dost ępne w miejscu pracy.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: AD 36A-08 Page 57 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik Not all forest workers used all proper personal protective equipment (PPE) during work (Superintendences Goleniow & Gryfice – boots, high visibility vests and safety trousers were not used by some workers). Nie wsz ędzie wykonawcy prac le śnych u Ŝywaj ą odpowiednich środków ochrony osobistej (buty, kamizelki odblaskowe, spodnie; na przykładzie wizyt w nadle śnictwach Goleniów i Gryfice. Progress SA2009: RDSF letter (no. EL270/01/2009 from 02.11.2009) about the rules and documentation requirements of public tenders and agreements with forest contractors. Emphasis was put on H&S requirements fulfilment, increasing number of selection criteria and compliance with FSC standards. During the field visits (Trzciel, Resko) two individual cases of working without use of appropriate PPE was observed. CAR remains open. RDLP przesłała do wszystkich nadle śnictw pismo (Zn. EL270/01/2009 z dnia 02.11.2009) w sprawie nowych wymogów nt nowych przetargów i umów z Zakładami Usług Le śnych. Poło Ŝono w nim nacisk na przestrzeganie wymogów BHP, zwi ększenie kryteriów wyboru wykonawców i zgodno ść z wymogami FSC. Podczas wizyt terenowych (Trzciel, Resko) dwaj wykonawcy nie posiadali pojedynczych elementów odzie Ŝy ochronnej. PDK pozostaje otwarte.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: RDSF in Szczecin compiled in form of appendix to contracts with forest contractors (appendix no 10) a detailed list of all personal protective equipment required for forestry work. Personnel of forest enterprises responsible for health and safety issues tightened cooperation with National Labour Inspectorate pertaining to improvement of safety level of forestry work (letter no ZZ-14-7/10 from the 17 th of November 2010). During field visits at sites of forest operations it was found that all workers had appropriate personal protective equipment. RDLP Szczecin przygotowało szczegółowy wykaz wszystkich środków ochrony osobistej wymaganych podczas prowadzenia prac z zakresu gospodarki le śnej w formie zał ącznika do umów z ZUL (zał ącznik nr 10). Słu Ŝby BHP poszczególnych nadle śnictw oraz RDLP zacie śniły współprac ę z Pa ństwow ą Inspekcj ą Pracy w zakresie poprawy bezpiecze ństwa prac le śnych (np. pismo ZZ-14-7/10 z dnia 17.11.2010). Podczas wizyt terenowych na powierzchniach prowadzonych prac stwierdzono, Ŝe wszyscy pracownicy posiadali odpowiednie środki ochrony osobistej.

4.4.2. Due Date> 03 Next SA Date Closed> Date Recorded> 27 MAR 09 Uzgodniona Pierwszy Data 27/11/09 Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Adverse impacts, opportunities for positive impact and areas of potential conflict identified by evaluations are not adequately addressed in plans Negatywne i pozytywne oddziaływania oraz obszary potencjalnych konfliktów nie wsz ędzie zostały zidentyfikowane.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Social impact assessment of forest management is not documented in one FMU (Forest Management Plan and docs at Łobez Superintendence). Jedno z nadle śnictw nie ma udokumentowanej analizy wpływów społecznych prowadzonej gospodarki le śnej (na przykładzie planu urz ądzania lasu i zagadnie ń w nadle śnictwie Łobez).

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: AD 36A-08 Page 58 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik Works for preparation of detailed SIA of planned forest management have started at FEs. New detailed assessments are prepared together with new revision processes of management plans. CAR 03 is closed out W nadle śnictwach podj ęto działania zwi ązane z przygotowywaniem szczegółowych ocen wpływów społecznych planowanej gospodarki le śnej. Nowe szczegółowe oceny są przygotowywane razem z nowymi procesami rewizji planów urz ądzania. PDK 03 zamkni ęto.

6.1.2.1. Due Date> 04 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Pierwszy 27/11/ 27 MAR 09 Data Data zapisu data audyt 09 zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

All forest activities in the frame of forest management (e.g. harvest cutting, thinning, afforestation) are not preceded by considering of its possible influence on natural environment and its elements Ka Ŝde działanie podejmowane w lesie w ramach gospodarki leśnej (np. ci ęcia r ębne, trzebie Ŝ, zalesienie) nie zawsze jest poprzedzone rozwa Ŝeniem jego mo Ŝliwego wpływu na środowisko przyrodnicze i jego elementy,

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Technology proceedings for harvest and reforestation works include technology issues but not always include all ecological issues required (RTE localities, hollow trees, biogroups, ant hills etc). Found at some rangeries. Szkice zr ębowe przygotowywane dla poszczególnych prac zr ębowych I odnowieniowych zawieraj ą elementy technologiczne, ale nie zawsze uwzgl ędniaj ą wszystkie potrzebne elementy ekologiczne (stanowiska gatunków RTE, drzewa dziuplaste, biogrupy, mrowiska itp) . Stwierdzono w niektórych le śnictwach.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: Training sessions were conducted at particular FEs throughout the 2009. One of the main topics was the rules of preparation and content of technological plans. All the plans checked in visited FEs included all required elements. The CAR is closed. W ci ągu 2009r przeprowadzono w poszczególnych nadle śnictwach narady obejmuj ące m.in. zasady sporz ądzania i zawarto ść szkiców zr ębowych. Szkice sprawdzone w wizytowanych nadle śnictwach zawierały wszystkie niezb ędne elementy. PDK zamkni ęto.

8.3.3. Due Date> 05 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Pierwszy 27/11/ 27 MAR 09 Data Data zapisu data audyt 09 zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Sales invoices and other documentation related to sales of certified material do not include the chain of custody certificate number and FSC category in the correct format. Dokumentacja sprzeda Ŝy (faktury) i inne dokumenty prezentuj ą poprawny numer certyfikatu (SGS-FM/COC-XXXX), nie jest to jednak w pełni zgodne z obowi ązuj ącymi wymogami FSC.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Sale invoices do not include “FSC Pure” (checked at all superintendences) Na fakturach sprzeda Ŝy nie stosuje si ę zapisu “FSC Czyste” (na podstawie wizyt we wszystkich nadle śnictwach).

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: AD 36A-08 Page 59 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik As the result of corrective action, the information „FSC Pure” was included in all documentation related with sales of certified material. Sale invoices were checked at all visited FEs. CAR is closed. W efekcie wydanego PDK na wszystkich dokumentach zwi ązanych ze sprzeda Ŝą drewna wprowadzono dodatkowy zapis „FSC czyste”. Sprawdzono wybrane faktury sprzeda Ŝy w wizytowanych nadle śnictwach. PDK zamkni ęto.

8.3.5. Due Date> 06 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Pierwszy 27 MAR 09 Data 27/11/09 Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Use of the FSC trademark is not in accordance with the policy and has not been approved by SGS Qualifor Stosowanie logo FSC jest nie zawsze zgodne z zasadami i zatwierdzone przez SGS QUALIFOR

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Improper use of FSC logo was observed (no agreement with SGS, promotional claim and copyright missing on promotional materials). CAR 06 is raised. Stwierdzono nieprawidłowo ści w stosowaniu logo FSC (brak uzgodnienia z SGS, niewła ściwe stosowanie znaku na wydawnictwie – bez o świadczenia promocyjnego).

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: RDSF has consulted the issues related to use of FSC logo (28.07.2009). Current use of FSC logo is in compliance with the prescribed rules. CAR is closed. RDLP uzgodniła z SGS Polska szczegóły dotycz ące stosowania logo FSC (28.07.2009). Aktualnie znak stosowany jest w sposób wła ściwy. PDK zamkni ęto.

1.6.1.1. Due Date> 07 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Nast ępny 27/11/ 09 Data 26.11.10 Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

FMO does not clearly demonstrate long-term support for the FSC “Principles, Criteria and Indicators for Good Forest Management”. Zarz ądzaj ący na terenie lasu nie wykazuje jasno trwałego poparcia dla Zasad i Kryteriów FSC.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: No documented evidence about long-term support for the FSC “Principles, Criteria and Indicators for Good Forest Management” among the RDSF and FEs staff was presented during the audit. There is a lack of such a statement in both, paper form and on internet websites. Podczas audytu nie przedstawiono Ŝadnego dokumentu stwierdzaj ącego poparcie dla systemu Zasad i Kryteriów FSC przez pracowników nadle śnictw i kadr ę zarz ądzaj ącą RDLP. Brak odpowiedniego stwierdzenia w papierach i na stronach internetowych.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: AD 36A-08 Page 60 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik Declaration about long-term support for and commitment to the FSC “Principles, Criteria and Indicators for Good Forest Management” was placed on the official RDSF website (http://www.szczecin.lasy.gov.pl/web/rdlp_szczecin/gospodarka). Appropriate information is also presented on the websites of particular forest enterprises and in promotional materials. Zobowi ązanie do przestrzegania zasad FSC oraz o świadczenie o popieraniu Zasad i Kryteriów systemu certyfikacji lasów FSC zostało umieszczone na stronie internetowej RDLP (http://www.szczecin.lasy.gov.pl/web/rdlp_szczecin/gospodarka). Stosowne informacje znajduj ą si ę równie Ŝ na stronach internetowych poszczególnych nadle śnictw oraz w materiałach promocyjnych.

4.2.2. Due Date> 08 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Nast ępny 27/11/ 09 Data 26.11.10 Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Forest Managers have systematically assessed the risk associated with all tasks and equipment and prescribed appropriate safe procedures, the use of personal protective equipment (PPE), emergency procedures and where appropriate, key responsibilities. Compliance with this requirement is not consistently supported by documentation Zarz ądzaj ący lasami prowadz ą systematyczne oceny ryzyka zawodowego zwi ązanego ze wszystkimi rodzajami prac i wyposa Ŝenia oraz wdra Ŝane s ą odpowiednie procedury zwi ązane z bezpiecze ństwem, stosowaniem środków ochrony osobistej i sytuacjami zagro Ŝeń. Wyniki okresowych kontroli spełniania zgodno ści z wymogami BHP, nie s ą jednolicie dokumentowane.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Forest rangers conduct the control of H&S issues during the operations; however the way of its documentation is not unified (individual cases at Resko and Strzelce Kraje ńskie FEs). Le śniczowie w poszczególnych nadle śnictwach prowadz ą kontrol ę wykonywania prac le śnych pod k ątem BHP, ale nie wszyscy jednolicie dokumentuj ą jej wyniki (pojedyncze przypadki w Nadl. Resko, Nadl. Strzelce Kraje ńskie).

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: RDSF in Szczecin forwarded to all forest enterprises the letter dated 31.03.2010 (EM-IV-091-1-1/10) indicating the results of previous surveillance audit in order to take appropriate corrective actions. Each forest manager enacted procedure for carrying out and documenting controls of health and safety regulations during forestry works. Controls carried out by supervising engineers or other personnel of forest enterprise responsible for health and safety issues are documented in form of protocols. Rangers make appropriate entries in their duty books (“ranger diary”). During visits in forest enterprises it was found that controls of forest operations as regards health and safety issues are carried out in consistent and regular manner. RDLP w Szczecinie przesłała do wszystkich podległych nadle śnictw pismo z dnia 31.03.2010 (EM-IV-091-1-1/10), informuj ące o wynikach poprzedniego audytu okresowego, w celu podj ęcia stosownych działa ń koryguj ących. Nadle śniczowie wydali polecenia w formie zarz ądzenia okre ślaj ące sposób prowadzenia i dokumentowania kontroli z zakresu BHP podczas prac le śnych. Kontrole przeprowadzane przez in Ŝynierów nadzoru lub osoby odpowiedzialne za sprawy BHP w nadle śnictwie dokumentowane s ą w formie protokołów. Le śniczowie dokonuj ą stosownych zapisów w ksi ąŜ kach słu Ŝbowych („kalendarzach le śnika”). Podczas wizyt stwierdzono prowadzenie kontroli prac le śnych pod k ątem BHP w sposób jednolity i regularny we wszystkich wizytowanych nadle śnictwach. AD 36A-08 Page 61 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik

6.6.5. Due Date> 09 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Nast ępny 27/11/ 09 Data 26.11.10 Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Transport, storage, handling, application and emergency procedures of chemical pesticides comply, as a minimum, with the ILO publications ‘Safety & Health in the Use of Agrochemicals: A Guide’, and ‘Safety in the Use of Chemicals at Work’, however not all publications are known. Procedury zwi ązane ze transportem, składowaniem, przygotowaniem do u Ŝycia i uŜywaniem środków chemicznych spełniaj ą wymogi odno śnych przepisów i regulaminów (Publikacje ILO Przewodnik BHP przy stosowaniu środków chemicznych w rolnictwie, Bezpiecze ństwo przy stosowaniu środków chemicznych podczas pracy), chocia Ŝ nie wszystkie publikacje s ą znane.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Weak knowledge and awareness of WI 16 Instruction requirements was observed at visited FEs. We wszystkich wizytowanych nadle śnictwach stwierdzono słab ą znajomo ść Instrukcji WI-16.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: Based on the recommendations of the Department of Forest Protection under RDSF in Szczecin forest enterprises ensured that personnel responsible for procurement and pesticide application use the instruction WI 16. Training on the use and application of plant protection products was also carried out. During interviews and visits in each forest enterprise it was found that the instruction WI 16 is used in all units where chemicals are applied. Responsible personnel were knowledgeable about relevant documents. Na podstawie zalece ń Wydziału Ochrony Lasu RDLP nadle śnictwa zapewniły, Ŝe instrukcja WI 16 jest u Ŝywana przez personel odpowiedzialny za zamówienia i uŜywanie pestycydów. Przeprowadzono równie Ŝ szkolenia z zakresu obrotu i stosowania środków ochrony ro ślin. Podczas rozmów i wizyt w nadle śnictwach stwierdzono, Ŝe instrukcja WI 16 jest u Ŝywana we wszystkich jednostkach, gdzie ma zastosowanie środków chemicznych. Odpowiedzialny personel wykazał znajomo ść stosownych dokumentów.

8.3.1.1. Due Date> 10 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Nast ępny 27/11/09 Data 26.11.10 Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Illegally harvested timber products when recovered by owner/manager may be sold as certified Produkty pozyskane nielegalnie, które zostały odzyskane przez zarz ądzaj ącego lasem, mog ą by ć sprzedawane, jako certyfikowane

Objective Evidence / Dowód obiektywny: Sales of illegally harvested timber as certified were not observed or reported in entire RDSF area; however there is a lack of documented procedure regarding this issue. W skali RDLP nie prowadzi si ę sprzeda Ŝy drewna pozyskanego nielegalnie, jako certyfikowane, ale nie ma udokumentowanej procedury w tym zakresie.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia: AD 36A-08 Page 62 of 71

CAR # Indicator CAR Detail / Szczegóły dotycz ące PDK PDK Wska źnik RDSF in Szczecin distributed to all forest enterprises the letter dated 31.03.2010 (EM-IV-091-1-1/10) indicating the results of previous surveillance audit in order to take appropriate corrective actions. On the course of 2010, forest managers issued the written regulations about the conduct with the timber harvested illegally in order to avoid selling it as certified. In visited FEs it was found that staff responsible for timber sales and sales documentation was fully aware of binding regulations. RDLP w Szczecinie przesłała do wszystkich podległych nadle śnictw pismo z dnia 31.03.2010 (EM-IV-091-1-1/10), informuj ące o wynikach poprzedniego audytu okresowego, w celu podj ęcia stosownych działa ń koryguj ących. W ci ągu 2010 roku nadle śniczowie wprowadzili drog ą zarz ądzenia procedury post ępowania z drewnem pozyskanym nielegalnie, aby unikn ąć wprowadzenia go do obrotu, jako certyfikowane. Personel wizytowanych nadle śnictw odpowiedzialny za obrót drewnem oraz dokumentacj ę sprzeda Ŝy wykazał dobr ą znajomo ść wprowadzonych procedur.

1.1.2.3 Due Date> 11 Next SA Date Closed> Date Recorded> Uzgodniona Nast ępny 26.11.2010 Data Data zapisu data audyt zamkni ęcia usuni ęcia okresowy

Non-Conformance / Niezgodno ść :

Workers and contractors not always get the access to the full contents of all law regulations regarded with their responsibilities. Pracownicy i zleceniobiorcy nie zawsze maj ą dost ęp do pełnej tre ści wszelkich aktów prawnych, których tre ść dotyczy zakresu ich obowi ązków.

Objective Evidence / Dowód obiektywny: During the visit at Dobrzany FE it was found that there was no available copy of the ordinance concerning establishment of the ecological site “Bagno Ciszewo” that had been delegated to Dobrzany FE in 2007. There was also no available copy of the nature conservation plan validated in 2009 for the nature reserve “Głowacz”. Podczas wizyty w Nadle śnictwie Dobrzany stwierdzono brak kopii zarz ądzenia dotycz ącego ustanowienia przej ętego w 2007 roku przez nadle śnictwo uŜytku ekologicznego “Bagno Ciszewo”. Stwierdzono równie Ŝ brak kopii zatwierdzonego w 2009 roku planu ochrony dla rezerwatu „Głowacz”.

Close-out evidence / Szczegóły dotycz ące zamkni ęcia:

12. RECORD OF OBSERVATIONS / REJESTR OBSERWACJI

OBS # Indicator / Wska źnik Observation Detail / Szczegóły obserwacji Obs.

Date Recorded> Date Closed> Data 01 6.3.2. 27 MAR 09 27/11/ 09 Data zapisu zamkni ęcia

Observation / Obserwacja :

Afforestation of former agriculture land on larger areas shall include landscape planning for larger areas (not schematically in parallel forms) Odst ąpienie od schematyzmu w projektowaniu zalesie ń i odnowie ń (pełniejsze dostosowywanie projektów do warunków mikrosiedliskowych).

Follow-up evidence / Szczegóły działa ń zamykaj ących : AD 36A-08 Page 63 of 71

OBS # Indicator / Wska źnik Observation Detail / Szczegóły obserwacji Obs. Issues of afforestation and regeneration works planning and its documentation on technological projects were the subject of training session at particular FEs. Observation is closed. See also closed CAR 04. Zagadnienia zwi ązane z projektowaniem zalesie ń i odnowie ń oraz dokumentowaniem tych projektów na szkicach zr ębowych omawiane było podczas narad le śniczych w poszczególnych nadleśnictwach. Obserwacj ę zamkni ęto. Patrz te Ŝ zamkni ęte PDK 04.

Date Recorded> Date Closed> Data 02 8.2.4. 27 MAR 09 27/11/ 09 Data zapisu zamkni ęcia

Observation / Obserwacja :

Regularity of nature monuments monitoring documentation (their state and signage). Systematyczno ść dokumentowania monitoringu pomników przyrody (ich stanu I oznakowania).

Follow-up evidence / Szczegóły działa ń zamykaj ących : During the field visits at selected FEs it was found that monitoring of nature monuments and other protected objects is conducted and documented on regular basis. Observation is closed. We wszystkich wizytowanych nadle śnictwach stwierdzono, Ŝe prowadzone s ą przegl ądy i dokumentowane s ą wyniki monitoringu pomników przyrody oraz innych form ochrony przyrody. Obserwacj ę zamkni ęto.

Date Recorded> Date Closed> Data 03 4.4.3. 27/11/ 09 26.11.2010 Data zapisu zamkni ęcia

Observation / Obserwacja :

Lists of stakeholders should include also the contact details. Nale Ŝy uzupełni ć listy zainteresowanych stron o dane kontaktowe.

Follow-up evidence / Szczegóły działa ń zamykaj ących : Forest enterprises updated their lists of stakeholders on the basis of prescriptions given by RDSF main office. Registers of stakeholders containing all necessary contact details were found in every visited FE. Na podstawie zalece ń przesłanych przez RDLP nadle śnictwa uzupełniły posiadane listy stron trzecich. We wszystkich wizytowanych nadle śnictwach zestawienia stron zainteresowanych zawierały pełne dane kontaktowe.

Date Recorded> Date Closed> Data 04 6.3.4.2. 27/11/ 09 26.11.2010 Data zapisu zamkni ęcia

Observation / Obserwacja :

Desistance of filing the ecological trees is not justified in writing at some FEs. W cz ęś ci nadle śnictw nie ma udokumentowanego uzasadnienia przyczyn odst ąpienia od ewidencjonowania drzew ekologicznych.

Follow-up evidence / Szczegóły działa ń zamykaj ących : Guidelines for registering of ecological trees were set out in the letter (ZO-732- 132/2010) forwarded from RDSF in Szczecin on the 4th of May 2010 to all forest enterprises. Implementation of those recommendations had to be completed before the 31st of May 2010. During visits in forest enterprises it was found that the register is maintained in accordance with given guidelines. Zasady ewidencji drzew ekologicznych zostały sprecyzowane w pi śmie (ZO-732- 132/2010) RDLP w Szczecinie z dnia 04.05.2010 r. skierowanym do wszystkich nadle śnictw. Wykonanie powy Ŝszych zalece ń nale Ŝało zako ńczy ć w terminie do 31.05.2010. Podczas wizyt w nadle śnictwach stwierdzono, Ŝe ewidencja drzew ekologicznych prowadzona jest zgodnie z niniejszymi zasadami. AD 36A-08 Page 64 of 71

OBS # Indicator / Wska źnik Observation Detail / Szczegóły obserwacji Obs.

Date Recorded> Date Closed> Data 05 7.3.3 26.11.2010 Data zapisu zamkni ęcia

Observation / Obserwacja :

Additional provisions in contracts with forest contractors pertaining to requirement to remove all wastes from sites of completed forest operations and obligation to inform forest enterprises on any accidents that occurred during forest works within area managed by forest enterprises should be included. Zaleca si ę wprowadzenie dodatkowych zapisów w umowach z zakładami usług le śnych dotycz ących obowi ązku pozostawienia pozycji prac le śnych bez odpadów i zanieczyszcze ń oraz obowi ązku informowania nadle śnictw o zaistniałych wypadkach podczas pracy na terenie zarz ądzanym przez nadle śnictwo.

Follow-up evidence / Szczegóły działa ń zamykaj ących :

Date Recorded> Date Closed> Data 06 6.2.2 26.11.2010 Data zapisu zamkni ęcia

Observation / Obserwacja :

It is to be observed the consultation process on distribution of the Smooth snake (Coronella austriaca ) and undertaking possible protective measures within Mieszkowice Forest Enterprise. Potrzeba konsultacji w sprawie wyst ępowania gniewosza plamistego ( Coronella austriaca ) oraz podj ęcia ewentualnych działa ń ochronnych na terenie Nadle śnictwa Mieszkowice.

Follow-up evidence / Szczegóły działa ń zamykaj ących :

13. RECORD OF STAKEHOLDER COMMENTS AND INTERVIEWS / REJESTR UWAG I STWIERDZE Ń WNIESIONYCH PRZEZ ZAINTERESOWANE STRONY

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź

Main Evaluation / Audyt wznawiaj ący

1. Goleniów Superintendence cooperates No comments actively with NGO in works for water retention, rivers re-naturalisation and fish’s Bez uwag. habitats improvement. NGO helps to prevent illegal activietes concerning water resources. Nadle śnictwo Goleniów współpracuje z organizacj ą pozarz ądow ą w pracach maj ących na celu popraw ę retencji cieków wodnych, z zachowaniem naturalnych walorów tych rzek, m.in. naturalnych warunków dla ryb w ędrownych. Nadle śnictwo korzysta z pomocy org. pozarz ądowej w nadzorze cieków wodnych i walce z kłusownictwem wodnym. 2. Goleniów Superintendence cooperates Confirmed during the audit. actively with local authorities and NGOs in field of nature and fire protection. In Potwierdzono podczas audytu. cooperation with local schools many various AD 36A-08 Page 65 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź activieties are counducted. Nadle śnictwo Goleniów prowadzi bardzo owocn ą współprac ę z samorz ądami i organizacjami pozarz ądowymi w zakresie ochrony przyrody i ochrony przeciwpo Ŝarowej. Wspólnie ze szkołami organizuje konkursy i wiele innych kampani. 3. Bierzwnik Superintendence cooperates with No comments. nature protection services and environmental NGOs provide ecological Bez uwag education for society, suport local authorities in afforestation. Nadle śnictwo Bierzwnik współpracuje ze słu Ŝbami ochrony przyrody, prowadzi dobr ą edukacj ę ekologiczn ą ludno ści, współpracuje z samorz ądami w zakresie zalesie ń, a tak Ŝe z organizacjami pozarz ądowymi w zakresie ochrony przyrody. 4. Goleniów Forest Enterprise is engaged in No comments supporting well-being of local population. It helps to finance construction of playgrounds Bez uwag or organization of picnics and festivals. Employees of Forest Enterprise take part in ceremonies organized by other institutions. Nadle śnictwo Goleniów wyj ątkowo dobrze dba o miejscow ą ludno ść . Wspomaga budow ę placów zabaw, wspiera organizacj ę festynów. Pracownicy nadle śnictwa uczestnicz ą w uroczysto ściach organizowanych przez inne instytucje. 5. Łobez Superintendence successfully No comments cooperates with NGOs in project of European bison population introduction to Bez uwag areas of NW Poland. Nadle śnictwo Łobez współpracuje z powodzeniem z organizacjami pozarz ądowymi w realizacji projektu zało Ŝenia satelitarnego stada Ŝubrów na tereny północno-zachodniej Polski. 6. Bierzwnik Superintendence supports the No comments local people in providing the job for unemployed people (rubbish collection on Bez uwag forest areas) and educational and scenic paths establishment. Foresters actively take part on the local authorities assemblies. Nadle śnictwo Bierzwnik wspiera miejscow ą ludno ść daj ąc zatrudnienie osobom bezrobotnym przy porz ądkowaniu lasu, wspomaga samorz ąd przy projektowaniu i realizowaniu ście Ŝek turystycznych i dydaktycznych. Le śnicy na bie Ŝą co bior ą udział w posiedzeniach rady gminy, gdzie prezentuj ą sprawy dotycz ące le śnictwa. 7. Superintendences suport schools and Confirmed during the audit. NGOs in educational and social activities. Numerous lectures and presentation for the Potwierdzono podczas audytu. AD 36A-08 Page 66 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź public are performer. Nadle śnictwa wspieraj ą szkoły I organizacje zajmuj ące si ę edukacj ą ekologiczn ą I przyrodniczo-le śną buduj ąc ście Ŝki dydaktyczne, o środki edukacyjne i prowadz ąc lekcje w szkołach. Czyni ą to ch ętnie, umiej ętnie i z bardzo dobr ą znajomo ści ą prezentowanego tematu. 8. Łobez Superintendence supports the local No comments people in providing the job for unemployed people (rubbish collection on forest areas). Bez uwag Nadle śnictwo Łobez wspiera miejscow ą ludno ść zatrudniaj ąc przy sprz ątaniu lasu osoby bezrobotne. 9. Kliniska, Goleniów, Trzebie Ŝ and Chojna No comments Superintendences are involved in good cooperation with NGOs as regards the Bez uwag nature conservation activities. There is a good will and wish to cooperate. Nadle śnictwa Kliniska, Goleniów, Trzebie Ŝ, Chojna prowadz ą dobr ą współprac ę z organizacjami pozarz ądowymi w zakresie ochrony przyrody. Organizacje do świadczaj ą du Ŝo dobrej woli i ch ęci współpracy ze strony pracowników nadle śnictw. 10. Foresters consider and implement Confirmed during the audit. suggestions and comments done by stakeholders, furthermore they also ask and Potwierdzono podczas audytu. consult various issues. Pracownicy nadle śnictw nie tylko w swoich pracach uwzgl ędniaj ą uwagi i sugestie formułowane przez organizacje pozarz ądowe, ale równie Ŝ sami wyst ępuj ą z zapytaniami. 11. Superintendences eagerly use the services Interview with stakeholder showed that organisation provided by the organisation helping sick or never applied for support and never prescribed their injured bird or animals, but they do not give needs to forest authorities. Only once they asked for financial (or any other) suport. help from Goleniów Superintendence and the support, however small scale, was given. Nadle śnictwa ch ętnie korzystaj ą z usług organizacji, która zajmuje si ę leczeniem i Z rozmowy z organizacj ą pozarz ądow ą wynika, Ŝe rehabilitacj ą chorych ptaków i zwierząt, ale organizacja nie zwracała si ę bezpo średnio do nie wspieraj ą finansowo (b ądź w innej nadle śnictw, b ądź do RDLP o pomoc, ani nie formie) jej działalno ści. sformułowała wyra źnie swoich oczekiwa ń. Zwróciła si ę o pomoc tylko jeden raz do Nadle śnictwa Goleniów i tak ą pomoc, cho ć niewysok ą, otrzymała. 12. FMP for Łobez Superintendence did not Audit conducted in Łobez Superintendence showed consider protective areas presented in the that FMP was prepared taking into account the documents of Łobez Commune. documents from Łobes Commune. Representative of Commune did not confirm existence of documents On the superintendence area over- mentioned by NGO and declared that Commune harvesting of old stands and too intensive office does not possess such documentation. Areas cuts by the bridge resulted in exposition of mentioned by stakeholder are the recreation place for city of Łobez area to strong winds. Precious local people and belong to both the Łobez beech stands were destroyed on the hills. Superintendence and Łobez Commune (not included Oaks and beeches were cut down what in the scope of certification ). Majority of negative resulted in erosion and water levels comments refers to area under the Łobez Commune disturbances. AD 36A-08 Page 67 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź

W nadle śnictwie Łobez w Planie Urz ądzania management. Lasu nie uwzgl ędniono obszarów Łobez Superintendence on their part of mentioned chronionych i obszarów chronionego area removed former seed trees (after natural krajobrazu, przedstawionych w regeneration was completed), but only 50% of dokumentach Urz ędu Gminy Łobez. planned yield due to protests of NGO. Informed W nadle śnictwie stwierdzono nadmierne authorities (including General Directorate of State pozyskiwanie starodrzewu, nadmiern ą Forests, police, prosecutor) haven’t found any illegal wycink ę lasu przy mo ście i z tego wzgl ędu action or discrepancies between plans and miasto poddane jest wi ększym działaniom regulations and conducted works. Other NGOs were wiatrów. Na wzgórzach morenowych not interested about the issue.The main finding of the prowadzono wycink ę buków, co audit is that foresters did not consider social impact spowodowało zniszczenie kwa śnej buczyny. of works on the area of mentioned by NGO Wyci ęto buki i d ęby na stromych zboczach forest/park - favourite and traditional place of wzgórz morenowych, co prowadzi do erozji i recreation for local people. Assessment of potential zakłócenia stosunków wodnych negative influence was not taken into account. The CAR was raised.

Podczas prowadzonego audytu w nadle śnictwie Łobez stwierdzono, Ŝe Plan Urz ądzania Lasu opracowany został na podstawie dost ępnych w Urz ędzie Gminy dokumentach. Pracownik Urz ędu nie potwierdził istnienia dokumentów, na które powołuje si ę organizacja pozarz ądowa, a których nie uwzgl ędniono w Planie Urz ądzania Lasu. W ka Ŝdym razie Urz ąd Gminy nie dysponuje takimi dokumentami, o których mówi organizacja pozarz ądowa. Uwagi sformułowane przez organizacj ę pozarz ądow ą dotycz ą terenu lasu, b ędącego równie Ŝ parkiem dla miejscowej ludno ści, zarz ądzanego przez dwie instytucje: Nadle śnictwo Łobez i Urz ąd Gminy. Wi ększo ść uwag o nieprawidłowym gospodarowaniu dotyczy cz ęś ci lasu-parku zarz ądzanego przez Urz ąd Gminy, a wi ęc poza zakresem certyfikacji . Nadle śnictwo w swojej cz ęś ci lasu-parku prowadziło prace polegaj ące na usuni ęciu przestojów. Usuni ęto ok. 50% planowanych do usuni ęcia przestojów, reszt ę pozostawiono, gdy organizacja pozarz ądowa rozpocz ęła gło śny protest. śadna z powołanych Komisji nie stwierdziła uchybie ń w wykonaniu prac, ani rozbie Ŝno ści pomi ędzy pracami planowanymi i wykonanymi. Inne organizacje pozarz ądowe nie wł ączyły si ę w ten protest uwa Ŝaj ąc, Ŝe pewne prace w lesie nale Ŝy wykona ć, by las był zdrowy. .Stwierdzono, Ŝe w nadle śnictwie przed przyst ąpieniem do prac w lesie-parku, tak ch ętnie ucz ęszczanym przez miejscow ą ludno ść , nie wykonano Ŝadnej oceny oddziaływania społecznego, nie próbowano przewidzie ć reakcji społecznej. Brak wykonywania ocen oddziaływania społecznego uznano za wielkie uchybienie i w zwi ązku z tym sformułowano PDK 03. Sprawa b ędzie monitorowana podczas nast ępnych audytów okresowych. 13. Superintendences take a part in the No comments international projects in cooperation with local authorities and NGOs. Many projects Bez uwag for education and forest and nature knowledge popularisation are implemented. Nadle śnictwa bior ą udział w realizacji AD 36A-08 Page 68 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź projektów mi ędzynarodowych we współpracy z urz ędami miast i gmin oraz organizacjami pozarz ądowymi. Projekty dotycz ą głównie poprawy infrastruktury edukacyjnej, wymiany do świadcze ń pomi ędzy słu Ŝbami le śnymi i samorz ądami oraz przekazania wiedzy lokalnym społeczno ściom o formach ochrony przyrody na ich terenie. 14. There is excellent, over 20 years lasting, Confirmed during the audit. cooperation with foresters of RDSF in Szczecin in birds’ protection. Together with Potwierdzono podczas audytu. foresters regular monitoring of nesting zones is conducted what results in relatively numerous populations of rare species of birds of prey (e.g. Haliaeetus albicilla , Milvus milvus , Pandion haliaetus , Milvus migrans). All the issues are commonly addressed during FMP preparation. Współpraca z le śnikami RDLP Szczecin w zakresie ochrony ptaków układa si ę świetnie i trwa od ponad 20 lat. Nasze wspólne działania przyczyniły si ę do postawienia ochrony strefowej na wysokim poziomie, o czym najlepiej świadczy fakt, i Ŝ na Pomorzu Zachodnim wyst ępuje najliczniejsza populacja bielika Haliaeetus albicilla , kani rudej Milvus milvus oraz znacz ące w skali kraju populacje rybołowa Pandion haliaetus i kani czarnej Milvus migrans . Wi ększo ść z tych gniazd jest corocznie wspólnie z le śnikami monitorowana. Jeste śmy regularnie zapraszani na posiedzenia Komisji Techniczno-Gospodarczych oraz Programów Ochrony Przyrody w urz ądzanych nadle śnictwach, gdzie nasze postulaty s ą przedstawiane i zazwyczaj w miar ę mo Ŝliwo ści realizowane. 15. Efforts taken by RDSF in Szczecin for No comments biodiversity, nature and landscape protection are very well evaluated. Bez uwag Oceniamy działania RDLP Szczecin w ochronie bioró Ŝnorodno ści, przyrody i krajobrazu bardzo wysoko. 16. Active involvment in forest planning works Confirmed during the audit. is not restricted. Foresters actively support recreational use of forest by creating Potwierdzono podczas audytu. professional infrastructure. Aktywnie uczestniczymy w posiedzeniach komisji techniczno-gospodarczych. Le śnicy aktywnie pomagaj ą w profesjonalnym rekreacyjnym zagospodarowaniu terenów le śnych. Surveillance 1 / Audyt okresowy 1 1. Our cooperation with FE staff is ok, there Lenght of the contract period is not unequivocal. are no conflicts. The only problem is that Some contractors’ enterprises prefer annual contracts for forest works are signed for one contracts due to not clear economical situation in the year only. country. AD 36A-08 Page 69 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź

Dobrze oceniamy współprac ę z personelem nadle śnictwa, nie ma konfliktów. Jedynym problemem jest to, Ŝe umowy na prace Długo ść okresów umów nie jest jednoznaczna. Cz ęść le śne podpisywane s ą tylko na jeden rok. firm wykonawczych woli umowy jednoroczne ze wzgl ędu na niejasn ą sytuacj ę ekonomiczn ą w kraju. 2. We don’t have negative comments about See explanation above. the FE employees. All the problems are solved through consultations. We rather prefer one-year contracts for forest work (e.g. due to changing fuel prices). Patrz informacja powy Ŝej . Nie mo Ŝna powiedzie ć nic złego o współpracy ze Słu Ŝbą Le śną. Wszystkie problemy da si ę rozwi ąza ć przez konsultacj ę. Umowy lepiej jednak podpisywa ć na rok, bo np. ceny paliwa szybko si ę zmieniaj ą. 3. Good example of cooperation. There is a Confirmed during field visit. platform on the lake Lipien built by army with use of certified timber. Material has been bought by town administration. Dobry przykład współpracy. Nad jeziorem Potwierdzono podczas wizyty terenowej. Lipie ń wojsko zbudowało pomost z wykorzystaniem drewna certyfikowanego. Materiał został zakupiony przez administracj ę miejsk ą. 4. Forest enterprise cooperates with local Confirmed during meeting with representatives of administration in development of tourism, local administration and in field visits. education and promotion of the area. Nadle śnictwo współpracuje z administracj ą Potwierdzono podczas spotka ń z przedstawicielami lokaln ą w zakresie rozwoju turystyki, lokalnej administracji i wizyt terenowych. edukacji I promocji obszaru. 5. There are organized joint actions of Forest Confirmed during meeting with representatives of enterprise and town services related with local administration and in field visits. cleaning out of the forests. Organizowane s ą wspólne działania Potwierdzono podczas spotka ń z przedstawicielami nadle śnictwa I słu Ŝb miejskich zwi ązane z lokalnej administracji i wizyt terenowych. oczyszczaniem lasów. Surveillance 2 / Audyt okresowy 2 1. Dobrzany Forest Enterprise undertakes Confirmed during field visits in Dobrzany Forest actions aiming at preventing destruction of Enterprise. forest areas resulting from impact of all- terrain vehicles. It cooperates in setting up Potwierdzono podczas wizyt terenowych w special tracks designated for all-terrain Nadle śnictwie Dobrzany. vehicles. Nadle śnictwo Dobrzany podejmuje działania, aby zapobiec niszczenia obszarów le śnych przez u Ŝytkowników quadów. Współpraca przy tworzeniu specjalnych torów do jazdy quadami. 2. Mieszkowice Forest Enterprise does not The case was scrutinized in detail during the visit in make firewood available for local Mieszkowice Forest Enterprise. Its personnel populations. There are difficulties in confirmed significant demand for firewood. Firewood purchasing firewood for winter. can be purchased directly from a ranger at local rangery office (orders of payment and registers of Nadle śnictwo Mieszkowice nie udost ępnia wood collection were checked). It was ascertained drewna opałowego dla miejscowej ludno ści. that approximately 12% of harvested wood is sold Istniej ą przeszkody w zdobyciu opału na AD 36A-08 Page 70 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź zim ę. among local population, which makes up around 7 thousand cubic meters of firewood put annually on local market. Special procedures were implemented in order to provide equal access of timber to retailers – each customer who buys more than 100 cubic meters is monitored. Interviews with stakeholders did not confirm any intentional actions of Forest Enterprise that could have restricted availability of firewood for local community. Sprawa została szczegółowo zbadana podczas wizyty w Nadle śnictwie Mieszkowice. Przedstawiciele nadle śnictwa potwierdzili bardzo du Ŝe zainteresowanie drewnem opałowym. Drewno opałowe mo Ŝna kupi ć bezpo średnio od le śniczego w siedzibie le śnictwa (sprawdzono asygnaty i rejestry odbioru drewna). Stwierdzono, Ŝe około 12% pozyskanego drewna sprzedawane jest dla lokalnej społeczno ści. Około 7 tys. m³ drewna opałowego jest sprzedawane rocznie. Wprowadzono specjalne procedury w celu równego dost ępu do drewna dla odbiorców detalicznych – ka Ŝdy klient, który zakupuje powy Ŝej 100 m³ jest monitorowany. Rozmowy ze stronami zainteresowanymi nie potwierdziły celowych działa ń nadle śnictwa ograniczaj ących dost ęp do drewna opałowego dla miejscowej ludno ści. 3. Forest enterprises cooperate and assist in Confirmed during the audit. maintenance of sites of special religious significance located within forested areas. Potwierdzono podczas audytu. Nadle śnictwa współpracuj ą i pomagaj ą przy opiekowaniu si ę miejscami kultu religijnego poło Ŝonymi na terenach le śnych. 4. There is high likelihood of the Smooth See Observation 06. snake (Coronella austriaca) occurrence in Mieszkowice Forest Enterprise. Patrz Obserwacja 06. Prawdopodobne jest wyst ępowanie gniewosza plamistego (Coronella austriaca ) na terenie Nadle śnictwa Mieszkowice. 5. Forest enterprises carry out detailed Confirmed during the audit. controls of compliance with health and safety regulations during forest operations. Potwierdzono podczas audytu. There are regular meetings held when issues related to safety in forest works are discussed. Nadle śnictwa prowadz ą bardzo szczegółowe kontrole przestrzegania przepisów BHP podczas prowadzenia prac le śnych. Przeprowadzane s ą równie Ŝ spotkania, na których omawiane s ą zagadnienia z zakresu bezpiecznego prowadzenia prac. 6. We do not raise any objections as regards Confirmed during the audit. the timeliness of payment for services provided to Forest Enterprise. Potwierdzono podczas audytu. Nie zgłaszamy zastrze Ŝeń, co do terminowo ści zapłaty za świadczone usługi na rzecz nadle śnictwa. Surveillance 3 / Audyt okresowy 3 AD 36A-08 Page 71 of 71

Nr Comment / Tre ść uwagi Response / Odpowied ź

Surveillance 4 / Audyt okresowy 4

14. RECORD OF COMPLAINTS / REJESTR SKARG

Nr Detail / Szczegóły

Date Recorded > Complaint / Tre ść skargi : Data zapisu There were not any complaint to date Nie wniesiono Ŝadnej skargi do rozpatrzenia

Objective evidence obtained/ Uzyskane dowody obiektywne :

Close-out information / Informacja na temat załatwienia Date Closed >

skargi: Data zamkni ęcia

End of Public Summary / Koniec publicznego streszczenia